Phân tích tài chính - Bài 12: Quản trị khoản phải thu

Nội dung text: Phân tích tài chính - Bài 12: Quản trị khoản phải thu

1. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaân tích taøi chính Baøi giaûng 12 Nieân khoùa 2003-2004 Baøi giaûng Baøi 12: QUAÛN TRÒ KHOAÛN PHAÛI THU Cuøng vôùi quaûn trò tieàn maët vaø toàn kho, quaûn trò khoaûn phaûi thu coù lieân quan ñeán quyeát ñònh veà quaûn trò taøi saûn cuûa giaùm ñoác taøi chính. Quyeát ñònh quaûn trò khoaûn phaûi thu gaén lieàn vôùi vieäc ñaùnh ñoåi giöõa chi phí lieân quan ñeán khoaûn phaûi thu vaø doanh thu taêng theâm do baùn chòu haøng hoaù. 1. Quaûn trò khoaûn phaûi thu Khoaûn phaûi thu (accounts receivable or receivables) laø soá tieàn khaùch haøng nôï coâng ty do mua chòu haøng hoaù hoaëc dòch vuï. Coù theå noùi haàu heát caùc coâng ty ñeàu phaùt sinh caùc khoaûn phaûi thu nhöng vôùi möùc ñoä khaùc nhau, töø möùc khoâng ñaùng keå cho ñeán möùc khoâng theå kieåm soaùt noåi. Kieåm soaùt khoaûn phaûi thu lieân quan ñeán vieäc ñaùnh ñoåi giöõa lôïi nhuaän vaø ruûi ro. Neáu khoâng baùn chòu haøng hoaù thì seõ maát ñi cô hoäi baùn haøng, do ñoù, maát ñi lôïi nhuaän. Neáu baùn chòu haøng hoaù quaù nhieàu thì chi phí cho khoaûn phaûi thu taêng vaø nguy cô phaùt sinh caùc khoaûn nôï khoù ñoøi, do ñoù, ruûi ro khoâng thu hoài ñöôïc nôï cuõng gia taêng. Vì vaäy, coâng ty caàn coù chính saùch baùn chòu phuø hôïp. Khoaûn phaûi thu cuûa coâng ty phaùt sinh nhieàu hay ít phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá nhö tình hình neàn kinh teá, giaù caû saûn phaåm, chaát löôïng saûn phaåm, vaø chính saùch baùn chòu cuûa coâng ty. Trong caùc yeáu toá naøy, chính saùch baùn chòu aûnh höôûng maïnh nhaát ñeán khoaûn phaûi thu vaø söï kieåm soaùt cuûa giaùm ñoác taøi chính. Giaùm ñoác taøi chính coù theå thay ñoåi möùc ñoä baùn chòu ñeå kieåm soaùt khoaûn phaûi thu sao cho phuø hôïp vôùi söï ñaùnh ñoåi giöõa lôïi nhuaän vaø ruûi ro. Haï thaáp tieâu chuaån baùn chòu coù theå kích thích ñöôïc nhu caàu daãn tôùi gia taêng doanh thu vaø lôïi nhuaän, nhöng vì baùn chòu seõ laøm phaùt sinh khoaûn phaûi thu, vaø do bao giôø cuõng coù chi phí ñi keøm theo khoaûn phaûi thu neân giaùm ñoác taøi chính caàn xem xeùt caån thaän söï ñaùnh ñoåi naøy. Lieân quan ñeán chính saùch baùn chòu, chuùng ta seõ laàn löôït xem xeùt caùc vaán ñeà nhö tieâu chuaån baùn chòu (credit standards), ñieàu khoaûn baùn chòu (credit terms), ruûi ro baùn chòu (credit risk), vaø chính saùch vaø quy trình thu nôï (collection policy and procedures). 1.1 Tieâu chuaån baùn chòu (credit standards) Tieâu chuaån baùn chòu laø tieâu chuaån toái thieåu veà maët uy tín tín duïng cuûa khaùch haøng ñeå ñöôïc coâng ty chaáp nhaän baùn chòu haøng hoaù hoaëc dòch vuï. Tieâu chuaån baùn chòu laø moät boä phaän caáu thaønh chính saùch baùn chòu cuûa coâng ty vaø moãi coâng ty ñeàu thieát laäp tieâu chuaån baùn chòu cuûa mình chính thöùc hoaëc khoâng chính thöùc. Tieâu chuaån baùn chòu noùi rieâng vaø chính saùch baùn chòu noùi chung coù aûnh höôûng ñaùng keå ñeán doanh thu cuûa coâng ty. Neáu ñoái thuû caïnh tranh môû roäng chính saùch baùn Nguyeãn Minh Kieàu 1
