Kiểm toán ngân hàng - Chương V: Thực hiện kiểm toán

Nội dung text: Kiểm toán ngân hàng - Chương V: Thực hiện kiểm toán

1. Chöông V : Thöïc hieän kieåm toaùn 194 IV. XÖÛ LYÙ NHÖÕNG PHAÙT HIEÄN TRONG QUAÙ TRÌNH KIEÅM TOAÙN. Sau khi ñaõ hoaøn thaønh vieäc xem xeùt kieåm soaùt noäi boä vaø thöïc hieän caùc thöû nghieäm môû roäng (neáu coù), kieåm toaùn vieân böôùc vaøo coâng vieäc xöû lyù caùc phaùt hieän kieåm toaùn. Ñoù laø nhöõng “vaán ñeà” maø kieåm toaùn vieân phaùt hieän ñöôïc trong quaù trình kieåm toaùn. Kieåm toaùn vieân seõ trình baøy nhöõng phaùt hieän cuûa mình trong Baûng xöû lyù phaùt hieän kieåm toaùn, baûng naøy thöôøng ñöôïc laäp cho töøng phaùt hieän kieåm toaùn; qua ñoù cung caáp moät caùch suùc tích, ñaày ñuû vaø coù heä thoáng caùc thoâng tin cho vieäc laäp baùo caùo kieåm toaùn. Baûng naøy cuõng seõ ñöôïc löu trong Hoà sô kieåm toaùn. Thaønh phaàn cuûa moät Baûng xöû lyù phaùt hieän kieåm toaùn bao goàm caùc noäi dung sau : Thöïc traïng. Tieâu chuaån. Haäu quaû. Nguyeân nhaân. Kieán nghò. Thöïc ra, chæ coù boán noäi dung treân thuoäc veàø phaùt hieän kieåm toaùn, phaàn kieán nghò chæ laø keát quaû cuûa caùc phaùt hieän kieåm toaùn. Tuy nhieân, kieåm toaùn vieân thöôøng vaãn xem caùc kieán nghò nhö moät noäi dung cuûa phaùt hieän kieåm toaùn vaø ñöôïc trình baøy trong baûng xöû lyù phaùt hieän kieåm toaùn. 1. Thöïc traïng. Thöïc traïng laø nhöõng vaán ñeà kieåm toaùn vieân phaùt hieän ñöôïc trong thöïc teá. Thöïc traïng coù theå laø: Moät thuû tuïc ñöôïc thöïc hieän trong thöïc teá. Thí duï, thuû tuïc nhaäp kho thöïc teá taïi ñôn vò laø thuû kho öùng tröôùc haøng cho phaân xöôûng roài phaân xöôûng seõ “traû laïi” baèng phieáu xuaát kho ñöôïc duyeät sau. Moät thuû tuïc khoâng ñöôïc thöïc hieän trong thöïc teá. Thí duï tình traïng xuaát baùn haøng taïi noâng traïi khoâng coù Phieáu baùn haøng. Tình traïng thöïc teá cuûa moät taøi saûn. Thí duï, tình traïng xuoáng caáp cuûa caùc thieát bò laïnh taïi phaân xöôûng. Tình traïng cuûa soá lieäu ghi cheùp hay baùo caùo. Thí duï, söï sai leäch cuûa doanh thu baùo caùo so vôùi doanh thu thöïc teá. . Chuù yù vieäc moâ taû thöïc traïng phaûi ñaày ñuû thoâng tin vaø phaûi cuï theå. So saùnh giöõa hai caùch moâ taû döôùi ñaây : 1. Soå saùch chöùng töø veà taøi saûn coá ñònh khoâng ñöôïc toå chöùc toát. 2. Theû taøi saûn coá ñònh khoâng ñöôïc ñaùnh soá lieân tuïc vaø caùc theû taøi saûn coá ñònh taïi phaân xöôûng 1 bò thaát laïc cuøng vôùi hoà sô taøi saûn. Caùch trình baøy thöù hai cuï theå vaø ñaày ñuû thoâng tin hôn caùch thöù nhaát. 2. Tieâu chuaån. Tieâu chuaån laø nhöõng chính saùch, thuû tuïc, chuaån möïc, luaät leä hoaëc caùc quy ñònh maø ñoái töôïng kieåm toaùn caàn tuaân thuû. Ñoù laø nhöõng keát quaû, thaùi ñoä hoaëc caùc chuaån möïc ñoái laäp vôùi thöïc traïng maø kieåm toaùn vieân thaáy trong thöïc teá. Thí duï, khi kieåm toaùn vieân nhaän thaáy thuû kho öùng tröôùc haøng cho phaân xöôûng maø khoâng coù chöùng töø, caùc phieáu xuaát chæ ñöôïc hôïp thöùc hoaù sau naøy ( thöïc traïng ), kieåm toaùn vieân seõ neâu quy ñònh cuûa coâng ty laø moïi tröôøng hôïp xuaát kho ñeàu phaûi caên cöù treân Phieáu xuaát kho hôïp leä (tieâu chuaån).
