Quản trị và chiến lược kinh doanh của ngân hàng - Chương 5: Quản trị rủi ro trong kinh doanh ngân hàng
13 trang
6020
Bạn đang xem tài liệu "Quản trị và chiến lược kinh doanh của ngân hàng - Chương 5: Quản trị rủi ro trong kinh doanh ngân hàng", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- quan_tri_va_chien_luoc_kinh_doanh_cua_ngan_hang_chuong_5_qua.pdf
Nội dung text: Quản trị và chiến lược kinh doanh của ngân hàng - Chương 5: Quản trị rủi ro trong kinh doanh ngân hàng
- 29/06/2008 Chöông 5 P - Hai yeáu toá mang tính ñaëc tröng cuûa ruûi ro : QUAÛN TRÒ RUÛI RO TRONG KINH DOANH + Bieân ñoä ruûi ro: theå hieän möùc ñoä thieät haïi, phaïm vi taùc haïi do NGAÂN HAØNG ruûi ro gaây ra. A + Taàn suaát xuaát hieän ruûi ro = KP/P I. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG + KP: soá tröôøng hôïp thuaän lôïi ñeå ruûi ro xuaát hieän 1. Khaùi nieäm veà ruûi ro P: soá tröôøng hôïp ñoàng khaû naêng Ruûi ro laø nhöõng bieán coá khoâng mong ñôïi khi xaûy ra daãn ñeán - Ruûi ro laø moät yeáu toá khaùch quan cho neân ngöôøi ta khoâng theå söï toån thaát veà taøi saûn cuûa ngaân haøng, giaûm suùt lôïi nhuaän thöïc naøo loaïi tröø ñöôïc haún maø chæ coù theå haïn cheá söï xuaát hieän cuûa teá so vôùi döï kieán hoaëc phaûi boû ra theâm moät khoaûn chi phí ñeå chuùng cuõng nhö nhöõng taùc haïi maø chuùng gaây neân. coù theå hoaøn thaønh ñöôïc moät nghieäp vuï taøi chính nhaát ñònh. 2. Quaûn trò ruûi ro Nhaän xeùt: Laø quaù trình tieáp caän ruûi ro moät caùch khoa hoïc, toaøn dieän vaø coù heä thoáng nhaèm nhaän daïng, kieåm soaùt, phoøng ngöøa vaø giaûm thieåu nhöõng - Ruûi ro vaø lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng laø hai ñaïi löôïng B O Ruûi ro toån thaát, maát maùt, nhöõng aûnh höôûng baát lôïi cuûa ruûi ro. Quaûn trò ruûi ro ñoàng bieán vôùi nhau trong moät khoaûng giaù trò nhaát ñònh. bao goàm caùc böôùc: Nhaän daïng ruûi ro, phaân tích ruûi ro, ño löôøng ruûi ro, kieåm soaùt, phoøng ngöøa ruûi ro vaø taøi trôï ruûi ro. 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 1 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 2 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 3 4. AÛnh höôûng cuûa ruûi ro ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng vaø 2.1. Nhaän daïng ruûi ro 3. Caùc nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro neàn kinh teá-xaõ hoäi: Laø quaù trình xaùc ñònh lieân tuïc vaø coù heä thoáng. Nhaän daïng ruûi ro bao goàm caùc coâng vieäc theo doõi, xem xeùt, nghieân cöùu moâi tröôøng hoaït ñoäng vaø toaøn boä moïi hoaït ñoäng - Ruûi ro seõ gaây toån thaát veà taøi saûn cho ngaân haøng. cuûa ngaân haøng nhaèm thoáng keâ ñöôïc taát caû caùc ruûi ro, khoâng chæ nhöõng loaïi ruûi ro ñaõ − - Ruûi ro laøm giaûm uy tín, söï tín nhieäm cuûa khaùch haøng vaø coù theå ñaùnh maát vaø ñang xaûy ra, maø coøn döï baùo ñöôïc nhöõng daïng ruûi ro môùi coù theå xuaát hieän ñoái vôùi Nhöõng nguyeân nhaân thuoäc veà naêng löïc thöông hieäu cuûa ngaân haøng ngaân haøng. quaûn trò cuûa ngaân haøng - Ruûi ro khieán ngaân haøng bò thua loã vaø bò phaù saûn, seõ aûnh höôûng ñeán haøng 2.2. Phaân tích ruûi ro ngaøn ngöôøi göûi tieàn vaøo ngaân haøng, haøng ngaøn doanh nghieäp khoâng ñöôïc Laø vieäc xaùc ñònh ñöôïc nhöõng nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro. Phaân tích ruûi ro laø nhaèm tìm ñaùp öùng nhu caàu voán laøm cho neàn kinh teá bò suy thoaùi, giaù caû taêng, söùc ra bieän phaùp höõu hieäu ñeå phoøng ngöøa ruûi ro. Treân cô sôû tìm ra caùc nguyeân nhaân, taùc − Caùc nguyeân nhaân thuoäc veà phía khaùch ñoäng ñeán caùc nguyeân nhaân thay ñoåi chuùng. Töø ñoù seõ phoøng ngöøa ruûi ro. mua giaûm, thaát nghieäp taêng, gaây roái loaïn traät töï xaõ hoäi. 2.3. Ño löôøng ruûi ro haøng - Hôn nöõa, söï phaù saûn cuûa moät ngaân haøng seõ daãn ñeán söï hoaûng loaïn cuûa Taàn suaát xuaát hieän cuûa ruûi ro vaø bieân ñoä cuûa ruûi ro-möùc ñoä nghieâm troïng cuûa toån haøng loaït caùc ngaân haøng khaùc vaø haøng aûnh höôûng xaáu ñeán toaøn boä neàn thaát. Trong ñoù tieâu chí thöù 2 ñoùng vai troø quyeát ñònh. − Caùc nguyeân nhaân khaùch quan coù lieân quan kinh teá. 2.4. Kieåm soaùt – Phoøng ngöøa ruûi ro - Ngoaøi ra, ruûi ro tín duïng cuõng aûnh höôûng ñeán neàn kinh teá theá giôùi, vì Coù caùc bieän phaùp kieåm soaùt ruûi ro nhö: caùc bieän phaùp neù traùnh ruûi ro, ngaên ngöøa toån ñeán moâi tröôøng hoaït ñoäng kinh doanh trong ñieàu kieän hoäi nhaäp vaø toaøn caàu hoùa kinh teá theá giôùi hieän nay, neàn thaát, giaûm thieåu toån thaát, chuyeån giao ruûi ro, ña daïng ruûi ro, quaûn trò thoâng tin kinh teá cuûa moãi quoác gia ñeàu phuï thuoäc vaøo neàn kinh teá khu vöïc vaø theá 2.5. Taøi trôï ruûi ro giôùiruûi ro tín duïng taïi moät nöôùc luoân aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán neàn kinh teá Khi ruûi ro ñaõ xaûy ra, tröôùc heát caàn theo doõi, xaùc ñònh chính xaùc nhöõng toån thaát veà caùc nöôùc coù lieân quan. Thöïc teá ñaõ chöùng minh qua cuoäc khuûng hoaûng taøi taøi saûn, veà nguoàn nhaân löïc, veà giaù trò phaùp lyù. Sau ñoù caàn coù nhöõng bieän phaùp taøi trôï chính chaâu AÙ(1997) vaø môùi ñaây laø cuoäc khuûng hoaûng taøi chính Nam Myõ ruûi ro thích hôïp. Caùc bieän phaùp naøy ñöôïc chia laøm 2 nhoùm: töï khaéc phuïc ruûi ro vaø (2001-2002). chuyeån giao ruûi ro . 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 4 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 5 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 6 1
