Quản trị ngân hàng - Chương 1: Tổng quan về ngân hàng thương mại

Nội dung text: Quản trị ngân hàng - Chương 1: Tổng quan về ngân hàng thương mại

1. I. QUAÙ TRÌNH RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NHTM Giai ñoaïn ñaàu: Vôùi nhu caàu: ƒ Baûo veä an toaøn tieàn baïc. CHƯƠNG 1 ƒ Chuyeån tieàn bò hao moøn thaønh ñoàng tieàn coù ñuû troïng löôïng. Xuaát hieän nghieäp vuï: Nhaän baûo quaûn tieàn vaø ñöôïc traû thuø lao baûo quaûn TỔNG QUAN VỀ NHTM Ñoåi chaùc tieàn ñuùc vaø aên hoa hoàng ñoåi tieàn Cho vay baèng tieàn maët hoaëc baèng chöùng thö vôùi laõi suaát cao Theá kyû thöù III TCN => Ngaân haøng ( Bank ) 1 2 I. QUAÙ TRÌNH RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NHTM I. QUAÙ TRÌNH RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NHTM Giai ñoaïn 3: Giai ñoaïn 2: Töø TK thöù V ñeán X SCN: Töø TK XVIII ñeán ñaàu TK XX ñaõ hình thaønh: Söû duïng soá hieäu taøi khoaûn ñeå ghi cheùp theo doõi. Heä thoáng NH phaùt haønh => NHTW Nghieäp vuï buø tröø ñöôïc söû duïng. Heä thoáng NHTM. Töø TK thöù XII ñeán XVI SCN: Nhö vaäy: Quaù trình hình thaønh heä thoáng NHTM khoâng Nghieäp vuï chuyeån ngaân. nhöõng laø yeâu caàu khaùch quan cuûa neàn kinh teá haøng hoùa maø Ngaân haøng ñaõ phaùt haønh caùc chöùng thö cho KH. coøn laø quaù trình töï hoaøn thieän cuûa heä thoáng NH. Nghieäp vuï chieát khaáu thöông phieáu chöa ñaùo haïn. Nghieäp vuï baûo laõnh. ⇒ NHTM xuaát hieän baèng 2 con ñöôøng. 3 4 I. QUAÙ TRÌNH RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NHTM I. QUAÙ TRÌNH RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NHTM Quaù trình ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa HT Ngaân haøng VN Giai đoạn thaäp nieân 80 TK 20: ¾ Thôøi kyø phong kieán chöa coù TCTD, chæ coù toàn taïi toå chöùc cho vay NHTM (Commercial banks) naëng laõi. ¾ Ñeán naêm 1875 thaønh laäp NH lieân bang Ñoâng Döông, coù 2 chöùc naêng NH ñaàu tö (Invesment banks) laø vöøa phaùt haønh tieàn vöøa thöïc hieän nghieäp vuï NHTM. NH buoân baùn (Merchant banks) ¾ Naêm 1927 – Vieät nam NH. NH toaøn caàu (Universal banks) ¾ Naêm 1949 – Vieät nam coâng thöông NH. Giai ñoaïn töø sau thaäp nieân 80 TK 20: ¾ Töø 2/9/45 – 1951 Chính phuû VN daân chuû coäng hoøa khoâng thaønh laäp NH. ⇒ NH ña naêng. ¾ 1951-1975: taïi mieàn Baéc, naêm 1951 thaønh laäp NH quoác gia VN, naêm ⇒ Taïi VN: Taäp ñoaøn taøi chính (Sacombank, ACB ); Ngaân 1960 ñoåi teân thaønh NHNN VN, nhaø nöôùc ñoäc quyeàn quaûn lyù => HT NH haøng Baûo Vieät (thuoäc taäp ñoaøn kinh teá phi NH – Taäp ñoaøn 1 caáp ñeán 1988. Taïi mieàn Nam, 1954 NH Quoác gia, töø 1954-1975, HT kinh doanh baûo hieåm Baûo Vieät); Ngaân haøng Daàu khí ( Taäp NH theo moâ hình TBCN => moâ hình NH 2 caáp: NH quoác gia vaø NH ñoaøn daàu khí) chuyeân nghieäp. 5 6 TS NguyễnChíĐức 1
2. I. QUAÙ TRÌNH RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NHTM II. KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC TRÖNG CUÛA NHTM. Quaù trình ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa HT Ngaân haøng VN 2.1 Khaùi nieäm: Căncứ vào Luật TCTD 2010: ¾ 1975-1988: Quoác höõu hoùa HT NH cheá ñoä cuõ vaø thanh lyù caùc NH tö nhaân => vaãn theo moâ hình 1 caáp. Điều4.1 “TCTD là DN thực hiện một, một số hoặc tất cả các hoạt ¾ 1988-1990: Hoäi nhaäp, caûi caùch neàn KT, cô cheá thò tröôøng, nhieàu động NH. TCTD gồm NH, TCTD phi NH, tổ chức tài chính vi mô thaønh phaàn KT. NÑ 53/1988/HÑBT => HT NH VN thaønh 2 caáp, NHNN VN vaø NH chuyeân doanh tröïc thuoäc NHNN. và quỹ tín dụng nhân dân.” ¾ 1990-nay: ƒ Taùch chöùc naêng kho baïc ra khoûi NHNN. ƒ Naêm 1990: Phaùp leänh NHNN VN vaø phaùp leänh NH, HTX TD vaø Điều4.2 “NHlà loại hình TCTD có thể được thực hiện tất cả các Coâng ty TC => 2 caáp. hoạt động NH theo quy định của Luật này. Theo tính chất và ƒ Naêm 1997: Luaät NHNN VN vaø Luaät TCTD => cô baûn phuø hôïp vôùi 1 mục tiêu hoạt động, các loại hình NH bao gồm NHTM, NH chính neàn KTTT, phuø hôïp vôùi HT NH treân theá giôùi => ñoåi môùi, vaø hôïp taùc sách, NH hợp tác xã.” quoác teá . 7 8 II. KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC TRÖNG CUÛA NHTM. II. KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC TRÖNG CUÛA NHTM. 2.1 Khaùi nieäm: 2.2 Ñaëc tröng kinh doanh: Căncứ vào Luật TCTD 2010: Laø moät loaïi hình DN, moät ñôn vò kinh teá. Hoaït ñoäng cuûa NHTM laø hoaït ñoäng kinh doanh. Điều4.3 “NHTM là loại hình NH được thực hiện tất cả các hoạt động NH và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Hoaït ñoäng KD cuûa NHTM laø hoaït ñoäng KD tieàn teä vaø dòch Luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận.” vuï NH, moät DN ñaëc bieät. Hoaït ñoäng KD cuûa NHTM laø hoaït ñoäng KD coù ñieàu kieän; Điều 4.4 “TCTD phi NH là loại hình TCTD được thực hiện một o Quy ñònh veà möùc voán phaùp ñònh khi thaønh laäp; hoặc một số hoạt động NH theo quy định của Luật này, trừ các o Quy ñònh veà cô caáu toå chöùc, boä maùy quaûn trò ñieàu haønh, hoạt động nhận tiền gửi của cá nhân và cung ứng các dịch vụ kieåm soaùt noäi boä thanh toán qua tài khoản của KH. TCTD phi NH bao gồm công o Quy ñònh veà caùc möùc ñaûm baûo an toaøn trong kinh doanh ty tài chính, công ty cho thuê tài chính và các TCTD phi NH NH; khác.” o Quy ñònh veà phaïm vi hoaït ñoäng ñöôïc pheùp; 9 10 II. KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC TRÖNG CUÛA NHTM. III. Chöùc naêng cuûa NHTM. 2.2 Ñaëc tröng kinh doanh: 3.1 Chöùc naêng thuû quyõ : Ñoái töôïng kinh doanh laø caùc taøi saûn taøi chính; Noäi dung: NHTM nhaän tieàn gôûi, giöõ tieàn, baûo quaûn tieàn, Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NH mang tính chaát trung gian: thöïc hieän yeâu caàu ruùt tieàn, chi tieàn cuûa KH. trung gian veà meänh giaù; kyø haïn; laõi suaát; thanh khoaûn. Vai troø: Hoaït ñoäng cuûa NH chòu söï chi phoái maïnh meõ cuûa moâi Ñoái vôùi KH: tröôøng. Ñaûm baûo an toaøn TS. Hoaït ñoäng kinh doanh ñaëc bieät coù ruûi ro heä thoáng cao. Sinh lôïi cho ñoàng voán taïm thôøi thöøa. Ñoái vôùi NH: Toùm laïi: NHTM laø loaïi hình ñònh cheá taøi chính trung gian Laø cô sôû ñeå thöïc hieän chöùc naêng thanh toaùn. hoaït ñoäng kinh doanh trong lónh vöïc tieàn teä vaø dòch vuï NH. Taïo nguoàn voán ñeå NH thöïc hieän chöùc naêng tín duïng. Ñaây laø loaïi ñònh cheá taøi chính trung gian quan troïng vaøo loaïi baäc nhaát trong neàn kinh teá thò tröôøng, goùp phaàn taïo laäp vaø Ñoái vôùi neàn KT: cung öùng voán cho neàn kinh teá, taïo ñieàu kieän vaø thuùc ñaåy neàn Taäp trung nguoàn voán taïm thôøi thöøa trong neàn KT ñeå KT-XH phaùt trieån. phuïc vuï phaùt trieån KT. 11 12 TS NguyễnChíĐức 2
3. III. Chöùc naêng cuûa NHTM. III. Chöùc naêng cuûa NHTM. 3.2 Chöùc naêng trung gian tín duïng : 3.3 Chöùc naêng trung gian thanh toaùn: Noäi dung: NHTM huy ñoäng vaø taäp trung caùc nguoàn voán tieàn teä taïm thôøi nhaøn roãi ñeå hình thaønh neân quyõ cho vay taäp trung vaø söû duïng nguoàn voán Noäi dung: Treân cô sôû KH môû taøi khoaûn tieàn gôûi thanh toaùn taïi NH, thay naøy ñeå cho vay ñaùp öùng nhu caàu voán trong quaù trình SX, KD, tieâu maët cho KH, NHTM trích tieàn treân taøi khoaûn traû cho ngöôøi ñöôïc höôûng duøng cuûa caùc chuû theå KT. hoaëc nhaän tieàn vaøo taøi khoaûn theo uyû nhieäm cuûa KH. Vai troø: Vai troø: o Thoaû maõn ñöôïc Nc voán taïm thôøi thieáu trong quaù trình SXKD vaø tieâu Taïo ñieàu kieän thanh toaùn nhanh choùng vaø hieäu quaû. duøng. Taïo ñieàu kieän thanh toaùn an toaøn. o Tieát kieäm CP, thôøi gian tìm kieám nguoàn voán tieän lôïi, chaéc chaén vaø hôïp Naâng cao uy tín cuûa NHTM goùp phaàn môû roäng quy moâ chöùc naêng phaùp. trung gian tín duïng vaø taêngcöôøngnguoànvoánchovay. o Taêng cöôøng lôïi nhuaän cho NH – laø cô sôû cuûa söï toàn taïi vaø P/tr cuûa Goùp phaàn taêng theâm thu nhaäp cho NH (phí, hoa hoàng) NHTM. o Taïo khaû naêng taïo tieàn cuûa NHTM. Thuùc ñaåy nhanh quaù trình löu thoâng haøng hoùa, thuùc ñaåy taêng tröôûng o Thuùc ñaåy taêng tröôûng KT, bieán tieàn nhaõn roãi töø choå laø phöông tieän KT tích luyõ trôû thaønh nguoàn voán lôùn cuûa neàn KT. Tieát giaûm tieàn maët löu thoâng daãn ñeán tieát kieäm chi phí löu thoâng o Naâng cao hieäu quaû söû duïng voán nhôø taän duïng nguoàn voán taïm thôøi thöøa TM. vaøo quaù trình cho vay sinh lôøi. 13 14 III. Chöùc naêng cuûa NHTM. IV. Heä thoáng TCTD Vieät Nam 3.3 Chöùc naêng trung gian thanh toaùn: Ví dụ về chứcnăng tạotiền - NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI NHÀ NƯỚC - NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH Tên NH TiềngửimớiDự trữ bắtbuộc Tiềnchovay - NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN (10%) - CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NƯỚC NGOÀI NH 1 100 10 90 - NGÂN HÀNG LIÊN DOANH NH 2 90 9 81 - NGÂN HÀNG 100% VỐN NƯỚC NGOÀI NH 3 81 8,1 72,9 - VP ĐẠI DIỆN NGÂN HÀNG NƯỚC NGOÀI NH4 72,9 7,2 65,6 - CÔNG TY TÀI CHÍNH - CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH Tổng cộng 1.000 = 100/10% 100 900 - CÁC TCTD HỢP TÁC 15 16 IV. Heä thoáng TCTD Vieät Nam IV. Heä thoáng TCTD Vieät Nam ¾ NHTM Nhà nướcbaogồmNHTM do Nhànướcsở hữu100% vốn ¾ NHTM liên doanh là NHTM đượcthànhlậptạiViệtNam, bằng vốn điềulệ và NHTM cổ phầndo Nhànướcsở hữu trên 50% vốn điềulệ. góp củaBênViệtNam (gồmmộthoặcnhiềuNH ViệtNam) vàBênnước ngoài (gồmmộthoặc nhiềuNH nước ngoài) trên cơ sở hợp đồng liên ¾ NHTM cổ phầnlàNHTM đượctổ chứcdướihìnhthứcCtyCP. doanh. NHTM liên doanh được thành lậpdướihìnhthứccôngtyTNHH từ hai thành viên trở lên, là pháp nhân ViệtNam, cótrụ sở chính tạiViệt ¾ NHTM 100% vốnnước ngoài là NHTM được thành lậptạiViệtNam Nam. với100% vốn điềulệ thuộcsở hữunước ngoài; trong đóphảicómột NH nước ngoài sở hữu trên 50% vốn điềulệ (NH mẹ). NHTM 100% ¾ Chi nhánh NH nước ngoài là đơn vị phụ thuộc của NH nước ngoài, vốnnước ngoài được thành lậpdướihìnhthứccôngtyTNHH một không có tư cách pháp nhân, được NH nước ngoài bảo đảm chịu trách thànhviênhoặctừ hai thành viên trở lên, là pháp nhân ViệtNam, cótrụ nhiệm về mọi nghĩa vụ, cam kết của chi nhánh tại Việt Nam. sở chính tạiViệtNam. 17 18 TS NguyễnChíĐức 3