2. chòu, trong khi chuùng ta khoâng phaûn öùng laïi ñieàu naøy, thì noã löïc tieáp thò seõ bò aûnh höôûng nghieâm troïng bôûi vì baùn chòu laø yeáu toá aûnh höôûng raát lôùn vaø coù taùc duïng kích thích nhu caàu. Veà maët lyù thuyeát, coâng ty neân haï thaáp tieâu chuaån baùn chòu ñeán möùc coù theå chaáp nhaän ñöôïc, sao cho lôïi nhuaän taïo ra do gia taêng doanh thu, nhö laø keát quaû cuûa chính saùch baùn chòu, vöôït quaù möùc chi phí phaùt sinh do baùn chòu. ÔÛ ñaây coù söï ñaùnh ñoåi giöõa lôïi nhuaän taêng theâm vaø chi phí lieân quan ñeán khoaûn phaûi thu taêng theâm, do haï thaáp tieâu chuaån baùn chòu. Vaán ñeà ñaët ra laø khi naøo coâng ty neân nôùi loûng tieâu chuaån baùn chòu vaø khi naøo coâng ty khoâng neân nôùi loûng tieâu chuaån baùn chòu? Sau ñaây seõ laáy ví duï minh hoaï cho vieäc giaûi quyeát vaán ñeà naøy. Giaû söû raèng giaù baùn saûn phaåm cuûa coâng ty ABC Ltd. laø 10$/ ñôn vò, trong ñoù chi phí khaû bieán tröôùc thueá laø 8$. Hieän taïi coâng ty hoaït ñoäng chöa heát coâng suaát neân söï gia taêng doanh thu khoâng ñoøi hoûi phaûi gia taêng chi phí coá ñònh. Doanh thu haøng naêm cuûa coâng ty hieän taïi laø 2,4 trieäu $. Neáu nôùi loûng chính saùch baùn chòu, doanh thu kyø voïng taêng 25%. Giaû söû raèng ñôn giaù haøng baùn khoâng thay ñoåi vaø chi phí cô hoäi thöïc hieän khoaûn phaûi thu taêng theâm laø 20%. Phaân tích xem coâng ty ABC coù neân nôùi loûng tieâu chuaån baùn chòu saûn phaåm hay khoâng? Bieát raèng kyø thu tieàn bình quaân cuûa khaùch haøng môùi taêng theâm laø 2 thaùng. Ñeå traû lôøi ñöôïc caâu hoûi ñaët ra chuùng ta caàn phaân tích vaø so saùnh xem lôïi nhuaän maø coâng ty thu ñöôïc coù vöôït quaù chi phí phaùt sinh do nôùi loûng tieâu chuaån baùn chòu hay khoâng. Keát quaû cuûa nôùi loûng chính saùch baùn chòu ñöa ñeán: Doanh thu taêng 25%, töùc laø taêng 2,4 trieäu $ x 0,25 = 0,6 trieäu $ = 600.000$ Soá löôïng haøng baùn taêng theâm: [600.000$/ñvò]/10$ = 60.000 ñôn vò saûn phaåm Giaù baùn saûn phaåm laø 10$, chi phí khaû bieán laø 8$ => Laõi goäp = 10 – 8 = 2$ Lôïi nhuaän taêng theâm = Laõi goäp x Soá löôïng saûn phaåm tieâu thuï taêng theâm = 2 x 60.000 = 120.000$ Kyø thu tieàn bình quaân cuûa khaùch haøng môùi laø 2 thaùng, nhö vaäy voøng quay khoaûn phaûi thu haøng naêm seõ laø 12/2 = 6 voøng. Doanh thu taêng theâm laø 600.000$ maø voøng quay khoaûn phaûi thu laø 6 voøng, nhö vaäy, khoaûn phaûi thu taêng