Kế toán ngân hàng - Chương 1: Quản trị tài sản nợ (quản trị tiêu sản)

Nội dung text: Kế toán ngân hàng - Chương 1: Quản trị tài sản nợ (quản trị tiêu sản)

1. Chöông 1 QUAÛN TRÒ TAØI SAÛN NÔÏ (QUAÛN TRÒ TIEÂU SAÛN) 1
2. I. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG 1. Khaùi nieäm Taøi saûn nôï Quaûn trò taøi saûn nôï laø quaûn trò nguoàn voán phaûi traû cuûa ngaân haøng nhaèm ñaûm baûo cho ngaân haøng luoân coù ñuû nguoàn voán ñeå duy trì vaø phaùt trieån moät caùch hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình, ñoàng thôøi ñaùp öùng kòp thôøi moïi nhu caàu thanh khoaûn ôû möùc ñoä chi phí thaáp nhaát. 2
3. 2. Caùc nguyeân taéc - Chaáp haønh caùc qui ñònh cuûa luaät phaùp vaø caùc cô quan quaûn lyù trong quùa trình tìm kieám nguoàn voán cho ngaân haøng nhö: + Toå chöùc tín duïng khoâng ñöôïc huy ñoäng voán quaù nhieàu so vôùi voán töï coù nhaèm ñaûm baûo khaû naêng chi traû veà sau. + Aùp duïng laõi suaát huy ñoäng phuø hôïp so vôùi cô cheá quaûn lyù veà laõi suaát cuûa ngaân haøng Nhaø nöôùc. - Đaûm baûo ñöôïc hai yeâu caàu chi phí thaáp vaø quy moâ cao cuûa nguoàn voán huy ñoäng. - Ñaùp öùng moät caùch kòp thôøi nhu caàu thanh khoaûn cuûa ngaân haøng, haïn cheá ñeán möùc toái ña söï suït giaûm ñoät ngoät veà nguoàn voán cuûa ngaân haøng. - Söû duïng caùc coâng cuï huy ñoäng voán ña daïng ñeå haïn cheá ruûi ro vaø phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. - Ña daïng hoùa caùc nguoàn voán huy ñoäng 3
4. Chính sách lãi suất tiến tới tự do hoá của Việt Nam - Trước 1992: Áp dụng chính sách lãi suất âm. Lãi suất cho vay và lãi suất tiền gửi đuợc quy định nhiều mức theo từng loại khách hàng. Từng ngành nghề và theo thành phần kinh tế. - Từ 6/1992-1995: Áp dụng chính sách lãi suất dương, quy định lãi suất sàn và lãi suất trần. Các tổ chức tín dụng được phép ấn định lãi suất kinh doanh trong khung lãi của Ngân hàng nhà nước. Tự do hoá lãi suất bắt đầu khởi động. - Từ 1996-1997: Quy định lãi suất trần đối với từng loại thời hạn cho vay (ngắn, trung và dài hạn ) các mức chênh lệch giữa lãi suất cho vay bình quân và lãi suất tiền gửi bình quân là 0,35%tháng . Các tổ chức tín dụng thực hiện cho vay ưu đãi thông qua chính sách lãi suất theo chỉ đạo của Chính phủ 4
5. - Từ 1998-4/2000: Ngân hàng Nhà nước quy định mức lãi suất trần có phân biệt theo từng loại thời hạn cho vay. Bõ mức chênh lệch giữa lãi suất cho vay bình quân vả lãi suất gửi bình quân là 0,35%tháng. Bắt đầu tự do hoá lãi suất tiền gửi - Từ 5/2000-5/2002: Chuyển sang cơ chế điều hành lãi suất cơ bản đối với cho vay bằng đồng Việt Nam và cơ chế lãi suất thị trường có quản lý đối với lãi suất cho vay ngoại tệ. - Từ 6/2001: Bỏ quy định về biên độ lãi suất cho vay bằng USD. Lãi suất tín dụng ngoại tệ đã tự do hoá. - Từ 6/2002: Thực hiện cơ chế lãi suất thỏa thuận. Lãi suất tín dụng ở Việt Nam đã được tự do hoá hoàn toàn. 5
6. ❖ 28/03/08 áp dụng LS trần huy động 12% ❖ 17/05/08 áp dụng cơ chế lãi suất cơ bản, bỏ LS trần huy động thay lãi suất trần cho vay theo luật dân sự (không quá 150% LSCB), điều chỉnh LSCB lên 12% năm (trước đó là 8,75%) ❖ 21/7 14% ❖ Kể từ ngày 10/4, các mức lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đồng loạt giảm 1%. Trong đó, lãi suất tái cấp vốn giảm còn 7%. Lãi suất tái chiết khấu giảm từ 6% xuống 5%. Lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt trong thanh toán bù trừ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đối với các ngân hàng giảm từ 8% xuống 7%. 6
7. 3. Muïc ñích: − Khai thaùc toái ña nguoàn voán nhaøn roãi trong xaõ hoäi töø caùc toå chöùc kinh teá vaø moïi taàng lôùp daân cö. ❖ − Ñaûm baûo söï taêng tröôûng nguoàn voán oån ñònh, beàn vöõng, laøm tieàn ñeà cho vieäc naâng cao thò phaàn, thoûa maõn toát nhaát nhu caàu voán cho khaùch haøng caû veà soá löôïng, thôøi haïn vaø laõi suaát. ❖ − Ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn vaø naâng cao hieäu quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng. 7
8. II. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA TAØI SAÛN NÔÏ 1. Caùc taøi khoaûn giao dòch Tiền gửi giao dịch không hưởng lãi (Mỹ 1933 theo đạo luật Glass-Steagall) Tiền gửi giao dịch hưởng lãi (Anh, 1970, tài khoản NOW-Negotiable order of withdrawal- Tài khoản lệnh rút tiền có thể thương lượng) a) Taøi khoaûn tieàn göûi khoâng kyø haïn b) Taøi khoaûn vaõng lai 8
9. Tiền gửi giao dịch ❖Đặc điểm ▪ NH có trách nhiệm chi trả theo yêu cầu (Lệnh) của chủ TK. ▪ KH gửi chủ yếu nhằm mục đích giao dịch. ▪ KH được sử dụng các công cụ thanh toán. ▪ Là nguồn vốn chiếm tỉ trọng lớn . ▪ Là nguồn vốn chi phí thấp. ▪ . 9
10. 2. Caùc taøi khoaûn phi giao dòch: a) Tieàn göûi coù kyø haïn b) Tieàn göûi tieát kieäm 10
11. Tiền gửi phi giao dịch ❖Khái niệm ❖Đặc điểm: ▪ KH gửi vào chủ yếu để an toàn, để dành, hưởng lãi. ▪ Gồm 2 loại: • Tiền gửi tiết kiệm. • Tiền gửi kỳ hạn. ▪ Nếu là tiền gửi kỳ hạn chỉ được rút ra khi đến hạn. ▪ Không được sử dụng các công cụ thanh toán. ▪ . 11
12. 3. Phaùt haønh giaáy nôï ñeå huy ñoäng voán. ❖Chứng chỉ tiền gửi ❖Trái phiếu ❖Kỳ phiếu ❖Tín phiếu 12
13. Quyết định số 02/2004/QĐ-NHNN ngày 4/1/2004 (về PH giấy tờ có giá của các TCTD để huy động vốn trong nước) Điều 6: Hình thức và các yếu tố giấy tờ có giá ▪ Tên TCTD phát hành ▪ Tên gọi giấy tờ có giá (Tín phiếu, kỳ phiếu, Chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn, Chứng chỉ tiền gửi dài hạn, Trái phiếu). ▪ Mệnh giá. ▪ Ngày phát hành; ngày đến hạn thanh toán. ▪ Lãi suất, phương thức trả lãi, địa điểm trả lãi, trả gốc. ▪ Nêu rõ vô danh hay ghi danh. ▪ Chữ ký Tổng giám đốc hay người được giám đốc ủy quyền ▪ Ký hiệu, số Sê-ry phát hành. ▪ Các điều khoản chuyển nhượng chiết khấu giấy tờ có giá. 13
14. Điều 18: Tổ chức phát hành giấy tờ có giá ngắn hạn 1. Tổ chức tín dụng chủ động tổ chức các đợt phát hành giấy tờ có giá ngắn hạn trong năm 2. Trước thời điểm phát hành từng đợt ít nhất là 20 ngày làm việc, Tổ chức tín dụng phải gửi thông báo của đợt phát hành dự kiến về Ngân hàng Nhà nước Điều 21: Điều kiện phát hành giấy tờ có giá dài hạn. 1. Tuân thủ các hạn chế đảm bảo an toàn trong hoạt động theo qui định của luật các TCTD, luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật TCTD và hướng dẫn của NHNN. 2. Có tình hình tài chính lành mạnh theo đánh giá của Thanh tra NHNN. 14