- 29/06/2008 II. CAÙC LOAÏI RUÛI RO VAØ PHÖÔNG PHAÙP QUAÛN LYÙ 1.2. Phaân loaïi ruûi ro tín duïng: Bao g ồm ruûi ro giao dòch (Transaction risk) vaø ruûi ro danh muïc 1. Ruûi ro tín duïng-Credit risk (Chaát löôïng TD ) (Portfolio risk): - Ruûi ro giao dòch : nguyeân nhaân phaùt sinh laø do nhöõng haïn cheá 1.1. Khaùi nieäm trong quaù trình giao dòch vaø xeùt duyeät cho vay, ñaùnh giaù khaùch haøng. Ruûi ro giao dòch coù ba boä phaän chính laø ruûi ro löïa choïn, ruûi Ruûi ro tín duïng laø loaïi ruûi ro phaùt sinh trong quaù ro baûo ñaûm vaø ruûi ro nghieäp vuï. trình caáp tín duïng cuûa ngaân haøng, bieåu hieän treân + Ruûi ro löïa choïn laø ruûi ro coù lieân quan ñeán quaù trình ñaùnh giaù vaø thöïc teá qua vieäc khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï phaân tích tín duïng, khi ngaân haøng löïa choïn nhöõng phöông aùn vay voán coù hieäu quaû deå ra quyeát ñònh cho vay. hoaëc traû nôï khoâng ñuùng haïn cho ngaân haøng. + Ruûi ro baûo ñaûm phaùt sinh töø caùc tieâu chuaån ñaûm baûo nhö caùc ấ độ ñieàu khoaûn trong hôïp ñoàng cho vay, caùc loaïi taøi saûn ñaûm baûo, chuû 2 c p Ruûi ro tín duïng : theå ñaûm baûo, caùch thöùc ñaûm baûo vaø möùc cho vay treân trò giaù cuûa traû nôï khoâng ñuùng haïn taøi saûn ñaûm baûo. + Ruûi ro nghieäp vuï laø ruûi ro lieân quan ñeán coâng taùc quaûn lyù khoaûn - khoâng traû ñöôïc nôï vay vaø hoaït ñoäng cho vay, bao goàm caû vieäc söû duïng heä thoáng xeáp haïng ruûi ro vaø kyõ thuaät xöû lyù caùc khoaûn cho vay coù vaán ñeà. 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 7 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 8 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 9 1.3. Löôïng hoùa vaø ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng: (b). Moâ hình xeáp haïng cuûa Moody’s vaø Standard & Poor’s: - Ruûi ro danh muïc : Laø moät hình thöùc cuûa ruûi ro tín duïng 1.3.1. Löôïng hoùa ruûi ro tín duïng: Nguoàn Xeáp haïng Tình traïng maø nguyeân nhaân phaùt sinh laø do nhöõng haïn cheá trong quaûn Laø vieäc xaây döïng moâ hình thích hôïp ñeå löôïng hoùa möùc ñoä ruûi Standard& Poor’s lyù danh muïc cho vay cuûa ngaân haøng, ñöôïc phaân chia thaønh ro cuûa khaùch haøng , töø ñoù xaùc ñònh phaàn buø ruûi ro vaø giôùi haïn tín Aaa Chaát löôïng cao nhaát, ruûi ro thaáp nhaát* hai loaïi: Ruûi ro noäi taïi (Intrinsic risk) vaø ruûi ro taäp trung duïng an toaøn toái ña ñoái vôùi moät khaùch haøng cuõng nhö ñeå trích laäp döï (Concentration risk). phoøng ruûi ro. Sau ñaây laø caùc moâ hình ñöôïc aùp duïng töông ñoái phoå Aa Chaát löôïng cao* + Ruûi ro noäi taïi xuaát phaùt töø caùc yeáu toá, caùc ñaëc ñieåm bieán: A Chaát löôïng treân trung bình* rieâng coù, mang tính rieâng bieät beân trong cuûa moãi chuû theå a. Moâ hình chaát löôïng 6 C: ñi vay hoaëc ngaønh, lónh vöïc kinh teá. Noù xuaát phaùt töø ñaëc (1) Tö caùch ngöôøi vay (Character) Baa Chaát löôïng trung bình* ñieåm hoaït ñoäng hoaëc ñaëc ñieåm söû duïng voán cuûa khaùch haøng vay voán. (2) Naêng löïc cuûa ngöôøi vay (Capacity) : Ba Chaát löôïng trung bình,mang yeáu toá ñaàu cô + Ruûi ro taäp trung laø tröôøng hôïp ngaân haøng taäp trung voán (3) Thu nhaäp cuûa ngöôøi vay (Cash): B Chaát löôïng döôùi trung bình (4) Baûo ñaûm tieàn vay (Collateral) cho vay quaù nhieàu ñoái vôùi moät soá khaùch haøng, cho vay Caa Chaát löôïng keùm quaù nhieàu doanh nghieäp hoaït ñoäng trong cuøng moät ngaønh, (5) Caùc ñieàu kieän (Conditions): lónh vöïc kinh teá; hoaëc trong cuøng moät vuøng ñòa lyù nhaát (6) Kieåm soaùt (Control) Ca Mang tính ñaàu cô, coù theå vôõ nôï ñònh; hoaëc cuøng moät loaïi hình cho vay coù ruûi ro cao. C Chaát löôïng keùm nhaát, trieån voïng xaáu 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 10 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 11 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 12 2
- 29/06/2008 (c) Moâ hình ñieåm soá Z (Z- Credit scoring model): Trong ñoù: Moody’s Ñaây laø moâ hình do E.I. Altman duøng ñeå cho ñieåm X1 = Heä soá voán löu ñoäng / toång taøi saûn AAA Chaát löôïng cao nhaát, ruûi ro thaáp nhaát* tín duïng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp vay voán. Ñaïi löôïng Z X2 = Heä soá laõi chöa phaân phoái / toång taøi saûn phuï thuoäc vaøo: X3 = Heä soá lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø laõi / toång taøi saûn AA Chaát löôïng cao* - Trò soá cuûa caùc chæ soá taøi chính cuûa ngöôøi vay. X4 = Heä soá giaù trò thò tröôøng cuûa toång voán sôû höõu/giaù trò A Chaát löôïng treân trung bình* haïch toaùn cuûa nôï - Taàm quan troïng cuûa caùc chæ soá naøy trong vieäc xaùc BBB Chaát löôïng trung bình* X5 = Heä soá doanh thu / toång taøi saûn ñònh xaùc xuaát vôõ nôï cuûa ngöôøi