›

Kinh tế vi mô - Chương 1: Những vấn đề cơ bản về kinh tế học

ppt 319 trang nguyendu 5560
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Kinh tế vi mô - Chương 1: Những vấn đề cơ bản về kinh tế học", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pptkinh_te_vi_mo_chuong_1_nhung_van_de_co_ban_ve_kinh_te_hoc.ppt

Nội dung text: Kinh tế vi mô - Chương 1: Những vấn đề cơ bản về kinh tế học

  1. Baøi giaûng kinh teá vi moâ Chöông 1: Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà kinh teá hoïc Chöông 2: Caàu, cung vaø giaù thò tröôøng Chöông 3: Lyù thuyeát löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng Chöông 4: Lyù thuyeát veà saûn xuaát vaø chi phí saûn xuaát Chöông 5: Thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn Chöông 6: Thò tröôøng ñoäc quyeàn hoaøn toaøn
  2. Chöông 1 Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà kinh teá hoïc ▪ Caùc khaùi nieäm cô baûn ▪ Caùc vaán ñeà cô baûn trong kinh teá học ▪ Caùc heä thoáng kinh teá vaø caùch giaûi quyeát caùc vaán ñeà cô baûn
  3. I. Caùc khaùi nieäm cô baûn 1. Kinh teá hoïc ▪ Kinh teá hoïc laø boä moân khoa hoïc xaõ hoäi, nghieân cöùu vieäc löïa choïn caùch söû duïng hôïp lyù nguoàn löïc khan hieám ñeå saûn xuaát ra nhöõng haøng hoùa vaø dòch vuï, nhaèm thoûa maõn cao nhaát nhu caàu cho moïi thaønh vieân trong xaõ hoäi.
  4. I. Caùc khaùi nieäm cô baûn 2. Kinh teá hoïc vó moâ vaø vi moâ ▪ Kinh teá hoïc vó moâ: Nghieân cöùu toaøn boä neàn kinh teá: saûn löôïng, taêng tröôûng, laïm phaùt, thaát nghieäp ▪ Kinh teá hoïc vi moâ: Kinh teá vi moâ nghieân cöùu haønh vi cuûa töøng thaønh phaàn, töøng ñôn vò rieâng leû trong neàn kinh teá. * Ngöôøi tieâu duøng * Coâng nhaân * Doanh nghieäp * Chính phuû ▪ Moái quan heä giöõa kinh teá hoïc vi moâ vaø vó moâ.
  5. I. Caùc khaùi nieäm cô baûn 3. Kinh teá hoïc thöïc chöùng vaø kinh teá hoïc chuaån taéc * Kinh teá hoïc thöïc chöùng Moâ taû, lyù giaûi vaø döï baùo caùc vaán ñeà kinh teá ñaõ, ñang vaø seõ xaûy ra treân thöïc teá - voán laø keát quaû cuûa söï löïa choïn cuûa caùc taùc nhaân kinh teá. * Kinh teá hoïc chuaån taéc: ñöa ra nhöõng chæ daãn, nhöõng quan ñieåm caù nhaân veà caùch giaûi quyeát caùc vaán ñeà kinh teá. - Lieân quan ñeán caùc giaù trò ñaïo ñöùc, xaõ hoäi, vaên hoùa. - Thöôøng mang tính chuû quan cuûa ngöôøi phaùt bieåu. - Laø nguoàn goác baát ñoàng quan ñieåm giöõa caùc nhaø kinh teá hoïc.
  6. II. Caùc vaán ñeà cô baûn trong kinh teá hoïc 1. Ba vaán ñeà cô baûn cuûa moät heä thoáng kinh teá * Saûn xuaát caùi gì? Soá löôïng bao nhieâu? * Saûn xuaát nhö theá naøo? * Saûn xuaát cho ai?
  7. II. Caùc vaán ñeà cô baûn trong kinh teá hoïc 2. Vaán ñeà hieäu quaû ▪ Hieäu quaû löïa choïn ( Hieäu quaû veà maët kyõ thuaät) ▪ Hieäu quaû saûn xuaát : theå hieän qua ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát  Ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát (PPF) : laø moät sô ñoà cho thaáy nhöõng keát hôïp toái ña soá löôïng caùc saûn phaåm, maø neàn kinh teá coù theå saûn xuaát, khi söû duïng toaøn boä nguoàn löïc cuûa neàn kinh teá.
  8. Bieåu : Khaû naêng saûn xuaát Maùy tính (chieác) Xe hôi (chieác) 1.000 0 900 10 750 20 550 30 300 40 0 50
  9. Maùy tính A 1.000 Ñöôøng PPF B 900 C 750 U Khoâng theå ñaït ñöôïc 550 D I 500 Saûn xuaát coù hieäu quaû Saûn xuaát keùm hieäu quaû 300 E F Xe hôi 0 10 15 20 30 40 50
  10. ▪ Töø sô ñoà cho thaáy: * Ñieåm I töôïng tröng cho phoái hôïp khoâng hieäu quaû. * Ñieåm U laø khoâng theå ñaït ñöôïc vì neàn kinh teá khoâng coù ñuû taøi nguyeân ñeå ñaûm baûo möùc saûn xuaát ñoù. * Nhöõng ñieåm naèm treân ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát (ñieåm A, B, C, D, E, F) töôïng tröng nhöõng möùc ñoä hieäu quaû cuûa neàn saûn xuaát. ▪ Hieäu quaû saûn xuaát laø söû duïng nguoàn taøi nguyeân khan hieám sao cho thoûa maõn nhu caàu cuûa xaõ hoäi baèng caùch taïo ra soá löôïng saûn phaåm toái ña. Hay noùi caùch khaùc laø naèm treân ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát. ▪ Hieäu quaû saûn xuaát coøn ñònh nghóa laø khi xaõ hoäi gia taêng soá löôïng saûn phaåm naøy thì baét buoäc phaûi giaûm bôùt soá löôïng saûn phaåm khaùc.
  11. II. Caùc vaán ñeà cô baûn trong kinh teá hoïc 3. Chi phí cô hoäi ▪ Chi phí cô hoäi laø phaàn giaù trò cuûa moät quyeát ñònh toát nhaát coøn laïi bò maát ñi khi ta löïa choïn quyeát ñònh naøy. ▪ Chi phí cô hoäi cuûa saûn phaåm A laø soá löôïng saûn phaåm B bò maát ñi ñeå saûn xuaát theâm moät ñôn vò saûn phaåm A.
  12. III. Caùc heä thoáng kinh teá vaø caùch giaûi quyeát caùc vaán ñeà cô baûn 1. Heä thoáng kinh teá truyeàn thoáng. 2. Heä thoáng kinh teá meänh leänh. 3. Heä thoáng kinh teá thò tröôøng töï do. 4. Heä thoáng kinh teá hoãn hôïp.
  13. 1. Heä thoáng kinh teá truyeàn thoáng: Giaûi quyeát ba vaán ñeà cô baûn thoâng qua khaû naêng kinh teá truyeàn thoáng - söï laëp laïi trong noäi boä, töø theá heä naøy sang theá heä khaùc, caùc kieåu maãu gia ñình coå: caùc gia ñình canh taùc vaãn soáng treân maûnh ñaát cuûa mình. 2. Heä thoáng kinh teá meänh leänh: - Laø moät hình thaùi toå chöùc kinh teá trong ñoù caùc caù nhaân chæ huy (chính phuû) quyeát ñònh phaân phoái caùc yeáu toá saûn xuaát theo caùc keá hoaïch phaùt trieån kinh teá cuûa chính phuû. - Ba vaán ñeà cô baûn ñöôïc Nhaø nöôùc giaûi quyeát thoâng qua heä thoáng chæ tieâu phaùp leänh do UÛy ban Keá hoaïch Nhaø nöôùc ban haønh.
  14. ▪ Öu ñieåm: * Do Chính phuû tính toaùn ñöôïc toång cung, toång caàu neân traùnh ñöôïc maát caân ñoái saûn phaåm trong neàn kinh teá. * Caùc ngaønh phaùt trieån caân ñoái, hôïp lyù. * Haïn cheá phaân hoùa giaøu ngheøo, baát coâng trong xaõ hoäi. ▪ Nhöôïc ñieåm: * Phöông phaùp söû duïng taøi nguyeân khoâng hôïp lyù. * Saûn xuaát keùm hieäu quaû.
  15. 3. Heä thoáng kinh teá thò tröôøng: ✓ Moâ hình kinh teá thò tröôøng laø moät hình thöùc toå chöùc kinh teá trong ñoù nhöõng ngöôøi baùn vaø ngöôøi mua taùc ñoäng qua laïi laãn nhau ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà cô baûn cuûa heä thoáng kinh teá. ✓ Ba vaán ñeà cô baûn ñöôïc giaûi quyeát thoâng qua quan heä cung caàu, theå hieän baèng heä thoáng giaù. ▪ Öu ñieåm: * Phaân phoái hôïp lyù vaø söû duïng hieäu quaû naêng löïc saûn xuaát. * Thuùc ñaåy ñoåi môùi kyõ thuaät saûn xuaát
  16. ▪ Nhöôïc ñieåm: * Phaân hoùa giai caáp. * Thöôøng xaûy ra khuûng hoaûng kinh teá. * Taïo ra caùc taùc ñoäng ngoaïi vi. * Taïo theá ñoäc quyeàn ngaøy caøng taêng. * Thoâng tin khoâng caân xöùng giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn laøm thieät haïi cho ngöôøi tieâu duøng.
  17. 4. Heä thoáng kinh teá hoãn hôïp: ✓ Chính phuû vaø thò tröôøng cuøng giaûi quyeát ba vaán ñeà cô baûn. ✓ Phaàn lôùn ba vaán ñeà ñöôïc giaûi quyeát baèng cô cheá thò tröôøng. Chính phuû seõ can thieäp baèng caùc chính saùch kinh teá ñeå haïn cheá nhöôïc ñieåm cuûa neàn kinh teá thò tröôøng. ▪ Nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu: * Neàn kinh teá hoaït ñoäng coù hieäu quaû. * Thöïc hieän ñöôïc coâng baèng xaõ hoäi.
  18. Caùc chuû ñeà nghieân cöùu cuûa moân Kinh teá Vi moâ Chi tieâu Doanh thu THÒ TRÖÔØNG HAØNG HOÙA VAØ DÒCH VUÏ Caàu HH & DV Cung HH & DV HOÄ GIA ÑÌNH DOANH NGHIEÄP Cung SLÑ, voán, ñaát Caàu THÒ TRÖÔØNG CAÙC YEÁU TOÁ SAÛN XUAÁT Thu nhaäp: tieàn löông, tieàn Chi phí caùc yeáu toá SX laõi, tieàn thueâ, lôïi nhuaän
  19. Moät soá ví duï veà Kinh teá hoïc vi moâ vaø vó moâ quan taâm Saûn xuaát Giaù caû Thu nhaäp Vieäc laøm Vi moâ Saûn xuaát / Saûn Nhöõng möùc giaù Phaân phoái thu Vieäc laøm trong löôïng trong töøng rieâng leû cuûa nhaäp vaø cuûa caûi. töøng ngaønh hoaëc ngaønh hoaëc töøng töøng saûn phaåm. doanh nghieäp. doanh nghieäp. Bao nhieâu saét? Giaù saét. Tieàn löông trong Vieäc laøm trong Bao nhieâu gaïo? Giaù gaïo. ngaønh saét. ngaønh saét . Bao nhieâu vaûi? Giaù vaûi. Tieàn löông toái Soá lao ñoäng trong thieåu. moät xí nghieäp. Vó moâ Saûn xuaát / Saûn Möùc giaù toång Thu nhaäp quoác Vieäc laøm vaø thaát löôïng quoác gia. quaùt trong neàn gia. nghieäp trong toaøn Toång saûn löôïng kinh teá. boä neàn kinh teá. quoác gia. Taêng tröôûng. Giaù tieâu duøng. Toång soá lao ñoäng Giaù saûn xuaát. Toång möùc lôïi coù vieäc laøm. Tyû leä laïm phaùt. nhuaän cuûa caùc Tyû leä thaát nghieäp doanh nghieäp.
  20. Phaân bieät caùc phaùt bieåu vi moâ vaø vó moâ 1. Möùc chi tieâu tieâu duøng taêng cao moät thôøi gian daøi ñaõ keùo söï taêng tröôûng kinh teá maïnh meõ. 2. Gaàn ñaây do suy thoaùi cuûa neàn kinh teá toaøn caàu laøm cho ngaønh coâng nghieäp du lòch suït giaûm roõ reät. 3. Xuaát khaåu taêng tröôûng chaäm laïi do coù söï suy thoaùi cuûa caùc nöôùc baïn haøng chuû yeáu. 4. Ngaân haøng trung öông quyeát ñònh taêng laõi suaát nhaèm kieàm cheá aùp löïc laïm phaùt. 5. Suy thoaùi cuûa ngaønh coâng nghieäp deät do caïnh tranh vaø coâng ngheä thay ñoåi nhanh choùng.
  21. Phaân bieät caùc phaùt bieåu vi moâ vaø vó moâ 6. Laïm phaùt cuûa Vieät Nam naêm 2008 cao. 7. Lôïi nhuaän kinh teá laø ñoäng löïc thu huùt caùc doanh nghieäp môùi gia nhaäp vaøo ngaønh kinh doanh ñòa oác. 8. Chính saùch taøi chính, tieàn teä laø nhöõng coâng cuï ñieàu tieát neàn kinh teá cuûa chính phuû. 9. Tyû leä thaát nghieäp cuûa Vieät Nam coøn khaù cao. 10.Taêng chi tieâu cho hoaït ñoäng dòch vuï chaêm soùc y teá ôû vuøng saâu vaø vuøng daân toäc ít ngöôøi.
  22. Phaân bieät nhaän ñònh thöïc chöùng vaø nhaän ñònh chuaån taéc 1. Nhöõng naêm gaàn ñaây, caùc nöôùc ngheøo cuûa theá giôùi nhaän ñöôïc thu nhaäp ít hôn trong toång thu nhaäp cuûa theá giôùi. 2. AÙp ñaët thueá cao ñoái vôùi thuoác laù seõ laøm giaûm vieäc huùt thuoác. 3. Giaù daàu theá giôùi hieän nay ñang taêng cao. 4. Chính phuû Vieät Nam neân ñöa ra nhöõng bieän phaùp nhaèm keàm cheá laïm phaùt hieän nay. 5. Ngaønh deät Vieät Nam neân taêng löông cho ngöôøi lao ñoäng ñeå traùnh tình traïng thieáu ngöôøi laøm vieäc. 6. Vöùt raùc nôi coâng coäng laø haønh vi phaù hoaïi moâi tröôøng soáng neân caàn phaûi xöû lyù nghieâm.
  23. Chöông 2 Caàu, cung vaø giaù thò tröôøng I. Caàu, cung vaø giaù caû thò tröôøng. II. Ñoä co giaõn cuûa caàu vaø cung. III. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa cung, caàu .
  24. I. Caàu, cung vaø giaù caû thò tröôøng  Caáu truùc thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn ▪ Thò tröôøng coù nhieàu ngöôøi mua, nhieàu ngöôøi baùn. ▪ Saûn phaåm ñoàng nhaát. ▪ Phaûi coù thoâng tin hoaøn haûo ñoái vôùi caùc ñieàu kieän mua baùn treân thò tröôøng. ▪ Khoâng coù raøo caûn gia nhaäp hay rôøi khoûi thò tröôøng.
  25. I. Caàu, cung vaø giaù caû thò tröôøng 1. Caàu ▪ Khaùi nieäm Caàu cuûa moät haøng hoùa, dòch vuï laø soá löôïng cuûa haøng hoùa, dòch vuï ñoù maø nhöõng ngöôøi tieâu duøng saün loøng mua töông öùng vôùi caùc möùc giaù khaùc nhau trong moät khoaûng thôøi gian xaùc ñònh.
  26. 1. Caàu ▪ Bieåu caàu P QD (ngaøn ñoàng/ñôn vò) (ngaøn caùi) 50 7 40 14 30 21 20 28 10 35
  27. 1. Caàu ▪ Ñöôøng caàu P (ngaøn ñoàng) Ñöôøng caàu doác xuoáng cho bieát ngöôøi tieâu duøng saün 50 loøng mua nhieàu hôn vôùi möùc giaù thaáp hôn. 40 30 20 10 (D) 0 7 14 21 28 35 Q (ngaøn caùi)
  28. 1. Caàu ▪ Haøm soá caàu QD = f(P) Neáu laø haøm tuyeán tính: QD = a.P + b (a<0) ▪ Quy luaät caàu Vôùi ñieàu kieän caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi, moái quan heä giöõa giaù vaø löôïng caàu coù tính quy luaät sau: P   QD  P   QD 
  29. 1. Caàu  Phaân bieät löôïng caàu vaø caàu ▪ Caàu (D) bieåu thò caùc soá löôïng maø ngöôøi tieâu duøng muoán mua vaø coù theå mua ôû caùc möùc giaù khaùc nhau. Do ñoù, caàu khoâng phaûi laø moät con soá cuï theå, noù chæ laø moät khaùi nieäm duøng ñeå moâ taû haønh vi cuûa ngöôøi tieâu duøng. ▪ Löôïng caàu (QD) laø moät con soá cuï theå vaø chæ coù yù nghóa trong moái quan heä vôùi moät möùc giaù cuï theå. Do ñoù, moät söï thay ñoåi trong giaù seõ gaây neân söï thay ñoåi trong löôïng caàu, nghóa laø chæ coù söï di chuyeån doïc ñöôøng caàu ñoái vôùi moät haøng hoùa.
