Luận văn Một số giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ ở công ty cổ phần sản xuất xuất nhập khẩu lâm sản và hàng TTCN

Nội dung text: Luận văn Một số giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ ở công ty cổ phần sản xuất xuất nhập khẩu lâm sản và hàng TTCN

1. lời mở đầu Đất nước ta từ khi đổi mới đã thu được nhiều thành tựu to lớn đặc biệt là từ khi Mỹ xoá bỏ cấm vận và thiết lập quan hệ thương mại với Việt Nam. Từ đó mở ra cho chúng ta một hướng đổi mới đó là hội nhập kinh tế quốc tế. Khắc phục được tình trạng nước nghèo, và kém phát triển, nâng cao tính độc lập tự chủ, tạo điều kiện đẩy nhanh quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Tuy nhiên, những thành tựu, và tiến bộ đạt được chưa đủ để vượt qua tình trạng nước kém phát triển, chưa xứng với tiềm năng của đất nước. Đất nước chúng ta đang trong quá trình CNH- HĐH, và mục tiêu đặt ra đến năm 2020 đất nước ta cơ bản sẽ trở thành một nước công nghiệp. Để đạt được mục tiêu đề ra thì phải dựa vào sự nỗ lực của tất cả các ngành, các thành phần kinh tế trong cả nước. Đặc biệt là các ngành, các thành phần kinh tế trong cả nước. Đặc biệt là những ngành xuất khẩu vì đây là ngành thu được nhiều ngoại tệ nhất nên có thể giúp cho quá trình CNH - HĐH nhanh hơn. Ngành thủ công mỹ nghệ của nước ta trong những năm qua đã thu được nhiều thành công to lớn, giúp cho quá trình CNH- HĐH nhanh hơn. Song bên cạnh đó còn rất nhiều tồn tại, mà chưa giải quyết được, với lợi thế của riêng ngành thủ công mỹ nghệ lẽ ra ngành này phải phát triển nhanh hơn và thu được nhiều thành công hơn. Song ngành này lại chưa phát triển như mong muốn và hơn nữa trong những năm gần đây lại có xu hướng chững lại. Với mục đích muốn nghiên cứu sâu hơn ngành thủ công mỹ nghệ để tìm hiểu nguyên nhân tại sao ngành này lại chưa phát triển hết tiềm lực của mình, xem xét, đánh giá các thành tựu đã đạt được và các giải pháp thực hiện trước đây từ đó tìm kiếm, nghiên cứu và đưa ra "Một số giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ ở Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN". Với lý do như vậy nên em đã chọn đề tài này. Trong đề tài em chỉ đi sâu nghiên cứu vào hoạt động xuất khẩu của công ty và tìm hiểu một số giải pháp giải quyết các vấn đề vướng mắc và tìm ra giải pháp khắc phục và phương hướng phát triển. Để đưa ngành thủ công mỹ nghệ trở thành một ngành xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ đứng đầu khu vực và có thương hiệu nổi tiếng thế giới. 1
2. Kết cấu của đề tài này như sau: Lời mở đầu Chương I: Những vấn đề lý luận chung về hoạt động xuất khẩu và giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu của các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. Chương II: Thực trạng hoạt động xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN. Chương III: Giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh xuất khẩu của công ty sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu - Hà Nội. Kết luận. Danh mục tài liệu tham khảo. Để hoàn thành chuyên đề này em đã được sự giúp đỡ tận tình của cô giáo hướng dẫn Thạc sĩ Vũ Thị Hiền và các anh chị trong Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN - Hà Nội. Em xin chân thành cảm ơn! 2
3. Chương I Những vấn đề lí luận chung về hoạt động xuất khẩu và giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu của các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường I/ bản chất của xuất khẩu và vai trò của xuất khẩu hàng hoá của các doanh nghiệp trong nền kinh tế. 1. Khái niệm về xuất khẩu Kinh doanh xuất nhập khẩu là sự trao đổi hàng hoá, dịch vụ giữa các nước thông qua hành vi mua bán. Sự trao đổi hàng hoá, dịch vụ đó là một hình thức của mối quan hệ xã hội và phản ánh sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế giữa những người sản xuất hàng hoá riêng biệt của các quốc gia khác nhau trên thế giới. Vậy xuất khẩu là việc bán hàng hoá (hàng hoá có thể là hữu hình hoặc vô hình) cho một nước khác trên cơ sở dùng tiền tệ làm đồng tiền thanh toán. Tiền tệ có thể là tiền của một trong hai nước hoặc là tiền của một nước thứ ba (đồng tiền dùng thanh toán quốc tế). 2. Bản chất của xuất khẩu Trong xu thế hội nhập của nền kinh tế toàn cầu thì hoạt động xuất khẩu là hoạt động rất cần thiết. Thông qua hoạt động xuất khẩu các quốc gia tham gia vào hoạt động này phụ thuộc vào nhau nhiều hơn. Dựa trên cơ sở về lợi thế so sánh giữa các quốc gia từ đó mà tính chuyên môn hoá cao hơn, làm giảm chi phí sản xuất và các chi phí khác từ đó làm giảm giá thành. Mục đích của các quốc gia khi tham gia xuất khẩu là thu được một lượng ngoạI tệ lớn để có thể nhập khẩu các trang thiết bị máy móc, kĩ thuật công nghệ hiện đại tạo ra công ăn việc làm, tăng thu nhập và nâng cao mức sống của nhân dân, từ đó tạo điều kiện thúc đẩy kinh tế phát triển và rút ngắn được khoảng cách chênh lệch quá lớn giữa các nước. Trong nền kinh tế thị trường các quốc gia không thể tự mình đáp ứng được tất cả các nhu cầu mà nếu có đáp ứng thì chi phí quá cao, vì vậy bắt buộc các quốc gia phải tham gia vào hoạt động xuất khẩu, để xuất khẩu những gì 3
4. mà mình có lợi thế hơn các quốc gia khác để nhập những gì mà trong nước không sản xuất được hoặc có sản xuất được thì chi phí quá cao. Do đó các nước khi tham gia vào hoạt động xuất nhập rất có lợi, tiết kiệm được nhiều chi phí, tạo được nhiều việc làm, giảm được các tệ nạn xã hội, tạo điều kiện chuyển dịch cơ cấu ngành nghề, thúc đẩy sản xuất phát triển, góp phần vào xây dựng công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước. 3. Vai trò của hoạt động xuất khẩu hàng hoá đối với các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. 3.1. Đối với nền kinh tế thế giới Hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu ngày nay rất được chú trọng, nó trở thành một hoạt động rất cần thiết đối với mọi quốc gia. Mỗi quốc gia muốn phát triển được phải tham gia vào hoạt động này. Bởi vì mỗi quốc gia khác nhau về điều kiện tự nhiên có thể có điều kiện thuận lợi về mặt này nhưng lại khó khăn về mặt hàng. Vì vậy để tạo sự cân bằng trong phát triển, các quốc gia trên tiến hành xuất khẩu những mặt hàng mà mình có lợi thế và nhập những mặt hàng mà mình không có hoặc nếu có thì chi phí sản xuất cao . Nói như vậy thì không phải nước nào có lợi thế thì mới được tham gia hoạt động xuất khẩu, mà ngay cả những quốc gia có bất lợi trong sản xuất hàng hoá thì vẫn chọn sản xuất những mặt hàng nào bất lợi nhỏ hơn và trao đổi hàng hóa. Thông qua hoạt động xuất khẩu các quốc gia có thể hạn chế được những khó khăn của mình, từ đó thúc đẩy sản xuất trong nước phát triển. Cũng thông qua hoạt động này các nước có thể nhanh chóng tiếp thu được trình độ kĩ thuật công nghệ tiên tiến, từ đó mới có thể phát triển kinh tế và giải quyết các mâu thuẫn trong nước tăng nguồn thu nhập góp phần vào quá trình toàn cầu hoá nền kinh tế thế giới. 3.2. Đối với nền kinh tế mỗi quốc gia Bốn điều kiện để phát triển và tăng trưởng kinh tế là: nguồn nhân lực, tài nguyên, vốn và kĩ thuật công nghệ. Mỗi quốc gia khó có thể đáp ứng được bốn điều kiện trên vì vậy hoạt động xuất khẩu là tất yếu để tạo điều kiện phát triển. 4
