Tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí

89 trang nguyendu 7970

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

to_chuc_ke_toan_tap_hop_chi_phi_san_xuat_va_tinh_gia_thanh_s.doc

Nội dung text: Tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí

Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Lời nói đầu Nền kinh tế thị trường với qui luật cạnh tranh gay gắt đòi hỏi các Doanh nghiệp nói chung và các Doanh nghiệp sản xuất nói riêng phải tự vận động vươn lên tìm chỗ đứng trên thị trường. Muốn vậy các Doanh nghiệp phải tìm tòi một hướng đi phù hợp cho mình đồng thời mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất. Các Doanh nghiệp không thể luôn bằng lòng với cái mình đã có mà phải liên tục đổi mới , nâng cao chất lượng và nhất là phải tìm mọi cách tiết kiệm chi phí, hạ giá thành. Bởi vì chi phi sản xuất và giá thành sản phẩm là những yếu tố quan trọng tác động tới chính sách về giá bán, kết quả sản xuất kinh doanh và khả năng cạnh tranh của các Doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường . Xét trên phạm vi toàn bộ nền kinh tế, hạ giá thành sản phẩm của các Doanh nghiệp đã góp phần tiết kiệm lao động xã hội, tích luỹ cho nền kinh tế và tăng thu cho ngân sách Nhà nước .Như vậy, vấn đề hạ giá thành sản phẩm không còn là vấn đề riêng của Doanh nghiệp mà còn mang tính xã hội. Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm có vai trò đặc biệt trong công tác hạch toán kinh tế của tất cả các Doanh nghiệp . Trong thời gian thực tập tại Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí, tôi nhận thấy rõ vai trò và vị trí vô cùng quan trọng của công tác quản lý, công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong toàn bộ công tác hạch toán kế toán tại đơn vị. Do đó tôi lựa chọn đề tài “Tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm” tại Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí cho báo cáo thực tập tốt nghiệp của mình. Nội dung báo cáo thực tập gồm 3 chương: Chương I: Những vấn đề chung về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm Chương II: Tình hình thực tế công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí. Chương III: Nhận xét và kiến nghị về công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm của Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí. 1
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Chương I: Các vấn đề chung về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. 1.1 Đặc diểm tổ chức sản xuất của ngành sản xuất công nghiệp. Nếu tổ chức sản xuất đơn chiếc thì từng sản phẩm, từng công việc sản xuất là đối tượng tính giá thành. Ví dụ trong xí nghiệp đóng tàu biển thì từng con tàu là một đối tượng tính giá thành. Nếu Doanh nghiệp tổ chức sản xuất hàng loạt thì từng loại sản phẩm là một đối tượng tính giá thành. Ví dụ trong xí nghiệp cơ khí sản xuất máy công cụ thì từng loại máy công cụ là một đối tượng tính giá thành. Nếu tổ chức sản xuất nhiều khối lượng lớn thì mỗi loại sản phẩm sản xuất là một đối tượng tính giá thành.Ví dụ trong xí nghiệp dệt thì đối tượng tính giá thành là từng loại sợi, vải 1.2 Khái niệm chi phí sản xuất và các cách phân loại chi phí sản xuất chủ yếu 1.2.1 Khái niệm chi phí sản xuất Theo các nhà nghiên cứu kinh tế thế giới: “Mọi hoạt động của con người mà tạo ra thu nhập là hoạt động sản xuất”, nền sản xuất của một quốc gia bao gồm các ngành sản xuất ra sản phẩm vật chất và các ngành sản xuất sản phẩm dịch vụ. Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp phải khai thác và sử dụng các nguồn lao động, vật tư, tài sản, tiền vốn để thực hiện việc sản xuất, chế tạo sản phẩm cung cấp dịch vụ. Trong quá trình đó, doanh nghiệp phải bỏ ra các chi phí về lao động sống và lao động vật hoá cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình, chi phí bỏ ra cho hoạt động sản xuất kinh doanh được gọi là chi phí sản xuất. Chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao động sống, lao động vật hoá và các chi phí cần thiết khác mà doanh nghiệp chi ra để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ. 2
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 1.2.2 Các cách phân loại chi phí sản xuất chủ yếu 1.2.2.1 Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung tính chất kinh tế của chi phí (yếu tố chi phí) Theo cách phân loại này, những chi phí sản xuất có nội dung, tính chất kinh tế ban đầu giống nhau được sắp xếp vào cùng một yếu tố chi phí. Toàn bộ chi phí sản xuất được chia thành 5 yếu tố chi phí cơ bản sau: - Chi phí nguyên liệu, vật liệu: Bao gồm toàn bộ giá trị của các loại nguyên liệu vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, phụ tùng thay thế, công cụ dụng cụ xuất dùng cho sản xuất kinh doanh trong kỳ báo cáo. - Chi phí nhân công : bao gồm toàn bộ chi phí trả cho người lao động về tiền lương, tiền công, các khoản phụ cấp trơ cấp có tính chất lương trong kỳ báo cáo, các khoản trích theo lương (KPCĐ, BHXH, BHYT). - Chi phí khấu hao TSCĐ : bao gồm toàn bộ chi phí khấu hao toàn bộ TSCĐ của doanh nghiệp dùng trong sản xuất kinh doanh kỳ báo cáo. - Chi phí dịch vụ mua ngoài : bao gồm toàn bộ số tiền doanh nghiệp chi trả về các loại dịch vụ mua ngoài như : tiền điện, tiền nước phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. - Chi phí khác bằng tiền : bao gồm các chi phí sản xuất kinh doanh chưa được phản ánh ở các chỉ tiêu trên, đã chi bằng tiền trong kỳ báo cáo như tiếp khách, hội họp, thuê quảng cáo Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung, tính chất kinh tế có tác dụng: - Trong phạm vi doanh nghiệp : phục vụ quản lý chi phí sản xuất, đánh giá tình hình thực hiện dự toán CPSX, làm căn cứ để lập báo cáo CPSX theo yếu tố, lập kế hoạch cung ứng vật tư, tiền vốn sử dụng lao động cho kỳ sau. - Trong phạm vi toàn bộ nền kinh tế : cung cấp tài liệu để tính toán thu nhập quốc dân do có sự tách biệt giữa hao phí lao động vật hoá và chi phí lao động sống. 1.2.2.2 Phân loại chi phí sản xuất theo mục đích và công dụng của chi phí (khoản mục chi phí) Toàn bộ chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ được chia thành 3 khoản mục 3
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền chi phí sau: - Khoản mục chi phí nguyên liệu vật liệu trực tiếp : bao gồm các loại chi phí về nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu sử dụng trực tiếp vào sản xuất, chế tạo sản phẩm. - Khoản mục chi phí nhân công trực tiếp : bao gồm chi phí về tiền lương, phụ cấp phải trả, các khoản trích KPCĐ,BHXH,BHYT trên tiền lương của công nhân trực tiếp sản xuất theo quy định. - Khoản mục chi phí sản xuất chung : gồm những khoản chi phí phát sinh tại bộ phận sản xuất (phân xưởng, đội, trại sản xuất ). Khoản mục chi phí sản chung gồm các nội dung kinh tế sau : + Chi phí nhân viên phân xưởng : gồm các khoản tiền lương, các khoản phụ cấp, các khoản trích theo lương, tiền ăn ca của nhân viên quản lý phân xưởng, đội, bộ phận sản xuất. + Chi phí vật liệu: gồm những chi phí vật liệu dùng chung cho phân xưởng như vật liệu dùng để sửa chữa, bảo dưỡng TSCĐ, dùng cho công tác quản lý tại phân xưởng. + Chi phí dụng cụ sản xuất: gồm những chi phí về công cụ dụng cụ xuất dùng cho hoạt động quản lý của phân xưởng như khuôn mẫu, dụng cụ gá lắp, dụng cụ cầm tay + Chi phí khấu hao TSCĐ: gồm toàn bộ số tiền trích khấu hao TSCĐ sử dụng trong phân xưởng như máy móc thiết bị sản xuất, phương tiện vận tải, truyền dẫn, nhà xưởng + Chi phí dịch vụ mua ngoài: Là các khoản dịch vụ mua ngoài, thuê ngoài để sử dụng cho nhu cầu sản xuất chung ở phân xưởng sản xuất như: chi phí điện, nước, điện thoại + Chi phí bằng tiền khác: gồm các chi phí bằng tiền ngoài các khoản đã kể trên. Phân loại chi phí sản xuất theo mục đích và công dụng của chi phí có tác dụng phục vụ cho việc quản lý chi phí theo định mức, cung cấp số liệu cho công tác tính gía thành sản xuất sản phẩm, phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành. 4
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 1.2.2.3 Phân loại chi phí sản xuất theo mối quan hệ giữa chi phí sản xuất với khối lượng sản phẩm, lao vụ sản xuất trong kỳ. Theo cách phân loại này, chi phí sản xuất chia thành hai loại: - Chi phí biến đổi ( biến phí ): Là những chi phí có sự thay đổi về lượng tương quan tỉ lệ thuận với sự thay đổi của khối lượng sản phẩm sản xuất trong kỳ như : chi phí nguyên liệu vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp - Chi phí cố định (định phí) : là những chi phí không thay đổi về tổng số khi có sự thay đổi khối lượng sản phẩm sản xuất trong mức độ nhất định. Cách phân loại này có tác dụng lớn trong công tác quản trị kinh doanh, phân tích điểm hoà vốn và phục vụ cho việc ra quyết định quản lý cần thiết để hạ giá thành sản phẩm, tăng hiệu quả kinh doanh. Ngoài ra còn có các cách phân loại chi phí sản xuất theo phương pháp tập hợp chi phí và mối quan hệ với đối tượng chịu chi phí; phân loại chi phí theo nội dung cấu thành chi phí. 1.3. ý nghĩa của công tác quản lý chi phí sản xuất trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh Chi phí sản xuất có ý nghĩa quan trọng gắn liền với quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của các Doanh nghiệp. Việc tập hợp chi phí sản xuất thực chất là sử dụng hợp lý, tiết kiệm các loại tài sản, vật tư lao động, tiền vốn của Doanh nghiệp trong sản xuất kinh doanh. Mặt khác chi phí sản xuất là cơ sở để tính giá thành sản phẩm, lao vụ dịch vụ hoàn thành nên việc quản lý chặt chẽ chi phí sản xuất góp phần hạ giá thành sản phẩm. Ngược lại, nếu công tác quản lý chi phí sản xuất trong hoạt động sản xuất kinh doanh không chặt chẽ chi phí sản xuất sản phẩm nhiều sẽ làm cho giá thành sản phẩm đội lên cao. 1.4. Giá thành sản phẩm, phân loại giá thành sản phẩm 1.4.1 Khái niệm giá thành sản phẩm Giá thành sản xuất của sản phẩm, dịch vụ là chi phí sản xuất tính cho một khối lượng hoặc một đơn vị sản phẩm, công việc, lao vụ do doanh nghiệp sản xuất đã hoàn thành trong điều kiện công suất bình thường. Giá thành sản phẩm là một chỉ tiêu kinh tế tổng hợp , phản ánh chất lượng 5
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền sản xuất, là căn cứ quan trọng để xác định giá bán và xác định hiệu quả kinh tế của hoạt động sản xuất. 1.4.2. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành Giữa chi phí sản xuất kinh doanh và giá thành sản phẩm có mối quan hệ chặt chẽ biện chứng với nhau, vừa là tiền đề của nhau vừa là kết quả của nhau. Xét về bản chất : chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là hai khái niệm giống nhau : chúng đều là hao phí về lao động sống và các chỉ tiêu khác của doanh nghiệp được biểu hiện bằng tiền. Xét về nội dung : chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là hai mặt của quá trình sản xuất và có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Tuy nhiên giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm cũng có sự khác nhau : Về phạm vi : chi phí sản xuất luôn gắn với thời kỳ phát sinh chi phí, còn giá thành lại gắn với khối lượng sản phẩm dịch vụ đã hoàn thành. Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm có thể khác nhau về lượng do đó có sự chênh lệch về trị giá sản phẩm sản xuất dở dang đầu kỳ hoặc cuối kỳ. Giá thành Trị giá sản Chí phí sản xuất Trị giá sản Chi phí sản phẩm = phẩm dở + phát sinh trong kỳ - phẩm dở dang - loại trừ dang đầu kỳ cuối kỳ Chi phí sản xuất là căn cứ để xác định giá thành còn giá thành là cơ sở xác định giá bán . Vì vậy trong điều kiện giá bán không thay đổi thì việc giảm giá thành sẽ làm tăng lợi nhuận . Do đó phấn đấu tiết kiệm chi phí, hạ thấp giá thành là nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên của công tác quản lý kinh tế. 1.4.3. Phân loại giá thành sản phẩm Dựa vào tiêu thức khác nhau ta phân tích các loại giá thành khác nhau. 1.4.3.1. Phân loại giá thành sản phẩm theo thời gian và cơ sở số liệu tính giá thành Theo cách phân loại này, giá thành sản phẩm được chia thành 3 loại: - Giá thành kế hoạch : là giá thành được tính trên cơ sở chi phí sản xuất kế hoạch và sản lượng kế hoạch. Giá thành kế hoạch là mục tiêu phấn đấu của 6
