Kế toán ngân hàng - Quản trị tài sản

Nội dung text: Kế toán ngân hàng - Quản trị tài sản

1. 5/21/2011 Quản trị tài sản Asset and Liability management Sưu tầm và lưu trữ tại: www.ub.com.vn Prepared by AuLac Capital Group Hanoi, December 2002 www.ub.com.vn Quản trị tài sản Asset and Liability management Quản trị tài sản ALM thực chất là chiến lược quản trị toàn bộ các khoản mục trên bảng cân đối có chứa đựng yếu tố rủi ro thị trường. Rủi ro thị trường do biến động của những yếu tố sau Rủi ro lãi suất Rủi ro tỷ giá ngoại tệ Rủi ro giá cả hàng hoá ( Commodity) Rủi ro biến động củawww.ub.com.vn thị trường chứng khoán 1
2. 5/21/2011 Quản trị tài sản Ngoài ra quản trị tài sản bao gồm cả: Quản trị khả năng thanh khoản của ngân hàng Quản trị kinh doanh tài chính Quản trị kế hoạch sử dụng vốn chủ sở hữu Quản trị chiến lược cấu trúc bảng cân đối tài sản www.ub.com.vn Quản trị rủi ro thị trường và quản trị rủi ro tín dụng Quản trị rủi ro thị trường do hội đồng ALCO thực hiện Quản trị rủi ro tín dụng do hội đồng tín dụng thực hiện ALCO đưa ra chính sách chiến lược quản trị rủi ro thị trường Hội đồng tín dụng đưa ra chính sách chiến lược quản trị rủi ro tín dụng ALCO duyệt hạn mức rủi ro thị trường Hội đồng tín dụng duyệt hạn mức rủi ro tín dụng Nhưng quản trị tài sản và quản trị tín dụng có liên quan tương hỗ với nhau. với một chừng mực nào đó, rủi ro thị trường có thể dẫn đến khả năng chi trả tín dụng, việc quản trị nguyên nhân rủi ro tín dụng cũng là một phần của quản trị tài sản www.ub.com.vn 2
3. 5/21/2011 Quản trị tài sản và quản trị kinh doanh tài chính Quản trị ALM về thực chất là chiến lược kinh doanh tài sản của ngân hàng được thể hiện trong bảng báo cáo cân đối. ALM luôn là hạt nhân quan trọng của quản trị tài chính trong bất cứ một ngân hàng hay tổ chức tín dụng nào Nếu ngân hàng có hoạt động kinh doanh tài chính ( hoạt động sinh lời của phòng Treasury) thì việc quản trị kinh doanh tài chính cũng nằm trong ALM www.ub.com.vn Ảnh hưởng của biến động lãi suất lên hoạt động ngân hàng Rủi ro lãi suất có thể ảnh hưởng tới những chỉ tiêu sau của ngân hàng : • Thu nhập lãi thuần • Giá trị gia tăng của vốn cổ động . Giá trị thị trường của tài sản trên bảng và các tài sản ngoại bảng do đó ảnh hưởng tới giá trị gia tăng của vốn cổ đông ( EVPE) • Thu nhập kinh doanh và phí dịch vụ • Tỷ lệ an toàn vốn ( tỷ lệ vốn chủ sở hữu/ tổng tài sản có rủi ro) • Khối lượng giao dịch • Khả năng thanh khoản • Rủi ro tín dụng www.ub.com.vn 3