vay trong quaù khöù. Trò soá Z caøng cao, thì xaùc suaát vôõ nôï cuûa ngöôøi ñi vay caøng BB Chaát löôïng trung bình,mang yeáu toá ñaàu cô Töø ñoù Altman ñaõ xaây döïng moâ hình ñieåm nhö sau: thaáp. Ngöôïc laïi, khi trò soá Z thaáp hoaëc laø moät soá aâm thì ñoù laø B Chaát löôïng döôùi trung bình caên cöù xeáp khaùch haøng vaøo nhoùm coù nguy cô vôõ nôï cao. Z = 1,2 X1 + 1,4 X2 + 3,3 X3 + 0,6 X4 + 1,0 X5 Theo moâ hình cho ñieåm Z cuûa Altman, baát cöù coâng ty naøo CCC Chaát löôïng keùm coù ñieåm soá thaáp hôn 1,81 phaûi ñöôïc xeáp vaøo nhoùm coù nguy cô ruûi ro tín duïng cao. CC Mang tính ñaàu cô, coù theå vôõ nôï C Chaát löôïng keùm nhaát, trieån voïng xaáu 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 13 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 14 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 15 1.2. Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng (d) Moâ hình ñieåm soá tín duïng tieâu duøng: Khaùch haøng coù ñieåm soá cao nhaát theo moâ hình vôùi 8 muïc neâu treân laø 43 ñieåm, thaáp laø 9 ñieåm. Giaû söû ngaân haøng bieát möùc 28 ñieåm laø ranh giôùi giöõa khaùch haøng coù tín duïng toát vaø Heä soá nôï quùa haïn (non performing loan- NPL) “Nî qu¸ h¹n ” lµ kho¶n nî mµ khaùch haøng coù tín duïng xaáu, töø ñoù ngaân haøng hình thaønh khung chính saùch tín duïng theo mét phÇn hoÆc toµn bé nî gèc vµ / hoÆc l·i ®· qu¸ h¹n . STT Caùc haïng muïc xaùc ñònh chaát löôïng tín duïng Ñieåm moâ hình ñieåm soá nhö sau : Dö nôï quùa haïn 1 Ngheà nghieäp cuûa ngöôøi vay Heä soá nôï quùa haïn = ××× 100% Toång dö nôï cho vay 2 Traïng thaùi nhaø ôû Toång soá ñieåm cuûa khaùch haøng Quyeát ñinh tín duïng Töø 28 ñieåm trôû xuoáng Töø choái tín duïng Heä soá treân chæ ñeà caäp ñeán nhöõng khoaûn nôï ñaõ quaù haïn, maø khoâng ñeà caäp ñeán 3 Xeáp haïng tín duïng nhöõng moùn vay coù moät kyø haïn bò quaù haïn. Nhö vaäy, chính xaùc hôn, ta coù: 29 – 30 ñieåm Cho vay ñeán 500 USD 4 Kinh nghieäm ngheà nghieäp 31 - 33 ñieåm Cho vay ñeán 1.000USD Toång dö nôï coù nôï quùa haïn Tyû leä nôï quaù haïn = ××× 100% 34 - 36 ñieåm Cho vay ñeán 2.500USD 5 Thôøi gian soáng taïi ñòa chæ hieän haønh Toång dö nôï cho vay 37 – 38 ñieåm Cho vay ñeán 3.500USD 6 Ñieän thoaïi coá ñònh 39 – 40 ñieåm Cho vay ñeán 5.000USD 7 Soá ngöôøi soáng cuøng ( phuï thuoäc ) 41 – 43 ñieåm Cho vay ñeán 8.000USD 8 Caùc taøi khoaûn taïi ngaân haøng 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 16 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 17 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 18 3
- 29/06/2008 1.4. Phöông phaùp quaûn lyù 1.3.2.4. Tyû leä xoùa nôï: Heä soá ruûi ro tín duïng − Toång dö nôï cho vay Caùc khoaûn xoùa nôï roøng Phaân taùn ruûi ro trong cho vay Tyû leä xoùa nôï= ×100% Heä soá ruûi ro TD = ××× 100% Toång dö nôï cho vay − Thöïc hieän toát vieäc thaåm ñònh khaùch haøng vaø khaû Toång taøi saûn coù naêng traû nôï Tyû leä nôï xaáu: Nôï xaáu (Bad debt): laø nhöõng khoaûn − Baûo hieåm tieàn vay. nôï quaù haïn 90 ngaøy maø khoâng ñoøi ñöôïc vaø khoâng ñöôïc − Phaûi coù moät chính saùch tín duïng hôïp lyù vaø duy trì taùi cô caáu. 1.3.2.5. Tyû soá giöõa döï phoøng toån thaát tín duïng so vôùi toång dö nôï cho vay hay vôùi toång voán chuû sôû höõu caùc khoaûn döï phoøng ñeå ñoái phoù vôùi ruûi ro. Chaáp Dö nôï xaáu (Nhoùm 3, 4, 5) haønh toát trích laäp döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro. Tyû leä nôï xaáu= ××× 100%≤3% Toång dö nôï cho vay 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 19 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 20 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 21 Z: Khaû naêng coøn coù theå cho vay cuûa NH(H 3 = 8%) − 2. Ruûi ro thanh khoaûn Tröôùc khi cho moät khaùch haøng vay, ngaân X laø TSC ruûi ro lyù töôûng: X=VTC/8% haøng phaûi xem xeùt 4 ñieàu kieän sau: 2.1. Khaùi nieäm: Y laø TSC ruûi ro thöïc teá: Y=VTC/H + Khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng ≥Haïn 3 thöïc teá - Thanh khoaûn (Liquidity): laø khaû naêng tieáp caän caùc khoaûn möùc tín duïng Z=X-Y taøi saûn hoaëc nguoàn voán coù theå duøng ñeå chi traû vôùi chi phí hôïp lyù ngay khi nhu caàu voán phaùt sinh. + Taøi saûn ñaûm baûo + Z=0 H = 8% 3tt - Ruûi ro thanh khoaûn: loaïi ruûi ro xuaát hieän trong tröôøng hôïp + Toång dö nôï cho vay moät khaùch haøng + Z 0 − Thöïc hieän quaûn lyù ruûi ro tín duïng thoâng qua H3tt > 8% - Quaûn trò thanh khoaûn: Laø vieäc quaûn lyù coù hieäu quaû caáu coâng cuï tín duïng phaùi sinh – Credit truùc tính thanh khoaûn (tính loûng) cuûa taøi saûn vaø quaûn lyù toát Derivatives (Daãn xuaát tín duïng): caáu truùc danh muïc cuûa nguoàn voán. 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 22 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 23 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 24 4