15. 4. Vay voán treân thò tröôøng tieàn teä: - Vay qua ñeâm - Vay taùi caáp voán của NHNN: + Taùi chiết khấu thöông phieáu vaø GTCG. + Taùi cầm coá thöông phieáu vaø GTCG. + Cho vay laïi qua hoà sô TD. 15
16. 5. Caùc taøi khoaûn hoãn hôïp: TK tieàn göûi thanh toaùn, tieàn göûi tieát kieäm, tieàn göûi uûy thaùc 6. Vay ngaén haïn qua hôïp ñoàng mua laïi (Repurchase agreement - RP) (1 ngày – dưới 3 tháng) Chi phí traû Soá tieàn Laõi suaát Soá ngaøy = vay hieän haønh vay theo laõi theo RP cuûa RP hôïp ñoàng 16
17. 7. Baùn nôï (Loan sales) Hoaït ñoäng baùn nôï bao goàm: ❖ Baùn nôï tham gia (participation loan): ❖ Chuyeån nhöôïng nôï (assignment): quyeàn sôû höõu khoaûn tín duïng ñöôïc chuyeån cho ngöôøi mua nôï. ❖ Baùn nôï töøng phaàn (loanstrip): Ngaân haøng seõ chia khoaûn tín duïng daøi haïn thaønh caùc khoaûn tín duïng ngaén haïn, beân mua nôï seõ nhaän moät phaàn laõi cuûa khoaûn tín duïng. 17
18. 8. Chöùng khoaùn hoùa caùc khoaûn cho vay (Securitization): Chöùng khoaùn hoaù laø hình thöùc phaùt haønh caùc chöùng khoaùn treân cô sôû caùc taøi saûn ñöôïc theá chaáp cuûa caùc khoaûn tín duïng. 18
19. CAÁP TÍN DUÏNG NGÖÔØI ÑI VAY NGAÂN HAØNG CHO VAY MÔÙI NGÖÔØI KHÔÛI TAÏO ÑAÀU TÖ MÔÙI MUA NHAØ GIAÁY TÔØ (ORIGINATORS) TIEÂU DUØNG THEÁ CHAÁP CHÖÙNG NHAÄN KHOAÙN VOÁN HOAÙ Moâ hình chöùng khoaùn hoùa CAÙC NHAØ ÑAÀU TÖ CAÙC TOÅ CHÖÙC TAØI CHÍNH VAØ CAÙ NHAÂN 19
20. 9. Vay thò tröôøng ñoâ-la Chaâu AÂu 10. Voán khaùc (voán ñieàu chuyeån noäi boä, voán chieám duïng) ➔ Nguoàn voán cuûa NH bao goàm: Voán huy ñoäng, voán ñi vay vaø nguoàn voán phaûi traû khaùc 20
21. Các nguồn vốn 1. Nguồn vốn bị 2. Nguồn vốn chủ động động Các công cụ nợ của ngân Tiền gửi giao dịch hàng Tiền gửi phi giao dịch Vay các định chế tài chính Bán các khỏan nợ Vay ngân hàng TW 21
22. Lộ trình dỡ bỏ hạn chế quyền nhận tiền gửi của các NH Hoa Kỳ Đơn vị: % so vốn pháp định Sau tháng/Năm Pháp nhân Thể nhân 12/2006 700 650 12/2007 900 800 12/2008 Đối xử quốc 900 gia 12/2009 1000 12/2010 Đối xử quốc gia 22
23. ❖III. CAÙC NHAÂN TOÁ QUYEÁT ÑÒNH ÑEÁN QUY MOÂ NGUOÀN VOÁN HUY ÑOÄNG TIEÀN GÖÛI ❖ 1. Nhaân toá chuû quan: ❖1.1. Laõi suaát caïnh tranh ❖1.2. Chaát löôïng dòch vuï ngaân haøng: Söï ña daïng cuûa caùc dòch vuï; ñaëc ñieåm vaät chaát vaø ñoäi nguõ nhaân söï cuûa ngaân haøng. ❖1.3. Caùc chính saùch cuûa ngaân haøng nhö chính saùch tín duïng, chính saùch ñaàu tö, chính saùch ngaân quõy, giôùi haïn nhaän tiền gửi laø moät tieâu chuaån ño löôøng quan troïng ñeå ñaùnh giaù naêng löïc, trình ñoä cuûa caùc nhaø quaûn lyù ngaân haøng 23
24. ❖2. Nhaân toá khaùch quan: ❖Bao goàm caùc yeáu toá nhö chính saùch tieàn teä cuûa NHTW, chính saùch taøi chính cuûa Chính phuû; Thu nhaäp vaø ñoäng cô cuûa ngöôøi göûi tieàn. ❖Treân cô sôû phaân tích caùc nhaân toá naøy, ngaân haøng löôïng ñònh quy moâ caùc khoaûn tieàn göûi vaø bieán daïng cuûa chuùng ñeå ñeà ra caùc chính saùch söû duïng voán hôïp lyù 24