4. 5/21/2011 Chiến lược quản trị rủi ro ngắn hạn và chiến lược quản trị rủi ro dài hạn • Mục tiêu quản trị ngắn hạn tập trung chủ yếu vào thu nhập lãi thuần. Khi định lượng rủi ro ngắn hạn , ta dùng biến động thu nhập lãi thuần trên tổng tài sản. • Mục tiêu quản trị dài hạn tập trung vào giá trị gia tăng của vốn chủ sở hữu ( EVPE). Khi định lượng rủi ro dài hạn, ta dùng biến động giá trị gia tăng của vốn cổ đông trên tổng tài sản. • Biến động thu nhập lãi thuần và biến động giá trị gia tăng của vốn cổ đông có thể khác nhau khi có biến động về lãi suất www.ub.com.vn Giá trị gia tăng của danh mục vốn chủ sở hữu EVPE Một số khái niệm tương tự MVPE Market value of portfolio equity EVPE Economic value of portfolio equity NPV Net portfolio value NEV Net economic value Thay đổi giá trị gia tăng của vốn chủ sở hữu (EVPE) sẽ dẫn đến thay đổi chất lượng thu nhập của ngân hàng trong tương lai. Tổng giá trị thị trường = EVPE + franchise value www.ub.com.vn 4
5. 5/21/2011 Mục tiêu quản trị tài sản ALM Quản trị tài sản chính để kiểm soát những biến động bất thường của thu nhập lãi thuần và giá trị gia tăng của vốn chủ sở hữu Mục tiêu quản trị tài sản còn bao gồm đảm bảo khả năng thanh khoản và cuối cùng là đảm bảo sự cân bằng giữa lợi nhuận, tăng trưởng và mức độ rủi ro. www.ub.com.vn Mục tiêu quản trị tài sản ALM Biến động lãi suất Biến động thu nhập Biến động giá trị lãi thuần gia tăng của vốn chủ sở hữu +300 10% 15% +200 5% 5% +100 5% 5% 0 -100 5% 5% -200 10% 10% -300 15% 15% www.ub.com.vn 5
6. 5/21/2011 Mục tiêu quản trị tài sản ALM Mục tiêu Giá trị hạch toán Giá trị gia tăng ( giá trên sổ sách trị thị trường) Thời hạn Ngắn hạn Dài hạn Chiến lược quản trị Chiến thuật Chiến lược Tham số chỉ tiêu Thu nhập lãi thuần Giá trị gia tăng của vốn cổ đông Tập trung quản trị Bảng thu chi Bảng cân đối Phương pháp và a. Gap a. Duration công cụ phân tích b. Phân tích giả b. Phân tích giả định thu nhập định biến động lãi thuần EVPE c. EAR c. VAR www.ub.com.vn Tổ chức quản trị tài sản ALCO Thành phần ALCO gồm tất cả những lãnh đạo cấp cao của ngân hàng: • Tổng giám đốc • Phó tổng giám đốc và giám đốc chi nhánh • Trưởng các bộ phận phụ trách kinh doanh quan trọng của ngân hàng • Trưởng phòng Treasury / Cán bộ kinh doanh trưởng • Giám đốc tài chính ( CFO nếu có) • Ban phân tích thị trường. • Đối tác được mời Các chi nhánh phòng ban thực hiện chiến lược do ALCO đề ra Treasury thực hiện các quyết định tài chính của ALCO www.ub.com.vn 6
7. 5/21/2011 Trách nhiệm của ban giám đốc và lãnh đạo phòng ban trong việc quản trị rủi ro 1. Ban giám đốc phải có hiểu biết và kinh nghiệm về mức độ rủi ro trong hoạt động ngân hàng, đồng thời phải tích cực giám sát và luôn được báo cáo cập nhật đầy đủ kịp thời 2. Ban giám đốc có nhiệm vụ xem xét và ký duyệt các chính sách quản trị và đề ra hạn mức hạn chế rủi ro trong hoạt động cho vay, đầu tư, hoạt động kinh doanh tài chính, uỷ thác và các hoạt động quan trọng khác. 3. Ban giám đốc phải được trang bị đầy đủ kiến thức để hiểu biết báo cáo rủi ro và hệ thống báo cáo quản trị (MIS) 4. Ban lãnh đạo phải định kỳ xem xét, ký duyệt lại hạn mức rủi ro theo khuôn khổ chiến lược hoạt động của ngân hàng. Đáp ứng kịp thời với sự phát triển sản phẩm và thay đổi điều kiện của thị trường. 