Tài chính tiền tệ - Chương 8: Lãi suất

Nội dung text: Tài chính tiền tệ - Chương 8: Lãi suất

1. Bài giảng Tiền tệ - Ngân hàng NỘI DUNG 1. BẢN CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA LÃI SUẤT 2. PHÖÔNG PHAÙP TÍNH LAÕI 3. PHÂN LOẠI LÃI SUẤT 4. CÁC PHÉP ĐO LÃI SUẤT 5. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LÃI SUẤT Ths.Ñaëng Thò Quyønh Anh 6. CẤU TRÚC RỦI RO VÀ CẤU TRÚC KỲ HẠN CỦA LÃI SUẤT 1. Baûn chaát vaø vai troø cuûa laõi suaát 1. Baûn chaát vaø vai troø cuûa laõi suaát 1.1 Khaùi nieäm Baûn chaát laõi suaát Laõi laø soá tieàn ngöôøi ñi vay phaûi traû cho ngöôøi ¾ Tieàn laõi laø giaù caû cuûa quyeàn söû duïng voán tín duïng cho vay ñeå ñöôïc söû duïng soá voán vay trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh. ¾ Tieàn laõi laø giaù caû cuûa tö baûn cho vay Laõi suaáát laø tyûleä%,phaûn aùnh tieànlaõiphaûi traû tính treân toång soá voán vay trong moät thôøi gian nhaát ñònh. Laõi phaûi traû1 kyø Laõi suaát 1 kyø (%) = x100 Toång soá voán vay 1. 2 Vai troø cuûa laõi suaát 2.CAÙC PHÖÔNG PHAÙP TÍNH LAÕI ™ Laõi suaát laø phöông tieän kích thích lôïi ích vaät chaát ñeå thu 2.1 Laõi ñôn huùt moïi nguoàn voán nhaøn roãi trong neàn kinh teá 2.2 Laõi keùp ™ Laõi suaát laø coâng cuï kích thích ñaàu tö vaø phaùt trieån kinh teá ™ Laõi suaát laø ñoøn baåy kích thích ngaân haøng vaø caùc doanh nghieä p kinh dhdoanh coù hieä uquaû ™ Laõi suaát laø moät trong nhöõng coâng cuï döï baùo tình hình neàn kinh teá ™ Laõi suaát laø coâng cuï ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 1
2. Bài giảng Tiền tệ - Ngân hàng 2.1 LAÕI ÑÔN 2.2 LAÕI KEÙP Laõi ñôn laø soá tieàn laõi cuûa caùc khoaûn ñaàu tö coù moät kyø Laõi keùp (compound interest) laø soá tieàn laõi cuûa caùc khoaûn haïn hoaëc nhieàu kyø haïn, trong ñoù tieàn laõi moãi kyø haïn ñaàu tö coù nhieàu kyø han, trong ñoù tieàn laõi ñöôïc tính khoâng ñöôïc tính döïa vaøo voán goác ban ñaàu maø khoâng tính ñeán chæ döïa treân soá tieàn goác maø coøn tính treân soá tieàn laõi do phaàn laõi do soá tieàn goác sinh ra. soá tieàn goác sinh ra hay coøn goïi laø gheùp laõi y I = [(1+i)n -1].C I=CI = C .i. n 0 0 n Cn = C0 (1+i) Cn = C0 (1+ i. n) y I: soá tieàn laõi thu ñöôïc trong thôøi gian n I : Laõi thu ñöôïc trong thôøi gian n y C0: löôïng tieàn teä ñaàu tö (cho vay) ban ñaàu y i: Laõi suaát (töông öùng vôùi moät ñôn vò thôøi gian) C0 :Löôïng tieàn teä ñaàu tö (cho vay) ban ñaàu y n: soá kyø haïn ñaâàu tö (cho vay) Cn : löôïng tieàn teä thu ñöôïc sau n thôøi kyø i: Laõi suaát (töông öùng vôùi moät ñôn vò thôøi gian) n: soá kyø haïn ñaàu tö (cho vay) 3. Phaân loaïi laõi suaát 3.1 Caên cöù vaøo quan heä tín duïng 3.1 Caên cöù