Đề cương ôn tập môn Thanh toán quốc tế - Hối phiếu

Nội dung text: Đề cương ôn tập môn Thanh toán quốc tế - Hối phiếu

1. Hối phiếu Câu 1 : hối phiếu là gì ? Trình bày các đặc điềm của hối phiếu Định nghĩa Theo đạo luật Anh quốc 1882 : hối phiếu là một mệnh lệnh vô điều kiện của một người ký phát ( drawer ) cho một người khác ( drawee ), yêu cầu người này khi nhìn thấy phiếu hoặc đến một ngày cụ thể nhất định hoặc đến 1 ngày có thể xác định trong tương lai phải trả một số tiền nhất định cho một người nào đó hoặc theo lệnh của người này trả cho người khác hoặc trả cho người cầm phiếu Theo luật cccnvn 2005: hối phiếu đòi nợ là giấy tờ có giá do người ký phát lập, yêu cầu người bị ký phát thanh toán ko điều kiện 1 số tiền xác định khi có yêu cầu hoặc vào một thời điểm nhất định trong tương lai cho người thụ hưởng Đặc điểm cơ bản của hối phiếu ( xem kỹ sách tr 92,93,94 ) - Hối phiếu được hình thành từ các giao dịch cơ sở: giao dịch cơ sở của hối phiếu thương mại là giao dịch hợp đồng thương mại, hợp đồng thương mại quy đình quyền và nghĩa vụ của 2 bên mua và bán. Đối với hối phiếu thương mại, người bán sẽ giao hàng trước và sau đó ký phát đòi tiền người mua. Người mua trả tiền hối phiếu khi hối phiếu đến hạn giao dịch cơ sở của hối phiếu ngân hàng là hợp đồng cung ứng dịch vụ chuyển tiền ký kết giữa ngân hàng và người yêu cầu chuyển tiền - Hình thức của HP dễ dàng nhận dạng trực tiếp: hối phiếu là một tài sản tài chính vô hình cho nên vấn đề nhận dạng hối phiếu là vấn đề quan trọng hàng đầu trong lưu thông hối phiếu, hình thức của hối phiếu phải nhận dạng dễ dàng, trực tiếp và trung thực của hối phiếu - Hối phiếu là trái vụ một bên - Tính trừu tượng của hối phiếu: trong nội dung của HP không cần ghi rõ lý do của việc đòi tiền do hối phiếu là công cụ lưu thông tín dụng thay thế cho tiền mặt chấp hành chức năng phương tiện lưu thông của tiền tệ - Tính lưu thông của hối phiếu: Nếu lưu thông nhằm mục đích đòi tiền lưu thông hối phiếu đóng vai trò như là phương tiện thanh toán thay cho tiền mặt Nếu lưu thông nhằm mục đích chuyển nhượng quyền hưởng lợi hối phiếu lưu thông hối phiếu đóng vai trò như là chuyển nhượng tài sản.