25. Các biện pháp nâng cao khả năng huy động vốn. ❖Lãi suất. ❖Đa dạng hoá dịch vụ. ❖Tạo tiện ích. ▪ Đa dạng công cụ thanh toán, tiền gửi. ▪ Rút ngắn thời gian giao dịch. ▪ Đa dạng phương thức giao dịch. ❖Cơ sở vật chất. ❖Nhân sự, Giao tiếp. ❖Địa điểm. ❖ . 25
26. IV. Định giá tiền gửi: 1. Phương pháp tổng hợp Chi phí-Thu nhập Giá K/H phải trả cho 1 đơn vị dịch vụ tiền gửi (ĐVDVTG)= Chi phí hoaït ñoäng+Chi phí quaûnlyù + Ñònhmöùclôïi nhuaän cho 1 ñvdvtg chung phaân boå cho 1 ñvdvtg töø 1 ñvdvtg 26
27. 2. Phương pháp tập trung nguồn vốn ❖ Chi phí trung bình trước thuế của nguồn vốn= TG giaodòch Chi phí traû laõi vaø ngoaøi laõi × Toångnguoàn voán huy ñoäng 100% -% DTBB vaø soá dö toái thieåu TG phi giaodòch + × Toångnguoàn voán huy ñoäng Voáncoå phaàn Chi phí traûlaõivaø ngoaøi laõi + × Toångvoánhuy ñoäng 100% 27
28. 3. Phöông phaùp chi phí voán bieân teá (caän bieân) ❖Chi phí huy ñoäng voán ñeå taøi trôï khoaûn vay = Chi phí traû laõi theo laõi suaát bình quaân treân thò tröôøng tieàn teä + Chi phí phi laõi ñeå huy ñoäng voán ❖Ñoù laø möùc chi phí tăng theâm cho moät ñoàng voán môùi maø ngaân haøng phaûi boû ra khi huy ñoäng theâm voán. 28
29. Chi phí laõi Chi phí laõi Chi phí bieân = cuûa nguoàn voán −cuûa nguoàn voán thöù i thöù (i −1) chi phí bieân laõi suaát bieân= thay ñoåi nguoàn voán thay ñoåi nguoàn voán nguoàn voán = − nguoàn voán thöù i thöù (i - 1) 29
30. 4. Phương pháp định giá xâm nhập thị trường ❖Ấn định lãi suất cao hơn mặt bằng lãi suất thị trường để thu hút K/H trong thời gian đầu, tạo thói quen và quan hệ thường xuyên - Theo mục tiêu trọng điểm (người giàu trong xã hội) - Theo quan hệ với K/H (K/H giao dịch thường xuyên, sử dụng nhiều dịch vụ) 30
31. ❖V. Öôùc tính chi phí cho nguoàn voán tieàn göûi vaø phi tieàn göûi 1. Phöông phaùp chi phí quaù khöù bình quaân: Ngaân haøng ñaõ söû duïng nhöõng nguoàn voán naøo cho ñeán thôøi ñieåm hieän taïi ñeå cho vay vaø chi phí cho chuùng laø bao nhieâu? ❖Chi phí trả lãi bình quân cho TG & các khoản vay trên thị trường tiền tệ là Toång chi phí laõi Laõi suaát b/q phaûi traû = 100 Toång nguoàn voán huy ñoäng vaø ñi vay b/q 31
32. Toång chi phí laõi & phi laõi Chi phí b/qcuûa nguoàn voán = Toång nguoàn voán 32
33. ❖ Tyû suaát sinh lôïi toái thieåu treân nguoàn voán vay vaø huy ñoäng (Ñieåm hoøa voán)= ❖ (Toång chi phí laõi + Chi phí phi laõi)/Toång möùc cho vay vaø ñaàu tö vaøo caùc taøi saûn sinh lôøi Toång chi phí laõi & phi laõi = Taøi saûn coù sinh laõi 33
34. ❖- Chi phí phi laõi: Tieàn löông vaø chi phí quaûn lyù giaùn tieáp; möùc döï tröõ baét buoäc theo qui ñònh; phí baûo hieåm tieàn göûi, chi phí döï phoøng ruûi ro tín duïng. ❖- Chi phí duy trì voán chuû sôû höõu. ❖Tyû suaát sinh lôøi toái thieåu treân voán huy ñoäng, vốn vay vaø voán chuû sôû höõu = Tyû suaát sinh lôøi toái thieåu ñeå buø ñaép chi phí huy ñoäng voán vaø ñi vay+ Tyû suaát lôïi nhuaän bình quaân toái thieåu ñeå duy trì voán chuû sôû höõu 34