vaøo quan heä tín duïng a. Laõi suaát thöông maïi 3.2 Caên cöù vaøo thôøi haïn tín duïng b. Laõi suaát tín duïng Nhaø nöôùc 3.3 Caên cöù vaøo tính oån ñònh cuûa laõi suaát c. Laõi suaát ngaân haøng 3.4 Caên cöù vaøo phöông phaùp traû laõi ™ Laõi suaát tieàn göûi ™ LaLaiõi suasuatát cho vay ™ Laõi suaát chieát khaáu của NHTM ™ Laõi suaát chieát khaáu của NHTW ™ Laõi suaát lieân ngaân haøng ™ Laõi suaát cô baûn 3.2 Caên cöù vaøo thôøi haïn tín duïng 3.3 Caên cöù vaøo tính oån ñònh cuûa laõi suaát a. Laõi suaát coá ñònh: laø laõi suaát ñöôïc duy trì coá ñònh a. Laõi suaát ngaén haïn: laø laõi suaát aùp duïng trong quan trong suoát thôøi haïn vay. heä tín duïng thôøi haïn ngaén b. Laõi suaát bieán ñoåi: laølaõisuaátcoùtheåthayñoåitrong b. Laõi suaát daøi haïn: laø laõi suaát aùp duïng trong quan heä thôøi haïn vay treân cô sôû phuø hôïp vôùi söï bieán ñoäng tín duïng trung vaø daøi haïn cucuaûa lalaiõi suasuatát thò tröôtröôngøng Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 2
3. Bài giảng Tiền tệ - Ngân hàng 3.4 Caên cöù vaøo phöông phaùp traû laõi 4.Caùc pheùp ño laõi suaát a. Laõi suaát chieát khaáu laø laõi suaát ñöôïc tính cho khoaûn 4.1 Laõi suaát danh nghóa vaø laõi suaát thöïc vay maø phaàn laõi ñöôïc hoaøn traû toaøn boä ngay ñaàu kyø 4.2 Laõi suaát ñaùo haïn b. Laõi suaát coupon laø laõi suaát tính cho khoaûn vay maø phaàn laõi ñöôïc hoaøn traû theo ñònh kyø 4.3 Laõi suaát hieän haønh c. Laõi suaát cuoái kyø: laø laõi suaát tính cho khoaûn vay maø phaàn laõi ñöôïc hoaøn traû khi ñaùo haïn 4.1 Laõi suaát danh nghóa vaø laõi suaát thöïc 4.2 Laõi suaát ñaùo haïn (yield to maturity) ™Laõi suaát danh nghóa (nominal interest rate): laø laõi suaát ñöôïc coâng boá hoaëc ñöôïc thoûa thuaän trong caùc quan heä Laõi suaát ñaùo haïn laø laõi suaát laøm caân baèng giaù trò tín duïng hieän taïi cuûa taát caû caùc khoaûn thu nhaäp trong ™Laõi suaát thöïc (real interest rate):laø loaïi laõi suaát ñöôïc töông lai töø moät coâng cuï nôï tính cho tôùi khi ñaùo tính treân cô sôû ñaõ loaïi tröø tyû leä laïm phaùt. haïn so vôùi soá tieàn phaûi boû ra ñeå coù ñöôïc coâng cuï nôï ño.ù Ls danh nghóa = ls thöïc + tyû leä laïm phaùt Theå hieän chính xaùc giaù thöïc teá cuûa khoaûn vay ™ Hieäu öùng Fisher: theo phaàn traêm cuûa voán cho moät thôøi kyø nhaát Tyû leä laïm phaùt taêng 1% laøm cho laõi suaát danh nghóa taêng ñònh. 1% 4.3 Laõi suaát hoaøn voán hieän haønh CAÙC NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN LAÕI SUAÙÂT Lãi suất hoàn vốnhiệnhànhlàthước đososánh giữalợitứchàngnămcủa trái phiếu mà nhà đầutư Tröïc tieáp Giaùn tieáp nhận đượcvớisố tiền nhà đầutư phảibỏ ra để mua a. Laïm phaùt döï