5. Đây cũng là con đường ngắn nhất để những kém phát triển có thể nhanh chóng nắm bắt được kĩ thuật công nghệ tiên tiến của thế giới. Xuất khẩu có những vai trò sau đây: - Xuất khẩu tạo nguồn vốn cho nhập khẩu phục vụ CNH- HĐH đất nước. Các nước đang phát triển thì thiếu thốn nhất là khoa học công nghệ và vốn, muốn nhập khẩu kĩ thuật công nghệ thì phải có nguồn ngoại tệ, muốn có nhiều ngoại tệ thì cần phải tổ chức hoạt động xuất khẩu hàng hoá. Nguồn vốn nhập khẩu được hình thành từ các nguồn sau: dựa vào đầu tư nước ngoài, các nguồn viện trợ, các hoạt động du lịch, vay vốn, các dịch vụ thu ngoại tệ trong nước . Thông qua các nguồn này cũng thu được một lượng ngoại tệ lớn, nhưng huy động nó rất khó khăn và bị lệ thuộc quá nhiều vào nước ngoài, do vậy hoạt động xuất khẩu vẫn là nguồn vốn lớn nhất và quan trọng nhất, nó có tầm chiến lược với mỗi quốc gia để tăng trưởng và phát triển kinh tế. - Xuất khẩu thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phát triển sản xuất. Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ hình thái này sang hình thái khác là tất yếu đối với mỗi quốc gia, ở mỗi giai đoạn phát triển kinh tế thì hình thái chuyển dịch này khác nhau, nó phụ thuộc vào mức tăng trưởng nền kinh tế của mỗi nước và kế hoạch phát triển của các quốc gia đó, ví dụ ở nước ta Đảng và Nhà nước đặt mục tiêu đến năm 2020 chúng ta cần đạt được mục tiêu chuyển đổi cơ cấu kinh tế phải chuyển từ nền kinh tế nông nghiệp là chính sang nền kinh tế công nghiệp và phát triển các ngành dịch vụ. Tác dụng của xuất khẩu đối với sản xuất và chuyển dịch cơ cấu kinh tế là: + Xuất khẩu những sản phẩm thừa so với tiêu dùng nội địa, ở những nước lạc hậu, kinh tế chậm phát triển, sản xuất chưa đủ đáp ứng tiêu dùng, vì vậy nếu chỉ xuất khẩu những mặt hàng xuất khẩu thừa tiêu dùng nội địa thì xuất khẩu sẽ bị bó hẹp và tăng trưởng kinh tế rất chậm. + Khi có thị trường xuất khẩu thì sẽ thúc đẩy quá trình tổ chức sản xuất phát triển, nó sẽ kéo theo sự phát triển của các ngành khác có liên quan ví dụ khi 5
6. sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ phát triển thì nó sẽ kéo theo các ngành như gốm, sứ, mây tre đan, thêu dệt cũng phát triển theo. + Xuất khẩu tạo điều kiện mở rộng khả năng mở rộng sản xuất cung cấp đầu vào mở rộng khả năng tiêu dùng của mỗi quốc gia vì thường cho phép một quốc gia có thể tiêu dùng tất cả các mặt hàng với số lượng lớn hơn nhiều khả năng giới hạn sản xuất của quốc gia đó. + Thúc đẩy chuyên môn hoá, tạo lợi thế kinh doanh, xuất khẩu giúp cho các quốc gia thu được một lượng ngoại tệ lớn để ổn định và đảm bảo phát triển kinh tế. + Xuất khẩu giải quyết công ăn việc làm tăng thu nhập. + Xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy mối quan hệ kinh tế đối ngoại phát triển làm cho các nước phụ thuộc vào nhau hơn, dựa vào nhau cùng phát triển. 3.3. Đối với các doanh nghiệp Trong quá trình mở cửa và hội nhập nền kinh tế các doanh nghiệp đặc biệt là các doanh nghiệp xuất khẩu phụ thuộc rất nhiều vào nền kinh tế thế giới. Các cơ hội và thách thức đặt ra cho các doanh nghiệp rất nhiều, nó là sự sống còn của nhiều doanh nghiệp, nếu như doanh nghiệp thu, tìm được nhiều bạn hàng thì sẽ xuất khẩu được nhiều hàng hoá và sẽ thu được nhiều ngoại tệ cho quốc gia cũng như cho chính doanh nghiệp để đầu tư phát triển. Thông qua xuất khẩu doanh nghiệp nhanh chóng tiếp thu được khoa học kĩ thuật, từ đó có khả năng củng cố tổ chức sản xuất, nâng cao mẫu mã, chất lượng, uy thế và địa vị của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế cũng thông qua xuất khẩu, các doanh nghiệp xuất khẩu nhanh chóng hoàn thiện sản phẩm của mình củng cố đội ngũ cán bộ công nhân viên nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ công nhân viên trong sản xuất cũng như trong xuất khẩu, mục đích để tạo lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ khác trên thị trường thế giới. 4. Các hình thức xuất khẩu chủ yếu. 4.1. Xuất khẩu trực tiếp Xuất khẩu trực tiếp là hình thức xuất khẩu là hình thức là hình thức xuất khẩu do một doanh nghiệp trong nước trực tiếp xuất khẩu hàng hoá cho một doanh nghiệp nước ngoài thông qua các tổ chức của chính mình. 6
7. - Ưu điểm: + Giảm bớt được các chi phí trung gian từ đó tăng thu nhập cho doanh nghiệp. + Biết được nhu cầu của khách hàng từ đó đưa ra các phương án kinh doanh phù hợp. - Nhược điểm: + Chi phí để giao dịch trực tiếp cao. + Rủi ro trong kinh doanh lớn vì không có điều kiện nghiên cứu các thông tin kĩ về bạn hàng. + Trình độ kĩ thuật nghiệp vụ của các cán bộ tham gia xuất khẩu phải cao. 4.2. Xuất khẩu gián tiếp Xuất khẩu gián tiếp là hình thức xuất khẩu mà nhà xuất khẩu và nhà nhập khẩu phải thông qua một người thứ ba, người này là trung gian. - Ưu điểm: giảm bớt được chi phí nghiên cứu tìm kiếm bạn hàng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc kinh doanh như: mở rộng kênh phân phối, mạng lưới kinh doanh, am hiểu thị trường giảm được rủi ro, giảm các chi phí trong quá trình giao dịch. - Nhược điểm: bị thụ động phải phụ thuộc nhiều vào người trung gian, đặc biệt là không kiểm soát được người trung gian. 4.3. Xuất khẩu gia công uỷ thác Xuất khẩu gia công uỷ thác là một hình thức xuất khẩu trong đó đơn vị ngoại thương đứng ra nhập nguyên vật liệu hoặc bán thành phẩm cho các xí nghiệp gia công, sau đó thu hồi thành phẩm để bán cho bên nước ngoài, đơn vị được hưởng phí uỷ thác theo thoả thuận với các xí nghiệp uỷ thác. - Ưu điểm: + Dựa vào vốn của người khác để kinh doanh thu lợi nhuận. + Rủi ro ít và chắc chắn được thanh toán. + Nhập được những trang thiết bị công nghệ cao tạo nguồn vốn để xây dựng cơ bản. - Nhược điểm: 7
8. Giá gia công rẻ mạt, khách hàng không biết đến người gia công, không nắm được nhu cầu thị trường vì vậy nên không thể điều chỉnh sản phẩm kinh doanh phù hợp. 4.4. Xuất khẩu uỷ thác Xuất khẩu uỷ thác là hình thức xuất khẩu trong đó doanh nghiệp xuất khẩu đóng vai trò trung gian, đại diện cho nhà sản xuất, kí kết hợp đồng xuất khẩu và làm thủ tục xuất khẩu, sau đó doanh nghiệp được hưởng % theo lợi nhuận hoặc một số tiền nhất định, theo thương vụ hay theo kì hạn. Hình thức này có thể phát triển mạnh khi doanh nghiệp đại diện cho người sản xuất có uy tín và trình độ nghiệp vụ cao trên thị trường quốc tế. 4.5. Phương thức mua bán đối lưu Buôn bán đối lưu là một phương thức giao dịch trong đó xuất khẩu kết hợp chặt chẽ với nhập khẩu, người mua đồng thời là người bán, lượng hàng trao đổi với nhau có giá trị tương đương, người ta còn gọi phương thức này là xuất khẩu liên kết hoặc phương thức hàng đổi hàng. Phương thức này thông thường được thực hiện nhiều ở các nước đang phát triển, các nước này hầu như là rất thiếu ngoại tệ cho nên thường dùng phương pháp hàng đổi hàng để cân đối nhu cầu trong nước. Phương thức này tránh được rủi ro do biến động tỷ giá hối đoái trên thị trường nhưng nhược điểm của phương thức này là thời gian trao đổi (thanh toán trên thị trường) lâu, do vậy không kịp tiến độ sản xuất mất cơ hội kinh doanh và phương thức này không linh hoạt (cứng nhắc). 4.6. Phương thức mua bán tại hội chợ triển lãm Hội chợ là một thị trường hoạt động định kì, được tổ chức vào một thời gian và một địa điểm cố định trong một thời hạn nhất định, tại đó người bán đem trưng bày hàng hoá của mình và tiếp xúc với người mua để kí hợp đồng mua bán. Triển lãm là viẹc trưng bày giới thiệu những thành tựu của một nền kinh tế hoặc một ngành kinh tế, văn hoá, khoa học kĩ thuật: ví dụ hội chợ triển lãm hàng công nghiệp. Triển lãm liên quan chặt chẽ đến ngoại thương tại đó người ta trưng bày các loại hàng hoá nhằm mục đích quảng cáo để mở rộng khả năng tiêu thụ. 8
