Tài chính tiền tệ - Chương 2: Đại cương về tài chính

Nội dung text: Tài chính tiền tệ - Chương 2: Đại cương về tài chính

1. Bài giảng Nhập môn TC-TT NỘI DUNG CHƯƠNG 2 1. Khái quát sự ra đời và phát triển của tài chính ĐẠI CƯƠNG VỀ TÀI CHÍNH 2. Bản chất và chức năng của tài chính 3. Hệ thống tài chính 4. ViVai trò của tài c hính trong nền kinh tế thị trường Ths. Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 1. Khaùi quaùt söï ra ñôøi cuûa taøi chính Đặc điểm của tài chính y Söï ra ñôøi cuûa neàn saûn xuaát haøng hoaù ™ Tài chính được đặctrưng gồm các khoảntiềnmặt, Saûn xuaát Baùn haøng Quyõ tieàn teä haøng hoùa tiềngửivàdướidạng các loạitàisản tài chính được Chi tieâu, taùi ñaàu tö chấpnhậnnhư là các công cụ trao đổi hay chuyểntải giá trị „ Söï ra ñôñôiøicu cuaûa nhaø nöônöôcùc ™ Tài chính liên quan đếnviệc chuyểngiaocácnguồn Doanh nghieäp, Cô tài chính giữa các chủ thể với nhau Thueá quan nhaø nöôùc, Nhaø daân cö Kinh teá, chính trò, nöôùc Chi tieâu nhaø xaõ hoäi, vaên hoaù, nöôùc giaùo duïc, y teá Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 2. Bản chất và chức năng của tài chính Nguoàn taøi chính 2.1 Bảnchấtcủa tài chính 2.2 Chứcnăng của tài chính Theo nghĩarộng: Theo nghĩahẹp: Ngoaøi khoái tieàn coù tính Laø khoái löôïng lolongûng cao, nguonguonàn tataiøi tieàn coù tính loûng chính ñöôïc theå hieän cao maø caùc chuû döôùi caùc daïng nhö taøi theå trong neàn saûn taøi chính, baát ñoäng kinh teá coù ñöôïc. saûn vaø caùc loaïi taøi saûn khaùc coù khaû naêng tieàn teä hoùa. Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 1
2. Bài giảng Nhập môn TC-TT 2.1 Bản chất của tài chính Quỹ tiền tệ của các chủ thể y Quyõ tieàn teä cuûa doanh nghieäp saûn xuaát haøng hoùa Baûn chaát cuûa taøi chính laø phaûn aùnh vaø cung öùng dòch vuï heä thoáng caùc moái quan heä kinh teá y Quyõ tieàn teä cuûa caùc toå chöùc taøi chính trung gian phaùt sinh trong quaù trình phaân phoái cacacùc nguonguonàn tataiøi chính babangèng vieäc hình y Quyõ tieàn teä cuûa nhaø nöôùc thaønh vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä y Quyõ tieàn teä cuûa hoä gia ñình vaø daân cö nhaèm ñaùp öùng nhu caàu tích luyõ y Quyõ tieàn teä cuûa caùc toå chöùc chính trò xaõ hoäi hoaëc tieâu duøng cuûa caùc chuû theå trong xaõ hoäi. nh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 2.2 Chức năng của tài chính 2.2 Chức năng phân phối a. Chức năng phaân phoái Phaân phoái taøi chính laø söï phaân chia caùc b. Chöùc naêng giaùm ñoác nguoàn taøi chính theo nhöõng tyû leä vaø xu höôùng nhaát ñònh cho tieát kieäm vaø tieâu duøng nhaèm tích tuï, taäp trung voán ñeå ñaàu tö phaùt trieån kinh teá vaø thoaû maõn caùc nhu caàu chung cuûa nhaø nöôùc, xaõ hoäi vaø daân cö. Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 2.2 Chức năng phân phối 2.2 Chức năng phân phối Phaân phoái goàm coù 2 quaù trình: Muïc ñích cuûa phaân phoái laïi laø: y Phaân phoái laàn ñaàu laø söï phaân phoái ñöôïc tieán haønh y Boå sung theâm vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc ñeå ñaùp öùng trong lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh vaø dòch vuï cho nhu caàu chi tieâu cho toaøn xaõ hoäi. nhöõng chuû theå tham gia vaøo quaù trình saùng taïo ra cuûa y Taïo ra thu nhaäp cho nhöõng lónh vöïc khoâng saûn xuaát cacaiûi vaät chachatát hay thöcthöïc hieän dòch vuï vaäät cháhaát vaø nhõhöõng ngöôøi lølaømviäieäctrong lón h vöïc ñùñoù. y Phaân phoái laïi laø tieáp tuïc phaân phoái nhöõng phaàn thu y Ñieàu hoøa thu nhaäp giöõa caùc ngaønh, lónh vöïc, caùc nhaäp cô baûn ñöôïc hình thaønh trong phaân phoái laàn ñaàu doanh nghieäp, toå chöùc xaõ hoäi vaø daân cö. ra phaïm vi toaøn xaõ hoäi ñeå ñaùp öùng nhu caàu tích luõy y Ñieàu tieát caùc hoaït ñoäng kinh teá treân phaïm vi vó moâ hay tieâu duøng cuûa caùc chuû theå. Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 2