5. Ban giám đốc phải đảm bảo các lãnh đạo phòng ban có đủ kinh nghiệm, kiến thức và khả năng lãnh đạo để đáp ứng được với qui mô hoạt động và sự phát triển của ngân hàng www.ub.com.vn Mô hình quản trị của ALCO ALM có thể hoạt động tập trung hoặc không tập trung. Mô hình hoạt động phải dựa trên những yếu tố sau • Qui mô hoạt động của ngân hàng • Đặc thù hoạt động của ngân hàng ( bán lẻ, ngân hàng thương mại, ngân hàng đầu tư) • Phạm vi hoạt động • Con người và các nguồn nhân lực khác • Khả năng của hệ thống IT • Môi trường luật pháp Xu hướng hiện nay, các ngân hàng ngày càng tiến tới mô hình quản trị tập trung www.ub.com.vn 7
8. 5/21/2011 Phân tích mô hình hoạt động của Techcombank Khối lượng giao dịch Không lớn lắm Phạm vi hoạt động Sẽ phát triển thêm chi nhánh Khả năng kinh doanh Có bộ máy Treasury hiệu quả trên Thị trường Qui mô hoạt động kinh doanh FX, MM, thị trường trái phiếu tài chính sơ cấp Thị trường tài chính ở VN Chưa phát triển các sản phẩm phái sinh Khả năng chấp nhận rủiwww.ub.com.vn ro Nhỏ Mô hình quản trị ALM của Techcombank ( trao đổi ý kiến) Hiện quản lý rủi ro thanh khoản của techcombank đã tập trung tại hội sở Các nhiệm vụ quản trị còn lại • Quản trị rủi ro thị trường Tập trung ( strongly suggest) • Quản trị kinh doanh tài chính Tập trung ( strongly suggest) • Quản trị chiến lược phát Bán tập trung triển tài sản • Báo cáo quản trị Tập trung www.ub.com.vn 8
9. 5/21/2011 Mô hình tổ chức của ALCO ( trao đổi ý kiến) ALCO có thể chia ra thành các nhóm nhỏ 1. Ban quản trị rủi ro thị trường và rủi ro thanh khoản 2. Ban kế hoạch chiến lược và quản trị vốn Nhóm hỗ trợ ALCO Nhóm hỗ trợ ALCO gồm những nhân viên có kiến thức về máy tính để phát triển mô hình quản trị tài chính , có kiến thức về phân tích rủi ro, kiến thức về kinh doanh và thị trường tài chính. www.ub.com.vn Nhiệm vụ của nhóm hỗ trợ ALCO • Làm báo cáo phục vụ cho ALCO • Phân tích các ALM model, tính trạng thái rủi ro và phân tích các biến động thị trường. • Làm việc với các phòng ban để thu nhập thông tin về các sản phẩm mới, khối lượng giao dịch và chiến lược làm giá. • Phân tích giữa số liệu thực trạng và kế hoạch để giúp ALCO đề ra chiến lược kinh doanh cho kỳ tới. • Nhóm báo cáo độc lập trực tiếp cho Ban giám đốc hoặc có thể trực thuộc phòng treasury. www.ub.com.vn 9
10. 5/21/2011 Vai trò của tổ chức nhóm Nhóm Vai trò ALCO Đề ra chính sách chung Nhóm sub-ALCO Đề ra chính sách/quản trị cho từng loại hình cụ thể Nhóm hỗ trợ ALCO Lập báo cáo và phân tích Giám đốc chi nhánh,SGD Thực hiện chiến lược đề ra tại ALCO Phòng treasury Thực hiện các chiến lược về tài chính/phòng ngừa rủi ro đề ra tại ALCO www.ub.com.vn Nhiệm vụ của ALCO • Xem xét và đánh giá ảnh hưởng thay đổi qui định pháp luật đối với hoạt động ngân hàng • Xem xét và đánh giá tình hình biến động lãi suất • Đề ra chính sách lãi suất ( chiến lược làm giá cho tài sản nợ và tài sản