2. Chöông V : Thöïc hieän kieåm toaùn 195 Vieäc neâu tieâu chuaån treân baûng xöû lyù phaùt hieän kieåm toaùn laø caàn thieát vì noù cung caáp ñaày ñuû thoâng tin cho ngöôøi ñoïc. Bôûi vì khoâng phaûi ai cuõng bieát vaø thuoäc heát nhöõng tieâu chuaån trong ñôn vò. 3. Haäu quaû. Haäu quaû laø taùc ñoäng ñaõ xaûy ra hoaëc coù theå coù cuûa thöïc traïng. Thoâng qua thoâng tin naøy, ngöôøi ñoïc seõ hình dung vaø xeùt ñoaùn ñöôïc möùc nghieâm troïng cuûa phaùt hieän, nhöõng ñieåm yeáu cuûa ñôn vò coù theå daãn ñeán thieät haïi Thí duï, tình traïng xuaát kho khoâng caên cöù treân Phieáu xuaát kho seõ daãn ñeán haäu quaû laø haøng toàn kho coù theå bò thaát thoaùt hoaëc söû duïng khoâng ñuùng muïc ñích. Tình traïng naøy coøn laøm cho soá lieäu treân baùo caùo cuûa ñôn vò veà haøng toàn kho vaø chi phí saûn xuaát khoâng ñuùng vôùi thöïc teá. Khi phaân tích haäu quaû, caàn döïa treân naêm loaïi ruûi ro lieân quan ñeán kieåm soaùt noäi boä : 1. Ñoä tin caäy vaø söï trung thöïc cuûa thoâng tin thaáp. 2. Khoâng tuaân thuû ñaày ñuû chính saùch, keá hoaïch, thuû tuïc, luaät phaùp vaø caùc quy ñònh. 3. Hoaït ñoäng khoâng kinh teá vaø khoâng höõu hieäu. 4. Taøi saûn khoâng ñaûm baûo an toaøn. 5. Ñoái töôïng kieåm toaùn gaây aûnh höôûng xaáu ñeán söï thaønh coâng cuûa caùc muïc ñích cuûa ñôn vò. Trong thí duï vöøa neâu, haäu quaû cuûa thöïc traïng bao goàm hai loaïi : Taøi saûn khoâng baûo ñaûm an toaøn (haøng toàn kho bò thaát thoaùt hay söû duïng laõng phí, sai muïc ñích). Ñoä tin caäy vaø trung thöïc cuûa thoâng tin thaáp (soá lieäu baùo caùo veà tình hình haøng toàn kho vaø chi phí saûn xuaát bò sai leäch). Sau khi nhaän daïng haäu quaû, kieåm toaùn vieân cuõng caàn ñaùnh giaù möùc ñoä nghieâm troïng cuûa haäu quaû. Kieåm toaùn vieân coù theå tieán haønh moät soá thöû nghieäm ñeå ñaùnh giaù cuï theå veà möùc nghieâm troïng cuûa haäu quaû. Trong thí duï treân, tình traïng xuaát kho khoâng coù Phieáu xuaát kho coù theå daãn ñeán caùc haäu quaû nghieâm troïng. Kieåm toaùn vieân coù theå caên cöù vaøo keát quaû kieåm keâ kho hoaëc taøi lieâu theo doõi vaät tö taïi phaân xöôûng ñeå xaùc ñònh soá löôïng thöïc xuaát cho phaân xöôûng trong kyø. Soá lieäu naøy seõ ñöôïc so saùnh vôùi soá löôïng vaät tö söû duïng theo ñònh möùc ñeå xem tình traïng söû duïng vaät tö coù laõng phí khoâng ? Soá lieäu naøy cuõng duøng ñeå tính ra söï cheânh leäch giöõa soá thöïc teá vaø soá baùo caùo veà haøng toàn kho vaø chi phí saûn xuaát. Trong nhieàu tröôøng hôïp, kieåm toaùn vieân khoâng theå kieåm tra vaø tính toaùn ñöôïc chính xaùc caùc soá lieäu veà haäu quaû, trong tröôøng hôïp naøy coù theå söû duïng