Đề cương chi tiết môn Kế toán ngân hàng

Nội dung text: Đề cương chi tiết môn Kế toán ngân hàng

1. KHOA NGÂN HÀNG ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT SỐ 11 1. Tên môn học: KẾ TOÁN NGÂN HÀNG 2. Giảng viên: Họ và tên Học vị Trương Thị Hồng Tiến sĩ Nguyễn Quốc Anh Thạc sĩ Nguyễn Ngọc Hân CN 3. Bậc đào tạo: Đại học Hệ đào tạo: Chính quy Khóa 35 4. Thời lượng: Số giờ lý thuyết trên lớp: 35 tiết Thuyết trình, bài tập nhóm: 10 tiết 5. Điều kiện tiên quyết : Để có thể tiếp thu và hiểu tốt về môn học này đòi hỏi sinh viên phải học trước các môn học: Tiền tệ ngân hàng, nghiệp vụ ngân hàng, thanh toán quốc tế và tín dụng ngân hàng. 6. Mô tả vắn tắt học phần: Kế toán ngân hàng bao gồm kế toán tại các Tổ chức tín dụng và tại Ngân hàng Nhà nước. Tuy nhiên giới hạn môn học tập trung xử lý kế toán tại các Tổ chức tín dụng mà trong đó đặc biệt nhấn mạnh kế toán tại các Ngân hàng thương mại. Kế toán ngân hàng có vai trò đặc biệt trong việc cung cấp các số liệu, phản ánh tình hình huy động và sử dụng vốn của ngân hàng, thông qua nghiệp vụ kế toán về huy động vốn, cho vay phản ánh phần nào tình hình kinh tế xã hội và việc sử dụng vốn của các đơn vị kinh tế có hiệu quả hay không.
2. Kế toán ngân hàng sử dụng thước đo bằng tiền để phản ánh các nghiệp vụ kinh doanh của ngân hàng như kinh doanh vàng, ngoại tệ, kinh doanh chứng khoán, Nhìn chung là toàn bộ nguồn vốn, cơ cấu hình thành các nguồn vốn và việc sử dụng vốn trong ngân hàng, từ đó xác định nghĩa vụ nộp thuế cho Ngân sách Nhà nước, lợi nhuận còn lại cũng như việc phân chia lợi nhuận trong ngân hàng 7. Mục tiêu: Qua môn học này, sinh viên không những được cung chấp kiến t ức kế toán trong lĩnh vực ngân hàng mà còn có điều kiện ôn lại toàn bộ nghiệp vụ kinh doanh của ngân hàng. 8. Phương pháp giảng dạy: Sử dụng phương pháp nghe giảng những vấn đề cơ bản, đặt và giải quyết các tình huống thực tế , trong đó xen kẽ một số tiết để sinh viên thuyết trình và sửa bài tập. 9. Phương pháp đánh giá : Điểm quá trình: dựa trên bài tập nhóm, thuyết trình theo nhóm của sinh viên, chiếm 30% tổng điểm kết thúc học phần. Điểm thi hết môn: dựa vào kết quả làm bài thi hết môn của sinh viên, chiếm 70% tổng điểm kết thúc học phần. 10. Tài liệu : a). Tài liệu tham khảo chính: Lý thuyết – bài tập & bài giải Kế toán ngân hàng (2008), TS. Trương Thị Hồng, Nhà xuất bản Lao Động. 234 Sơ đồ Kế toán ngân hàng (2008), TS. Trương Thị Hồng, Nhà xuất bản Lao Động. Các văn bàn pháp lý liên quan đế xử lý kế toán tại các Tổ chức tín dụng. Trang Web: www.sbv.gov.vn b). Tài liệu tham khảo khác Bài tập tình huống về kế toán ngân hàng (2009), TS. Trương Thị Hồng, Nhà xuất bản Lao Động. Lý thuyết và bài tập Kế toán ngân hàng (2004), Nhà xuất bản Tài chính.