9. Ngày nay ngoài các mục đích trên, hội chợ triển lãm còn trở thành nơi để giao dịch kí kết hợp đồng cụ thể. 4.7. Xuất khẩu tại chỗ Xuất khẩu tại chỗ là một hình thức xuất khẩu mà hàng hoá không di chuyển ra khỏi biên giới quốc gia mà được sử dụng ở các khu chế xuất hoặc doanh nghiệp bán sản phẩm cho các tổ chức nước ngoài ở trong nước. Ngày nay hình thức này càng phổ biến rộng rãi hơn nhưng nhược điểm là các doanh nghiệp bán hàng sẽ thu được lợi nhuận ít hơn nhưng nó cũng có nhiều thuận lợi là các thủ tục bán hàng, quản lí được rủi ro, hợp đồng được thực hiện nhanh hơn, tốc độ quay vòng sản phẩm nhanh hơn. 4.8. Tạm nhập tái xuất Tạm nhập tái xuất là loại xuất khẩu trở ra nước ngoài những hàng trước đây đã nhập khẩu, chưa qua chế biến ở nước tái xuất. Hình thức này ngược chiều với sự vận động của hàng hoá là sự vận động của đồng tiền: nước tái xuất trả tiền nước xuất khẩu và thu tiền của nước nhập khẩu. 4.9. Chuyển khẩu Trong đó hàng hoá đi thẳng từ nước xuất khẩu sang nước nhập khẩu. Nước tái xuất trả tiền cho nước xuất khẩu và thu tiền của nước nhập khẩu. Lợi thế của hình thức này là hàng hoá được miễn thuế xuất khẩu. II/ Nội dung của hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. 1. Tổ chức điều tra nghiên cứu thị trường xuất khẩu. 1.1. Phân tích tình hình ở nước có thể nhập hàng Đây là bước nghiên cứu quan trọng trước khi doanh nghiệp xuất khẩu muốn đi sâu vào nghiên cứu nhà nhập khẩu ở nước đó. Trước hết cần phải nghiên cứu xem diện tích nước nhập khẩu là bao nhiêu, dân số như thế nào, chế độ chính trị xã hội, tài nguyên kinh tế của nước đó như thế nào, tốc độ phát triển kinh tế, tình hình tài chính, tiền tệ, chính sách nhập khẩu ra sao 1.2. Nghiên cứu nhu cầu thị trường 9
10. Doanh nghiệp xuất khẩu cần nắm bắt được nhu cầu của người tiêu dùng của người tiêu dùng từ đó mới có thể lựa chọn mặt hàng phù hợp để xuất khẩu, phải nghiên cứu kĩ thêm nhu cầu đó về mặt hàng gì lớn nhất? Có thường xuyên hay không, đó có phải là nhu cầu tiềm năng không? 1.3. Nghiên cứu đối thủ cạnh tranh Doanh nghiệp cần phải xem xét kĩ có bao nhiêu doanh nghiệp khác cung cấp hàng hoá giống doanh nghiệp của mình vào thị trường đó, thị phần của họ là bao nhiêu, mục tiêu và phương hướng của họ là gì? quy mô có lớn không? nguồn tài chính như thế nào? lợi thế cạnh tranh và vị thế và uy tín của doanh nghiệp đó từ đó đưa ra phương án kinh doanh hợp lý, ngoài ra doanh nghiệp cần phải nghiên cứu cả sản phẩm thay thế. 1.4. Nghiên cứu giá cả hàng hoá Giá cả là biểu hiện bằng tiền của hàng hoá. Giá cả là một yếu tố cấu thành thị trường, nó luôn luôn biến đổi và thay đổi khôn lường do chịu sự tác động của nhiều nhân tố. Trong kinh doanh việc xác định giá cả là việc làm hàng đầu vì nó ảnh hưởng lớn nhất đến sự sống còn của doanh nghiệp. Đặc biệt trong buôn bán ngoại thương thì giá cả càng khó xác định hơn. Bởi vì giá cả luôn luôn biến đổi mà hợp đồng ngoại thương lại thường kéo dài. Vì vậy làm thế nào để không bị thua lỗ là vấn đề mà các doanh nghiệp cần phải xác định rõ ràng nếu không sẽ bị thất bại. Các nhân tố ảnh hưởng đến giá cả hàng hoá thế giới. - Nhân tố chu kì. - Nhân tố lũng đoạn của các công ty siêu quốc gia. - Nhân tố cạnh tranh. - Nhân tố lạm phát. - Nhân tố thời vụ. - Nhân tố xung đột xã hội, đình công, thiên tai, bạo loạn, xác định giá cả hợp lí giúp cho các doanh nghiệp giảm rủi ro, an toàn và có lãi. 2. Lựa chọn thị trường và đối tác xuất khẩu 2.1. Lựa chọn thị trường xuất khẩu Khi muốn xuất khẩu, các doanh nghiệp các doanh nghiệp cần phải xác định các tiêu chuẩn của thị trường đó để tránh được rủi ro. 10
11.  Tiêu chuẩn chung: - Về chính trị: đó là sự nghiên cứu những bất trắc về sự ổn định chính trị, sự thuận lợi hay khó khăn về thể chế chính trị. - Về địa lí: khoảng cách xa gần, khí hậu, tháp tuổi, phân bố dân cư trên lãnh thổ. - Về kinh tế: tổng sản phẩm trong nước, tổng sản phẩm trong nước trên đầu người, những thoả thuận để tham gia kí kết. - Về kĩ thuật: những khu vực phát triển và có triển vọng phát triển.  Tiêu chuẩn về quy chế thương mại và tiền tệ. - Phần của sản xuất nội địa - Sự hiện diện của hàng hoá Việt Nam trên các thị trường. - Sự cạnh tranh quốc tế trên các thị trường lựa chọn. Những tiêu chuẩn này sau đó phải được cân nhắc, điều chỉnh tuỳ theo mức quan trọng của chúng đối với doanh nghiệp. 2.2. Lựa chọn đối tác xuất khẩu. Lựa chọn đối tác xuất khẩu có căn cứ khoa học là điều quan trọng để thực hiện thắng lợi hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp, những tiêu chuẩn lựa chọn như: - Về mặt pháp lí: có đăng kí kinh doanh, được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy phép thành lập, được quyền tham gia kí kết hợp đồng ngoại thương. - Về mặt kinh tế kĩ thuật: nên chọn những doanh nghiệp có vốn lớn, vững chắc về tài chính, cơ sở vật chất kĩ thuật. Có tín nhiệm trên thị trường, làm ăn nghiêm túc lâu dài. Doanh nghiệp có thể tìm hiểu đối tác xuất khẩu thông qua tiếp xúc trực tiếp, qua hội chợ triển lãm, báo chí, ngân hàng, hoặc các bạn hàng đáng tin cậy để tránh sai lầm trong lựa chọn gây thiệt hại cho doanh nghiệp. 3. Lập kế hoạch xuất khẩu Sau khi nghiên cứu và phân tích kĩ, nắm bắt được thời cơ và cơ hội kinh doanh thì doanh nghiệp phải lên kế hoạch xuất khẩu. Để đạt được mục tiêu đề ra thì doanh nghiệp khi xây dựng kế hoạch cần phải dựa vào các bước: 11