theâm laø 600.000/6 = 100.000$. Khoaûn phaûi thu haøng naêm taêng theâm 100.000$ ñoøi hoûi moät khoaûn ñaàu tö töông öùng = (Chi phí khaû bieán ñôn vò / Giaù baùn ñôn vò) x Khoaûn phaûi thu taêng theâm = (8/10) x 100.000 = 80.000$ Phí toån ñaàu tö khoaûn phaûi thu = Tieàn ñaàu tö khoaûn phaûi thu x Chi phí cô hoäi = 80.000$ x 20% = 16.000$ Qua phaân tích vaø tính toaùn treân ñaây chuùng ta thaáy raèng neáu nôùi loûng tieâu chuaån baùn chòu, doanh thu cuûa coâng ty seõ gia taêng taïo ra lôïi nhuaän gia taêng laø 120.000$, ñoàng 2
3. thôøi khoaûn phaûi thu cuõng gia taêng taïo ra phí toån laø 16.000$. Vì lôïi nhuaän taêng theâm lôùn hôn nhieàu so vôùi phí toån taêng theâm, coâng ty neân aùp duïng chính saùch nôùi loûng tieâu chuaån baùn chòu. 1.2 Ñieàu khoaûn baùn chòu (credit terms) Ñieàu khoaûn baùn chòu laø ñieàu khoaûn xaùc ñònh ñoä daøi thôøi gian hay thôøi haïn baùn chòu vaø tyû leä chieát khaáu aùp duïng neáu khaùch haøng traû sôùm hôn thôøi gian baùn chòu cho pheùp. Ví duï ñieàu khoaûn baùn chòu “2/10 net 30” coù nghóa laø khaùch haøng ñöôïc höôûng 2% chieát khaáu neáu thanh toaùn trong thôøi haïn 10 ngaøy keå töø ngaøy hoaù ñôn ñöôïc phaùt haønh vaø neáu khaùch haøng khoâng laáy chieát khaáu thì khaùch haøng ñöôïc traû chaäm trong thôøi gian 30 ngaøy keå töø ngaøy phaùt haønh hoaù ñôn. Chính saùch baùn chòu khoâng chæ lieân quan ñeán tieâu chuaån baùn chòu nhö vöøa xem xeùt maø coøn lieân quan ñeán ñieàu khoaûn baùn chòu. Thay ñoåi ñieàu khoaûn baùn chòu laïi lieân quan ñeán hai thöù: (1) thay ñoåi thôøi haïn baùn chòu, vaø (2) thay ñoåi tyû leä chieát khaáu. Thay ñoåi thôøi haïn baùn chòu Giaû söû raèng giaù baùn saûn phaåm cuûa coâng ty ABC Ltd. laø 10$/ ñôn vò, trong ñoù chi phí khaû bieán tröôùc thueá laø 8$. Hieän taïi coâng ty hoaït ñoäng chöa heát coâng suaát neân söï gia taêng doanh thu khoâng ñoøi hoûi phaûi gia taêng chi phí coá ñònh. Doanh thu haøng naêm cuûa coâng ty hieän taïi laø 2,4 trieäu $. Giaû söû coâng ty thay ñoåi thôøi haïn baùn chòu töø “net 30” thaønh “net 60” – töùc laø gia taêng thôøi haïn baùn chòu töø 30 ngaøy leân thaønh 60 ngaøy. Söï thay ñoåi naøy ñöa ñeán keát quaû laø kyø thu tieàn bình quaân taêng töø 1 thaùng leân thaønh 2 thaùng vaø doanh thu baùn haøng taêng theâm 360.000$. Chuùng ta phaân tích xem söï thay ñoåi naøy aûnh höôûng nhö theá naøo vaø coâng ty coù neân thay ñoåi thôøi haïn baùn chòu hay khoâng? Doanh thu taêng 360.000$ nghóa laø soá löôïng haøng baùn taêng theâm: [360.000$/ñvò]/10$ = 36.000 ñôn vò saûn phaåm. Giaù baùn saûn phaåm laø 10$, chi phí khaû bieán laø 8$ => Laõi goäp = 10 – 8 = 2$ Lôïi nhuaän taêng theâm = Laõi goäp x Soá löôïng saûn phaåm tieâu thuï taêng theâm = 2 x 36.000 = 72.000$ Kyø thu tieàn bình quaân cuûa khaùch haøng baây giôø laø 2 