3. Lý thuyết Kế toán ngân hàng (2002), Nguyễn Đức Long, chủ biên – Học viện ngân hàng, lưu hành nội bộ. Các văn bản của Ngân hàng Nhà nước về Kế toán ngân hàng áp dụng tại các tổ chức tín dụng. Sách Kế toán Ngân hàng của các tác giả khác. 11. Đề cương môn học: Chương 1: Những vấn đề cơ bản về kế toán ngân hàng Mục tiêu của chương: Giới thiệu những kiến thức căn bản về kế toán ngân hàng bao gồm các khái niệm, hệ thống tài khoản, hệ thống các loại bảng, các loại chứng từ và hình thức kế toán được sử dụng. Đối tượng kế toán ngân hàng: Trình bày về đối tượng nghiên cứu nền tảng của kế toán ngân hàng là nguồn vốn và việc sử dụng vốn. Đặc điểm của kế toán ngân hàng Nêu lên những đặc điểm riêng nổi bật của kế toán ngân hàng so với các loại kế toán khác. Chứng từ kế toán ngân hàng Giới thiệu về các loại chứng từ được dùng trong kế toán ngân hàng. Đây là các bằng chứng để chứng minh các nghiệp vụ kinh tế phát sinh hoàn thành tại ngân hàng và là cơ sở để hạch toán vào tài khoản kế toán. Hệ thống tài khoản, bảng cân đối tài khoản, bảng cân đối kế toán Giới thiệu về các loại tài khoản, các loại bảng được sử dụng và hình thức kế toán ngân hàng. Chương 2: Kế toán nghiệp vụ huy động vốn Mục tiêu của chương: Trình bày về cách hạch toán các nghiệp vụ huy động vốn phát sinh tại ngân hàng. Ý nghĩa công tác huy động vốn:
4. Cho thấy tầm quan trọng của công tác huy động vốn đối với ngân hàng vì nguồn vốn huy động là nguốn vốn chiếm tỷ trọng chủ yếu trong ngân hàng. Làm tốt công tác huy động vốn không những mở rộng công tác cho vay, tăng cường vốn cho nền kinh tế mà còn mang đến cho ngân hàng nhiều lợi nhuận. Nguồn vốn huy động: Giới thiệu về các loại nguồn vốn huy động được của ngân hàng và các tài khoản sử dụng tương ứng. Phương pháp hạch toán huy động vốn bằng đồng VN: Cách hạch toán các tường hợp huy động vốn: nhận Tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi thanh toán, phát hành giấy tờ có giá Phương pháp hạch toán huy động vốn bằng vàng: Các tài khoản sử dụng và cách hạch toán trong nghiệp vụ huy động vốn bằng vàng. Phương pháp hạch toán huy động vốn bằng VND đảm bảo theo giá vàng Các tài khoản sử dụng và cách hạch toán trong nghiệp vụ huy động vốn bằng đồng VN đảm bảo theo giá vàng. Chương 3: Kế toán nghiệp vụ cho vay, đầu tư và kinh doanh chứng khoán Mục tiêu của chương: Trình bày về cách hạch toán các nghiệp vụ cho vay, đầu tư và kinh doanh chứng khoán phát sinh tại ngân hàng. Ý nghĩa, nhiệm vụ kế toán cho vay: Cho thấy tầm quan trọng của nghiệp vụ tín dụng. Nghiệp vụ tín dụng chiếm tỷ trọng lớn trong toàn bộ tài sản có của ngân hàng . Đây là nguồn vốn hình thành từ huy động trong khách hàng, do vậy ngân hàng phải sử dụng có hiệu quả. Tổ chức kế toán cho vay: Giới thiệu về các loại chứng từ cho vay và phương thức cho vay. Kế toán cho vay ngắn hạn theo món (cho vay thông thường) Các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong nghiệp vụ cho vay ngắn hạn theo món. Chiết khấu thương phiếu và giấy tờ có giá
5. Các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong nghiệp vụ chiết khấu thương phiếu và giấy tờ có giá. Cho vay trả góp: Các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong nghiệp vụ cho vay trả góp. Cho thuê tài chính Các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong nghiệp vụ cho thuê tài chính. Cho vay trung, dài hạn theo dự án: Các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong nghiệp vụ cho vay trung, dài hạn theo dự án. Cho vay uỷ thác: Các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong nghiệp vụ cho vay uỷ thác. Nghiệp vụ cho vay đồng tài trợ: Các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong nghiệp vụ cho vay đồng tài trợ. Cho vay bằng vàng: Các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong nghiệp vụ cho vay bằng vàng. Cho vay bằng đồng VN đảm bảo theo giá vàng: Các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong nghiệp vụ cho vay bằng đồng VN đảm bảo theo giá vàng. Kế toán nghiệp vụ đầu tư và kinh doanh chứng khoán: Các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong nghiệp vụ đầu tư và kinh doanh chứng khoán. Chương 4: Kế toán nghiệp vụ thanh toán qua ngân hàng Mục tiêu của chương: Giới thiệu cách hạch toán các nghiệp vụ thanh toán qua ngân hàng như: uỷ nhiệm chi, uỷ nhiệm thu, séc, thư tín dụng và thẻ thanh toán. Ý nghĩa, nguyên tắc thanh toán qua ngân hàng Nêu lên vai trò làm trung gian thanh toán của ngân hàng. Nhờ đó giúp khách hàng giải quyết nhanh vòng quay vốn, tiết liệm chi phí lưu thông tiền mặt và tăng lợi nhuận cho ngân hàng. Tài khoản sử dụng
6. Giới thiệu các loại tài khoản sử dụng trong nghiệp vụ thanh toán qua ngân hàng. Thanh toán bằng uỷ nhiệm chi Giới thiệu cách hạch toán của phương thức thanh toán bằng uỷ nhiệm chi. Thanh toán bằng uỷ nhiệm thu Giới thiệu cách hạch toán của phương thức thanh toán bằng uỷ nhiệm thu. Thanh toán bằng séc Giới thiệu cách hạch toán của phương thức thanh toán bằng séc. Thanh toán bằng thư tín dụng Giới thiệu cách hạch toán của phương thức thanh toán bằng thư tín dụng. Thanh toán bằng thẻ thanh toán Giới thiệu cách hạch toán của phương thức thanh toán bằng thẻ thanh toán. Chương 5: Kế toán các nghiệp vụ thanh toán vốn giữa các ngân hàng Mục tiêu của chương: Trình bày về nghiệp vụ thanh toán vốn giữa các ngân hàng vốn là một nhu cầu không thể thiếu được trong hoạt động của ngân hàng. Hoạt động này diễn ra hằng ngày giữa các ngân hàng theo nhu cầu của khách hàng. Thanh toán liên hàng Giiới th ệu cách hạch toán cho nghiệp vụ thanh toán liên hàng, một hình thức chuyển vốn giữa các ngân hàng trong cùng hệ thống. Thanh toán bù trừ Giới thiệu cách hạch toán cho nghiệp vụ thanh toán bù trừ, một hình thức chuyển vốn giữa các ngân hàng thành viên thông qua sự chủ trì của Ngân hàng Nhà nước. Thanh toán qua Ngân hàng Nhà nước Giới thiệu cách hạch toán cho nghiệp vụ thanh toán qua Ngân hàng Nhà nước, một hình thức thanh toán từng lần qua tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng Nhà nước. Chương 6: Kế toán tài sản cố định, công cụ dụng cụ trong ngân hàng Mục tiêu của chương: Trình bày về cách hạch toán các nghiệp vụ liên quan đến tài sản cố định và công cụ dụng cụ trong ngân hàng.
7. Kế toán tài sản cố định Giới thiệu các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong các nghiệp vụ liên quan đến tài sản cố định. Kế toán công cụ dụng cụ Giới thiệu các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong các nghiệp vụ liên quan đến công cụ dụng cụ. Kế toán xây dựng cơ bản Giới thiệu các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong các nghiệp vụ liên quan đến hoạt động xây dựng cơ bản. Chương 7: Kế toán nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ - vàng và thanh toán quốc tế Mục tiêu của chương: Trình bày về cách hạch toán các nghiệp vụ liên quan đến kinh doanh ngoại tệ, vàng và thanh toán quốc tế của ngân hàng. Tổng quát về kế toán ngoại tệ và tài khoản sử dụng Giới thiệu về kế toán ngoại tệ và các loại tài khoản sử dụng tương ứng. Về nội dung hạch toán, các tài khoản tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, cho vay, tiết kiệm bằng ngoại tệ hoàn toàn giống như hạch toán bằng tiền đồng Việt Nam, chỉ thay đổi số hiệu tài khoản. Phương pháp hạch toán nghiệp vụ Kinh doanh ngoại tệ và dịch vụ khác Giới thiệu cách hạch toán nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ và các dịch vụ chuyển tiền phi mậu dịch. Kế toán nghiệp vụ kinh doanh vàng Giới thiệu các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong nghiệp vụ kinh doanh vàng. Kế toán nghiệp vụ thanh toán quốc tế Giới thiệu các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong nghiệp vụ thanh toán quốc tế. Kế toán nghiệp vụ công cụ tài chính phái sinh Giới thiệu các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong nghiệp vụ công cụ tài chính phái sinh.