12. - Bước 1: Đánh giá thị trường và thương nhân mà doanh nghiệp có ý định xuất khẩu. - Bước 2: Lựa chọn thời cơ, điều kiện và phương thức kinh doanh. - Bước 3: Xác định mục tiêu cần đạt được. - Bước 4: Đề ra giải pháp thực hiện. 4. Giao dịch và kí kết hợp đồng Để tiến tới kí kết hợp đồng mua bán với nhau, hai bên mua và bán thường phải qua một quá trình giao dịch, thương lượng về các điều kiện giao dịch. Trong buôn bán quốc tế, những bước giao dịch chủ yếu thường diễn ra như sau: a) Hỏi giá ( inquiry). Về phương diện pháp luật thì đây là lời thỉnh cầu bước vào giao dịch. Nhưng xét về phương diện thương mại thì đây là đây là việc người mua đề nghị người bán báo cho mình biết giá cả và các điều kiện để mua hàng. Nội dung của một hỏi giá có thể gồm: tên hàng, quy cách, phẩm chất, số lượng, thời gian giao hàng mong muốn Giá cả mà người mua có thể trả cho mặt hàng đó thường được người mua giữ kín, nhưng để tránh mất thời gian hỏi đi hỏi lại người mua nêu rõ những điều kiện mà mình mong muốn để làm cơ sở cho việc quy định giá: loại tiền, hình thức thanh toán, điều kiện giao hàng Hỏi giá không ràng buộc trách nhiệm của người hỏi giá. Người hỏi giá thường hỏi nhiều nơi nhằm nhận được nhiều bản chào hàng khác nhau để so sánh lựa chọn bản chào hàng phù hợp nhất. Tuy nhiên nếu người mua hỏi giá quá nhiều nơi sẽ gây ảo tưởng là nhu cầu quá căng thẳng, điều đó không có lợi cho người mua. b. Phát giá hay chào hàng (offer) Luật pháp coi đây là lời đề nghị kí kết hợp đồng và như vậy phát giá có thể do người bán hoặc người mua đưa ra nhưng trong buôn bán thì phát giá lại là chào hàng, là việc người xuất khẩu thể hiện rõ ý định muốn bán hàng của mình. Trong chào hàng người ta nêu rõ tên hàng, số lượng, quy cách, phẩm chất, giá cả vv. Trong tường hợp hai bên đã có quan hệ mua bán với nhau hoặc có điều kiện chung giao hàng điều chỉnh thì chào hàng có khi nêu nội dung cần thiết cho giao dịch, những điều kiện còn lại sẽ áp dụng như hợp đồng đã kí trước đó. 12
13. Có hai loại chào hàng : _ Chaò hàng cố định ( firm offer ) _ Chào hàng tự do ( free offer ) c. Đặt hàng Là lời đề nghị kí hợp đồng xuất phát từ phía người mua được đưa ra dưới hình thừc đặt hàng. Trong đặt hàng người mua yêu cầu về hàng hoá định mua và tất cả những nội dung cần thiết cho việc kí hơpj đồng. Trong thực tế người ta chỉ đặt hàng có quan hệ thường xuyên. Vì vậy ngưòi ta thường nêu trong đặt hàng ngắn gọn xúc tích hơn. Còn những điều khoản khác àp dụng như hợp đồng trước. d. Hoàn giá ( counter offer ) Hoàn giá là việc mặc cả về giá cả hoặc các điều kiện giao dịch. Khi người mua nhận được chào hàng, không chấp nhận hoàn toàn chào hàng đó mà đưa ra một số đề nghị mới thì đề nghị mới này là trả gía ( bid ). Khi có sự trả giá, chào hàng trước coi như bị huỷ bỏ. Trong buôn bán quốc tế, mỗi lần giao dịch thường trải qua nhiều lần trả giá mới kết thúc. Như vậy hoàn giá bao gồm nhiều trả giá. e. Chấp nhận ( accep tance ) Chấp nhận là sự đồng ý hoàn toàn tất cả mọi điều kiện của chào hàng mà phía bên kia đưa ra. khi đó hợp đồng được giao kết : một hợp đồng muốn có hiệu lực về mặt pháp luật thường phảiđáp ứng các điều kiện sau đây : - Phải được chính người nhận giá chấp nhận. - Phải đồng ý hoàn toàn vô điều kiện mọi nội dung của chào hàng (đạt hàng) - Phải chấp nhận trong thời gian có hiệu lực của chào hàng. - Chấp nhận phải được tryền đạt đến người phát ra đề nghị. f. Xác nhận ( comfirmation ) Hai bên mua và bán sau khi đã thống nhất thoả thuận với nhau về các điều kiện giao dịch có khi cần thận trọng ghi lịi mọi điều đã thoả thuận gửi cho đối phương. Đó là văn kiện xác nhận văn kiện đó cho bên gửi bán gọi là các nhận bán hàng, do bên mua gửi gọi là xác nhận mua hàng. 13
14. 5. Tạo nguồn hàng cho xuất khẩu Tạo nguồn hàng cho xuất khẩu là toàn bộ các hoạt động từ đầu tư sản xuất kinh doanh cho đến các nghiệp vụ nghiên cứu thị trường, kí kết hợp đồng, thực hiện hợp đồng vận chuyển bảo quản, sơ chế, phân loại nhằm tạo ra hàng hoá có đầy đủ tiêu chuẩn càn thiết cho xuất khẩu. Trong hoạt động thương mại công tác tạo nguồn hàng xuất khẩu có sự khác nhau giữa doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiêp thương mại. Thu mua tạo nguồn hàng cho xuất khẩu là một hệ thống nghiệp vụ trong kinh doanh mua bán trao đổi hàng hoá nhằm tạo ra nguồn hàng cho xuất khâủ là một loại hình hẹp hơn của hoạt động tạo nguồn hàng cho xuất khảu, đây là một hệ thống nghiệp vụ mà các tổ chức ngoại thương, trung gian kinh doanh hàng hoá xuất khẩu thực hiện. Công tác tạo nguồn nó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng hàng xuất khẩu, đến việc thực hiện hợp đồng, uy tín và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. *) Nội dung công tác tạo nguồn : - Nghiên cứu thị trường và lập kế hoạch thu mua của doanh nghiệp. - Tổ chức mua sắm vật tư. - Tổ chức vận chuyển vật tư về doanh nghiệp. - Tiếp nhận và bảo quản vật tư về số lượng và chất lượng. _ Tổ chức cấp phát vật tư trong nội bộ doanh nghiệp công tác tạo nguồn hàng cho xuất khẩu rất quan trọng đạc biệt đối với doanh nghiệp sản xuất vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm, thực hiện hợp đồng xuất khẩu sản phẩm của doanh nghiệp để thiết lập quan hệ làm ăn lâu dài. 6. Thực hiện hợp đồng, khiếu nại và giải quyết khiếu nại a) Xin giấy phép xuất khẩu Giấy phép xuất khẩu là một giải pháp quan trọng của nhà nước quản lí xuất khẩu. Vì thế sau khi kí hợp đồng xuất khẩu doanh nghiệp phải xin giáy phép xuất khẩu để thực hiện hợp ddồng đó. Ngày nay nhiều nước đã bỏ bớt số mặt hàng cần phải xin giấy phép xuất khẩu. 14
15. Mỗi giấy phép xuất khẩu chỉ cấp cho một chủ hàng kinh doanh đồ xuất khẩu một hoặc một số mặt hàng sang một nước nhất định chuyên chở bằng một phương thức vận tải và giao tại một cửa khẩu nhật định. b) Chuẩn bị hàng xuất khẩu Công việc chuẩn bị hàng xuất khẩu thường qua các bước sau đây : - Thu gom hàng và bao bì hàng xuất khẩu. - Đóng gói bao bì hàng xuất khẩu. - Hiệu, chú thích về hàng xuất khẩu. c) Kiểm tra chất lượng Trước khi giao hàng xuất khẩu người xuất khẩu phải có nghĩa vụ kiển tra hàng về phẩm chât về số lượng trọng lượng bao bì. Việc kiểm nghiệm và kiểm dịch được tiến hành ở cơ sở và cửa khẩu. Kiểm nghiệm ở cơ sở do tổ chức kiểm tra chất lượng sản phẩm tiến hành, kiểm dịch thực vật do phòng bảo vệ thực vật tiến hành v.v Trong trường hợp có tổn thất phải mời cơ quan giám định giấy tờ lập biên bản nếu bị thiếu hoặc mất mát phải có biên bản kết toán nhận hàng với tàu, nếu có đổ vỡ phải có biên bản đỏ vỡ hư hỏng. d) Thuê tàu Trong quá trình thực hiện hợp đồng mua bán ngoại thương việc thuê tàu chở hàng được tiến hành dựa vào các căn cư sau đây: - Điều khoản của hợp đồng mua bán ngoại thương ( incotem ) - Đặc điểm hàng mua bán. - Điều kiện vận tải. f) Mua bảo hiểm Việc mua bảo hiểm là rất cần thiết hợp đồng ngoại thương nhằm giảm thiểu các rủi ro về hàng hoá. Nghĩa vụ mua bảo hiểm do bên bán hoặc bên mua tuỳ theo thoả thuận trong hợp đồng khi kí kết các hợp đồng bảo hiểm cần phải nắm rõ các điều kiện bảo hiểm. g) Làm thủ tục hải quan Khi xuất khẩu hoặc nhập khẩu thì các doanh nghiệp đều phải làm thủ tục hải quan (gồm 3 bước ) 15