4. IV. Heä thoáng TCTD Vieät Nam IV. Heä thoáng TCTD Vieät Nam ¾ Công ty tài chính là loại hình TCTD phi NH, với chức năng sử dụng ¾ VP Đạidiệnlàmchứcnăng văn phòng liên lạc; Nghiên cứuthị vốn tự có, vốn huy động và các nguồn vốn khác để cho vay, đầu tư; cung trường; Xúc tiến xây dựng các dự án đầutư của TCTD nước ngoài tại ứng các dịch vụ tư vấn về tài chính, tiền tệ và thực hiện một số dịch vụ Việt Nam; Thúc đẩyvàtheodõiviệcthựchiệncáchợp đồng, thoả thuận khác theo quy định của PL. đãkýgiữa TCTD nước ngoài với các TCTD VN và DN VN, các dự án do TCTD nước ngoài tài trợ tại VN; ¾ Cty cho thueâ TC laø TCTD phi NH, söû duïng voán cuûa mình hoaëc voán ñi vay ñeå mua caùc TS thieát bò theo yeâu caàu cuûa beân ñi thueâ roài cho beân ñi ¾ NH hợp tác xã là NH của tất cả các quỹ TD nhân dân do các quỹ TD thueâ thueâ ñeå söû duïng trong moät thôøi gian nhaát ñònh ( treân ½ thôøi gian nhân dân và một số pháp nhân góp vốn thành lập theo quy định của Luật söû duïng taøi saûn ) vôùi ñieàu kieän laø beân ñi thueâ phaûi baûo quaûn, söû duïng TS này nhằm mục tiêu chủ yếu là liên kết hệ thống, hỗ trợ TC, điều hòa vốn thieát bò theo ñuùng hôïp ñoàng, an toaøn hieäu quaû vaø phaûi thanh toaùn tieàu trong hệ thống các quỹ TD nhân dân. thueâ ñònh kyø ( thaùng, quyù ) kòp thôøi ñaày ñuû cho Cty cho thueâ TC. 19 20 IV. Heä thoáng TCTD Vieät Nam V. CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC QUAÛN LYÙ NHTM DANH MỤCMức vốn pháp định của tổ chức tín dụng (Ban haønh keøm theo Nghò ñònh soá 10/2011/NÑ-CP ngaøy 26 thaùng 01 naêm 2011 cuûa CP) Caên cöù vaøo chöông 3 luaät TCTD 2010 Möùc voán phaùp ñònh aùp 5.1 Cơ cấutổ chứcmạng lưới: STT Loaïi hình toå chöùc tín duïng duïng cho ñeán naêm 2011 I Ngaân haøng •Trụ sở chính 1 Ngaân haøng thöông maïi •Sở giao dịch, chi nhánh, Văn phòng đạidiện, đơnvị sự nghiệp, công ty trựcthuộc a Ngaân haøng thöông maïi Nhaø nöôùc 3.000 tyû ñoàng b Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn 3.000 tyû ñoàng 5.2 Cơ cấutổ chứcquảnlý: c Ngaân haøng lieân doanh 3.000 tyû ñoàng d Ngaân haøng 100% voán nöôùc ngoaøi 3.000 tyû ñoàng • NHTM cổ phần, NHTM cổ phần do NN sở hữutrên50% vốn ñ Chi nhaùnh Ngaân haøng nöôùc ngoaøi 15 trieäu USD điềulệ: Đạihội đồng cổđông, Hội đồng quảntrị, Ban Kiểm soát, 2 Ngaân haøng chính saùch 5.000 tyû ñoàng Tổng giám đốcvàbộ máy giúp việc. 3 Ngaân haøng ñaàu tö 3.000 tyû ñoàng • NHTM NN do NN sở hữu100% vốn điềulệ, NHTM liên doanh, 4 Ngaân haøng phaùt trieån 5.000 tyû ñoàng NHTM 100% vốnnước ngoài: Hội đồng quảntrị, Ban Kiểmsoát, 5 Ngaân haøng hôïp taùc 3.000 tyû ñoàng Tổng giám đốcvàbộ máy giúp việc. 21 22 V. CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC QUAÛN LYÙ NHTM Ngöôøi quaûn trò (Hoäi ñoàng quaûn trò) CHƯƠNG 2 Ban kieåm soaùt Cô quan tö vaán cho HÑQT Ngöôøi ñieàu haønh (Toång GÑ) Caùc cô quan tham möu, tö vaán cho Toång GÑ TỔNG QUAN VỀ NGHIỆP VỤ NHTM Caùc chi nhaùnh Vaên phoøng ñaïi Sôû giao dòch Caùc coâng ty dieän Tröïc thuoäc 23 24 TS NguyễnChíĐức 4
5. BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN Ngaøy thaùng naêm I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM TAØI SAÛN COÙ TAØI SAÛN NÔÏ I. DÖÏ TRÖÕ VAØ THANH TOAÙN I. VOÁN HUY ÑOÄNG 1.1. Hình thứcbảng tổng kếtTS 1. Tieàn maët, chöùng töø coù giaù trò ngoaïi teä, kim loaïi quyù, ñaù quyù 1. Tieàn gôûi: 2. Tieàn gôûi taïi ngaân haøng nhaø nöôùc 1.1 Tieàn gôûi cuûa doanh nghieäp 3. Tieàn gôûi taïi caùc TCTD khaùc 1.2 Tieàn gôûi cuûa daân cö 4. Ñaàu tö tín phieáu chính phuû vaø caùc giaáy tôø coù giaù ngaén haïn khaùc 1.3 Tieàn gôûi cuûa TCTD khaùc TÀI SẢN = NỢ + VỐN CSH ñuû ñieàu kieän ñeå taùi chieát khaáu vôùi NHNN 1.4 Tieàn gôûi cuûa caùc ngaân haøng ôû nöôùc ngoaøi baèng ngoaïi teä 2. Phaùt haønh caùc giaáy tôø coù giaù: TÀI SẢN: 3. Caùc khoaûn vay: 4. Voán taøi trôï uyû thaùc ñaàu tö: ¾ DÖÏTRÖÕ VAØTHANH TOAÙN II. ÑAÀU TÖ VAØ CHO VAY II. VOÁN VAØ CAÙC QUYÕ 1. Caùc khoaûn ñaàu tö: 1. Voán cuûa ngaân haøng: •- Tieàn maët, chöùng töø coù giaù trò ngoaïi teä, kim loaïi quyù, ñaù quyù 2. Caùc khoaûn cho vay: 2. Quyõ: •- Tieàn gôûi taïi NHNN 2.1Cho vay caùc TCTD khaùc 2.2 Cho vay neàn kinh teá ( phaân loaïi theo thôøi gian ) •- Tieàn gôûi taïi caùc TCTD khaùc III. TAØI SAÛN III. TAØI SAÛN NÔÏ KHAÙC •- Ñaàu tö tín phieáu CP vaø caùc giaáy tôø coù giaù ngaén haïn khaùc ñuû 1. Taøi saûn coá ñònh 1. Phaûi traû noäi boä 2. Coâng cuï lao ñoäng vaø vaät lieäu khaùc 2. Döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn, phaûi thu khoù ñoøi ñieàu kieän ñeå taùi chieát khaáu vôùi NHNN 3. Taøi saûn nôï khaùc: ñaïi lyù chuyeån tieàn, thanh toaùn, coâng nôï ( chöa ñeán haïn traû) 4. Thu nhaäp > Chi phí ( laõi ) ¾ ÑAÀU TÖ VAØ CHO VAY IV. TAØI SAÛN COÙ KHAÙC - Caùc khoaûn ñaàu tö: 1. Phaûi thu noäi boä 2. Döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn, phaûi thu khoù ñoøi - Caùc khoaûn cho vay: 3. Taøi saûn coù khaùc: 4. Chi phí > Thu nhaäp ( loã ) + Cho vay caùc TCTD khaùc + Cho vay neàn kinh teá ( phaân loaïi theo thôøi gian ) Toång coäng TS coù Toång coäng TS nôï 25 26 I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM 1.1. Hình thứcbảng tổng kếtTS 1.1. Hình thứcbảng tổng kếtTS TÀI SẢN: NGUỒN VỐN: ¾TAØI SAÛN - Taøi saûn coá ñònh ¾ VOÁN HUY ÑOÄNG - Coâng cuï lao ñoäng vaø vaät lieäu khaùc • - Tieàn gôûi: •+ Tieàn gôûi cuûa doanh nghieäp ¾ TAØI SAÛN COÙ KHAÙC +Tieàn gôûi cuûa daân cö - Phaûi thu noäi boä + Tieàn gôûi cuûa TCTD khaùc - Döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn, phaûi thu khoù ñoøi + Tieàn gôûi cuûa caùc ngaân haøng ôû nöôùc ngoaøi baèng ngoaïi teä - Taøi saûn coù khaùc: - Chi phí > Thu nhaäp ( loã ) • - Phaùt haønh caùc giaáy tôø coù giaù: • - Caùc khoaûn vay: Toång coäng TS • - Voán taøi trôï uyû thaùc ñaàu tö: 27 28 I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM 1.1. Hình thứcbảng tổng kếtTS 1.1. Hình thứcbảng tổng kếtTS NGUỒN VỐN: Các chỉ tiêu ngoài bảng tổng kếtTS ¾ VOÁN VAØ CAÙC QUYÕ - Voán cuûa ngaân haøng: - Cam kết đưara, cam kếtnhận được -Quyõ: -Giaodịch hối đoái chưathựchiện ¾ TAØI SAÛN NÔÏ KHAÙC - Phaûi traû noäi boä -Tiền không đủ tiêu chuẩnlưu thông - Döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn, phaûi thu khoù ñoøi - Taøi saûn nôï khaùc: ñaïi lyù chuyeån tieàn, thanh toaùn, coâng nôï ( -Cáckhoảnnợđãxử lý đang theo dõi chöa ñeán haïn traû) - Thu nhaäp > Chi phí ( laõi ) -Tàisảngánxiếtnợ, TS dùng cho thuê tài TC Toång coäng NV 29 30 TS NguyễnChíĐức 5
6. I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM 1.2. Phân loạinghiệpvụ NH 1.2. Phân loạinghiệpvụ NH 1.2.1 Dựa vào bảng tổng kếtTS 1.2.1 Dựa vào bảng tổng kếtTS ¾ Nghiệpvụ nộibảng ¾ Nghiệpvụ nộibảng -Nghiệpvụ TS nợ (nghiệpvụ nguồnvốn): hình thành nguồnvốnNH -Nghiệpvụ TS có: sử dụng nguồnvốnNH + Nguồnvốnhuyđộng + Ngân quỹ + Nguồnvốnchủ sở hữu + Tín dụng + Nguồnvốn vay và nguồnvốnkhác + Đầutư và TS có khác 31 32 I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM 1.2. Phân loạinghiệpvụ NH 1.2. Phân loạinghiệpvụ NH 1.2.1 Dựa vào bảng tổng kếtTS 1.2.2 Dựa vào đốitượng KH ¾ Khách hàng là DN ¾ Nghiệpvụ ngoạibảng: dịch vụ và bảolãnh + Tiềngởi thanh toán + Dịch vụ chứng khoán + Thanh toán không dùng tiềnmặt + Dịch vụ ngoạihối + Thanh toán quốctế + Dịch vụ bảo lãnh + Mua bán ngoạitệ vớiDN + Dịch vụ thanh toán chuyểnkhoản + Cho vay đốivớiDN + Dịch vụủythác + Bảo lãnh đốivớiDN + Dịch vụ tư vấntàichính + Môi giớiCK, tư vấnTC 33 34 I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM II. BẢNG KQHĐ KINH DOANH CỦA NHTM 1.2. Phân loạinghiệpvụ NH 2.1. Thu nhập 1.2.2 Dựa vào đốitượng KH ¾ Thu từ HĐ nghiệpvụ tín dụng: thu lãi cho vay; thu ¾ Kháchhànglàcánhân lãi chiếtkhấu; thu lãi và phí từ Hđ cho thuê TC; thu + Tiềngởitiếtkiệmcánhân phí bảo lãnh, thu khác + Thẻ thanh toán ¾ Thu từ HĐ đầutư: cổ tức; trái tức, lãi góp vốn liên + Thanh toán qua NH doanh + Cho vay tiêu dùng + Cho vay xây dựng, sửachữa, mua bán nhà. ¾ Thu từ HĐ dịch vụ: thu lãi tiềngởi thanh toán, thu phí dịch vụ thanh toán, thu từ dịch vụ môi giới, thu + Cho vay trả góp từ dịch vụ tư vấn, ủythác, đại lý, cho thuê két sắt + Cho vay kinh tế hộ gia đình 35 36 TS NguyễnChíĐức 6