3. Bài giảng Nhập môn TC-TT 2.2 Chức năng giám đốc 2.2 Chức năng giám đốc y Ñoái töôïng giaùm ñoác: laø toaøn boä quaù trình taïo laäp vaø söû duïng Giaùm ñoác taøi chính laø giaùm ñoác baèng ñoàng tieàn caùc quyõ tieàn teä, quaù trình vaän ñoäng cuûa caùc nguoàn taøi chính. ñoái vôùi hoaït ñoäng taøi chính baèng caùch thöïc Chính söï vaän ñoäng cuûa caùc nguoàn taøi chính trong quaù trình hieän kieåm tra caùc maët hoaït ñoäng taøi chính treân taïo laäp vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä thoâng qua vieäc thöïc hieän chöùc naêng phaân phoái laøm naûy sinh nhu caàu vaø khaû naêng cô sôû ñoù tieán haønh phaân tích vaø thaåm tra taøi kieåm tra, giaùm saùt toaøn boä hoaït ñoäng naøy. chính, ñeà ra nhönhöngõng bieän phaphapùp cacaiûi tietienán cacacùc hoathoaït ñoäng taøi chính trong thôøi gian tieáp theo, taïo y Chuû theå giaùm ñoác: cuõng laø chuû theå cuûa phaân phoái, ñoù laø chuû sôû höõu cuûa caùc quyõ tieàn teä. Trong quaù trình taïo laäp vaø söû tieàn ñeà cho quaù trình phaân phoái sau dieãn ra toát duïng caùc quyõ tieàn teä cuûa minh, caùc chuû sôû höõu thöïc hieän hôn. vieäc kieåm tra, giaùm saùt baèng ñoàng tieàn moät caùch thöôøng xuyeân, lieân tuïc ôû moïi nôi, moïi luùc dieãn ra hoaït ñoäng phaân phoái cuûa taøi chính. Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Mục đích của chức năng giám đốc 3. Hệ thống tài chính y Thuùc ñaåy phaân phoái caùc nguoàn taøi chính cuûa xaõ hoäi caân ñoái vaø hôïp lyù. Heä thoáng taøi chính laø moät heä y Ñaûm baûo cho caùc cô sôû kinh teá cuõng nhö toaøn boä neàn thoáng goàm coù thò tröôøng vaø kinh teá phaùt trieån theo nhöõng muïc tieâu ñònh höôùng cuûa caùc chuû theå taøi chính thöïc hieän nhaø nöônöôcùc. chùhöùc naêng ga én k káeát cung –caàu y Ñaûm baûo vieäc söû duïng caùc nguoàn löïc khan hieám moät veà voán laïi vôùi nhau. caùch coù hieäu quaû, tieát kieäm toái ña caùc yeáu toá saûn xuaát trong xaõ hoäi. y Thuùc ñaåy vieäc taïo laäp vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä theo muïc ñích ñaõ ñònh vôùi hieäu quaû cao. Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Thành phần của hệ thống tài chính Cać chu ̉ thê ̉ taì chinh́ ™ Các chủ thể tài chính Tài chính công ™ Thị trường tài chính ™ Công cụ tài chính Tài chính các Tài chính ™ Cơ sở hạ tầng tài chính Thị trường ĐCTC t rung doanh nghiệp tài chính gian Tài chính hộ gia đình Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 3
4. Bài giảng Nhập môn TC-TT Tài chính công Tài chính doanh nghiệp Được ñaëc tröng baèng caùc quyõ tieàn teä cuûa caùc ñònh Taøi chính doanh nghieäp bao goàm heä thoáng caùc quan heä kinh cheá thuoäc khu vöïc coâng gaén lieàn vôùi vieäc thöïc hieän teá naûy sinh trong quaù trình phaân phoái caùc nguoàn taøi chính gaén lieàn vôùi vieäc taïo laäp vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä nhaèm phuïc vuï chöùc naêng cuûa nhaø nöôùc. cho nhu caàu saûn xuaát kinh doanh, cung caáp dòch vuï cuûa doanh nghieäp Hình thaønh Quyõ tieàn Söû duïng teä Hình thaønh Quyõ tieàn Söû duïng teä Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Tài chính cá nhân, hộ gia đình Tài chính các định chế tài chính trung gian Laø vieäc hình thaønh vaø söû duïng quyõ tieàn teä trong caùc Taøi chính caùc toå chöùc taøi chính trung gian phaûn aùnh hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi vaø caùc toå hoä gia ñình vaø caù nhaân. chöùc taøi chính phi ngaân haøng nhö coâng ty baûo hieåm, quyõ hoã trôï phaùt trieån, quyõ ñaàu tö phaùt trieån, quyõ tín Hình thaønh Quyõ tieàn Söû duïng duïng với vai troø laø caàu noái töø nôi thöøa ñeán nôi thieáu teä von.