16. - Khai báo hải quan. - Xuất trình hàng hoá. - Thực hiện các quyết định của hải quan. k) Giao nhận hàng xuất khẩu Trong buôn bán nguoaị thương hàng hoá thường được giao bằng đường biển và đường sắt. Khi giao bằng đường biển chủ hàng phải làm các công việc sau: - Căn cứ chi tiết hàng xuất khẩu lập bảng đăng kí chuyên chở cho người vận tải để đổi lấy sơ đồ xếp hàng. - Trao đổi với các cơ quan điều độ cảng để nắm vững ngày giờ làm hàng. - Bố trí phương tiện đem hàng vào cảng, xếp hàng lên tàu. Lấy biên lai, và đổi lấy vận đơn đường biển. Nếu hàng chuyên chở bằng đường sắt, thì chủ hàng phải kịp thời đăng kí với cơ quan đường sắt để xin cấp toa xe phù hợp với tính chất hàng hoá và khối lượng hàng hoá. Khi đã được cấp toa xe, chủ hàng tổ chức bốc xếp hàng, niêm phong kẹp trì và làm các chứng từ vận tải trong đó là vận đơn đường sắt. I) Làm thủ tục thanh toán Đây là khâu quan trọng nó là kết quả của cả quá trình giao dịch. Do đặc điểm buôn bán với nước ngoài nên thủ tục thanh toán phức tạp hơn. Thường dựa vào một trong các phương thức thanh toán sau: - Thanh toán bằng thư tín dụng - Thanh toán bằng phương pháp nhờ thu. - Thanh toán bằng đổi chứng từ trả tiền. - Thanh toán bằng chuyển khoản Khi thanh toán , thì người thanh toán cần dựa vào các điều kiện riêng của mình và chọn hình thức thanh toán phù hợp để có lợi nhất và tránh rủi ro. k) khiếu nại và giải quyết khiếu nại Khi thực hiện hợp đồng xuất khẩu, nếu chủ hàng xuất nhập khẩu bị khiếu nại đòi bồi thường, thì càn phải có thái độ nghiêm túc, thận trọng trong việc xem xét các yêu cầu của khách hàng. Việc giải quyết phải khẩn trương, kịp thời và có 16
17. tình có lí. Nếu khiếu nại của khách hàng là có cơ sở, thì người xuất khẩu có thể giải quyết bằng một trtong các phương pháp như sau: - Giao bù hàng thiếu - Sửa chữa hàng lỗi, hư hỏng bộ phận - Giao hàng tốt thay thế hàng kém chất lượng - Giảm giá hàng mà số tiền giảm giá được trang trải bằng hàng hoá giao vào thời gian sau đó Trong trường hợp việc giải quyết khiếu nại không được thoả đáng, thì bên bị thiệt hại có thể kiện ra trọng tài hoặc toà án kinh tế theo điều kiện đã thoả thuận trong hơp đồng (chỉ khi nào không thẻ thoả thuận được nữa thì mới kiện ra trọng tài hoặc toà án kinh tế ) III. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu và hệ thống chỉ tiêu đánh giá 1. Đặc điểm chủ yếu của hàng thủ công mỹ nghệ 1.1 Về mẫu mã Hàng thủ công mỹ nghệ là một loại mặt hàng đặc biệt. Nó không giống các loại mặt hàng khác có thể sản xuất để sẵn, rồi khi có cơ hội thì có thể xuất khẩu. Mà hàng này thưòng phải sản xuất theo đơn đặt hàng của khách hàng. Do vậy mẫu mã đa dạng và hơn thế nữa mặt hàng này còn mang tính nghệ thuật cao, mang đậm màu sắc dân tộc được thể hiện trong các mặt hàng như: sơn mài, trạm, khảm vv. Thông thường các loại hàng mang đậm nét tính dân tộc thì thu hút được rất nhiều khách hàng. Tính độc đáo là quan trọng nhất. 1.2.Về màu sắc Về màu sấc thường đa dạng và theo nhu cầu đặt hàng của khách hàng. Nhưng nó vẫn mang đậm nét riêng biệt của từng mặt hàng ví dụ : *) Hàng sơn mài : Khi sử dụng không bị cong vênh, sứt mẻ màu sacs phải kết hợp hài hoà trang nhã. ) Đồ gốm sứ : nước men phải bóng loáng màu sắc thanh nhã nhẹ nhàng kết hợp với đường nét hoa văn và kích thước mẫu mã gây cảm giác thích thú. Khi chiêm ngưõng sản phảm chất liệu làm sản phảm phải mịn màng, không lẫn tạp chất và nổi bọt khí. 17
18. ) Cói, thêu ren, mây tre đan dừa: các mặt hàng này phải đòi hỏi cao về màu sắc, màu sắc phải thanh nhã, phù hợp với kiểu dáng và chất liệu. *) Hàng điêu khắc: đây là mặt hàng có tính chất nghệ thuật cao, đòi hỏi người làm phải cẩn thận, hiểu biết bố trí phù hợp khéo léo sinh động và đặc sắc. 1.3 Về chất liệu ở một số chất liệu để sản xuất ra hàng thủ công mỹ nghệ thường rẻ và rất phong phú đa dạng. Mặt hàng này chi phí chủ yếu là công thợ còn chất liệu sản xuất ra sản phẩm chỉ khoảng 25-30%. ở nước ta rất thuận lợi cho việc sản xuất các sản phẩm như : đồ gốm sứ, sơn mài, mây tre đan, cói, dừa vv. 2) Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ ở Việt Nam 2.11. Các nhân tố bên trong doanh nghiệp Sự đa dạng danh mục mặt hàng và mẫu mã chất lượng nên đòi hỏi các doanh nghiệp phẩi đa dạng các mặt hàng xuất khẩu. Từ đó các doanh nghiệp muốn tồn tại phải đáp ứng các nhu cầu của khách hàng do vậy ngoài việc lieen kết với các làng nghề, thợ thủ công xuất khẩu, doanh nghiệp cần đặc biệt chú ý đến các nghệ nhân. Có như vậy mới tạo ra được các sản phẩm độc đáo đa dạng và có thể đáp ứng các nhu cầu của khách hàng. 2.1.2. Do khả năng tài chính của doanh nghiệp Khả năng tài chính của doanh nghiệp là một vấn đề rất quan trọng đặc biệt đối với các doanh nghiẹep xuất khẩu. Các doanh nghiệp này cần phải có một lượng vốn lớn để xuất khẩu sau đó mới thu lại được. Thiếu vốn đó là tình trạng chung của các doanh nghiệp Việt Nam từ đó ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp, đánh mất cơ hội kinh doanh đánh mất bạn hàng vv. 2.1.3. Do trình độ tổ chức quản lí Đây cũng là khâu rất yếu kém của các doanh nghiệp Việt Nam đặc biệt là các doanh nghiệp xuất khâủ hàng thủ công mỹ nghệ. Trình độ tổ chức bộ máy trong các doanh nghiệp cồng kềnh khiến giệu quả công việc kém, đồng thời tăng chi phí, ngoài ra việc tổ chức giám sát các đơn vị sản xuất, đặc biệt là làng nghề 18
19. còn kém khiến cho hàng kém chất lượng mẫu mã xấu hơn nữa đội ngũ cán bộ đặc biệt là các nghệ nhân chuyên viên thiết kế còn thiếu do vậy không đáp ứng được nhu cầu của khách hàng đánh mất cơ hội kinh doanh. 2.1.4. Do tác động của quá trình xúc tiến bán hàng Hoạt động quảng bá, giới thiệu sản phẩm của doanh nghiệp đến khách hàng là một hoạt động quan trọng nó giúp cho khách hàng biết đến doanh nghiệp, sản phẩm của doanh nghiệp và thương hiệu của doanh nghiệp. Hiện nay loại hàng này ở các doanh nghiệp Việt Nam còn kém. Do vậy tuy các sản phẩm mỹ nghệ của Việt Nam rất đa dạng phong phú song chưa được các bạn hàng trên thế giới biết đến đặc biệt là chưa tạo được nhiều thương hiệu nổi tiến gây ấn tượng với khách hàng. 2.1.5. Do tác động của thông tin thị trường Ngày nay với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin thì việc tìm kiếm thông tin là rất nhanh chóng. Song nó lại rất hạn chế với các doanh nghiệpcó đội ngũ cán bộ chuyên trách năng lực kém. Việc nắm bắt được thông tin được coi là rất quan trọng. Có được nhiều thông tin có nghĩa là có nhiều cơ hội kinh doanh đặc biệt la kinh doanh xuất khẩu sự cạnh tranh vô cùng khốc liệt. muốn có được nguồn thông tin thì ngoài việc phải có đội ngũ cán bộ chuyên trách giỏi thì các doanh nghiệp phải liên kết với bộ thương mại, bộ tài chính, phòng thương mại - công nghệ Việt Nam, phòng xúc tiến thương mại vv để nắm rõ và thu nhập nhiều thông tin hơn. 2.1.6. Do vị thế và uy tín của doanh nghiệp trên thương trường Nhiều khi khách hàng mua sản phẩm không để ý đến giá cả, chất lượng sản phẩm mà họ mua sự sang trọng, uy tín của sản phẩm doanh nghiệp trên thị trường điều này nó ảnh hưởng lớn tới xuất khẩu hàng hoá. Uy tín của doanh nghiệp được đánh giá qua các hệ thống chi tiêu đánh giá và quá trình thực tế cuả doanh nghiệp tham gia sản xuất kinh doanh. Khi có uy tín thì việc kinh doanh thường có hiệu quả hơn rất nhiều. 2.2 Các nhân tố bên ngoài doanh nghiệp 2.2.1 Do công cụ, chính sánh vĩ mô của nhà nước 19