7. II. BẢNG KQHĐ KINH DOANH CỦA NHTM II. BẢNG KQHĐ KINH DOANH CỦA NHTM 2.2. Chi phí 2.3. Lợinhuận ¾ Chi về hoạt động huy động vốn ¾ LN trướcthuế = Tổng TN – Tổng CP ¾ Chi về dịch vụ thanh toán và ngân quỹ ¾ LN sau thuế = LN trướcthuế -Thuế TN ¾ Chi cho nhân viên TN ¾ Chi nộpthuế, các khoảnphí, lệ phí LN ¾ Chi các hoạt động khác (mua bán CK, kinh doanh CP ngoạitệ ) 37 38 III. Ruûi ro trong kinh doanh NH III. Ruûi ro trong kinh doanh NH 1. Ruûi ro tín duïng-Credit risk (Chaát löôïng TD) „ Rủi ro nghiệpvụ „ Rủirotổ chức 1.1. Khaùi nieäm „ Rủirođạo đức „ Nhân viên NH Ruûi ro tín duïng laø loaïi ruûi ro phaùt sinh trong quaù trình „ Khách hàng caáp tín duïng cuûa ngaân haøng, bieåu hieän treân thöïc teá qua „ Rủirothị trường vieäc khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï hoaëc traû nôï khoâng „ Lãi suất. ñuùng haïn cho ngaân haøng. „ Tỉ giá. „ Thị trường. Î 2 cấp độ: „ Thanh khoản. „ Rủirokháchquan - traû nôï khoâng ñuùng haïn „ Thiên tai - „ Hoả hoạn khoâng traû ñöôïc nôï „ Dịch bệnh 39 40 III. Ruûi ro trong kinh doanh NH III. Ruûi ro trong kinh doanh NH 1. Ruûi ro tín duïng-Credit risk (Chaát löôïng TD) 1. Ruûi ro tín duïng-Credit risk (Chaát löôïng TD) 1.2. Phaân loaïi ruûi ro tín duïng: 1.2. Phaân loaïi ruûi ro tín duïng: „ Bao gồm ruûi ro giao dòch (Transaction risk) vaø ruûi ro danh muïc (Portfolio risk): „ - Ruûi ro giao dòch: nguyeân nhaân phaùt sinh laø do nhöõng haïn cheá trong quaù trình giao dòch vaø xeùt duyeät cho vay, ñaùnh giaù khaùch haøng. Ruûi ro giao dòch coù ba boä phaän chính laø ruûi ro löïa choïn, ruûi ro baûo ñaûm vaø ruûi ro nghieäp vuï. „ + Ruûi ro löïa choïn laø ruûi ro coù lieân quan ñeán quaù trình ñaùnh giaù vaø phaân tích tín duïng, khi ngaân haøng löïa choïn nhöõng phöông aùn vay voán coù hieäu quaû deå ra quyeát ñònh cho vay. „ + Ruûi ro baûo ñaûm phaùt sinh töø caùc tieâu chuaån ñaûm baûo nhö caùc ñieàu khoaûn trong hôïp ñoàng cho vay, caùc loaïi taøi saûn ñaûm baûo, chuû theå ñaûm baûo, caùch thöùc ñaûm baûo vaø möùc cho vay treân trò giaù cuûa taøi saûn ñaûm baûo. „ + Ruûi ro nghieäp vuï laø ruûi ro lieân quan ñeán coâng taùc quaûn lyù khoaûn vay vaø hoaït ñoäng cho vay, bao goàm caû vieäc söû duïng heä thoáng xeáp 41 haïng ruûi ro vaø kyõ thuaät xöû lyù caùc khoaûn cho vay coù vaán ñeà. 42 TS NguyễnChíĐức 7
8. III. Ruûi ro trong kinh doanh NH III. Ruûi ro trong kinh doanh NH 1. Ruûi ro tín duïng-Credit risk (Chaát löôïng TD) 2. Ruûi ro thanh khoản- (Liquidity) 1.2. Phaân loaïi ruûi ro tín duïng: „ - Ruûi ro danh muïc: Laø moät hình thöùc cuûa ruûi ro tín duïng maø nguyeân nhaân phaùt sinh laø do nhöõng haïn cheá trong quaûn lyù danh muïc cho vay Khaùi nieäm: cuûa ngaân haøng, ñöôïc phaân chia thaønh hai loaïi: Ruûi ro noäi taïi (Intrinsic risk) vaø ruûi ro taäp trung (Concentration risk). „ + Ruûi ro noäi taïi xuaát phaùt töø caùc yeáu toá, caùc ñaëc ñieåm rieâng coù, mang Loaïi ruûi ro xuaát hieän trong tröôøng hôïp ngaân haøng thieáu khaû tính rieâng bieät beân trong cuûa moãi chuû theå ñi vay hoaëc ngaønh, lónh vöïc kinh teá. Noù xuaát phaùt töø ñaëc ñieåm hoaït ñoäng hoaëc ñaëc ñieåm söû duïng naêng chi traû, khoâng chuyeån ñoåi kòp caùc loaïi taøi saûn ra tieàn voán cuûa khaùch haøng vay voán. hoaëc khoâng coù khaû naêng vay möôïn ñeå ñaùp öùng yeâu caàu cuûa caùc „ + Ruûi ro taäp trung laø tröôøng hôïp ngaân haøng taäp trung voán cho vay quaù nhieàu ñoái vôùi moät soá khaùch haøng, cho vay quaù nhieàu doanh hôïp ñoàng thanh toaùn. nghieäp hoaït ñoäng trong cuøng moät ngaønh, lónh vöïc kinh teá; hoaëc trong cuøng moät vuøng ñòa lyù nhaát ñònh; hoaëc cuøng moät loaïi hình cho vay coù ruûi ro cao. 43 44 III. Ruûi ro trong kinh doanh NH III. Ruûi ro trong kinh doanh NH 3. Ruûi ro tyû giaù(Foreign Exchange Rate Risk): 4. Ruûi ro laõi suaát (Interest rate risk) 4.1. Khaùi nieäm : Khaùi nieäm: Ruûi ro laõi suaát laø loaïi ruûi ro xuaát hieän khi coù söï thay ñoåi cuûa laõi suaát thò tröôøng hoaëc cuûa nhöõng yeáu toá coù lieân quan ñeán laõi suaát daãn ñeán toån thaát veà Ruûi ro tyû giaù laø ruûi ro phaùt sinh trong quaù trình cho vay taøi saûn hoaëc laøm giaûm thu nhaäp cuûa ngaân haøng. 4.2. Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro laõi suaát ngoaïi teä hoaëc quaù trình kinh doanh ngoaïi teä cuûa ngaân haøng a) Khi xuaát hieän söï khoâng caân xöùng veà kyø haïn giöõa taøi saûn Coù vaø taøi saûn khi tyû giaù bieán ñoäng theo chieàu höôùng baát lôïi cho ngaân Nôï: Tröôøng hôïp 1: Kyø haïn cuûa taøi saûn Nôï nhoû hôn kyø haïn cuûa taøi saûn Coù : haøng. Ngaân haøng huy ñoäng voán ngaén haïn ñeåø cho vay, ñaàu tö daøi haïn. Ruûi ro seõ trôû thaønh hieän thöïc neáu laõi suaát huy ñoäng trong nhöõng naêm tieáp theo taêng -NH cho vay baèng ngoaïi teä, ñeán ngaøy thu nôï tyû giaù ngoaïi leân trong khi laõi suaát cho vay vaø ñaàu tö daøi haïn khoâng ñoåi trong khi LS huy teä giaûm. ñoäng ngaén haïn taêng. Tröôøng hôïp 2: Kyø haïn cuûa taøi saûn Nôï lôùn hôn kyø haïn cuûa taøi saûn Coù : Ngaân haøng huy ñoäng voán coù kyø haïn daøi ñeåø cho vay, ñaàu tö vôùiù kyø haïn -NH ñi vay baèng ngoaïi teä, ñeán ngaøy traû nôï tyû giaù ngoaïi teä ngaén. Ruûi ro seõ trôû thaønh hieän thöïc neáu laõi suaát huy ñoäng trong nhöõng naêm taêng. 45 tieáp theo khoâng ñoåi trong khi laõi suaát cho vay vaø ñaàu tö giaûm xuoáng. 46 III. Ruûi ro trong kinh doanh NH IV. Nhöõng khuynh höôùng aûnh höôûng ñeán HÑKD NH 4. Ruûi ro laõi suaát (Interest rate risk) b) Do caùc ngaân haøng aùp duïng caùc loaïi laõi suaát khaùc nhau trong quaù trình huy ñoäng voán vaø cho vay „ Hộinhậpkinhtế quốctế. - Huy ñoäng voán vôùi LS coá ñònh, cho vay vôùi LS bieán ñoåi „ Môi trường cạnh tranh ngày càng khốcliệt. - Huy ñoäng voán vôùi LS bieán ñoåi, cho vay vôùi LS coá ñònh „ Xu hướng Liên kết, sáp nhậpvàhợpnhất. c) Do coù söï khoâng phuø hôïp veà khoái löôïng giöõa nguoàn voán huy ñoäng vôùi vieäc söû duïng nguoàn voán ñoù ñeå cho vay. „ Hoạt động theo chuẩnmựcquốctế. d) Do khoâng coù söï phuø hôïp veà thôøi haïn giöõa nguoàn voán huy „ Sự phát triểncủa công nghệ. ñoäng vôùi vieäc söû duïng nguoàn voán ñoù ñeå cho vay. e) Do tyû leä laïm phaùt döï kieán khoâng phuø hôïp vôùi tyû leä laïm phaùt „ KH hiểubiếtnhiềuhơn. thöïc teá -> voán cuûa ngaân haøng khoâng ñöôïc baûo toaøn sau khi cho vay. 47 48 TS NguyễnChíĐức 8
9. I. ĐẶC ĐIỂM NGUỒN VỐN CỦA NHTM ¾ Là mộtnghiệpvụ tài sảnnợ của nghiệpvụ nộibảng củaNHTM. CHƯƠNG III: ¾Nghiệpvụ TS Nợ là nghiệpvụ tiền đề NGUỒN VỐN CỦA NHTM tạolậpnguồnvốn để đáp ứng nhu cầu kinh doanh tiềntệ củangânhàngvànhu (TÀI SẢN NỢ CỦA NHTM) cầuvốncủanềnkinhtế. 49 50 I. ĐẶC ĐIỂM NGUỒN VỐN CỦA NHTM II. THÀNH PHẦN NGUỒN VỐN CỦA NHTM ¾ Là nguồnvốn để NH sử dụng vào các mục đích sử dụng khác nhau, tùy thuộc vào nguồn hình thành nguồn 1. Vốntự có vốncủa NHTM: 2. Vốn huy động ƒ Đầutư vào TSCĐ 3. Vốn đi vay ƒ Đầutư vào các lĩnh vực khác 4. Vốn ủythác ƒ Cho vay ƒ Trích lậpdự trữ 5. Vốn khác ƒ Cấp tín dụng cho nềnkinhtế 51 52 2.1. Nghiệpvụ vốntự có (Bank’s capital): 2.1. Nghiệpvụ vốntự có (Bank’s capital): Vốntự có là vốnchủ sở hữucủa NHTM bao gồm: Vốn điềulệ: ™ Vốn điềulệ ™ Các quỹ củaNH Là nguồnvốnban đầu ghi trong hoạt động điềulệ của ƒ Các quỹ dự trữ bổ sung vốn điềulệ ngân hàng, nguồnvốnnàytối thiểuphảibằng nguồn ƒ Quỹ dự phòng tài chính vốn pháp định do Chính phủ quy định và đượcbổ sung ƒ Quỹđầutư phát triển nghiệpvụ dần trong quá trình hoạt động ngân hàng. ƒ Quỹ khen thưởng phúc lợi Đặc điểm: ƒ Quỹ dự phòng trợ cấpmấtviệc ¾Có tính ổn định cao và không ngừng gia tăng. ƒ Lợi nhuận không chia và mộtsố tài sảnnợ khác theo quy định của NHNN ¾Tỉ trọng nhỏ nhưng giữ vai trò rất quan trọng. ƒ Quỹ khác 53 54 TS NguyễnChíĐức 9
10. 2.1. Nghiệpvụ vốntự có (Bank’s capital): Vai trò củaVốnchủ sở hữu Nguồnhìnhthànhvốn điềulệ: ¾ Đóng vai trò là “tấm đệm” giúp chống ™Vốncủachủ sở hữu khi ngân hàng mới thành lập. lạirủi ro phá sản (Trang trảinhững thua ™Nguồnvốnbổ sung hàng nămtừ lợi nhuậnkinh lỗ về tài chính) doanh, từ vốn góp thêm củachủ sỡ hữu Mụctiêusử dụng vốn điềulệ: ¾Vốnlàđiềukiệnbắtbuộc để NH được thành lậpvàhoạt động trước khi huy ™Phụcvụ chocôngtácxâydựng cơ bảncủa NH. động đượcnhững khoảntiềngởi đầu tiên ™Đầutư, liên doanh ™Cho vay trung dài hạn 55 56 Vai trò củaVốnchủ sở hữu 2.2 Nghiệpvụ huy động vốn: MobilizedCapita ¾ VốnCSH tạoniềm tin cho công chúng và là sựđảm Voán huy ñoäng laø taøi saûn baèng tieàn cuûa caùc chuû sôû bảovớichủ nợ về sứcmạnh tài chính của NH. höõu ( bao goàm phaùp nhaân vaø theå nhaân ) maø NH ñang taïm thôøi quaûn lyù vaø söû duïng. Ñaây laø nguoàn ¾ Cung cấpnăng lực tài chính cho sự tăng trưởng và phát triểncủa các dịch vụ mới, trang thiếtbị mới. voán chuû yeáu vaø quan troïng nhaát vì: Noù chieám moät tyû troïng lôùn trong toång nguoàn ¾ VốnCSH làphương tiện điềutiếttăng trưởng giúp voán cuûa caùc NH. đảmbảosự tăng trưởng của NH được duy trì ổn định vào lâu dài. Noù laø tieàn nhaøn roãi cuûa xaõ hoäi ñöôïc huy ñoäng vaø taäp trung ñeå söû duïng coù hieäu quaû cho caùc yeâu caàu cuûa neàn KT-XH. 57 58 2.2 Nghiệpvụ huy động vốn: Voán huy ñoäng theo tính chaát ñöôïc phaân thaønh 2 loaïi Nguồnhìnhthành: Voáán huy ñoääng hoaïït kyøø + Nhậntiềngởicủa KH. Khaùùch haøøng ñöôïïc linh hoaïït söû duïïng khoâng caààn baùùo tröôùùc. + Nhậntiềngởitiếtkiệm + Phát hành chứng chỉ có giá trị Laøø nguoààn voáán khoâng oåån ñònh. Đặc điểm: Muïïc ñích cuûûa ngöôøøi gôûûi tieààn laøø giao dòch, thanh toaùùn. + Nguồnvốn không ổn định + Nguồnvốnchiếmtỷ trọng lớnnhất Voán huy ñoäng ñònh kyø Mục đích sử dụng: Khaùùch haøøng chæ ruùùt tieààn khi ñaùoù haïïn + Trích lậpdự trữ + Cấp tín dụng cho nềnkinhtế Laøø nguoààn voáán oåån ñònh. Muïïc ñích cuûûa ngöôøøi gôûûi tieààn laøø höôûûng laõi 59 60 TS NguyễnChíĐức 10