35. ⧫ û ⬧◆ á⧫ ⬧◼ ⚫ôï ⚫ õ  å  à◼ ⬧ ◆ ⧫◆á ⧫ á ⧫å◆ ⧫ â◼ =  ø ⬧ û◼  ù ⬧◼ lôøi ( - ⧫◆á ⬧◆ á⧫) ❖ á◼ ⬧ôû öõ◆ 35
36. 2. Phương pháp tập trung nguồn vốn: ❖ Phương pháp này hướng đến tương lai: Tỷ lệ thu nhập NH phải tạo ra từ cho vay và đầu tư tối thiểu là bao nhiêu để bù đắp chi phí huy động nguồn vốn mới Toångcaùcchi phí hoaït ñoängdöï tính Chi phí choTG&TV = Voánhuy ñoängdöï tính ToångCF hoaït ñoäng döï tính Thu nhaäptoáithieåutreânTS sinhlôøi = Toång giaù trò TS sinh lôøi môùi 36
37. Tình hình vốn huy động của ngân hàng thương mại cổ phần AB như sau: Số dư (tỷ Lãi suất bình Nguồn vốn ngân hàng đồng) quân Tiền gửi thanh toán 165 1,2% Tiền gửi có kỳ hạn 135 5,0% Tiền gửi tiết kiệm 240 5,5% Chứng chỉ tiền gửi 132 7,0% Vay các ngân hàng thương mại khác 15 6,5% Vay ngân hàng NN 28 6,2% Tổng nguồn vốn 715 37
38. ❖ Yêu cầu: • - Chi phí lãi trung bình trên tổng nguồn vốn huy động • - Điểm hòa vốn • - Tỷ suất sinh lợi tối thiểu để bù đắp chi phí huy động và vốn chủ sở hữu 1. Biết rằng: 2. Chi phí phi lãi bằng 60% chi phí lãi 3. Tài sản sinh lợi 572 tỷ 4. Vốn chủ sở hữu 104 tỷ 5. Tỷ suất sinh lợi mong muốn đối với vốn chủ sở hữu 12%/năm 6. Thuế lợi tức 30% 38
39. ❖3. Chi phí huy ñoäng voán hoãn hôïp ❖Böôùc 1: Xaùc ñònh nhöõng nguoàn voán döï kieán söû duïng ñeå ñaùp öùng nhu caàu taøi trôï. ❖Böôùc 2: Xaùc ñònh möùc khaû duïng moãi nguoàn voán. ❖Böôùc 3: Xaùc ñònh chi phí laõi vaø phi laõi moãi nguoàn. ❖Böôùc 4: Taäp hôïp chi phí laõi vaø phi laõi cuûa taát caû caùc nguoàn vaø xaùc ñònh töông quan vôùi toång nguoàn huy ñoäng. 39
40. V. LÖÏA CHOÏN GIÖÕA CHI PHÍ VAØ RUÛI RO TRONG HUY ÑOÄNG VOÁN ❖ 1. Caùc loaïi ruûi ro taùc ñoäng ñeán nguoàn voán huy ñoäng cuûa ngaân haøng: ❖ + Ruûi ro laõi suaát: Khi laõi suaát thò tröôøng giaûm, ngaân haøng seõ bò thieät haïi do tröôùc ñoù ñaõ huy ñoäng nhöõng nguoàn voán daøi haïn vôùi laõi suaát cao. Khi laõi suaát thò tröôøng taêng, ngöôøi göûi tieàn seõ thaáy laõi suaát maø ngaân haøng traû cho hoï khoâng xöùng ñaùng neân hoï seõ ruùt tieàn ñeå ñaàu tö vaøo lónh vöïc khaùc coù lôïi hôn. Nhö vaäy, coù theå thaáy ruûi ro laõi suaát thöôøng xuaát hieän ôû nhöõng nguoàn voán huy ñoäng vôùi thôøi haïn daøi vôùi LS coá ñònh. 40
41. ❖+ Ruûi ro thanh khoaûn: Xaûy ra khi coù tình traïng ruùt tieàn haøng loaït cuûa khaùch haøng laøm suït giaûm nghieâm troïng nguoàn voán cuûa ngaân haøng. Nhö khi tình traïng thaát nghieäp gia taêng, caùc doanh nghieäp khoâng tieâu thuï ñöôïc haøng hoùa seõ laøm cho tieàn göûi tieát kieäm vaø tieàn göûi thanh toaùn seõ giaûm ñi moät caùch ñoät ngoät buoäc ngaân haøng phaûi tìm kieám nhöõng nguoàn voán khaùc coù chi phí cao hôn ñeå buø ñaép. 41
42. ❖+ Ruûi ro voán chuû sôû höõu: Khi voán huy ñoäng quaù lôùn so vôùi voán chuû sôû höõu, caùc nhaø ñaàu tö seõ lo laéng ñeán khaû naêng hoaøn traû cuûa ngaân haøng vaø coù theå hoï seõ ruùt voán khoûi ngaân haøng ñoù. ❖Do ñoù, khi quyeát ñònh phaûi huy ñoäng nguoàn voán môùi, nhaø quaûn trò phaûi coù söï löïa choïn phuø hôïp vôùi muïc tieâu kinh doanh cuûa ngaân haøng khi ñaùnh ñoåi giöõa ruûi ro vôùi chi phí huy ñoäng vaø ngöôïc laïi (TG KKH rủi ro cao, chi phí huy động thấp). 42