có) • Kiểm tra hoạt động cho vay theo portfolio • Định lượng, đánh giá và giám sát khả năng thanh khoản và rủi ro thị trường của hoạt động ngân hàng • Đánh giá tình hình hoạt động tài chính. Phân tích chênch lệch giữa kết quả thực trạng và kế hoạch • Tham gia quá trình lên kế hoạch và lập chiến lược kinh doanh • Xét duyệt các sản phẩm mới và đánh giá mức độ rủi ro tới ngân hàng • Xét duyệt chính sách ALM và đề ra các hạn mức www.ub.com.vn 10
11. 5/21/2011 Đề cương chính sách quản trị ALM 1. Độ nhạy cảm lãi suất 2. Chất lượng của tài sản 3. Khả năng thanh khoản của ngân hàng 4. Mức độ rủi ro tỷ giá 5. Các rủi ro thị trường khác ( rủi ro chứng khoán ) 6. Tỷ lệ đảm bảo yêu cầu vốn chủ sở hữu 7. Tăng trưởng hoạt động của ngân hàng 8. Lợi nhuận 9. Thành phần cấu trúc của bảng cân đối www.ub.com.vn Báo cáo cho ALCO 1. Cập nhật tình hình thị trường • Thay đổi luật hoặc qui định mới có ảnh hưởng tới hoạt động của ngân hàng • Những biến động quan trọng trong kinh doanh • Tình hình phát triển kinh tế • Dự báo về lãi suất và tỷ giá ngoại tệ 2. Báo cáo tài chính • Bảng cân đối • Báo cáo lỗ lãi và phân tích lợi nhuận của HĐ • Báo cáo trạng thái thanh khoản ( MCO), so sánh với hạn mức • Báo cáo tình hình kinh doanh và đầu tư 3. Báo cáo trạng thái rủi ro của ngân hàng • Phân tích Gap • Giá trị rủi ro VAR • Rủi ro FX • Rủi ro khác www.ub.com.vn 11
12. 5/21/2011 Báo cáo cho ALCO ( tiếp tục) 4. Báo cáo tình hình kinh doanh • Kinh doanh từ đầu năm so với kế hoạch • So với năm trứơc • Tình hình dự báo cho năm nay 5. Các vấn đề phát sinh đặc biệt khác ( TPR, pricing) 6. Đề suất chiến lược cho toàn hệ thống 7. Biên bản họp kỳ trước : chỉ đạo của ALCO 8. Biên bản họp nhóm ALCO bổ sung nếu có www.ub.com.vn Phân tích repricing gap www.ub.com.vn 12
13. 5/21/2011 Phân tích Gap Có 4 kỹ thuật quan trọng trong phương pháp phân tích Gap 1. Phân tích repricing gap 2. Đưa ra các giả định biến động của lãi suất và đánh giá ảnh hưởng chúng lên kết quả tài chính của ngân hàng 3. Duration 4. Value at risk ( mức độ rủi ro) www.ub.com.vn Định nghĩa Gap Gap = RSA – RSL RSA – Tài sản có có độ nhạy cảm với lãi suất RSL – Tài sản nợ có độ nhạy cảm với lãi suất www.ub.com.vn 13
14. 5/21/2011 Định nghĩa Gap tích luỹ Gap tích luỹ ở chu kỳ N = Gap trong chu kỳ N + Gap tích luỹ trong chu kỳ N-1 Gap dương ( positive gap) có nghĩa là tài sản có có độ nhạy cảm lãi suất lớn hơn tài sản nợ có độ nhạy cảm lãi suất Gap âm ( negative gap) tài sản nợ có độ nhạy cảm lãi suất lớn hơn tài sản có có độ nhạy cảm lãi suất www.ub.com.vn So sánh các loại Gap Loại gap • Gap dương • Gap âm • Asset sensitive • Liability sensitive • Tài sản có được làm giá •Tài sản nợ được làm giá trước tài sản nợ trước tài sản có Trạng thái Dùng vốn huy động dài Dùng vốn huy động hạn để cung cấp cho tài ngắn hạn để cung cấp sản có ngắn hạn cho tài sản có dài hạn Ảnh hưởng Tăng lãi suất có thể dẫn Tăng lãi suất dẫn đến của thay đổi đến tăng thu nhập lãi giảm thu nhập lãi thuần lãi suất thuần Giảm lãi suất làm tăng Giảm lãi suất sẽ làm giảm thu nhập lãi thuần thu nhập lãi thuần www.ub.com.vn 14