nhöõng öôùc tính nhöng phaûi coù cô sôû vaø hôïp lyù. Thí duï trong tröôøng hôïp noâng traïi xuaát baùn khoâng coù Phieáu baùn haøng, haäu quaû laø doanh thu coù theå phaûn aûnh khoâng ñaày ñuû. Ñeå ñaùnh giaù vaán ñeà naøy, kieåm toaùn vieân coù theå öôùc tính doanh thu thöïc teá baèng caùch öôùc tính löôïng thu hoaïch trong kyø vaø sau ñoù so saùnh vôùi doanh thu baùo caùo. 4. Nguyeân nhaân. Vieäc phaân tích nguyeân nhaân nhaèm giaûi thích lyù do daãn ñeán thöïc traïng, töø ñoù giuùp ñeà ra kieán nghò thích hôïp. Xaùc ñònh ñuùng nguyeân nhaân laø moät ñieàu kieän cô baûn giuùp kieåm toaùn vieân ñöa ra kieán nghò xaùc ñaùng ñeå caûi thieän thöïc traïng. Tieáp tuïc thí duï treân, khi xem xeùt tình traïng xuaát kho khoâng caên cöù treân Phieáu xuaát kho, kieåm toaùn vieân nhaän thaáy maëc duø coù quy ñònh cuûa coâng ty veà thuû tuïc nhaäp xuaát kho, caùc nhaân vieân khoâng hieåu bieát veà caùc quy ñònh naøy. Caùc caùn boä quaûn lyù thì cho raèng caùc quy ñònh ñoù ñöông nhieân phaûi ñöôïc tuaân thuû maø khoâng coù kieåm tra. Nhö vaäy, nguyeân nhaân laø caùc quy ñònh cuûa coâng ty veà caùc thuû tuïc nhaäp xuaát kho thì coù ñöôïc ban haønh nhöng khoâng ñöôïc kieåm tra vieäc thöïc hieän trong thöïc teá. Söï phaân tích naøy giuùp kieåm toaùn vieân ñeà ra
3. Chöông V : Thöïc hieän kieåm toaùn 196 bieän phaùp kieán nghò khoâng chæ laø phaûi thöïc hieän thuû tuïc xuaát kho ñuùng quy ñònh maø quan troïng hôn laø caùn boä quaûn lyù phaûi thöïc hieän vieäc kieåm tra thöôøng xuyeân ñoái vôùi heä thoáng ñeå baûo ñaûm söï vaän haønh cuûa noù ñuùng nhö quy ñònh. Kieåm toaùn vieân caàn chuù yù raèng trong moät soá tröôøng hôïp, chính ñoái töôïng kieåm toaùn cuõng ñaõ nhaän thöùc ñöôïc ruûi ro hay haäu quaû cuûa thöïc traïng tröôùc khi kieåm toaùn vieân ñeán. Vaán ñeà laø nguyeân nhaân naøo khieán hoï chaáp nhaän ruûi ro ñoù. Coù theå coù raát nhieàu lyù do khi ñoái töôïng kieåm toaùn caân nhaéc vaø chaáp nhaän ruûi ro trong moät ñieàu kieän naøo ñoù. Thí duï, vieäc thay ñoåi moät phöông thöùc kieåm soaùt khaùc coù theå aûnh höôûng ñeán ruûi ro ôû moät lónh vöïc khaùc hay ruûi ro chung cuûa heä thoáng. Hoaëc chi phí cuûa vieäc söûa chöõa nhöôïc ñieåm thì lôùn hôn ruûi ro. Cuõng ñoâi khi ruûi ro xuaát phaùt töø nhieàu nguyeân nhaân vaø trong ñoù coù nhöõng nguyeân nhaân khoâng phaûi phuï thuoäc vaøo chuû quan cuûa ñôn vò. Caàn trao ñoåi vôùi caùn boä quaûn lyù ñeå xaùc ñònh nguyeân nhaân thöïc söï vaø chuû yeáu ñeå tìm ra giaûi phaùp höõu ích vaø khaû thi. 5. Kieán nghò. Coâng vieäc cuoái cuøng trong phaàn xöû lyù phaùt hieän kieåm toaùn laø neâu ra caùc kieán nghò cuûa kieåm toaùn vieân. Kieán