  30. 1. Caàu Thay ñoåi caàu (Ñöôøng caàu dòch chuyeån) Thay ñoåi caàu khaùc vôùi thay ñoåi löôïng caàu  Caàu ñöôïc quyeát ñònh bôûi caùc yeáu toá ngoaøi giaù nhö thu nhaäp, giaù caùc haøng hoùa lieân quan, thò hieáu  Thay ñoåi caàu ñöôïc bieåu thò baèng söï dòch chuyeån toaøn boä ñöôøng caàu.  Thay ñoåi löôïng caàu ñöôïc theå hieän baèng söï di chuyeån doïc theo moät ñöôøng caàu.
  31. 1. Caàu Caùc yeáu toá laøm dòch chuyeån ñöôøng caàu ▪ Thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng. ▪ Sôû thích vaø thò hieáu cuûa ngöôøi tieâu duøng. ▪ Giaù cuûa haøng hoùa lieân quan. ▪ Qui moâ tieâu thuï cuûa thò tröôøng. ▪ Söï döï ñoaùn cuûa ngöôøi tieâu duøng veà giaù caû, thu nhaäp vaø chính saùch cuûa chính phuû trong töông lai.
  32. 1.Caàu Thay ñoåi caàu (Ñöôøng caàu dòch chuyeån) ▪ Thu nhaäp P D D’ ▪ Thò hieáu ngöôøi tieâu duøng P1 ° ° ▪ Giaù haøng hoùa lieân quan ▪ Qui moâ tieâu thuï cuûa thò P2 ° ° tröôøng ▪ Döï ñoaùn giaù trong töông lai Q1 Q’1 Q2 Q’2 Q
  33. 1.Caàu Thu nhaäp bình quaân cuûa daân cö taêng P D D’ Ñoái vôùi haøng hoùa thoâng thöôøng khi thu nhaäp bình quaân cuûa P1 ° ° daân cö taêng, ñöôøng caàu P ° ° dòch chuyeån sang phaûi, 2 caàu taêng. Q1 Q2 Q’1 Q’2 Q
  34. 1.Caàu Thu nhaäp bình quaân cuûa daân cö taêng P D’ D Ñoái vôùi haøng hoùa caáp thaáp khi thu nhaäp bình quaân cuûa P2 ° ° daân cö taêng, ñöôøng P ° ° caàu dòch chuyeån sang 1 traùi, caàu giaûm. Q’2 Q’1Q2 Q1 Q
  35. 1. Caàu Giaù caû haøng hoùa coù lieân quan Haøng thay theá P Pepsi Coca P2 P1 Q2 Q1 Q
  36. 1. Caàu Giaù caû haøng hoùa coù lieân quan Haøng boå sung P Phaàn meàm Maùy vi tính P2 P1 Q2 Q1 Q
  37. 2. Cung ▪ Khaùi nieäm Cung cuûa moät haøng hoùa, dòch vuï laø soá löôïng cuûa haøng hoùa, dòch vuï ñoù maø nhöõng ngöôøi baùn saün loøng baùn töông öùng vôùi caùc möùc giaù khaùc nhau trong moät khoaûng thôøi gian xaùc ñònh.
  38. 2. Cung ▪ Bieåu cung P QS (ngaøn ñoàng/ñôn vò) (ngaøn caùi) 50 39 40 30 30 21 20 12 10 3
  39. 2. Cung ▪ Ñöôøng cung P (ngaøn ñoàng) (S) 50 Ñöôøng cung doác leân cho bieát giaù 40 caøng cao doanh 30 nghieäp saün loøng 20 baùn caøng nhieàu. 10 0 3 12 21 30 39 Q (ngaøn caùi)
  40. 2. Cung ▪ Haøm soá cung QS = f(P) Neáu laø haøm tuyeán tính: QS = c.P + d (c>0) ▪ Quy luaät cung Vôùi ñieàu kieän caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi, moái quan heä giöõa giaù vaø löôïng cung coù tính quy luaät sau: P   QS  P   QS 
  41. 2. Cung  Phaân bieät löôïng cung vaø cung ▪ Cung (S) bieåu thò caùc soá löôïng maø ngöôøi sản xuất muốn cung ứng vaø coù theå cung ứng ôû caùc möùc giaù khaùc nhau. Do ñoù, cung khoâng phaûi laø moät con soá cuï theå, noù chæ laø moät khaùi nieäm duøng ñeå moâ taû haønh vi cuûa ngöôøi sản xuất. ▪ Löôïng cung (QS) laø moät con soá cuï theå vaø chæ coù yù nghóa trong moái quan heä vôùi moät möùc giaù cuï theå. Do ñoù, moät söï thay ñoåi trong giaù seõ gaây neân söï thay ñoåi trong löôïng cung, nghóa laø chæ coù söï di chuyeån doïc ñöôøng cung ñoái vôùi moät haøng hoùa.
  42. 2. Cung Thay ñoåi cung (Ñöôøng cung dòch chuyeån) P S S’ ▪ Trình ñoä coâng ngheä P ▪ Giaù yeáu toá ñaàu vaøo 1 ° ° ▪ Qui moâ saûn xuaát cuûa ngaønh P ▪ Giaù kyø voïng 2 ° ° ▪ Chính saùch thueá vaø trôï caáp ▪ Ñieàu kieän töï nhieân Q2 Q’2 Q1 Q’1 Q
  43. 2. Cung Trình ñoä coâng ngheä P S S’ Tiến bộ kỹ P thuật laøm cho 1 • ñöôøng cung P2 • dòch chuyeån sang phải, cung tăng Q2 Q1 Q’2 Q’1 Q Q 2
  44. 2. Cung Giaù yeáu toá ñaàu vaøo Giaù S’ Giaù yeáu toá S ñaàu vaøo taêng laøm cho ñöôøng cung P1 • dòch chuyeån sang traùi, P2 • cung giaûm Q’2 Q’1 Q2 Q1 Q
  45. 3.Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng ▪ Caùc ñaëc ñieåm cuûa giaù caân baèng thò tröôøng  QD = QS  Khoâng coù thieáu huït haøng hoùa.  Khoâng coù dö cung  Khoâng coù aùp löïc laøm thay ñoåi giaù
  46. 3.Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng Giaù caân baèng P QD QS Dö thöøa (+) (ñoàng/taán) (taán/thaùng) (taán/thaùng) Thieáu huït (-) 50 7.000 39.000 + 32.000 40 14.000 30.000 + 16.000 30 21.000 21.000 0 20 28.000 12.000 - 16.000 10 35.000 3.000 - 32.000
  47. 3.Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng P (ngaøn ñoàng) (S) Giaù vaø soá löôïng caân E baèng ñöôïc xaùc ñònh PE = 30 ° taïi giao ñieåm cuûa hai ñöôøng caàu vaø cung (D) 0 Q = 21 E Q (ngaøn caùi)
  48. 3.Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng ▪ Toùm taét cô cheá thò tröôøng 1. Cung vaø caàu töông taùc quyeát ñònh giaù caân baèng thò tröôøng. 2. Khi chöa caân baèng, thò tröôøng seõ ñieàu chænh söï thieáu huït hoaëc dö thöøa haøng hoùa cho ñeán khi ñaït ñöôïc traïng thaùi caân baèng. 3. Thò tröôøng laø caïnh tranh hoaøn haûo thì cô cheá hoaït ñoäng treân môùi coù hieäu quaû.
  49. 3. Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng ▪ Dö cung (dö thöøa) P  Giaù thò tröôøng cao hôn giaù S caân baèng. P1  Nhaø saûn xuaát haï giaù, E löôïng caàu taêng vaø löôïng P0 cung giaûm.  Thò tröôøng tieáp tuïc ñieàu chænh cho ñeán khi ñaït D ñöôïc giaù caân baèng. Q0 Q
  50. 3. Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng ▪ Dö caàu (thieáu huït) P  Giaù thò tröôøng thaáp hôn S giaù caân baèng.  Nhaø saûn xuaát taêng giaù, E löôïng caàu giaûm vaø löôïng P0 cung taêng.  Thò tröôøng tieáp tuïc ñieàu P1 chænh cho ñeán khi ñaït D ñöôïc giaù caân baèng. Q0 Q
  51. 3. Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng Söï thay ñoåi traïng thaùi caân baèng thò tröôøng ▪ Traïng thaùi caân baèng thò tröôøng thay ñoåi theo thôøi gian laø do:  Caàu thay ñoåi (ñöôøng caàu dòch chuyeån).  Cung thay ñoåi (ñöôøng cung dòch chuyeån).  Caû cung vaø caàu ñeàu thay ñoåi.
  52. Söï thay ñoåi traïng thaùi caân baèng thò tröôøng S S’ P D ▪ Caân baèng ban ñaàu taïi P0, Q0 ▪ Khi cung taêng (ñöôøng cung P0 ° ° dòch chuyeån sang S’ ) P1 ° * Dö thöøa taïi P0 laø QS Q0 * Caân baèng môùi taïi P1,Q1 Q Q0 Q1 QS
  53. Söï thay ñoåi traïng thaùi caân baèng thò tröôøng D D’ S P ▪ Caân baèng ban ñaàu taïi Q0, P0 ▪ Khi caàu taêng (ñöôøng caàu P1 ° dòch chuyeån sang D’) P0 ° ° * Thieáu huït taïi P0 laø QD Q0 * Caân baèng môùi taïi P1,Q1 Q Q0 Q1 QD
  54. Söï thay ñoåi traïng thaùi caân baèng thò tröôøng ª Caàu thay ñoåi vaø cung khoâng ñoåi * D vaø S=  PE vaø QE * D vaø S=  PE vaø QE ª Caàu khoâng ñoåi vaø cung thay ñoåi * D= vaø S  PE vaø QE * D= vaø S  PE vaø QE ª Cung vaø caàu ñeàu thay ñoåi * D vaø S  PE= vaø QE * D vaø S  PE= vaø QE * D vaø S  PE vaø QE= * D vaø S  PE vaø QE=
  55. II. Ñoä co giaõn cuûa caàu, cung 1. Ñoä co giaõn cuûa caàu * Khaùi nieäm * Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù (ED hay Ep). * Ñoä co giaõn cuûa caàu ñoái vôùi thu nhaäp (EI). * Ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu theo giaù (EXY).
  56. a. Khaùi nieäm ñoä co giaõn cuûa caàu ▪ Ñoä co giaõn ño löôøng söï nhaïy caûm cuûa ngöôøi tieâu duøng, bieåu hieän qua söï thay ñoåi löôïng caàu khi giaù haøng hoùa, thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng, giaù cuûa caùc haøng hoùa coù lieân quan thay ñoåi. ▪ Do ñoù, ñoä co giaõn cuûa caàu coù theå chia ra laøm ba loaïi: Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo thu nhaäp. Ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu theo giaù.
  57. a. Khaùi nieäm ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaÙ ▪ Ñoä co giaõn ño löôøng söï nhaïy caûm cuûa ngöôøi tieâu duøng, bieåu hieän qua söï thay ñoåi löôïng caàu khi giaù haøng hoùa thay ñoåi. ▪ Ñoä co giaõn laø tyû leä % thay ñoåi trong löôïng caàu khi P saûn phaåm thay ñoåi 1% vôùi ñieàu kieän caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi.
  58. b. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù Coâng thöùc tính ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù ED = (%ΔQ) / (%ΔP) ΔQ / Q ΔQ P ED = = x ΔP / P ΔP Q Thí duï : soá löôïng caàu giaûm 20% khi giaù taêng 10% ta tính ñöôïc : ED = - 2
  59. Ví dụ ▪ Cho haøm caàu laø Q = 100 – 7P. Tính ñoä co giaõn cuûa caàu taïi möùc giaù P = 10. ▪ Khi P = 10 thì Q = 30. ▪ Theo coâng thöùc ñoä co giaõn ñieåm: ED = P/Q x ( Q/ P) = 10/30 x (-7) = - 2,33
  60. b. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù Söï thay ñoåi ñoä co giaõn treân ñöôøng caàu P 4 ED = -∞ ED -1 ED = 0 0 20 40 Q
  61. b. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù ▪ ED -1 cầu co giaõn ít ▪ ED = -1 cầu co giaõn một ñơn vị ▪ ED = - ∞ cầu co giaõn hoaøn toaøn (nằm ngang) ▪ ED = 0 cầu hoaøn toaøn khoâng co giaõn (thẳng ñứng) ▪ Khi di chuyển xuống dưới ñường cầu, ñộ co giaõn caøng giảm
  62. b. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù P Caàu co giaõn hoaøn toaøn ED = - ∞ P* D Q
  63. b. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù D P Caàu hoaøn toaøn khoâng co giaõn ED = 0 Q* Q
  64. ▪ Neáu ΔQ vaø ΔP nhoû thì aùp duïng coâng thöùc E = ΔQ / Q D ΔP / P Thí duï : A : P = 40 Q = 400 B : P = 50 Q = 350 Choïn goác taïi A - 50 / 400 ED = = - 0,5 10 / 40 Choïn goác ôû B 50 / 350 ED = =- 0,714 -10 / 50 Keát quaû thì khaùc nhöng tính chaát co giaõn khoâng thay ñoåi
  65. ▪ Neáu ΔQ vaø ΔP lôùn thì aùp duïng coâng thöùc ΔQ ΔP ED = : (Q1+Q2)/ 2 (P1+P2)/ 2 Ví duï A : P1 = 6 Q1 = 0 B : P2 = 4 Q2 = 10 C : P3 = 2 Q3 = 20 D : P4 = 0 Q4 = 30 Ñoaïn AB ED = -5 Ñoaïn BC ED = -1 Ñoaïn CD ED = -0,2
  66. Nhöõng nhaân toá chính aûnh höôûng ñeán ED ▪ Tính thay theá cuûa haøng hoùa ▪ Thôøi gian ▪ Tyû phaàn chi tieâu cuûa haøng hoùa trong thu nhaäp ▪ Vò trí cuûa möùc giaù treân ñöôøng caàu ▪ Tính chaát cuûa haøng hoùa
  67. c. Ñoä co giaõn cuûa caàu ñoái vôùi thu nhaäp Ñoä co giaõn cuûa caàu theo thu nhaäp laø % thay ñoåi cuûa löôïng caàu khi thu nhaäp thay ñoåi 1 % ( caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi) EI = %ΔQ/%ΔI EI = ΔQ/ ΔI x I/Q
  68. c. Ñoä co giaõn cuûa caàu ñoái vôùi thu nhaäp Tính chaát cuûa EI EI 0 : Haøng thoâng thöôøng EI 1 : Haøng cao caáp
  69. d. Ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu theo giaù ▪ Ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu theo giaù laø % thay ñoåi cuûa löôïng caàu maët haøng naøy khi giaù cuûa maët haøng kia thay ñoåi 1% (vôùi ñieàu kieän caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi). ▪ EXY = %ΔQx/%ΔPY ▪ EXY = ΔQX/ ΔPY x PY/QX ▪ EXY = 0 : hai maët haøng khoâng lieân quan ▪ EXY 0 : X vaø Y thay theá cho nhau
  70. Ví duï ▪ Ví duï nhu caàu cuûa saûn phaåm X laø 200 ñôn vò moãi ngaøy khi maø giaù cuûa Y laø 5 $ vaø nhu caàu naøy taêng leân 220 khi giaù cuûa Y laø 6$. Khi ñoù ñoä co giaõn cheùo giöõa X vaø Y laø EXY = (220-200) / (6-5) x 5 /200 = 0,5 X vaø Y laø hai saûn phaåm thay theá
  71. 2. Độ co giãn của cung (ES) Töông töï nhö caàu, ñoä co giaõn cuûa cung cuõng laø % thay ñoåi cuûa löôïng cung khi giaù baùn saûn phaåm thay ñoåi 1%. ▪ ES = P / Q x (ΔQ / ΔP) ▪ ES > 1 : cung co giaõn nhieàu. ▪ ES < 1 : cung co giaõn ít. ▪ ES = 1 : cung co giaõn moät ñôn vò. ▪ ES = 0 : cung hoaøn toaøn khoâng co giaõn. ▪ ES = ∞ : cung co giaõn hoaøn toaøn.
  72. Ñoä co giaõn ngaén haïn khaùc vôùi ñoä co giaõn daøi haïn  Caàu ▪ Phaàn lôùn caùc haøng hoùa vaø dòch vuï ñoä co giaõn trong ngaén haïn nhoû hôn ñoä co giaõn trong daøi haïn. ▪ Ñoái vôùi caùc haøng hoùa laâu beàn ñoä co giaõn trong ngaén haïn lôùn hôn ñoä co giaõn trong daøi haïn.  Cung ▪ Phaàn lôùn caùc haøng hoùa vaø dòch vuï ñoä co giaõn theo giaù cuûa cung trong daøi haïn lôùn hôn trong ngaén haïn. ▪ Caùc haøng hoùa khaùc (haøng laâu beàn, taùi cheá) ñoä co giaõn theo giaù cuûa cung trong daøi haïn nhoû hôn trong ngaén haïn.
  73. III. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa cung, caàu 1.ÖÙng duïng tính chaát co giaõn cuûa caàu trong kinh doanh 2.Söï can thieäp tröïc tieáp cuûa Chính phuû ▪ Giaù traàn. ▪ Giaù saøn. 3. Söï can thieäp giaùn tieáp cuûa Chính phuû ▪ Ñaùnh thueá. ▪ Trôï caáp.