11. Nguyeân taéc khi huy ñoäng voán 2.3 Nghiệpvụ vay vốn: 3 nguyeân taéc ¾ Vốnvaylàvốntàitrợ từ các ngân hàng, các tổ chức tài chính khác cho NHTM để đáp ứng kịp Hoaønø traûû thời nhu cầu thanh khoản. ¾ Vốn đi vay là nguồnvốn giúp các NHTM bổ Bí maätä sung nguồnvốnngắnhạncủamìnhđể đảmbảo Traûû laõi duy trỳ hoạt động bình thường: ƒ Mất cân đốinguồnvốn ƒ Mấtkhả năng thanh toán cho khách hàng 61 62 2.3 Nghiệpvụ vay vốn: 2.4 Vốn ủythác(tiếpnhận) Nguồnhìnhthành: Voán tieáp nhaän laø nguoàn voán tieáp nhaän töø caùc nhaø taøi - Vay trong nước trôï cuûa Chính phuû, toå chöùc taøi chính trong vaø ngoaøi + Vay từ các NHTM khác; nöôùc ñeå taøi trôï theo caùc chöông trình döï aùn veà phaùt + Vaytrênthị trường NH (Interbank Market); trieån kinh teá-xaõ hoäi + Vay từ NHTW (NHNN): Đ11 LuậtNHNN Nhö vaäy NHTM tieáp nhaän voán seõ thöïc hieän dòch vuï -Vaytừ nước ngoài: trung gian taøi chính theo yeâu caàu cuûa nhaø taøi trôï vaø + Vay từ các NHTM nước ngoài; ñöôïc höôûng thu nhaäp döôùi daïng hoa hoàng dòch vuï taøi + Vay từ các tổ chức tài chính tiềntệ quốctế: chính trung gian. WB, IMF, ADB 63 64 2.5 Vốnkhác Câu hỏi: Voán phaùt sinh trong khi laøm ñaïi lyù Mối quan hệ giữa các nguồnvốncủa NHTM? chuyeån tieàn, thanh toaùn, coâng nôï ( chöa ñeán haïn traû) Đặc điểmvàmục đích củatừng nguồnvốn? 65 66 TS NguyễnChíĐức 11
12. NGHIỆP VỤ HUY ĐỘNG VỐN CHƯƠNG IV I. Nghiệpvụ huy động vốncủaNHTM II. Các hình thức huy động vốn 67 68 I. Nghiệpvụ huy động vốncủaNHTM I. Nghiệpvụ huy động vốncủaNHTM 1.Khái niệm: 2. Vai trò của nghiệpvụ huy động vốn ™ ĐốivớiNHTM: Huy động vốn là NHTM tiếpnhận Tạo nguồnvốnchủ lực cho hoạt động kinh doanh tiền nhàn rỗitừ các tổ chứckinhtế và của NHTM. dân cư dưới nhiềuhìnhthức khác ™ ĐốivớiKH: nhau, nhằmbổ sung nguồnvốncho - Cung cấp cho KH mộtkênhđầutư vốn an toàn. hoạt động kinh doanh của NHTM. -Lànơi an toàn cho việctíchlũy nguồntiềntạm thời nhàn rỗicủa KH để đáp ứng nhu cầu chi tiêu trong tương lai. 69 70 3. Các nhân tốảnh hưởng đến huy động vốn 3. Các nhân tốảnh hưởng đến huy động vốn ™ Các nhân tố bên ngoài : ™ Các nhân tố bên trong NH - Địabànhoạt động của NH. - Uy tín, thương hiệucủa NH. - Thu nhậpbìnhquânvàkhả năng tiếtkiệmcủanền -Lãisuất, các quy định trong huy động vốn. KT. -Chấtlượng dịch vụ của NH. - Tình hình chính trị, xã hội -Chiếnlượcpháttriểnvàphương châm hoạt -Cạnh tranh của các kênh huy động vốn khác động của NH. - Thói quen giao dịch qua ngân hàng củangườidân -Mạng lưới chi nhánh của NH, ATM . 71 72 TS NguyễnChíĐức 12
13. 4. Nguyên tắc huy động vốncủaNHTM 4. Nguyên tắc huy động vốncủaNHTM ¾ Đảmbảotínhhiệuquả trong huy động vốn: ¾ Hoàn trả đầy đủ vốngốcvàtiền lãi cho khách -Lãisuất huy động phảihợplý. hàng đúng hạn. -Nguồnvốn đủ lớn ¾ Tham gia bảohiểmtiềngửi theo quy định hiện hành. -Xácđịnh động cơ củangườigửitiền để áp dụng hình thứchuyđộng phù hợp ¾ Giữ bí mật thông tin liên quan đến tài khoảntiền gửicủa khách hàng. ¾ Không để xảyrasự sụtgiảm độtngột, bấtthường của nguồnvốn huy động 73 74 5. Biện pháp thu hút tiềngởi II. Các hình thức huy động vốn: a. Biệnphápkinhtế: 1. Huy động thường xuyên: ¾ Lãi suấthấpdẫn ¾ Thưởng vậtchất a. Tiềngửi không kỳ hạn: b. Biện pháp kỹ thuật: TG không kỳ hạnlàloạiTG màngườigửitiền đượcsử dụng khoảntiềnnàybấtcứ lúc nào. ¾ Cảitiệncácphương tiện thanh toán ¾ Đadạng hóa các hình thứcgởitiền Mục đích gửitiền: nhằm đáp ứng cho nhu cầu thanhtoánchi trả bằng hình thức chuyển khoản qua ¾ Tạo nhiềutiệníchchongườigởitiền(gởivàrútthuận ngân hàng. tiện; giao tiềntậnnhà, rúttiền ởđịaphương khác, bố trị chi nhánh, phòng GD hợplý 75 76 II. Các hình thức huy động vốn: Tiềngửi không kỳ hạn ™ Thủ tụcmở TK, theo dõi hạch toán, chi trả lãi Thủ tụcmở tài khoản: 1. Huy động thường xuyên: ¾ Khách hàng cá nhân: a. Tiềngửi không kỳ hạn: -Cungcấp thông tin về cá nhân và đăng ký chữ ký mẫu cho NH bằng cách điền đầy đủ các thông tin vào mẫu đề Đốitượng gửi: tổ chức và cá nhân có nhu cầu nghị mở tài khoản. thanh toán qua NH. -Xuất trình các giấytờ liên quan giúp cho NH kiểmtra Hình thức huy động: NH huy động nguồntiền các thông tin đã đượcKH cungcấp. này bằng cách mở tài khoảntiềngửi không kỳ hạn -NH mở TK cho KH và cung cấp cho KH số hiệutài cho KH. khoản. -KH nộptiền vào tài khoản để đảmbảo tài khoản đang ở trạng thái hoạt động. 77 78 TS NguyễnChíĐức 13
14. Tiềngửi không kỳ hạn Tiềngửi không kỳ hạn ™ Thủ tụcmở TK, theo dõi hạch toán, chi trả lãi ¾ KH doanh nghiệp: ¾ Theo dõi hạch toán: - Cung cấp thông tin về DN, đăng ký chữ ký mẫucủa người đại điệnchoNH bằng cách điền đầy đủ các thông tin + Khi KH gửitiềnvào(nộptiền vào tài khoản, vào mẫu đề nghị mở TK. người khác chuyểntrả, ) thì NH sẽ ghi có vào tài khoảnvàtiến hành báo có cho KH. -Xuất trình các giấytờ liên quan đếntư cách pháp nhân của DN giúp cho NH kiểm tra các thông tin đãcungcấp. + Khi KH rút tiền(Lĩnh tiềnmặt, chuyểntrả cho -NH mở TK cho DN và cung cấp cho DN số hiệutài người khác , ) thì NH sẽ ghi nợ vào tài khoảnvà khoản. tiếnhànhbáonợ cho KH. -Nộptiền vào tài khoản để đảmbảo tài khoản đang ở trạng thái hoạt động. 79 80 Tiềngửi không kỳ hạn Tiềngửi không kỳ hạn ¾ Tính và trả lãi cho tiềngửi không kỳ hạn: Trong đó: NH trả lãi theo định kỳ hàng tháng vào ngày cuối Di: Số dư thựctế trên tài khoảntiềngửivàothời tháng bằng cách nhậpvàovốngốc(tàikhoảntiền điểmcuối ngày gửi cho khách hàng, ghi có vào tài khoản). Tiềnlãiđượctínhtheosố dư thựctế trên tài khoản Ni: Số ngày duy trì số dư Di trên tài khoản tiềngửivàothời điểmcuốingày. Tiềnlãiđượctínhbằng phương pháp tích số: r: Lãi suấttiềngửi không kỳ hạn (tính theo ngày ) r I = ∑ Di N i × 30 81 82 Ví dụ: Tính lãi tiềngửi không kỳ hạnchoKH Ví dụ: Tính lãi tiềngửi không kỳ hạn cho khách hàng Bảng phân tích tính lãi Thông tin TK tiềngửicủa KH trong tháng 02/2011 như sau: Số ngày Tích số ( Đvt: đồng) Ngày Số dư (Di) -Số dưđầukỳ : 100.000 (Ni) (Di*Ni) - Phát sinh trong kỳ : 31/01 -> 04/02 100.000 5 500.000 05/02 -> 15/02 600.000 11 6.600.000 Ngày Ghi nợ Ghi có 16/02 -> 24/02 1.100.000 9 9.900.000 05/02 500.000 25/02 -> 28/02 700.000 4 2.800.000 16/02 500.000 Tổng 19.800.000 25/02 400.000 Lãi tiềngửi tháng 02 : Hãy tính lãi tiềngửi cho KH trong tháng 02. Biếtrằng lãi suấttiềngửi 19.800.000 *(0,25%/29) = 1.707 đ không kỳ hạn là 0,25% /tháng, ngày tính lãi của NH là ngày 30 mỗi tháng. 83 84 TS NguyễnChíĐức 14
15. b. Tiềngửicókỳ hạn: c. Tiềngửitiếtkiệm: TG có kỳ hạn là TG củatổ chức và cá nhân mà Tiềngửitiếtkiệmlàtiềngửicủacáctầng lớpdân ngườigửitiềnchỉ có thể rút tiềnsaumộtkỳ hạn cư, ngườigửitiềngửi vào NH nhằmmục đích để gửitiềnnhất định theo thỏathuậnvớitổ chức dành, sinh lời và an toàn tài sản. nhậntiềngửi. ¾ Tiếtkiệm không kỳ hạn: ¾ Khi đáo hạn khách hàng không đếnrúttiền thì NH sẽ tái tục cho khách hàng mộtkỳ hạnmới. - Không thoả thuậntrướcvớiNH về thời điểmrút tiềncụ thể. ¾ Mục đích gửitiền: nhằm để an toàn về tài sản đáp ứng được nhu cầu chi tiêu đãxácđịnh sẵn trong - NH sẽ thanhtoántiền lãi cho khách hàng theo định tương lai, đượchưởng lãi. kỳ hàng tháng hoặc vào ngày rút hếtsố dư. -Tiềnlãiđượctínhtheosố tiềngửithựctế củaKH. ¾ Đốitượng gửitiền : Cá nhân và tổ chức. 85 86 c. Tiềngửitiếtkiệm: c. Tiềngửitiếtkiệm: ™ Thủ tụcgửitiềnvàrúttiền ¾ Khi gửitiền: ¾ Tiếtkiệmcókỳ hạn: - Cung cấp cho ngân hàng những thông tin cầnthiếtvề Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn là tiền gửi tiết ngườigửitiền và khoảntiềngửibằng cách điền đầy kiệm, trong đó người gửi tiền thỏa thuận với tổ đủ các yêu cầucủa mẫu giấy đề nghị gửitiền. chức nhận tiền gửi tiết kiệm về kỳ hạn gửi nhất định. -Xuất trình giấytờ pháp lý có liên quan để giúp NH kiểm tra các thông tin trên. Tiềnlãiđược thanh toán định kỳ hàng tháng hoặc thanh toán 1 lầnvàothời điểm đáo hạn -Nộptiền vào tài khoảntiếtkiệm. cùng vớivốngốc. -NH cấp sổ tiếtkiệm cho KH. 87 88 c. Tiềngửitiếtkiệm: c. Tiềngửitiếtkiệm: ™ Thủ tụcgửitiềnvàrúttiền ¾ Rủirođốivớitiềngửitiếtkiệm ¾ Khi rút tiền: 9Mấtsổ tiếtkiệm: - Điền đầy đủ những thông tin vào giấylĩnh tiềntiết kiệm. Ngườigửitiềnphải báo ngay cho NH nơi gửitiền đầy đủ các thông tin cầnthiết liên quan -Xuấttrả sổ tiếtkiệm cho NH. đến khoảntiềngửi. -Xuấttrìnhchứng từ pháplýliênquanđếnngườirúttiền. 9Ngườigửitiềnchết, mất tích, mấtnăng lực - NH kiểm tra tính hợplệ của các chứng từ do khách hàng hành vi dân sự: cung cấp, trả tiền cho KH và thu hồisổ tiếtkiệm. NH sẽ thanhtoántiền lãi và gốc cho người thừakế theo di chúc hoặcngườithừakế theo pháp luật. 89 90 TS NguyễnChíĐức 15