nghò cuûa kieåm toaùn vieân laø nhöõng ñeà xuaát ñeå giaûi quyeát nhöõng toàn taïi hieän coù. Trong kieán nghò cuûa mình, kieåm toaùn vieân caàn tuyeät ñoái traùnh nhöõng khuyeân baûo chung chung nhö “yeâu caàu ñôn vò caàn coù giaûi phaùp thích hôïp ñeå giaûi quyeát vaán ñeà”. Caùc kieán nghò caàn cuï theå vaø lieân quan chaët cheõ ñeán thöïc traïng vôùi nhöõng toàn taïi cuûa noù. Neáu coù theå, kieåm toaùn vieân neân ñöa ra moät soá phöông aùn khaùc nhau ñeå ñoái töôïng kieåm toaùn söûa chöõa nhöôïc ñieåm cuûa mình. Kieåm toaùn vieân cuõng neân traùnh nhöõng kieán nghò sô saøi, hôøi hôït. Nhöõng nghieân cöùu kyõ löôõng vaø saâu saéc seõ giuùp kieåm toaùn vieân ñöa ra caùc kieán nghò höõu ích cho ñôn vò. Tuy nhieân, trong moät soá tröôøng hôïp, kieåm toaùn vieân coù theå chæ ñöa ra phöông höôùng tieáp caän vaán ñeà hôn laø ñöa ra giaûi phaùp cuï theå. Hình V-11 ñöa ra hai thí duï veà kieán nghò cuûa kieåm toaùn vieân . Hình V-11 : Kieán nghò cuûa kieåm toaùn vieân THÖÏC TRAÏNG BIEÄN PHAÙP (1) Xe cuûa coâng ty thöôøng bò söû duïng Bieän phaùp thích hôïp laø nhaân vieân muoán söû duïng xe coâng phaûi cho caùc muïc ñích caù nhaân. Vieäc naøy ñieàn vaøo moät maãu “Phieáu ñeà nghò “ vaø phieáu naøy seõ ñöôïc ñi ngöôïc laïi chính saùch coâng ty vaø ngöôøi phuï traùch boä phaän cuûa nhaân vieân ñoù kieåm tra vaø kyù laøm taêng chi phí. duyeät. (2) Nhieàu sai soùt trong vieäc laäp hoà sô Coù theå tieán haønh caùc böôùc sau ñeå caûi thieän tình hình treân : taøi lieäu. Coâng vieäc vaên phoøng bò trì Ñaøo taïo. (1) Xaây döïng moät chöông trình ñònh höôùng ngheà treä do tình traïng naøy. Nguyeân nhaân laø nghieäp vaø ñaøo taïoï cho nhaân vieân vaên phoøng khi tuyeån duïng vaø ñoäi nguõ nhaân vieân taïi vaên phoøng duø (2) Chuù yù hôn vaøo vieäc huaán luyeän ngay trong quaù trình laøm sieâng naêng nhöng khoâng ñöôïc ñaøo taïo vieäc, ñaëc bieät laø thôøi kyø ñaàu laøm vieäc cuûa nhaân vieân. vaø giaùm saùt ñaày ñuû. Giaùm saùt. (1) Höôùng daãn vaø giaùm saùt chaët cheõ hôn caùc nhaân vieân khi hoï thöïc hieän nhöõng coâng vieäc ñaëc bieät (2) Thieát laäp moät chöông trình kieåm tra chaët cheõ coâng vieäc do caùc nhaân vieân thöïc hieän. Nhöõng nhaân toá aûnh höôûng ñeán kieán nghò . Khi ñeà xuaát caùc kieán nghò, kieåm toaùn caàn xem xeùt caùc yeáu toá sau: 1. Kieán nghò coù theå giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà khoâng, thí duï giaûm hay loaïi boû ñöôïc ruûi ro? 2. Ñôn vò coù theå aùp duïng ñöôïc caùc kieán nghò naøy khoâng? Ñoái töôïng kieåm toaùn coù nhöõng chuyeân vieân vaø phöông tieän kyõ thuaät caàn thieát cho vieäc aùp duïng caùc kieán nghò khoâng ?