  74. 1.ÖÙng duïng tính chaát co giaõn cuûa caàu trong kinh doanh P1 = 50 Q1 = 500  TR1 = 25.000 ED -1 P2 = 55 Q2 = 475  TR2 = 26.125 P vaø TR thay ñoåi cuøng chieàu P1 = 50 Q1 = 500  TR1 = 25.000 ED = -1 P2 = 55 Q2 = 450  TR2 = 24.750 P vaø TR ñoäc laäp
  75. Moái quan heä giöõa ED VAØ TR ▪ ED -1 TR ñoàng bieán vôùi P (nghòch bieán vôùi Q) ▪ ED = -1 P khoâng taùc ñoäng leân TR
  76. 2. Söï can thieäp tröïc tieáp a. Giaù traàn (hay giaù toái ña - Pmax) ▪ Thaáp hôn giaù caân baèng. ▪ QS < QD : Thieáu huït, khan hieám haøng hoùa. ▪ Söû duïng hình thöùc xeáp haøng hoaëc hình thöùc ñònh löôïng, tem phieáu. ▪ Chính phuû caàn cung löôïng haøng hoùa thieáu huït neáu muoán Pmax coù hieäu löïc. ▪ Neáu Chính phuû khoâng hoã trôï seõ xuaát hieän thò tröôøng chôï ñen, Pmax bò voâ hieäu hoùa.
  77. a. Giaù traàn P S Thieáu huït E haøng hoùa P0 A B Pmax D Q QS Q0 QD
  78. 2. Söï can thieäp tröïc tieáp b. Giaù saøn (hay giaù toái thieåu - Pmin ) ▪ Cao hôn giaù caân baèng. ▪ QS > QD : Dö thöøa haøng hoùa. ▪ Chính phuû caàn mua heát löôïng haøng hoùa dö thöøa neáu muoán Pmin coù hieäu löïc. ▪ Neáu Chính phuû khoâng mua heát löôïng haøng hoùa thöøa, Pmin bò voâ hieäu hoùa.
  79. b. Giaù saøn Dö thöøa P haøng hoùa S A B Pmin P0 E D Q QD Q0 QS
  80. 3. Söï can thieäâp giaùn tieáp a. Ñaùnh thueá Trong thöïc teá ñoâi khi chính phuû xem vieäc ñaùnh thueá laø hình thöùc phaân phoái laïi thu nhaäp hay haïn cheá vieäc saûn xuaát hay tieâu duøng saûn phaåm naøo ñoù.
  81. a. Ñaùnh thueá P S1 tD= P1- P0 tS= P0- PS P’ S = P0 - (P1-t) E1 P 1 t P0 E P S F D Q Q1 Q0
  82. a. Ñaùnh thueá P Ñöôøng caàu S1 hoaøn toaøn co giaõn theo giaù, S thueá khoâng laøm t taêng giaù thò E1 E P =P D tröôøng. 1 0 Kết quả Nhaø saûn xuaát chòu toaøn boä thueá Q Q1 Q0
  83. a. Ñaùnh thueá P Ñöôøng cung hoaøn toaøn co giaõn theo giaù, E1 giaù thò tröôøng P1 S1 taêng ñuùng baèng t möùc thueá. P0 S E Keát quaû: Ngöôøi tieâu duøng chòu toaøn boä thueá D Q Q1 Q0
  84. a. Ñaùnh thueá P D Ñöôøng caàu hoaøn toaøn khoâng co S1 giaõn theo giaù, E1 giaù thò tröôøng P1 S taêng ñuùng baèng t möùc thueá. E P Keát quaû: Ngöôøi 0 tieâu duøng chòu toaøn boä thueá Q Q1=Q0
  85. a. Ñaùnh thueá P S Ñöôøng cung hoaøn toaøn khoâng co giaõn theo giaù, thueá khoâng laøm taêng giaù thò tröôøng. t Kết quả P =P E Nhaø saûn xuaát 1 0 chòu toaøn boä thueá D Q Q1=Q0
  86. a. Ñaùnh thueá Caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät ▪ Ñöôøng caàu hoaøn toaøn co giaõn theo giaù thì ngöôøi saûn xuaát phaûi gaùnh chòu toaøn boä khoaûn thueá. ▪ Ñöôøng cung hoaøn toaøn co giaõn theo giaù thì ngöôøi tieâu duøng phaûi gaùnh chòu toaøn boä khoaûn thueá. ▪ Ñöôøng caàu hoaøn toaøn khoâng co giaõn theo giaù thì ngöôøi tieâu duøng phaûi gaùnh chòu toaøn boä khoaûn thueá. ▪ Ñöôøng cung hoaøn toaøn khoâng co giaõn theo giaù thì ngöôøi saûn xuaát phaûi gaùnh chòu toaøn boä khoaûn thueá.
  87. a. Ñaùnh thueá ▪ Ngöôøi tieâu duøng hay ngöôøi saûn xuaát phaûi chòu khoaûn thueá phuï thuoäc vaøo ñoä co giaõn töông ñoái cuûa cung vaø caàu. Ngöôøi saûn xuaát seõ gaùnh chòu phaàn lôùn khoaûn thueá neáu caàu co giaõn nhieàu so vôùi cung (|ED| /ES lôùn). Ngöôïc laïi, ngöôøi tieâu duøng seõ gaùnh chòu phaàn lôùn khoaûn thueá neáu caàu ít co giaõn so vôùi cung (|ED| /ES nhoû). ▪ Phaàn thueá chuyeån vaøo giaù coù theå tính theo coâng thöùc t x ES / ( |ED| + ES)
  88. 3. Söï can thieäâp giaùn tieáp b. Trôï caáp * Trôï caáp coù theå xem nhö moät khoaûn thueá aâm. * Trôï caáp laø moät hình thöùc hoã trôï cho saûn xuaát hay tieâu duøng.
  89. b. Trôï caáp P S S B 1 PS E0 P0 S P1 E1 P’ A D Q Q0 Q1
  90. b. Trôï caáp Ñöôøng caàu hoaøn P toaøn co giaõn theo S giaù, trôï caáp S1 khoâng laøm giaûm giaù thò tröôøng E E1 P1=P0 D s Q Q0 Q1
  91. b. Trôï caáp P D S Ñöôøng caàu hoaøn E toaøn khoâng co P0 S1 giaõn theo giaù, giaù thò tröôøng s E giaûm ñuùng baèng P1 1 möùc trôï caáp Q Q1=Q0
  92. Caâu hoûi chöông II 1. Vôùi caùc ñieàu ñieän khaùc khoâng ñoåi, neáu PX taêng leân thì : a. Löôïng caàu cuûa X giaûm xuoáng. b. Phaàn chi tieâu cho X taêng leân. c. Löôïng caàu cuûa X taêng leân. d. Ñöôøng caàu cuûa X dòch chuyeån sang phaûi.
  93. 2. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù ED = -2. Khi giaù cuûa saûn phaåm naøy taêng 5% thì löôïng caàu veà saûn phaåm seõ: a. Giaûm 5% b. Taêng 5% c. Giaûm 10% d.Taêng 10% 3. Yeáu toá naøo sau ñaây laøm dòch chuyeån ñöôøng cung cuûa moät maët haøng sang phaûi : a. Chi phí saûn xuaát giaûm b. Soá ngöôøi baùn nhieàu hôn c. Thueá ñaùnh vaøo maët haøng naøy thaáp d. Caû 3 caâu ñeàu ñuùng
  94. 4. Neáu ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù coù trò tuyeät ñoái lôùn hôn 1, ñeå gia taêng toång doanh thu neân : a. Gia taêng giaù cuûa saûn phaåm b. Giaûm giaù cuûa saûn phaåm c. Giöõ cho giaù saûn phaåm khoâng ñoåi d. Giaûm caàu saûn phaåm
  95. 5. Tröôøng hôïp naøo sau ñaây laøm dòch chuyeån ñöôøng caàu ti vi Sony sang traùi a. Giaù ti vi Sony taêng b. Thu nhaäp cuûa ngöôøi daân taêng c. Giaù ti vi Samsung taêng d. Khoâng caâu naøo ñuùng
  96. 6. Phaùt bieåu naøo sau ñaây khoâng ñuùng a. Heä soá co giaõn cuûa cung luoân lôùn hôn 0 b. Söï taêng giaù moät maët haøng thöôøng laøm taêng caàu ñoái vôùi maët haøng thay theá noù. c. Treân ñöôøng caàu tuyeán tính caùc möùc giaù coù cuøng heä soá co giaõn d. Chi phí saûn xuaát taêng laøm ñöôøng cung dòch chuyeån sang traùi
  97. 7. Khi caû caàu vaø cung cuûa moät maët haøng ñeàu taêng leân, giaù caû vaø saûn löôïng caân baèng seõ : a. Giaù vaø löôïng ñeàu taêng b. Giaù giaûm, löôïng taêng c. Löôïng taêng, giaù khoâng xaùc ñònh d. Caû giaù vaø löôïng ñeàu khoâng xaùc ñònh ñöôïc
  98. 8. Haøm soá caàu vaø cung veà moät saûn phaåm laø Q = 180 – 3P vaø Q = 30 + 2P. Ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù taïi ñieåm caân baèng thò tröôøng laø : a. ED =-1 b. ED =-1/3 c. ED =-3 d. a,b,c ñeàu sai 9. Neáu X vaø Y laø hai saûn phaåm thay theá thì : a. EXY > 0 b. EXY < 0 c. EXY = 0 d. EXY = 1
  99. 10. Treân thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn, vieäc Nhaø nöôùc qui ñònh giaù saøn (giaù toái thieåu) seõ : a. Moät soá ngöôøi tieâu duøng ñöôïc lôïi b. Taïo neân tình traïng dö thöøa haøng hoùa ñoù c. Daãn tôùi thò tröôøng chôï ñen d. Caû ba haäu quaû treân ñeàu coù theå xaûy ra 11. Giaû söû giaù nöôùc ngoït Coca taêng 5%, trong khi caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi, löôïng caàu cuûa Pepsi taêng 10%, thì ñoä co giaõn cheùo cuûa caàu theo giaù laø : a. 0,5 b. 2 c. -2 d. - 0,5
  100. 12. Giaû söû haøm soá caàu vaø cung veà xaêng treân thò tröôøng Vieät Nam nhö sau QD = 210 – 30P (P - ngaøn ñoàng/ lít, Q - tyû lít) QS = 60 + 20P a. Xaùc ñònh giaù vaø saûn löôïng caân baèng cuûa xaêng treân thò tröôøng. b. Giaû söû Nhaø nöôùc ñaùnh thueá 500ñ/ 1 lít xaêng. - Xaùc ñònh giaù vaø löôïng caân baèng môùi sau khi coù thueá. - Möùc thueá maø ngöôøi saûn xuaát, ngöôøi tieâu duøng moãi beân phaûi chòu treân moãi lít xaêng laø bao nhieâu?
  101. 13. Tröôøng hôïp naøo coù theå laøm ñöôøng cung xe gaén maùy dòch chuyeån sang traùi: a. Giaù xe gaén maùy taêng. b. Giaù xaêng giaûm c. Thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng taêng d. Khoâng coù caâu naøo
  102. 14. Giaû söû haøm soá caàu thò tröôøng cuûa moät loaïi noâng saûn QD = -2P + 80 vaø löôïng cung noâng saûn trong muøa vuï naøy laø 40 saûn phaåm. Neáu chính phuû trôï caáp 2 ñôn vò tieàn / saûn phaåm. Toång doanh thu cuûa hoï a. 800 b. 880 c. 840 d. Khoâng coù caâu naøo ñuùng
  103. 15. Haøm soá caàu vaø cung cuûa saûn phaåm X laø: QD = 380 – 30P, QS = 50P – 100 Chính phuû qui ñònh giaù toái thieåu laø 8 ñoàng/saûn phaåm vaø mua heát saûn phaåm dö thöøa thì chính phuû boû ra bao nhieâu tieàn? a.1289 b.920 c.800 d.Khoâng coù caâu naøo ñuùng
  104. 16. Neáu Nhaø nöôùc ñaùnh thueá moãi saûn phaåm laø 3.000 ñoàng laøm giaù caân baèng cuûa noù taêng töø 15.000 ñoàng leân 18.000 ñoàng coù theå keát luaän saûn phaåm X coù caàu co giaõn theo giaù a. Nhieàu hôn so vôùi cung b. Hoaøn toaøn c. Caàu khoâng co giaõn d. Caàu co giaõn baèng 1 ñôn vò
  105. 17. Haøm soá caàu cuûa saûn phaåm x laø P = -1/4Q + 280, giaù baùn treân thò tröôøng laø: P = 200. Muïc tieâu cuûa doanh nghieäp laø taêng TR, neâu bieän phaùp.
  106. 18 . Haøng hoùa X coù ED = -2 vaø ES = 4, Nhaø nöôùc ñaùnh thueá 9 (ñvtt/ñvsp) vaøo haøng hoùa naøy. Vaäy sau khi coù thueá giaù thò tröôøng seõ taêng theâm laø: a. 9 b. 3 c. 6 d. Khoâng bieát ñöôïc
  107. Chöông 3 Lyù thuyeát löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng A. Phaân tích caân baèng tieâu duøng baèng thuyeát höõu duïng I. Moät soá vaán ñeà cô baûn II. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng B. Phaân tích caân baèng tieâu duøng baèng hình hoïc I. Moät soá vaán ñeà cô baûn II. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng III. Söï hình thaønh ñöôøng caàu thò tröôøng IV. Thaëng dö tieâu duøng
  108. A.Phaân tích caân baèng tieâu duøng baèng thuyeát höõu duïng I. Moät soá vaán ñeà cô baûn 1. Höõu duïng. 2. Toång höõu duïng. 3. Höõu duïng bieân. II. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng 1. Muïc ñích vaø giôùi haïn cuûa ngöôøi tieâu duøng. 2. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng
  109. A.Phaân tích caân baèng tieâu duøng baèng thuyeát höõu duïng I. Moät soá vaán ñeà cô baûn Thuyeát höõu duïng döïa treân moät soá giaû ñònh ▪ Möùc thoûa maõn khi tieâu duøng saûn phaåm coù theå ñònh löôïng vaø ño löôøng ñöôïc. ▪ Caùc saûn phaåm coù theå chia nhoû. ▪ Ngöôøi tieâu duøng luoân coù söï löïa choïn hôïp lyù.
  110. I. Moät soá vaán ñeà cô baûn 1. Ñoä höõu duïng (U) ▪ Ñoä höõu duïng laø möùc ñoä thoûa maõn cuûa ngöôøi tieâu duøng caûm nhaän ñöôïc khi tieâu duøng moät loaïi saûn phaåm hoaëc dòch vuï naøo ñoù. Ví duï: xem moät boä phim laøm cho baïn haøi loøng hôn ñoïc moät quyeån saùch, ñieàu ñoù coù nghóa laø boä phim ñaõ cho baïn ñoä höõu duïng cao hôn.
  111. 2. Tổng höõu duïng (TU) ▪ Toång höõu duïng laø toång möùc thoûa maõn ngöôøi tieâu duøng ñaït ñöôïc khi tieâu thuï moät soá löôïng saûn phaåm nhaát ñònh trong moãi ñôn vò thôøi gian. ▪ Ñaëc ñieåm: Ban ñaàu khi taêng soá löôïng saûn phaåm tieâu thuï thì toång höõu duïng taêng leân, ñeán soá löôïng saûn phaåm naøo ñoù toång höõu duïng seõ ñaït cöïc ñaïi; neáu tieáp tuïc gia taêng soá löôïng saûn phaåm söû duïng, thì toång möùc thoûa maõn coù theå khoâng ñoåi hoaëc seõ suït giaûm.
  112. Ñöôøng toång höõu duïng TUmax TU Q* Q
  113. 3. Höõu duïng bieân (MU) Höõu duïng bieân laø söï thay ñoåi trong toång höõu duïng khi thay ñoåi moät ñôn vò saûn phaåm tieâu duøng trong moãi ñôn vò thôøi gian (vôùi ñieàu kieän caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi). MUx = TU / Qx ▪ Neáu haøm toång höõu duïng laø lieân tuïc, thì MU chính laø ñaïo haøm baäc nhaát cuûa TU. MUx = dTU / dQx ▪ Treân ñoà thò, MU chính laø ñoä doác cuûa ñöôøng TU.
  114. Bieåu TU vaø MU cuûa moät ngöôøi tieâu duøng khi söû duïng saûn phaåm x Qx TUx (ñvhd) MUx (ñvhd) 1 4 4 2 7 3 3 9 2 4 10 1 5 10 0 6 9 -1 7 7 -2
  115. TUX Tumax =10 9 7 TU 4 Q 0 1 2 3 4 5 6 7 X MUX 4 3 2 1 Q 0 1 2 3 4 X MU
  116. Ñöôøng höõu duïng bieân TUmax MU TU TUq+1 MU TUq Uq+1 ° q q+1 q* Q q+1 q*° Q
  117. 3. Höõu duïng bieân (MU)  Quy luaät höõu duïng bieân giaûm daàn Khi söû duïng ngaøy caøng nhieàu saûn phaåm X, trong khi soá löôïng caùc saûn phaåm khaùc ñöôïc giöõ nguyeân trong moãi ñôn vò thôøi gian, thì höõu duïng bieân cuûa saûn phaåm X seõ giaûm daàn.  Moái quan heä giöõa MU vaø TU ▪ Khi MU > 0 thì TU taêng ▪ Khi MU < 0 thì TU giaûm ▪ Khi MU = 0 thì TU ñaït cöïc ñaïi (TUmax)
  118. II. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng 1.Muïc ñích vaø giôùi haïn cuûa ngöôøi tieâu duøng ▪ Muïc ñích cuûa ngöôøi tieâu duøng laø toái ña hoùa thoûa maõn, nhöng hoï khoâng theå tieâu duøng taát caû haøng hoùa vaø dòch vuï maø hoï mong muoán ñeán möùc baõo hoøa vì hoï luoân bò giôùi haïn veà ngaân saùch. ▪ Giôùi haïn ngaân saùch cuûa ngöôøi tieâu duøng theå hieän ôû möùc thu nhaäp nhaát ñònh cuûa hoï vaø giaù caû cuûa caùc saûn phaåm caàn mua. ▪ Vaäy ngöôøi tieâu duøng phaûi choïn ñöôïc phöông aùn tieâu duøng toái öu cho caùc saûn phaåm nhaèm ñaït muïc tieâu toång höõu duïng toái ña trong giôùi haïn veà ngaân saùch.