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền doanh nghiệp, là căn cứ để phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành. - Giá thành định mức : là giá thành được tính trên cơ sở các định mức chi phí sản xuất hiện hành và chỉ tính cho một đơn vị sản phẩm. Giá thành định mức là công cụ quản lý định mức của doanh nghiệp, là thước đo chính xác để đánh giá kết quả sử dụng tài sản, vật tư lao động nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. - Giá thành thực tế : là giá thành được xác định sau khi đã hoàn thành việc sản xuất sản phẩm, dịch vụ. Giá thành thực tế là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp để xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 1.4.3.2.Phân loại giá thành theo phạm vi tính toán - Giá thành sản xuất (giá thành công xưởng) : bao gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung tính cho sản phẩm, công việc lao vụ hoàn thành. Giá thành sản xuất được sử dụng để ghi sổ kế toán thành phẩm nhập kho hoặc giao cho khách hàng và là căn cứ để doanh nghiệp tính giá vốn hàng bán, tính lãi gộp. - Giá thành toàn bộ : bao gồm giá thành sản xuất và chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp tính cho sản phẩm đó. Giá thành toàn bộ là căn cứ để xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Giá thành Giá thành sản Chi phí bán Chi phí quản lý = + + toàn bộ xuất hàng doanh nghiệp 1.5. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất, đối tượng tính giá thành sản phẩm 1.5.1. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là phạm vi, giới hạn mà chi phí sản xuất cần phải tập hợp nhằm để kiểm tra, giám sát chi phí sản xuất và phục vụ công tác tính giá thành sản phẩm. Thực chất của việc xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là xác định 7
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền nơi phát sinh chi phí và đối tượng chịu chi phí. Xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là khâu đầu tiên cần thiết của công tác kế toán chi phí sản xuất. Việc xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất trong các doanh nghiệp phải dựa vào căn cứ sau: - Đặc điểm và công dụng của chi phí trong quá trình sản xuất. - Đặc điểm cơ cấu tổ chức sản xuất của doanh nghiệp. - Quy trình công nghệ sản xuất , chế tạo sản phẩm. - Đặc điểm của sản phẩm (đặc tính kỹ thuật, đặc điểm sử dụng, đặc điểm thương phẩm ). - Yêu cầu và trình độ quản lý sản xuất kinh doanh. 1.5.2. Đối tượng tính giá thành sản phẩm Đối tượng tính giá thành là các loại sản phẩm dịch vụ do doanh nghiệp sản xuất ra, cần phải tính được tổng giá thành và giá thành đơn vị. Xác định đối tượng tính giá thành là công việc cần thiết để kế toán tổ chức các thẻ (bảng) tính giá thành, lựa chọn phương pháp tính giá thành thích hợp và tiến hành tính giá thành. Căn cứ để xác định đối tượng tính giá thành là : đặc điểm tổ chức sản xuất, quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm, yêu cầu và trình độ quản lý của doanh nghiệp. Việc xác định đúng đắn đối tượng tập hợp chi phí sản xuất để cung cấp số liệu cho việc tính giá thành theo từng đối tượng tính giá thành trong doanh nghiệp. Mối quan hệ giữa đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành ở mỗi doanh nghiệp cụ thể sẽ quyết định việc lựa chọn phương pháp tính giá thành ở doanh nghiệp và kỹ thuật tính giá thành ở doanh nghiệp. 1.6. Nhiệm vụ kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm - Căn cứ vào đặc điểm quy trình công nghệ, đặc điểm tổ chức sản xuất sản phẩm của doanh nghiệp để xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành. 8
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền -Tổ chức tập hợp và phân bổ từng loại chi phí sản xuất theo đúng đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và phương pháp thích hợp đối với từng loại chi phí, tập hợp chi phí theo khoản mục chi phí và theo yếu tố chi phí quy định. -Tổ chức vận dụng các tài khoản kế toán để hạch toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm phù hợp với phương pháp hàng tồn kho mà doanh nghiệp đã lựa chọn. - Định kỳ cung cấp các báo cáo về chi phí sản xuất và tính giá thành cho các cấp quản lý doanh nghiệp, tiến hành phân tích tình hình thực hiện các định mức và dự toán chi phí, phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành và kế hoạch hạ giá thành sản phẩm. Phát hiện khả năng tiềm tàng, đề xuất các biện pháp để giảm chi phí, hạ giá thành sản phẩm. 1.7. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất 1.7.1. Tài khoản kế toán chủ yếu sử dụng 1.7.1.1.TK621-Chi phí nguyên liệu vật liệu trực tiếp Tài khoản này dùng để phản ánh chi phí nguyên vật liệu sử dụng trực tiếp cho hoạt động sản xuất sản phẩm, dịch vụ của các ngành công nghiệp, xây lắp,nông lâm, ngư nghiệp Kết cấu và nội dung của TK621 Bên Nợ : Trị giá thực tế nguyên liệu vật liệu xuất dùng trực tiếp cho hoạt động sản xuất sản phẩm, hoặc thực hiện dịch vụ trong kỳ hạch toán. Bên Có : -Trị giá nguyên liệu, vật liệu sử dụng không hết nhập kho. - Chi phí NL,VL trực tiếp phát sinh trên mức bình thường được kết chuyển vào TK632- Giá vốn hàng bán. - Kết chuyển chi phí NL,VL trực tiếp phát sinh ở mức bình thường vào bên Nợ TK154- Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang (hoặc bên Nợ TK631-Giá thành sản xuất). TK621 không có sốdư cuối kỳ và phản ánh chi tiết cho từng đối tượng tập hợp chi phí. Trình tự hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp : (1) Căn cứ vào các phiếu xuất kho NL,VL, phiếu báo vật liệu còn lại cuối 9
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền kỳ trước để lại sử dụng cho kỳ này hoặc kết quả kiểm kê NL,VL còn lại cuối kỳ để xác định trị giá thực tế NL,VL sử dụng trực tiếp cho sản xuất sản phẩm (kế toán hàng tồn kho theo phương pháp KKĐK ), kế toán ghi sổ : Nợ TK 621 - Chi phí NL,VL trực tiếp ( Chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Có TK 152 - Nguyên liệu ,vật liệu (Phương pháp KKTX) Có TK 611 - Mua hàng ( Phương pháp KKĐK) (2) Trường hợp mua NL,VL sử dụng ngay cho sản xuất Nợ TK 621 - Chi phí NL,VL trực tiếp ( chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Nợ TK 133 - thuế GTGT được khấu trừ ( nếu có) Có TK 111, 112, 331 (3.1) Trường hợp NL,VL còn lại cuối kỳ không sử dụng hết, nhưng để lại ở bộ phận sản xuất. Cuối kỳ, kế toán ghi giảm chi phí NL,VL trực tiếp kỳ này bằng bút toán đỏ. Nợ TK 621- Chi phí NL,VL trực tiếp (xxx) ( Chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Có TK 152 - Nguyên liệu, vật liệu (xxx) (3.2) Đầu kỳ kế toán sau, kế toán ghi tăng chi phí Nl,VL trực tiếp Nợ TK 621 - Chi phí NL,Vl trực tiếp ( Chi tiết theo từng đối tượng tập hợp chi phí) CóTK 152 - nguyên liệu ,vật liệu (4)Cuối kỳ, trị giá NL,VL sử dụng không hết nhập lại kho( nếu có) Nợ TK 152 - Nguyên liệu ,vật liệu Có TK 621 - Chi phí NL,Vl trực tiếp ( Chi tiết theo từng đối tượng tập hợp chi phí) (5) Cuối kỳ, kế toán kết chuyển hoặc phân bổ chi phí NL,VL trực tiếp tính vào chi phí sản xuất sản phẩm hoặc chi phí sản xuất kinh doanh: Nợ Tk 154 - CPSXKDDD ( PPKKTX - theo mức bình thường) (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) 10
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Nợ TK 631- Giá thành sản xuất ( PP KKĐK) (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Nợ TK 632- giá vốn hàng bán( số vượt trên mức bình thường) (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Có TK 621 - Chi phí NL,VL trực tiếp (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Sơ đồ kế toán tổng hợp CP NL, VL trực tiếp TK611 TK621 TK154(631) (1) (5) TK152 TK632 (2) (3.2) (4) (3.1) TK111,112,331 (2) TK133 1.7.1.2. TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp Tài khoản này được dùng để phản ánh chi phí lao động trực tiếp tham gia vào quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh trong các ngành công nghiệp, nông lâm, ngư nghiệp, XDCB, dịch vụ. Kết cấu và nội dung Bên Nợ: Chi phí nhân công trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất sản phẩm Bên có: -CP NCTT trên mức bình thường được kết chuyển vào TK 632. -Kết chuyển CP NCTT ở mức bình thường vào bên Nợ TK 154 (hoặc bên Nợ TK 631) để tính giá thành của sản phẩm, dịch vụ. 11
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền TK 622 không có số dư cuối kỳ và được mở chi tiết cho từng đối tượng chịu chi phí. Phương pháp kế toán các nghiệp vụ kinh tế chủ yếu: (1) Số tiền lương, phụ cấp lương và các khoản khác có tính chất lương, tiền ăn ca phải trả cho lao động trực tiếp sản xuất sản phẩm trong kỳ. Nợ TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Có TK 334 - Phải trả công nhân viên (2)Trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo lương của công nhân trực tiếp sản xuất, tính vào chi phí sản xuất Nợ TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Có TK 338- Phải trả, phải nộp khác (Chi tiết TK 3382- KPCĐ, TK 3383- BHXH; TK 3384- BHYT) (3)Tính trước tiền lương nghỉ phép của công nhân sản xuất Nợ TK 622- Chi phí NCTT (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Có TK 335 - Chi phí phải trả (4)Cuối kỳ kết chuyển hoặc phân bổ chi phí nhân công trực tiếp cho các đối tượng sử dụng lao động. Nợ TK 154 - Chi phí SXKD dd (PP KKTX - theo mức bình thường) (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Nợ TK 631- Giá thành sản xuất (PP KKĐK- Theo mức bình thường) (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán (số vượt trên mức bình thường) (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Có TK622 - Chi phí NCTT (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) 12
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Sơ đồ kế toán tổng hợp chi phí nhân công trực tiếp TK334 TK622 TK154(631) (1) (4) TK335 TK632 (2) TK338 (3) 1.7.1.3. TK 627 - Chi phí sản xuất chung Tài khoản này dùng để phản ánh những chi phí phục vụ sản xuất, kinh doanh chung phát sinh ở phân xưởng, bộ phận sản xuất, đội, công trường Kết cấu và nội dung Bên Nợ: - Các chi phí sản xuất chung phát sinh trong kỳ. Bên Có; - Các khoản ghi giảm chi phí sản xuất chung. - Chi phí sản xuất chung cố định phát sinh ở mức bình thường và chi phí sản xuất chung biến đổi được kết chuyển vào TK 154- Chiphí SXKD dd (TK 631- Giá thành sản xuất) - Chi phi sản xuất chung cố định phát sinh trên mức bình thường được kết chuyển vào TK 632- Giá vốn hàng bán. TK 627- chi phí sản xuất chung khong có số dư cuối kỳ TK 627 có 6 TK cấp II : 6271- Chi phí nhân viên phân xưởng 6272- Chi phí vật liệu 6273- Chi phí dụng cụ sản xuất. 6274- Chi phí khấu hao TSCĐ 6277- Chi phí dịch vụ mua ngoài. 6278- Chi phí khác bằng tiền. 13
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Phương pháp kế toán các nghiệp vụ kinh tế chủ yếu: (1) Tiền lương (tiền công) và các khoản phụ cấp có tính chất lương, tiền ăn ca giữa phải trả cho nhân viên phân xưởng: Nợ TK 627 (6271) - Chi phí nhân viên phân xưởng Có TK 334- Phải trả công nhân viên (2) Các khoản trích theo tiền lương phải trả cho nhân viên phân xưởng tính vào chi phí sản xuất: Nợ TK 627 (6271)- Chi phí nhân viên phân xưởng Có TK 338 - Phải trả, phải nộp khác (3382, 3383, 3384) (3) Trị giá thực tế NL,VL xuất dùng cho quản lý, phục vụ sản xuất ở phân xưởng: Nợ TK 627 (6272) - Chi phí vật liệu Có TK 152 - Nguyên liệu, vật liệu (4) Trị giá công cụ dụng cụ sử dụng trong phân xưởng Nợ TK 627 (6273) - Chi phí dụng cụ sản xuất Có TK 153- Trị giá CCDC xuất kho có giá trị không lớn Có TK 142 (1421), 242 - Phân bổ giá trị CCDC có giá trị lớn. (5) Trích khấu hao TSCĐ dùng cho sản xuất và quản lý phân xưởng. Nợ TK 627 (6274) - Chi phí khấu hao TSCĐ Có TK 214 - Khấu hao TSCĐ (6) Chi phí dịch vụ mua ngoài phục vụ cho hoạt động tại phân xưởng, bộ phận sản xuất. Nợ TK 627 (6277) - Chi phí dịch vụ mua ngoài Nợ TK 133 - Thuế GTGT dược khấu trừ (nếu có) Có TK 111, 112, 331 (7) Các khoản chi bằng tiền khác dùng cho hoạt động sản xuất tại phân xưởng, bộ phận sản xuất. Nợ TK 627 (6278) - Chi phí bằng tiền khác Có TK 111, 112, 141 : Tổng giá thanh toán (8) Các khoản ghi giảm chi phí sản xuất chung phát sinh Nợ TK 111, 112, 138 14
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Có TK 627- Chi phí sản xuất chung (9) Cuối kỳ kết chuyển hoặc phân bổ chi phí sản xuất chung cho các đối tượng tập hợp chi phí Nợ TK 154- Chi phí SXKD dd (PP KKTX - CP SXC cố định theo mức bình thường và CP SXC biến đổi) (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Nợ TK 631- Giá thành sản xuất (PP KKĐK- CP SCX cố định theo mức bình thường và CP SXC biến đổi) (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Nợ TK 632- Giá vốn hàng bán (CPSXC cố định vượt trên mức bình thường) (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Có TK 627- Chi phí sản xuất chung 15
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Sơ đồ kế toán tổng hợp chi phí sản xuất chung TK334 TK627 TK111,112,138 (1) (1) TK338 TK632 (2) (9) TK152 (3) TK154(631) TK153,142 (4) TK214 (5) TK331,335 (6) TK133 TK111,112,14 11 (7) 1.7.1.4. TK 154- Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang Tài khoản này dùng để tập hợp chi phí sản xuất kinh doanh phục vụ cho việc tính giá thành sản phẩm, dịch vụ ở doanh nghiệp áp dụng hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên. Kết cấu và nội dung TK 154 16