4. Chöông V : Thöïc hieän kieåm toaùn 197 3. Caùc kieán nghò coù phuø hôïp vôùi caùc hoaït ñoäng khaùc cuûa ñôn vò? 4. Caùc kieán nghò coù hieäu quaû veà maët chi phí khoâng ? Nghóa laø lôïi ích mang laïi coù xöùng ñaùng vôùi chi phí boû ra khoâng ? 5. Kieán nghò laø moät giaûi phaùp daøi haïn, ngaén haïn hay chæ laø moät söï “chöõa chaùy” ? Vaán ñeà cuoái cuøng laø yù kieán cuûa ñoái töôïng kieåm toaùn, bôûi vì neáu kieán nghò ñöôïc chaáp nhaän chính hoï laø ngöôøi “soáng chung vôùi kieán nghò”. Caùc kieåm toaùn vieân sôùm muoän cuõng rôøi ñoái töôïng kieåm toaùn vaø chæ quay laïi sau moät thôøi gian ñeå kieåm tra keát quaû cuûa caùc kieán nghò. Do ñoù, caùc kieán nghò phaûi phuø hôïp vôùi nhu caàu vaø hoaït ñoäng cuûa ñoái töôïng kieåm toaùn. Chuùng ta haõy xem xeùt moät thí duï. Coâng ty ñaàu tö FIDEC coù moät boä phaän kinh doanh baát ñoäng saûn. Kieåm toaùn noäi boä ñang kieåm toaùn boä phaän naøy vaø khoâng ñoàng yù vôùi caùch thaåm ñònh giaù trò baát ñoäng saûn cuûa boä phaän naøy. Kieåm toaùn vieân cho raèng caàn thaåm ñònh moät caùch “baøi baûn“ hôn . Coù theå coù hai höôùng ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy : 1. Hôïp ñoàng vôùi moät coâng ty thaåm ñònh chuyeân nghieäp vaø ñoäc laäp. 2. Söû duïng caùc chuyeân vieân cuûa Coâng ty FIDEC ñeå thaåm ñònh vôùi nhöõng bieän phaùp taêng cöôøng kieåm soaùt vaø huaán luyeän. Caùc chuyeân vieân naøy coù theå laáy töø caùc boä phaän khaùc ñeå söï ñaùnh giaù ñöôïc ñoäc laäp. Sau khi xem xeùt vaán ñeà caån thaän vaø trao ñoåi vôùi ñoái töôïng kieåm toaùn, kieåm toaùn vieân nhaän thaáy chaát löôïng cuûa caùc coâng ty thaåm ñònh thì raát khaùc nhau. Coù nhieàu coâng ty hoaït ñoäng trong lónh vöïc naøy, trong ñoù coù nhieàu coâng ty thieáu chuyeân vieân coù kinh nghieäm. Ñoái töôïng kieåm toaùn cuõng cho raèng caùc chuyeân vieân cuûa FIDEC ñuû khaû naêng vaø caùc ñaùnh giaù cuûa hoï ñaùng tin caäy hôn nhieàu. Tröôûng boä phaän kinh doanh baát ñoäng saûn laïi laø moät chuyeân gia haøng ñaàu cuûa quoác gia trong lónh vöïc thaåm ñònh baát ñoäng saûn, oâng ta cho raèng vieäc thueâ coâng ty thaåm ñònh beân ngoaøi laø laõng phí vaø “ buït chuøa nhaø khoâng thieâng”. Kieåm toaùn vieân keát luaän raèng vieäc söû duïng chuyeân vieân thaåm ñònh cuûa FIDEC laø chaáp nhaän ñöôïc vôùi caùc ñieàu kieän sau: Moãi tröôøng hôïp thaåm ñònh ñeàu phaûi soaïn thaûo moät quy trình caên cöù treân quy trình thaåm ñònh chuaån. Moãi tröôøng hôïp thaåm ñònh ñeàu phaûi ñöôïc xeùt duyeät bôûi caùc chuyeân vieân cuûa ñoái töôïng kieåm toaùn vaø cuûa Boä phaän phaùp lyù cuûa Coâng ty. Toå chöùc moät chöông trình ñaøo taïo noäi boä cho caùc chuyeân vieân thaåm ñònh cuûa FIDEC. Sau ñoù caùc chuyeân vieân naøy phaûi tham gia thi ñeå laáy chöùng chæ Chuyeân vieân thaåm ñònh. Kieåm toaùn vieân seõ ñöa ra trong