- 29/06/2008 2.3. Cung caàu veà thanh khoaûn (Supply for liquidity) 2.4. Ñaùnh giaù ruûi ro thanh khoaûn : 2.2. Caùc nguyeân nhaân daãn ñeán thanh khoaûn coù vaán ñeà: Cung thanh khoaûn : laø caùc khoaûn voán laøm taêng quõy Thöù nhaát , ñaõ xaûy ra tình traïng maát caân xöùng giöõa ngaøy Traïng thaùi thanh khoaûn roøng (Net Liquidity Position) = ƩƩƩCung cuûa ngaân haøng, laø nguoàn cung caáp thanh khoaûn cho thanh khoaûn – ƩƩƩCaàu thanh khoaûn ñaùo haïn cuûa caùc khoaûn söû duïng voán vaø ngaøy ñaùo haïn cuûa NH: Caùc khoaûn tieàn göûi ñang ñeán (S1), thu nhaäp (NLPt) = (S1+S2+S3+S4+S5) – (D1+D2+D3+D4+D5) caùc nguoàn voán huy ñoäng (doøng tieàn thu hoài töø caùc taøi saûn baùn caùc khoaûn dòch vuï(S2), thu hoài tín duïng ñaõ @ NLPt = 0 ñaàu tö nhoû hôn doøng tieàn phaûi chi ra). @ NLPt > 0: ngaân haøng trong tình traïng thaëng dö thanh khoaûn (Lidiquity caáp(S3), baùn caùc taøi saûn ñang kinh doanh vaø söû surplus ): Do neàn kinh teá hoaït ñoäng keùm hieäu quaû, ngaân haøng khoâng cho Thöù hai , do sự nhaïy caûm cuûa tieàn göûi vôùi söï thay ñoåi laõi duïng(S4), Caùc khoaûn cung khaùc(S5). vay hay đñaàu t ư đñượ c. Trong phaïm vi cuûa moät ngaân haøng, ñaây laø vieäc suaát ñaàu tö: Khi laõi suaát ñaàu tö taêng, moät soá ngöôøi göûi tieàn khoâng khai thaùc heát tieàm naêng sinh lôøi cuûa taøi saûn Coù, chieám giöõ quaù Caàu thanh khoaûn: laø nhu caàu voán cho caùc muïc ñích nhieàu taøi saûn Coù ôû daïng tröïc tieáp hay giaùn tieáp khoâng coù khaû naêng sinh lôøi ruùt voán cuûa hoï ra khoûi ngaân haøng ñeå ñaàu tö vaøo nôi coù tyû cuûa ngaân haøng laøm giaûm quõy cuûa ngaân haøng ñoù: (Toàn quyõ tieàn maët quaù lôùn); hoaëc cuõng coù theå do ngaân haøng taêng voán quaù suaát sinh lôïi cao hôn, coøn caùc khaùch haøng vay tieàn seõø tích Khaùch haøng ruùt caùc khoaûn tieàn göûi(D1), yeâu caàu nhanh trong khi chöa coù phöông aùn söû duïng voán hieäu quaû. cöïc tieáp caän caùc khoaûn tín duïng vì coù laõi suaát thaáp hôn. Ngaân haøng seõ söû duïng thanh khoaûn thöøa nh ư sau : caáp caùc khoaûn tín duïng(D2), hoaøn traû caùc khoaûn - Mua caùc chöùng khoaùn döï tröõ thöù caáp ñaõ baùn ra tröôùc ñoù. Thöù ba , do ngaân haøng coù chieán löôïc quaûn trò thanh khoaûn vay möôïn phi tieàn göûi (D3), chi phí phaùt sinh khi - Cho vay treân thò tröôøng tieàn teä. khoâng phuø hôïp vaø keùm hieäu quaû: Caùc chöùng khoùan ngaân kinh doanh caùc saûn phaåm vaø dòch vuï (D4), thanh - Göûi tieàn taïi caùc toå chöùc tín duïng khaùc. haøng ñang sôû höõu coù tính thanh khoûan thaáp, döï tröõ cuûa toaùn coå töùc cho caùc coå ñoâng (D5). ngaân haøng khoâng ñuû cho nhu caàu chi traû 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 25 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 26 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 27 2.4. Chieán löôïc quaûn trò thanh khoaûn 2.4.2. Caùc chieán löôïc quaûn trò thanh khoaûn : @ NLPt < 0: ngaân haøng trong tình traïng thieáu huït thanh khoaûn a/ Quaûn trò thanh khoaûn döïa vaøo taøi saûn coù: Taïo ra nguoàn cung caáp (Lidiquity deficit ): maát nhöõng cô hoäi ñaàu tö toát coù theå mang laïi 2.4.1. Ñöôøng loái chung veà quaûn trò thanh khoûan: thanh khoaûn töø beân trong (döïa vaøo taøi saûn Coù) lôïi nhuaän cho ngaân haøng, maát khaùch haøng khi hoï phaûi ñeán ngaân Thöù nhaát , nhaø quaûn trò thanh khoaûn phaûi thöôøng xuyeân baùm b/ Quaûn trò thanh khoaûn döïa vaøo taøi saûn nôï (ñi vay) Vay möôïn beân haøng khaùc ñể vay. Töø vieäc maát khaùch haøng vay voán seõ daãn ñeán saùt hoaït ñoäng cuûa caùc boä phaän chòu traùch nhieäm huy ñoäng ngoaøi (döïa vaøo taøi saûn Nôï) ñeå ñaùp öùng nhu caàu thanh khoaûn maát khaùch haøng tieàn göûi, vì giaûm loøng tin cuûa ngöôøi göûi tieàn. c/ Chieán löôïc caân ñoái thanh khoaûn giöõa taøi saûn coù vaø taøi saûn nôï (quaûn voán vaø söû duïng voán trong phaïm vi ngaân haøng vaø ñieàu phoái trò thanh khoaûn caân baèng): Phoái hôïp caân baèng ôû caû 2 höôùng treân. Neáu thieáu thanh khoaûn ngaân haøng seõ aùp duïng caùc bieän phaùp xöû hoïat ñoäng cuûa caùc boä phaän naøy sao cho aên khôùp vôùi nhau lyù nhö sau: Thöù hai , nhaø quaûn trò thanh khoaûn caàn phaûi bieát tröôùc khaû 2.5. Caùc phöông phaùp quaûn lyù ruûi ro thanh khoaûn + Söû duïng döï tröõ baét buoäc dö ra (do tieàn göûi giaûm so vôùi thaùng naêng ôû ñaâu vaø khi naøo nhöõng khaùch haøng göûi tieàn, xin vay tröôùc) @Duy trì moät tyû leä hôïp lyù giöõa voán duøng cho döï tröõ vaø voán duøng döï ñònh ruùt voán hoaëc boå sung theâm tieàn göûi hoaëc traû nôï cuûa cho kinh doanh + Baùn döï tröõ thöù caáp hoï. @Ñaûm baûo tyû leä veà khaû naêng chi traû (QÑ457/2005/QÑ – NHNN) + Vay qua ñeâm, vay taùi chieát khaáu Ngaân haøng Nhaø nöôùc, phaùt Thöù ba , nhu caàu thanh khoaûn cuûa ngaân haøng vaø caùc quyeát haønh chöùng chæ tieàn göûi coù meänh giaù lôùn ñeå huy ñoäng voán. ñònh lieân quan ñeán vaán ñeà thanh khoaûn phaûi ñöôïc phaân tích @Söû duïng caùc bieän phaùp ñeå döï baùo nhu caàu thanh khoaûn: + Huy ñoäng töø thò tröôøng tieàn teä. treân cô sôû lieân tuïc ñeå traùnh keùo daøi moät trong hai traïng thaùi : thaëng dö hoaëc thaâm huït. 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 28 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 29 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 30 5