15. 5/21/2011 Các số liệu cần thiết để chuẩn bị báo cáo Gap Gap là báo cáo tính, để chuẩn bị báo cáo ta cần số liệu 1. Bảng cân đối tại ngày báo cáo 2. Bảng báo cáo ngoại bảng tại ngày báo cáo www.ub.com.vn Các bước chuẩn bị báo cáo Gap 1. Xác định các cột thời hạn : 5-12 cột thời hạn 2. Quyết định khoảng thời gian của từng cột thời hạn 3. Xác định sắp xếp kỳ hạn thanh toán của từng tài sản vào cột thời hạn tương ứng 4. Tính Gap 5. Tính các tham số khác như • Gap tích luỹ ( cumulative gap) • Gap tích luỹ từng kỳ hạn/ tổng tài sản • Gap tịch lũy / tổng tài sản có doanh thu lãi suất • Tỷ lệ gap tích luỹ / vốn chủ sở hữu www.ub.com.vn 15
16. 5/21/2011 Cấu trúc Gap cho hoạt động giao dịch tiền gửi • Qua đêm • 1 tuần • 1 tháng • 1 – 3 tháng • 4 – 6 tháng • 7 – 12 tháng • > 1 năm www.ub.com.vn Cấu trúc Gap cho hoạt động ngân hàng thương mại • < 1 tháng • 1 – 3 tháng • 4 – 6 tháng • 7 – 12 tháng • 2 – 3 năm • Trên 3 năm www.ub.com.vn 16
17. 5/21/2011 Loại tài sản nào được đưa vào báo cáo Gap Có hai phương pháp : 1. Chỉ đưa các tài sản có doanh thu lãi suất và tài sản phải trả lãi vào báo cáo 2. Đưa tất cả tài sản nợ và tài sản có www.ub.com.vn Các điểm cần lưu ý khi lấy số liệu báo cáo 1. Kỳ hạn tính lãi và kỳ hạn thanh toán V.D : khoản cho vay 1 năm nhưng làm giá 3 tháng 1 lần Đưa vào khe 3 tháng 2. Kỳ hạn còn lại so với kỳ hạn ban đầu V.D : Trái phiếu có kỳ hạn ban đầu là 5 năm và 6 tháng nữa thì đến kỳ thanh toán Đưa vào khe 6 tháng 3. Giá trị trên bảng cân đối và giá trị cashflow V.D : Khoản vay US$100.000 có lãi suất 5% Đưa phần gốc 100.000 vào khe kỳ hạn. Luồng tiền trong tương lai không tính vào báo cáo www.ub.com.vn 17
18. 5/21/2011 Các điểm cần lưu ý khi xem xét tài sản nợ Tài sản nợ có kỳ hạn lãi suất thì đưa vào kỳ hạn tương ứng Tài sản nợ không có kỳ hạn lãi suất : như tài khoản KKH, thanh toán Phần số dư không thay đổi có thể giả định thời hạn dài. Sô dư core này phải dùng model để xác định. Có hai cách 1. Chia đều trong 5 năm : số dư cố định này được chia đều trong 5 năm 2. Chia 50% vào chu kỳ đầu và 50% vào chu kỳ cuối cùng. Có một số qui định chỉ dẫn về việc xác định kỳ hạn cho tài khoản này. www.ub.com.vn Các điểm cần lưu ý Khoản cho vay bị trả trước hạn Một số sản phẩm có đặc thù trả nợ trước hạn cao và cần phải xác định được tỷ lệ trả trước hạn của từng khoản mục. Và tỷ lệ đó phải được tính tới trên tổng dư nợ. Danh mục ngoại bảng Hoán đổi lãi suất Kỳ hạn/ giao dịch future Các giao dịch khác như ( option, cap, floor) VD hoán đổi lãi suất : hoán đổi lãi suất thả nổi 6 tháng sang cố định 5 năm thì trên báo cáo tài sản nợ sẽ đưa vào 5 năm và tài sản có đưa vào 6 tháng www.ub.com.vn 18