16. 2. Phát hành các giấytờ có giá trị 2. Phát hành các giấytờ có giá trị : (Huy động không thường xuyên): ™ Nội dung chứng từ có giá Huy động không thường xuyên đượcthựchiệndưới 9Mệnh giá: hình thức phát hành chứng từ có giá. Là số tiền được ghi bằng số và bằng chữ trên chứng từ. ¾ Chứng từ có giá ngắnhạn (Kỳ phiếu hoặccác Mệnh giá cho thấymứcvốngốccủangườichủ sở hữugửi loạichứng chỉ tiềngửi-Thờihạndưới1 năm): vào NH. NH phát hành loạichứng từ này để bổ sung vốn 9Thờihạnhiệulực: huy động ngắnhạn. Là khoảnthờigiantừ ngày phát hành cho đến ngày đáo hạn. 9Lãi suất phát hành: ¾ Chứng từ có giá trung dài hạn (Trái phiếu) NH Là mứclãisuất mà NH dùng để tính lãi cho ngườisở hữu phát hành trái phiếunhằmgiatăng vốn trung dài chứng từ. hạn. 91 92 2. Phát hành các giấytờ có giá trị : 2. Phát hành các giấytờ có giá trị : ™ Thủ tục phát hành ™ Thanh toán chi trả : 9 Cân đối nguồnvốnvớisử dụng vốn để xác định „ Vốngốc được thanh toán vào thời điểm đáo hạn nhu cầu phát hành củachứng từ. 9 Lậpkế hoạch phát hành „ Tiềnlãisẽ được thanh toán theo quy định cụ thể 9 Xin phép NHNN củachứng từ đó: 9 Phát hành ra công chúng -Trả lãi trước 9 Theo dõi thanh toán khi chứng từ đáo hạn -Trả lãi sau: Trả lãi định kỳ hoặc khi đáo hạn. 93 94 2. Phát hành các giấytờ có giá trị : 2. Phát hành các giấytờ có giá trị : 9Trả lãi sau : + Trả lãi định kỳ : + Trả 1 lần khi đáo hạn: Toàn bộ tiền Tiềnlãiđược thanh toán thành lãi phát sinh trong thờihạnhiệulực được nhiềukỳ trong suốtthờigianhiệu thanhtoánmộtlầnvàothời điểm đáo hạncủachứng từ. lực(thanh toán vào cuốimỗikỳ hạn) Tiềnlãi= Mệnh giá * Thờihạn* Lãisuất phát hành Tiềnlãi= Mệnh giá * Lãi suất1 kỳ hạn 95 96 TS NguyễnChíĐức 16
17. 2. Phát hành các giấytờ có giá trị : 9Trả lãi trước: Câu hỏi: Toàn bộ tiềnlãiđươc thanh toán So sánh các loạihìnhtiềngởicókỳ hạn, tiền mộtlầnvàothời điểm phát hành gởi không kỳ hạn, tiềngởitiếtkiệm. chứng từ đó, bằng cách khấutrừ vào giá mua. 97 98 Baøi taäp so saùnh gôûi tieàn USD vaø VND: CHƯƠNG 5 OÂng A coù 200tr VND muoán gôûi tieát kieäm 12 thaùng, laõi suaát tieàn gôûi kyø haïn 12 thaùng baèng VND laø 9%/ naêm; laõi suaát TG 12 thaùng baèng USD laø 3,45% / naêm; tyû giaù hieän taïi laø USD/VND = TS CÓ CỦANHTM – 16.030/50, laø nhaân vieân NH baïn khuyeân vaø phaân tích cho OÂng A nhö theá naøo? NGHIỆP VỤ SỬ DỤNG VỐN 99 100 I. ĐẶC ĐIỂM TS CÓ CỦA NHTM I. ĐẶC ĐIỂM TS CÓ CỦA NHTM + Nghiệpvụ sử dụng các nguồnvốncủa NHTM vào HĐKD, bao gồm: + Nghiệpvụ tín dụng (cho vay) là nghiệp vụ sinh lờichủ yếu, sau đó là nghiệpvụ - Ngân quỹ đầutư. -Tíndụng - Đầutư + Nghiệpvụ ngân quỹ cầnthiết đảmbảo cho hoạt động bình thường củaNHTM . - TS có khác 101 102 TS NguyễnChíĐức 17
18. II. THÀNH PHẦN TS CÓ CỦA NHTM II. THÀNH PHẦN TS CÓ CỦA NHTM 1. Ngaân quyõ 2. Tín duïng Tieàn maët taïi quyõ Nghiệpvụ tín dụng bao gồm: Cho vay (Loans) Chiếtkhấu (Discount) Tieàn gôûi cuûa NHTM taïi NHTW Cho thuê tài chính (Financial Leasing) Bao thanh toán (Factoring) Bảo lãnh ngân hàng (Bank Guarantee) Tieàn gôûi cuûa NHTM taïi caùc NHTM khaùc Nghieäp vuï tín duïng ñöôïc thöïc hieän döôùi caùc hình thöùc sau ñaây: 103 104 II. THÀNH PHẦN TS CÓ CỦA NHTM II. THÀNH PHẦN TS CÓ CỦA NHTM 3. Nghieäp vuï ñaàu tö 4. Taøi saûn coù khaùc Laø hình thöùc NH boû voán töï coù ñaàu tö tröïc tieáp quaûn lyù vaø söû duïng phaàn voán cuûa mình, ñeå taïo ra lôïi nhuaän. Ñaàu tö tröïc tieáp Caùc hình thöùc ñaàu tö naøy goàm: Huøn voán lieân doanh trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi Mua coå phaàn cuûa caùc Cty ñôn vò kinh teá. Mua coå phaàn cuûa caùc NH coå phaàn. Bao goàm taøi saûn coá ñònh, caùc khoaûn phaûi Caáp voán thaønh laäp caùc Cty con. thu laø hình thöùc ñaàu tö linh hoaït, coù theå thay ñoåi deã daøng caùc danh muïc ñaàu tö. NHTM ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn coù tính thanh khoaûn cao ñeå coù möùc sinh lôïi töông ñoái oån ñònh maø coøn taïo ra khoaûn “ döï tröõ thöù caáp “ ( Ñaàu tö TC secondary reserves ) saün saøng hoå trôï caùc nhu caàu thanh toaùn phaùt sinh nhanh ngoaøi döï kieán cuûa NH. ( ñaàu tö CK ) Ñaàu tö TC ñöôïc thöïc hieän baèng caùch: Ñaàu tö vaøo traùi phieáu chính phuû vaø traùi phieáu cuûa NHTW. Ñaàu tö vaøo traùi phieáu Cty. 105 106 II. THÀNH PHẦN TS CÓ CỦA NHTM CAÂU HOÛI THAÛO LUAÄN Phân loạithứ tựưutiêncủaTS có 1. Phaân bieät chieát khaáu vaø cho vay? Theo baïn ¾ Dự trữ sơ cấp: tiềnmặtvàtiềngởi hình thöùc caáp tín duïng naøo ruûi ro hôn cho ¾ Dự trữ thứ cấp: dướihìnhthứcchứng khoán ngaân haøng? với điềukiện 2. Baûo laõnh vay voán khaùc vôùi baûo ñaûm tín duïng • Ít rủirovề tín dụng và lãi suất • Thờigianđáo hạnngắn ôû nhöõng ñieåm naøo? • Mang tính thanh khoảncao 3. Cho thueâ taøi chính coù phaûi laø moät hình thöùc caáp tín duïng khoâng? Giaûi thích? ¾ Cấptíndụng cho KH ¾ Đầutư dài hạn 107 108 TS NguyễnChíĐức 18
19. I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT CHƯƠNG 6 1. Tín dụng 1.1 Khái niệm: NGHIỆP VỤ TÍN DỤNG Tín duïng laø quan heä chuyeån nhöôïng taïm thôøi moät CỦA NHTM löôïng giaù trò (döôùi hình thöùc tieàn teä hoaëc hieän vaät) töø chuû theå sôû höõu sang chuû theå söû duïng ñeå sau moät thôøi gian nhaát ñònh thu hoài veà moät löôïng giaù trò lôùn hôn ban ñaàu. Lender Borrower 109 110 I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT 1. Tín dụng 1. Tín dụng 1.1 Khái niệm: Tính chaát cuûa tín duïng: Nhö vaäy tín duïng coù 3 giai ñoaïn vaän ƒ Chæ laø söï chuyeån giao quyeàn söû duïng moät soá tieàn hoaëc taøi saûn thöïc töø chuû theå naøy sang chuû theå khaùc, khoâng laøm thay ñoåi ñoäng: quyeàn sôû höõu (hoaëc coù theå laø chöõ kyù). ƒ Coù thôøi haïn vaø ñöôïc hoaøn traû ñaày ñuû voâ ñieàu kieän caû goác vaø - Giai ñoaïn phaân phoái voán tín duïng laõi. - Giai ñoaïn söû duïng voán tín duïng ƒ Giaù trò ñöôïc baûo toàn vaø naâng leân nhôø lôïi töùc tín duïng. - Giai ñoaïn hoaøn traû voán tín duïng ƒ Ruûi ro trong TD laø taát yeáu vaø khoâng theå loaïi tröø hoaøn toaøn. 111 112 I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT 1. Tín dụng 1. Tín dụng 1.2 Cô sôû khaùch quan cuûa söï hình thaønh 1.2 Cô sôû khaùch quan cuûa söï hình thaønh vaø phaùt trieån tín duïng: vaø phaùt trieån tín duïng: ¾ Xuaát phaùt töø ñaëc ñieåm chu chuyeån voán tieàn teä trong neàn ¾ Xuaát phaùt töø nhu caàu ñaàu tö vaø sinh lôïi cuûa caùc chuû theå kinh teá: trong neàn kinh teá: - Do ñaëc ñieåm tuaàn hoaøn voán cuûa caùc doanh nghieäp trong Ngöôøi taïm thôøi thöøa voán laïi vaãn muoán tìm ñöôïc lôïi nhuaän töø saûn xuaát kinh doanh: nhöõng ñoàng tieàn nhaøn roãi, vaø ngöôøi thieáu voán laïi coù yù muoán + Coù thôøi kì doanh nghieäp taïm thôøi thieáu voán. phaùt trieån, môû roäng saûn xuaát ñeå tìm kieám ñöôïc nhieàu lôïi + Coù thôøi kì doanh nghieäp taïm thôøi thöøa voán. - Do söï khoâng thoáng nhaát giöõa thu nhaäp vaø chi tieâu cuûa caùc nhuaän hôn so vôùi khaû naêng voán voán coù giôùi haïn cuûa mình, töùc hoä gia ñình, caù nhaân trong xaõ hoäi. laø kinh doanh baèng moät phaàn voán cuûa ngöôøi khaùc, luùc naøy - Do söï khoâng truøng khôùp giöõa thu vaø chi cuûa ngaân saùch Nhaø môùi thöïc söï xuaát hieän nhu caàu cho vay vaø ñi vay voán. nöôùc. 113 114 TS NguyễnChíĐức 19
20. I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT 1. Tín dụng 1. Tín dụng 1.3 Chöùc naêng cuûa tín duïng: 1.4 Vai troø cuûa tín duïng: ¾ Taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä trong neàn KT: ¾ Tín duïng goùp phaàn thuùc ñaåy quaù trình taùi saûn xuaát xaõ hoäi Voán tín duïng coù theå phaân phoái döôùi hai hình thöùc: - Tín duïng giuùp ñieàu hoaø voán töø nôi thöøa sang nôi thieáu. - Phaân phoái tröïc tieáp: - Phaân phoái giaùn tieáp: - Tín duïng laø caàu noái giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö. ¾ Tieát kieäm tieàn maët vaø CP löu thoâng cho XH: ¾ Tín duïng laø keânh truyeàn taûi taùc ñoäng cuûa NN ñeán caùc muïc tieâu - Caùc coâng cuï löu thoâng tín duïng nhö thöông phieáu, kyø phieáu, traùi vó moâ phieáu cho pheùp thay theá moät khoái löôïng lôùn tieàn maët löu haønh nhôø ñoù laøm giaûm bôùt chi phí coù lieân quan nhö in tieàn, baûo quaûn tieàn, vaän chuyeån ¾ Tín duïng laø coâng cuï thöïc hieän caùc chính saùch xaõ hoäi cuûa NN - Giao dòch thanh toaùn thoâng qua ngaân haøng döôùi caùc hình thöùc chuyeån khoaûn, thanh toaùn buø tröø cho nhau. ¾ Taïo ñieàu kieän ñeå môû roäng vaø phaùt trieån quan heä kinh teá ñoâí - Taêng toác ñoä chu chuyeån voán trong phaïm vi toaøn xaõ hoäi. ngoaïi 115 116 I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT 1. Tín dụng 1. Tín dụng 1.5 Tín duïng ngaân haøng ( Bank credit ): 1.5 Tín duïng ngaân haøng ( Bank credit ): Phaân loaïi cho vay cuûa ngaân haøng : Khaùi nieäm: Tín duïng ngaân haøng ( TDNH ) laø quan heä tín duïng giöõa ngaân - Caên cöù vaøo muïc ñích tín duïng haøng vôùi caùc chuû theå khaùc trong neàn kinh teá + Cho vay baát ñoäng saûn: + Ngaân haøng caáp cho vay caùc chuû theå kinh teá, caùc caù nhaân + Cho vay coâng nghieäp vaø thöông maïi: baèng vieäc thieát laäp caùc hôïp ñoàng tín duïng, kheá öôùc nhaän nôï + Cho vay noâng nghieäp: + Ngaân haøng nhaän tieàn göûi cuûa caùc chuû theå kinh teá, caùc caù + Cho vay tieâu duøng: nhaân hoaëc phaùt haønh chöùng chæ tieàn göûi: kì phieáu, traùi phieáu ngaân haøng ñeå huy ñoäng voán. + Cho vay khaùc 117 118 I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT 1. Tín dụng 1. Tín dụng 1.5 Tín duïng ngaân haøng ( Bank credit ): 1.5 Tín duïng ngaân haøng ( Bank credit ): Phaân loaïi cho vay cuûa ngaân haøng : Phaân loaïi cho vay cuûa ngaân haøng : - Caên cöù vaøo thôøi haïn tín duïng - Neáu caên cöù vaøo tính chaát luaân chuyeån cuûa voán: + Cho vay ngaén haïn: + Cho vay voán löu ñoäng + Cho vay trung haïn: + Cho vay voán coá ñònh + Cho vay daøi haïn: - Neáu caên cöù vaøo phöông phaùp caáp tieàn vay vaø thu nôï: - Caên cöù vaøo baûo ñaûm cuûa tín duïng + Cho vay töøng laàn + Cho vay khoâng baûo ñaûm baèng TS : + Cho vay theo haïn möùc + Cho vay coù baûo ñaûm baèng TS: 119 120 TS NguyễnChíĐức 20