8. Chương 8: Kế toán thu nhập, chi phí và kết quả kinh doanh của ngân hàng Mục tiêu của chương: Trình bày về cách hạch toán các khoản thu nhập và chi phí của ngân hàng để từ đó xác định được kết quả kinh doanh của ngân hàng. Nội dung các khoản thu nhập và chi phí của ngân hàng Liệt kê các khoản thu nhập và chi phí của ngân hàng. Kế toán thu nhập Giới thiệu các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong kế toán thu nhập. Kế toán chi phí Giới thiệu các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán trong kế toán chi phí. Kế toán thuế giá trị gia tăng Giới thiệu các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán thuế giá trị gia tăng trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Kế toán kết quả kinh doanh và phân phối lợi nhuận Giới thiệu các tài khoản sử dụng và phương pháp hạch toán kết quả kinh doanh và phân phối lợi nhuận trong ngân hàng. 12. Lịch học Ngày NỘI DUNG GIẢNG DẠY Tài liệu đọc Chuẩn bị của Ghi chú (Số tiết) (Tên chương, phần , phương pháp sinh viên giảng dạy) Buổi 1 Chương 1: Những vấn đề cơ bản 1). Lý thuyết – 1). Nắm 1). Giao bài (5 tiết) về kế toán ngân hàng bài tập&bài vững kiến tập ứng dụng Đối tượng kế toán ngân hàng giải Kế toán thức về chương 1 và Đặc điểm của kế toán ngân hàng ngân hàng nghiệp vụ chương 2. Chứng từ kế toán ngân hàng (2008), TS. ngân hàng và Hệ thống tài khoản, bảng cân đối Trương Thị tiền tệ ngân 2). Yêu cầu tài khoản, bảng cân đối kế toán Hồng, Nhà hàng. sinh viên coi
9. xuất bản Lao trước chương Chương 2: Kế toán nghiệp vụ huy Động. 3 cho buổi động vốn học tiếp theo. Nguồn vốn huy động 2). 234 Sơ đồ Phương pháp hạch toán huy động Kế toán ngân vốn bằng vàng hàng (2008), Phương pháp hạch toán huy động TS. Trương vốn bằng VND Thị Hồng, Nhà xuất bản Lao Sử dụng phương pháp nghe giảng Động Buổi 2 Chương 3: Kế toán nghiệp vụ cho 1). Lý thuyết – 1). Nắm lý 1). Sửa 1 số (5 tiết) vay, đầu tư và kinh doanh chứng bài tập&bài thuyết nghiệp vụ khoán giải Kế toán chương 1 và tiêu biểu ở Kế toán cho vay ngắn hạn theo ngân hàng chương 2. chương 1 và món (cho vay thông thường) (2008), TS. chương 2. Chiết khấu thương phiếu và giấy tờ Trương Thị 2). Đọc trước có giá Hồng, Nhà chương 3. 2). Yêu cầu Cho vay trả góp: xuất bản Lao sinh viên coi Cho thuê tài chính Động. trước chương Cho vay trung, dài hạn theo dự án 4 cho buổi Cho vay uỷ thác 2). 234 Sơ đồ học tiếp theo. Nghiệp vụ cho vay đồng tài trợ Kế toán ngân Cho vay bằng vàng hàng (2008), Kế toán nghiệp vụ đầu tư và kinh TS. Trương doanh chứng khoán Thị Hồng, Nhà xuất bản Lao Sử dụng phương pháp nghe giảng Động Buổi 3 Chương 4: Kế toán nghiệp vụ 1). Lý thuyết – 1). Nắm lý 1). Sửa 1 số (5 tiết) thanh toán qua ngân hàng bài tập&bài thuyết các nghiệp vụ Thanh toán bằng uỷ nhiệm chi giải Kế toán chương tiêu biểu ở Thanh toán bằng uỷ nhiệm thu ngân hàng trước. chương 3.