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Bên Nợ: Tập hợp chi phí NL,VL trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung phát sinh trong kỳ liên quan đến sản xuất sản phẩm, dịch vụ. Bên Có: - Trị giá phế liệu thu hồi, trị giá sản phẩm hỏng không sửa chữa được. - Trị giá nguyên vật liệu, hàng hoá gia công xong nhập lại kho. - Giá thành sản xuất thực tế của sản phẩm đã chế tạo xong nhập lại kho hoặc chuyển đi bán. - Chi phí thực tế của khối lượng dịch vụ đã hoàn thành cung cấp cho khách hàng. Số dư : Chi phí sản xuất kinh doanh còn dở dang cuối kỳ. TK 154 được mở chi tiết cho từng đối tượng tập hợp chi phí sản xuất. 1.7.2. Phương pháp kế toán tập hợp chi phí sản xuất 1.7.2.1. Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất toàn doanh nghiệp theo phương pháp kê khai thường xuyên. Phương pháp kế toán tổng hợp CPSX toàn doanh nghiệp theo phương pháp kê khai thường xuyên ( 1 ) Cuối kỳ , kế toán kết chuyển chi phí NL,VL trực tiếp theo từng đối tượng tập hợp chi phí . Nợ TK 154 - Chi phí SXKD dở dang Chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí ( chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí ) Có TK 621 - Chi phí NL,VL trực tiếp. ( chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) (2) Cuối kỳ, kế toán kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp theo từng đối tượng tập hợp chi phí Nợ TK 154 - Chi phí SXKD dở dang . (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Có TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) (1) Cuối kỳ, kế toán kết chuyển và phân bổ chi phí sản xuất chung cho từng đối tượng tập hợp chi phí có liên quan 17
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Nợ TK 154 - Chi phí SXKD dở dang (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Có TK 627- chi phí sản xuất chung (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) (2) Trị giá sản phẩm hỏng không sửa chữa được, người gây ra thiệt hại sản phẩm hỏng phải bồi thường Nợ TK 138 (1388) ,334 Có TK 154- Chi phí SXKD dở dang (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) (3) Trị giá phế liệu thu hồi của sản phẩm hỏng Nợ TK 152- Nguyên liệu, vật liệu Có TK 154- Chi phí SXKD dở dang (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) (4) Sản phẩm sản xuất xong, nhập kho thành phẩm, chuyển giao thẳng cho người mua hàng Nợ TK 155,157,632 Có TK 154- Chi phí SXKD dở dang (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) 18
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Sơ đồ kế toán tổng hợp chi phí sản xuất toàn doanh nghiệp (Phương pháp kê khai thường xuyên ) TK621 TK154 TK138 (1) (4) TK622 TK152 (2) (5) TK627 (3) (6) TK155,157,632 1.7.2.2. Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất toàn doanh nghiệp theo phương pháp kiểm kê định kỳ Theo phương pháp này : các chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp được hạch toán tương tự phương pháp kê khai thường xuyên cuối kỳ không kết chuyển sang TK 154- Chi phí SXKD dở dang mà kết chuyển sang TK 631- Giá thành sản xuất; từ đó tổng hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm hoàn thành trên toàn doanh nghiệp trong kỳ. Tài khoản sử dụng : TK631- Giá thành sản xuất Kết cấu và nội dung : Bên Nợ: -Giá trị sản phẩm dở dang đầu kỳ. - chi phí sản xuất thực tế phát sinh trong kỳ. Bên Có: - Giá trị sản dở dang cuối kỳ kết chuyển vào TK 154. - Giá thành sản phẩm đã bán, dịch vụ hoàn thành kết chuyển vào TK 632- 19
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Giá vốn hàng bán. TK 631 không có số dư cuối kỳ và được chi tiết cho từng đối tượng tập hợp chi phí. Phương pháp kế toán một số nghiệp vụ cơ bản: (1) Kết chuyển trị giá sản phẩm dở dang đầu kỳ Nợ TK 631- Giá thành sản xuất (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Có TK 154- Chi phí SXKD dở dang (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) (2) Cuối kỳ kết chuyển chi phí NL,VL trực tiếp thực tế phát sinh trong kỳ cho các đối tượng chịu chi phí Nợ TK 631- Giá thành sản xuất (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Có TK 621- Chi phí NL,VL trực tiếp (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) (3) Cuối kỳ kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp cho các đối tượng chịu chi phí Nợ TK 631- Giá thành sản xuất (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Có TK 622- Chi phí nhân công trực tiếp (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) (4) Cuối kỳ kế toán kết chuyển hoặc phân bổ chi phí sản xuất chung để tính giá thành sản xuất sản phẩm, dịch vụ Nợ TK 631- Giá thành sản xuất (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Có TK 627- chi phí sản xuất chung (5) Trường hợp phát sinh sản phẩm hỏng không sửa chữa được, căn cứ vào quyết định xử lý của cấp có thẩm quyền, kế toán ghi Nợ TK 611- Mua hàng Phế liệu thu hồi Nợ TK 138- Phải thu khác Bồi thường vật chất phải thu hồi Nợ TK 811- Chi phí khác Tính vào chi phí khác 20
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Có Tk 631- Giá thành sản xuất (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) (6) Cuối kỳ tiến hành kiểm kê và đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ, kế toán ghi sổ: Nợ TK 154- Chi phí SXKD dở dang (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Có TK 631- Giá thành sản xuất (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) (7) Giá thành sản xuất thực tế sản phẩm, công việc đã hoàn thành trong kỳ Nợ TK 632- Giá vốn hàng bán Có Tk 631- Giá thành sản xuất (chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí) Sơ đồ kế toán tổng hợp chi phí sản xuất toàn doanh nghiệp (Phương pháp kiểm kê định kỳ) TK154 TK631 TK154 (1) (6) TK621 TK611 (2) TK622 TK138,811 (3) (5) TK632 TK627 (4) (7) TK157 21
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 1.8. Các phương pháp đánh giá sản phẩm đang chế tạo dở dang cuối kỳ Sản phẩm dở dang là những sản phẩm đang trong quá trình sản xuất chế biến, đang nằm trên dây chuyền công nghệ hoặc đang hoàn thành một vài quy trình chế biến nhưng vẫn còn phải gia công tiếp mới trở thành thành phẩm. Để đánh giá sản phẩm chính xác trước hết phải tổ chức kiểm kê chính xác khối lượng sản phẩm làm dở thực tế đồng thời xác định được mức độ hoàn thành của sản phẩm làm dở. Các doanh nghiệp sản xuất thường áp dụng một trong các phương pháp sau: 1.8.1. Đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. -Điều kiện áp dụng : phương pháp này áp dụng thích hợp với trường hợp chi phí nguyên vật liệu chính được bỏ hết một lần ngay từ đầu trong quá trình sản xuất ; chi phí vật liệu chiếm tỷ trọng lớn. -Theo phương pháp này, chi phí cho sản phẩm dở cuối kỳ chỉ tính phần chi phí nguyên vật liệu trực tiếp hoặc vật liệu chính, còn các chi phí khác tính vào giá thành sản phẩm hoàn thành. Công thức tính: DĐK + Cn DCK = QD QSP + QD Trong đó: - DĐK ; DCK : Chi phí sản xuất của sản phẩm dở dang đầu kỳ và cuối kỳ. - Cn : Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp phát sinh trong kỳ - QSP ; QD : Sản lượng sản phẩm hoàn thành và sản lượng sản phẩm dở dang cuối kỳ. -Phương pháp này có ưu điểm là tính toán đơn giản nhưng lại không chính xác nên chỉ áp dụng thích hợp với những doanh nghiệp mà chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành sản phẩm , số lượng sản phẩm dở dang cuối kỳ ít, ổn định. 22
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 1.8.2. Đánh giá sản phẩm dở dang theo sản lượng sản phẩm hoàn thành tương đương. Việc đánh giá sản phẩm làm dở của các doanh nghiệp sản xuất chủ yếu áp dụng phương pháp này, và doanh nghiệp phải tổ chức kiểm kê, đánh giá mức độ hoàn thành của khối lượng sản phẩm làm dở. Nội dung: - ăn cứ sản lượng của sản phẩm dở dang và mức độ hoàn thành để quy đổi sản lượng sản phẩm dở dang thành sản lượng sản phẩm hoàn thành tương đương. Công thức : QTĐ = QD + %HT Trong đó: + QTĐ : Sản lượng sản phẩm hoàn thành tương đương + %HT : Tỉ lệ chế biến hoàn thành -Tính toán xác định từng khoản mục chi phí cho sản phẩm dở dang theo nguyên tắc: + PSX bỏ ngay một lần từ đầu quy trình công nghệ như chi phí nguyên vật liệu trực tiếp hoặc chi phí nguyên vật liệu chính trực tiếp thì: DĐK + Cn DCK = QDck QTP + QDck + Đôí với chi phí bỏ dần trong qúa trình sản xuất chế biến như chi phí nhân công trực tiếp chi phí sản xuất chung thì : DĐK + CCB DCK = QTĐ QSP + QTĐ Phương pháp này áp dụng thích hợp với những doanh nghiệp có khối lượng sản phẩm làm dở cuối kỳ nhiều, biến động lớn so với đầu kỳ, chi phí nguyên vật liệu chiếm tỉ trọng không lớn trong giá thành sản phẩm. 23
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Phương pháp này có ưu điểm là đảm bảo số liệu hợp lý và độ tin cậy cao song việc đánh giá mức độ hoàn thành của sản phẩm dở dang trên các công đoạn của dây chuyền công nghệ sản xuất khá phức tạp và mang tính chủ quan. Đánh giá sản phẩm dơ dang theochi phí sản xuất định mức Điều kiện áp dụng phương pháp này là: sản phẩm đã xây dựng được định mức chi phí hợp lý hoặc đã thực hiện phương pháp tính giá theo quy định. Chi phí sản phẩm làm dở theo chi phí định mức còn bao nhiêu sẽ tính hết vào giá thành sản phẩm hoàn thành. 1.9. Các phương pháp tính giá thành sản phẩm và ứng dụng trong các loại hình doanh nghiệp chủ yếu. 1.9.1. Các phương pháp tính giá thành sản phẩm Phương pháp tính giá thành sản phẩm là phương pháp sử dụng số liệu chi phí sản xuất đã tập hợp được trong kỳ và các tài liệu liên quan đến để tính giá thành sản xuất và giá thành đơn vị sản xuất thực tế của sản phẩm, lao vụ đã hoàn thành theo đối tượng tính giá thành và khoản mục giá thành. a) Phương pháp tính giá thành giản đơn (Phương pháp trực tiếp) Phương pháp này thích hợp với những doanh nghiệp có quy trình công nghệ sản xuất giản đơn khép kín, tổ chức sản xuất nhiều, chu kỳ sản xuất ngắn và xen kẽ, liên tục. Đối tượng tính giá thành tương ứng phù hợp với đối tượng tập hợp chi phí thường là các sản phẩm, kỳ tính giá thành định kỳ hàng tháng, quý phù hợp với kỳ báo cáo. Giá thành sản phẩm theo phương pháp này được tính bằng công thức sau: Z = DĐK + C - DCK Z = Z Q Trong đó: - Z : Tổng giá thành 24
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền - Z : Giá thành đơn vị từng đối tượng tính giá - C : Tổng chi phí sản xuất đã tập hợp trong kỳ - DĐK ; DCK : chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ, cuối kỳ - Q: Sản lượng sản phẩm, lao vụ hoàn thành. b) Phương pháp tính giá thành theo hệ số Phương pháp này áp dụng với những doanh nghiệp trong cùng một quy trình công nghệ sản xuất, cùng sử dụng một loại vật liệu, kết quả sản xuất thu được nhiều sản phẩm chính khác nhau. Trình tự tính giá thành : Quy đổi sản lượng thực tế từng loại sản phẩm theo hệ số tính giá thành đã chọn làm tiêu thức phân bổ: Tổng sản Tổng sản lượng thực tế của Hệ số quy định cho sản = * lượng quy đổi loại sản phẩm i phẩm Q =  Qi Hi * Tính tổng giá thành và giá thành đơn vị của từng loại sản phẩm DĐK + C - DCk Zi = * Qi Hi Q Zi Zi = Q c) Phương pháp tính giá thành theo tỉ lệ Phương pháp này áp dụng cho loại hình doanh nghiệp mà trong cùng một quy trình công nghệ sản xuất, kết quả sản xuất thu được là một nhóm sản phẩm cùng loại, với chủng loại sản phẩm quy cách khác nhau. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là từng quy cách sản phẩm trong nhóm sản phẩm đó. Kỳ tính giá thành phù hợp với kỳ báo cáo kế toán. 25
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Trình tự tính giá: Giá thành thực tế cả nhóm sản phẩm (Theo từng KM) Tỉ lệ tính giá thành = 100% (Theo từng khoản mục) Tổng tiêu chuẩn phân bổ (Theo từng khoản mục) Giá thành thực tế Tiêu chuẩn phân bổ của từng quy cách sản Tỉ lệ tính giá thành = từng quy cách sản phẩm phẩm (Theo từng (Theo từng KM) (theo từng KM) KM) d) Phương pháp loại trừ chi phí Phương pháp này được áp dụng trong các doanh nghiệp sản xuất mà 1 quy trình sản xuất ngoài sản xuất chính còn thu được sản phẩm phụ, các phân xưởng sản xuất phụ có cung cấp sản phẩm hoặc lao vụ lẫn nhau hoặc trường hợp trong quá trình sản xuất sản phẩm có sản phẩm hỏng không sửa chữa được mà khoản thiệt hại này không được tính cho sản phẩm hoàn thành. Công thức tính giá thành sản phẩm trong các trường hợp này như sau: Tổng giá Chi phí sản Chi phí sản Chi phí sản thành sản Chi phí = phẩm dở dang + xuất phát sinh - xuất dở dang - phẩm loại trừ đầu kỳ trong kỳ cuối kỳ chính Z = DĐK + C - DCK - CLT Thông thường chi phí loại trừ được tính theo giá thành kế hoạch hoặc lấy giá bán trừ lãi định mức. e) Phương pháp tính giá thành cộng chi phí Phương pháp này áp dụng đối với doanh nghiệp có quy trình công nghệ sản xuất phức tạp, quá trình sản xuất chế biến sản phẩm qua nhiều giai đoạn công nghệ. Trình tự tính giá thành : 26