  119. 2. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng Ví duï 1: Caù nhaân A coù thu nhaäp I = 7 ñoàng duøng ñeå mua 2 saûn phaåm x vaø y. A caàn mua bao nhieâu ñoàng cho x, bao nhieâu ñoàng cho y ñeå TUmax. Sôû thích cuûa A ñoái vôùi hai saûn phaåm x vaø y Qx MUx (ñvhd) Qy MUy (ñvhd) 1 40 1 30 2 36 2 29 3 32 3 28 4 28 4 27 5 24 5 25
  120. MUx1= 40 ñvhd Ñoàng thöù nhaát Chi cho x1 MUy1 = 30 ñvhd MUx2 = 36 ñvhd Ñoàng thöù hai Chi cho x2 MUy1 = 30 ñvhd MUx3 = 32 ñvhd Ñoàng thöù ba Chi cho x3 MUy1 = 30 ñvhd MUx4 = 28 ñvhd Ñoàng thöù tö Chi cho y1 MUy1 = 30 ñvhd MUx4 = 28 ñvhd Ñoàng thöù naêm Chi cho y2 MUy2 = 29 ñvhd
  121. MUx4= 28 ñvhd Ñoàng thöù saùu Chi cho y3 MUy3 = 28 ñvhd MUx4 = 28 ñvhd Ñoàng thöù baûy Chi cho x4 MUy4 = 27 ñvhd Ñeå thoûa maõn toái ña khi chi tieâu 7 ñoàng, A seõ chi 4 ñoàng cho x vaø 3 ñoàng cho y: MUx4 = MUy3 = 28 ñvhd 4 3 TUmax = TUx4 + TUy3 = ∑MUxi + ∑MUyj = 223 ñvhd i = 1 j = 1
  122. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng laø trong khaû naêng chi tieâu coù giôùi haïn, ngöôøi tieâu duøng seõ mua soá löôïng caùc saûn phaåm sao cho höõu duïng bieân cuûa ñôn vò tieàn teä cuoái cuøng cuûa caùc saûn phaåm ñöôïc mua phaûi baèng nhau: MUx = MUy = (1) X + Y + = I (2) Khi X vaø Y ñöôïc tính baèng ñôn vò hieän vaät vôùi ñôn giaù laø Px vaø Py, coâng thöùc treân ñöôïc vieát laïi: MUx MUy = (1) Px Py X.Px + Y.Py = I (2)
  123. Ví duï 2: Giaû söû caù nhaân B coù thu nhaäp laø 14 ñoàng, chi mua 2 saûn phaåm x vaø y vôùi ñôn giaù caùc saûn phaåm laø Px = 2 ñoàng/kg vaø Py = 1ñoàng/l. Sôû thích cuûa B ñoái vôùi hai saûn phaåm ñöôïc theå hieän qua bieåu höõu duïng bieân sau Qx (kg) MUx (ñvhd) Qy (lít) MUy (ñvhd) 1 20 1 12 2 18 2 11 3 16 3 10 4 14 4 9 5 12 5 8 6 8 6 7 7 3 7 4 8 0 8 1
  124. MUx MUy = (1) Px Py X.Px + Y.Py = I (2) Töø ñieàu kieän (1): MUx = MUy MUx = Px = 2 = 2 Px Py MUy Py 1 Ñeå thoûa (1): choïn caùc caëp phoái hôïp coù MUx > MUy x = 1 vaø y = 3 x = 2 vaø y = 4 x = 3 vaø y = 5 x = 4 vaø y = 6 x = 6 vaø y = 7
  125. Trong ñoù chæ coù phoái hôïp : X = 4 vaø Y = 6 laø thoûa maõn ñieàu kieän (2) 4 x 2 + 6 x 1 = 14 Vaäy phöông aùn tieâu duøng toái öu laø X = 4 vaø Y = 6 TUmax = TUx4 + TUy6 = 125 ñvhd
  126. B. Phaân tích caân baèng tieâu duøng baèng hình hoïc I. Moät soá vaán ñeà cô baûn 1. Caùc giaû thieát cô baûn 2. Ñöôøng ñaúng ích 3. Ñöôøng ngaân saùch
  127. 1. Caùc giaû thieát cô baûn veà sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng  Caùc roå haøng ▪ Roå haøng treân thò tröôøng laø moät taäp hôïp cuûa moät hay nhieàu loaïi haøng hoùa vôùi soá löôïng cuï theå. ▪ Moät roå haøng naøy coù theå ñöôïc thích hôn moät roå haøng khaùc do coù söï keát hôïp giöõa caùc loaïi haøng hoùa khaùc nhau vaø soá löôïng keát hôïp khaùc nhau.
  128. 1. Caùc giaû thieát cô baûn veà sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng ▪ Sôû thích laø hoaøn chænh. ▪ Sôû thích coù tính baéc caàu. ▪ Ngöôøi tieâu duøng luoân thích nhieàu hôn ít. ▪ Caùc loaïi haøng xaáu caøng ít caøng toát.
  129. 2. Ñöôøng ñaúng ích (ñöôøng ñaúng duïng, ñöôøng cong baøng quang) Ñöôøng ñaúng ích (IC) laø taäp hôïp caùc phoái hôïp khaùc nhau giöõa hai hay nhieàu saûn phaåm cuøng taïo neân möùc thoûa maõn nhö nhau cho ngöôøi tieâu duøng.
  130. 2. Ñöôøng ñaúng ích Y Phối X Y hợp (đơn vị) (ñơn vị) A 3 7 A 7 B 4 4 C 5 2 D 6 1 4 B • E • F 2 C U3 D 1 • U2 U1 3 4 5 6 X Phoái hôïp F ñöôïc öa thích hôn E vaø E ñöôïc öa thích hôn A, B, C, D. Do vaäy: U3 > U2 > U1
  131. 2. Ñöôøng ñaúng ích  Ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng ñaúng ích ▪ Ñöôøng ñaúng ích doác xuoáng veà beân phaûi. ▪ Caùc ñöôøng ñaúng ích khoâng theå caét nhau. ▪ Ñöôøng ñaúng ích loài veà goác 0.
  132. Y • A B• •C 0 X
  133. 2. Ñöôøng ñaúng ích  Tyû leä thay theá bieân ▪ Tyû leä thay theá bieân (MRS) laø soá löôïng moät haøng hoùa maø ngöôøi tieâu duøng coù theå töø boû ñeå tieâu duøng theâm moät ñôn vò haøng hoùa khaùc maø lôïi ích khoâng ñoåi. ▪ MRS ñöôïc xaùc ñònh baèng ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng ích. ▪ MRS coù qui luaät giaûm daàn (ñöôøng ñaúng ích coù maët loài höôùng veà goác ñoà thò)
  134. 2. Ñöôøng ñaúng ích Y A Tyû leä thay theá bieân MRS 16 14 MRS = 6 MRS XY = - Y/ X 12 -6 10 B 1 MRS = 4 8 -4 C MRS = 2 6 1 -2 D MRS = 1 E 4 1 -1 2 1 X 0 1 2 3 4 5
  135. 2. Ñöôøng ñaúng ích Y 4 Ñöôøng ñaúng ích cuûa haøng thay theá hoaøn toaøn MRS khoâng ñoåi. 3 2 1 X 0 1 2 3 4
  136. 2. Ñöôøng ñaúng ích Y Ñöôøng ñaúng ích cuûa haøng boå sung hoaøn toaøn MRS = 0 4 3 2 1 0 1 2 3 4 X
  137. 3. Ñöôøng ngaân saùch ▪ Ñöôøng ngaân saùch laø taäp hôïp caùc phoái hôïp khaùc nhau giöõa hai saûn phaåm maø ngöôøi tieâu duøng coù theå mua ñöôïc vôùi cuøng moät möùc thu nhaäp vaø giaù caùc saûn phaåm ñaõ cho.
  138. 3. Ñöôøng ngaân saùch Y I = 1.200 ñvt , PX = 10 ñvt, PY = 30 ñvt 40 A X Y 30 B A 0 40 Ñöôøng ngaân saùch 20 C B 30 30 C 60 20 D 10 D 90 10 E E 120 0 0 30 60 90 120 X
  139. 3. Ñöôøng ngaân saùch ▪ Phöông trình ñöôøng ngaân saùch coù daïng: X . Px + Y. Py = I I Px Hay Y = - X Py Py I laø thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng X laø soá löôïng saûn phaåm X ñöôïc mua Y laø soá löôïng saûn phaåm Y ñöôïc mua Px laø giaù saûn phaåm X Py laø giaù saûn phaåm Y
  140. 3. Ñöôøng ngaân saùch Y M I/Py Ñöôøng ngaân saùch N 0 I/Px X
  141. 3. Ñöôøng ngaân saùch Ñaëc ñieåm ▪ Ñöôøng ngaân saùch laø ñöôøng thaúng doác xuoáng veà beân phaûi. ▪ Ñoä doác cuûa ñöôøng ngaân saùch laø soá aâm cuûa tyû giaù hai loaïi haøng hoùa - PX / PY : tyû leä ñaùnh ñoåi giöõa hai saûn phaåm treân thò tröôøng. Coù nghóa laø muoán taêng mua moät saûn phaåm naøy phaûi giaûm töông öùng bao nhieâu saûn phaåm kia khi thu nhaäp khoâng ñoåi.
  142. 3. Ñöôøng ngaân saùch  Söï dòch chuyeån ñöôøng ngaân saùch ▪ Thu nhaäp thay ñoåi Moät söï gia taêng (giaûm suùt) veà thu nhaäp laøm cho ñöôøng ngaân saùch dòch chuyeån ra phía ngoaøi (vaøo beân trong) vaø song song vôùi ñöôøng ngaân saùch ban ñaàu. ▪ Giaù saûn phaåm thay ñoåi Neáu giaù cuûa moät loaïi haøng hoùa taêng (giaûm), ñöôøng ngaân saùch dòch chuyeån vaøo trong (ra ngoaøi) vaø xoay quanh ñieåm chaën cuûa haøng hoùa kia.
  143. Söï thay ñoåi cuûa ñöôøng ngaân saùch Y Y Y Y I /PY I /PY X X X X I /PX
  144. II. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng Y •A Y1 • B U3 U2 • C U1 X1 X
  145. II. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng ▪ Ngöôøi tieâu duøng seõ tieâu duøng haøng hoùa ôû möùc phoái hôïp naøo ñoù sao cho ñoä höõu duïng laø cao nhaát töông öùng vôùi moät thu nhaäp cho tröôùc. Ñieàu ñoù coù nghóa laø: * Ñieåm tieâu duøng phaûi naèm treân ñöôøng ngaân saùch. * Naèm treân ñöôøng ñaúng ích cao nhaát. ▪ Do vaäy, veà toaùn hoïc: ñöôøng ngaân saùch tieáp xuùc vôùi ñöôøng ñaúng ích (ñoä doác cuûa chuùng baèng nhau).
  146. II. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng Y 40 30 A Taïi A: MRS =PX/PY = 0,5 20 U2 Ñöôøng ngaân saùch 0 20 40 80 X
  147. II. Nguyeân taéc toái ña hoùa höõu duïng * MU vaø ñöôøng ñaúng ích Neáu tieâu duøng doïc theo ñöôøng ñaúng ích, MU taêng theâm do taêng tieâu duøng haøng hoùa naøy phaûi baèng vôùi MU maát ñi do giaûm tieâu duøng haøng hoùa kia. Ví duï, coù 2 haøng hoùa laø X vaø Y thì ▪ MUX.ΔX + MUY .ΔY = 0 hay: - ΔY/ΔX = MUX/MUY (maø -ΔY/ΔX = MRS) Do vaäy: MRS = MUX/MUY
  148. MU vaø söï löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng Ngöôøi tieâu duøng toái ña hoùa thoûa duïng khi: MRS = PX/PY Maø MRS = MUX/MUY hay MUX/MUY = PX/PY MUX/PX = MUY/PY Nhö vaäy, ñeå ñaït ñöôïc thoûa duïng toái ña ngöôøi tieâu duøng phaûi phaân boå ngaân saùch coù haïn cuûa mình ñeå mua haøng hoùa vaø dòch vuï vôùi soá löôïng moãi thöù sao cho höõu duïng bieân moãi ñoàng chi tieâu cho haøng hoùa vaø dòch vuï khaùc nhau phaûi baèng nhau. Ñaây goïi laø nguyeân taéc caân baèng bieân.
  149. III. Söï hình thaønh ñöôøng caàu thò tröôøng 1. Ñöôøng caàu caù nhaân veà saûn phaåm ▪ Xaùc ñònh ñöôøng caàu caù nhaân cuûa moät saûn phaåm laø chæ ra nhöõng soá löôïng khaùc nhau cuûa saûn phaåm naøy maø moät caù nhaân seõ mua öùng vôùi nhöõng möùc giaù khaùc nhau (trong khi caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi).
  150. Taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi giaù Y Giaû ñònh: I = 30 PY = $2 PX = $2; $1.5; $1 10 •A U1 6 •B 5 •C U 2 U3 5 12 20 X
  151. Taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi giaù Y Ñöôøng tieâu duøng theo giaù laø taäp hôïp nhöõng phoái Ñöôøng tieâu duøng theo giaù hôïp toái öu (Hay coøn goïi laø ñöôøng giaù caû-tieâu duøng) cuûa ngöôøi 10 •A tieâu duøng khi U1 giaù moät haøng 6 •B hoùa thay ñoåi 5 •C U (caùc yeáu toá 2 U3 khaùc vaãn giöõ nguyeân) 5 12 20 X
  152. Haøng hoùa thay theá vaø haøng hoùa boå sung ▪ Haøng hoùa thay theá * Haøng hoùa thay theá cho nhau neáu giaù cuûa moät haøng hoùa taêng (giaûm) thì seõ laøm cho löôïng caàu cuûa haøng hoùa kia taêng (giaûm). * Neáu ñöôøng tieâu duøng theo giaù doác xuoáng: hai haøng hoùa naøy laø hai haøng hoùa thay theá cho nhau. ▪ Haøng hoùa boå sung * Haøng hoùa boå sung cho nhau neáu giaù cuûa moät haøng hoùa taêng (giaûm) seõ laøm giaûm (taêng) löôïng caàu cuûa haøng hoùa kia. * Neáu ñöôøng tieâu duøng theo giaù doác leân: hai haøng hoùa naøy ñöôïc xem laø boå sung cho nhau.
  153. Taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi giaù PX Ñöôøng caàu caù nhaân chæ ra soá löôïng moät loaïi haøng maø ngöôøi 2 •D tieâu duøng seõ mua öùng vôùi moãi möùc giaù cuûa noù. 1,5 •E Ñöôøng caàu (d) 1 •F 5 12 20 X
  154. 2. Ñöôøng caàu thò tröôøng veà saûn phaåm ▪ Ñöôøng caàu thò tröôøng laø ñöôøng theå hieän moái quan heä giöõa soá löôïng cuûa moät haøng hoùa maø taát caû nhöõng ngöôøi tieâu duøng treân thò tröôøng seõ mua töông öùng vôùi caùc möùc giaù khaùc nhau cuûa haøng hoùa ñoù. ▪ Laø toång caùc ñöôøng caàu caù nhaân.
  155. 2. Đường cầu thị trường của sản phẩm P0 P1 P2 q1B q2B Q Q q1A q2A 1 2 Ñöôøng caàu cuûa A Ñöôøng caàu cuûa B Ñöôøng caàu thò tröôøng
  156. Hai ñaëc ñieåm quan troïng cuûa caàu thò tröôøng ▪ Ñöôøng caàu seõ dòch chuyeån sang phaûi khi coù nhieàu ngöôøi tieâu duøng tham gia thò tröôøng. ▪ Caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán ñöôøng caàu caù nhaân cuõng seõ taùc ñoäng ñeán ñöôøng caàu thò tröôøng.
  157. Hai ñaëc tính quan troïng cuûa ñöôøng caàu khi giaù caû thay ñoåi ▪ Ñoä höõu duïng coù theå thay ñoåi khi di chuyeån doïc theo ñöôøng caàu. ▪ ÔÛ moãi ñieåm treân ñöôøng caàu ngöôøi tieâu duøng seõ toái ña hoùa höõu duïng (nghóa laø thoûa maõn ñieàu kieän MRS baèng vôùi tyû soá giaù caû hai maët haøng). Cuï theå, trong ví duï ôû treân thì luoân thoûa maõn MRSXY = - PX/PY .
  158. IV. Thaëng dö tieâu duøng Giaù 6 5 4 3 P = 2 1 2 3 4 5 6 Soá löôïng
  159. 4. Thaëng dö tieâu duøng Thaëng dö tieâu duøng caù nhaân cho q1 saûn phaåm CS = 100 ñoàng – 50 ñoàng = 50 ñoàng Giaù 1sp CSq1 = 750 ñoàng – 500 ñoàng = 250 ñoàng 100 A P1 = 50 (D) 0 1 Q =10 1 Soá löôïng
  160. 4. Thaëng dö tieâu duøng P PN S ▪ Thaëng dö tieâu duøng (CS) laø toång phaàn cheânh leäch giöõa möùc CS E giaù ngöôøi tieâu P0 duøng saün loøng traû vaø möùc giaù thöïc teá maø hoï traû. D PM Q0 Q
  161. Caâu hoûi Chöông 3 1. Moät ngöôøi tieâu duøng coù thu nhaäp laø 250 ñvtt ñeå mua 2 saûn phaåm X vaø Y. Haøm höõu duïng cuûa ngöôøi tieâu duøng naøy ñöôïc xaùc ñònh bôûi bieåu thöùc TU = X(Y-1). Giaù cuûa X laø PX = 5 vaø giaù cuûa Y laø PY = 10. Phöông aùn tieâu duøng toái öu laø a. X = 24 ; Y = 13 b. X = 13 ; Y = 24 c. X = 30 ; Y = 10 d. a, b, c ñeàu khoâng ñuùng.