- 29/06/2008 a) Phöông phaùp tieáp caän nguoàn vaø söû duïng voán: Khi (1) > (2) ngaân haøng coù 1 ñoä leäch thanh khoaûn döông, vaø phaàn thanh khoaûn thaëng dö nhanh choùng phaûi ñöôïc ñaàu tö vaøo nhöõng taøi saûn sinh lôïi cho ñeán khi chuùng Phöông phaùp naøy baét ñaàu vôùi 2 thöïc teá ñôn giaûn: ñöôïc caàn ñeán ñeå trang traûi nhu caàu tieàn sau naøy. Moät laø, khaû naêng thanh khoaûn cuûa ngaân haøng taêng khi tieàn göûi Ngöôïc laïi, (1) 0 (L>0): Loaïi 2: OÅn ñònh vöøa phaûi Ñoái vôùi caùc khoaûn tieàn cho vay, ngaân haøng phaûi saün saøng nghóa laø cung thanh khoaûn trong thaùng taêng Loaïi 3: OÅn ñònh cao moïi luùc moät khi khaùch haøng noäp ñôn xin vay vaø thoaû Böôùc 2 : Xaùc ñònh möùc döï tröõ thanh khoaûn cho töøng loaïi treân cô sôû maõn caùc tieâu chuaån tín duïng theo yeâu caàu cuûa ngaân haøng nhanh hôn caàu thanh khoaûn, thaùng (quí) thöù i aán ñònh tyû leä döï tröõ thích hôïp vôùi traïng thaùi cuûa chuùng. Ví duï: (caùc khoaûn vay coù chaát löôïng cao). Sau khi ñöôïc chaáp thöøa thanh khoaûn (so vôùi ñaàu naêm) . Ñoái vôùi loaïi 1: 95% thuaän, haïn möùc cho vay coù theå ra khoûi ngaân haøng chæ trong phaïm vi vaøi giôø hoaëc vaøi ngaøy sau ñoù. Nhö vaäy: Ñoái vôùi loaïi 2: 30% Toång nhu caàu thanh khoaûn === Döï tröõ thanh khoaûn taøi Ñoái vôùi loaïi 3: 15% saûn nôï huy ñoäng +++ Nhu caàu tieàn vay tieàm naêng 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 34 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 35 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 36 6
- 29/06/2008 c) Phöông phaùp xaùc ñònh xaùc suaát moãi tình huoáng: Böôùc 2 : Xaùc ñònh nhu caàu thanh khoaûn theo coâng d) Phöông phaùp tieáp caän chæ soá thanh khoaûn: Phöông phaùp naøy ñöôïc thöïc hieän theo trình töï 2 böôùc nhö thöùc: Traïng thaùi thanh khoaûn döï kieán Phöông phaùp tính toaùn nhu caàu thanh khoaûn naøy döïa treân cô sôû sau: kinh nghieäm rieâng coù cuûa ngaân haøng vaø caùc chæ soá trung bình trong = ΣΣΣPi ××× SDi ngaønh. Thoâng thöôøng caùc chæ soá thanh khoaûn sau ñaây ñöôïc söû Böôùc 1: Ngaân haøng phoûng ñoaùn khaû naêng xaûy ra moãi duïng: traïng thaùi thanh khoaûn theo 3 caáp ñoä: - Khaû naêng xaáu nhaát khi: Trong ñoù: Tieàn maët + Tieàn göûi taïi caùc ñònh cheá taøi chính Traïng thaùi tieàn maët = + Tieàn göûi xuoáng thaáp döôùi möùc döï kieán. Pi: Xaùc suaát töông öùng vôùi moät trong 3 khaû naêng. TaøisaûnCoù + Tieàn vay leân cao treân möùc döï kieán. - Khaû naêng toát nhaát khi: SDi: Thaëng dö hoaëc thaâm huït thanh khoaûn theo + Tieàn göûi leân cao treân möùc döï kieán. moãi khaû naêng. + Tieàn vay xuoáng thaáp döôùi möùc döï kieán. - Khaû naêng thöïc teá: naèm ôû caáp ñoä naøo ñoù giöõa 2 caáp ñoä treân. 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 37 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 38 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 39 Trong ñoù, traïng thaùi tieàn maët phuï thuoäc vaøo: Caùc yeáu toá maø ngaân haøng khoâng kieåm soaùt ñöôïc, bao Chöùng khoaùn Chính Phuû (DTTC) Caùc yeáu toá maø ngaân haøng coù theå kieåm soaùt ñöôïc : goàm: Chöùng khoaùn coùtính thanh khoaûn = Taøi saûn Coù Nhoùm yeáu toá laøm taêng quõy tieàn teä: Nhoùm yeáu toá laøm taêng quõy tieàn teä: + Baùn chöùng khoaùn, nhaän laõi chöùng khoaùn. + Nhöõng khoaûn tieàn nhaän ñöôïc töø nghieäp vuï thanh toaùn + Vay qua ñeâm, phaùt haønh chöùng chæ tieàn göûi hoaëc nhaän tieàn buø tröø Vò trí roøng Toång cho vay qua ñeâm - Toång nôï qua ñeâm göûi cuûa khaùch haøng. thanh khoaûn = + Nhöõng khoaûn tín duïng ñaõ ñeán haïn thu hoài. + Caùc khoaûn thueá thu hoä, tieàn maët trong quùa trình thu Taøi saûn Coù Nhoùm yeáu toá laøm giaûm quyõ tieàn teä: (tieàn ñang chuyeån). cho vay qua ñeâm + Mua chöùng khoaùn, traû laõi tieàn göûi. Nhoùm yeáu toá laøm giaûm quõy tieàn teä: + Khaùch haøng ruùt tieàn theo ñònh kyø. Gía trò chöùng khoaùn ñaõ caàm coá + Caùc khoaûn phaûi traû trong nghieäp vuï thanh toaùn buø tröø. Tyûsoá chöùng khoaùn caàm coá = + Traû nôï vay ñeán haïn. Toång giaù trò chöùng khoaùn + Cho vay qua ñeâm. + Thueá phaûi thanh toaùn cho ngaân saùch. + Thanh toaùn phí dòch vuï cho ngaân haøng khaùc + Khaùch haøng ruùt tieàn khoâng theo ñònh kyø (tröôùc haïn). Tieàn göûi giao dòch Tyû soá thaønh phaàn tieàn bieán ñoäng = Toång soá tieàn göûi 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 40 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 41 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 42 7