thaùng, nhö vaäy voøng quay khoaûn phaûi thu haøng naêm seõ laø 12/2 = 6 voøng. Doanh thu taêng theâm laø 360.000$ maø voøng quay khoaûn phaûi thu laø 6 voøng, nhö vaäy, khoaûn phaûi thu taêng theâm do taêng doanh thu laø 360.000/6 = 60.000$. Khoaûn phaûi thu haøng naêm taêng theâm 60.000$ ñoøi hoûi moät khoaûn ñaàu tö töông öùng = (Chi phí khaû bieán ñôn vò / Giaù baùn ñôn vò) x Khoaûn phaûi thu taêng theâm 3
4. = (8/10) x 60.000 = 48.000$ Kyø thu tieàn bình quaân luùc ñaàu laø 1 thaùng neân soá voøng quay khoaûn phaûi thu laø 12 voøng moät naêm vaø doanh thu cuõ 2,4 trieäu taïo ra khoaûn phaûi thu laø 2.400.000/12 = 200.000$. Baây giôø do kyø thu tieàn bình quaân taêng leân ñeán 2 thaùng neân voøng quay khoaûn phaûi thu giaûm coøn 6 voøng vaø doanh thu 2,4 trieâu $ seõ taïo ra khoaûn phaûi thu laø 2.400.000/6 = 400.000$. Nhö vaäy, söï thay ñoåi thôøi haïn baùn chòu khieán khoaûn phaûi thu gia taêng so vôùi luùc tröôùc laø 400.000 – 200.000 = 200.000$. Khoaûn phaûi thu taêng theâm naøy ñoøi hoûi voán ñaàu tö töông öùng laø (8/10) x 200.000 = 160.000$. Toång voán ñaàu tö do khoaûn phaûi thu taêng theâm laø 48.000$ + 160.000 = 208.000$ Phí toån ñaàu tö khoaûn phaûi thu = Tieàn ñaàu tö khoaûn phaûi thu x Chi phí cô hoäi = 208.000$ x 20% = 41.600$ Qua phaân tích vaø tính toaùn treân ñaây chuùng ta thaáy raèng neáu môû roäng thôøi haïn baùn chòu, doanh thu cuûa coâng ty seõ gia taêng taïo ra lôïi nhuaän gia taêng laø 72.000$ ñoàng thôøi khoaûn phaûi thu cuõng gia taêng taïo ra phí toån laø 41.000$. Vì lôïi nhuaän taêng theâm lôùn hôn nhieàu so vôùi phí toån taêng theâm, coâng ty neân aùp duïng chính saùch môû roäng thôøi haïn baùn chòu. Thay ñoåi tyû leä chieát khaáu Ñieàu khoaûn chieát khaáu lieân quan ñeán hai vaán ñeà: thôøi haïn chieát khaáu vaø tyû leä chieát khaáu. Thôøi haïn chieát khaáu laø khoaûng thôøi gian maø neáu ngöôøi mua thanh toaùn tröôùc hoaëc trong thôøi haïn ñoù thì ngöôøi mua seõ ñöôïc nhaän tyû leä chieát khaáu. Tyû leä chieát khaáu laø tyû leä phaàn traêm cuûa doanh thu hoaëc giaù baùn ñöôïc khaáu tröø neáu ngöôøi mua traû tieàn trong thôøi haïn chieát khaáu. Thay ñoåi tyû leä chieát khaáu aûnh höôûng ñeán toác ñoä thu tieàn ñoái vôùi caùc khoaûn phaûi thu. Taêng tyû leä chieát khaáu seõ kích thích ngöôøi mua traû tieàn sôùm hôn ñeå laùy chieát khaáu, do ñoù, giaûm ñöôïc kyø thu tieàn bình quaân. Keát quaû laø giaûm chi phí ñaàu tö khoaûn phaûi thu. Nhöng taêng tyû leä chieát khaáu seõ laøm giaûm doanh thu roøng, do ñoù, giaûm lôïi nhuaän. Lieäu giaûm chi phí ñaàu tö khoaûn phaûi thu coù ñuû buø ñaép thieät haïi do giaûm ôïi nhuaän hay khoâng. Sau ñaây seõ laáy ví duï minh hoaï xem coâng ty coù neân thay ñoåi tyû leä chieát khaáu hay khoâng. Giaû söû raèng coâng ty ABC Ltd. coù doanh thu haøng naêm laø 3 trieäu $ vaø kyø thu tieàn bình quaân laø 2 thaùng. Coâng ty hieän ñang aùp duïng ñieàu khoaûn baùn chòu laø “net 45”. Neáu coâng ty thay ñoåi ñieàu khoaûn baùn chòu thaønh “2/10 net 45” thì kyø thu tieàn bình quaân kyø voïng giaûm coøn 1 thaùng vaø öôùc tính coù khoaûng 60 phaàn traêm khaùch haøng (töông öùng 60% doanh thu) seõ laáy chieát khaáu . Vôùi nhöõng thoâng tin ñaõ cho, phaân tích 4