  162. 2. Ñoä doác cuûa ñöôøng baøng quan phaûn aùnh a. tyû giaù giöõa hai maët haøng. b. sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng coù tính baéc caàu. c. tyû leä thay theá bieân giöõa hai maët haøng. d. Caùc caâu treân ñeàu sai.
  163. 3. Thu nhaäp taêng trong khi giaù caùc saûn phaåm khoâng ñoåi, thì ñöôøng ngaân saùch seõ: a. dòch chuyeån song song sang phaûi. b. khoâng dòch chuyeån. c. dòch chuyeån song song sang traùi. d. ñoä doác ñöôøng ngaân saùch thay ñoåi.
  164. 4. Neáu söï phoái hôïp caùc haøng hoùa maø ngöôøi tieâu duøng choïn naèm ngoaøi ñöôøng ngaân saùch, ngöôøi tieâu duøng seõ: a. khoâng ñuû tieàn ñeå thöïc hieän söï choïn löïa cuûa mình. b. ñoái dieän vôùi söï ñaùnh ñoåi giöõa hai haøng hoùa. c. coù theå mua theâm haøng hoùa ñeå taêng möùc thoûa maõn. d. Caùc caâu treân ñeàu sai.
  165. 5. Ñieåm tieâu duøng toái öu laø ñieåm: a. naèm treân ñöôøng ngaân saùch. b. mang laïi cho ngöôøi tieâu duøng ñoä thoûa maõn cao nhaát coù theå. c. tyû giaù cuûa hai maët haøng baèng tyû leä thay theá bieân. d. a,b,c ñeàu ñuùng.
  166. 6. Haøm höõu ích cuûa ngöôøi tieâu duøng coù daïng TU = X.Y. Luùc ñaàu ngöôøi tieâu duøng naøy coù 12 ñôn vò X vaø 10 ñôn vò Y. Giaû söû löôïng tieâu duøng haøng X giaûm xuoáng coøn 8 ñôn vò thì ñeå möùc thoûa maõn vaãn nhö luùc ñaàu löôïng haøng Y phaûi laø: a. 15 b. 10 c. 12 d. a, b, c ñeàu khoâng ñuùng
  167. 7. Moät ngöôøi tieâu duøng toái ña hoùa höõu duïng baèng caùch a. Phaân boå chi tieâu cuûa hoï sao cho ñoä höõu duïng bieân cuûa moät ñôn vò tieàn (MU/P) ñoái vôùi caùc haøng hoùa laø baèng nhau. b. Chi tieâu soá thu nhaäp cuûa hoï ñoái vôùi moät haøng hoùa cho ñeán khi naøo (MU/P) ñaït ñeán 0. c. Phaân boå soá chi tieâu cho taát caû caùc loaïi haøng hoùa maø hoï mua baèng nhau. d. Tieâu duøng saûn phaåm cho ñeán khi naøo ñoä höõu duïng bieân (MU) baèng 0.
  168. 8. Moät ngöôøi tieâu duøng daønh 100 ngaøn ñoàng ñeå chi tieâu cho 2 saûn phaåm X vaø Y. Giaù cuûa X laø PX = 4 ngaøn ñoàng, giaù cuûa Y laø PY = 6 ngaøn ñoàng. Phöông trình ñöôøng ngaân saùch cuûa ngöôøi tieâu duøng naøy laø: a. 4X + 6Y = 100 b. X + 3/2 Y = 25 c. 2X + 3Y = 50 d. a, b, c ñeàu ñuùng.
  169. 9. Nhöõng giaû thieát naøo sau ñaây ñöôïc söû duïng khi xaây döïng lyù thuyeát löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng: a. Thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng vaø giaù thò tröôøng ñöôïc cho tröôùc. b. Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng ñöôïc cho tröôùc. c. Ngöôøi tieâu duøng luoân ra quyeát ñònh hôïp lyù nhaèm toái ña hoùa höõu duïng cuûa hoï. d. Bao goàm taát caû caùc noäi dung treân.
  170. 10. Giaû söû giaù cuûa saûn phaåm A vaø B laø 3.000 ñoàng vaø 4.000 ñoàng. Ngöôøi tieâu duøng söû duïng toaøn boä thu nhaäp ñeå mua 4 ñôn vò A vaø 6 ñôn vò B. Ñoä höõu duïng bieân cuûa ñôn vò thöù 4 saûn phaåm A vaø ñoä höõu duïng bieân cuûa ñôn vò thöù 6 saûn phaåm B ñeàu baèng 6. Chuùng ta coù theå keát luaän raèng a. Ngöôøi tieâu duøng ñaït ñöôïc möùc höõu duïng toái ña. b. Ngöôøi tieâu duøng neân mua nhieàu A hôn. c. Ngöôøi tieâu duøng neân mua nhieàu B hôn. d. Ngöôøi tieâu duøng chæ neân mua caû A vaø B ít hôn.
  171. 11. Moät ngöôøi tieâu duøng coù thu nhaäp haøng thaùng I = 300 ñöôïc duøng ñeå mua 2 saûn phaåm X vaø Y vôùi PX =10, PY = 10. Toång lôïi ích cuûa ngöôøi tieâu duøng naøy qua vieäc tieâu thuï 2 saûn phaåm X vaø Y theå hieän qua hai haøm soá toång lôïi ích nhö sau: 2 TUX = -1/2X + 80X 2 TUY = -3/2Y + 170Y Tìm phöông aùn tieâu duøng toái öu vaø tính toång lôïi ích ñaït ñöôïc.
  172. 12. Thaëng dö cuûa ngöôøi tieâu duøng ñöôïc ñònh nghóa laø: a. Soá tieàn maø ngöôøi tieâu duøng chuaån bò ñeå mua haøng hoùa. b. Löôïng haøng hoùa maø ngöôøi tieâu duøng söû duïng coøn thöøa. c. Cheânh leäch giöõa möùc giaù saün saøng chi traû vaø giaù thöïc söï maø ngöôøi tieâu duøng phaûi traû. d. Möùc höõu duïng maø ngöôøi tieâu duøng nhaän ñöôïc khi hoï tieâu duøng moät soá löôïng haøng hoùa naøo ñoù.
  173. 13. Thò tröôøng saûn phaåm A coù 1.000 ngöôøi tieâu duøng, moãi ngöôøi coù haøm soá caàu gioáng heät nhau vaø coù daïng q = 16 – P. Haøm soá caàu thò tröôøng laø: a. QD = 16.000 – 1.000P b. P = 16 – QD / 1.000 c. a vaø b ñeàu ñuùng d. a vaø b ñeàu sai
  174. 14. Theo oâng A thì X vaø Y laø hai saûn phaåm thay theá hoaøn toaøn cho nhau vôùi tyû leä MRS luoân luoân baèng 1. Neáu oâng A coù 1 trieäu ñoàng duøng ñeå mua hai saûn phaåm naøy vôùi PX = 20.000 ñoàng/saûn phaåm, PY = 25.000 ñoàng/ saûn phaåm thì phöông aùn tieâu duøng toái öu laø: a. X = 25 ; Y = 20 b. X = 20 ; Y = 25 c. X = 50 ; Y = 0 d. Khoâng coù caâu naøo ñuùng
  175. 15. Giaû söû thò tröôøng cuûa saûn phaåm X coù hai ngöôøi tieâu duøng A vaø B coù caùc haøm soá caàu qA = 13.000 - 10p vaø qB = 26.000 - 20p. Neáu giaù thò tröôøng cuûa saûn phaåm laø 1.000 ñoàng thì thaëng dö tieâu duøng: a. 2,7 trieäu b. 1,35 trieäu c. 0,675 trieäu d. Khoâng coù caâu naøo ñuùng
  176. 16. Möùc saün saøng chi traû toái ña cuûa ngöôøi tieâu duøng ñoái vôùi moät ñôn vò haøng hoùa trong lyù thuyeát kinh teá ñöôïc quyeát ñònh bôûi: a. Thu nhaäp maø ngöôøi tieâu duøng coù ñöôïc. b. Söï caàn thieát cuûa haøng hoùa ñoù ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa con ngöôøi. c. Höõu duïng taêng theâm maø ngöôøi tieâu duøng nhaän ñöôïc khi tieâu duøng ñôn vò haøng hoùa ñoù. d. Giaù baùn haøng hoùa ñoù treân thò tröôøng.
  177. Chöông 4 Lyù thuyeát veà saûn xuaát vaø chi phí saûn xuaát A. Lyù thuyeát veà saûn xuaát I. Moät soá khaùi nieäm II. Nguyeân taéc saûn xuaát B. Lyù thuyeát veà chi phí saûn xuaát I. Moät soá khaùi nieäm II. Phaân tích chi phí saûn xuaát trong ngaén haïn
  178. A. Lyù thuyeát veà saûn xuaát I. Moät soá khaùi nieäm 1. Haøm saûn xuaát 2. Naêng suaát trung bình 3. Naêng suaát bieân II. Nguyeân taéc saûn xuaát 1. Phoái hôïp caùc yeáu toá saûn xuaát vôùi saûn löôïng toái ña 2. Phoái hôïp caùc yeáu toá saûn xuaát vôùi chi phí toái thieåu
  179. A. Lyù thuyeát veà saûn xuaát I. Moät soá khaùi nieäm 1. Haøm saûn xuaát: laø söï keát hôïp caùc yeáu toá saûn xuaát (caùc ñaàu vaøo) goàm : nguyeân lieäu, lao ñoäng, voán ñeå taïo thaønh saûn phaåm (ñaàu ra). ▪ L (Lao ñoäng) ▪ K (Voán) Saûn phaåm ▪ Coâng ngheä Quy trình saûn xuaát moâ taû nhöõng soá löôïng ñaàu ra toái ña coù theå ñöôïc saûn xuaát bôûi moät soá löôïng caùc yeáu toá ñaàu vaøo nhaát ñònh töông öùng vôùi trình ñoä kyõ thuaät nhaát ñònh.
  180. 1. Haøm saûn xuaát ▪ Haøm saûn xuaát toång quaùt: Q = F(x1; x2; x3; x4 xn) Trong ñoù Q : soá löôïng saûn phaåm ñaàu ra. xi : soá löôïng yeáu toá saûn xuaát i. ▪ Ñeå ñôn giaûn, ta chia caùc yeáu toá saûn xuaát ra laøm 2 loaïi: voán (K) vaø lao ñoäng (L) Haøm saûn xuaát coù theå vieát laïi: Q = F (K, L)
  181. 1. Haøm saûn xuaát K 1 2 3 4 5 L 1 20 40 55 65 75 2 40 60 75 85 90 3 55 75 90 100 105 4 65 85 100 110 115 5 75 90 105 115 120
  182. 1. Haøm saûn xuaát ▪ Ngaén haïn vaø daøi haïn  Ngaén haïn: laø khoaûng thôøi gian coù ít nhaát moät yeáu toá saûn xuaát khoâng ñoåi veà soá löôïng söû duïng trong quaù trình saûn xuaát. Trong ngaén haïn caùc yeáu toá saûn xuaát ñöôïc chia laøm 2 loaïi: * Yeáu toá saûn xuaát coá ñònh: voán, nhaân vieân quaûn trò toái cao bieåu thò cho qui moâ saûn xuaát nhaát ñònh. * Yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi: nguyeân nhieân vaät lieäu, lao ñoäng tröïc tieáp  Daøi haïn: laø khoaûng thôøi gian caàn thieát ñeå taát caû caùc yeáu toá ñaàu vaøo bieán ñoåi. Quy moâ saûn xuaát thay ñoåi.
  183. Saûn xuaát vôùi moät yeáu toá ñaàu vaøo bieán ñoåi ▪ Neáu chæ xem xeùt moät yeáu toá ñaàu vaøo coù theå bieán ñoåi ñoù laø lao ñoäng (L) caùc yeáu toá khaùc nhö voán (K) vaø coâng ngheä xem nhö laø khoâng ñoåi. Vì theá Q = F(L)
  184. Saûn xuaát vôùi moät yeáu toá ñaàu vaøo bieán ñoåi Trong ngaén haïn, quan saùt moät yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi trong khi caùc yeáu toá khaùc coá ñònh thì saûn löôïng (Q), naêng suaát trung bình (AP), naêng suaát bieân (MP) cuûa yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi seõ thay ñoåi theo caùc yeáu toá naøy. ▪ Saûn löôïng saûn xuaát (Q) Q trong ngaén haïn coù ñaëc ñieåm: - Ban ñaàu L  Q nhanh - Sau ñoù L  Q chaäm daàn  Qmax - Tieáp tuïc L  Q
  185. Ñöôøng toång saûn löôïng Toång saûn löôïng Q2 Q Q1 L1 L2 Soá nhaân coâng
  186. 2. Naêng suaát trung bình (AP) AP cuûa moät yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi laø soá saûn phaåm saûn xuaát tính trung bình treân moät ñôn vò yeáu toá saûn xuaát ñoù. APL = Q/L 3. Naêng suaát bieân (MP) MPL = ΔQ/ΔL = dQ/dL
  187. Ñöôøng toång saûn löôïng Q Q2 MPL Q1 Q L1 L2 L
  188. Quy luaät naêng suaát bieân giaûm daàn Q Qmax Q2 Q1 L L L* Q 1 2 L APL L MPL
  189. Saûn xuaát vôùi moät yeáu toá ñaàu vaøo bieán ñoåi K L Q APL APK MPL Giai ñoaïn saûn xuaát 10 0 0 10 1 10 10,00 1 10 10 2 30 15,00 3 20 Giai ñoaïn 1 10 3 60 20,00 6 30 10 4 80 20,00 8 20 10 5 95 19,00 9,5 15 Giai ñoaïn 2 10 6 105 17,50 10,5 10 10 7 110 15,70 11 5 10 8 110 13,75 11 0 Giai ñoaïn 3 10 9 107 11,88 10,7 -3 10 10 100 10,00 10 -7
  190. Coù theå chia quaù trình saûn xuaát ra thaønh ba giai ñoaïn Giai ñoaïn 1: taêng soá löôïng lao ñoäng (L = 1 - 3)  Q  APK  APL  : chöùng toû hieäu quaû söû duïng voán taêng, hieäu quaû söû duïng lao ñoäng taêng. APL ñaït cöïc ñaïi vaøo cuoái giai ñoaïn 1 vaø ñaàu giai ñoaïn 2. Vì vaäy, hieäu quaû söû duïng lao ñoäng cao nhaát ôû cuoái giai ñoaïn 1 vaø ñaàu giai ñoaïn 2. Giai ñoaïn 2: taêng soá löôïng lao ñoäng (L = 4 - 7)  Q  APK, APL: hieäu quaû söû duïng voán tieáp tuïc taêng ñaït cöïc ñaïi cuoái giai ñoaïn 2 vaø ñaàu giai ñoaïn 3. Hieäu quaû söû duïng lao ñoäng giaûm. Giai ñoaïn 3: taêng soá löôïng lao ñoäng (L = 8 -10)  Q  APK, APL: hieäu quaû söû duïng voán vaø lao ñoäng ñeàu giaûm.
  191. Naêng suaát bieân giaûm daàn ▪ Ban ñaàu naêng suaát bieân gia taêng laø do quaù trình chuyeân moân hoùa vaø phaân coâng lao ñoäng maø noù laøm taêng naêng suaát lao ñoäng. ▪ Sau ñoù naêng suaát bieân giaûm daàn laø do khi lao ñoäng taêng leân ñeán moät möùc naøo ñoù, moãi lao ñoäng tieáp caän vôùi voán (tö baûn) ít hôn, ít khoâng gian hôn ñeå laøm vieäc. ▪ Quy luaät naêng suaát bieân giaûm daàn moâ taû khi moät xí nghieäp gia taêng söû duïng moät yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi trong khi caùc yeáu toá saûn xuaát khaùc khoâng ñoåi, thì naêng suaát bieân của yeáu toá saûn xuaát biến ñổi ñoù ngaøy caøng giảm xuoáng.