43. 2. Löïa choïn giöõa chi phí vaø ruûi ro trong huy ñoäng voán cuûa ngaân haøng: Chi phí Ruûi ro 43
44. ❖Nhaø quaûn trò TS nôï phaûi ñöông ñaàu vôùi 2 thaùch thöùc: ❖- Söï ñaùnh ñoåi giöõa ruûi ro vaø chi phí huy ñoäng voán: Nguoàn voán chi phí thaáp coù theå phaûi chòu ruûi ro cao veà laõi suaát, thanh khoaûn hay laø voán sôû höõu. Nhaø quaûn trò ngaân haøng phaûi löïa choïn moät töông quan öu tieân giöõa ruûi ro vaø chi phí. 44
45. ❖- Thöù hai, möùc ñoä ruûi ro cuûa caùc nguoàn voán khaùc nhau thay ñoåi theo nhöõng chieàu höôùng ruûi ro ñöôïc xem xeùt. Ví duï: soå tieát kieäm daønh cho nhöõng hoä gia ñình thu nhaäp thaáp vaø trung bình coù theå töông ñoái ít nhaïy caûm vôùi nhöõng thay ñoåi laõi suaát (ñoä co daõn theo giaù thaáp), nhöng laïi coù theå gaàn vôùi cao ñieåm ruûi ro thanh khoaûn vaøo nhöõng thôøi vuï nhaát ñònh trong naêm (nhö leã Giaùng sinh, teát ) hoaëc nhöõng giai ñoaïn naøo ñoù trong chu kyø kinh doanh (nhö thôøi kyø khuûng hoaûng kinh teá) khi xaûy ra vieäc ruùt tieàn oà aït, lyù do laø vì loaïi tieàn göûi naøy chòu aûnh höôûng bôûi nhöõng ñoät bieán vaø thaát thöôøng. 45
46. ❖VI. Phöông phaùp quaûn lyù taøi saûn nôï ❖ 1. Thöïc hieän caùc chính saùch vaø bieän phaùp ñoàng boä ñeå khôi taêng nguoàn voán cuûa ngaân haøng. Caùc bieän phaùp nhaèm naâng cao khaû naêng huy ñoäng caùc nguoàn tieàn göûi cuûa ngaân haøng bao goàm: 1.1. Bieän phaùp kinh teá: ❖ Laø bieän phaùp maø ngaân haøng söû duïng caùc ñoøn baåy kinh teá (nhö laõi suaát, baét thaêm truùng thöôûng vaø caùc coâng cuï khaùc) ñeå giuùp ngaân haøng coù theå khai thaùc vaø huy ñoäng caùc nguoàn voán caàn thieát. ❖ - Öu ñieåm cuûa bieän phaùp naøy laø linh hoaït, nhaïy beùn coù theå giuùp ngaân haøng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu voán trong nhöõng tröôøng hôïp caàn thieát vaø caáp baùch. ❖ - Nhöôïc ñieåm: gia taêng chi phí vaø aûnh höôûng ñeán keát quaû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. ❖ 46
47. ❖ 1.2. Bieän phaùp kyõ thuaät ❖ Ñaây laø bieän phaùp cô baûn, laâu daøi, chuû löïc vaø mang tính chieán löôïc: ❖ - Caûi tieán, naâng caáp caùc thieát bò, phöông tieän trong coâng taùc huy ñoäng voán, thay theá maùy moùc thieát bò cuõ baèng caùc maùy moùc tieân tieán, hieän ñaïi nhaèm ñaûm baûo cho vieäc thanh toaùn ñöôïc nhanh choùng, chính xaùc, thuaän tieän hôn. ❖ - Ña daïng hoùa caùc hình thöùc huy ñoäng voán, phaûi taïo ra vaø cung öùng cho khaùch haøng nhieàu loaïi hình dòch vuï tieàn göûi nhaèm thu huùt nguoàn tieàn göûi treân thò tröôøng. ❖ - Hoaøn thieän vaø phaùt trieån maïng löôùi huy ñoäng voán bao goàm maïng löôùi truyeàn thoáng (maïng löôùi naøy söû duïng con ngöôøi laøm haït nhaân, goàm caùc phoøng giao dòch, chi nhaùnh, baøn tieát kieäm ) vaø caùc maïng löôùi hieän ñaïi (ATM, theû thanh toaùn,theû tín duïng ) 47