20. Công cụ chính sánh vĩ mô của nhà nước là nhân tố quan trọng mà các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu phải nắm rõ và tuân theo vô điều kiện bởi vì nó thể hiện ý chí của đảng và nhà nước công cụ chính sách vĩ mô của nhà nước bảo vẹe lợi ích chung của mọi tầng lớp trong xã hội, Bởi vậy nó chịu tác động của các chính sách chế độ pháp luật ở quốc gia mình và đồng thời cũng phải tuân theo những quy định quốc tế. ở nước ta chính sánh ngoại thương thường tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức kinh doanh tham gia sâu vào sự phân công lao động quốc tế mở mang hoạt động xuất khẩu và bảo vệ thị trường nội địa nhằm đạt được các mục tiêu và yêu cầu kinh tế, chính trị xã hội trong hoạt động kinh tế đối ngoại. Đối với hoạt động ngoại thương nhà nướcthường sủ dụng các công cụ thuế quan hoặc phi thuế quan để điều chỉnh lượng hàng hoá phù hợp với nhu cầu trong nước đồng thời khuyến khích xuất nhập khẩu hoặc hạn chế nó. 2.2.2. Do điều kiện tự nhiên Điều kiện tự nhiên bao gồm: vị trí địa lí, khí hậu, phân bố dân cư vv nó có ảnh hương đến hoạt động xuất khẩu đặc biệt là hàng thủ công mỹ nghệ, ngành xuất khẩu phụ thuộc rất nhiều vào nó vì dùng tài nguyên thiên nhiên làm nguyên liệu chính như: mây tre đan, gốm sứ, đồ gỗ, khảm trạm v.v 2.2.3. Do tác động của khoa học công nghệ Hoạt động xuất khẩu nói chung va xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ nói riêng đều chịu tác động của khoa học công nghệ. Khoa học công nghệ phất triển giúp cho con người sản xuất được nhiều hàng hơn chất lượng cao hơn, kiểu dáng mẫu mã đẹp hơn. Ngành mỹ nghệ là ngành có đặc thù riêng manh đậm nét bản sắc của dân tộc, để có những sản phẩm tốt chất lượng cao kiểu dáng đẹp rất cần đến các nghệ nhân tuy nhiên sự hỗ trợ của khoa học công nghệ sẽ giúp cho các nghệ nhân tạo ra được những sản phẩm có chất lượng tốt, mẫu mã kiểu dáng đẹp hơn và chi phí nhỏ hơn. 2.25 Do tác động của thị trường lao động Nguồn nhân lực là một yếu tố vô cùng quan trọng nó quyết định vận mệnh của doanh nghiệp vì vậy nếu doanh nghiệp có được một đội ngũ cán bộ 20
21. công nhân viên có trình độ thì doanh nghiệp đó có một nửa là thành công. Nếu có một đội ngũ cán bộ công nhân viên tốt làm giảm giá thành sản phẩm từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh, giảm chi phí sửa chữa, hỏng v.v Đặc biệt đối với ngành mỹ nghệ cần sự khéo léo tài giỏi thì vấn đề nhân lực quan trọng. 2.2.6. Do tác động của hệ thông giao thông vận tải, thông tin liên lạc, kho tàng bến bãi Việc thực hiện xuất khẩu gắn liền vơí công việc vận chuyển hệ thống thông tin liên lạc mà các thoả thuận có thể tiến hành nhanh chóng, kịp thời. Thực tế cho thấy rằng ảnh hưởng của hệ thông tin cho Fax, Tel, Internet đã đơn giản hoá công việc của hoạt động xuất khẩu rất nhiều, giảm đi hàng loạt các chi phí nâng cao kịp thời nhanh gọn và việc hiên đại hoá phương tiện vận chuyển, bốc dỡ, bảo quản góp phần cho quá trình thực hiện xuất khẩu nhanh chóng và an toàn. ở nước ta hệ thống cơ sở hạ tầng còn rất kém và lạc hậu do vậy vấn đề cấp bách đặt ra cho chúng ta là phải nhanh chóng hoàn thành cơ sở hạ tầng để tạo điều kiện cho nền kinh tế phát triển. 3. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá 3.1. Chỉ tiêu lợi nhuận. Lợi nhuận là chỉ tiêu hiệu quả kinh tế có tính tổng hợp phản ánh kết quả cuối cùng của hoạt động sản xuất kinh doanh. - Lợi nhuận là lượng dôi ra của doanh thu so với chi phí : LN = DT - CP LN : Tổng lợi nhuận doanh nghiệp DT: Là toàn bộ số tiền thu được qua việc bán hàng hoá dịch vụ trong một năm. cf: Toàn bộ chi phí doanh nghiệp bỏ ra khi sản xuất hàng hoá dịch vụ trong một năm. - Lợi nhuận tính cho mặt hàng xuất khẩu: Px = Q(P-F) 21
22. PX : Lợi nhuận tính cho một mặt hàng xuất khẩu q : Khối lượng hàng xuất khẩu. p : Đơn vị hàng xuất f : Chi phí đầy đủ của một đơn vị hàng xuất i : Số mặt hàng - Tổng lợi nhuận hàng năm của doanh nghiệp xuất khẩu : PX = qi(Pi - Fi) 3.2 Tỷ xuất hoàn vốn đâù tư ( TSHVĐT ) Lợi nhuận dòng Công thức tính : TSHVĐT = ___ Vốn sản xuất Chỉ tiêu này cho biết nếu bỏ ra một đồng vốn thì thu được bao nhiêu đồng lợi nhuận, chỉ tiêu này là một chỉ tiêu được các nhà kinh doanh quan tâm đặc biệt vì nó gắn liền với lợi ích của công ty cả hiện tại và tương lai. 3.3 Tỷ suất lợi nhuận trên tổng chi phí ( TSLN ) Công thức tính như sau : Lợi nhuận TSLN = ___ Tổng chi phí 4. giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh xuất khẩu. 4.1.Nghiên cứu thị trường - Lựa chọn thị trường mục tiêu - Lựa chọn thị trường tiềm năng - Xác định điểm mạnh, điểm yếu của đối thủ cạnh tranh - Xác định thời cơ và nguy cơ của thị trường 4.2. Nâng cao khả năng cạnh tranh - Nâng cao chất lượng,mẫu mã hàng hoá - Đa dạng hoá mặt hàng xuất khẩu - Nâng cao trình độ nghiệp vụ của cán bộ công nhân viên - ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất. 22
23. - Đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu thị trường và hoạt động xúc tiến thương mại v.v 4.3. Nhóm giải pháp tài chính tín dụng,khuyến khích sản xuất thúc đẩy xuất khẩu - Tín dụng xuất khẩu - Trợ cấp xuất khẩu - Chính sách tỷ giá - Công cụ thuế quan xuất khẩu 4. Nhóm giải pháp thể chế, tổ chức - Thủ tục hải quan xuất khẩu hàng hoá - Hạn ngạch xuất khẩu - Quản lý ngoại tệ 23
24. chương II thực trạng hoạt động xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ ở Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN I. giới thiệu chung về Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN 1. Quá trình hình thành và phát triển Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN Tên doanh nghiệp: Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN Trụ sở chính: 125 Ngô Quyền - Hà Nội Tài khoản tiền gửi USD: 011.100.004.12341 – Ngân hàng Công thương Việt Nam, 23 Phan Chu Trinh, Hà Nội Tài khoản tiền gửi VNĐ: 011370041572 – Ngân hàng Công thương Việt Nam, 23 Phan Chu Trinh, Hà Nội. Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN là một doanh nghiệp Nhà nước thuộc UBND thành phố Hà Nội và tính cho tới nay công ty đã hoạt động được hơn 20 năm. Nếu xét về qui mô thì công ty thuộc loại qui mô nhỏ, ra đời với chức năng xuất nhập khẩu đồ thủ công mỹ nghệ và một số mặt hàng phục vụ sản xuất kinh doanh trong nước. Kể từ khi ra đời tới nay, công ty đã trải qua nhiều lần thay đổi tên gọi gắn liền với các thời kỳ và sự kiện khác nhau. Tiền thân của công ty là HTX quản lý hàng thủ công mỹ nghệ ra đời ngày 5/6/1981 theo quy định số 381/KTĐN-TCCB của UBND thành phố Hà Nội theo chức năng lúc đó thì công ty chịu trách nhiệm quản lý các HTX sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ tại thành phố Hà Nội. Ngày 03/04/1990, HTX được đổi tên thành xí nghiệp sản xuất kinh doanh hàng thủ công mỹ nghệ và trực thuộc thành phố Hà Nội. Do tình hình hoạt động kinh doanh quốc tế có nhiều thay đổi, cơ chế kinh doanh khác biệt, môi trường kinh doanh ngày càng khó khăn nên để có thể đáp ứng và phù hợp với điều kiện đó, đồng thời để tiện lợi cho giao dịch với các đối 24