á Hình thaønh Quyõ tieàn Söû duïng teä Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Thị trường tài chính COÂNG CUÏ TAØI CHÍNH Coâng cuï Coâng cuï thò tröôøng Thị trường tài chính thò tröôøng voán tieàn teä Tín phieáu Chöùng chæ Traùi phieáu Coå phieáu Thị Thị khobaïc tieàn göûi trường trường Traùi phieáu Traùi phieáu Coå phieáu Coå phieáu tiền tệ vốn Hôïp ñoàng Thöông chính phuû coâng ty thöôøng öu ñaõi mua laïi CK phieáu TT vay TT liên TT vay TT hối TT chứng nợ ngắn ngân nợ dài đoái khoán Chöùng khoaùn hạn hàng hạn Chaáp phieáu Khaùc phaùi sinh ngaân haøng Hôïp ñoàng Hôïp ñoàng Hôïp ñoàng Hôïp ñoàng quyeàn choïn kyø haïn giao sau hoaùn ñoåi Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 4
5. Bài giảng Nhập môn TC-TT Cơ sở hạ tầng tài chính Cấu trúc hệ thống tài chính ™ Cơ sở hạ tầng tài chính: là khuôn khổ các luật lệ và hệ thống TAÌ CHINH́ TRỰC TIÊṔ làm nền tảng để các bên (tiết kiệm – cho vay, đi vay – đầu tư) lập kế hoạch đàm phán và thực hiện các giao dịch tài chính Các định chế VốnVtài chính ốn ™ Các thành phần của cơ sở hạ tầng tài chính • Hệ thống luật pháp và quản lý nhà nước Các định chế cung vốn Vốn Các định chế cầu vốn • Nguồn lực và cơ chế giám sát thựcthi 1. Tài chính công 1. Tài chính công 2. Tài chính doanh • Thông tin (trung tâm thông tin tín dụng, tổ chức định mức tín Thị 2. Tài chính doanh nghiệp VốnVtrường ốn nghiệp nhiệm) 3. Tài chính cá nhân tài chính 3. Tài chính cá nhân hoặc hộ gia đình • Hệ thống thanh toán và hỗ trợ giao dịch chứng khoán hoặc hộ gia đình TAÌ CHINH́ TRỰC TIÊṔ Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh (Nguồn: FETP) 4. Vai trò của tài chính trong nền kinh tế Quan hệ giữa phát triển tài chính và tăng trưởng kinh tế 4.1. Taøi chính laø coâng cuï phaân phoái toång saûn Giảm chi phí Tăng tiết Cải tiến giao dịch kiệm, đầu tư công nghệ phaåm quoác daân 4.2. Taøi chính laø coâng cuï quaûn lyù vaø ñieàu tieát vó Sàng lọc và Tăng hiệu hỗ trợ các Tăng trưởng HTTC hoạt quả sử dụng moâ nenenàn kinh teá. dự án hiệu kinh tế động hiệu vốn quả quả Giảm bất cân xứng Tinh thần thông tin và nhà đầu tư rủi ro Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh Khủng hoảng tiềntệ hay khủng hoảng cán cân Khủng thanh toán liên quan đếnviệc chính phủ không còn hoảng tiền đủ dự trữ ngoạitệđểđáp ứng nhu cầusử dụng ngoại tệ tệ của các khu vực khác nhau trong nềnkinhtế và buộcphải phá giá đồng nộitệ. Khủng Các khoản cho vay đượcngầmbảo đảm. Do vậy, hoảng ngân tâm lý ỷ lạinảy sinh và làm các ngân hàng cho vay bấtcẩn. Hàng loạt doanh nghiệpcótỷ lệ nợ cao mà hàng phầnlớn là không có khả năng hoàn trả.Khả năng tài chính củangânhàngsuygiảm và khủng hoảng xảyra. Khung̉ Khủng hoảng tiền tệ và khủng hoảng ngân hàng xảy hoang̉ keṕ ra đồng thời Chỉ chung cho các cuộckhủng hoảng trên thị Khung̉ trường tài chính, ởđógiátrị tài sản suy giảmmạnh hoang̉ TC kèm theo sự sụp đổ của các tổ chứctàichínhvàphi Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh tài chính. Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 5