phaàn kieán nghò cuûa mình caû hai giaûi phaùp : (1) Môøi moät coâng ty thaåm ñònh ñoäc laäp, coù kinh nghieäm vaø uy tín ( neáu coù theå ) vaø (2) Söû duïng chuyeân vieân thaåm ñònh cuûa FIDEC vôùi ñieàu kieän ñaõ neâu. Ban giaùm ñoác ñoái tuôïng kieåm toaùn quyeát ñònh choïn giaûi phaùp hai vì tieát kieäm chi phí ñoàng thôøi phuø hôïp vôùi ñaëc thuø cuûa ñôn vò. Giaûi phaùp thöù hai coøn laø moät giaûi phaùp coù tính chaát daøi haïn, vôùi ñieàu kieän caùc chuyeân gia hieän taïi tieáp tuïc giöõ vöõng ñöôïc chaát löôïng vaø tinh thaàn laøm vieäc. Caùc daïng kieán nghò. Tuøy thuoäc keát quaû thöû nghieäm vaø caùc thuû tuïc kieåm toaùn, thaùi ñoä cuûa ban giaùm ñoác, noäi dung cuûa caùc phaùt hieän kieåm toaùn vaø nguoàn löïc saün coù, caùc kieåm toaùn vieân coù theå ñöa ra boán daïng kieán nghò sau: 1. Giöõ nguyeân heä thoáng hieän haønh. 2. Boå sung heä thoáng kieåm soaùt noäi boä hieän haønh. 3. Mua baûo hieåm hoaëc laäp caùc quyõ döï phoøng ñeå ñeà phoøng caùc ruûi ro phaùt hieän trong quaù trình kieåm toaùn.
5. Chöông V : Thöïc hieän kieåm toaùn 198 4. Ñieàu chænh caùc tyû leä lôïi nhuaän treân caùc hoaït ñoäng lieân quan ñeán ruûi ro. Trong moät soá tröôøng hôïp, coù theå choïn moät trong boán daïng kieán nghò treân ñeå coù theå ñöa ra moät giaûi phaùp tröïc tieáp vaø coù theå giaûi quyeát troïn veïn vaán ñeà. Hình V-12 trình baøy boán tröôøng hôïp töông öùng vôùi boán loaïi kieán nghò vöøa neâu. Bieåu V-12 : Keát quaû kieåm toaùn vaø kieán nghò KEÁT QUAÛ KIEÅM TOAÙN KIEÁN NGHÒ Khoâng phaùt hieän ñöôïc vaán ñeà gì nghieâm troïng; Giöõ nguyeân heä thoáng kieåm soaùt hieän heä thoáng kieåm soaùt thieát keá toát. taïi. Nhaân vieân keá toaùn vöøa thu tieàn, noäp tieàn vaøo Phaân chia caùc traùch nhieäm : thu tieàn, ngaân haøng vöøa ghi cheùp soå saùch keá toaùn. noäp tieàn, vaø ghi cheùp soå saùch keá toaùn. Duø raèng heâï thoáng ñöôïc thieát keá toát, ruûi ro nghieâm Mua baûo hieåm veà khaû naêng toån thaát troïng vaãn toàn taïi vì moät soá nhaân vieân naém giöõ gaây ra do söï gian laän hay sô suaát cuûa moät löôïng tieàn raát lôùn. caùc nhaân vieân ñoù. Duø raèng heä thoáng kieåm soaùt ñöôïc thieát keá toát, ruûi Taêng tyû leä thu hoài voán trong caùc ro vaãn raát cao trong nhöõng thöông vuï xuaát khaåu thöông vuï xuaát sang caùc thò tröôøng ruûi sang thò tröôøng Chaâu Phi vaø Lieân xoâ (cuõ) do caùc ro cao. bieán ñoäng chính trò vaø kinh teá. Nhieàu thöông vuï ñaõ loã baát ngôø. Trong moät soá tröôøng hôïp khaùc, kieåm toaùn vieân caàn moät söï phoái hôïp giöõa nhieàu daïng kieán nghò ñeå coù moät giaûi phaùp. Thí duï, ñeå giaûi quyeát vaán ñeà baûo quaûn vaø löu tröõ caùc hoaù chaát ñoäc haïi, kieåm toaùn vieân noäi boä cuûa coâng ty coù theå neâu kieán nghò nhö sau : a. Coâng ty neân mua baûo hieåm theâm veà traùch nhieäm lieân