25. tác nước ngoài, ngày 29/03/1993, UBND thành phố Hà Nội cho phép xí nghiệp đổi tên thành Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản và Hàng TTCN. Quá trình phát triển công ty có thể chia thành 4 giai đoạn chính: a. Giai đoạn 1981-1990 Đây là thời kỳ gặp nhiều khó khăn nhất của công ty. Với chức năng điều hành, quản lý việc sản xuất, mua bán của các hợp tác xã trong thành phố Hà Nội. Đây là thời kỳ bao cấp cho nên việc sản xuất và mua bán theo cấp quản lý chứ không theo nhu cầu của thị trường, sản xuất thường nhỏ lẻ và trì trệ, quản lý máy móc. b. Giai đoạn 1991-1996 Đây là thời kỳ công ty tách ra sản xuất kinh doanh độc lập đồng thời cũng là thời kỳ khó khăn của công ty. Sự biến động chính ở các quốc gia Đông Âu đã khiến công ty bị mất thị trường xuất khẩu chính dẫn đến khủng hoảng đầu ra, bạn hàng không có, hoạt động kinh doanh bị ngưng trệ. Đây cũng là thời kỳ xoá bỏ cơ chế bao cấp khiến cho một số xưởng sản xuất trong công ty không còn đủ sức tồn tại như : xưởng sơn mài mạ bạc, dệt thảm len, dép đi trong nhà, thảm ngô và may mặc. Công ty đã bỏ một số vốn lớn đầu tư liên doanh với nước ngoài thành lập 2 công ty RUPI & BUSXE nhưng liên doanh làm ăn chưa có hiệu quả. Từ đó Công ty mất và thiếu vốn trầm trọng, buộc phải vay Ngân hàng đảo nợ, vay vốn cổ phần làm tăng chi phí lãi. Tính đến cuối năm 1995, lỗ luỹ kế của Công ty là 18 tỷ đồng, khoanh nợ 22 tỷ đồng, phải thu khó đòi là 16 tỷ đồng. c. Giai đoạn 1997-1999 Những năm 1997-1998, ngoài khoản lỗ 22 tỷ đồng, Công ty còn gặp phải một số thương vụ gây thiệt hại về tài chính. Mặc dù kim ngạch xuất nhập khẩu hàng năm vẫn tăng nhưng chi phí quá lớn nên Công ty vẫn tiếp tục lỗ. Trước tình hình đó, UBND thành phố Hà Nội đã cho phép Công ty thay đổi Ban lãnh đạo, sắp xếp lại tổ chức kinh doanh để tìm cách tháo gỡ khó khăn: 25
26. + Thứ nhất là tiếp tục ổn định sản xuất kinh doanh, thúc đẩy, nâng cao hiệu quả kinh doanh thông qua Quy chế quản lý kinh doanh xuất nhập khẩu và Quy chế quản lý lao động tiền lương. + Thứ hai là tăng cường kiểm tra, đôn đốc, giám sát quá trình thực hiện các phương án kinh doanh, sử dụng phương thức khoán trắng tới từng phòng nghiệp vụ kinh doanh. + Thứ ba là xin giảm nợ, tiếp tục khoanh nợ và giãn nợ ngân hàng. Bước sang những năm 1998-1999, việc kinh doanh thua lỗ qua các thương vụ đã hết, Công ty đã thực hiện được nhiều thương vụ với nhiều bạn hàng nước ngoại ở châu Âu và châu á- Thái Bình Dương. d. Giai đoạn 2000 đến nay. Đây là thời kỳ bước đầu Công ty đã thu được thành công. Hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty đã đi vào trạng thái an toàn và có lãi. Các mặt hàng xuất khẩu truyền thống của Công ty ngày càng tăng về kim ngạch xuất khẩu, dẫn đầu là mặt hàng thêu trong hai năm gần đây luôn đạt trên 2 triệu USD/năm. Những mặt hàng như mây tre đan, gốm sứ, sơn mài, gỗ mỹ nghệ, cói đay, thổ cẩm dần chiếm lĩnh lại vị trí như trước đây (đây là một đặc điểm quan trọng). Những thị trường khó tính như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, đặc biệt là thị trường mới như Mỹ, Canada, Braxin đã tiếp nhận chất lượng hàng hoá của Công ty trong 3 năm gần đây mà không có một khoản khiếu nại và từ chối thanh toán nào. Tuy nhiên công ty vẫn ra sức liên tục đổi mới mẫu mã và nâng cao chất lượng sản phẩm. 2. Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN a. Chức năng, nhiệm vụ của Công ty. Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản và Hàng TTCN là một công ty Nhà nước có đầy đủ tư cách pháp nhân, có tài sản và con dấu riêng, thực hiện chế độ hạch toán kinh doanh độc lập nên Công ty phải đảm bảo các hoạt động sản xuất kinh doanh của mình là không trái với pháp luật, thực hiện mọi chế độ kinh doanh theo luật Thương mại Việt Nam, chịu mọi trách nhiệm về hành vi kinh 26
27. doanh và nguồn vốn nhà nước cấp. Trên cơ sở đó, Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN có những chức năng và nhiệm vụ như sau: - Tổ chức sản xuất các mặt hàng thủ công mỹ nghệ. - Tổ chức thu mua từ các chân hàng, các công ty để xuất khẩu. - Tổ chức xuất khẩu trực tiếp các mặt hàng thủ công mỹ nghệ, đồ dệt gia dụng và các loại mặt hàng khác được Chính phủ cho phép. - Tổ chức sản xuất hàng thêu tại Công ty. - Tổ chức tiêu thụ mặt hàng nhập khẩu, gồm các mặt hàng phục vụ sản xuất như: nguyên vật liệu, thiết bị phục vụ sản xuất gia công chế biến hàng xuất khẩu của Công ty và các ngành sản xuất khác trong nước. - Nhận xuất khẩu và nhập khẩu uỷ thác cho các doanh nghiệp trong nước và quốc tế, tham gia liên doanh và liên kết các mặt hàng nhập khẩu và tiêu thụ trong nước. - Thực hiện hoạt động kinh doanh an toàn và có lãi, đảm bảo thu nhập và nâng cao đời sống cho cấn bộ, công nhân viên trong Công ty. b. Quyền hạn của Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN. Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN có những quyền hạn sau: - Có quyền tự do sản xuất, kinh doanh các mặt hàng đã đăng ký. - Công ty được chủ động giao dịch, đàm phán, kí kết và thực hiện các hợp đồng mua bán ngoại thương, các hợp đồng kinh tế và các văn bản hợp tác, liên doanh, liên kết với các đối tác trong và ngoài nước. - Được vay vốn ở trong và ngoài nước, được liên doanh liên kết với các tổ chức, đơn vị kinh tế trong và ngoài nước. - Công ty có quyền bảo vệ hợp pháp uy tín của mình về tất cả mọi phương diện: tư cách pháp nhân, mẫu mã, đề tài, uy tín sản phẩm - Được quyền khước từ mọi hình thức thanh, kiểm tra của các cơ quan không được pháp luật cho phép. - Được mở rộng các cửa hàng đại lý mua bán ở trong và ngoài nước để bán và giới thiệu sản phẩm. 27
28. 3. Cơ cấu tổ chức bộ máy Công ty. a. Sơ đồ bộ máy công ty. Bộ máy của Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN. Giám đốc Phó giám đốc Các bộ phận kinh Các bộ phận quản Các chi nhánh doanh lý phòng phòng phòng phòng Phòng Phòng Phòng Hải Đà TP Hồ Nghiệp Nghiệp Nghiệp Nghiệp Tổ chức thị Kế Phòng Nẵng Chí vụ 1 vụ 2 vụ 3 vụ 4 hành trường hoạch Minh chính Sơ đồ 1: Cơ cấu tổ chức bộ máy điều hành của Công ty Trong Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN, mỗi phòng chức năng được coi như một đơn vị sản xuất kinh doanh độc lập với chế độ hạch toán riêng. Mỗi phòng bổ nhiệm một trưởng phòng và một phó phòng để điều hành công việc kinh doanh của phòng. Phương thức hoạt động độc lập giữa các phòng ban nhưng có sự quản lý chung của ban giám đốc với quy chế xác định do bộ phận quản lý đề ra mà hoạt động của các phòng kinh doanh cũng như các bộ phận khác rất có hiệu quả. Tuy nhiên với việc bố trí như thế cũng rất dễ gây ra sự cạnh tranh lẫn nhau khi tình hình kinh doanh gặp khó khăn, có thể dẫn đến tình trạng các phòng giành giật khách hàng của nhau. Điều này có thể gây mất đoàn kết trong nội bộ Công ty và làm cho không phát huy được hết sức mạnh tập thể của Công ty. Với mô hình tổ chức trực tuyến chức năng, Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN có sự năng động trong quản lý và điều hành. Các mệnh lệnh, chỉ thị của cấp trên xuống các cấp dưới được truyền đạt nhanh chóng và tăng độ 28