  192. Moái quan heä giöõa APL vaø MPL ▪ Khi MPL > APL thì APL taêng ▪ Khi MPL 0  Q ▪ Khi MP < 0  Q ▪ Khi MP = 0  Qmax
  193. II. Nguyeân taéc saûn xuaát 1. Ñöôøng ñaúng löôïng ▪ Ñöôøng ñaúng löôïng laø taäp hôïp caùc phoái hôïp khaùc nhau giöõa caùc yeáu toá saûn xuaát cuøng taïo ra moät möùc saûn löôïng. L K 1 2 3 4 5 1 20 40 55 65 75 2 40 60 75 85 90 3 55 75 90 100 105 4 65 85 100 110 115 5 75 90 105 115 120
  194. 1. Ñöôøng ñaúng löôïng K Phối L K hợp (đơn vị) (đơn vị) A 5 A 1 5 B 2 3 E 4 • C 3 2 B D 5 1 3 • F C 2 Q2 =100 D 1 • Q1=75 1 2 3 4 5 L Phoái hôïp E, F cho saûn löôïng nhieàu hôn phoái hôïp A, B, C, D. Do vaäy: Q2 > Q1
  195. 1. Ñöôøng ñaúng löôïng ▪ Ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng ñaúng löôïng * Doác xuoáng veà beân phaûi. * Caùc ñöôøng ñaúng löôïng khoâng caét nhau. * Loài veà phía goác. Tyû leä thay theá kyõ thuaät bieân giöõa caùc yeáu toá saûn xuaát (MRTS) chæ ra vôùi coâng ngheä hieän thôøi cho pheùp thay theá moät yeáu toá saûn xuaát naøy cho bao nhieâu yeáu toá saûn xuaát kia ñeå duy trì möùc saûn löôïng nhö cuõ. MRTSLK = - K/ L
  196. 1. Ñöôøng ñaúng löôïng K Tyû leä thay theá kyõ thuaät bieân MRTS MRTS LK = - K/ L A 5 MRTS=2 -2 B MRTS=1 3 1 C 2 -1 MRTS=0,5 1 D 1 -1 • 2 Q1=75 1 2 3 5 L
  197. 1. Caùc ñöôøng ñaúng löôïng khi hai yeáu K toá ñaàu vaøo thay theá hoaøn toaøn 4 MRTS khoâng ñoåi 3 2 1 0 1 2 3 4 L
  198. 1. Caùc ñöôøng ñaúng löôïng khi hai yeáu toá ñaàu vaøo boå sung hoaøn toaøn K MRTS = 0 4 Q4 D 3 Q3 C 2 Q2 B 1 Q A 1 0 1 2 3 4 L
  199. 2. Ñöôøng ñaúng phí ▪ Ñöôøng ñaúng phí laø taäp hôïp caùc phoái hôïp khaùc nhau giöõa hai yeáu toá saûn xuaát maø xí nghieäp coù khaû naêng thöïc hieän vôùi cuøng moät möùc chi phí vaø giaù yeáu toá saûn xuaát ñaõ cho. ▪ Phöông trình ñöôøng ñaúng phí TC = K.PK + L.PL Hay K = -PL / PK.L + TC/PK L = -PK / PL. K+ TC/PL
  200. 2. Ñöôøng ñaúng phí K TC = 1.200 ñvt , PL = 10 ñvt, PK = 30 ñvt 40 A L K 30 B A 0 40 Ñöôøng ñaúng phí 20 C B 30 30 C 60 20 D 10 D 90 10 E E 120 0 0 30 60 90 120 L
  201. 2. Ñöôøng ñaúng phí ▪ Ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng ñaúng phí * Caùc phoái hôïp treân ñöôøng ñaúng phí seõ thoûa maõn K.PK + L.PL = TC * Ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng phí laø tyû giaù cuûa hai yeáu toá saûn xuaát - PL / PK . Ñoä doác phaûn aùnh ñeå taêng theâm 1 lao ñoäng söû duïng phaûi giaûm ñi bao nhieâu ñôn vò voán.
  202. 3. Phoái hôïp caùc yeáu toá saûn xuaát vôùi saûn löôïng cao nhaát K ▪ Vôùi moät khoaûn chi phí cho tröôùc tìm kieám möùc saûn löôïng K 2 A cao nhaát coù theå saûn xuaát. B ▪ Q2 laø möùc saûn löôïng K1  cao nhaát coù theå saûn Q3 xuaát öùng vôùi möùc chi Q C 2 phí TC1 cho tröôùc. K3  Q1 L2 L1 L3 L
  203. 3. Phoái hôïp caùc yeáu toá saûn xuaát vôùi chi phí thaáp nhaát K ▪ Keá hoaïch saûn xuaát moät löôïng Q1 vôùi chi phí thaáp nhaát. K A 2  ▪ Khi ñoù ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng löôïng baèng vôùi ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng phí. B MRTSLK = - MPL/MPK = - PL/PK K1  C K3  L L2 L1 L3
  204. B. Lyù thuyeát veà chi phí saûn xuaát I . Moät soá khaùi nieäm II. Chi phí saûn xuaát trong ngaén haïn
  205. B. Lyù thuyeát veà chi phí saûn xuaát I. Moät soá khaùi nieäm 1. Chi phí keá toaùn, chi phí cô hoäi vaø chi phí kinh teá. 2. Lôïi nhuaän kinh teá vaø lôïi nhuaän keá toaùn
  206. 1. Chi phí keá toaùn, chi phí cô hoäi vaø chi phí kinh teá. ▪ Chi phí keá toaùn ø Chi phí baèng tieàn maø doanh nghieäp ñaõ chi ra ñeå mua caùc yeáu toá saûn xuaát trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh ñöôïc ghi cheùp ñaày ñuû trong soå keá toaùn. ▪ Chi phí cô hoäi Phaàn giaù trò lôùn nhaát cuûa thu nhaäp hay lôïi nhuaän ñaõ bò maát ñi, bôûi khi thöïc hieän phöông aùn naøy ta ñaõ boû lôõ cô hoäi thöïc hieän caùc phöông aùn khaùc. Ñaây laø chi phí khoâng theå hieän cuï theå baèng tieàn vaø khoâng ñöôïc ghi cheùp vaøo soå saùch keá toaùn.
  207. ▪ Chi phí kinh teá Chi phí söû duïng caùc nguoàn löïc kinh teá trong saûn xuaát cuûa moät doanh nghieäp, bao goàm caû chi phí cô hoäi. Chi phí kinh teá = Chi phí keá toaùn + Chi phí cô hoäi Chi phí kinh teá > Chi phí keá toaùn Chi phí cô hoäi = Chi phí kinh teá - Chi phí keá toaùn
  208. 2. Lôïi nhuaän kinh teá vaø lôïi nhuaän keá toaùn a.Lôïi nhuaän keá toaùn ▪ Pr keá toaùn = TR –TC keá toaùn b. Lôïi nhuaän kinh teá ▪ Pr kinh teá = TR –TC kinh teá ▪ Pr kinh teá = TR – (TC keá toaùn + CP cô hoäi) ▪ Pr kinh teá = Pr keá toaùn – CP cô hoäi
  209. Quan ñieåm keá toaùn Quan ñieåm kinh teá ▪ TR = 1 trieäu ñ ▪ TR = 1 trieäu ñ ▪ TC keá toaùn = 850.000 ñ ▪ TC keá toaùn = 850.000 ñ * Chi phí nvl = 600.000 ñ ▪ Chi phí cô hoäi = 150.000 ñ * Tieàn löông = 150.000 ñ * Tieàn löông = 50.000 ñ * Chi phí khaùc = 100.000ñ * Tieàn laõi ñaàu tö =100.000 ñ ▪ Pr keá toaùn = 150.000 ñ ▪ TC kinh teá = 1trieäu ñ ▪ Pr kinh teá = 0 ñ
  210. II. Chi phí saûn xuaát trong ngaén haïn 1.Caùc loaïi chi phí toång 2.Caùc loaïi chi phí ñôn vò 3.Moái quan heä giöõa MC vôùi AC vaø AVC 4.Saûn löôïng toái öu
  211. 1. Caùc loaïi chi phí toång a. Toång chi phí coá ñònh (TFC) ▪ TFC laø toaøn boä chi phí maø doanh nghieäp phaûi chi ra trong moãi ñôn vò thôøi gian cho caùc yeáu toá saûn xuaát coá ñònh, bao goàm : chi phí khaáu hao maùy moùc thieát bò, tieàn thueâ nhaø xöôûng, tieàn löông cho boä maùy quaûn lyù ▪ Ñaëc ñieåm * TFC seõ khoâng thay ñoåi theo söï thay ñoåi cuûa toång saûn löôïng. * Ñöôøng TFC laø ñöôøng thaúng naèm ngang song song vôùi truïc saûn löôïng (truïc ngang).
  212. (TFC) : khoâng ñoåi khi saûn löôïng thay ñoåi Chi phí TFCTFC Saûn löôïng
  213. 1. Caùc loaïi chi phí toång b. Toång chi phí bieán ñoåi (TVC) ▪ TVC laø toaøn boä chi phí maø doanh nghieäp phaûi chi ra trong moãi ñôn vò thôøi gian cho caùc yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi, bao goàm : chi phí mua nguyeân vaät lieäu, tieàn löông cho coâng nhaân ▪ TVC phuï thuoäc ñoàng bieán vôùi Q vaø coù ñaëc ñieåm ❖ Ban ñaàu, TVC% Q% (toác ñoä gia taêng TVC taêng daàn). ❖ Ñöôøng TVC ban ñaàu coù maët loài höôùng leân sau ñoù höôùng xuoáng truïc saûn löôïng (truïc ngang).
  214. TVC : thay ñoåi theo saûn löôïng Chi phí TVC Saûn löôïng
  215. 1. Caùc loaïi chi phí toång c. Toång chi phí (TC) ▪ TC laø toaøn boä chi phí maø doanh nghieäp chi ra trong moãi ñôn vò thôøi gian cho taát caû caùc yeáu toá saûn xuaát coá ñònh vaø yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi. TC = TFC + TVC ▪ TC phuï thuoäc ñoàng bieán vôùi Q. ▪ Ñöôøng bieåu dieãn TC ñoàng daïng vôùi TVC vaø naèm treân TVC moät ñoaïn coá ñònh TFC.
  216. Toång phí (TC) : cuøng daïng vôùi ñöôøng TVC Chi phí TC TVC TFC Saûn löôïng
  217. 2. Caùc loaïi chi phí ñôn vò a.Chi phí coá ñònh trung bình (AFC) Chi phí coá ñònh tính trung bình cho moãi ñôn vò saûn phaåm. TFC AFC = Q Chi phí AFC Saûn löôïng
  218. 2. Caùc loaïi chi phí ñôn vò b. Chi phí bieán ñoåi trung bình (AVC) Chi phí bieán ñoåi tính trung bình cho moãi ñôn vò saûn phaåm töông öùng ôû moãi möùc saûn löôïng. TVC AVC = Q Chi phí ▪ Ñöôøng AVC thöôøng coù daïng chöõ U ▪ Ban ñaàu Q  AVC vaø ñaït AVC min ▪ Sau ñoù Q  AVC AVC AVC min ° Saûn löôïng
  219. 2. Caùc loaïi chi phí ñôn vò c. Chi phí trung bình (AC) Toång chi phí tính trung bình cho moãi ñôn vò saûn phaåm töông öùng ôû moãi möùc saûn löôïng. TC AC = hay AC = AVC + AFC Q Chi phí Ñöôøng AC cuõngcoù daïng chöõ U vaø naèm treân ñöôøng AVC moät khoaûng baèng AFC AC AC min • Saûn löôïng
  220. Ñöôøng AVC vaø AC Chi phí AC AVC AC min • AVC min • Saûn löôïng
  221. 2. Caùc loaïi chi phí ñôn vò d. Chi phí bieân (MC) Söï thay ñoåi trong TC hay trong TVC khi thay ñoåi 1 ñôn vò saûn löôïng MCq = TCq - TCq-1 = TVCq - TVCq-1 TC TVC Hay MC = = Q Q ▪ MC laø phaàn chi phí taêng theâm trong TC hay trong TVC khi saûn xuaát theâm 1 ñôn vò saûn löôïng. ▪ MC laø ñoä doác cuûa ñöôøng TC hay ñöôøng TVC. ▪ Khi TC vaø TVC laø haøm soá, MC coù theå tính baèng caùch laáy ñaïo haøm baäc nhaát cuûa haøm TC hay cuûa haøm TVC.
  222. 3. Moái quan heä giöõa MC, AC, AVC, MPL, APL a. Moái quan heä giöõa AC vaø MC ▪ Khi MC AC  AC b. Moái quan heä giöõa AVC vaø MC ▪ Khi MC AVC  AVC  Ñöôøng MC luoân caét ñöôøng AC vaø AVC taïi ñieåm cöïc tieåu cuûa caû 2 ñöôøng
  223. c. Moái quan heä giöõa MPL vaø MC ▪ Khi MPL  MC ▪ Khi MPL max = MC min ▪ Khi MPL  MC d. Moái quan heä giöõa APL vaø AVC ▪ Khi APL  AVC ▪ Khi APL max = AVC min ▪ Khi APL  AVC
  224. Q MPmax APmax APL L Q Q* C 0 MPL MC AVC AVCmin MCmin Q0 Q* L
  225. 4. Saûn löôïng toái öu ▪ Saûn löôïng toái öu laø saûn löôïng coù AC min, hieäu quaû söû duïng caùc yeáu toá saûn xuaát cao nhaát. ▪ Saûn löôïng toái öu vôùi quy moâ saûn xuaát cho tröôùc khoâng nhaát thieát laø saûn löôïng ñaït lôïi nhuaän toái ña cuûa doanh nghieäp, vì lôïi nhuaän phuï thuoäc vaøo chi phí saûn xuaát laãn giaù caû. Do ñoù, ñeå ñaït lôïi nhuaän toái ña, khoâng nhaát thieát phaûi saûn xuaát ôû möùc saûn löôïng toái öu. ▪ Keát luaän: saûn löôïng toái öu khoâng nhaát thieát laø saûn löôïng ñöôïc doanh nghieäp choïn ñeå saûn xuaát maø muïc tieâu cuûa doanh nghieäp laø toång lôïi nhuaän.
  226. 1.Toå hôïp toái öu hai ñaàu vaøo voán vaø lao ñoäng laø phoái hôïp mang laïi: a. Saûn löôïng cao nhaát vôùi chi phí cho tröôùc. b. Chi phí thaáp nhaát vôùi saûn löôïng cho tröôùc. c. a vaø b ñeàu ñuùng. d. a vaø b ñeàu sai. 2. Ñoä doác cuûa ñöôøng toång chi phí (TC) = -5, coù nghóa laø: a. MPK = 5MPL b. MPL = 5MPK c. PL = 5PK d. PK = 5PL
  227. 3. Anh A coù vieäc laøm vôùi thu nhaäp oån ñònh 3 trieäu ñoàng/ thaùng, ñoàng thôøi coù moät soá tieàn nhaøn roãi 100 trieäu ñoàng gôûi ngaân haøng ñeå höôûng laõi suaát tieát kieäm 1%/thaùng. Neáu duøng soá tieàn nhaøn roãi treân ñeå mua baùn chöùng khoaùn, döï kieán laõi roøng toái thieåu laø 50 trieäu ñoàng/naêm. Neáu anh A quyeát ñònh nghæ vieäc, baùm saøn chöùng khoaùn thì lôïi nhuaän kinh teá toái thieåu cuûa anh A laø: a. 36 trieäu ñoàng b. 50 trieäu ñoàng c. 12 trieäu ñoàng d. a,b,c ñeàu sai
  228. 4. Moät doanh nghieäp söû duïng hai yeáu toá L vaø K. Cho caùc thoâng tin sau ñaây: MPK = 1.000, MPL = 100, PK = 2.500, PL = 120. Doanh nghieäp naøy neân laøm gì ñeå ñaït ñöôïc keát hôïp toái öu giöõa K vaø L ñeå saûn xuaát moät möùc saûn löôïng ñaõ ñöôïc xaùc ñònh tröôùc vôùi chi phí thaáp nhaát? a.Taêng K giaûm L b. Taêng K taêng L c. Giaûm K taêng L d. Giaûm K giaûm L
  229. 5. Ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng löôïng phaûn aùnh: a. Tyû leä thay theá bieân giöõa hai haøng hoùa b. Lôïi töùc taêng theo qui moâ c. Nguyeân taéc naêng suaát bieân giaûm daàn d. Tyû leä naêng suaát bieân giöõa hai yeáu toá saûn xuaát 6. Neáu ñöôøng ñaúng löôïng laø moät ñöôøng thaúng thì: a. Chæ coù moät caùch keát hôïp caùc yeáu toá ñaàu vaøo b. Naêng suaát khoâng ñoåi theo qui moâ c. Tyû leä thay theá kyõ thuaät bieân cuûa hai yeáu toá khoâng ñoåi d. Tyû soá giaù caû cuûa hai yeáu toá saûn xuaát khoâng ñoåi
  230. 7. Moät nhaø saûn xuaát boû ra khoaûn tieàn laø 15.000 mua 2 yeáu toá saûn xuaát K, L ñeå saûn xuaát saûn phaåm X vôùi giaù töông öùng PK = 600, PL = 300. Vôùi haøm saûn xuaát Q = 2K(L-2), saûn löôïng toái ña ñaït ñöôïc: a. 576 b. 560 c. 480 d. Khoâng caâu naøo ñuùng
  231. 8. Vôùi cuøng soá voán ñaàu tö nhö nhau, nhaø ñaàu tö döï kieán lôïi nhuaän keá toaùn cuûa 3 phöông aùn A, B, C laàn löôït laø 50 trieäu, 35 trieäu, 30 trieäu. Neáu phöông aùn A ñöôïc löïa choïn thì lôïi nhuaän kinh teá ñaït ñöôïc laø: a. 20 trieäu b. 5 trieäu c. 15 trieäu d. Khoâng caâu naøo ñuùng
  232. 9. Nhöõng khoaûn chi phí naøo sau ñaây ñöôïc xem laø chi phí kinh teá nhöng khoâng phaûi laø chi phí keá toaùn a. Chi khaûo saùt thieát keá 100 trieäu ñoàng ñeå laäp döï aùn kinh doanh. b. Chi traû löông cho coâng nhaân 100 trieäu/ thaùng c. Ngöôøi chuû laáy laïi nhaø cho thueâ vôùi giaù 10 trieäu ñoàng/thaùng tröôùc ñaây ñeå laøm vaên phoøng coâng ty cuûa mình. d. Chi tieâu cho hoaït ñoäng nghieân cöùu thò tröôøng 100 trieäu ñoàng
  233. 10. Khi moät doanh nghieäp coù lôïi nhuaän kinh teá aâm vaø lôïi nhuaän keá toaùn döông, chuùng ta coù theå keát luaän a. Hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp khoâng toát b. Kyõ thuaät saûn xuaát quaù laïc haäu c. Naêng löïc quaûn lyù saûn xuaát yeáu keùm d. Ñaây khoâng phaûi laø moät cô hoäi ñaàu tö toát
  234. 11. Moät quan saùt cho thaáy chi phí trung bình giaûm khi saûn löôïng taêng, ta coù theå suy luaän a. Chi phí bieân thaáp hôn chi phí trung bình b. Chi phí bieân cao hôn chi phí trung bình c. Chi phí bieân baèng chi phí trung bình d. Chöa ñuû thoâng tin ñeå suy luaän veà söï thay ñoåi chi phí bieân
  235. 12. Ñöôøng chi phí bieân (MC) cuûa moät doanh nghieäp laø: a. Ñöôøng coù daïng hình chöõ U vaø caét ñöôøng AC taïi ñieåm thaáp nhaát cuûa noù b. Ñöôøng coù daïng hình chöõ U vaø caét ñöôøng AVC taïi ñieåm thaáp nhaát cuûa noù c. Ñöôøng coù daïng hình chöõ U vaø caét ñöôøng AFC taïi ñieåm thaáp nhaát cuûa noù d. Hai caâu a vaø b ñeàu ñuùng
  236. 16. Moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn coù soá lieäu veà TC Q 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TC 40 70 96 118 138 156 175 198 224 259 309 Xaùc ñònh AC min vaø AVC min cuûa doanh nghieäp.