21. I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT 1. Tín dụng 2. Lãi suấtchovay 2.1 Khaùi nieäm vaø caùc pheùp ño laõi suaát: 1.5 Tín duïng ngaân haøng ( Bank credit ): ¾ Lôïi töùc tín duïng laø phaàn giaù trò taêng theâm maø ngöôøi ñi vay Ñaëc ñieåm cuûa TDNH: phaûi traû cho ngöôøi vay sau khi ñaõ söû duïng soá tieàn vay trong moät - Chuû theå laø NH vaø beân coøn laïi laø caùc chuû theå khaùc trong neàn thôøi gian nhaát ñònh. KT, nhö caùc DN, hoä gia ñình, caù nhaân ¾ Laõi suaát laø tyû leä %, phaûn aùnh tieàn laõi (hay chi phí) phaûi traû - Ñoái töôïng chuû yeáu laø tieàn teä, cuõng coù theå laø TS tính treântoång soá vay trong moät thôøi gian nhaát ñònh. - Thôøi haïn raát linh hoaït, coù theå laø ngaén haïn, trung haïn hoaëc daøi haïn. • T = t + Kt ( t laø voán tieàn teä, Kt laø tieàn laõi ) - Coâng cuï cuõng raát linh hoaït, coù theå laø kì phieáu, traùi phieáu NH, caùc HÑTD ¾ Laõi (lôïi töùc) laø giaù caû cuûa quyeàn söû duïng voán tín duïng – goïi taét - Hình thöùc TD mang tính chaát giaùn tieáp. laø giaù caû cuûa voán tín duïng. - Muïc ñích laø nhaèm phuïc vuï SX, KD hoaëc tieâu duøng qua ñoù thu ¾ Laõi suaát laø coâng cuï phaûn aùnh giaù caû cuûa voán tín duïng. ñöôïc lôïi nhuaän. 121 122 2.1 Khaùi nieäm vaø caùc pheùp ño laõi suaát: I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT 2. Lãi suấtchovay ¾ Giaù caû cuûa voán tín duïng = Laõi tính theo r NH + Cp phi laõi 2.1 Khaùi nieäm vaø caùc pheùp ño laõi suaát: ¾Laõi suaát ñôn (Simple Interest) laø laõi suaát aùp duïng trong tröôøng ¾ Laõi suaát hieäu duïng (Effective interest rate) hôïp, heát moãi kì haïn cuûa laõi suaát, ngöôøi ñi vay phaûi hoaøn traû cho ¾ Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán laõi suaát hieäu duïng: ngöôøi cho vay tieàn laõi cuûa khoaûn vay ñoù. ƒ Laõi suaát tieàn vay NH coâng boá goàm: CP huy ñoäng voán; CP hoaït [Vn =V0(1+ni)] ñoäng; phí buø ñaép ruûi ro cuûa khoaûn vay; LN cuûa khoaûn vay. ¾Laõi suaát keùp (Compound Interest): laø laõi suaát aùp duïng trong Phí buø ñaép ruûi ro (S) = xaùc suaát vôõnôï(PD) x tyûleäthieäthaïikhi tröôøng hôïp, heát moãi kì haïn cuûa laõi suaát, laõi suaát ñôn trong kì vôõ nôï (LGD) ñöôïc goäp vaøo voán ñeå tính laõi cho kì tieáp theo. ƒ Caùch thöùc tính laõi cuûa NH: taùc ñoäng ñeán CP thöïc traû cuûa KH V =V (1+i)n (traû laõi tröôùc; traû laõi goäp; traû laõi keùp ) n 0 i i = ƒ Caùc yeáu toá phi laõi cuûa NH: phí cam keát Ví duï: ¾Lãi suấttỷ lệ: l m ¾Lãi suấttương đương (i’) i' = m 1 + i − 1 123 124 I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT 2. Lãi suấtchovay 2. Lãi suấtchovay ¾ VD1: Bà A bỏ vốn 100trđ vớilãisuất đầutư là 12%/năm trong 2.2 Phaân loaïi laõi suaát : vòng 2 năm 3 tháng. Xác định giá trịđạt được vào cuối đợt đầutư. ¾ Caên cöù vaøo quan heä tín duïng: (lãi đơn) •- Laõi suaát thöông maïi: ¾ VD2: NH cho vay ngắnhạn1 khoảntiền 200trđ với các đksau: •- Laõi suaát tín duïng Nhaø nöôùc: Lãi suất9,6% năm •r phi ruûi ro ( r tín phieáu ), r traùi phieáu CPû. Phí hồ sơ: 200.000đ •- Laõi suaát ngaân haøng: • + Laõi suaát tieàn göûi: Các khoản chi phí khác : 0,2% vốngốc. • + Laõi suaát cô baûn: Xác định lãi suấtthựccủakhoản vay trên trong các đk sau: • + Laõi suaát cho vay: thời gian vay là 1 nămvàthời gian vay là 4 tháng. • + Laõi suaát chieát khaáu: Nếu trong hợp đồng vay quy định người đivayphảitrả trướclãi • + Laõi suaát taùi chieát khaáu: vay thì lãi suấtthựcsẽ thay đổintn? • + Laõi suaát lieân ngaân haøng ( Interbank Offered rate ) : 125 126 TS NguyễnChíĐức 21
22. I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT 2. Lãi suấtchovay 2. Lãi suấtchovay 2.2 Phaân loaïi laõi suaát : 2.3 Nhaân toá aûnh höôûng ñeán laõi suaát: ¾ Caên cöù vaøo thôøi haïn tín duïng: ¾ Nhaân toá tröïc tieáp : Cung caàu quyõ cho vay. • - Laõi suaát ngaén haïn ¾ Nhaân toá giaùn tieáp: Bao goàm caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán laõi suaát • - Laõi suaát daøi haïn caân baèng thoâng qua cung caàu quyõ cho vay. ¾ Caên cöù vaøo giaù trò thöïc cuûa laõi suaát: •- Laïm phaùt döï tính. • - Laõi suaát danh nghóa •- Söï phaùt trieån cuûa kinh teá. •- Tyû suaát lôïi nhuaän bình quaân cuûa neàn kinh teá. • -Laõisuaátthöïc •- Thôøi giaù, ruûi ro vaø tính loûng cuûa caùc taøi saûn taøi chính: ¾ Caên cöù vaøo tính chaát oån ñònh cuûa laõi suaát: •- Chính saùch taøi chính cuûa Nhaø nöôùc. • - Laõi suaát coá ñònh •- Chính saùch tieàn teä cuûa ngaân haøng trung öông. • - Laõi suaát bieán ñoåi 127 128 I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT I. TÍN DỤNG NH VÀ LÃI SUẤT 2. Lãi suấtchovay 2. Lãi suấtchovay 2.4 Taùc ñoäng cuûa laõi suaát: 2.5 Vai troø cuûa laõi suaát trong neàn kinh teá thò tröôøng: ¾ Laõi suaát laø phöông tieän kích thích lôïi ích vaät chaát ñeå thu huùt ¾Laõi suaát vaø ñaàu tö: moïi nguoàn voán nhaøn roåi trong neàn kinh teá. ¾Laõi suaát vaø chi tieâu tieâu duøng: ¾ Laõi suaát laø coâng cuï kích thích ñaàu tö phaùt trieån kinh teá. ¾ Laõi suaát laø ñoøn baåy kích thích ngaân haøng vaø caùc doanh ¾Laõi suaát vaø xuaát khaåu roøng: thoâng qua giaù trò VND nghieäp kinh doanh coù hieäu quaû. ¾Laõi suaát vaø laïm phaùt: ¾ Laõi suaát laø moät trong nhöõng coâng cuï döï baùp tình hình neàn kinh teá. ¾ Laõi suaát laø coâng cuï ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá. 129 130 II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN KHI CHO VAY CHƯƠNG 6 2.1. Mộtsố khái niệmcơ bản ƒ Quy chế cho vay củatổ chứctíndụng đốivới khách hàng NGHIỆP VỤ TÍN DỤNG ban hành theo Quyết định số 1627/2001/QĐ-NHNN ngày 31/12/2001 củaThống đốcNgânhàngNhànước. ƒ Quyết định 127/2005/Qđ-NHNN ngày 03/02/2005 sửa đổi1 số CỦA NHTM điều quyết định 1627. ¾ Cho vay là mộthìnhthứccấp tín dụng, theo đótổ chứctíndụng giao cho khách hàng sử dụng một khoảntiền để sử dụng vào mục đích và thờigiannhất định theo thoả thuậnvới nguyên tắccóhoàntrả cả gốcvàlãi. ¾ Thờihạn cho vay là khoảng thờigianđược tính từ khi khách hàng bắt đầunhậnvốnvaychođếnthời điểmtrả hếtnợ gốcvàlãivốnvay đã đượcthoả thuậntronghợp đồng tín dụng giữatổ chứctíndụng và khách hàng. 131 132 TS NguyễnChíĐức 22
23. II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN KHI CHO VAY II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN KHI CHO VAY 2.1. Mộtsố khái niệmcơ bản 2.1. Mộtsố khái niệmcơ bản ¾ Kỳ hạntrả nợ là các khoảng thời gian trong thờihạn cho vay đã ¾ Dự án đầutư, phương án sảnxuất, kinh doanh, dịch vụ hoặcdự đượcthoả thuậngiữatổ chứctíndụng và khách hàng mà tạicuốimỗi án đầutư, phương án phụcvụ đờisống mà khách hàng gửi đếntổ khoảng thờigianđó khách hàng phảitrả mộtphầnhoặctoànbộ vốn chứctíndụng là mộttậphợpnhững đề xuất; trong đócónhucầuvốn, vay cho tổ chức tín dụng. vay vốn, cách thứcsử dụng vốnvàcáchthứctrả nợ vay trong một ¾ Cơ cấulạithờihạntrả nợ là việctổ chức tín dụng điềuchỉnh kỳ khoảng thờigianxácđịnh. hạntrả nợ, gia hạnnợ vay đốivới các khoảnnợ vay của khách hàng ¾ Hạnmứctíndụng là mứcdư nợ vay tối đa đượcduytrìtrongmột theo hai phương thứcsau: thờihạnnhất định mà tổ chức tín dụng và khách hàng đãthoả thuận - Điềuchỉnh kỳ hạntrả nợ là việctổ chứctíndụng chấp trong hợp đồng tín dụng. thuậnthayđổikỳ hạntrả nợ gốcvà/hoặclãivốn vay trong phạmvi thờihạnchovayđãthoả thuậntrước đó trong hợp đồng tín dụng, mà ¾ Khả năng tài chính của khách hàng vay là khả năng về vốn, tài kỳ hạntrả nợ cuối cùng không thay đổi. sảncủa khách hàng vay để bảo đảmhoạt động thường xuyên và thực - Gia hạnnợ vay là việctổ chức tín dụng chấpthuậnkéodài hiệncácnghĩavụ thanh toán. thêm một khoảng thờigiantrả nợ gốcvà/hoặclãivốnvay, vượtquá thờihạnchovayđãthoả thuậntrước đótronghợp đồng tín dụng. 133 134 II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN KHI CHO VAY II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN KHI CHO VAY 2.1. Mộtsố khái niệmcơ bản 2.2 Nguyên tắc cho vay và điềukiện cho vay ¾ Nguyên tắc vay vốn: ¾ Thờigianânhạn: khoảng thờigianKH nhậntiềnvaylần đầu -Sử dụng vốnvayđúng mục đích đãthoả thuậntronghợp đồng tín tiên cho đếntrướcngàybắt đầucủakỳ hạntrả nợ đầutiên. dụng. -Hoàntrả nợ gốcvàlãivốnvayđúng thờihạn đãthoả thuậntrong hợp đồng tín dụng. ¾ Thờihạngiải ngân là khoảng thờigiantừ ngày KH nhậntiền ¾ Điềukiệnvayvốn vay lần đầutiênchođếnngàykết thúc việcnhậntiền vay. TCTD xem xét và quyết định cho vay khi KH có đủ các điềukiệnsau: -Cónăng lực PLDS, HVDS và chịu TNDS theo quy định củaPL. ¾ Thờihạnthunợ là khoảng thờigiantrongthờihạn cho vay, -Mục đích sử dụng vốnvayhợp pháp. đượctínhtừ ngày bắt đầucủakỳ hạntrả nợ đầutiênđếnngày -Cókhả năng tài chính đảmbảotrả nợ trong thờihạncam kết. KH phảitrả hếtnợ gốcvàlãitiềnvay. -Códự án đầutư, phương án SX, KD, DV khả thi và có hiệuquả; hoặccódự án đầutư, phương án phụcvụ đờisống khả thi và phù hợp Thờihạnthunợ = thờigianchovay–thờigianânhạn với quy định củaPL. -Thựchiện các quy định về BĐTV theo quy định củaCP vàhướng dẫncủa NHNN ViệtNam. 