tính b. Söï phaùt trieån cuûa neàn trái phiếu mà không tính đếnthờihạn còn lạicủatrái a. Caàu quyõ cho vay kinh teá trong chu kyø phiếu. b. Cunggq qu yõ cho vay kinh doanh ic =I/P c. Tyû suaát lôïi nhuaän bình I: số tiềnlãiđịnh kỳ quaân cuûa neàn kinh teá P: giá của trái phiếu ở hiệntại d. Chính saùch taøi chính cuûa nhaø nöôùc e. Chính saùch tieàn teä cuûa NHTW Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 3
4. Bài giảng Tiền tệ - Ngân hàng NHAÂN TOÁ TRÖÏC TIEÁP Laõi suaát caân baèng Caàu quyõ cho vay Cung quyõ cho vay Lãi suất Cung vượt quá Caàu cuûa doanh nghieäp Tieát kieäm: S Caàu cuûa chính quyeàn ™Caùc caù nhaân, hoä gia ñình i1 O Caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng ™Caùc doanh nghieäp io ™Thaë ng dö nganâù sach NN ™Doøng tieát kieäm nöôùc ngoaøi i2 D Tieàn phaùt haønh Cầu vượt quá 0 Q Quỹ cho vay CAÙC NHAÂN TOÁ GIAÙN TIEÁP AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN LAÕI SUAÙÂT 4. Taùc ñoäng cuûa laõi suaát a. Laõi suaát vaø ñaàu tö b. a. Laïm phaùt döï tính Laõi suaát vaø chi tieâu, tieâu duøng b. Söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá trong chu kyøkinh doanh c. Laõi suaát vaø xuaát khaåu roøng c. Tyû suaát lôïi nhuaän bình quaân cuûa neàn kinh teá d. Laõi suaát vaø laïm phaùt dChínhsad. Chính sachùch tai taøichínhc chính cuûanhaa nhaø nöônöôcùc e. Chính saùch tieàn teä cuûa NHTW 5. CAÁU TRUÙC RUÛI RO VAØ CAÁU TRUÙC KYØ HAÏN 5.1 CAÁU TRUÙC RUÛI RO CUÛA LAÕI SUAÁT CUÛA LAÕI SUAÁT 5.1 Caáu truùc ruûi ro cuûa laõi suaát a. Ruûi ro vôõ nôï Caáu truùc ruûi ro cuûa laõi suaát laø b. Tính loûng töông quan veà laõi suaát giöõa caùc coâng cuï nôï coù cuøng kyø haïn c. Thueá thanh toaùn. 5.2 Caáu truùc kyø haïn cuûa laõi suaát a. Lyù thuyeát döï tính b. Lyù thuyeát thò tröôøng phaân caùch c. Lyù thuyeát moâi tröôøng öu tieân Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 4
5. Bài giảng Tiền tệ - Ngân hàng 5.1 CAÁU TRUÙC RUÛI RO CUÛA LAÕI SUAÁT Phaàn buø ruûi ro Giá trái Giá trái Lãi suất Lãi suất phiếu phiếu SK LAÕI SUAÁT SC DC1 MÖÙC LAÕI SUAÁT COÂNG CUÏ i _ P K2 BUØ = COÂNG CUÏ NÔÏ D K2 C2 iC1 Phần RURUIÛI NÔÏ CO Ù KHOKHONGÂNG PC1 iK1 bù rủi PK1 RO RUÛI RO COÙ RUÛI i P C2 ro DK2 RO C2 DK1 Q C QK Thò tröôøng traùi phieáu Thò tröôøng traùi phieáu coâng ty kho baïc CAÙC NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG CAÁU TRUÙC Ruûi ro vôõ nôï RUÛI RO CUÛA LAÕI SUAÁT Laø ruûi ro xaûy ra do ngöôøi ñi vay khoâng RUÛI RO VÔÕ NÔÏ coù khaû naêng thöïc hieän nghóa vuï nôï cho ngöôøi cho vay khi ñeán haïn thanh toaùn. TÍNH LOÛNG THUEÁ Ruûi ro vôõ nôï Tính thanh khoaûn S2 S i i 1 S1 i Tính loûng cuûa coâng cuï nôï laø khaû naêng vaø chi D 2 1 S2 Phần phí chuyeån ñoåi moät coâng cuï nôï thaønh tieàn i bù rủi 1 i hoaëc taøi saûn khaùc. 1 ro i2 D1 QCV QCV Coâng cuï nôï khoâng coù Coâng cuï nôï coù ruûi ro ruûi ro Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 5