quan ñeán caùc ruûi ro roø ræ chaát ñoäc trong quaù trình vaän chuyeån töø nhaø cung caáp ñeán kho ñôn vò. b. Caùc kho hoaù chaát ven soâng neân dôøi saâu vaøo ñaát lieàn ñeå traùnh giaûm thieät haïi khi roø ræ. Cuõng coù khi khoâng theå ñöa ra moät giaûi phaùp toái öu ñeå giaûi quyeát toaøn dieän vaø trieät ñeå vaán ñeà. Thöôøng trong tröôøng hôïp naøy, seõ coù moät loaït giaûi phaùp coù theå thay theá nhau. Khi ñoù, kieåm toaùn vieân noäi boä neân ñöa ra caùc giaûi phaùp naøy trong phaàn kieán nghò keøm theo phaàn phaân tích veà öu nhöôïc ñieåm cuûa töøng giaûi phaùp. Caàn löu yù raèng, do laø ngöôøi tröïc tieáp ñoái phoù vôùi vaán ñeà, ñoái töôïng kieåm toaùn coù theå tìm ra giaûi phaùp toái öu cho caùc vaán ñeà ñang toàn taïi. Khi ñoù, kieåm toaùn vieân neân thöøa nhaän giaûi phaùp naøy vaø taùc giaû cuûa giaûi phaùp. Baûng xöû lyù caùc phaùt hieän. Baûng xöû lyù caùc phaùt hieän thöïc chaát laø moät baûng toùm taét caùc thoâng tin raûi raùc trong nhieàu hoà sô kieåm toaùn. Caùc thoâng tin naøy ñöôïc saép xeáp laïi ñeå trình baøy moät caùch heä thoáng vaø loâgíc nhöõng khía caïnh cuûa phaùt hieän kieåm toaùn. Tröôûng phoøng kieåm toaùn seõ raø soaùt vaø xeùt duyeät nhanh choùng keát quaû cuûa cuoäc kieåm toaùn vaø thöôøng khoâng coù thôøi gian ñeå nghieân cöùu caùc hoà sô kieåm toaùn chi tieát ( bôûi vì vieäc kieåm tra hoà sô kieåm toaùn ñaõ ñöôïc caùc Tröôûng nhoùm kieåm toaùn thöïc hieän, Tröôûng phoøng kieåm toaùn chæ ñi vaøo xem hoà sô chi tieát khi naøo caûm thaáy coù nhöõng nghi vaán ). Do ñoù, baûng xöû lyù phaùt hieän kieåm toaùn seõ giuùp vieäc raø soaùt vaø xeùt duyeät cuûa Tröôûng phoøng kieåm toaùn ñöôïc nhanh choùng.
6. Chöông V : Thöïc hieän kieåm toaùn 199 Hình V-13 vaø V-14 trình baøy caùch laäp baûng xöû lyù phaùt hieän kieåm toaùn caên cöù töø caùc tö lieäu treân hoà sô kieåm toaùn. Hình V-13 : Hoà sô veà caùc phaùt hieän trong kieåm toaùn. Baét ñaàu Caùc böôùc tieáp theo cuûa pheùp thöû Walk-through cho Khaùch haøng Ñôn ñaët haøng thaáy caùc nghieäp vuï keá toaùn ñöôïc ghi cheùp ôû noâng ñaët haøng cuûa khaùch traïi treân cô sôû trí nhôù cuûa ngöôøi quaûn lyù noâng traïi vaø Laäp ñôn caùc chöùng töø noäp tieàn vaøo Ngaân haøng. ñaët haøng Laäp phieáu baùn haøng Löu ñoà naøy ñöôïc laäp töø caùc thoâng tin do Keá toaùn tröôûng Coâng ty cung caáp, theå hieän söï hieåu bieát cuûa Giao haøng : oâng ta veà caùc nghieäp vuï baùn haøng taïi noâng traïi. khaùch haøng kyù nhaän Ngöôøi quaûn lyù noâng traïi nhôù laïi caùc nghieäp vuï phaùt sinh trong ngaøy töø caùc maåu giaáy thu thaäp trong ngaøy Thu tieàn : vaø caùc baûng keâ noäp ngaân haøng (caû tieàn vaø sec). Anh noäp vaøo ta baûo ñaûm raèng toång doanh soá laø ñuùng vaø caùc sec ngaân haøng haøng ngaøy kyù thaùc vaøo ngaân haøng ñöôïc phieân chính xaùc ra thaønh caùc