135 136 II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN KHI CHO VAY II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN KHI CHO VAY 2.3 Thể loạichovay 2.4 Những nhu cầuvốn không đượcchovay TCTD xem xét quyết định cho KH vay theo các thể loạingắn ¾ TCTD không được cho vay các nhu cầuvốnsauđây: hạn, trung hạnvàdàihạnnhằm đáp ứng nhu cầuvốnchosản a) Để mua sắmcáctàisản và các chi phí hình thành nên tài xuất, kinh doanh, dịch vụ, đờisống và các dự án đầutư phát sản mà pháp luậtcấm mua bán, chuyểnnhượng, chuyển đổi; triển: b) Để thanh toán các chi phí cho việcthựchiện các giao dịch ¾ Cho vay ngắnhạn là các khoản vay có thờihạn cho vay mà pháp luậtcấm; đến 12 tháng; c) Để đáp ứng các nhu cầutàichínhcủa các giao dịch mà ¾ Cho vay trung hạn là các khoản vay có thờihạn cho vay từ pháp luậtcấm. trên 12 tháng đến 60 tháng; ¾ Cho vay dài hạn là các khoảnvaycóthờihạn cho vay từ ¾ Việc đảonợ, các TCTD thựchiệntheoquyđịnh riêng của trên 60 tháng trở lên. NHNN ViệtNam. 137 138 TS NguyễnChíĐức 23
24. II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN KHI CHO VAY II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN KHI CHO VAY 2.5 Hồ sơ vay vốn: 2.6 Thẩm định và quyết định cho vay - Giaáy ñeà nghò vay voán ¾TCTD xây dựng quy trình xét duyệt cho vay theo nguyên tắcbảo đảm tính độclập và phân định rõ ràng trách nhiệm cá nhân, trách nhiệmgiữa - Giaáy tôø chöùng minh tö caùch caù nhaân, phaùp nhaân cuûa KH. khâu thẩm định và quyết định cho vay. ¾ TCTD xem xét, đánh giá tính khả thi, hiệuquả củadự án đầutư, - Phöông aùn vay voán phương án sảnxuất, kinh doanh, dịch vụ hoặcdự án đầutư, phương án phụcvụđờisống và khả năng hoàn trả nợ vay củakháchhàngđể quyết -Hồ sơ taøi chính định cho vay. ¾ TCTD quy định cụ thể và niêm yết công khai thờihạntối đaphải thông -GiaáytôøTSBÑ báo quyết định cho vay hoặc không cho vay đốivớiKH, kể từ khi nhận được đầy đủ hồ sơ vay vốn và thông tin cầnthiếtcủaKH. Trường hợp - Giaáy tôø khaùc. quyết định không cho vay, TCTD phải thông báo cho KH bằng vănbản, trong đó nêu rõ căncứ từ chối cho vay. 139 140 II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN KHI CHO VAY II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN KHI CHO VAY 2.7 Phương thứcchovay 2.7 Phương thứcchovay ¾ Cho vay từng lần: Mỗilầnvayvốn KH và TCTD thựchiệnthủ tục vay vốncầnthiếtvàkýkết HĐTD. ¾ Cho vay trả góp: Khi vay vốn, tổ chứctíndụng và khách hàng xác ¾ Cho vay theo hạnmứctíndụng: TCTD và KH xác định và thoả định và thoả thuậnsố lãi vốn vay phảitrả cộng vớisố nợ gốc được thuậnmộthạnmứctíndụng duy trì trong mộtkhoảng thờigiannhất chia ra để trả nợ theo nhiềukỳ hạn trong thờihạn cho vay. định. ¾ Cho vay thông qua nghiệpvụ phát hành và sử dụng thẻ tín dụng: ¾ Cho vay theo dự án đầutư: TCTD cho KH vay vốn để thựchiện Tổ chứctíndụng chấpthuận cho khách hàng đượcsử dụng số vốn các dự án đầutư phát triểnSX, KD, DV vàcácdự án đầutư phục vay trong phạmvi hạnmứctíndụng để thanh toán tiền mua hàng vụđờisống. hoá, dịch vụ và rút tiềnmặttạimáyrúttiềntựđộng hoặc điểm ứng tiềnmặtlàđạilýcủatổ chứctíndụng. ¾ Cho vay hợpvốn: Một nhóm tổ chứctíndụng cùng cho vay đối vớimộtdự án vay vốnhoặcphương án vay vốncủa khách hàng; ¾ Cho vay theo hạnmứcthấu chi: Là việcchovaymàtổ chứctín trong đó, có mộttổ chứctíndụng làm đầumốidànxếp, phốihợpvới dụng thỏathuậnbằng vănbảnchấpthuận cho khách hàng chi vượt các tổ chứctíndụng khác. Việcchovayhợpvốnthựchiện theo quy số tiềncótrêntàikhoản thanh toán củakháchhàng định củaQuychế này và Quy chếđồng tài trợ củacáctổ chứctín dụng do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước ban hành. 141 142 II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN KHI CHO VAY II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN KHI CHO VAY 2.8 Hợp đồng TD 2.8 Hợp đồng TD „ Các yếutố cơ bảncủahợp đồng Tín dụng ¾ Việcchovaycủa TCTD và KH vay phải đượclập thành hợp đồng „ Phần1giớithiệuhợp đồng: TD. „ Quốchiệu. ¾Hợp đồng TD là VB pháp lý xác nhậnmốiqhTD giữaNH vàKH „ Số hiệuHợp đồng. vay, trong đóthỏathuậnvề quyềnhạn, nghĩavụ các bên trong quá „ Thờigianhợp đồng. trình thựchiệnTD. „ Tên hợp đồng. ¾ Hợp đồng TD là dạng hợp đồng song phương (dân sự hoặckinhtế „ Các chế tài Hợp đồng. tùy đốitượng KH và mục đích vay vốn) „ Địa điểmhợp đồng. 143 144 TS NguyễnChíĐức 24
25. II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN KHI CHO VAY 2.8 Hợp đồng TD „ Phần2 -Nội dung hợp đồng „ Các điềukhoản thông lệ „ Các điềukhoảnchính CHƯƠNG 6 „ Số tiền „ Mục đích „ Lãi suất NGHIỆP VỤ TÍN DỤNG „ Thờihạn „ Các điềukhoản tùy nghi CỦA NHTM „ Phần3 -Kýkết 145 146 III. QUY TRÌNH CẤP TD III. QUY TRÌNH CẤP TD 2. Quy trình mẫu 1. KN quy trình cấpTD: KH: NV tín dụng: Lậphồ sơ: cung cấp các tài -Tiếp xúc, hướng dẫn. -Giấy đề nghị vay vốn liệu và thông tin -Phỏng vấnKH -Hồ sơ pháp lý ¾ Là tổng hợp các nguyên tắc, qui định của -Phương án/dự án NH trong việccấpTD; ¾ Các bước đicụ thể từ khi chuẩnbị hồ sơ Thu thập thông Tổ chứcphântíchvà Kếtquả ghi nhận: tin qua phỏng thẩm định: -Biên bản, báo cáo đếnkhichấmdứt quan hệ TD; vấn, trao đổi -Pháp lý. -Tờ trình -Bảo đảmnợ vay -Giấytờ về bảo đảm ¾ Gồm nhiềugiaiđoạn mang tính chất liên nợ hoàn, trậttự nhất định, và có quan hệ chặt Cậpnhật thông Quyết định TD: Giấy chẽ gắnbóvới nhau; tin thị trường, -Hội đồng phán quyết. Từ chối báo lý chính sách, pháp -Cá nhân phán quyết do lý. 147 148 III. QUY TRÌNH CHO VAY III. QUY TRÌNH CHO VAY Phân tích và thẩm định TD Chấpthuận Hợp đồng TD: -Đàm phán ¾ Các nguồnvàphương thứcthuthập thông tin. -Ký kếtHđ TD Giải ngân: -Ký kết HĐ phụ khác „ Thông tin từ hồ sơ khách hàng. -ChuyểntiềnvàoTK KH -Trả cho nhà cung cấp „ Thông tin phỏng vấn. Tổ chứcgiámsát: Giám sát Vi phạm „ Thông tin từ NH. NV kế toán, TD, thanh tra, kiểm soát viên. TD HĐ „ Thông tin từ NH khác. Thu nợ gốcvàlãi Không đúng hạn „ Thông tin từ trung tâm thông tin tín dụng (Credit information Centre- CIC). Thanh lý HĐTD Đầy đủ và đúng hạn Cơ cấulạinợ, ngừng giải bắtbuộc ngân, cảnh cáo „ Thông tin từ các phương tiệnthôngtin đại chúng. Thanh lý HĐTD „ Thông tin từ thị trường. mặc nhiên Xử lý: tòa án, cơ quan thẩm quyền Không đủ, không đúng hạn 149 150 TS NguyễnChíĐức 25
26. III. QUY TRÌNH CHO VAY III. QUY TRÌNH CHO VAY Phân tích và thẩm định TD Giám sát TD 1. Uy tín 3. Năng lực ¾ Theo dõi khoảnTD đãthựchiện 2. Mục đích pháp lý ¾Thu nợ theo kỳ hạnthỏathuận ¾Tái xét và phân hạng TD: -TáixétthựcchấtlàtiếnhànhphântíchTD vớikhoản Phân tích 4. Môi 5.Khả năng TD đãcấp => đánh giá chấtlượng TD (phân loạinợ), tín dụng trường tạotiền phát hiệnrủirođể có hướng xử lý kịpthời. -Là1 côngcụ thanh tra, kiểm toán nộibộ, đảmbảohoạt động TD được an toàn, đúng hướng và có hiệuquả. 7. Nguồntiền 8.Tài sản 6.Tính bảo đảm trả nợ khả thi 151 152 III. QUY TRÌNH CHO VAY Giám sát TD ¾ Mục tiêu giám sát TD: Thanh lý TD ƒ Đôn đốcKH thựchiện đúng cam kếthợp đồng; ƒ Cậpnhật thông tin củaKH; ¾ Thanh lý mặc nhiên: KH hoàn trả nợ đúng cam kết ƒ Phát hiệncácdấuhiệucảnh báo rủiroTD; trong hợp đồng TD, không vi phạm => thủ tụcgiảichấp, xóa đăng ký GDBĐ, cuối cùng là lưutrữ hồ sơ; ¾ PP giám sát: ¾Thanh lý bắtbuộclàmột trong 2 nhóm biệnphápxử ƒ GS hoạt động tài khoảncủa KH tạiNH; lý nợ xấu, nợ có vấn đề; (biện pháp còn lạilàkhaithác ƒ Phân tích BCTC theo định kỳ; đốivớinhững khoảnnợ còn khả năng thu hồi). ƒ Viếng thămvàkiểm soát địa điểmKD, nơicư trú của KH; Thanh lý bắtbuộcnhư: phát mãi TSBĐ, đề nghị cơ quan ƒ Kiểmtra BĐTV; chứcnăng cho giảithể, tòa án cho phá sản, khởikiện ƒ GS hoạt động KH thông qua các mối quan hệ KH khác; ƒ GS qua các nguồn thông tin khác 153 154 IV. THẨM ĐỊNH TD CHƯƠNG 6 ¾Thaåm ñònh hoà sô phaùp lyù ¾Thaåmñònhtìnhhìnhtaøichínhcuûakhaùchhaøng. ¾Thaåm ñònh phöông aùn saûn xuaát kinh doanh NGHIỆP VỤ TÍN DỤNG ¾Thaåm ñònh TSBÑ CỦA NHTM 155 156 TS NguyễnChíĐức 26