48. ❖ 1.3. Bieän phaùp taâm lyù ❖ Laø bieän phaùp taùc ñoäng vaøo yeáu toá tình caûm, taâm lyù cuûa khaùch haøng ñeå taïo laäp, cuûng coá, duy trì vaø phaùt trieån moái quan heä toát ñeïp, laâu daøi, beàn vöõng giöõa khaùch haøng vaø ngaân haøng. ❖ - Ngaân haøng caàn toå chöùc coù hieäu quaû hoaït ñoäng tuyeân truyeàn, quaûng caùo laøm cho coâng chuùng noùi chung vaø khaùch haøng hieåu roõ hôn veà thanh theá vaø uy tín cuûa ngaân haøng, hieåu roõ, hieåu ñuùng veà chaát löôïng cuõng nhö tính öu vieät, ñoäc ñaùo cuûa dòch vuï ngaân haøng cung caáp nhaèm thu huùt khaùch haøng ❖ - Ngaân haøng caàn taïo laäp vaø phaùt trieån ñoäi nguõ caùn boä ngaân haøng vöøa naém vöõng chuyeân moân, vöøa naém vöõng chuû tröông, chính saùch, vöøa coù khaû naêng giao tieáp öùng xöû ñeå taïo ra hình aûnh ñeïp veà ngaân haøng caû noäi dung vaø hình thöùc. 48
49. ❖ 2. Söû duïng caùc coâng cuï cô baûn ñeå tìm kieám nguoàn voán coù chi phí thaáp: ❖ + Vay qua ñeâm: thöïc hieän trong tröôøng hôïp sang ngaøy tieáp theo ngaân haøng seõ coù ñöôïc nguoàn thu töông öùng vaø coù nguoàn ñeå ñöôïc vay. ❖ + Vay taùi caáp voán cuûa ngaân haøng Nhaø nöôùc. ❖ + Söû duïng caùc hôïp ñoàng mua laïi, phaùt haønh caùc chöùng chæ tieàn göûi coù meänh giaù lôùn ñeå huy ñoäng voán, vay ñoâ la chaâu AÂu 49
50. ❖ 3. Ña daïng hoaù caùc nguoàn voán huy ñoäng vaø taïo cô caáu nguoàn voán sao cho phuø hôïp vôùi nhöõng ñaëc ñieåm hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. Cuï theå laø ñoái vôùi caùc ngaân haøng baùn leû chuû yeáu laø cho vay ngaén haïn ñeå boå sung nhu caàu tieâu duøng, nhu caàu voán löu ñoäng cuûa caù nhaân vaø doanh nghieäp neân trong toång nguoàn voán, tieàn göûi khoâng kyø haïn phaûi chieám tyû troïng cao ñeå ñaûm baûo chi phí huy ñoäng voán thaáp. Coøn ñoái vôùi caùc ngaân haøng baùn buoân thì chuû yeáu cho vay trung daøi haïn neân ñoøi hoûi nguoàn voán chieám tyû troïng cao laø caùc loaïi tieàn göûi ñònh kyø, tieàn göûi coù kyø haïn. 50
51. ❖ 4. Taän duïng nguoàn voán ngaén haïn ñeå cho vay trung, daøi haïn theo quy ñònh cuûa luaät phaùp. ❖ Tröôùc ñaây, ngaân haøng Nhaø nöôùc cho pheùp caùc ngaân haøng thöông maïi söû duïng töø 20-25% (ñeán thaùng 5/2003 tæ leä naøy laø 30%, 4/2005 laø 40%) soá dö cuûa tieàn göûi khoâng kyø haïn vaø coù kyø haïn döôùi moät naêm ñeå cho vay trung daøi haïn, hieän nay theo quyeát ñònh soá 457/QÑ/NHNN ngaøy 19/4/2005 thì tỷ lệ tối ña của nguồn vốn ngắn hạn maø caùc toå chöùc tín duïng ñược sử dụng ñể cho vay trung, daøi hạn nhö sau: ❖ Ngaân haøng thöông maïi: 40% ❖ Toå chöùc tín duïng khaùc: 30% ❖ Hiện nay laø 30% ñoái vôùi NHTM 51
52. ❖ Theo thông tư số 15/2009/TT-NHNN ngày 10/08/2009, kể từ ngày 24/09/2009 tỷ lệ tốI đa của nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung hạn và dài hạn của TCTD như sau: ❖ - Ngân hàng thương mạI: 30% ❖ - Công ty tài chính và công ty cho thuê tài chính: 30% ❖ - Quỹ tín dụng Nhân dân Trung ương: 20% ❖ Như vậy so vớI quyết định 457/2005/QĐ/NHNN ngày 19/04/2005 thì tỷ lệ này đốI với ngân hàng thương mạI giảm từ 40% xuống 30%, đối với công ty tài chính và công ty cho thuê tài chính gIữ nguyên mức 30%, còn quỹ tín dụng Nhân dan Trung ương gIảm từ 30% xuống 20%. điều này dẫn đến khó khăn thứ nhất là nguồn vốn ngắn hạn tài trợ cho vay trung dài hạn bị giảm mạnh. 52