5. xem coâng ty coù neân thay ñoåi tyû leä chieát khaáu hay khoâng? Bieát raèng chi phí cô hoäi cuûa khoaûn phaûi thu vaãn ôû möùc 20%. Vieäc thay ñoåi tyû leä chieát khaáu töø 0% leân 2% seõ kích thích khaùch haøng traû tieàn sôùm ñeå ñöôïc 2% chieát khaáu. Ñieàu naøy seõ daãn ñeán khoaûn phaûi thu seõ giaûm vaø, do ñoù, tieát kieäm ñöôïc chi phí ñaàu tö cho khoaûn phaûi thu. Tuy nhieân, khi khaùch haøng laáy 2% chieát khaáu thì lôïi nhuaän cuûa coâng ty seõ giaûm. Chuùng ta caàn tính toaùn vaø phaân tích xem khoaûn tieát kieäm do giaûm chi phí ñaàu tö khoaûn phaûi thu coù ñuû buø ñaép khoaûn lôïi nhuaän suït giaûm do khaùch haøng laáy chieát khaáu hay khoâng. Khoaûn phaûi thu tröôùc khi thay ñoåi tyû leä chieát khaáu = (Doanh thu haøng naêm)/ (Voøng quay khoaûn phaûi thu) = 3.000.000 / 6 = 500.000$. Khoaûn phaûi thu sau khi thay ñoåi tyû leä chieát khaáu = (Doanh thu haøng naêm) / (Voøng quay khoaûn phaûi thu) = 3.000.000 / 12 = 250.000$. Khoaûn phaûi thu caét giaûm = 500.000 – 250.000 = 250.000$. Ñieàu naøy giuùp tieát kieäm chi phí cô hoäi do ñaàu tö khoaûn phaûi thu: 250.000$ x 20% = 50.000$. Trong khi ñoù, 60 phaàn traêm khaùch haøng laáy tyû leä chieát khaáu khieán lôïi nhuaän coâng ty giaûm: 3.000.000 x 0,6 x 0,02 = 36.000$. Qua phaân tích vaø tính toaùn treân ñaây chuùng ta thaáy raèng neáu coâng ty taêng tyû leä chieát khaáu leân ñeán 2% thì khaùch haøng seõ traû tieàn sôùm hôn ñeå laáy chieát khaáu. Ñieàu naøy giuùp coâng ty tieát kieäm ñöôïc chi phí ñaàu tö khoaûn phaûi thu laø 50.000$. Nhöng do khaùch haøng laáy chieát khaáu neân lôïi nhuaän coâng ty giaûm ñi 36.000$. Vì chi phí tieát kieäm ñöôïc lôùn hôn lôïi nhuaän giaûm ñi do thay ñoåi tyû leä chieát khaáu, coâng ty neân aùp duïng chính thay ñoåi tyû leä chieát khaáu. Aûnh höôûng cuûa ruûi ro baùn chòu (credit risk) Trong caùc ví duï nhö ñaõ phaân tích töø ñaàu baøi ñeán ñaây, chuùng ta ñeàu ngaàm giaû ñònh raèng khoâng coù toån thaát do nôï khoâng theå thu hoài (bad-debt losses). Thaät ra chính saùch baùn chòu khoâng chæ lieân quan ñeán taêng hoaëc giaûm khoaûn phaûi thu maø coøn lieân quan ñeán khaû naêng thu hoài khoaûn phaûi thu. Trong phaàn naøy chuùng ta seõ phaân tích xem ruûi ro baùn chòu aûnh höôûng nhö theá naøo qua xem xeùt ví duï sau ñaây. Giaû söû coâng ty ñang xem xeùt chính saùch tieâu chuaån baùn chòu hieän taïi, taïo cho coâng ty doanh thu haøng naêm laø 2,4 trieäu $, vaø 2 chính saùch tieâu chuaån baùn chòu khaùc laø A vaø B. Coâng ty kyø voïng caùc chính saùch naøy ñöa ñeán keát quaû nhö ñöôïc trình baøy trong baûng döôùi ñaây. 5