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền - Tập hợp chi phí sản xuất theo từng bộ phận sản xuất. - Cộng chi phí sản xuất của các bộ phận sản xuất, công nghệ sản xuất theo công thức: Z =  Ci f) Phương pháp liên hợp: Phương pháp này được áp dụng trong những doanh nghiệp có tổ chức sản xuất, tính chất qui trình công nghệ và tính chất sản phẩm làm ra đòi hỏi việc tính giá thành phải kết hợp nhiều phương pháp khác nhau (như doanh nghiệp hoá chất, dệt kim, đóng giầy ) Trên thực tế, các doanh nghiệp có thể kết hợp các phương pháp giản đơn với phương pháp cộng chi phí, phương pháp cộng chi phí với phương pháp tỉ lệ g) Phương pháp tính giá thành theo định mức: Phương pháp này thích hợp với những doanh nghiệp đã xây dựng được định mức kinh tế kỹ thuật hoàn chỉnh và ổn định. Trình tự tính giá thành : - Căn cứ vào định mức kinh tế kỹ thuật và dự toán chi phí hiện hành được duyệt để tính giá thành định mức của sản phẩm. - Tổ chức hạch toán rõ ràng chi phí sản xuất thực tế phù hợp với định mức và số chi phí sản xuất chênh lệch thoát ly định mức. - Khi có thay đổi định mức kinh tế kỹ thuật, cần kịp thời tính toán được số chênh lệch CFSX do thay đổi định mức. - Trên cơ sở giá thành định mức,số chênh lệch do thay đổi định mức, số chênh lệch do thoát ly định mức để xác định giá thành thực tế của sản phẩm sản xuất trong kỳ theo công thức sau: Giá thành Giá thành Chênh lệch do Chênh lệch sản xuất = định mức + thay đổi định + do thoát ly - - thực tế mức định mức 27
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 1.9.2. ứng dụng các phương pháp tính giá thành trong các loại hình doanh nghiệp. 1.9.2.1. Doanh nghiệp sản xuất theo đơn đặt hàng Phương pháp này áp dụng thích hợp với sản phẩm có quy trình công nghệ sản xuất phức tạp kiểu song song, tổ chức sản xuất đơn chiếc, hàng loạt nhỏ và vừa theo đơn đặt hàng. Đối tượng tập hợp chi phí là từng phân xưởng sản xuất, từng đơn đặt hàng. Đối tượng tính giá thành là sản phẩm đã hoàn thành của từng đơn đặt hàng hoặc hàng loạt hàng. Kế toán chi phí sản xuất tổ chức tập hợp chi phí sản xuất theo từng sản phẩm, từng lô hàng hoặc từng đơn đặt hàng. Tuỳ theo tính chất, số lượng sản phẩm của từng đơn vị sẽ áp dụng phương pháp tính giá thành thích hợp. Đối với những đơn đặt hàng đã hoàn thành thì tổng chi phí tập hợp theo đơn đặt hàng đó chính là chi phí tập hợp được trong bảng tính giá thành là giá trị của sản phẩm dở dang. 1.9.2.2. Doanh nghiệp có quy trình công nghệ phức tạp kiểu liên tục. Đối với loại hình doanh nghiệp này, quá trình sản xuất sản phẩm phải qua nhiều giai đoạn chế biến liên tục, kế tiếp nhau. Nửa thành phẩm của giai đoạn trước là đối tượng chế biến của giai đoạn sau và tiếp tục như vậy cho đến khi tạo ra thành phẩm. Do có sự khác nhau về đối tượng tính giá thành nên phương pháp tính giá thành được chia thành hai phương án như sau: * Phương án tính giá thành có tính giá thành nửa thành phẩm Đối tượng tính giá của phương án này là nửa thành phẩm hoàn thành ở từng giai đoạn và thành phẩm. Kế toán áp dụng nhiều phương pháp tính giá thành : phương pháp giản đơn và phương pháp cộng chi phí. Kế toán căn cứ vào chi phí sản xuất đã tập hợp được theo từng giai đoạn sản xuất, lần lượt tính tổng giá thành, giá thành đơn vị của NTP giai đoạn trước kết chuyển sang giai đoạn sau một cách tuần tự cho đến khi tính giá thành thành 28
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền phẩm giai đoạn cuối. Công thức tính: Z1 = Dđk1 + C1 - Dck1 Z1 z1 = Q1 Trong đó: Z1; z1 là tổng giá thành và giá thành đơn vị của NTP giai đoạn 1. - C1 là tổng chi phí sản xuất đã tập hợp ở giai đoạn 1 - Dđk1 ; Dck1 : chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ, cuối kỳ giai đoạn 1 - Q1 :Sản lượng NTP hoàn thành giai đoạn 1 Kế toán ghi sổ như sau: Nợ TK154 (Chi tiết : giai đoạn 2) Trị giá NTP GĐ1 chuyển sang Nợ TK 155, 157, 632 Trị giá NTP GĐ1 nhập kho hoặc bán ngoài Có TK 154 (Chi tiết GĐ1 ) Trị giá NTP GĐ1 sản xuất hoàn thành Tiếp theo căn cứ vào giá thành thực tế NTP của GĐ1 chuyển sang GĐ2 và các chi phí chế biến của GĐ2 để tính tổng giá thành NTP hoàn thành GĐ2. Z2 = Dđk2 + Z1 + C2 - Dck2 ZTP zTP = QTP Kế toán ghi sổ như sau: Nợ TK 154 (Chi tiết GĐ3): Trị giá NTP GĐ2 chuyển sang GĐ3. Nợ TK 155, 157, 632 Trị giá NTP GĐ2 nhập kho hoặc bán ra ngoài. Có TK 154 (Chi tiết GĐ2): Trị giá NTP GĐ2 sản xuất hoàn thành. Cứ tuần tự từng bước như vậy cho đến khi tính giá thành thành phẩm. ZTP = DĐKn + Zn -1 + Cn - DCKn ZTP JTP = QTP Kế toán ghi sổ như sau: Nợ TK 155 Trị giá thành phẩm nhập kho 29
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Nợ TK 157, 632 Trị giá thành phẩm nhập kho hoặc bán ra ngoài. Có TK 154 (Chi tiết GĐ n) Trị giá TP sản xuất hoàn thành. Việc kết chuyển tuần tự giá thành NTP từ giai đoạn trước sang giai đoạn sau có thể theo số tổng hợp hoặc theo từng khản mục chi phí. * Tính giá thành theo phương án không tính giá thành NTP. Trong phương án này, đối tượng tính giá thành là thành phẩm sản xuất hoàn thành và phương pháp tính giá thành ứng dụng là phương pháp cộng chi phí. Trước hết, kế toán căn cứ vào chi phí sản xuất đã tập hợp được trong kỳ theo từng giai đoạn sản xuất để tính ra chi phí sản xuất của từng giai đoạn sản xuất nằm trong giá thành thành phẩm theo từng khoản mục chi phí, sau đó cộng song song từng khoản mục chi phí của các giai đoạn sản xuất để tính ra giá thành thành phẩm. Vì cách kết chuyển chi phí để tính giá thành như vậy nên phương án này gọi là phương pháp phân bước không tính giá thành NTP hay còn gọi là phương pháp kết chuyển song song. Trình tự tính giá thành theo phương pháp kết chuyển song song Bước 1: Xác định chi phí sản xuất của từng giai đoạn nằm trong giá thành thành phẩm. Tính chi phí NL,VL trực tiếp từng giai đoạn nằm trong giá thành thành phẩm DĐKn + Cn CZn = QTP QTP + QDn Trong đó: CZn : Chi phí sản xuất của GĐ n trong giá thành thành phẩm DĐKn : chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ của GĐ n Cn : chi phí sản xuất phát sinh ở GĐ n QTPp : Sản lượng thành phẩm hoàn thành ở GĐ cuối Tính chi phí chế biến (CPNCTT, CPSXC) vào giá thành sản phẩm TH1: Đánh giá sản phẩm dở dang theo CPNVLTT 30
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền DĐKn + Cn CZn = QTP Q TP + Q DSn TH2: Đánh giá sản phẩm dở dang theo sản lượng sản phẩm hoàn thành tương đương DĐKn + Cn CZn = QTPp ’ QTP + Q Dn +QDSn ’ Trong đó: Q Dn Khối lượng sản phẩm dở dang cuối kỳ GĐ n quy đổi ra sản phẩm hoàn thành tương đương GD n. *Kết chuyển song song chi phí sản xuất từng GĐ nằm trong thành phẩm theo từng khoản mục chi phí để tính giá thành sản xuất của thành phẩm. ZTP =  CZn 31
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền chương II thực tế công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty dụng cụ cắt và đo lường cơ khí 2.1. Đặc điểm chung của Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí tiền thân từ một phân xưởng dụng cụ của công ty cơ khí. Công ty được thành lập ngày 25/03/1968 theo Quyết định số 74/QĐ/KB2 do Bộ trưởng Bộ công nghiệp nặng ký, khi đó có tên gọi là Nhà máy Dụng cụ cắt gọt thuộc Bộ cơ khí luyện kim, với số công nhân ban đầu là 600 người. Trải qua hơn 30 năm xây dựng và phát triển Công ty đã 3 lần đổi tên gọi: Ngày 17/08/1970 : Nhà máy Dụng cụ cắt gọt được đổi tên là Nhà máy dụng cụ số 1. Ngày 22/05/1993 : Bộ trưởng Bộ công nghiệp nặng quyết định thành lập lại nhà máy dụng cụ số 1 theo quyết định số 292 QĐ/ TCCBĐT. Ngày 12/07/1995 :Nhà máy được đổi tên thành công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí thuộc Tổng công ty máy và thiết bị công nghiệp_Bộ công nghiệp. Tên viết tắt của công ty là DUPUDOCO, tên giao dịch quốc tế là Cutting and Mensuring Tools Co. Hiện nay, Công ty đang nằm tren địa bàn đường Nguyễn Trãi, phường Thượng Đình, quận Thanh xuân, Hà nội. Theo quyết định của cấp trên, Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí có nhiệm vụ sản xuất và kinh doanh các loại dụng cụ cắt gọt kim loại (Như Bàn ren, Taro ) các loại dụng cụ đo (Thước cặp, ban me ), các loại dụng cụ khác (thanh trượt, neo cầu ); các sản phẩm cơ khí thiết bị công tác phục vụ các ngành như dầu khí, chế biến lương thực, xây dựng, y tế Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí là một doanh nghiệp nhà nước được hình thành trong thời kỳ bao cấp nên khi chuyển sang nền kinh tế hàng 32
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền hoávận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý vĩ mô của nhà nước theo định hướng XHCN thì Công ty gặp phải một số khó khăn: - Máy móc thiết bị của Công ty đa phần do Liên Xô và Trung Quốc giúp đỡ thời bao cấp nay đã lạc hậu và không còn phù hợp. - Khó khăn về đầu ra của ngành cơ khí nói chung và của công ty nói riêng là nhu cầu về sản phẩm cơ khí còn ít, thị trường nhỏ bé. - Những yếu kếm tồn tại của cơ chế bao cấp để lại: Một bộ máy cồng kềnh, một thói quen làm việc bị động Tuy vậy, trải qua 35 năm hoạt động sản xuất kinh doanh với nhiều biến động của cơ chế thị trường, Công ty vẫn luôn tập trung lực lượng khai thác triệt để tiềm lực có sẵn, biết tận dụng những cơ may và thuận lợi, không ngừng nghiên cứu thay thế dần một số thiết bị cũ, cải tiến mẫu mã, nâng cao chất lượng sản phẩm, hạ giá thành. Do đó hoạt động của Công ty tương đối ổn định. Sản phẩm cuả công ty có tín nhiệm trong và ngoài nước như: Dàn máy sản xuất kẹo cứng và mềm, dụng cụ phụ tùng cho ngành khai thác dầu khí Đặc biệt là sản phẩm dao phay dạng ghép M20 được tặng bằng AUTNOM của UBCH nhà nước. Bên cạnh hoạt động sản xuất kinh doanh của các sản phẩm trên công ty đã tận dụng tối đa mặt bằng của mình để tạo thêm thu nhập cho công ty như hoạt động cho thuê nhà, kinh doanh vật tư. Những bước đi vững chắc của Công ty đựoc thể hiện rõ nét qua hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty trong những năm gần đây: STT Chỉ tiêu Đơn vị Năm 2000 Năm 2001 Năm 2002 tính 1 Giá trị sản lượng Triệu 9970,9 11062 12175 2 Doanh thu Triệu 14743 18800 20035 3 Nộp NSNN Triệu 699,84 780,8 836,7 4 Lợi tức sau thuế Triệu 147,2 180 185 TNBQ của CBCNV 5 Nghìn 774 875 919 trong tháng 33
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Với mục tiêu phát triển không ngừng, Công ty cố gắng phấn đấu nâng cao các chỉ tiêu kinh tế tài chính nhằm thúc đẩy hơn nữa hoạt động sản xuất kinh doanh, phát huy hơn nữa tiềm lực và thế mạnh của mình trên thị trường, đáp ứng ngày càng cao nhu cầu của xã hội. 2.1.2. Đặc điểm công nghệ và tổ chức sản xuất của Công ty. 2.1.2.1 Đặc điểm về quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí là một doanh nghiệp Nhà nước có quy mô sản xuất lớn. Hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty chủ yếu được thực hiện trong lĩnh vực công nghiệp, sản phẩm của Công ty là những dụng cụ đa dạng về loại, phong phú về chủng loại. Về sản phẩm truyền thống có: - Loại Tarô: trong loại này có tarô tay, Tarô máy, các loại ren và kích thước khác nhau. - Loại mũi khoan: Mũi khoan côn, mũi khoan đuôi trụ, mũi khoan tâm.Trong mỗi loại mũi khoan lại có những quy cách khác nhau. - Loại bàn ren: bàn ren anh, bàn ren tròn hệ mét - Dao tiện các loại, lưỡi cưa các loại. Các loại sản phẩm mới của công ty như: Máy sản xuất kẹo, các chi tiết về máy lăn côn kẹo mềm, chi tiết phục vụ ngành dầu khí Mỗi loại sản phẩm có một quy trình công nghệ khác nhau và trải qua ít nhất 3 phân xưởng. Quy trình công nghệ vài loại sản phẩm truyền thống của Công ty: Tarô máy và bàn ren được trình bày qua sơ đồ sau: Sơ đồ 2.1.2 : Quy trình công nghệ sản xuất Tarô Máy phay Máy phay Lăn số Thép Máy tiện vạn năng chuyển động Nhập Mài lưỡi Tẩy rửa Nhiệt kho cắt luyện 34
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Quy trình công nghệ sản xuất bàn ren Máy Máy Máy cắt Thép Máy phay ren mài khoan Nhuộm Tẩy Nhiệt Đóng đen rửa luyện sổ Mài hai Mài Đánh Chống rỉ Nhập mặt lưỡi cắt bóng kho 2.1.2.2. Đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh của Công ty. Hình thức tổ chức sản xuất theo kiểu chuyên môn hoá công nghệ. Kết cấu sản xuất chính là sự hình thành nên bộ phận sản xuất,hình thành nên các phân xưởng sản xuất chính, phân xưởng sản xuất phụ, phân xưởng phụ trợ và các mối quan hệ qua lại lẫn nhau trong các bộ phận sản xuất. Công ty có 8 phân xưởng, mỗi phân xưởng đảm nhận một nhiệm vụ sản xuất khác nhau: -Phân xưởng khởi phẩm: có nhiệm vụ tạo phôi ban đầu cho sản phẩm. -Phân xưởng cơkhí I : có chức năng sản xuất hoàn chỉnh các loại bàn ren, tarô, mũi khoan -Phân xưởng cơ khí II : chịu trách nhiệm sản xuất các loại sản phẩm dao phay, doa, xoáy, dao tiện, lưỡi cưa, dao chuốt -Phân xưởng dụng cụ : sản xuất dụng cụ cắt, dụng cụ gá lắp để phục vụ cho các phân xưởng khác. -Phân xưởng cơ điện: chuyên sửa chữacơ điện cho máy móc thiết bị ở tất cả các phân xưởng, sản xuất các chi tiết thay thế phục vụ trong Công ty. -Phân xưởng mạ: có nhiệm vụ mạ các sản phẩm có số lượng sản phẩm ít. -Phân xưởng nhiệt luyện : có nhiệm vụ tôi, ram, tẩy rửa, nhuộm đen sản phẩm,sơn 35