- 29/06/2008 Ngoaøi ra, ñeå döï baùo thanh khoaûn, caùc ngaân haøng coù theå aùp 3. Ruûi ro tyû giaù(Foreign Exchange Rate Risk): 3.2. Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tyû giaù: duïng phöông phaùp döïa vaøo caùc chæ tieâu cô baûn ñaùnh giaù Coù 2 nguyeân nhaân chính laøm phaùt sinh ruûi ro tỷ theo daáu hieäu cuûa thò tröôøng, bao goàm: giá : - Söï tin töôûng cuûa daân chuùng thoâng qua löu löôïng voán vaø 3.1. Khaùi nieäm: Moät laø : Nhu caàu kinh doanh ngoaïi teä cuûa ngaân chi phí traû laõi maø ngaân haøng huy ñoäng ñöôïc qua moãi thôøi haøng, goàm 2 hoaït ñoäng sau : kyø. Ruûi ro tyû giaù laø ruûi ro phaùt sinh trong quaù trình cho vay - Mua vaø baùn ngoaïi teä cho khaùch haøng hoaëc cho - Taùc ñoäng giaù coå phieáu cuûa ngaân haøng. ngoaïi teä hoaëc quaù trình kinh doanh ngoaïi teä cuûa ngaân chính mình nhaèm caân baèng traïng thaùi ngoaïi hoái ñeå - Ruûi ro caùc khoaûn laõi cuûa chöùng chæ tieàn göûi vaø caùc khoaûn haøng khi tyû giaù bieán ñoäng theo chieàu höôùng baát lôïi cho phoøng ngöøa ruûi ro tyû giaù. nôï vay khaùc. ngaân haøng. - Mua vaø baùn ngoaïi teä nhaèm muïc ñích ñaàu cô kieám - Toån thaát töø vieäc baùn voäi vaõ taøi saûn coù - NH cho vay baèng ngoaïi teä, ñeán ngaøy thu nôï tyû giaù laõi khi tyû giaù bieán ñoäng. - Vieäc ñaùp öùng caùc cam keát cuûa ngaân haøng ñoái vôùi khaùch ngoaïi teä giaûm. Hai laø : Söï khoâng caân xöùng giöõa taøi saûn Coù vaø taøi haøng vay: Cuï theå laø caùc raøng buoäc nhö yeâu caàu töø lôïi - NH ñi vay baèng ngoaïi teä, ñeán ngaøy traû nôï tyû giaù ngoaïi saûn Nôï ñoái vôùi töøng loaïi ngoaïi teä nhuaän döï kieán hôïp lyù, aùp löïc thanh khoaûn. teä taêng. Caû 2 nguyeân nhaân naøy taïo ra moät xu - Caùc khoaûn vay töø ngaân haøng Trung öông. höôùng traïng thaùi ngoaïi teä roøng (tröôøng theá hoaëc ñoaûn theá). 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 43 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 44 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 45 3.3. Ñaùnh giaù ruûi ro TGHÑ Tröôøng hôïp 3 : Traïng thaùi ngoaïi hoái 0 Soá dö ngoaïi teä thuoäc TS Tröôøng theá (USD) ≤≤≤ 15% , Ñoaûn the á (USD) ≤≤≤ 15% + Neáu tyû giaù USD taêng USD/VND=16.000 Coù > Soá dö ngoaïi teä thuoäc TS Nôï: Traïng thaùi ñoä leäch döông Soá dö cuûa USD thuoäc TSC=100×16.000= 1.600.000 (traïng thaùi dö thöøa ) vaø phaàn cheânh leäch ñoù ñöôïc goïi laø tröôøng VTC VTC theá (long foreign currency position): Tyû giaù ngoaïi teä giaûm thì thu Soá dö cuûa USD thuoäc TSN=100×16.000= 1.600.000 nhaäp giaûm nhanh hôn chi phí. Ruûi ro xuaát hieän khi tyû giaù giaûm. 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 46 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 47 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 48 8
- 29/06/2008 3.3. Phöông phaùp quaûn lyù ruûi ro tyû giaù VD: VD: - Soá dö cuûa USD thuoäc TSC=100USD - Soá dö cuûa USD thuoäc TSC=80USD Aùp duïng giaûi phaùp cho vay baèng loaïi ngoaïi teä naøy nhöng thu nôï baèng loaïi ngoïai teä khaùc oån ñònh hôn vôùi tyû giaù kyø haïn ñaõ ñöôïc aán - Soá dö cuûa USD thuoäc TSN=90USD - Soá dö cuûa USD thuoäc TSN=100USD ñònh tröôùc trong hôïp ñoàng tín duïng: Ngaân haøng chia seû ruûi ro vôùi + Khi TG USD/VND=15.000 + Khi TG USD/VND=15.000 khaùch haøng. Ña daïng hoaù caùc loaïi ngoaïi teä trong döï tröõ vaø thanh toaùn, haïn Traïng thaùi ngoaïi hoái cuûa USD=150.000 Traïng thaùi ngoaïi hoái cuûa USD=-300.000 cheá taäp trung. Soá dö cuûa USD thuoäc TSC=80×15.000= 1.200.000 Aùp duïng caùc bieän phaùp baûo hieåm ruûi ro tæ giaù nhö hôïp ñoàng kyø Soá dö cuûa USD thuoäc TSC=100×15.000= 1.500.000 haïn (Forward), quyeàn löïa choïn (Option), nghieäp vuï Swap ngoaïi teä Soá dö cuûa USD thuoäc TSN=90×15.000= 1.350.000 Soá dö cuûa USD thuoäc TSN=100×15.000= 1.500.000 Chuyeån giao ruûi ro tyû giaù cho cô quan baûo hieåm. + Neáu tyû giaù USD taêng USD/VND=16.000 Qu ản tr ị bị độ ng: Duy trì traïng thaùi ngoaïi hoái = 0 vaø ña daïng hoaù + Neáu tyû giaù USD taêng USD/VND=16.000 caùc nguoàn voán ngoaïi teä trong kinh doanh. Soá dö cuûa USD thuoäc TSC=100×16.000= 1.600.000 Soá dö cuûa USD thuoäc TSC=80×16.000= 1.280.000 Qu ản tr ị ch ủ độ ng: Thöïc hieän toát vieäc döï baùo tæ giaù: Soá dö cuûa USD thuoäc TSN=100×16.000= 1.600.000 + Döï baùo tyû giaù taêng: tyû giaù taêng -> duy trì traïng thaùi ngoaïi hoái Soá dö cuûa USD thuoäc TSN=90×16.000= 1.440.000 ñoä leäch döông (tröôøng theá). Traïng thaùi ngoaïi hoái cuûa USD=160.000 Traïng thaùi ngoaïi hoái cuûa USD=-320.000 + Döï baùo tyû giaù giaûm: tyû giaù giaûm -> duy trì traïng thaùi ngoaïi hoái ñoä leäch aâm (ñoaûn theá). 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 49 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 50 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 51 4. Ruûi ro laõi suaát (Interest rate risk) b) Do caùc ngaân haøng aùp duïng caùc loaïi laõi suaát khaùc nhau 4.3. AÛnh höôûng cuûa ruûi ro laõi suaát ñeán hoaït 4.1. Khaùi nieäm : trong quaù trình huy ñoäng voán vaø cho vay ñoäng cuûa ngaân haøng: Ruûi ro laõi suaát laø loaïi ruûi ro xuaát hieän khi coù söï thay ñoåi cuûa laõi suaát thò tröôøng hoaëc cuûa nhöõng yeáu toá coù lieân quan ñeán laõi suaát daãn ñeán toån - Huy ñoäng voán vôùi LS coá ñònh, cho vay vôùi LS bieán ñoåi Töø nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro laõi suaát neâu thaát veà taøi saûn hoaëc laøm giaûm thu nhaäp cuûa ngaân haøng. - Huy ñoäng voán vôùi LS bieán ñoåi, cho vay vôùi LS coá ñònh treân, coù theå thaáy nhöõng aûnh höôûng cuûa ruûi ro laõi 4.2. Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro laõi suaát suaát ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng nhö a) Khi xuaát hieän söï khoâng caân xöùng veà kyø haïn giöõa taøi saûn Coù vaø taøi c) Do coù söï khoâng phuø hôïp veà khoái löôïng giöõa nguoàn voán sau: saûn Nôï: huy ñoäng vôùi vieäc söû duïng nguoàn voán ñoù ñeå cho vay. Tröôøng hôïp 1 : Kyø haïn cuûa taøi saûn Nôï nhoû hôn kyø haïn cuûa taøi - Ruûi ro laõi suaát laøm taêng chi phí nguoàn voán cuûa saûn Coù : Ngaân haøng huy ñoäng voán ngaén haïn ñeåø cho vay, ñaàu tö daøi d) Do khoâng coù söï phuø hôïp veà thôøi haïn giöõa nguoàn voán haïn. Ruûi ro seõ trôû thaønh hieän thöïc neáu laõi suaát huy ñoäng trong nhöõng ngaân haøng. naêm tieáp theo taêng leân trong khi laõi suaát cho vay vaø ñaàu tö daøi haïn huy ñoäng vôùi vieäc söû duïng nguoàn voán ñoù ñeå cho vay. khoâng ñoåi trong khi LS huy ñoäng ngaén haïn taêng. e) Do tyû leä laïm phaùt döï kieán khoâng phuø hôïp vôùi tyû leä laïm - Ruûi ro laõi suaát laøm giaûm thu nhaäp töø taøi saûn Tröôøng hôïp 2: Kyø haïn cuûa taøi saûn Nôï lôùn hôn kyø haïn cuûa taøi cuûa ngaân haøng. saûn Coù : Ngaân haøng huy ñoäng voán coù kyø haïn daøi ñeåø cho vay, ñaàu tö phaùt thöïc teá -> voán cuûa ngaân haøng khoâng ñöôïc baûo toaøn vôùiù kyø haïn ngaén. Ruûi ro seõ trôû thaønh hieän thöïc neáu laõi suaát huy ñoäng sau khi cho vay. - Ruûi ro laõi suaát laøm giaûm giaù trò thò tröôøng cuûa trong nhöõng naêm tieáp theo khoâng ñoåi trong khi laõi suaát cho vay vaø taøi saûn Coù vaø voán chuû sôû höõu cuûa ngaân haøng. ñaàu tö giaûm xuoáng. 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 52 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 53 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 54 9
- 29/06/2008 3. Quaûn trò ruûi ro laõi suaát a. Ñoä leäch tieàn teä TAØI SAÛN COÙ NHAÏY TAØI SAÛN NÔÏ NHAÏY CAÛM VÔÙI LAÕI SUAÁT CAÛM VÔÙI LAÕI SUAÁT a. Ñoä leäch tieàn teä b. Ñoä leäch thôøi löôïng TS NCAÛM NÔÏ NCAÛM ÑOÄ LEÄCH TT (GAP) = VÔÙI LSUAÁT VÔÙI LSUAÁT Khaùi nieäm Khaùi nieäm Tính nhaïy caûm Moái quan heä giöõa doä Moái quan heä giöõa doä leäch thôøi löôïng, laõi TAØI SAÛN NHAÏY CAÛM leäch tieàn teä, laõi suaát suaát vaø giaù trò voán HEÄ SOÁ NHAÏY CAÛM = =1 vaø lôïi nhuaän Quaûn trò NÔÏ NHAÏY CAÛM Quaûn trò 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 55 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 56 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 57 QUAN HEÄ GIÖÕA ÑOÄ LEÄCH, LAÕI SUAÁT VAØ BIEÄN PHAÙP QUAÛN TRÒ NGHIEÄP VUÏ SWAP LAÕI SUAÁT KHAÛ NAÊNG SINH LÔØI TÌNH HÌNH GAP LAÕI SUAÁT LN ÑOÄ LEÄCH RUÛI RO BIEÄN PHAÙP QUAÛN TRÒ NGAÂN LAÕI SUAÁT COÁ ÑÒNH NGAÂN HAØNG > 0 TAÊNG TAÊNG HOAËC TOÅ CHÖÙC (TSNC > NNC) NHAÏY CAÛM TAØI SAÛN LAÕI SUAÁT GIAÛM TAØI SAÛN NHAÏY CAÛM. HAØNG A GIAÛM GIAÛM (ÑOÄ LEÄCH TÍCH CÖÏC) GIAÛM TAÊNG NÔÏ NHAÏY CAÛM LAÕI SUAÁT BIEÁN ÑOÅI TAØI CHAÙNH B TAÊNG < 0 GIAÛM (TSNC < NNC) GIAÛM TAÊNG NHAÏY CAÛM NÔÏ LAÕI SUAÁT TAÊNG TAØI SAÛN NHAÏY CAÛM. (ÑOÄ LEÄCH TIEÂU CÖÏC) TAÊNG GIAÛM NÔÏ NHAÏY CAÛM = 0 TAÊNG KHOÂNG THAY ÑOÅI (TSNC = NNC) GIAÛM KHOÂNG THAY ÑOÅI 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 58 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 59 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 60 10
- 29/06/2008 n n b. Ñoä leäch thôøi löôïng ∑CFt×DFt× T ∑PVt×T = t=1 = t=1 D(DURATION) n n CFt×DFt PVt GAPD = DA −kDL ∑ ∑ “Th i lư ng” c a danh m c tài s n t=1 t=1 D: THÔØI LÖÔÏNG CUÛA MOÄT TAØI SAÛN. là bình quân gia quy n “th i CFt: LUOÀNG TIEÀN NHAÄN ÑÖÔÏC TAÏI THÔØI ÑIEÅM CUOÁI GAP D : ÑOÄ LEÄCH THÔØI LÖÔÏNG GIÖÕA TAØI SAÛN VAØ NÔÏ. lư ng” c a các tài s n trong danh KYØ T D : THÔØI LÖÔÏNG BÌNH QUAÂN TAØI SAÛN. 1 A m c v i quy n s là t l đ u tư DFt: HEÄ SOÁ CHIEÁT KHAÁU DFt = k: TYÛ LEÄ ÑOØN BAÅY. k= L/A c a danh m c vào m i tài s n đó. T D : THÔØI LÖÔÏNG BÌNH QUAÂN NÔÏ. (1+R) L R: LAÕI SUAÁT THÒ TRÖÔØNG. A: QUY MOÂ TAØI SAÛN. PVt: GIAÙ TRÒ HIEÄN TAÏI CUÛA LUOÀNG TIEÀN CUOÁI KYØ; L: QUY MOÂ NÔÏ. PVt = CFt*DFt 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 61 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 62 6/29/2008T; t: THÔØI GIAN KHOAÛNPGS.TS Tran Huy Hoang TIEÀN ÑÖÔÏC THANH TOAÙN. 63 MOÁI QUAN HEÄ GIÖÕA ÑOÄ LEÄCH, LAÕI SUAÁT, BIEÄN PHAÙP QUAÛN TRÒ H p đ ng Tương lai GIAÙ TRÒ VOÁN ÑOÄ LEÄCH RUÛI RO BIEÄN PHAÙP QUAÛN TRÒ GAP D LAÕI SUAÁT GIAÙ TRÒ VOÁN M t h p đ ng tương lai là m t th a >>> 0 TAÊNG GIAÛM thu n mua ho c bán m t tài s n vào m t th i đi m c th trong tương lai [Da >>> kDl] GIAÛM TAÊNG LAÕI SUAÁT RUÙT NGAÉN D DÖÔNG A v i m c giá c th TAÊNG NAÂNG CAO D L <<< 0 TAÊNG TAÊNG Trái ngư c v i h p đ ng giao ngay [Da < kDl] GIAÛM GIAÛM trong đó có th a thu n mua ho c LAÕI SUAÁT NAÂNG CAO D AÂÂM A TAÊNG KHOÂNG THAY ÑOÅI bán tài s n ngay l p t c (ho c trong = 0 GIAÛM RUÙT NGAÉN D L th i gian r t ng n) [Da = kDl] GIAÛM KHOÂNG THAY ÑOÅI 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 64 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 65 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 66 11