2. Câu 2 : hối phiếu được tạo lập ntn ? trình bày nội dung cơ bản của hối phiếu theo luật cccnvn 2005. Cách tạo lập hối phiếu và nội dung cơ bản của hối phiếu theo luật cccnvn 2005 * Về hình thức: - HP là một chứng thư, 1 văn bản phải có hình thức rõ ràng - Ngôn ngữ của HP là ngôn ngữ viết. Hối phiếu có thể tạo lập bằng hình thức viết tay hoặc in sẵn theo mẫu. Trên thực tế thường sử dụng blank hối phiếu ( in sẵn, để các khoảng trống để người ký phát điền các nội dung cần thiết). Điền thông tin bằng cách viết tay ko được dùng bút chì hoặc mực đỏ - Hình mẫu HP: mẫu tự chọn, mỗi công ty ngân hàng có thể tự thiết lập mẫu hối phiếu riêng - HP có thể lập thành một hay nhiều bản (thông thường >= 2 bản). các bản phải đánh số thứ tự và có giá trị pháp lý như nhau * Về nội dung hối phiếu theo luật cccn 2005 ( điều 16) 1. Hối phiếu đòi nợ có các nội dung sau đây - Cụm từ “ hối phiếu đòi nợ ‘’ được ghi trên mặt trước của hối phiếu đòi nợ - Yêu cầu thanh toán ko điều kiện một số tiền xác định - Thời hạn thanh toán - Địa điểm thanh toán - Tên đối với tổ chức hoặc họ, tên đối với cá nhân, địa chỉ của người bị ký phát - Tên đối với tổ chức hoặc họ, tên đối với cá nhân của người thụ hưởng được người ký phát chỉ định hoặc yêu cầu thanh toán hối phiếu đòi nợ theo lệnh của người thụ hưởng hoặc yêu cầu thanh toán hối phiếu đòi nợ cho người nắm giữ - Địa điểm và ngày ký phát - Tên đối với tổ chức hoặc họ tên đối với cá nhân, địa chỉ và chữ ký của người ký phát 2. hối phiếu đòi nợ ko có giá trị nếu thiếu 1 trong các nội dung quy định tại khoản 1 trừ các trường hợp sau: - Thời hạn thanh toán ko được ghi trên hối phiếu đòi nợ thì hối phiếu đòi nợ sẽ được thanh toán ngay sau khi xuất trình - Địa điểm thanh toán ko được ghi trên hối phiếu đòi nợ thì hối phiếu đòi nợ sẽ được thanh toán tại địa chỉ của người bị ký phát - Địa điểm ký phát ko được ghi cụ thể trên hối phiếu đòi nợ thì hối phiếu đòi nợ được coi là ký phát tại địa chỉ của người ký phát 3. khi số tiền trên hối phiếu đòi nợ được ghi bằng số khác với số tiền ghi bằng chữ thì số tiền ghi bằng chữ có giá trị thanh toán. Trong trường hợp số tiền trên hối phiếu đòi nợ được ghi 2 lần trở
3. lên bằng chữ hoặc bằng số và có sự khác nhau thì số tiền có giá trị nhỏ nhất được ghi bằng chữ có giá trị thanh toán 4. trong trường hợp hối phiếu đòi nợ ko có đủ chỗ để viết, hối phiếu đòi nợ đó có thể có thêm tờ phụ đính kèm. Tờ phụ đính kèm được sử dụng để ghi nội dung bảo lãnh, chuyển nhượng, cầm cố, nhờ thu. Người đầu tiên lập tờ phụ phải gắn liền tờ phụ với hối phiếu đòi nợ và ký tên trên chỗ giáp lai giữa tờ phụ và hối phiếu đòi nợ Câu 3: phân biệt hối phiếu và kỳ phiếu Hối phiếu( hối phiếu đòi nợ ) Kỳ phiếu( hối phiếu nhận nợ ) Là giấy tờ có giá do người ký phát lập, Kỳ phiếu là một cam kết trả tiền yêu cầu người bị ký phát thanh toán ko vô điều kiện do người lập phiếu điều kiện 1 số tiền xác định khi có yêu phát ra hứa trả một số tiền nhất cầu hoặc vào một thời điểm nhất định định cho người thụ hưởng quy trong tương lai cho người thụ hưởng => định trên kỳ phiếu hoặc theo là một đòi công cụ đòi tiền vô điều lệnh của