6. Chính saùch Hieän taïi A B Nhu caàu, doanh thu baùn chòu 2.400.000$ 3.000.000$ 3.300.000$ Doanh thu taêng theâm 600.000 300.000 Toån thaát do nôï khoâng theå thu hoài • Doanh thu goác 2% • Doanh thu taêng theâm 10% 18% Kyø thu tieàn bình quaân • Doanh thu goác 1 thaùng • Doanh thu taêng theâm 2 thaùng 3 thaùng Döïa vaøo nhöõng thoâng tin ñaõ cho, phaân tích xem coâng ty neân aùp duïng chính saùch A hay chính saùch B? Bieát raèng laõi goäp vaø chi phí cô hoäi ñaàu tö khoaûn phaûi thu vaãn ôû möùc 20%. Caû hai chính saùch tieâu chuaån baùn chòu môùi A vaø B ñeàu ñöa ñeán keát quaû laø doanh thu gia taêng, do ñoù, lôïi nhuaän cuõng taêng theo. Tuy nhieân, caû hai chính saùch naøy coøn keùo theo haäu quaû laø toån thaát do nôï khoâng theå thu hoài taêng leân vaø kyø thu tieàn bình quaân cuõng taêng leân. Kyø thu tieàn bình quaân taêng laøm cho chi phí cô hoäi ñaàu tö khoaûn phaûi thu taêng. Vaán ñeà ôû ñaây laø lieäu lôïi nhuaän gia taêng coù ñuû buø ñaép toån thaát do nôï khoâng theå thu hoài vaø chi phí ñaàu tö khoaûn phaûi thu hay khoâng. Baûng tính toaùn döôùi ñaây seõ giuùp chuùng ta traû lôøi caâu hoûi naøy: Chæ tieâu Chính saùch A Chính saùch B 1. Doanh thu taêng theâm 600.000$ 300.000$ 2. Lôïi nhuaän taêng theâm do taêng doanh thu 600.000 x 0,2 300.000 x 0,2 = (Doanh thu taêng theâm x laõi goäp) =120.000$ 60.000$ 3. Khoaûn phaûi thu taêng theâm 600.000/12/2 300.000/12/3 = (Doanh thu taêng theâm/Voøng quay khoaûn phaûi thu môùi) = 100.000$ 75.000$ 4. Ñaàu tö khoaûn phaûi thu taêng theâm 100.000 x 0,8 75.000 x 0,8 = (Khoaûn phaûi thu taêng theâm x giaù voán) = 80.000$ 60.000$ 5. Chi phí cô hoäi do ñaàu tö theâm vaøo khoaûn phaûi thu 80.000 x 0,2 60.000 x 0,2 = (20%) = 16.000$ 12.000$ 6. Toån thaát do nôï khoâng theå thu hoài 600.000 x 0,1 300.000 x 0,18 (Doanh thu taêng theâm x tyû leä nôï khoâng theå thu hoài) = 60.000$ = 54.000$ 7. Toång thieät haïi ( doøng 6 + 7) 76.000$ 66.000$ 8. Lôïi nhuaän taêng theâm sau khi tröø thieät haïi: (3) – (8) 44.000$ (6.000$) Baûng phaân tích treân cho thaáy chính saùch A toát hôn chính saùch B. Coâng ty neân döøng laïi ôû vieäc aùp duïng chính saùch A thay vì tieáp tuïc môû roäng ñeán chính saùch B. 6