27. IV. THẨM ĐỊNH TD IV. THẨM ĐỊNH TD 4.1 Thaåm ñònh hoà sô phaùp lyù 4.2 Thaåmñònhtìnhhìnhtaøichínhcuûakhaùchhaøng ¾ Năng lực pháp lý ¾ Đánh giá sự chính xác và trung thựccủaBCTC ƒ Khách hàng là DN ƒ Khách hàng cá nhân ¾ Phân tích, đánh giá các chỉ tiêu kinh tế, tài chính ¾ Mô hình tổ chức, bố trí lao động ¾ Tình hình TC của DN: cơ cấu TS, nguồnvốn, ¾ QuảntrịđiềuhànhDN công nợ, khả năng thanh toán, khả năng sinh lợi, về doanh thu, chi phí, lợinhuận. ¾ Ngành nghề kinh doanh ¾ Hướng xử lý của DN trong thờigiantới. ¾ Các rủirochủ yếu 157 158 IV. THẨM ĐỊNH TD IV. THẨM ĐỊNH TD 4.3 Thaåm ñònh phương aùn cuûa khaùch haøng 4.4 Thaåm ñònh bảoñảmtiền vay cuûa khaùch haøng ¾ Phân tích phương án KD khả thi ¾ Thẩm định tính pháp lý tài sản. ¾Thẩm định chủ sở hữuTS. ¾ Tính toán hiệuquả kinh tế củaphương án ¾Thẩm định giá trị TS. ¾Thẩm định tính thanh khoảncủaTS. ¾ Phân tích khả năng vay trả, nguồntrả, hạntrả. ¾Thẩm định tính rủirocủaTS 159 160 V Bảo đảmtíndụng CHƯƠNG 6 NGHỊ ĐỊNH CỦA CHÍNH PHỦ SỐ 163/2006/NĐ-CP NGÀY 29 THÁNG 12 NGHIỆP VỤ TÍN DỤNG NĂM 2006 VỀ GIAO DỊCH BẢO ĐẢM 1 Khái niệm: CỦA NHTM BÑTD laø vieäc TCTD aùp duïng caùc bieän phaùp nhaèm phoøng ngöøa ruûi ro, taïo cô sôû kinh teá vaø phaùp lyù ñeå thu hoài ñöôïc caùc khoaûn nôï ñaõ cho khaùch haøng vay. Laø vieäc baûo veä quyeàn lôïi cuûa ngöôøi cho vay döïa treân cô sôû theá chaáp, caàm coá taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa ngöôøi ñi vay hoaëc baûo laõnh cuûa beân thöù ba. 161 162 TS NguyễnChíĐức 27
28. V. Bảo đảmtíndụng V. Bảo đảmtíndụng 3 Caùc bieän phaùp BÑTD 2 Mục đích a. Thế chấp taøi saûn: ¾Naâng cao traùch nhieäm thöïc hieän cam keát traû nôï cuûa beân vay. ¾ Khái niệm: Thế chấp tài sản là việc một bên (bên thế chấp) dùng ¾Phoøng ngöøa ruûi ro khi phöông aùn traû nôï döï kieán cuûa beân vay tài sản thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân khoâng thöïc hieän ñöôïc, hoaëc xaûy ra caùc ruûi ro khoâng löôøng tröôùc. sự đối với bên kia (bên nhận thế chấp) và không chuyển giao tài ¾Phoøng ngöøa gian laän. sản đó cho bên nhận thế chấp. 163 164 3 Caùc bieän phaùp BÑTD 3 Caùc bieän phaùp BÑTD ¾ Tài sản thế chấp: -Bất động sảnvàtàisảngắnliền; ¾ Caùc loaïi theá chaáp: -Giátrị quyềnsử dụng đất; ƒ Theá chaáp thöù nhaát vaø theá chaáp thöù hai - Tàu biển theo quy định củaBộ Luật Hàng hảiViệtNam, tàubay - Theá chaáp thöù nhaát: laø vieäc theá chaáp taøi saûn ñeå ñaûm baûo theo quy định củaLuật Hàng không dân dụng ViệtNam; cho moùn vay thöù nhaát (coù theå theá chaáp cho moät beân vay -Tàisản hình thành trong tương lai là bất động sản hình thành sau thời điểmkýkếtgiaodịch thế chấpvàsẽ thuộcquyềnsở hữu hoaëc cho nhieàu beân vay). của bên thế chấpnhư hoa lợi, lợitức, tiềnbảohiểm và các quyền - Theá chaáp thöù hai laø hình thöùc theá chaáp trong ñoù ngöôøi ñi phát sinh từ bất động sản; vay söû duïng phaàn cheânh leänh giöõa giaù trò taøi saûn theá chaáp -Cácloại động sảncóxácnhậnchủ quyềnnhư phương tiện vậnchuyển; vaø khoaûn nôï thöù nhaát ñeå ñaûm baûo cho khoaûn nôï thöù hai. 165 166 3 Caùc bieän phaùp BÑTD 3 Caùc bieän phaùp BÑTD ¾ Caùc loaïi theá chaáp: ¾ Caùc loaïi theá chaáp: ƒ Theá chaáp tröïc tieáp vaø theá chaáp giaùn tieáp ƒ Theá chaáp phaùp lyù vaø theá chaáp coâng baèng: - Theá chaáp tröïc tieáp laø hình thöùc theá chaáp baèng taøi saûn hình thaønh töø voán vay. - Theá chaáp phaùp lyù laø khi ngöôøi vay khoâng thanh toaùn ñöôïc nôï - Theá chaáp giaùn tieáp laø hình thöùc theá chaáp maø trong ñoù taøi thì ngaân haøng ñöôïc quyeàn baùn taøi saûn hoaëc cho thueâ vôùi tö caùch saûn theá chaáp laø taøi saûn ñaõ coù saún thuoäc sôû höõu cuûa beân ñi laø ngöôøi chuû sôû höõu maø khoâng caàn thöïc hieän caùc thuû tuïc toá tuïng ñeå nhôø söï can thieäp cuûa toaøn aùn. vay. ƒ Theá chaáp toaøn boä vaø theá chaáp moät phaàn baát ñoäng saûn. - Theá chaáp coâng baèng laø khi ngöôøi ñi vay khoâng thöïc hieän ñöôïc Trong tröôøng hôïp theá chaáp moät phaàn baát ñoäng saûn coù vaät nghóa vuï theo hôïp ñoàng thì vieäc xöû lyù taøi saûn phaûi döïa treân cô sôû phuï thì vaät phuï chæ thuoäc taøi saûn theá chaáp neáu coù thoaû thoûa thuaän giöõa ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho vay hoaëc phaûi nhôø thuaän. ñeán söï can thieäp cuûa toaø aùn neáu coù tranh chaáp. 167 168 TS NguyễnChíĐức 28
29. 3 Caùc bieän phaùp BÑTD 3 Caùc bieän phaùp BÑTD b. Cầmcố tài sản : c. Bảo lãnh: ¾ Khái niệm: là việcmột bên dùng tài sảnthuộcsở hữucủamình ¾ Khái niệm: là việc người thứ ba (sau đây gọi là bên bảo lãnh) để bảo đảmthựchiện nghĩavụ dân sựđốivới bên kia và chuyển cam kết với bên có quyền (sau đây gọi là bên nhận bảo lãnh) sẽ giao tài sản đó cho bên nhậncầmcố. thực hiện nghĩa vụ thay cho bên có nghĩa vụ (sau đây gọi là bên được bảo lãnh), nếu khi đến thời hạn mà bên được bảo lãnh không ¾ Các loạiTS cầmcố: thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ. -Xe cộ, máy móc, hàng hóa, vàng ¾ Các loạibảo lãnh: -Giấytờ có giá -BL có bảo đảmbằng TS hoặcbằng uy tín (chỉ dành cho TCTD) -Quyền TS phát sinh từ quyền tác giả, quyềnsở hữu công nghiệp, -BL mộtphần(phảighirõsố tiềnBL) hoặctoànbộ nghĩavụ quyền đòi nợ, quyềnnhận đượcsố tiềnBH -Lợitức và các quyền phát sinh từ TS cầmcố. 169 170 3 Caùc bieän phaùp BÑTV 4 Nguyeân taéc cuûa BÑTV d. Tín chấp: ¾ TCTD coù quyeàn chuû ñoäng löïa choïn, quyeát ñònh bieän phaùp cho vay Tín chấplàviệctổ chứcchínhtrị -xãhộitạicơ sở bằng uy tín củamìnhbảo đảm cho cá nhân, hộ gia đình nghèo vay một BÑTV baèng taøi saûn hay khoâng baèng taøi saûn vaø töï chòu traùch nhieäm. khoảntiềntạitổ chứctíndụng để sảnxuất, kinh doanh, làm dịch ¾ Khaùch haøng vay voán ñöôïc TCTD cho vay khoâng coù baûo ñaûm baèng taøi vụ. Cá nhân, hộ gia đình nghèo đượcbảo đảmbằng tín chấp phải là thành viên củamột trong các tổ chức chính trị -xãhội saûn, neáu trong quaù trình söû duïng voán vay khaùch haøng vi phaïm cam keát sau: thì TCTD coù quyeàn aùp duïng caùc bieän phaùp baûo ñaûm baèng taøi saûn hoaëc 1. Hội Nông dân ViệtNam; thu hoài nôï tröôùc thôøi haïn. 2. HộiLiênhiệpPhụ nữ ViệtNam; ¾ TCTD coù quyeàn xöû lyù taøi saûn BÑTV theo quy ñònh cuûa Phaùp luaät ñeå 3. Tổng Liên đoàn Lao động ViệtNam; thu hoài nôï khi khaùch haøng vay khoâng thöïc hieän hoaëc thöïc hieän khoâng 4. Đoàn Thanh niên Cộng sảnHồ Chí Minh; ñuùng nghóa vuï traû nôï nhö ñaõ cam keát. 5. HộiCựuchiếnbinhViệtNam; ¾ Sau khi xöû lyù taøi saûn BÑTV maø khaùch haøng vay hoaëc beân baûo laõnh 6. MặttrậnTổ quốcViệtNam. vaãn chöa thöïc hieän ñuùng nghóa vuï traû nôï thì coù traùch nhieäm tieáp tuïc thöïc hieän ñuùng nghóa vuï traû nôï nhö ñaõ cam keát. 171 172 5 Nguyeân taéc xử lyù TS 6 Phöông thöùc xử lyù TS theo thoûa thuaän ¾ Trong trường hợptàisản được dùng để bảo đảmthựchiệnmộtnghĩavụ thì việcxử lý tài sản đó đượcthựchiện theo thoả thuậncủa các bên; nếu không có thoả thuậnthìtàisản đượcbánđấu gia theo quy định của pháp luật. ¾ Bán tài sảnbảo đảm. ¾ Trong trường hợptàisản đượcdùngđể bảo đảmthựchiệnnhiềunghĩa vụ thì việcxử lý tài sản đó đượcthựchiệntheothoả thuậncủabênbảo ¾Bên nhậnbảo đảmnhậnchínhtàisảnbảo đảm để thay thế cho đảm và các bên cùng nhậnbảo đảm; nếu không có thoả thuậnhoặc không việcthựchiện nghĩavụ của bên bảo đảm. thoả thuận đượcthìtàisản đượcbánđấu giá theo quy định củaphápluật. ¾ Việcxử lý tài sảnbảo đảmphải đượcthựchiệnmột cách khách quan, ¾Bên nhậnbảo đảmnhậncáckhoảntiềnhoặctàisảnkháctừ công khai, minh bạch, bảo đảm quyềnvàlợi ích hợp pháp củacácbên ngườithứ ba trong trường hợpthế chấpquyền đòi nợ. tham gia giao dịch bảo đảm, cá nhân, tổ chức có liên quan và phù hợpvới các quy định tạiNghịđịnh này. ¾Phương thức khác do các bên thoả thuận. ¾ Ngườixử lý tài sảnbảo đảm (sau đây gọi chung là ngườixử lý tài sản) là bên nhậnbảo đảmhoặcngười được bên nhậnbảo đảm ủy quyền, trừ trường hợp các bên tham gia giao dịch bảo đảmcóthoả thuận khác. ¾ Việcxử lý tài sảnbảo đảm để thu hồinợ không phảilàhoạt động kinh doanh tài sảncủa bên nhậnbảo đảm. 173 174 TS NguyễnChíĐức 29
30. 7 Thöù töï öu tieân thanh toaùn: 8 Caùc tieâu chuaån cuûa TS baûo ñaûm: ¾ Trong trường hợp GDBĐ được đăng ký thì việc xác định thứ tự ưu tiên ¾ Thuộcsở hữuhợpphápcủangười dùng nó làm đảmbảo. thanh toán khi xử lý tài sản bảo đảm được xác định theo thứ tự đăng ký; ¾Trong trường hợp một tài sản được dùng để bảo đảm thực hiện nhiều ¾Tài sảnphảidễđịnh giá. nghĩa vụ dân sự mà có GDBĐ có đăng ký, có GDBĐ không đăng ký thì GDBĐ có đăng ký được ưu tiên thanh toán; ¾Tài sảnphải được phép chuyểnnhuợng và dể dàng chuyểnnhượng. ¾Trong trường hợp một tài sản dùng để bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ dân sự mà các GDBĐ đều không có đăng ký thì thứ tự ưu tiên thanh toán ¾ Ngườichovaydễ dàng thụđắctàisản đảmbảo. được xác định theo thứ tự xác lập GDBĐ. ƒCác bên cùng nhận bảo đảm bằng một tài sản có quyền thỏa thuận về việc ¾ Người cho vay phảicókhả năng xác định mộtcáchrõràngtàisản đảm thay đổi thứ tự ưu tiên thanh toán cho nhau. Bên thế quyền ưu tiên thanh bảochỉ dành riêng cho mình. toán chỉ được ưu tiên thanh toán trong phạm vi bảo đảm của bên mà mình thế quyền. ¾ Giá trị tài sản ổn định trong thờigianđảmbảo. ƒTrong trường hợp số tiền thu được từ việc xử lý tài sản bảo đảm không đủ để thanh toán cho các bên nhận bảo đảm có cùng thứ tự ưu tiên thanh toán ¾ Thờihạnhữudụng lớnhơnthờihạn đảmbảo. thì số tiền đó được thanh toán cho các bên theo tỷ lệ tương ứng với giá trị nghĩa vụ được bảo đảm. 175 176 9 Mộtsố TS bảoñảm vaø ruûi ro noäi taïi cuûa chuùng: ¾ Baát ñoäng saûn ¾ Haøng hoùa ¾ Giaáy tôø coù giaù 177 TS NguyễnChíĐức 30