  237. Chöông 5 Thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn I. Moät soá vaán ñeà cô baûn 1. Ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn. 2. Ñaëc ñieåm cuûa doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn. II. Phaân tích trong ngaén haïn 1. Xí nghieäp toái ña hoùa lôïi nhuaän. 2. Xí nghieäp toái thieåu hoùa loã. 3. Ñöôøng cung ngaén haïn 4. Thaëng dö saûn xuaát.
  238. I. Moät soá vaán ñeà cô baûn 1. Ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn ▪ Coù nhieàu ngöôøi baùn neân thò phaàn cuûa moãi ngöôøi khoâng ñaùng keå. ▪ Saûn phaåm ñoàng nhaát neân hoaøn toaøn coù theå thay theá cho nhau. ▪ Töï do gia nhaäp vaø rôøi boû ngaønh. ▪ Ñaày ñuû thoâng tin, mua baùn ñuùng giaù. Vì vaäy, giaù ñöôïc hình thaønh moät caùch khaùch quan do taùc ñoäng giöõa cung vaø caàu thò tröôøng. Ngöôøi baùn laø ngöôøi nhaän giaù.
  239. 2. Ñaëc ñieåm cuûa doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn a. Ñöôøng caàu tröôùc doanh nghieäp Doanh nghieäp Toaøn ngaønh (thò tröôøng) P P S A B AR = MR = d P P D q1 q2 q Q Q ▪ Doanh nghieäp phaûi baùn ôû möùc giaù thò tröôøng laø P ôû caùc möùc saûn löôïng q cuûa mình. ▪ Ñöôøng caàu maø doanh nghieäp phaûn öùng laø d chöù khoâng phaûi laø D.
  240. b. Toång doanh thu TR TR = P. q TR ▪ P khoâng ñoåi B TR2 ▪ TR laø ñöôøng thaúng ñi A TR TR1 qua goác 0 q ▪ Ñoä doác khoâng ñoåi laø P P = MR q q1 q 2
  241. c. Doanh thu bieân (MR) MR laø doanh thu taêng theâm trong toång doanh thu khi xí nghieäp baùn theâm moät ñôn vò saûn phaåm trong moãi ñôn vò thôøi gian. MR = TRq – TRq-1 MR = ΔTR/Δq = dTR/ dq R TR MR = P 3P 2P 1P 0 1 2 3 q
  242. d. Doanh thu trung bình (AR) AR laø möùc doanh thu maø xí nghieäp nhaän ñöôïc tính trung bình cho moät ñôn vò saûn phaåm baùn ñöôïc. AR = TR/q = P.q/q = P Nhö vaäy: P, AR vaø MR truøng nhau. e. Toång lôïi nhuaän (П) Pr (П) cuûa xí nghieäp laø phaàn cheânh leäch giöõa toång doanh thu (TR) vaø toång chi phí saûn xuaát (TC) П (q) = TR (q) – TC (q)
  243. II. Phaân tích trong ngaén haïn 1. Xí nghieäp Lôïi nhuaän coù hai caùch tính Caùch 1 П = TR – TC П = P.q – AC.q Caùch 2 П = (P – AC).q Coù 3 tröôøng hôïp ◼ P > AC П > 0 : Laõi ◼ P = AC П = 0 : Hoøa voán ◼ P < AC П < 0 : Loã
  244. a. Toái ña hoùa lôïi nhuaän (P>AC) q P TR TC П MC MR 0 5 0 15 -15 5 1 5 5 17 -12 2 5 2 5 10 18,5 - 8,5 1,5 5 3 5 15 19,5 - 4,5 1 5 4 5 20 20,75 - 0,75 1,25 5 5 5 25 22,25 + 2,25 1,5 5 6 5 30 24,25 + 5,75 2 5 7 5 35 27,5 + 7,5 3,25 5 8 5 40 32,3 + 7,70 4,8 5 9 5 45 40,5 + 4,5 8,2 5 10 5 50 52,5 - 2,5 12 5
  245. a. Toái ña hoùa lôïi nhuaän (P>AC) П(q) = TR(q) – TC(q) Khi П (q)  max, coù nghóa: П(q)’ = 0 Hay: (TR – TC)’ = 0  TR’ – TC’= 0  MR – MC = 0  MR = MC
  246. a. Toái ña hoùa lôïi nhuaän (P>AC) Ñieàu kieän q : MR = MC = P R,C TC TR B Lôïi nhuaän C cao nhaát D A 0 q0 q q1 q
  247. q1 : MR > MC q1 → q* : TR taêng nhieàu hôn TC taêng → Pr taêng Phaàn lôïi nhuaän P,C giaûm khi q*q2 MC Phaàn lôïi nhuaän taêng AC theâm khi q1q* A d P • MR C B 0 q1 q* q2 q
  248. b. Toái thieåu hoùa loã (P AVCMin * Saûn xuaát taïi q* : MC = MR * Loã P – AC * Löu yù: khoaûn loã naøy vaãn nhoû hôn toång chi phí coá ñònh TFC. ▪ Ñoùng cöûa * TR < TC * P = AVCMin * Loã = TFC
  249. b. Toái thieåu hoùa loã (P<AC) ▪ Neáu P0 = ACmin Saûn xuaát taïi q0: MC = MR = P0 AC = P P,C 0 Pr = 0 : hoøa MCvoán Ñieåm hoøa voán AC M P0=ACmin • d, MR 0 q q0
  250. b. Toái thieåu hoùa loã (P<AC) Saûn xuaát taïi q : MC = MR = P ▪ AVC < P1 < AC 1 1 AC = Gq1 = C1 P,C Loã/sp = - GE= - C1P1 MC Lmin = - C1P1EG AC P1V1FE laø phaàn buø ñaép AFC AVC G C1 E P1 d, MR V 1 F 0 q q 0 q 1
  251. Quyeát ñònh trong ñieàu kieän thua loã P,C MC AC AVC P0 = AVCmin • MRo q q0 Saûn xuaát q0 : Loã = TFC Ngöøng saûn xuaát : Loã = TFC
  252. Quyeát ñònh cuûa doanh nghieäp CTHT P,C MC(S) AC MR = MC = P P3 • MR3 AVC P 2 • MR2 P1 • MR1 P0 • MRo qo q1 q2 q3 q
  253. Toùm taét caùc quyeát ñònh saûn xuaát Ñieàu kieän Neáu Thì Quyeát ñònh ñaàu tieân MR = MC P > ACMin Toái ña hoùa Phaùt huy lôïi nhuaän P = ACMin Hoøa voán Tieáp tuïc AVCMin<P< ACMin Loã Hoaït ñoäng ñeå buø loã ñònh phí P = AVCMin Loã Ñoùng cöûa
  254. c. Ñöôøng cung ngaén haïn cuûa xí nghieäp CTHT P,C MC(S) AC P3 • MR3 Laø phaàn ñöôøng AVC MC keå töø ñieåm cöïc tieåu cuûa P2 • MR 2 ñöôøng AVC trôû P1 • MR1 leân P0 • MRo q qo q1 q2 q3
  255. 2. Ngaønh Ñöôøng cung ngaén haïn cuûa ngaønh P,C Xí nghieäp Ngaønh P D1 S MC (S) D AVC E P1 1 Po Eo qo q1 q Qo Q1 Q
  256. Ví duï: ▪ TFC = 10.000 2 ▪ TVC = q + 50q 2 ▪ TC = q + 50q + 10.000 ▪ AFC = 10.000/q ▪ AVC = q + 50 ▪ AC = q + 50 + 10.000/q ▪ MC = 2q + 50 ▪ Haøm cung ngaén haïn: P = 2q + 50 (P>50)
  257. Ví duï: Coù N = 1.000 doanh nghieäp gioáng nhau, coù haøm TC gioáng nhau : TC = q2 + 50q + 10.000 ▪ Haøm cung ngaén haïn cuûa moãi doanh nghieäp: ▪ P = 2q + 50  q = ½ P – 25 ▪ Haøm cung ngaén haïn cuûa ngaønh ▪ QS = N.q = 1.000 (1/2P – 25) ▪ QS = 500 P – 25.000 ▪ Hay: P = 1/500.Q + 50
  258. 3. Thaëng dö saûn xuaát a.Thaëng dö saûn xuaát cuûa doanh nghieäp ▪ Trong tröôøng hôïp MC ñang taêng, P > MC ôû moïi ñôn vò saûn phaåm tröø ñôn vò saûn phaåm cuoái cuøng. ▪ MC chính laø Pmin maø doanh nghieäp muoán baùn. ▪ PSi = P – Pi min = P – MCi ▪ Thaëng dö saûn xuaát cuûa 1 saûn phaåm laø cheânh leäch giöõa giaù baùn vaø MC cuûa saûn phaåm.
  259. 3. Thaëng dö saûn xuaát a. Thaëng dö saûn xuaát cuûa doanh nghieäp q TVC AVC MC TVC = AVC.q 1 10 10 10 TVC = ∑MCi 2 22 11 12 TVC = aq2 + bq 3 36 12 14 AVC = a.q + b 4 52 13 16 MC = 2a.q + b
  260. a. Thaëng dö saûn xuaát cuûa q TVC AVC MC doanh nghieäp 1 10 10 10 2 22 11 12 P 3 36 12 14 MC 4 52 13 16 AVC A C P = 16 d, MR 14 V = 13 12 I B N=10 0 q= 4 q
  261. 3. Thaëng dö saûn xuaát a. Thaëng dö saûn xuaát cuûa moät xí nghieäp PS = TR - ∑MC P = TR - TVC MC AVC A P MR C B 0 q q
  262. 3. Thaëng dö saûn xuaát (PS) b. Thaëng dö saûn xuaát ñoái vôùi moät ngaønh P S Thặng dư sản xuất E P D N 0 Q Q
  263. 3. Thaëng dö saûn xuaát (PS) ▪ Thaëng dö saûn xuaát trong ngaén haïn khaùc vôùi toång lôïi nhuaän PS = TR – TVC П = TR – TVC – TFC PS > П
  264. Hieäu quaû phuùc lôïi töø caùc chính saùch cuûa Nhaø nöôùc Tröôøng hôïp Nhaø nöôùc qui ñònh giaù toái thieåu (Pmin) P CS = – A – B PS = A – C – F S Pmin A B E P C F D 0 Q1 Q0 Q2 Q
  265. Möùc löông toái thieåu Caùc doanh nghieäp khoâng ñöôïc traû löông thaáp hôn Wmin seõ laøm taêng naïn thaát nghieäp P S Wmin DL laø caùc tam A B giaùc B vaø C WE C D Thaát nghieäp 0 L1 L0 L2 L
  266. Taùc ñoäng cuûa thueá ñôn vò ▪ Saûn löôïng giaûm S P 1 ▪ Giaù caàu taêng S ▪ Giaù cung giaûm E1 P ° 1 CS = - A - B A 0 E B 0 P ° PS = - C - D 0 t D C CP = + A + C P S ° DL = - B -D D (Thueá cuûa Nhaø nöôùc theå hieän baèng daáu +) Q Q1 Q0
  267. Trôï caáp Gioáng nhö thueá, lôïi ích cuûa trôï caáp ñöôïc chia ra cho caû ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn. Nhieàu hay ít tuøy vaøo ñoä co giaõn cuûa moãi beân. ▪ Saûn löôïng taêng ▪ Giaù caàu giaûm P S ▪ Giaù cung taêng PS ° CS = C + D AA B E P0 ° s PS = A + B C D P1 ° CP = -A -B - C -D -E DL = -E D (Tieàn trôï caáp cuûa Nhaø nöôùc theå hieän baèng daáu -) Q Q0 Q1
  268. Caâu hoûi Chöông 5 1. Ñoái vôùi moät doanh nghieäp khi taêng saûn löôïng maø toång lôïi nhuaän khoâng thay ñoåi cho bieát: a. Doanh thu bieân lôùn hôn chi phí bieân b. Doanh thu bieân baèng chi phí bieân c. Doanh thu bieân nhoû hôn chi phí bieân d. Caùc caâu treân ñeàu sai
  269. 2. Ñöôøng caàu naèm ngang cuûa moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn coù nghóa laø: a. Doanh nghieäp coù theå baùn heát saûn löôïng cuûa mình theo giaù thò tröôøng. b. Doanh nghieäp coù theå taêng saûn löôïng baùn ra baèng caùch haï giaù baùn. c. Doanh nghieäp coù theå ñònh giaù baùn saûn phaåm cuûa mình moät möùc khoâng ñoåi. d. Doanh nghieäp coù theå baùn moät löôïng khaù lôùn saûn phaåm cuûa mình vôùi moät giaù khoâng ñoåi.
  270. 3. Trong thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn coù 200 xí nghieäp, caùc xí nghieäp coù haøm chi phí ngaén haïn TC = 10q2 + 10q + 4500. Vaäy haøm cung ngaén haïn cuûa thò tröôøng seõ laø: a. P = Q/10 +10 b. Q = 100P – 10 c. P = 2.000 + 4.000Q d. Khoâng coù caâu naøo ñuùng
  271. 4. Khi P < AC, xí nghieäp neân : a. Ngöøng saûn xuaát b. Saûn xuaát ôû saûn löôïng coù P = MC c. Saûn löôïng coù MC = MR d. Caùc caâu treân coù theå ñuùng 5. Moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn saûn xuaát saûn phaåm X coù haøm toång chi phí TC = q2 + 50q + 10.000. Neáu giaù thò tröôøng laø P = 350 thì ñeå ñaït lôïi nhuaän toái ña doanh nghieäp seõ saûn xuaát: a. q = 150 b. q = 200 c. q = 100 d. a,b,c ñeàu sai
  272. 6. Trong thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn, doanh nghieäp seõ taêng saûn löôïng neáu: a. Giaù vöôït quaù doanh thu bieân. b. Chi phí bieân vöôït quaù doanh thu bieân. c. Giaù baèng vôùi chi phí bieân. d. Doanh thu bieân vöôït quaù chi phí bieân. 7.Trong thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn, ñöôøng cung ngaén haïn cuûa doanh nghieäp laø moät phaàn ñöôøng chi phí bieân (MC) töø phía treân: a. ñieåm cöïc tieåu cuûa ñöôøng AC b. ñieåm cöïc tieåu cuûa ñöôøng MC c. ñieåm cöïc tieåu cuûa ñöôøng AVC d. laø toaøn boä ñöôøng MC
  273. 8. Cho bieát soá lieäu veà chi phí saûn xuaát cuûa moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn nhö sau: q 0 10 12 14 16 18 20 TC 80 115 130 146 168 200 250 Ñieåm hoøa voán vaø ñieåm ñoùng cöûa saûn xuaát cuûa doanh nghieäp laø nhöõng ñieåm töông öùng vôùi caùc möùc saûn löôïng a. q = 12 vaø q = 10 b. q = 14 vaø q = 10 c. q = 14 vaø q = 12 d. Khoâng coù caâu naøo ñuùng
  274. 9. Trong ngaén haïn moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn duø coù saûn xuaát hay taïm thôøi ñoùng cöûa cuõng ñeàu loã moät khoaûn tieàn nhö nhau. Möùc giaù thò tröôøng luùc naøy: a. baèng chi phí bieán ñoåi trung bình toái thieåu cuûa doanh nghieäp b. baèng toång chi phí bieán ñoåi cuûa doanh nghieäp c. baèng chi phí trung bình toái thieåu cuûa doanh nghieäp d. baèng chi phí coá ñònh trung bình cuûa doanh nghieäp
  275. 10. Moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn coù ñöôøng cung saûn phaåm trong ngaén haïn laø q = 0,5(P-1) vaø toång chi phí coá ñònh TFC = 100. Haøm toång chi phí cuûa haõng laø: a. TC = q2 + q + 100 b. TC = q2 + 2q + 100 c. TC = q2 + 0,5q + 100 d. a, b, c ñeàu sai
  276. 11. Moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn thì khoâng theå quyeát ñònh ñöôïc: a. Soá löôïng caùc yeáu toá saûn xuaát söû duïng b. Giaù baùn saûn phaåm c. Soá löôïng saûn phaåm d. Kyõ thuaät saûn xuaát
  277. 12. Cho bieát haøm toång chi phí cuûa moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn nhö sau: q 0 10 12 14 16 18 20 TC 800 1.150 1.300 1.460 1.680 2.000 2.500 ÔÛ möùc saûn löôïng q = 11 khi saûn xuaát theâm moät ñôn vò saûn phaåm nöõa thì chi phí taêng theâm laø: a. 150 b. 75 c. 115 d. a, b, c ñeàu sai
  278. 13. Cho bieát haøm toång chi phí cuûa moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn nhö sau: q 0 10 12 14 16 18 20 TC 800 1.150 1.300 1.460 1.680 2.000 2.500 ÔÛ möùc saûn löôïng q = 10, chi phí coá ñònh trung bình cuûa doanh nghieäp laø: a. 120 b. 80 c. 800 d. a, b, c ñeàu sai
  279. 14. Cho bieát haøm toång chi phí cuûa moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn nhö sau: q 0 10 12 14 16 18 20 TC 800 1.150 1.300 1.460 1.680 2.000 2.500 Chi phí bieán ñoåi trung bình cuûa doanh nghieäp khi saûn xuaát q = 10 laø: a. 115 b. 35 c. 350 d. a, b, c ñeàu sai
  280. 15. Cho bieát haøm toång chi phí cuûa moät doanh nghieäp caïnh tranh hoaøn toaøn nhö sau: q 0 10 12 14 16 18 20 TC 800 1.150 1.300 1.460 1.680 2.000 2.500 Neáu giaù baùn saûn phaåm laø 250 thì doanh nghieäp neân saûn xuaát vaø baùn ra saûn löôïng laø: a. 13 b. 19 c. 17 d. a, b, c ñeàu sai
  281. 16. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50ñ/sp vaøo haøng hoùa naøy. Löôïng caân baèng QE1 tröôùc khi coù thueá laø: a. 3.500 b. 2.600 c. 1.400 d. Caû ba caâu ñeàu sai.