53. ❖ Ngoài ra, thông tư mới còn quy định “nguồn vốn trung và dài hạn là nguồn vốn có thời hạn còn lại trên 12 tháng”. Nghĩa là, các khoản huy động có thời hạn trên 12 tháng nhưng tại thời điểm tổ chức tín dụng tính tỷ lệ tối đa của nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung hạn, dài hạn các khoản huy động này có thời hạn còn lại từ 12 tháng trở xuống chỉ được tính là nguồn vốn ngắn hạn của tổ chức tín dụng. ❖ Trong khi đó, khoản cho vay trung hạn được quy định là “ Khoản cho vay, cho thuê tài chính có thời hạn cho vay trên 12 tháng”. Tức là, các khoản vay có thời hạn trên 12 tháng, tại thời điểm tính tỷ lệ trên có thời hạn còn lại từ 12 tháng trở xuống vẫn được tính là cho vay trung và dài hạn. 53
54. ❖5. Thöïc hieän ñaày ñuû caùc noäi dung cô baûn trong quaûn lyù taøi saûn Nôï cuûa ngaân haøng: ❖ − Xaây döïng keá hoaïch nguoàn voán cuûa ngaân haøng: soá löôïng, cô caáu, toác ñoä taêng tröôûng nguoàn voán, ñöa ra caùc phöông aùn huy ñoäng voán, chính saùch laõi suaát, coâng cuï söû duïng ❖ Vieäc xaây döïng keá hoaïch nguoàn voán phaûi ñaûm baûo caân ñoái giöõa nguoàn voán vôùi söû duïng voán vaø ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn, ñaûm baûo caân ñoái ôû traïng thaùi ñoäng. ➔ ❖ Khi laäp keá hoaïch nguoàn voán phaûi xuaát phaùt töø cô caáu vaø quy moâ taøi saûn Coù ñeå quyeát ñònh cô caáu, quy moâ taøi saûn Nôï, phuø hôïp vôùi khaû naêng quaûn lyù vaø ñaûm baûo ñöôïc hieäu quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng. ❖ Keá hoaïch nguoàn voán cuûa toaøn heä thoáng ngaân haøng phaûi ñöôïc xaây döïng treân cô sôû toång hôïp keá hoaïch nguoàn voán cuûa caùc chi nhaùnh vaø hoäi sôû chính. Sau khi keá hoaïch ñöôïc duyeät seõ giao chæ tieâu huy ñoäng ñeán töøng chi nhaùnh. ❖ 54
55. ❖− Thöïc hieän coâng taùc ñieàu haønh voán trong toaøn heä thoáng: giao keá hoaïch nguoàn voán cho töøng chi nhaùnh, xaùc ñònh haïn möùc ñieàu chuyeån voán trong noäi boä heä thoáng, laõi suaát ñieàu chuyeån voán ❖ − Phaân tích, ñaùnh gía tình hình thöïc hieän keá hoaïch nguoàn voán trong töøng thôøi kyø cuûa töøng chi nhaùnh vaø toaøn heä thoáng. ❖ − Theo doõi vieäc thöïc hieän laõi suaát, cheânh leäch laõi suaát bình quaân cho vay vaø huy ñoäng cuøa töøng chi nhaùnh cuõng nhö toaøn boä heä thoáng. 55
56. ❖ 6. Thöïc hieän quy trình quaûn lyù taøi saûn Nôï cuûa ngaân haøng: 6.1. Taïi Hoäi sôû chính: a) Xaây döïng keá hoaïch nguoàn voán b) Laäp keá hoaïch nguoàn voán c) Thöïc hieän huy ñoäng voán gaén lieàn vôùi vieäc ñieàu hoøa voán trong toaøn heä thoáng 56
57. 6.2. Taïi caùc chi nhaùnh a) Laäp keá hoaïch nguoàn voán b) Thöïc hieän coâng taùc huy ñoäng vaø ñieàu haønh nguoàn voán c) Trong quaù trình trieån khai, caên cöù vaøo tình hình thöïc hieän cuï theå, treân cô sôû phaân tích ñaùnh giaù nguyeân nhaân, chi nhaùnh coù theå ñeà nghò Hoäi sôû chính ñieàu chænh caùc chæ tieâu nguoàn voán. ❖ d) Ñònh kyø chi nhaùnh thöïc hieän ñaùnh giaù coâng taùc thöïc hieän keá hoaïch nguoàn voán. 57