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền -Phân xưởng bao gói : Bao gói đóng thùng gỗ, đóng hộp cattông cho các sản phẩm hoàn thành. 2.1.3. Đặc điểm công tác tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh của Công ty Hiện nay, tổng số cán bộ công nhân viên của Công ty bao gồm có 435 người, trong đó có 133 người là nữ. Trình độ đại học chiếm 74 người, tổng công nhân kỹ thuật có 300 người. Để quản lý điều hành Công ty, hoàn thành công tác sản xuất kinh doanh, bộ máy của Công ty được tổ chức tương đối chặt chẽ, khoa học giúp cho lãnh đạo Công ty có thể nắm bắt được các thông tin kịp thời và đưa ra các quyết định về sản xuất kinh doanh một cách chính xác và đúng đắn. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Công ty như sau: * Khối lãnh đạo Công ty bao gồm: - Giám đốc Công ty là người đại diện pháp nhân của công ty trước pháp luật, là người có quyền hành cao nhất, có trách nhiệm quản lý điều hành chung mọi hoạt động sản xuất của công ty. - Giúp giám đốc có 3 phó giám đốc : Phó giám đốc kỹ thuật, phó giám đốc sản xuất và phó giám đốc kinh doanh. - Thường trực Đảng uỷ và công đoàn giúp cho Ban giám đốc hoạt động có hiệu quả. * Khối phòng ban Công ty gồm: - Phòng kế hoạch kinh doanh gồm có 11 người, có chức năng điều ra nghiên cứu thị trường dự đoán tình hình tiêu thụ sản phẩm, tìm nguồn hàng và đối tác kinh doanh để ký kết các hợp đồng. - Phòng thiết kế gồm có 5 người và 4 người thành lập chi nhánh riêng, tiến hành thiết kế sản phẩm theo kế hoạch thiết kế, hiệu chỉnh các thiết kế cũ cho phù hợp đồng thời cũng theo dõi quá 5rình thực hiện. - Phòng công nghệ gồm có 14 người chịu trách nhiệm trước ban giám đốc về mặt lập quy trình chuẩn bị dụng cụ gá lắp, giám sát kỹ thuật các phân xưởng sản xuất tư. - Phòng cơ điện gồm có 11 người có nhiệmvụ kiểm tra, lập kế hoạch sửa chữa các loại máy móc thiết bị phục vụ sản xuất đồng thời có chức năng quản lý 36
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền hệ thống điện. - Phòng KCS gồm coc 15 người chịu trách nhiệm kiểm tra chất lượng sản phẩm của tất cả các loại sản phẩm từ đầu đến cuối quy trình sản xuất. - Phòng kiến thiết cơ bản gồm có 11 người, tiến hành sửa chữa các công trình trong công ty và xây dựng các công trình nhỏ. - Phòng hành chính quản trị gồm có 14 người có nhiệm vụ thảo công văn, lưu trữ và vận chuyển các công văn, quản lý tài sản thuộc về hành chính, hội họp, tiếp khách, quản lý xe con. - Phòng tổ chức lao động gồm 6 người : có chức năng lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch về nhân sự, các chế độ từ khâu tuyển dụng đến khi hưu trí. - Phòng bảo vệ : gồm 12 người có nhiệm vụ bảo vệ tài sản của toàn công ty, thực hiện công tác phòng cháy chữa cháy và công tác nghĩa vụ quân sự. - Phòng vật tư gồm 15 người có nhiệm vụ thu mua vật tư, cung cấp vật tư cho sản xuất. - Phòng tài vụ gồm 8 người có chức năng quản lý tình hình tài chính của Công ty, hạch toán lỗ lãi cho hoạt động sản xuất kinh doanh, báo cáo cho ban giám đốc để từ đó đưa ra kế hoạch kinh doanh hợp lý. 37
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 38
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 2.1.4. Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán của Công ty 2.1.4.1. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu của phòng kế toán Xuất phát từ đặc điểm về tổ chức sản xuất và tổ chức quản lý để phù hợp với trình độ quản lý và điều hành của Công ty thì bộ máy kế toán ở Công ty tổ chức theo hình thức tập trung. Các phân xưởng không có bộ phận kế toán tách riêng mà chỉ bố trí các nhân viên kinh tế làm nhiệm vụ hướng dẫn hạch toán ban đầu, thu thập thông tin kiểm tra chứng từ định kỳ gửi về phòng tài vụ tập trung của Công ty. * Cơ cấu bộ máy Phòng kế toán thống kê tài chính của Công ty gọi tắt là phòng tài chính kế toán bao gồm 2 bộ phận chính: Tổ kế toán, tổ tài vụ. Sơ đồ : Mô hình tổ chức kế toán Kế toán trưởng Kế toán Kế toán Kế toán Kế toán Kế toán Thủ quỹ tiền mặt chi phí tổng hợp NVL tiền kiêm KT và thanh sản xuất kiêm kế chính lương thành toán và giá toán kho hh kiêm kho phẩm thành N.hàng và TSCĐ khác Nhân viên kinh tế phân xưởng * Nhiệm vụ cụ thể của phòng kế toán Hiện nay, phòng kế toán của Công ty có 7 cán bộ kế toán. Mỗi người một phần hành kế toán khác nhau. 39
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền -Trưởng phòng tài vụ (Kế toán trưởng): là người giúp việc cho giám đốc, tổ chức chỉ đạo thực hiện thống nhất công tác kế toán và thống kê thông tin kinh tế của Công ty, có nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát kinh tế tài chính trong Công ty. -Kế toán chi phí sản xuất và giá thành (phó phòng) : xác định đối tượng hạch toán chi phí sản xuất và đối tượng tính giá tổng hợp chi phí sản xuất theo từng giai đoạn, từng phân xưởng phục vụ cho việc tổng hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm. Hàng quý báo cáo, phân tích tình hình thực hiện kế hoạchgiá thành, phân tích các yếu tố chi phí và khoản mục chi phí trong giá thành và hạ giá thành sản phẩm. -Kế toán tiền mặt và thanh toán: Kiểm tra tính hợp lệ, hợp pháp và chính xác của các chứng từ trước khi thực hiện các nghiệp vụ thu chi tổ chức ghi chép, phản ánh hạch toán kế toán toàn bộ các nghiệp vụ trong phạm vi đối tượng thanh toán. Thực hiện giao dịch tiền mặt với ngân hàng phát sinh trong hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty trên cơ sở các sổ kế toán chi tiết và các báo cáo kế toán hàng tháng. -Kế toán nguyên vật liệu chính kho hàng hoá và TSCĐ : Tổ chức ghi chép và tổng hợp số liệu về tình hình thu mua vận chuyển nhập, xuất, tồn kho vật liệu, xác định vật liệu trực tiếp dùng trong từng tháng để phân bổ vào chi phí và giá thành sản phẩm. Tổng hợp số liệu về số lượng, hiện trạng và giá trị TSCĐ, tính toán phân bổ khấu hao TSCĐ hàng tháng vào chi phí sản xuất. -Kế toán tiền lương, BHXH kiêm kho khác : Tổ chức ghi chép tổng hợp số liệu hạch toán về lao động, thời gian lao động, kết quả lao động để kiểm tra giám sát và quyết toán tiền lương, tiền thưởng và BHXH, các khoản phụ cấp cho người lao động, tính toán phânbổ tiền lương, trích BHXH vào chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Tham gia xây dựng và quản lý quỹ tiền lương, xác định vật liệu phụ trực tiếp trong từng tháng để phân bổ vào chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. -Thủ quỹ kiêm kế toán thành phẩm : Thực hiện việc cập nhật thu chi vào cuối ngày để xác định tổng thu chi, tồn quỹ trong ngày và đối chiếu với số liệu kế toán thanh toán. 40
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Theo dõi tình hình nhập, xuất, tồn kho cho từng loại sản phẩm. Cuối tháng thực hiện đối chiếu số liệu nhập xuất của phòng sản xuất kinh doanh, tính toán giá thành nhập kho theo giá hạch toán và cung cấp cho kế toán giá thành và tính giá thành nhập kho. -Thủ kho và các nhân viên thống kê phân xưởng : thực hiện hạch toán ban đầu, thu nhận kiểm tra, sắp xếp chứng từ, chuyển các chứng từ để tiến hành ghi sổ kế toán. 2.1.4.2. Hình thức sổ kế toán áp dụng tại Công ty Hiện nay, Công ty đang áp dụng hình thức kế toán Nhật ký chứng từ, với hệ thống sổ sách tương đối đầy đủ. Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Nhật ký chứng từ Chứng từ gốc Bảng phân bổ Bảng kê Nhật ký chứng từ Sổ KT chi tiết Sổ cái Bảng tổng hợp chi tiết Báo cái tài chính Ghi chú Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Đối chiếu kiểm tra 41
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 2.2. Tình hình thực tế và tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí 2.2.1. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành sản phẩm của Doanh nghiệp 2.2.1.1 Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất Cũng như các doanh nghiệp sản xuất khác, để tiến hành quá trình chế tạo sản phẩm, Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí cũng phải bỏ ra những chi phí sản xuất nhất định như chi phí nguyên vật liệu, chi phí lao động, máy móc thiết bị Hiện nay, chi phí sản xuất của công ty bao gồm các khoản mục chi phí sau: - Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp : Khoản mục chi phí này của Công ty chỉ bao gồm những chi phí nguyên vật liệu được xuất ra từ những kho vật liệu của công ty, sử dụng trực tiếp để chế tạo sản phẩm. - Chi phí bán thành phẩm mua ngoài, vật liệu đi gia công ngoài được chuyển thẳng đến nơi sản xuất không qua kho. - Chi phí nhân công trực tiếp - Chi phí sản xuất chung Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất của Công ty là từng phân xưởng (8 phân xưởng). Việc xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất như vậy là hoàn toàn phù hợp với đặc điểm tình hình của Công ty. Quy trình sản xuất sản phẩm là liên tục, bao gồm nhiều công nghệ hoàn thành. Công ty tổ chức sản xuất theo các phân xưởng, mỗi phân xưởng đảm nhận một hoặc một số quy trình công nghệ, mỗi loại sản phẩm trải qua ít nhất 2 phân xưởng. Hơn nữa, sản phẩm của công ty lại đa dạng về loại, phong phú về chủng loại (hơn 3000 chủng loại) đồng thời sản phẩm yêu cầu độ chính xác và phức tạp cao. 2.2.1.2. Đối tượng tính giá thành sản phẩm Đối tượng tính giá thành : Do quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm của Công ty là liên tục trải qua nhiều giai đoạn công nghệ ở các phân xưởng, bán thành phẩm không bán ra ngoài nên Công ty đã xác định đối tượng tính giá thành là sản phẩm đã hoàn thành ở giai đoạn công nghệ sản xuất cuối cùng. Đó 42
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền là các sản phẩm như : Tarô, bàn ren, dao phay Một phân xưởng có thể sản xuất nhiều loại sản phẩm. Như vậy đối tượng tập hợp chi phí sản xuất của Công ty bao gồm nhiều đối tượng tính giá thành. - Kỳ tính giá thành : Vì sản phẩm của Công ty có chu kỳ sản xuất ngắn xen kẽ liên tục nên tính giá thành phân thành thành phẩm của công ty là hàng tháng vào thời điểm cuối tháng. Việc xác định kỳ tình giá thành như vậy phù hợp với kỳ báo cáo của công ty, cung cấp kịp thời tài liệu về giá thành, phục vụ cho công tác phân tích hoạt động kinh tế, công tác quản lý chi phí sản xuất của công ty. 2.2.2. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất 2.2.2.1 Kế toán tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Chi phí nguyên vật liệu của Công ty bao gồm: - Chi phí nguyên vật liệu chính gồm : Thép các loại như thép gió, thép CT3 , thép CT4 , thép ánh bạc, thép đen - Chi phí vật liệu phụ: Được sử dụng kết hợp với nguyên vật liệu chính như dây đai, keo dán, các loại axit HCL, H2SO4 , dầu - Chi phí phụ tùng thay thế : vòng bi, bóng đèn, phụ tùng cơ điện - Bao bì dùng cho công tác đóng gói, bảo quản sản phẩm. * Để tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, Công ty sử dụng tài khoản 621 “ Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ”. TK 621 được chi tiết cho từng phân xưởng TK 6211- CPNVLTT phân xưởng khởi phẩm TK 6212- CPNVLTT phân xưởng cơ khí I TK 6213- CPNVLTT phân xưởng cơ khí II TK 6214- CPNVLTT phân xưởng nhiệt luyện TK 6215- CPNVLTT phân xưởng bao gói TK 6216- CPNVLTT phân xưởng cơ điện TK 6217- CPNVLTT phân xưởng dụng cụ TK 6218- CPNVLTT phân xưởng mạ * Quy trình kế toán 43
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Khi có nhu cầu về vật tư, phân xưởng sẽ viết giấy đề nghị cấp vật tư và chuyển lên phòng vật tư. Căn cứ vào giấy đề nghị cấp vật tư, căn cứ vào kế hoạch sản xuất, phòng vật tư ký duyệt và viết phiếu cấp ghi rõ vật tư xuất dùng cho sản xuất chi tiết sản phẩm nào. Tại kho khi giao nhận vật tư thủ kho ghi rõ số lượng thực cấp vào phiếu vậy tư và định kỳ gửi lên phòng kế toán. Phiếu xuất kho vật tư được viết thành 3 liên gửi các bộ phận có liên quan: - 1 liên do thủ kho giữ để ghi vào thẻ kho sau đó gửi lên phòng tài vụ. - 1 liên do người lĩnh vật tư giữ - 1 liên phòng cung tiêu giữ Phiếu xuất kho có mẫu sau: Phiếu xuất kho Mẫu số 02/VT Đơn vị : Công Ngày 08/02/2003 QĐ 114TC/ CĐK ty DCC và ĐLCK Số 10 Ngày 01/11/95 BTC Nợ TK 6211 Có TK 1521 Tên người nhận hàng : Lê Minh Lí do xuất kho : Xuất để tạo phôi bàn ren Xuất vật tư : Vật liệu chính (1521) Tên nhãn hiệu Mã Đơn vị Số lượng Đơn Thành STT quy cách số tính Yêu cầu Thực xuất giá tiền A B C D 1 2 3 4 1 Thép CT3- 16 Kg 20000 20000 Cộng 20000 20000 Cộng thành tiền ( Bằng chữ ): Xuất ngày 08/02/2003 Thủ trưởng đơn vị Kế toán trưởng Phụ trách cung tiêu Người nhận Định kỳ kế toán vật liệu xuống kho kiểm tra tính hợp lệ của chứng từ, đối chiếu giữa xuất kho, nhập kho, với các thẻ kho. Sau đó kế toán căn cứ vào hệ thống giá hạch toán mà công ty đã xây dựng đối với từng thứ nguyên vật liệu để tiến hành ghi giá hạch toán trên từng phiếu xuất kho, tổng hợp và phân loại theo 44