  282. 17. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50ñ/sp vaøo haøng hoùa naøy. Giaù caân baèng PE1 tröôùc khi coù thueá laø: a. 800 b. 1.500 c. 1.200 d. Caû ba caâu ñeàu sai.
  283. 18. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50ñ/sp vaøo haøng hoùa naøy. Löôïng caân baèng QE2 sau khi coù thueá laø: a. 2.540 b. 2.640 c. 2.450 d. Caû ba caâu ñeàu sai.
  284. 19. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50ñ/sp vaøo haøng hoùa naøy. Giaù caân baèng PE2 sau khi coù thueá laø: a. 1.250 b. 1.230 c. 1.500 d. Caû ba caâu ñeàu sai.
  285. 20. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50ñ/sp vaøo haøng hoùa naøy. Möùc thueá maø nhaø saûn xuaát phaûi chòu treân moãi ñôn vò saûn löôïng laø: a. 30 b. 20 c. 50 d. Caû ba caâu ñeàu sai.
  286. 21. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50ñ/sp vaøo haøng hoùa naøy. Möùc thueá maø ngöôøi tieâu duøng phaûi chòu treân moãi ñôn vò saûn löôïng laø: a. 30 b. 25 c. 50 d. Caû ba caâu ñeàu sai.
  287. 22. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50 ñ/ sp vaøo haøng hoùa naøy. Toång thueá chính phuû thu ñöôïc laø: a. 127.000 b. 150.000 c. 240.000 d. Caû ba caâu ñeàu sai.
  288. 23. Haøm cung caàu tröôùc khi coù thueá laø QD1 = 5.000-2P; QS1 = 3P-1.000. Chính phuû ñaùnh thueá 50 ñ/ sp vaøo haøng hoùa naøy. Toån thaát kinh teá do thueá taïo ra laø: a. 3.000 b. 2.500 c. 1.500 d. Caû ba caâu ñeàu sai.
  289. Chöông 6 Thò tröôøng ñoäc quyeàn hoaøn toaøn I. Moät soá vaán ñeà cô baûn 1. Ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng ñoäc quyeàn hoaøn toaøn. 2. Ñaëc ñieåm cuûa doanh nghieäp ñoäc quyeàn hoaøn toaøn. II. Phaân tích trong ngaén haïn 1. Xí nghieäp toái ña hoùa lôïi nhuaän. 2. Xí nghieäp toái thieåu doanh thu. 3. Xí nghieäp toái ña hoùa saûn löôïng. 4. Xí nghieäp ñaït lôïi nhuaän ñònh möùc theo chi phí.
  290. I. Moät soá vaán ñeà cô baûn 1. Ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng ñoäc quyeàn hoaøn toaøn ▪ Chæ coù moät ngöôøi baùn. ▪ Saûn phaåm rieâng bieät, khoù coù saûn phaåm thay theá. ▪ Khoâng coù ñöôøng cung. ▪ Loái gia nhaäp ngaønh hoaøn toaøn bò phong toûa. Vì vaäy, ngöôøi baùn laø ngöôøi ñònh giaù: * Muoán baùn giaù cao thì giaûm saûn löôïng. * Muoán taêng soá löôïng baùn, phaûi giaûm giaù.
  291. 2. Ñaëc ñieåm cuûa doanh nghieäp ñoäc quyeàn hoaøn toaøn a.Ñöôøng caàu ñoái vôùi doanh nghieäp ñoäc quyeàn hoaøn toaøn Ñöôøng caàu ñöùng tröôùc xí nghieäp ñoäc quyeàn cuõng chính laø ñöôøng caàu thò tröôøng (D), vì laø ñôn vò duy nhaát cung öùng saûn phaåm cho thò tröôøng. Do ñoù, xí nghieäp ñoäc quyeàn caøng baùn nhieàu saûn phaåm giaù baùn caøng haï vaø ngöôïc laïi xí nghieäp cuõng coù theå haïn cheá löôïng cung ñeå naâng giaù baùn.
  292. b. Ñöôøng doanh thu trung bình (AR) cuõng chính laø ñöôøng caàu ñöùng tröôùc xí nghieäp, vì doanh thu trung bình baèng toång doanh thu chia cho möùc saûn löôïng töông öùng: AR = TR / Q = P.Q / Q = P c. Đường tổng doanh thu TR ▪ Ban ñầu Q  TR ▪ Sau ñoù Q  TRmax ▪ Tieáp tuïc Q  TR
  293. d. Ñöôøng doanh thu bieân (MR) ▪ Vì ñöôøng caàu doác xuoáng neân saûn löôïng cung öùng caøng taêng thì giaù baùn caøng giaûm. ▪ MR < P ôû moïi möùc saûn löôïng (tröø saûn phaåm ñaàu tieân). ▪ Treân ñoà thò ñöôøng MR seõ naèm döôùi ñöôøng caàu. * Neáu haøm soá caàu thò tröôøng coù daïng tuyeán tính: P = aQ + b TR = P.Q = aQ2 + bQ MR = dTR/dQ = 2aQ +b Vaäy: MR coù cuøng tung ñoä goùc vaø ñoä doác gaáp 2 laàn ñoä doác ñöôøng caàu.
  294. Q (1) P (2) TR (3) AR (4) MR (5) 1 10 10 10 10 2 9 18 9 8 3 8 24 8 6 4 7 28 7 4 5 6 30 6 2 6 5 30 5 0 7 4 28 4 -2 ▪ ÔÛ caùc möùc saûn löôïng AR baèng giaù baùn vaø MR nhoû hôn giaù baùn. ▪ Ban ñaàu gia taêng saûn löôïng, TR taêng daàn, ñeán Q = 6 thì TRmax, neáu tieáp tuïc gia taêng saûn löôïng, thì TR seõ giaûm.
  295. P,MR TR TRmax TRq+1 TR TR TRq Q D Q* Q Q+1 Q* MR
  296. e. Quan heä giöõa giaù caû vaø doanh thu bieân ΔTR Δ(P.Q) ΔP ΔQ MR = = = Q + P ΔQ ΔQ ΔQ ΔQ = P/P.Q.ΔP/ΔQ + P MR = P/ED + P = P(1 + 1 / ED) ( Maø ED = (ΔQ/ΔP). (P/Q))
  297. MR = P(1 - 1/ |ED| ) ▪ Phaàn coäng theâm vaøo chi phí bieân ñeå coù ñöôïc giaù baùn laø nghòch ñaûo cuûa ñoä co giaõn cuûa caàu. ▪ Neáu ED laø soá aâm coù trò tuyeät ñoái lôùn, giaù caû caøng gaàn baèng vôùi chi phí bieân vaø ngöôïc laïi.
  298. e. Moái quan heä giöõa P vaø MR: theå hieän qua coâng thöùc P MR = P - hay MR = P(1-1/ |ED| ) |ED| ▪ Neáu |ED| = ∞  MR = P ▪ Neáu |ED| > 1  MR > 0  TR taêng ▪ Neáu |ED| < 1  MR < 0  TR giaûm ▪ Neáu |ED| = 1  MR = 0  TR max Do ñoù, xí nghieäp ñoäc quyeàn luoân hoaït ñoäng trong khoaûng giaù coù caàu co giaõn nhieàu.
  299. II. Phaân tích trong ngaén haïn 1. Muïc tieâu toái ña hoùa lôïi nhuaän R ▪ Vaãn nguyeân taéc cô baûn: MR = MC ▪ Song: – Ñöôøng caàu ñoái dieän vôùi doanh nghieäp chính laø ñöôøng caàu cuûa toaøn ngaønh. D (AR) 0 Q MR
  300. 1.Muïc tieâu toái ña hoùa lôïi nhuaän a. Phaân tích baèng ñoà thò Ñieàu kieän Q : MR = MC Doanh thu TC Chi phí D TR A C B 0 QC Q* QD Saûn löôïng
  301. 1. Toái ña hoùa lôïi nhuaän khi MR = MC $/Q P1 P* P2 Lôïi nhuaän tăng D = AR MR Lôïi nhuaän giaûm Q1 Q* Q2 Q
  302. MR # MC ? ▪ Neáu Q Q* khi ñoù MC > MR vaø neáu Q taêng thì lôïi nhuaän seõ giaûm ñi. ▪ Khi Q = Q* khi ñoù MC = MR thì lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp ñoäc quyeàn ñaït toái ña.
  303. 1. Muïc tieâu toái ña hoùa lôïi nhuaän b. Phaân tích baèng ñaïi soá П (Q) = TR (Q) – TC (Q) П max khi dП (Q) = 0 dTR dTC Hay - = 0 dQ dQ  MR – MC = 0  MR = MC
  304. Ví duï: Haøm caàu thò tröôøng cuûa saûn phaåm X: P = (-1/4)Q + 280 vaø chæ coù Coâng ty A ñoäc quyeàn saûn xuaát saûn phaåm naøy vôùi haøm TC = (1/6)Q2 + 30Q + 15.000. Vôùi ñôn vò tính cuûa giaù laø ngaøn ñoàng/saûn phaåm, chi phí laø ngaøn ñoàng vaø saûn löôïng laø saûn phaåm. Giaûi MC = (2/6)Q + 30 MR = (-1/2)Q + 280  2/6Q + 30 = - 1/2Q + 280  Q = 300  P = 205  Pr = TR –TC = 22.000
  305. 3. Muïc tieâu toái ña hoùa doanh thu (TR max) Ñieàu kieän: TR max  dTR/dQ = 0  MR = 0 P AC P1 A D Q1 MR
  306. 2. Muïc tieâu toái ña hoùa saûn löôïng (Q max) Ñieàu kieän: Q max (1) vaø P ≥ AC hay TR ≥ TC (2) P AC D Q1 Q2 = Qmax
  307. 4. Muïc tieâu ñaït lôïi nhuaän ñònh möùc theo chi phí Nguyeân taéc : P = (1+ m).AC hay TR = (1+ m) TC P B A AC(1 + m) P4 AC C4 D Q’4 Q4
  308. Caâu hoûi chöông 6 1. Moät doanh nghieäp coù haøm soá caàu saûn phaåm laø P = 20 - Q vaø haøm toång chi phí TC = Q2 + 8Q + 2 Haøm doanh thu bieân (MR) vaø haøm chi phí bieân (MC) laø: a. MR = 2Q + 20 vaø MC = 2Q + 8 b. MR = -2Q + 20 vaø MC = 2Q + 8 c. MR = 20Q – Q2 vaø MC = 2Q + 8 d. Caùc caâu a, b, c ñeàu sai
  309. 2. Moät doanh nghieäp coù haøm soá caàu saûn phaåm laø P = 20 - Q vaø haøm toång chi phí TC = Q2 + 8Q + 2 Möùc saûn löôïng (Q) vaø giaù baùn (P) ñeå xí nghieäp ñaït lôïi nhuaän toái ña laø: a. Q = 3 vaø P = 17 b. Q = 10 vaø P = 10 c. Q = 3 vaø P = 20 d. Q = 17 vaø P = 3
  310. 3. Ñöôøng cung ngaén haïn cuûa doanh nghieäp ñoäc quyeàn hoaøn toaøn laø: a. Phaàn doác leân cuûa ñöôøng chi phí bieân b. Phaàn ñöôøng MC naèm treân ñöôøng AVC c. Haõng ñoäc quyeàn khoâng coù ñöôøng cung d. Caùc caâu treân ñeàu sai
  311. 4. Haøm caàu thò tröôøng cuûa saûn phaåm X: P = - Q/4 + 280, chæ coù duy nhaát moät coâng ty coù haøm toång chi phí TC = 1/6 Q2 + 30Q + 15.000 cung öùng saûn phaåm naøy. Ñeå ñaït toång lôïi nhuaän toái ña coâng ty seõ ñònh giaù vaø saûn xuaát saûn löôïng: a. P = 140, Q = 560 b. P = 205, Q = 300 c. P = 215, Q = 260 d. Khoâng caâu naøo ñuùng
  312. 5. Moät doanh nghieäp coù haøm soá caàu saûn phaåm laø P = 55 - 2Q vaø haøm toång chi phí TC = Q2 - 5Q + 100. Möùc saûn löôïng (Q) vaø giaù baùn (P) ñeå xí nghieäp ñaït lôïi nhuaän toái ña laø: a. Q = 17 vaø P = 20 b. Q = 20 vaø P = 15 c. Q = 10 vaø P = 35 d. Caùc caâu kia ñeàu sai
  313. 6. Moät doanh nghieäp coù haøm soá caàu saûn phaåm laø P = 55 - 2Q vaø haøm toång chi phí TC = Q2 - 5Q + 100. Neáu baây giôø Chính phuû ñaùnh thueá 3$/sp. Möùc saûn löôïng caân baèng (Q) vaø giaù baùn (P) cuûa xí nghieäp laø: a. Q = 9 vaø P = 37 b. Q = 9,5 vaø P = 36 c. Q = 10 vaø P = 35 d. Caùc caâu kia ñeàu sai
  314. 7. Moät doanh nghieäp coù haøm soá caàu saûn phaåm laø P = 55 - 2Q vaø haøm toång chi phí TC = Q2 - 5Q + 100. Möùc saûn löôïng (Q) vaø giaù baùn (P) ñeå toång doanh thu (TR) toái ña laø: a. Q = 11,5 vaø P = 23 b. Q = 10 vaø P = 35 c. Q = 13,75 vaø P = 27,5 d. Caùc caâu kia ñeàu sai
  315. 8. Ñeå ñaït muïc tieâu môû roäng thò tröôøng maø khoâng bò loã, doanh nghieäp ñoäc quyeàn seõ saûn xuaát vaø ñònh giaù theo nguyeân taéc: a. P = MC b. MC = MR c. MR = 0 d. P = AC 9. Ñeå toái ña hoùa lôïi nhuaän xí nghieäp ñoäc quyeàn seõ hoaït ñoäng trong phaàn ñöôøng caàu: a. Co giaõn ít b. Co giaõn nhieàu c. Co giaõn ñôn vò d. Caùc caâu treân ñeàu sai
  316. 10. Ñoái vôùi doanh nghieäp ñoäc quyeàn thì caâu naøo döôùi ñaây khoâng ñuùng a. Taïi möùc saûn löôïng coù lôïi nhuaän toái ña thì MC = P = MR b. Ñöôøng caàu veà saûn phaåm cuûa doanh nghieäp chính laø ñöôøng caàu thò tröôøng c. Taïi möùc saûn löôïng coù lôïi nhuaän toái ña thì MC = MR d. Taïi möùc saûn löôïng coù lôïi nhuaän toái ña thì cheânh leäch giöõa toång doanh thu vaø toång chi phí laø lôùn nhaát
  317. 11. Bieát ñöôøng caàu veà saûn phaåm cuûa moät doanh nghieäp ñoäc quyeàn laø moät ñöôøng thaúng doác xuoáng. Giaù vaø saûn löôïng toái ña hoùa doanh thu laø P1 vaø Q1, giaù vaø saûn löôïng toái ña hoùa lôïi nhuaän laø P2 vaø Q2, ta coù theå chaéc chaén raèng: a. P1 > P2 vaø Q1 > Q2 b. P1 P2 vaø Q1 Q2
  318. 12. Ñoäc quyeàn töï nhieân thöôøng chòu söï ñieàu tieát töø chính phuû. Möùc giaù naøo chính phuû caàn phaûi ñònh ra ñeå ñoàng thôøi ñaït ñöôïc hieäu quaû saûn xuaát vaø hieäu quaû phaân boá a. Ñònh giaù baèng chi phí trung bình. b. Ñònh giaù baèng chi phí bieân. c. Ñònh giaù baèng chi phí bieán ñoåi trung bình. d. Khoâng coù caâu naøo ñuùng.
  319. 13. Moät doanh nghieäp ñoäc quyeàn hoaøn toaøn coù haøm chi phí: TC = Q2 - 5Q + 100, haøm soá caàu thò tröôøng coù daïng: P = -2Q + 55, möùc saûn löôïng cao nhaát maø khoâng bò loã a. 13,75 b. 20 c. 18,16 d. Caùc caâu treân ñeàu sai.