người nay để trả cho kiện, người ký phát thường là người một người khác => là một công hưởng lợi hối phiếu cụ hứa trả tiền vô điều kiện, người lập phiếu là người có nghĩa vụ trả tiền cho người hưởng lợi ghi trên kỳ phiếu Thường phát sinh yêu cầu chấp nhận Ko phát sinh yêu cầu chấp nhận thanh toán thanh toán Có thể có hoặc ko có nghiệp vụ bảo Thường có nghiệp vụ bảo lãnh lãnh đi kèm đi kèm Do 1 người ký phát Có thể do 1 hoặc nhiều người cùng ký phát Nếu ko có nội dung thời hạn thanh toán Bắt buộc phải có nội dung thời thì là hối phiếu trả tiền ngay( cả ulb và hạn thanh toán trên hối phiếu luật cccnvn ) nhận nợ( luật cccnvn 2005), ulb: nếu ko quy định thời hạn thanh toán thì là kỳ phiếu trả tiền ngay Ký phát sau khi thực hiện nghĩa vụ của Ký phát trước khi người thụ hợp đồng giao dịch cơ sở hưởng kỳ phiếu thực hiện nghĩa vụ của hợp đồng giao dịch cơ sở Câu 4: phân biệt hối phiếu thương mại và hối phiếu ngân hàng Hối phiếu thương mại Hối phiếu ngân hàng Là hối phiếu do người bán kí phát đòi tiền Là hối phiếu do ngân hàng phát hành ra lệnh người mua khi người bán đã hoàn thành nghĩa cho ngân hàng đại lý của mình trích một số vụ quy định trong hợp đồng thương mại tiền nhất định từ tài khoản của ngân hàng phát hành hối phiếu để trả cho người thụ hưởng chỉ định trên hối phiếu
4. Người kí phát và người hưởng lợi hối phiếu Người kí phát là ngân hàng, người hưởng lợi là thường là một người được quyền nhận số tiền ghi trên hối phiếu khi đến hạn => là 2 chủ thể khác nhau giao dịch cơ sở của hối phiếu thương mại là giao dịch cơ sở của hối phiếu ngân hàng là hợp giao dịch hợp đồng thương mại đồng cung ứng dịch vụ chuyển tiền ký kết giữa ngân hàng và người yêu cầu chuyển tiền Câu 5 : quyền và nghĩa vụ của người ký phát hối phiếu đòi nợ theo luật cccnvn 2005 Quyền lợi: - Tạo lập hối phiếu để đòi tiền người bị ký phát hoặc bất cứ người nào do anh ta chỉ định - Tạo lập hối phiếu quy định việc trả tiền theo lệnh của người ký phát hoặc theo lệnh của bất cứ người nào do người ký phát chỉ định - Nhận tiền từ người bị ký phát - Xin chiết khấu hối phiếu tại ngân hàng để nhận được tiền trước khi hối phiếu đến hạn trả tiền - Xin thế chấp hối phiếu tại ngân hàng để vay tiền - Chuyển nhượng quyền hưởng lợi hối phiếu cho 1 hay nhiều người khác hoặc hủy bỏ tờ hối phiếu - Các quyền pháp lý đối với các lợi ích tương lai khác của hối phiếu như quyền khiếu nại trước tòa án hoặc trọng tài khi bị vi phạm Nghĩa vụ - Ký phát hối phiếu đúng luật, đúng thực tế về giao dịch thương mại - Trong trường hợp hối phiếu đã chuyển nhượng cho một người khác mà người khác đó ko thu được tiền của hối phiếu thì người ký phát hối phiếu phải có nghĩa vụ trả tiền - Người ký phát đã ký tên ko phải là tên của chính mình sẽ phải chịu trách nhiệm như thể là ký tên của mình - Người ký phát có thể hạn chế trách nhiệm của mình bằng lời văn ghi trên hối phiếu. tuy nhiên điều quy định này chỉ có giá trị ràng buộc riêng đối với người ký phát hối phiếu Câu 6: quyền và nghĩa vụ củ người bị ký phát hối phiếu theo luật cccnvn 2005 Quyền lợi: - Ko chịu trách nhiệm đối với hối phiếu trước khi ký chấp nhận thanh toán hối phiếu - Chấp nhận hoặc từ chối trả tiền hối phiếu - Thu hồi lại hối phiếu hoặc hủy bỏ nó sau khi đã trả tiền hối phiếu - Thực hiện nghĩa vụ quy định trên hối phiếu chỉ khi nào hối phiếu đến hạn thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán
5. - Kiểm tra dây chuyền ký hậu chuyển nhượng xem có thích hợp hay không trước khi thực hiện nghĩa vụ trả tiền hối phiếu Nghĩa vụ: - Trả tiền hối phiếu đối với hối phiếu trả tiền ngay khi xuất trình - Chấp nhận trả tiền đối với hối phiếu trả chậm khi hối phiếu được xuất trình Câu 7: một sô nước áp dụng ULB 1930: Đức, Pháp, Phần Lan, Thụy Điển, Thụy Sĩ, Nhật Bản Câu 8: quy định về nghiệp vụ chấp nhận theo ULB 1930 và luật cccnvn 2005: ( chương III trang 118-120, mục II trang 161-162) Nghiệp vụ chấp nhận trả tiền Hối phiếu a. Khái niệm: - điều 28 ( ULB ): bằng việc chấp nhận hối phiếu, người bị ký phát cam kết thanh toán hối phiếu khi nó đến hạn - điều 4.16 ( luật cccnvn ): chấp nhận là cam kết của người bị ký phát về việc sẽ thanh toán toàn bộ hoặc một phần số tiền ghi trên hối phiếu đòi nợ khi đến hạn thanh toán bằng việc ký chấp nhận trên hối phiếu đòi nợ theo quy định cuả luật này => Là hành vi bằng ngôn ngữ của người trả tiền hoặc người có nghĩa vụ trả tiền uỷ thác thể hiện trên mặt trước của hối phiếu, cam kết trả tiền cho người hưởng lợi một cách vô điều kiện . b.hình thức chấp nhận - Chấp nhận trên mặt trước hối phiếu bằng cách ghi các từ như: agreed, accepted và ký tên, ghi ngày tháng. - Luật cccnvn 2005: bắt buộc đầy đủ - ULB: có thể chỉ cần ký tên cũng coi như là chấp nhận c. Nguyên tắc ký chấp nhận: - Ký chấp nhận vô điều kiện - Có thể chấp nhận trả tiền từng phần hối phiếu - Mọi sự chấp nhận làm thay đổi nội dung hối phiếu được coi là từ chối chấp nhận hoặc là chấp nhận có điều kiện
6. - Chấp nhận xảy ra sau khi hối phiếu hết hạn hiệu lực hoặc hết hạn thanh toán được coi là vô hiệu. d. Thời hạn ký chấp nhận: - thời hạn xuất trình để ký chấp nhận: những hối phiếu được thanh toán vào một thời điểm nhất định sau khi xuất trình, phải được xuất trình để xin chấp nhận trong vòng một năm - thời hạn yêu cầu chấp nhận sau khi xuất trình: 2 ngày làm việc kể từ ngày HP được xuất trình (điều 19, Luật CCCN VN ) ULB ko quy định câu 9: quy định về nghiệp vụ ký hậu theo ULB 1930/ luật cccnvn 2005 a. Khái niệm: Là hành vi bằng ngôn ngữ của người hưởng lợi hối phiếu thoả thuận ký tên của mình vào mặt sau tờ hối phiếu để chuyển quyền hưởng lợi tờ hối phiếu đó cho người khác được chỉ định trên hối phiếu. ký hậu là một hình thức chuyển nhượng hối phiếu b. Hình thức ký hậu: - Ký vào mặt sau hối phiếu và ký tên - Viết một chứng từ chuyển nhượng hối phiếu, ký tên và gắn cùng hối phiếu c. Ý nghĩa pháp lý của lý hậu - Thừa nhận sự chuyển quyền hưởng lợi hối phiếu cho người khác - Xác định trách nhiệm trả tiền hối phiếu của Người ký hậu đối với những người thụ hưởng kế tiếp d. Nguyên tắc ký hậu: - Người ký phát HP là người ký hậu đầu tiên, nếu muốn chuyển nhượng HP cho người khác - Người được quyền ký hậu là người đang sở hữu hợp pháp HP - Ký hậu chuyển nhượng phải vô điều kiện, ngược lại sẽ vô giá trị - Ký hậu chuyển nhượng từng phần giá trị HP vô giá trị - Ký hậu làm thay đổi nội dung HP vô giá trị Các lọai ký hậu: - Ký hậu để trắng