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền từng đối tượng sử dụng và tính giá thực tế của loại nguyên vật liệu sử dụng cho sản xuất và nhu cầu khác. Căn cứ vào phiếu xuất kho, cuối tháng kế toán vật liệu lập các bảng tổng hợp phiếu xuất ( xem mẫu biểu 01). Căn cứ vào bảng tổng hợp phiếu xuất kho và hệ số chênh lệch giữa giá hạch toán và giá thực tế của từng loại vật liệu lấy từ bảng kê 3 kế toán tiến hành lập bảng phân bổ nguyên vật liệu, CCDC: Nợ TK 621 93.730.879 PX Khởi phẩm 33.637.575 PX Cơ khí I 6.981.266 PX Cơ khí II 11.647.185 PX nhiệt luyện 1.926.710 PX Bao gói 7.411.250 PX Mạ 685.832 Có TK 152 93.730.879 * Việc tính toán trị giá hàng xuất kho được tiến hành như sau: Công ty sử dụng phương pháp giá hạch toán để xác định giá thực tế nguyên vật liệu xuất kho. Công thức xác định giá trị vật liệu xuất dùng trong tháng; Trị giá vật Hệ số chênh lệch giữa giá thực Trị giá vật liệu liệu xuất tế với giá hạch toán của vật = xuất trong tháng dùng trong liệu tồn đầu kỳ và nhập trong theo giá hạch toán tháng tháng Hệ số chênh lệch Trị giá vật liệu tồn Trị giá thực tế vật liệu giữa giá thực tế đầu tháng theo giá + nhập+ kho trong tháng với giá hạch toán hạch toán của vật liệu tồn = đầu kỳ và nhập Trị = giá hạch toán Trị giá hạch toán trong tháng vật liệu tồn kho đầu + vật liệu nhập trong tháng tháng 45
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Trong tháng 02/2003 có tình hình tồn và nhập vật tư chính được theo dõi và tổng hợp trên bảng kê số 3 ( Biểu 02 ). Khi vật liệu nhập kho, kế toán căn cứ vào chứng từ ghi vào nhật ký chứng từ rồi mới từ nhật ký chứng từ ghi vào bảng kê 3. Kế toán lấy giá thực tế nguyên vật liệu nhập kho để ghi vào cột 2 của bảng kê 3. Từ bảng kê 3, bảng phân bổ nguyên vật liệu kế toán ghi vào bảng kê 4, NKCT số 7, sổ cái TK621. 2.2.2.2. Chi phí bán thành phẩm mua ngoài vật liệu đi gia công được chuyển thẳng tới phân xưởng Hiện nay, Công ty phải mua ngoài một số bán thành phẩm (Thân máy lăn côn, máy vuốt kẹo) và cũng đi gia công ngoài những nguyên vật liệu DK8, DK9, thép góc LCT3. Nhưng Công ty không hạch toán chi phí này vào TK621 mà hạch toán thẳng TK154- Chi phí SXKD dd. Khi bán thành phẩm mua ngoài và nguyên vật liệu gia công xong được chuyển thẳng đến phân xưởng. Cụ thể tình hình trong tháng 02/2003 như sau: * Bán thành phẩm mua ngoài: Căn cứ vào các chứng từ : chi tiền mặt, hoá đơn quyết toán tạm ứng liên quan đến mua bán thành phẩm mà bán thành phẩm này chuyển thẳng đến phân Nợ TK 133 3.076.200 Có TK 111 33.838.200 * Nguyên vật liệu đi gia công được chuyển thẳng tới phân xưởng Công ty đi gia công ngoài vật liệu như DK8, DK9, thép cắt CT3 , thép góc LCT3 ( S = 1,5 * 310 *122.105 ) Nợ TK 154 22.531.639 Px cơ khí I 10.000.000 46
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Biểu 01 Bảng tổng hợp phiếu xuất Công ty DCC& ĐLCK Kho nguyên vật liệu chính Ngày 05/02/2003 ĐVT: V NĐ Giá trị STT Đơn vị sử dụng Số chứng từ Hạch toán Thực tế 1. TK621 41.479.429 41.603.837 621- PXKP 08 (số 2,4,5) 28.566.372 28.652.071 6212 - PXCKI 02 (số7,8) 3.687.900 3.698.964 6213 - PXCKII 03 (số 1,3,9) 6.820.165 6.840.625 6214 - PXNL 01 (số 25) 123.000 123.369 6215 - PXBG 6216 - PXCĐ 01 (số 20) 1.494.610 1.499.094 6217 - PXDC 01 (số 18) 787.382 789.744 6212 - PXMạ 2. TK627 5.289.422 5.305.290 6271 - PXKP 6272 - PXCKI 6273 - PXCKII 6274 - PXNL 6275 - PXBG 6276 - PXCĐ 922.639 925.407 6277 - PXDC 4.366.783 4.379.883 6272 - PXMạ 3. TK642 Cộng 113.237.828 113.378.135 Px Dụng cụ 12.531.639 Có TK 152 22.531.639 Căn cứ vào phiếu chi tiền mặt, giấy quyết định tạm ứng của phân xưởng đi gia công về chi phí gia công ngoài nguyên vật liệu, chi phí vận chuyển Kế toán ghi vào NKCT số 1, số 10 theo định khoản : Nợ TK 154 ( PX cơ khí I ) 944.780 Có TK 111 944.780 Nợ TK 154 ( PX Dụng cụ ) 5.619.048 Có TK 141 5.619.048 47
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 48
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 49
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 2.2.2.3. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp Hiện nay, Công ty phân loại lao động dưới 2 dạng : lao động trong danh sách và lao động ngoài danh sách ( lao động theo thời vụ, thời gian lao động dưới 1 năm, thử việc ). Công ty áp dụng hình thức trả lương theo khối lượng, chất lượng sản phẩm nhập kho thông qua đơn giá định mức, hoặc đơn giá khoán gọn theo nguyên công và trả lương thời gian( ngày lễ, đi họp. đi học ). Như vậy tiền công nhân trực tiếp sản xuất tại công ty gồm : - Tiền lương trả theo sản phẩm - Tiên lương trả theo thời gian - BHXH phải thanh toán cho người lao động. * Công ty trực tiếp sử dụng TK 622 để tập hợp chi phí nhân công trực tiếp TK 622 được chi tiết cho từng phân xưởng TK 6221- CPNCTT Phân xưởng khởi phẩm TK 6222- CPNCTT phân xưởng cơ khí I TK 6223- CPNCTT phân xưởng cơ khí II TK 6224- CPNCTT phân xưởng nhiệt luyện TK6225- CPNCTT phân xưởng bao gói TK 6226- CPNCTT phân xưởng cơ điện TK 6227- CPNCTT phân xưởng dụng cụ TK 6228- CPNCTT phân xưởng mạ * Việc tập hợp CPNCTT tại công ty được hạch toán như sau : Dựa vào kế hoạch sản xuất mà công ty giao cho các phân xưởng, các phân xưởng giao chi tiết cho từng tổ. Quản đốc, đốc công, tổ trưởng đôn đốc lao động thực hiện phần công việc được giao, đảm bảo đúng tiến độ, yêu cầu kỹ thuật. Đồng thời nhân viên kinh tế phân xưởng theo dõi tình hình lao động của từng công nhân trong tổ làm căn cứ tính tiền công sau này. Cụ thể, hàng ngày tổ trưởng sản xuất có nhiệm vụ theo dõi thời gian sản xuất, chấm công cho từng công nhân trong ngày ghi vào các ngày tương ứng với các cột ( Từ cột 1 đến cột 31) theo các ký hiệu quy định ở bảng chấm công ( 50
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Biểu 04), KCS, nhân viên kinh tế theo dõi số lượng sản phẩm mỗi công nhân làm ra trên giấy báo ca ( Biểu 04). * Cách tính lương tại công ty ( Đối với sản phẩm truyền thống ). n Lương sản phẩm =  Ni x Dgi i 1 Trong đó : - Ni : Số lượng sản phẩm i làm được - Dgi : Đơn giá định mức nguyên công sản phẩm i ( quy định của công ty) Số công nhân cần thiết để Tiền lương Lương thời gian = thực hiện công việc cấp bậc Ngoài ra các khoản phụ cấp khác như nghỉ phép, đi học ( hưởng 100% lương cấp bậc được xác định: = Số ngày ngừng vắng x Error! Cuối tháng căn cứ vào bảng chấm công, giấy báo ca, nhân viên kinh tế phân xưởng sẽ tính lương cho công nhân trực tiếp sản xuất thể hiện trên bảng thanh toán tiền lương cho từng tổ, toàn phân xưởng ( Biểu 05, 06). Ví dụ : Cuối tháng nhân viên kinh tế phân xưởng tính lương cho Nguyễn Văn Minh phân xưởng khởi phẩm. Trong tháng 2/2003 Công nhân Nguyễn Văn Minh hoàn thành 180 sản phẩm bàn ren (trong tỉ lệ sai hỏng cho phép). Đơn giá định mức sản phẩm bàn ren M4 là 8,313 Lương sản phẩm trả cho công nhân Nguyễn Văn Minh là : 180 8,313 = 1.496.340 Trong tháng 2/2003, ông Nguyễn Văn Minh có 3 ngày nghỉ ốm. Công ty thanh toán BHXH cho ông là 20.000đ Sau khi tính toán lương phải trả cho cônh nhân trực tiếp sản xuất, nhân viên kinh tế phân xưởng gửi bản thanh toán tiền lương kèm theo bảng chấm công lên phòng tổ chức lao động. Tại đây, phòng tổ chức lao động tiến hành kiểm tra số liệu trên bảng thanh toán lương từng phân xưởng và lập bảng thanh toán lương cho toàn công ty ( Biểu 06) 51
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Sau đó bảng thanh toán lương từng phân xưởng, toàn công ty được gửi lên phòng tài vụ. Tại đây, kế toán hạch toán tiền lương của công nhân trực tiếp sản xuất tại các phân xưởng, tiền lương của bộ phận quản lý phân xưởng mạ cùng với bảng thanh toán BHXH cho cán bộ CNV vào TK 622 - CPNCTT theo định khoản: Nợ TK 622 262.987.500 PX khởi phẩm 26.880.200 PX cơ khí I 43.641.000 PX mạ 10.119.000 Có TK 334 262.987.500 Căn cứ vào bảng thanh toán lương của từng phân xưởng, toàn doanh nghiệp, kế toán lập bảng phân bổ tiền lương và BHXH theo các dòng phù hợp cột có ghi TK 334. Số liệu từ bảng phân bổ được sử dụng ghi vào bảng kê số 4, NKCT số 7, sổ cái TK 622. Toàn bộ số liệu cụ thể trong tháng 02/2003 dược thể hiện trên biểu 07- Bảng phân bổ tiền lương và các khoản trích theo lương. *Việc trích BHXH, BHYT, KPCĐ của công nhân trực tiếp sản xuất và của bộ phận gián tiếp sản xuất khác như sau : Hàng tháng, công ty trích BHXH, BHYT, KPCĐ của công nhân trực tiếp sản xuất cà của quản lý phân xưởng mạ tính vào chi phí nhân công trực tiếp theo từng phân xưởng. Hàng năm, công ty nộp BHXH, BHYT, KPCĐ là 25% trong đó 6% khấu trừ vào lương của CNV, 19% tính vào giá thành sản phẩm. Cụ thể : BHXH 15%, BHYT 2% tính trên lương cơ bản và phụ cấp (nếu có), KPCĐ 2% tính trên lương thực tế trong đó 1% giữ lại công ty; 0,2% nộp cho công đoàn địa phương; 0,8% nộp lên tổng công ty ( Công đoàn cấp trên). Nhưng hàng tháng công ty lại không trích BHXH, BHYT, KPCĐ vào chi phí sản xuất theo đúng chế độ quy định mà kế toán công ty trích tạm tính. Sau đó 52
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền hàng quý kế toán tính toán cụ thể để trích bổ xung nếu thiếu hoặc giảm trích nếu thừa. Chẳng hạn : như tháng 20/2003 toàn bộ số liệu về BHXH, BHYT tính vào chi phí sản xuất được thể hiện ở cột BHXH, BHYT tổng cộng trên bảng phân bổ tiền lương và các khoản trích theo lương theo định khoản : Nợ TK 622 37.035.000 Px khởi phẩm 4.146.000 Px cơ khí I 5.634.000 Px mạ 2.301.000 Có TK 338 37.035.000 (Chi tiết cho 3382, 3383 3384) 53
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 54
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 55
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 56
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 2.2.2.4. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất chung Tại công ty DCC và ĐLCK, kế toán tập hợp vào khoản mục chi phí sản xuất chung những chi phí có tính chất phục vụ và quản lý tại các phân xưởng như chi phí nhân viên phân xưởng, chi phí CCDC, chi phí khấu hao TSCĐ, chi phí dịch vụ mua ngoài, chi phí khác : chi phí sửa chữa lớn TSCĐ, chi phí khác bằng tiền. Những chi phí này được hạch toán vào TK 627- chi phí sản xuất chung theo từng yếu tố cụ thể và được tập hợp trực tiếp cho các phân xưởng (đối với chi phí nhân viên phân xưởng, chi phí vật liệu CCDC dùng cho sản xuất chung) hoặc phân bổ gián tiếp cho các phân xưởng (đối với dịch vụ mua ngoài). Trình tự tập hợp chi phí chung tại công ty như sau: a. Chi phí nhân viên phân xưởng Nguyên tắc trả lương cho cán bộ quản lý gián tiếp cho từng phân xưởng và công nhân phục vụ phân xưởng là căn cứ vào kết quả thu nhập tiền lương của bộ phận quản lý phục vụ sản xuất, hiệu suất công việc của từng người Lương nhân viên phân xưởng = lương cấp bậc * K1*K2 Trong đó: - K1: hệ số phân phối tiền lương đơn vị Nếu K1=1 thì kế hoạch sản xuất của phân xưởng đạt 100%. Nếu kế hoạch sản xuất tăng hoặc giảm 1% thì K1 được công thêm hoặc trừ đi 0,01 - K2: Hệ số trách nhiệm quản lý do công ty quy định. Ví dụ: Đối với phân xưởng cơ khí 1 Lương cấp bậc quản đốc phân xưởng là 522900đ; K1=1; K2=1,25 Lương quản đốc phân xưởng cơ khí 1= 522900*1*1,25 = 623625đ Tương tự tính tiền lương cho các nhân viên, tổng tiền lương nhân viên phân xưởng cơ khí 1 trong tháng là 8436500đ.( bảng phân bổ tiền lương và các khoản trích theo lương - Biểu 07) Tiền lương của các phân xưởng khác tính tương tự như vậy. Kế toán hạch toán chi phí nhân công của 7 phân xưởng và tài khoản 627 chi phí nhân viên phân xưởng theo định khoản. Nợ TK 627: 46841500 57
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền ( chi tiết cho từng phân xưởng ) Có TK 334: 46841500 Các khoản trích BHXH trên tiền lương cũng tính tương tự như đối với CPNCTT. Kế toán định khoản Nợ TK 627: 10971000 ( Chi tiết cho từng phân xưởng ) Có TK 338: 1097100 Toàn bộ số liệu này được phản ánh chi tiết ở bảng phân bổ tiền lương và các khoản trích theo lương ( Xem biểu 07). Cuối tháng căn cứ vào bảng phân bổ tiền lương và các khoản trích theo lương để ghi vào bảng kê số 4 ở ô tương ứng giữa dòng TK 627 với cột TK 334 và TK 338( Xem biểu 12). b. Chi phí nguyên vật liệu,CCDC Đối với tất cả dụng cụ của công ty như viên đá mài, dụng cụ gá lắp, thước đo, banme có thể sử dụng nhiều kỳ sản xuất. Nhưng kế toán phân bổ giá trị dụng cụ một lần cho phân xưởng sử dụng chúng lần đầu tiên. Chi phí này được tập hợp trực tiếp cho phân xưởng sử dụng chúng. Thủ tục xuất dùng, tính giá thực tế của vật liệu, CCDC dùng cho quản lý phân xưởng cũng giống như vật liệu xuất dùng trực tiếp sản xuất sản phẩm. Ví dụ : Trong tháng 02/2003 phân xưởng cơ khí I có sử dụng 1 số dụng cụ có giá trị hạch toán 7.323.348đ; giá thực tế là 7.433.235đ . Căn cứ vào phiếu xuất kho vật liệu, CCDC ( xêm bảng phân bổ nguyên vật liệu - Biểu 03) định khoản : Nợ TK 627 7.433.235 P X cơ khí I 7.433.235 Có TK 1531 7.433.235 Số liệu này được thể hiện trên bảng kê số 4 (biểu 12) đồng thời số liệu này cũng được ghi vào sổ chi phí sản xuất chung theo yếu tố ( biểu 11). c. Chi phí khấu hao TSCĐ TSCĐ của công ty bao gồm thiết bị , nhà xưởng, nhà cửa. Thiết bị bao gồm các họ máy : Máy tiện, máy phay, họ máy mài, máy khoan 58