phieáu baùn haøng ñeå baùo caùo haøng tuaàn. Phieáu noäp Ngöôøi quaûn lyù noâng traïi ñaõ laøm vieäc taïi ñaây töø luùc tieàn 12 tuoåi vaø theo anh ta, nhöõng nghieäp vuï ñöôïc thöïc hieän theo kieåu ñoù suoát töø ñoù tôùi nay. Ghi Ruûi ro : cheùp keá Ruûi ro cao veà sai soùt trong ghi cheùp nghieäp vuï baùn toaùn haøng. Ruûi ro cao veà vieäc ngöôøi quaûn lyù aên bôùt tieàn baùn haøng khoâng kyù thaùc ngaân haøng ñeå duøng tieàn vaøo Baùo caùo haøng tuaàn veà truï sôû chính muïc ñích rieâng. Caùc thuû tuïc kieåm toaùn môû roäng (I) Xaùc nhaän nhöõng con soá baùn haøng vôùi khaùch haøng Pheùp thöû Walk-through veà chöùng töø : lôùn. Pheùp thöû Walk-through veà nghieäp vuï naøy (2) So saùnh doanh thu vôùi doanh thu ñöôïc xaùc nhaän. cho thaáy trong caû 3 nghieäp vuï choïn ra, khoâng nghieäp vuï naøo ñöôïc laäp Phieáu baùn haøng. Ñeà xuaát cuûa kieåm toaùn vieân : Ngöôøi quaûn lyù noâng traïi traû lôøi qua ñieän (1) Laäp Phieáu baùn haøng cho moãi nghieäp vuï baùn thoaïi laø Phieáu naøy khoâng ñöôïc söû duïng. Keá haøng toaùn tröôûng Coâng ty xaùc nhaän raèng oâng ta ñaõ (2) Ñònh kyø, Keá toaùn tröôûng phaûi kieåm tra chöùng töø khoâng kieåm tra heä thoáng & cöù nghó laø coù söû vaø ghi cheùp ñoái vôùi caùc nghieäp vuï baùn haøng ñeå baûo duïng Phieáu baùo haøng. ñaûm caùc thuû tuïc kieåm soaùt ñöôïc thöïc hieän ñuùng.
7. Chöông V : Thöïc hieän kieåm toaùn 200 Hình V-14 : Baûng xöû lyù phaùt hieän kieåm toaùn. BAÛNG XÖÛ LYÙ PHAÙT HIEÄN KIEÅM TOAÙN Trang traïi Phuù Höng – Noâng tröôøng Soâng Hinh Ngöôøi thöïc hieän : Nguyeãn vaên An Ngaøy : 18/12/1997 Ngöôøi kieåm tra : Phaïm Ñình Tuaán Ngaøy : 22/12/1997 Soá Hoà sô kieåm toaùn : F-23 Thöïc Khoâng laäp Phieáu baùn haøng cho caùc nghieäp vuï baùn haøng noâng saûn cuûa Noâng traïi traïng Phuù Höng (trong nhieàu naêm). Tieâu Thuû tuïc quy ñònh cuûa Keá toaùn tröôûng Coâng ty yeâu caàu moïi nghieäp vuï baùn haøng chuaån phaûi laäp Phieáu baùn haøng. Haäu quaû (1) Ruûi ro cao veà vieäc “hôùt bôùt” doanh thu baùn haøng. (2) Ruûi ro nghieâm troïng laø lôïi nhuaän bò sai soùt. (3) Tình traïng naøy ñaõ toàn taïi trong thôøi gian raát laâu. Nguyeân Sai laàm cuûa Keá toaùn tröôûng khoâng kieåm tra vaø baét buoäc caùc caáp phaûi tuaân thuû nhaân caùc thuû tuïc kieåm soaùt. Kieán (1) Moïi nghieäp vuï baùn haøng phaûi laäp Phieáu baùn haøng, trong ñoù bao goàm teân nghò khaùch haøng, teân ngöôøi baùn, teân saûn phaåm, soá löôïng, giaù caû, soá tieàn, ngaøy laäp phieáu, phöông thöùc thanh toaùn vaø chöõ kyù ngöôøi nhaän haøng. (2) Keá toaùn tröôûng phaûi ñònh kyø kieåm tra vieäc laäp chöùng töø vaø ghi soå coù theo ñuùng quy ñònh khoâng. Trích quyeån Kieåm toaùn noäi boä – Khaùi nieäm vaø quy trình ; Vuõ höõu Ñöùc (chuû bieân), Nguyeãn phan Quang, Dieäp quoác Huy ; NXB Thoáng keâ, 1999, trang 194 – 204.