7. - Ký hậu đích danh hay ký hậu hạn chế - Ký hậu theo lệnh đích danh - Ký hậu miễn truy đòi Câu 10: so sánh một số quy định về hình thức và nội dung của ulb và bea Nội dung và hình thức ULB 1930 BEA 1930 Tiêu đề Tiêu đề phải được ghi Ko yêu cầu phải ghi trên bề mặt hối phiếu tiêu đề “hối phiếu”, miễn là trong nội dung hối phiếu có diễn đạt từ hối phiếu Ngày ký phát hối phiếu Ko có => vô hiệu Hối phiếu vẫn có giá trị khi ko có ngày kí phát, có thể bổ sung sau Thời hạn xuất trình để 1 năm kể từ ngày kí Khoảng thời gian hợp xin thanh toán hối phát lý phiếu trả tiền ngay Tên người thụ hưởng Ko ghi => vô hiệu Ko ghi => trả cho người cầm phiếu Người bị ký phát Ko ghi tên => hối Ko ghi tên: hối phiếu phiếu vô hiệu vẫn có hiệu lực nếu thể hiện một sự rõ ràng hợp lý câu 12 : những cách ghi kỳ hạn hối phiếu nào là phù hợp với ULB 1930( điều 33 trang 121) - ngay khi xuất trình - vào một thời gian cố định ssau khi xuất trình - vào một thời gian cố định sau khi ký phát hối phiếu - vào một ngày cố định - những hối phiếu ghi cách khác hoặc được ghi thời hạn thanh toán nhiều lần coi như vô hiệu câu 13: theo ULB 1930, trường hợp nào cho phép ghi tỷ suất lợi tức bên cạnh số tiền hối phiếu ? trường hợp nào thì không ? ( điều 5 ) khi một hối phiếu được thanh toán ngay khi xuất trình hoặc vào một thời gian nhất định sau khi xuất trình, thì người kí phát có thể quy định số tiền thanh toán bao gồm cả tiền lãi. Còn trong trường hợp khác sự quy định này không có giá trị.
8. Lãi suất phải được quy định trên hối phiếu. trong trường hợp không ghi lãi suất thì coi như không có lãi suất. tiền lãi được tính từ ngày kí phát hối phiếu, trừ khi có quy định khác về hối phiếu câu 14: theo luật cccnvn 2005, nếu không gh địa chỉ tạo lập thì xác định địa chỉ tạo lập bằng cách nào? Nếu không xác định được thì hối phiếu có giá trị lưu hành không? Theo luật cccnvn 2005, nếu hối phiếu ko ghi địa chỉ tạo lập thì hối phiếu được coi là ký phát tại địa chỉ của người ký phát . nếu ko xác định được nơi ký phát => ko xác định được nguồn luật điều chỉnh hối phiếu ko xác định được địa chỉ của người ký phát theo điều 16 luật cccnvn 2005 hối phiếu ko có giá trị câu 15: quy định về bản chính và bản sao của hối phiếu theo luật cccnvn 2005/ ULB 1930. Tại sao hối phiếu gồm 2 bản trở lên( chương IX trang 131 ) - Một hối phiếu có thể kí phát thành một bộ gồm 2 hoặc nhiều bản giống nhau. Những bản này phải được đánh số ở trên mặt hối phiếu, nếu không mỗi bản sẽ được xem như 1 bản riêng biệt - Thanh toán toàn bộ một bản của một bộ hối phiếu coi như thanh toán hết nợ, các bản còn lại vô giá trị. Người bị kí phát chỉ chịu trách nhiệm đối với bản anh ta đã kí chấp nhận - Thanh toán một phần một bản hối phiếu, người bị kí phát có nghĩa vụ thanh toán nốt số tiền đã chấp nhận thanh toán của các bản còn lại - Bản sao phải giống y bản gốc - Bản sao phải ghi rõ người sở hữu bản gốc - Bản sao có thể bảo lãnh kí hậu nếu nêu rõ bản gốc lưu ở đâu và trong bản gốc cho phép