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Trích khấu hao TSCĐ là việc tính toán phân bổ một cách có hệ thống nguyên giá TSCĐ vào chi phí sản xuất giá trị sản phẩm qua thời gian sử dụng TSCĐ, để tạo nguồn tái sản xuất cho TSCĐ đó. TSCĐ trong công ty được tính khấu hao theo phương pháp tuyến tính tức là : Nguyên giá TSCĐ Tỉ lệ khấu hao Mức khấu hao trong tháng = 12 ví dụ : ở phân xưởng cơ khí II đang sử dụng máy tiện T6P16L có nguyên giá 24.250.000đ ; tỉ lệ khấu hao 10%. 24.250.000 10% Số khấu hao tính trong tháng = = 202.038,33 đ 12 Tương tự như vậy, kế toán công ty tính khấu hao TSCĐ hàng tháng cho các TSCĐ khác. Hàng tháng, kế toán căn cứ vào khấu hao TSCĐ tháng trước, TSCĐ tăng giảm trong tháng trước để tính khấu hao TSCĐ từng phân xưởng, toàn doanh nghiệp. Số liệu này được thể hiện trên bảng trích và phân bổ khấu hao TSCĐ ( biểu 10). Cuối tháng, căn cứ vào bảng này để ghi vào bảng kê số 4 ( biểu 12) theo định khoản : Nợ TK 627 16.935.000 Phân xưởng khởi phẩm 1.580.000 Phân xưởng cơ khí I 2.050.000 Có TK 214 16.935.000 Từ bảng kê số 4, kế toán ghi vào sổ nhật ký chứng từ số 7 đồng thời ghi vào sổ chi phí sản xuất theo yếu tố. d. Chi phí dịch vụ mua ngoài Chi phí dịch vụ mua ngoài bao gồm : Điện nước dùng cho toàn công ty. Khoản chi phí này được theo dõi trên sổ chi tiết phải trả cho người bán và NKCT 59
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền số 5 ( Xem mẫu biểu 08) Nợ TK 627 56.574.134 Phân xưởng khởi phẩm 5.780.200 Phân xưởng cơ khí I 9.400.165 Có TK331 56.574.134 Đồng thời ghi vào sổ chi phí sản xuất chung theo yếu tố. e. Chi phí khác Khoản mục chi phí này tại công ty gồm : - Chi phí sửa chữa lớn TSCĐ - Chi phí khác bằng tiền * Chi phí sửa chữa lớn TSCĐ Để giám sát chặt chẽ chi phí và giá thành công trình sửa chữa lớn, công ty tập hợp các chi phí này vào TK 2413- Sửa chữa lớn TSCĐ, chi tiết cho từng công trình, từng công tác sửa chữa gắn liền trong phạm vi từng phân xưởng. Căn cứ vào các chứng từ, hoá đơn liên quan đến sửa chữa lớn TSCĐ kế toán ghi vào bảng phân bổ nguyên vật liệu, CCDC theo định khoản : ( Xem biểu 03) Nợ TK 2413 2.400.534 Có TK 152 2.400.534 Chi tiết : TK 1522 2.128.099 TK 1524 272.525 - Ghi vào bảng phân bổ tiền lương và các khoản trích theo lương theo định khoản Nợ TK 2413 1.335.000 Có TK 334 1.335.000 Cuối tháng từ bảng phân bổ, NKCT vào bảng kê 4 với các dòng các cột tương ứng với định khoản trên. Đồng thời cácchi tiết nêu trên được theo dõi chi tiết cho từng công trình, từng công tác sửa chữa lớn TSCĐ ở từng phân xưởng trên các sổ chi tiết công việc bắt đầu đến khi hoàn thành. Khi công việc sửa chữa hoàn thành, căn cứ vào 60
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền sổ chi tiết trên kế toán hạch toán toàn bộ chi phí sửa chữa lớn vào TK 627- chi phí sản xuất chung. * Chi phí khác bằng tiền Chi phí khác bằng tiền ở công ty bao gồm : các chi phí phục vụ quản lý phân xưởng ngoài các khoản đã nêu trên như : Chi phí an toàn viên, chi phí sửa chữa máy móc thiết bị thường xuyên, chi phí hạch toán phân xưởng chế biến thử sản phẩm. Căn cứ vào chi phí sản xuất chung như phiếu chi tiền mặt, phiếu thanh toán tạm ứng trong tháng 2/2003, kế toán ghi vào NKC số 1, số 2, số 10 theo định khoản Nợ TK 627 1.902.909 Phân xưởng khởi phẩm 371.636 Phân xưởng cơ khí I 94.545 Có TK 112 1.902.909 Cuối tháng căn cứ vào NKCT trên để ghi vào bảng kê 4. Biểu 09 sổ chi tiết sửa chữa lớn tscđ Công trình sửa chữa nhà xưởng tại PX cơ khí I Ngày bắt đầu 7/2 Ngày hoàn thành 25/2 Chứng từ TK 1525 - VCSC TK 334 112 Diễn giải Cộng S N HT TT 22 7/2 Xuất kho VL sửa chữa 718.791 721.666 721.666 225 20/2 Tính tiền lương phải trả cho CN 13.350.000 13.350.000 nhận sửa chữa Cộng 718.791 721.666 13.350.000 2.056.666 61
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Biểu 11 Chi phí sản xuất chung tháng 2/2003 STT Yếu tố Tháng 1 Tháng 2 1 Lương QLPX (334) 40.714.600 46.841.500 2 BHXH (338) 8.975.400 10.971.000 3 Vật liệu trong CPSXC 47.735.552 38.201.004 4 Chi phí sửa chữa thường xuyên và bảo 8972.250 dưỡng MMTB 5 Chi phí sửa chữa lớn 6 Phân bổ vật liệu RTMH 7 Độc hại ATV 2.615.000 8 Khấu hao cơ bản 18.610.000 16.935.000 9 Điện nước sản xuất 80.014.000 83.865.542 - Điện 73.050.000 75.414.042 - Nước 6.963.900 8.451.500 10 Chi phí khác 7.600.000 35.348.8000 - hạch toán PX - Chế thử sản phẩm - Kiểm nghiệm sản phẩm - Chi khác 215.236.802 232.162.846 62
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 63
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 64
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 2.2.2.5. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất toàn doanh nghiệp Việc tổng hợp chi phí sản xuất được căn cứ vào các đối tượng tập hợp chi phí. Công ty áp dụng hình thức kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên nên công ty sử dụng TK154- Chi phí sản xuất kinh dở dang để tập hợp chi phí sản xuất của toàn doanh nghiệp. TK154 được mở chi tiết cho từng phân xưởng. Cuối tháng kế toán căn cứ số liệu trên bảng kê 4, NKCT số 7 kết chuyển từ TK 621, 622, 627 sang TK154. Số liệu được thể hiện cụ thể trên bảng kê 4, NKCT số7, sổ cái TK621, 622, 627, 154 ( Biểu 14, 15) * Trình tự tập hợp chi phí sản xuất ở công ty DCC và ĐLCK được tiến hành như sau: - Tổng hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Căn cứ vào dòng TK621 tổng cộng trên bảng kê 4 để ghi vào các dòng TK 154, cột TK621 tương ứng trên bảng kê 4 theo định khoản : Nợ TK 154 93.730.879 Phân xưởng khởi phẩm 33.367.575 Phân xưởng cơ khí I 6.981.266 Có TK 621 93.730.879 - Tổng hợp chi phí bán thành phẩm mua ngoài, vật liệu gia công ngoài chuyển thẳng tới phân xưởng. Căn cứ vào NKCT số 1, số 10 để ghi vào dòng TK 154 cột NKCT số 1, số 10 tương ứng Nợ TK 154 17.767.610 P x cơ điện 12.148.562 P X dụng cụ 5.619.048 Có TK 141 17.767.610 Nợ TK 154 35.485.900 P X cơ khí I 944.780 P X bao gói 30.762.000 P X cơ điện 3.779.120 Có TK 111 35.485.900 65
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Căn cứ vào bảng phân bổ nguyên vật liệu, CCDC để ghi vào TK1521 dòng TK154 tương ứng theo định khoản : Nợ TK 154 22.531.639 P X cơ khí I 10.000.000 P X dụng cụ 12.231.639 Có TK 1521 22.531.639 - Tổng hợp chi phí nhân công trực tiếp Căn cứ vào dòng TK622 cột tổng cộng ở bảng kê 4 dòng TK154 cột TK622 tương ứng theo định khoản : Nợ TK 154 300.022.500 P X khởi phẩm 31.026.000 P X cơ khí I 49.275.000 Có TK 622 300.022.500 - Tập hợp chi phí sản xuất chung Căn cứ vào dòngtK627 cột tổng cộng ở bảng kê 4 ( biểu 12) ghi các dòng TK 154 cột TK627 tương ứng theo định khoản : Nợ TK 154 207.454.344 P X khởi phẩm 21.308.626 P X cơ khí I 32.152.645 Có TK 627 207.454.344 Sau khi tiến hành tập hợp chi phí phát sinh trong tháng 2, số liệu trên bảng kê 4 được chuyển sang NKCT số 7 gồm 3 phần ( Biểu 13). Phần I : Tập hợp chi phí sản xuất kinh doanh toàn doanh nghiệp. Phần II : chi phí sản xuất kinh doanh theo yếu tố Phần III : Luân chuyển nội bộ không tính vào chi phí sản xuất kinh doanh Tiếp đến căn cứ vào NKCT số 7 để ghi vào sổ cái TK621, TK622, TK627, TK154 66
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 67
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 68
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 69
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 70
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 2.2.4. Đánh giá sản phẩm làm dở cuối kỳ ( SPLD ) Sản phẩm làm dở của công ty là các chi tiết, các bộ phận sản phẩm đang ở trong quy trình công nghệ sản xuất, bán thành phẩm hoàn thành giai đoạn sản xuất ở các phân xưởng nhập kho để chuyển đi các phân xưởng khác tiếp tục chế biến. Việc tính giá SPLD do kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành thực hiện. Công ty áp dụng phương pháp đánh giá SPLD theo khối lượng sản phẩm hoàn thành tương đương. Đa số sản phẩm của công ty là sản phẩm truyền thống nên công ty quy định mức độ hoàn thành của sản phẩm là 50%. Công ty tiến hành đánh giá SPLD ở từng phân xưởng sau đó tổng hợp giá trị SPLD của các phân xưởng được trị giá SPLD của toàn công ty. Cụ thể: - Hàng tháng công ty tiến hành kiểm kê khối lượng bán thành phẩm của từng phân xưởng biết được số lượng SPLD từng phân xưởng . - Căn cứ vào khối lượng thành phẩm nhập kho, chi phí sản phẩm dở dang đầu tháng, chi phí phát sinh trong tháng của từng phân xưởng; kế toán xác định giá trị SPLD của từng phân xưởng i vào cuối tháng theo công thức: + Đối với chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí bán thành phẩm mua ngoài và vật liệu gia công được chuyển thẳng tới phân xưởng DĐKi + Cni DCKi = QDi QTPi + QDi + Đối với chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung DĐKi + Cni DCKi = 50% QDi QTPi + 50% QDi 71
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Trong đó : n n QDi =  QDi hJ QTPi =  QTPi hJ i 1 i 1 QDi : Là số sản phẩm làm dở loại i của phân xưởng j QTPi : là số lượng thành phẩm nhập kho loại j Hj : là hệ số quy đổi DĐKi , DCKi : Chi phí làm dở đầu tháng và cuối tháng phân xưởng i Cni : chi phí sản xuất phat sinh trong thángcủa phân xưởng i Trong tháng 2, giá trị SPLD cuối tháng của phân xưởng được xác định như sau * Phân xưởng cơ khí I - Số liệu đánh giá SPLD cuối tháng 1/2003 , chi phí phát sinh trong tháng 2/2003 được căn cứ vào bảng kê 4 ( biểu 12) Giá trị Chi phí phát Khoản mục SPLD cuối tháng 1 sinh trong tháng 2 Chi phí NVL trực tiếp 32.704.801đ 6.981.266 Chi phí BTPMN và VLGC 13.088.000 đ 944.780 đ Chi phí nhân công trực tiếp 48.850.000 đ 49.275.000 đ Chi phí sản xuất chung 26.272.790 đ 32.152.645 đ Cộng 120.951.591 đ 86.353.691 đ - QTP = 36541,5 cái ( Biểu 19- Thành phẩm nhập kho phân xưởng cơ khí I) - Căn cứ vào biên bản kiểm kê bán thành phẩm ( Xem biểu 16) kế toán tính ra được QD và 50% QD Suy ra QD = 317911,5 cái 50% QD = 158955,175 Vậy sản phẩm làm dở cuối tháng 2 của phân xưởng cơ khí I : 13.088.000 + 944.780 Chi phí BTPMN và VLGC = 317911,5 = 12586103 32.704.801 36541,5 + 6.981.780 + 317911,5 Chi phí NLTT = 317911,5 = 35595186 36541,5 + 317911,5 72
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 48.850.000 + 49.275.000 Chi phí NCTT = 158955,175 = 79781406 36541,5 + 158955,175 26.272.790 + 32.152.645 Chi phí S X chung = 158955,175 = 47504767 36541,5 + 158955,175 * Phân xưởng nhiệt luyện tính tương tự như phân xưởng cơ khí I, kết quả là : Chi phí N V L T T = 12.722.771 đ Chi phí BTPMN và VLGC = 0 đ Chi phí NCTT = 47.432.550 đ Chi phí SXC = 25.560.626 đ Tổng cộng : 85.715.947 đ * Phân xưởng bao gói không có SPLD cuối tháng Các phân xưởng khác, công ty tính tương tự như trên, sau đó tông cộng chi phí sản phẩm làm dở của các phân xưởng được giá trị sản phẩm làm dở của toàn công ty cuối tháng 2 là : 1.755.233.398 đ 73
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Biểu 16 Biên bản kiểm kê bán thành phẩm Phân xưởng cơ khí I Tháng 02/2003 Quy cách sản phẩm Số lượng SPLD (QDj ) Hệ số quy đổi SPLD quy đổi (1) (2) (3) (4) I.Bàn ren M4 85000 0,84 71400 M5 43003 0,85 36552,55 M6 40000 0,86 34400 M7 25100 0,91 22841 M8 15000 1 15000 M9 15005 1 15005 M10 10500 1,02 10710 M20 15 2,19 32,85 II.Tarô 1.Tarô tay M5 15000 0,42 6300 M8 49500 0,45 22275 M16 50050 1,01 50550,5 M20 9875 1,05 10368,75 M22 16491 1,35 22368,75 2.Tarô máy 2,5 1 100 2,13 213 Cộng 317911,5 2.2.5 Phương pháp tính giá thành sản phẩm Phương pháp tính giá thành tại công ty là phương pháp hệ số. Cụ thể như sau: - Căn cứ vào số chi phí phát sinh trong tháng đã tập hợp được vào bên Nợ TK154 theo từng phân xưởng ở bảng kê số 4, căn cứ vào chi phí sản xuất dở dang đầu tháng và cuối tháng, kế toán tính : Chi phí sản Chi phí sản Chi phí Chi phí sản xuất P Xi xuất dở dang phát sinh xuất dở dang = + - nằm trong đầu tháng trong tháng cuối tháng thành phẩm của PXi của PXi của PXi 74
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền - Căn cứ vào phiếu kiểm tra chất lượng thành phẩm của KCS, phiếu nhập kho thành phẩm do thủ kho gửi lên phòng tài vụ, kế toán tính được khối lượng từng loại thành phẩm và lập bảng tổng hợp nhập kho thành phẩm ( Biểu 17). Đồng thời căn cứ vào hệ số giá thành mà công ty quy định cho mỗi loại thành phẩm để quy đổi ra khối lượng sản phẩm tiêu chuẩn. Tổng sản lượng thực tế quy đổi ra sản lượng sản phẩm tiêu chuẩn =  QTPj hJ Trong đó : Hj : là hệ số quy đổi quy định cho sản phẩm loại j QTPj : Là sản lượng thực té của loại sản phẩm j Từ đó kế toán tính được hệ số phân bổ chi phí cho phân xưởng i cho sản phẩm A theo công thức : Số lượng sản phẩm A quy đổi HiA = Tổng số lượng sản phẩm quy đổi ( của số thành phẩm phải trải qua PX i) Sản phẩm A phải trải qua phân xưởng i và Chi phí sản xuất Chi phí sản xuất của P X i nằm của P X i có trong = HiA trong tổng giá thành sản phẩm A thành phẩm A Cuối cùng kế toán cộng chi phí phát sinh của từng phân xưởng ( mà sản phẩm A trải qua) có trong thành phẩm A tính ra được giá thành đơn vị sản phẩm A. Tổng giá thành sản phẩm A Giá thành đơn vị = Số lượng sản phẩm A hoàn thành nhập kho Trong tháng 2/2003, có tình hình nhập kho thành phẩm ( Biểu 17) : Bàn ren và Tarô trải qua 3 phân xưởng : cơ khí, nhiệt luyện, bao gói. Phân xưởng cơ khí I chỉ chế tạo bàn ren, tarô. Phân xưởng nhiệt luyện, bao gói chế tạo tất cả các loại sản phẩm của công ty. * Căn cứ vào hệ số quy đổi, kế toán công ty tính ra được sản lượng quy đổi và HiA như sau: 75