6. Bài giảng Tiền tệ - Ngân hàng Thueá 5.2 Caáu truùc kyø haïn cuûa laõi suaát Coâng cuï nôï ñöôïc mieãn thueá coù laõi suaát thaáp hôn ‰ Khaùi nieäm coâng cuï nôï khoâng ñöôïc mieãn thueá ngay caû khi ‰ Caùc daïng caáu truùc kyø haïn laõi suaát ruûi ro vôõ nôï cao hôn. ‰ Lyù thuyeát giaûi thích caáu truùc kyø haïn cuûa laõi suaát Khaùi nieäm Caùc daïng caáu truùc kyø haïn laõi suaát Caáu truùc kyø haïn cuûa laõi suaát laø tính töông quan veà laõi suaát giöõa caùc traùi phieáu coù cuøng ñaëc tính veà ruûi ro vôõ nôï, tính thanh khoaûn vaø thueá, coù kyø haïn thanh toaùn khaùc nhau coù theå coù laõi suaáát khaùc nhau Caùc lyù thuyeát Lyù thuyeát döï tính Giaû thieát: caùc traùi phieáu coù kyø haïn khaùc nhau coù theå thay theá Lyù thuyeát döï tính hoaøn haûo cho nhau. Noäi dung ™ Caùc coâng cuï nôï coù ruûi ro vôõ nôï, tính loûng vaø thueá nhö nhau Lyù th uye át thò nhöng coù kyø haïn thanh toaùn khaùc nhau ñöôïc coi laø töông tröôøng phaân caùch ñöông nhau, coù theå thay theá hoaøn haûo cho nhau neáu coù möùc lôïi töùc döï tính nhö nhau Lyù thuyeát moâi tröôøng öu tieân Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 6
7. Bài giảng Tiền tệ - Ngân hàng Lyù thuyeát döï tính (Expectation Theory) Lyù thuyeát thò tröôøng phaân caùch (The Segmented Market Theory) Giaû thieát: Laõi suaát cuûa coâng cuï nôï daøi haïn baèng trung Caùc coâng cuï nôï coù ngaøy ñaùo haïn khaùc nhau hoaøn toaøn bình cuûa caùc laõi suaát ngaén haïn döï kieán trong khoâng phaûi laø haøng hoùa thay theá cho nhau (thò tröôøng suoát thôøi haïn cuûa coâng cuï nôï daøi haïn ñoù tratraiùi phiephieuáu hoahoanøn toatoanøn bò chia cacat)ét) i + ie + ie + ie + ie i = t t+1 t+2 t+3 t+n−1 nt n Lyù thuyeát thò tröôøng phaân caùch Lyù thuyeát moâi tröôøng öu tieân (The Segmented Market Theory) (The Liquidity Premium Theory) Caùc coâng cuï nôï coù kyø haïn thanh toaùn khaùc nhau laø Giaû thieát: traùi phieáu coù ngaøy ñaùo haïn khaùc nhau laø haøng hoùa hoaøn toaøn rieâng bieät, taùch rôøi, khoâng töông ñöông thay theá cho nhau nhöng khoâng phaûi laø söï thay theá hoaøn haûo. nhau vaø khoâng chòu taùc ñoäng cuûa lôïi töùc döï tính. i + ie + ie + ie + ie LaLaiõi suasuatát cucuaûa cocongâng cuï nôï do cung cacauàu tretrenân thò t t+1 t+2 t+3 t+n−1 int = + knt tröôøng quyeát ñònh n knt :möùc buø ruûi ro kyø haïn cuûa traùi phieáu n thôøi kyø taïi thôøi ñieåm t Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 7