- 29/06/2008 4.4.2. Heä soá ruûi ro laõi suaát (R) - Khe hôû nhaïy caûm laõi suaát (Interest rate 4.4. Ñaùnh giaù ruûi ro laõi suaát : sensitive gap): Hôïp ñoàng töông lai 4.4.1. Heä soá cheânh leäch laõi thuaàn (coøn goïi laø heä soá thu nhaäp laõi roøng caän Heä soá ruûi FRA (Future Rate Agreement) bieân NIM – Net Interest Margin): ro laõi suaát = Taøi saûn Coù nhaïy laõi - Taøi saûn Nôï nhaïy laõi Heä soá cheânh Thu nhaäp laõi - Chi phí laõi = ×100% leäch laõi thuaàn ∑Taøi saûn Coù sinh lôøi (R) (NIM) DP = D A + D F Trong ñoù: Taøi saûn Nôï nhaïy caûm vôùi laõi suaát (khi LS thay ñoåi, chi phí boû ra ñeå coù TSN - Thu nhaäp laõi : laõi cho vay, ñaàu tö, laõi tieàn göûi taïi ngaân haøng khaùc, laõi ñaàu tö chöùng khoaùn naøy cuõng thay ñoåi theo ): - Chi phí laõi: chi phí huy ñoäng voán, ñi vay -Tieàn göûi thanh toaùn (tieàn göûi khoâng kyø haïn, tieàn göûi giao dòch) vaø tieát kieäm - Toång taøi saûn Coù sinh lôøi=Toång taøi saûn Coù – Tieàn maët & taøi saûn coá ñònh. khoâng kyø haïn cuûa khaùch haøng. Heä soá laõi roøng bieân teá giuùp cho ngaân haøng döï baùo tröôùc khaû naêng sinh laõi cuûa ngaân haøng -Tieàn göûi coù kyø haïn vaø tieát kieäm coù kyø haïn thôøi haïn coøn laïi döôùi n thaùng. DP thôøi löôïng cuûa toång caùc khoaûn muïc. thoâng qua vieäc kieåm soaùt chaët cheõ taøi saûn sinh lôøi vaø vieäc tìm kieám nhöõng nguoàn voán coù - Ti ền g ửi v ới l ãi suất biến đổi. D thôøi löôïng cuûa hôïp ñoàng töông lai chi phí thaáp nhaát. -Caùc khoaûn vay ngaén haïn treân thò tröôøng tieàn teä vôùi thôøi haïn döôùi n thaùng F Coâng thöùc xaùc ñònh heä soá cheânh leäch laõi thuaàn (NIM) treân cho thaáy: Neáu chi phí (vay qua ñeâm, vay taùi chieát khaáu thôøi haïn döôùi n thaùng). huy ñoäng voán taêng nhanh hôn laõi thu töø cho vay vaø ñaàu tö hoaëc laõi thu töø cho vay vaø ñaàu tính ñeán ngaøy chuyeån giao. tö giaûm nhanh hôn chi phí huy ñoäng voán seõ laøm cho NIM bò thu heïp laïi, ruûi ro laõi suaát seõ lôùn. 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 67 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 68 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 69 R = 0: Taøi saûn Coù nhaïy caûm vôùi laõi suaát = taøi saûn Nôï nhaïy caûm Taøi saûn Coù nhaïy caûm vôùi laõi suaát (khi LS thay ñoåi, thu vôùi laõi suaát. nhaäp coù ñöôïc töø TSC naøy cuõng thay ñoåi theo ) bao goàm: Laõi suaát bieán ñoäng taêng hay giaûm ñeàu khoâng aûnh höôûng ñeán thu 4.4.3. Khe hôû kyø haïn (Duration Gap) : nhaäp cuûa ngaân haøng: ruûi ro laõi suaát khoâng xuaát hieän. -Caùc khoaûn cho vay coù laõi suaát bieán ñoåi. R >0: Taøi saûn Coù nhaïy caûm vôùi laõi suaát > taøi saûn Nôï nhaïy caûm -Caùc khoaûn cho vay ngaén haïn (cho vay thöông maïi) vôùi vôùi laõi suaát. Khi R > 0, laõi suaát thò tröôøng giaûm -> ruûi ro laõi suaát xuaát hieän. Khe hôû Kyø haïn hoaøn voán Kyø haïn hoaøn traû thôøi haïn döôùi n thaùng. = — R ruûi ro laõi suaát xuaát hieän. Töø caùc ví duï treân, ta coù keát luaän chung: -Tieàn göûi treân thò tröôøng lieân ngaân haøng, tieàn göûi khoâng Möùc thay ñoåi lôïi nhuaän = (Toång taøi saûn Coù nhaïy laõi – Toång taøi saûn Trong ñoù: kyø haïn taïi ngaân haøng khaùc (ngaân haøng nhaø nöôùc, ngaân Nôï nhaïy laõi) × Möùc thay ñoåi laõi suaát - Kyø haïn hoaøn voán cuûa taøi saûn laø thôøi gian trung bình caàn thieát ñeå haøng thöông maïi khaùc), caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính coù =R × Möùc thay ñoåi laõi suaát thu hoài khoaûn voán ñaõ boû ra ñeå ñaàu tö, laø thôøi gian trung bình döïa thôøi haïn coøn laïi döôùi n thaùng Hieäu soá trong coâng thöùc treân ñöôïc goïi laø khoaûng caùch hay treân doøng tieàn döï tính seõ nhaän ñöôïc trong töông lai. khe hôû laõi suaát, phöông phaùp phaân tích naøy goïi laø phaân tích - Kyø haïn hoaøn traû cuûa taøi saûn nôï thôøi gian trung bình caàn thieát ñeå Ñaëc ñieåm : thôøi gian ñeán haïn döôùi n thaùng . khoaûng caùch hay khe hôû laõi suaát. hoaøn traû khoaûn voán ñaõ huy ñoäng, laø thôøi gian trung bình cuûa doøng tieàn döï tính ra khoûi ngaân haøng (Thanh toaùn laõi vaø voán vay). 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 70 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 71 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 72 12
- 29/06/2008 Keát luaän: Giaù trò roøng cuûa ngaân haøng (NW) = A - L Ta coù theå tính ñöôïc möùc taêng giaûm giaù trò - Khi khe hôû kyø haïn döông (Kyø haïn hoaøn voán trung bình cuûa taøi A: Giaù trò cuûa toång taøi saûn roøng cuûa ngaân haøng theo coâng thöùc sau: saûn>Kyø haïn hoaøn traû trung bình nôï): L: Giaù trò cuûa toång voán huy ñoäng + Neáu laõi suaát taêng seõ laøm giaûm giaù trò roøng cuûa ngaân haøng. + Neáu laõi suaát giaûm seõ laøm taêng giaù trò roøng cuûa ngaân haøng. Khi laõi suaát thay ñoåi, giaù trò cuûa toång taøi saûn vaø W = (−D × r × A) − (−D × r × L) A r L r - Khi khe hôû kyø haïn aâm (Kyø haïn hoaøn voán trung bình cuûa taøi cuûa voán huy ñoäng thay ñoåi laøm cho giaù trò roøng cuûa 1+ 1+ saûn R>0, khe h ở kỳ hạn R<0, huy ñoäng voán - Aùp duïng caùc bieän phaùp baûo hieåm laõi suaát nhö ngaén haïn, cho vay daøi haïn. thöïc hieän hôïp ñoàng coù kyø haïn veà laõi suaát, quyeàn Heä soá cheânh leäch laõi thuaàn caøng taêng caøng toát. löïa choïn laõi suaát, Swap laõi suaát. 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 76 6/29/2008 PGS.TS Tran Huy Hoang 77 13