7. 2. Phaân tích uy tín taøi chính cuûa khaùch haøng mua chòu Trong phaàn 1 chuùng ta ñaõ phaân tích söï aûnh höôûng cuûa chính saùch baùn chòu ñeán doanh thu vaø lôïi nhuaän cuûa coâng ty, trong ñoù coù löu yù ñeán vieäc aûnh höôûng cuûa chính saùch baùn chòu ñeán nhöõng toån thaát do gia taêng nôï khoâng theå thu hoài. Ñeå traùnh nhöõng toån thaát do nôï khoâng theå thu hoài coâng ty caàn chuù yù ñeán vieäc phaân tích uy tín cuûa khaùch haøng tröôùc khi quyeát ñònh coù neân baùn chòu cho khaùch haøng ñoù hay khoâng. Quy trình ñaùnh giaù uy tín tín duïng cuûa khaùch haøng traûi qua 3 böôùc: (1) thu thaäp thoâng tin veà khaùch haøng, (2) phaân tích thoâng tin thu thaäp ñöôïc ñeå phaùn quyeát veà uy tín tín duïng cuûa khaùch haøng, vaø (3) quyeát ñònh coù baùn chòu hay khoâng. Toaøn boä quy trình naøy ñöôïc moâ taû treân hình 12.1 döôùi ñaây. Hình 12.1: Quy trình ñaùnh giaù uy tín khaùch haøng Töø choái baùn chòu Nguoàn thoâng tin khoâng khaùch haøng: • Baùo caùo taøi chính Ñaùnh giaù Coù Quyeát • Baùo caùo xeáp haïng uy tín coù tín duïng khaùch uy ñònh baùn tín? chòu • Kieåm tra cuûa NH haøng • Kieåm tra thöông maïi 3. Nhöõng phöông phaùp naâng cao hieäu quaû thu hoài nôï khaùch haøng Baùn chòu haøng hoaù nhö ñaõ phaân tích treân ñaây coù taùc duïng tích cöïc trong vieäc goùp phaàn gia taêng doanh thu, do ñoù, gia taêng lôïi nhuaän cho coâng ty. Tuy nhieân, beân caïnh taùc ñoäng tích cöïc, baùn chòu coøn coù taùc ñoäng tieâu cöïc ôû choã laøm gia taêng nôï quaùn haïn vaø, do ñoù, gia taêng toån thaát do nôï khoâng theå thu hoài. Vì vaäy, vaán ñeà ñaêït ra vôùi giaùm ñoác taøi chính laø laøm theá naøo ñeå naâng cao hieäu quaû thu hoài nôï vaø kieåm soaùt ñöôïc tyû leä nôï xaáu trong phaïm vi cho pheùp. 3.1 Söû duïng keá toaùn thu hoài nôï chuyeân nghieäp Nhöõng coâng ty thöôøng baùn chòu haøng hoaù hoaëc dòch vuï neân toå chöùc moät boä phaän chuyeân ñaùnh giaù khaùch haøng tröôùc khi baùn chòu vaø theo doõi thu hoài nôï. Do hoaït ñoäng 7
8. mang tính chuyeân nghieäp vaø traûi qua kinh nghieäm neân hieäu suaát thu hoài nôï daàn daàn seõ ñöôïc naâng cao trong khi chi phí thu hoài nôï coù theå giaûm. Tuy nhieân caùch naøy cuõng chæ thích hôïp trong tröôøng hôïp soá löôïng khaùch haøng baùn chòu khoâng quaù lôùn vaø ñòa baøn thu nôï khoâng quaù roäng. Trong tröôøng hôïp ñòa baøn thu hoài nôï quaù roäng hoaëc giaû soá löôïng khaùch haøng quaù lôùn khieán cho chi phí thu hoài nôï rieâng leõ quaù cao coâng ty neân söû duïng nghieäp vuï bao thanh toaùn. 3.2 Söû duïng nghieäp vuï bao thanh toaùn (factoring) Bao thanh toaùn (factoring) laø moät nghieäp vuï theo ñoù nhöõng coâng ty thöôøng xuyeân baùn chòu haøng hoaù seõ baùn laïi nhöõng khoaûn phaûi thu cho moät coâng ty chuyeân moân laøm nghieäp vuï thu hoài nôï. Nhôø coù söï chuyeân moân hoaù vieäc thu hoài nôï neân sau khi mua laïi caùc khoaûn nôï, coâng ty mua nôï coù theå naâng cao ñöôïc hieäu suaát thu hoài nôï vaø giaûm chi phí thu hoài nôï nhôø lôïi theá veà qui moâ. Veà phía coâng ty baùn nôï, sau khi baùn caùc khoaûn phaûi thu seõ khoûi baän taâm ñeán vieäc thu nôï maø chæ taäp trung vaøo saûn xuaát kinh doanh. 8