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Biểu 17 Số lượng thành phẩm nhập kho Phân xưởng cơ khí I Tháng 02/2003 Tên quy Hệ số phân bổ chi Đơn Số Hệ số Số lượng STT cách sản phí P XCKI cho vị lượng quy đổi quy đổi phẩm sản phẩm 1 2 3 4 5 6 (7)=(6)/ 36541,5 Bàn ren 16729 I M 3550 0,84 2982 0,0816 4 Cái M 8110 0,85 6893,5 0,1886 5 ” M 1000 0,86 860 0,0235 6 ” M 1550 0,91 1410,5 0,036 7 ” M 2955 1,00 2955 0,08 8 ” M 1103 1,00 1103 0,03 9 ” M 300 1,02 306 306/ 36541,5 10 ” M 100 2,19 219 219/ 36541,5 20 ” Tarô 19812,5 II Tarô tay 15000 0,42 6300 0,1724 ” 1 M 11450 0,45 5152,5 0,141 5 ” M 1000 0,71 710 0,0194 8 ” M 1500 1,01 1515 0,0414 10 ” M 2238 1,05 2349,9 0,0643 16 ” M 2646 1,35 3572,5 0,098 20 ” M22 Tarô máy ” 2 100 2,13 213 213/ 36541,5 M25 1 ” Cộng 36541,5 Căn cứ vào chi phí sản xuất phát sinh trong tháng của từng phân xưởng ở bảng kê 4 chi phí phát sinh dở dang đầu tháng và cuối tháng (nhờ đánh giá SPLD), kế toán tính ra chi phí sản xuất từng phân xưởng có trong thành phẩm, rồi từ đó tính chi phí sản xuất từng phân xưởng có trong từng quy cách sản phẩm và lập bảng tính giá thành như sau: 76
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 77
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền 2.2.6. Mở ghi sổ và khoá các sổ kế toán tổng hợp có liên quan Sau khi tiến hành tập hợp chi phí sản xuất tính giá thành thực tế của sản phẩm, kế toán căn cứ vào nhật ký chứng từ số 7 để ghi vào sổ cái TK 621, TK 622, TK 627, Tk 154 như sau: Biểu 14 sổ cái tk 621 Tháng 2/2003 Ghi Nợ TK này Tháng 1 Tháng 2 Ghi Có TK TK 111 TK 141 45.223.750 TK 1521 41.489.429 41.603.867 TK 1522 27.843.727 28.863.837 TK 1523 162000 162.162 TK 1524 23.346.011 22.480.087 TK 1525 735.681 893.023 Cộng Nợ 138.890.589 93.948.876 Cộng Có 138.890.589 93.948.876 Sổ cái tài khoản 622 Tháng 2/2003 Ghi Nợ TK này Tháng 1 Tháng 2 Ghi Có TK TK 334 252.880.200 262.987.500 TK 1338 31.410.000 37.035.000 Cộng Nợ 284.290.200 300022500 Cộng Có 284.290.200 300022500 78
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền sổ cái tài khoản 627 Tháng 2/2003 Ghi Nợ TK này Tháng 1 Tháng 2 Ghi Có TK TK 111 32.540.000 35.348.800 TK 112 1.200.500 1.902.909 TK 1421 632.700 680.000 TK 152 5.500.000 5.342.669 TK 1531 31.756.000 32.858.305 TK 214 12.512.000 16.935.000 TK 334 41.134.000 46.841.500 TK 338 15.260.300 10.971.000 TK 331 57.273.110 56.574.131 Cộng Nợ 197.808.100 270.454.344 Cộng Có 197.808.100 270.454.344 79
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Số dư đầu năm Nợ Có 2.615.359.183 Sổ cái TK 154 Tháng 2/2003 Ghi Nợ TK này Tháng 1 Tháng 2 Ghi Có TK TK 111 31.273.000 35.485.9000 TK 621 75.156.000 93.730.879 TK 622 237.000.000 300.022.500 TK 627 106.113.000 207.454.344 TK 141 12.313.000 17.767.610 TK 331 TK 1521 483.028.000 22.531.639 . Số phát sinh bên Nợ 483.028.000 676.992.872 Số phát sinh bên Có 212.100.000 310.220.616 Số dư cuối tháng: Nợ 2.337.000.000 2.607.928.000 2.904.042.056 80
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Chương III Nhận xét và kiến nghị về công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm của công ty dụng cụ cắt và đo lường cơ khí 1. Nhận xét, đánh giá chung về công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí Trải qua 35 năm tồn tại và phát triển, Công ty DCC và ĐLCK đã khẳng định được vị trí của mình trên thị trường bằng các sản phẩm có chất lượng cao, giá thành hạ, kiểu dáng đẹp. Để đạt được những thành công đó là nhờ sự nỗ lực phấn đấu của tập thể cán bộ công nhân viên, sự nhạy bén trong công tác quản lý công ty. Dưới giác độ là học sinh thực tập lần đầu tiên làm quen với thực tế, tôi xin mạnh dạn đưa ra một số đánh giá về các mặt mạnh cũng như một số hạn chế trong công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tai công ty DCC và ĐLCK như sau: 1.1 ưu điểm trong công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty. Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh ở công ty đã được cập nhật một cách đầy đủ, kịp thời cung cấp thông tin một cách chính xác nhất, đầy đủ nhất cho các đối tượng sử dụng. Công ty lập kế hoạch tính giá thành sản phẩm được tiến hành nhanh, kịp thời từ đó tạo điều kiện thuận lợi làm cơ sở để đánh giá công tác phấn đấu hạ giá thành sản phẩm. * Bộ máy kế toán của công ty tổ chức theo hình thức tập trung, phù hợp với đặc điểm tình hình sản xuất ở công ty và trình độ chuyên môn kế toán viên. Trong thời gian qua, bộ máy kế toán với đội ngũ nhân viên có kinh nghiệm luôn hoàn thành kế hoạch trên giao, đảm bảo được hiệu quả sản xuất kinh doanh của công ty trong từng thời kỳ. Phòng tài vụ của công ty đã xây dựng được hệ thống sổ sách kế toán về cơ bản là theo đúng hướng dẫn của chế độ kế toán. * Về công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm : 81
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền - Công ty đã xác định được đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là từng phân xưởng. Việc tập hợp chi phí sản xuất theo phân xưởng trong từng tháng một cách rõ ràng, đơn giản phục vụ tốt yêu cầu quản lý và phân tích hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. - Kỳ tính giá thành là hàng tháng, phù hợp với báo cáo, phù hợp với tình hình sản xuất của công ty. Những ưu điểm về quản lý kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm đã nêu trên có tác dụng tích cực đến việc tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở công ty cũng không tránh khỏi những khó khăn, hạn chế nhất định. 1.2 Một số hạn chế trong công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm Công ty áp dụng chưa hợp lý các nguyên tắc hạch toán chi phí sản xuất, cụ thể như: Về khoán mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Hiện nay Công ty áp dụng phương pháp đánh giá nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ nhưng Công ty chưa áp dụng triệt để nguyên tắc giá phí, có một số trường hợp chi phí nhật vật liệu ( Chi phí bốc dỡ) không được tính vào giá thực tế nhập kho vật liệu. Hơn nữa chi phí bán thành phẩm mua ngoài, chi phi vật liệu đem đi gia công chuyển thẳng đến phân xưởng sản xuất không được tập hợp vào TK621- Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Những điều này ảnh hưởng trực tiếp tới tính chính xác của khoản mục chi phí “Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp” trong chi phí sản xuất và tính giá thành. Về chi phí nhân công trực tiếp, chi phí nhân viên phân xưởng: Hiện nay Công ty tiến hành hạch toán cả tiền lương và các khoản trích theo lương của nhân viên phân xưởng mạ vào TK622- Chi phí nhân công trực tiếp mà không hạch toán vào TK627- Chi phí sản xuất chung. 82
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền Mặt khác theo chế độ quy định, trích BHXH tính vào chi phí sản xuất là 15% theo tiền lương cơ bản, BHYT tình vào chi phí sản xuất là 2% theo tiền lương cơ bản; KPCĐ trích 2% theo lương thực tế tính vào chi phí sản xuất. Nhưng thực tế, Công ty không trích theo chế độ quy định mà kế toán Công ty tạm tính để tính vào chi phí sản xuất. Khoản chênh lệch giữa mức phải trích và số thực tế đã trích hàng tháng được kế toán điều chỉnh vào cuối quý. Như vậy số liệu tính toán được của khoản mục chi phí nhân công trực tiếp chưa phản ánh đúng số thực tế phát sinh trong tháng từ đó ảnh hưởng tới mức độ chính xác của chỉ tiêu giá thành. Về việc sổ sách kế toán: Công ty tiến hành theo dõi nguyên vật liệu theo từng loại ở từng kho tương ứng với các sổ cái TK 1521(Nguyên vật liệu chính), sổ cái TK1522( Vật liệu phụ), sổ cái TK1523(Nhiên liệu), sổ cái TK1524(Phụ tùng thay thế), sổ cái 1525(Vật liệu sửa chữa),sổ cái TK1526(Phế liệu). Nhưng Công ty không mở sổ cái tổng hợp TK152 - Nguyên vật liệu. Điều này gây khó khăn khi lập báo cáo tài chính. Trên đây là những phần hành kế toán theo tôi còn hạn chế mà Công ty cần quan tâm để sửa chữa điều chỉnh lại cho hợp lý chính xác. 2. Một số ý kiến đóng góp nhằm hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí 2.1 Vận dụng đúng phương pháp đánh giá nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ theo giá hạch toán đúng nguyên tắc giá phí Khối lượng chủng loại vật liệu công cụ dụng cụ của Công ty là rất nhiều nên việc xác định giá thực tế vật liệu, công cụ dụng cụ hàng ngày rất khó khăn. Công ty đã lựa chọn phương pháp đánh giá hàng tồn kho theo giá hạch toán. Nhưng trên thực tế, như đã nêu ở phần trước, khi nguyên vật liệu nhập kho thì chi phí bốc dỡ vật liệu nhập kho không được kế toán phản ánh vào giá thực tế nguyên vật liệu nhập kho. Khi lô hàng về nhập kho đầy đủ kế toán mới phản ánh giá thực tế nguyên vật liệu bao gồm cả chi phí vận chuyển vật liệu trên. Như vậy, 83
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền việc tính toán sẽ không chính xác, giá thực tế nguyên vật liệu xuất kho có thể tăng lên hoặc giảm đi kéo theo giá thành sản phẩm có thể cao hoặc thấp. Để khắc phục tình trạng đó theo tôi: Công ty cần vận dụng đúng phương pháp đánh giá nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ theo giá hạch toán nghĩa là; - Khi mua nguyên vật liệu công cụ dụng cụ về nhập kho, kế toán phải căn cứ vào số lượng nguyên vật liệu nhập kho ( căn cứ vào phiếu nhập kho), căn cứ vào giá hạch toán đơn vị của nguyên vật liệu nhập kho để tính ra giá hạch toán và ghi vào chứng từ, nhật ký chứng từ, bản kê 3 của cột giá hạch toán. - Khi xuất kho nguyên vật liệu cúng phải căn cứ vào số lượng xuất, giá hạch toán quy định, tính ra giá trị hạch toán rồi nhân với hệ số giá được giá trị thực tế nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ xuất kho. Mặt khác kế toán nhập, xuất , tồn nguyên vật liệu công cụ dụng cụ phải phản ánh theo giá thực tế Trị giá thực tế Giá mua Thuế Chi phí vận nguyên vật liệu = trên hoá + nhập khẩu + chuyển, bốc mua ngoài đơn ( nếu có ) dỡ - Khi hàng nhập kho, kế toán ghi vào nhật ký chứng từ theo định khoản: Nợ TK152( Giá thực tế nguyên vật liệu xác định theo nguyên tắc trên) Có TK đối ứng 2.2. Xác định hợp lý nội dung các khoản mục chi phí và tổ chức hạch toán phù hợp các khoản mục Hiện nay Công ty Dụng cụ cắt và đo lường cơ khí phải mua ngoài bán thành phẩm và số bán thành phẩm này được chuyển thẳng tới phân xưởng, không qua nhập kho, kế toán Công ty hạch toán thẳng vào TK154 - Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang mà không tập hợp vào TK 621 - Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Việc tập hợp như vậy không đúng với quy định của chế độ kế toán làm cho người quản lý phân tích tình hình tăng giảm các khoản chi phí không đúng, dẫn đến việc quyết định quản lý thiếu chính xác. Để khắc phục tồn tại này theo tôi cần hạch toán: 84
Báo cáo tốt nghiệp Trần Thu Huyền - Mua bán thành phẩm chuyển thẳng tới phân xưởng kế toán căn cứ vào nhật ký chứng từ sau đó ghi vào bảng kê 4 theo định khoản: Nợ TK 621- Chi tiết phân xưởng Có TK 111, 141, 331 - Theo dõi nguyên vật liệu đi gia công trên các tài khoản chi tiết. Đó là khi xuất kho vật liệu đi gia công, các chi phí bỏ ra để gia công ghi: Nợ TK154 Vật liệu đi gia công ( Chi tiết phân xưởng) Có TK152,141,111 Khi vật liệu gia công chuyển thẳng tới phân xưởng kế toán hạch toán Nợ TK621( Chi tiết từng phân xưởng) Có TK154 ( Vật liệu đi gia công) Về chi phí nhân công trực tiếp Như đã nêu ở phần trước, việc hạch toán chi phí nhân viên phân xưởng mạ vào TK622- Chi phí nhân công trực tiếp làm tăng chi phí nhân công trực tiếp và giảm chi phí sản xuất chung là không hợp lý. Do đó Công ty chỉ hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương của công nhân trực tiếp sản xuất vào TK622 còn tiền lương và các khoản trích theo lương của nhân viên quản lý phân xưởng vào TK627- Chi phí sản xuất chung. Đối với các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ kế toán nên trích theo đúng chế độ quy định. Cụ thể: - Tiền lương của công nhân trực tiếp sản xuất, các khoản trích theo lương tính vào chi phí nhân công trực tiếp được hạch toán như sau: Nợ TK622 Tiền lương, số trích BHXH, BHYT, KPCĐ trích theo lương của công nhân trực tiếp sản xuất Có TK334 Tiền lương phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất Có TK338 Phải trả phải nộp khác Chi tiết: 3382 Số trích KPCĐ trích trên tiền lương thực tế phải trả của công nhân trực tiếp sản xuất 3383 Số BHXH trích trên lương cơ bản của công nhân trực tiếp sản xuất 3384 Số BHYT trích trên lương cơ bản của công nhân trực tiếp sản xuất 85