10. Thanh toán bằng séc (2008), TS. Thanh toán bằng thư tín dụng Trương Thị 2). Đọc trước 2). Yêu cầu Thanh toán bằng thẻ thanh toán Hồng, Nhà chương 4. sinh viên coi xuất bản Lao trước chương Sử dụng phương pháp nghe giảng Động. 5 cho buổi học tiếp theo. 2). 234 Sơ đồ Kế toán ngân hàng (2008), TS. Trương Thị Hồng, Nhà xuất bản Lao Động Buổi 4 Chương 5: Kế toán các nghiệp vụ 1). Lý thuyết – 1). Nắm lý 1). Sửa 1 số (5 tiết) thanh toán vốn giữa các ngân hàng bài tập&bài thuyết các nghiệp vụ Thanh toán liên hàng giải Kế toán chương tiêu biểu ở Thanh toán bù trừ ngân hàng trước. chương 4. Thanh toán qua ngân hàng nhà (2008), TS. nước Trương Thị 2). Đọc trước 2). Yêu cầu Hồng, Nhà chương 5. sinh viên coi Sử dụng phương pháp nghe giảng xuất bản Lao trước chương Động. 6 cho buổi học tiếp theo. 2). 234 Sơ đồ Kế toán ngân hàng (2008), TS. Trương Thị Hồng, Nhà xuất bản Lao Động
11. Buổi 5 Chương 6: Kế toán tài sản cố định, 1). Lý thuyết – 1). Nắm lý 1). Sửa 1 số (5 tiết) công cụ dụng cụ trong ngân hàng bài tập&bài thuyết các nghiệp vụ Kế toán tài sản cố định giải Kế toán chương tiêu biểu ở Kế toán công cụ dụng cụ ngân hàng trước. chương 5. Kế toán xây dựng cơ bản (2008), TS. Trương Thị 2).Đọc trước 2). Yêu cầu Sử dụng phương pháp nghe giảng Hồng, Nhà chương 6. sinh viên coi xuất bản Lao trước chương Động. 7 cho buổi học tiếp theo. 2). 234 Sơ đồ Kế toán ngân 3). Yêu cầu hàng (2008), sinh viên làm TS. Trương tiểu luận theo Thị Hồng, Nhà nhóm để nộp xuất bản Lao vào buổi học Động cuối cùng. Buổi 6 Chương 7: Kế toán nghiệp vụ kinh 1). Lý thuyết – 1). Nắm lý 1). Sửa 1 số (5 tiết) doanh ngoại tệ- vàng và thanh toán bài tập&bài thuyết các nghiệp vụ quốc tế giải Kế toán chương tiêu biểu ở Phương pháp hạch toán nghiệp vụ ngân hàng trước. chương 6. Kinh doanh ngoại tệ và dịch vụ (2008), TS. khác Trương Thị 2). Đọc trước 2). Yêu cầu Kế toán nghiệp vụ kinh doanh Hồng, Nhà chương 7. sinh viên coi vàng xuất bản Lao trước chương Kế toán nghiệp vụ thanh toán quốc Động. 8 cho buổi tế học tiếp theo. Kế toán nghiệp vụ công cụ tài 2). 234 Sơ đồ chính phái sinh Kế toán ngân hàng (2008), Sử dụng phương pháp nghe giảng TS. Trương
12. Thị Hồng, Nhà xuất bản Lao Động Buổi 7 Chương 8: Kế toán thu nhập, chi 1). Lý thuyết – 1). Nắm lý 1). Sửa 1 số (5 tiết) phí và kết quả kinh doanh của ngân bài tập&bài thuyết các nghiệp vụ hàng giải Kế toán chương tiêu biểu ở Nội dung các khoản thu nhập và ngân hàng trước. chương 7. chi phí của ngân hàng (2008), TS. Kế toán thu nhập Trương Thị 2). Đọc trước 2). Yêu cầu Kế toán chi phí Hồng, Nhà chương 8. sinh viên Kế toán thuế giá trị gia tăng xuất bản Lao thuyết trình Kế toán kết quả kinh doanh và Động. vào buổi học phân phối lợi nhuận cuối cùng, 2). 234 Sơ đồ đồng thời Sử dụng phương pháp nghe giảng Kế toán ngân nhắc sinh hàng (2008), viên nộp bài TS. Trương tiểu luận Thị Hồng, Nhà trong buổi xuất bản Lao học này. Động Buổi 8 Hệ thống lại kiến thức môn học 1). Lý thuyết – 1). Nắm lý 1). Có thể (5 tiết) của 8 chương. bài tập&bài thuyết các cho một số giải Kế toán chương nhóm thuyết Sửa các bài tập tổng hợp. ngân hàng trước. trình trước (2008), TS. nếu đã chuẩn Sử dụng phương pháp thảo luận, Trương Thị 2). Làm bài bị xong. giải quyết tình huống. Hồng, Nhà tập đầy đủ. xuất bản Lao Động. 2). 234 Sơ đồ
13. Kế toán ngân hàng (2008), TS. Trương Thị Hồng, Nhà xuất bản Lao Động Buổi 9 Sửa thêm một số bài tập tổng hợp. 1). Lý thuyết – 1). Làm bài 1). Thu bài (5 tiết) bài tập&bài tập đầy đủ. tiểu luận của Giải đáp thắc mắc cho sinh viên về giải Kế toán sinh viên. môn học. ngân hàng 2). Chuẩn bị (2008), TS. bài thuyết Thông báo nội dung ôn thi. Trương Thị trình theo Hồng, Nhà nhóm. Yêu cầu các nhóm thuyết trình. xuất bản Lao Động. Sử dụng phương pháp thảo luận, giải quyết tình huống. 2). 234 Sơ đồ Kế toán ngân hàng (2008), TS. Trương Thị Hồng, Nhà xuất bản Lao Động