29. chính xác. Đồng thời ban giám đốc có thể nắm bắt được một cách cụ thể, chính xác và kịp thời những thông tin ở các bộ phận cấp dưới từ đó có những chính sách, chiến lược điều chỉnh phù hợp cho từng bộ phận trong từng giai đoạn, thời kỳ. Đồng thời cũng có thể tạo ra sự hoạt động ăn khớp giữa các phòng ban có liên quan với nhau, giảm được chi phí quản lý, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doah của Công ty và tránh được việc quản lý chồng chéo chức năng. Theo cơ cấu tổ chức này, thông tin được phản hồi nhanh chóng giúp ban lãnh đạo Công ty có thể kịp thời giải quyết các vấn đề bất trắc xảy ra. b. Chức năng nhiệm vụ của các phòng ban trong Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN. Bộ máy của Công ty bao gồm những phòng ban và bộ phận như sau: *) Ban giám đốc: Đứng đầu là giám đốc Công ty, chịu trách nhiệm toàn bộ về hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty trước pháp luật cũng như trước Bộ chủ quản. - Phụ trách công tác tài chính, xuất nhập khẩu tiêu thụ sản phẩm. - Phụ trách công tác đầu tư đổi mới công nghệ thiết bị mở rộng sản xuất kinh doanh, công tác kế hoạch dài hạn. - Phụ trách công tác cán bộ, bảo vệ chính trị nội bộ. - Phụ trách công tác tổ chức bộ máy quản lý công tác tuyển dụng và đào tạo, công tác khen thưởng và kỷ luật, nâng lương, đơn giá lương. Giám đốc là người lập kế hoạch chính sách kinh doanh, đồng thời cũng là người trực tiếp điều hành mọi hoạt động của Công ty. Giám đốc là người luôn đứng đầu trong việc hoạch định chiến lược kinh doanh. Bên cạnh đó, giám đốc được hỗ trợ đắc lực bởi một phó giám đốc. Phó giám đốc là người đóng vai trò tham mưu cho giám đốc trong các công tác hàng ngày, đồng thời có trách nhiệm thay mặt giám đốc lúc cần thiết. *). Các bộ phận quản lý: Gồm ba phòng. + Phòng tài chính kế hoạch: Có nhiệm vụ tổ chức, thực hiện các nghiệp vụ hạch toán quản lý vốn, thu thập, xử lý và cung cấp các thông tin về tình hình 29
30. sử dụng vốn, tình hình sản xuất kinh doanh của Công ty cho các bộ phận quản lý cấp trên và các bộ phận có liên quan. + Phòng thị trường: Tiến hành công tác nghiên cứu thị trường, thực hiện các hoạt động đón tiếp khách trong và ngoài nước, bố trí tham gia các hội trợ thương mại. + Phòng tổ chức hành chính: Có chức năng tổ chức quản lý, tuyển chọn lao động, đào tạo đội ngũ cán bộ công nhân viên và nâng cao trình độ quản lý cho các bộ phận. *). Các bộ phận kinh doanh: Gồm 4 phòng nghiệp vụ chức năng. + Phòng nghiệp vụ 1 và 4: Kinh doanh hàng thêu ren. + Phòng nghiệp vụ 2: Kinh doanh hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu. Công tác XNK hàng hoá của Công ty. Luôn luôn tìm kiếm thị trường và bạn hàng mới, củng cố và giữ vị thế của các thị trường hiện có, thiết lập các mối quan hệ và các nguồn thông tin kinh doanh với các cơ quan xúc tiến thương mại của Việt Nam tại nước ngoài và các cơ quan xúc tiến thương mại của nước ngoài tại Việt Nam. + Phòng nghiệp vụ 3: Có chức năng chính là kinh doanh tổng hợp. *) Lĩnh vực hoạt động của công ty Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN - Hà Nội hoạt động chủ yếu là : - Tổ chức sản xuất chế biến gia công và thu mua hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu và một số mặt hàng khác. - Nhập khẩu một số nguyên vật liệu chủ yếu là máy móc thiết bị và các phương tiện vật tư phục vụ cho sản xuất kinh doanh. - Xuất khẩu các mặt hàng thủ công mỹ nghệ và một số mặt hàng khác (thứ yếu) - Được uỷ thác và nhập uỷ thác xuất khẩu các mặt hàng nhà nước cho phép. 30
31. II/ Phân tích hoạt động xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ ở Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN. 1. Nội dung hoạt động xuất khẩu của công ty 1.1 Nghiên cứu thị trường xuất khẩu Đối với Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN hoạt động xuất khẩu là hoạt động chính của công ty do vậy việc nghiên cứu thị trường xuất khẩu là một việc rất quan trọng nó quyết địng vận mệnh của doanh nghiệp. Doanh nghiệp rất chú ý đến công tác này. Thông qua các thông tin thu nhập được từ đó doanh nghiệp sẽ hoạch định ra các chiến lược, sách lược và các công ty điều khiển phù hợp Để nghiên cứu thị trường xuất khẩu doanh nghiệp đặc biệt chú ý đến các thông tin như : nhu cầu về mặt hàng đó trên thị trường số lượng khách hàng là bao nhiêu, sức mua như thế nào, nhịp độ mua, số lượng người cung ứng mặt hàng đó trên thị trường, số lượng người cung ứng hàng hoá thay thế, khả năng cung ứng hàng hoá đó ra thị trường v.v Khi đã phân tích kĩ các yếu tố trên, doanh nghiệp vạch ra đâu là thị trường chính của doanh nghiệp, đâu là thị trường tiềm năng từ đó đi sâu phân tích các yếu tố văn hoá, chính trị tôn giáo, chính sách của nước đó. Chính sách nhập khẩu của nước bạn là t\rất quan trọng. Một số thị trường của công ty là : Đông Âu và Nga, Tây Bắc Âu, Châu á, Thái Bình Dương, Mỹ, ấn độ, EU, hiện tại công ty coi thị trường EU là một thị trường tiềm năng thị trường này rất rộng lớn và có nhu cầu cao về hàng thủ công mỹ nghệ. Khi nghiên cứu thị trường xuất khẩu công ty rất chú ý đến các đối thủ cạnh tranh thường đi sâu vào nghiên cứu xem có bao nhiêu đối thủ cạnh tranh trên thị trường này, số lượng hàng mà họ thường xuyên cung cấp, họ là một doanh nghiệp mới mới xâm nhập vào thị trường hay lâu rồi khả năng, năng lực cạnh tranh của họ v.v Từ đó công ty đưa ra các phương án kinh doanh và các giải pháp đối phó phù hợp nhất. Đối với hàng thủ công mỹ nghệ thì các đối thủ như Trung Quốc, Malaisya, Thái Lan, Philipin vv là những đối thủ cạnh tranh rất mạnh. Để nghiên cứu công ty thường dùng cả hai giải pháp thu nhập thông tin là: 31
32. phương pháp nghiên cứu tại bàn và phương pháp nghiên cứu tại thị trường. Nhưng phương pháp nghiên cứu tại bàn là chính. Đặc biệt trong hoàn cảnh hiện nay một trong những công cụ tìm kiếm quan trọng nhất của công ty là Internet. 1.2 Lựa chọn thị trường và đối tác xuất khẩu Thông qua việc nghiên cứu thị trường từ đó doanh nghiệp đi đến quyết định là lựa chon thị trường và đối tác xuất khẩu. *) Đối với việc lựa chọn thị trường Doanh nghiệp các thị trường mới như EU, Mỹ ngoài ra doanh nghiệp vẫn chú ý đến các bạn hàng cũ như Đông Âu, Nga, Châu á vv. *) Đối với việc lựa chọn đối tác xuất khẩu ( bạn hàng ) Bạn hàng trong kinh doanh xuất nhập khẩu là những doanh nghiệp cụ thể có khả năng mau hoặc bán một mặt hàng nào đó có khả năng thoả thuận và đi đến kí hợp đồng. Sản phẩm củab doanh nghiệp thường được bán cho các doanh nghiệp thương mại ở Hồng Kông, Singapore, Hàn Quốc, ấn độ, Italia Hồng Kông : Yeonrong, Chyowei. Singgapore : mecrosa ấn Độ : Asdranch Italia: Milano Đặc biệt : doanh nghiệp đang tìm kiếm một số bạn hàng chính trong EU vì đây sẽ là một thị trường mục tiêu của doanh nghiệp trong tương lai. 1.3. Tổ chức giao dịch đàm phán và kí kết hợp đồng Khác với các doanh nghiệp khác việc giao dịch đàm phán và kí kết hợp đồng của công ty thường qua một số bước chủ yếu sau: ở bước này thông qua tất cả các kênh tìm kiếm doanh nghiệp cố gắng tìm kiếm để phát hiện ra nhu cầu của bạn hàng ( hiện tại và tương lai ) Xem những doanh nghiệp nào họ có nhu cầu gì, số lượng là bao nhiêu, họ có giấy phép hay không, giá cả, mẫu mã, chất lượng như thế nào vv 32
33. - Bước 2: Doanh nghiệp liên hệ vói khách hàng có thể liên hệ trực tiếp hoặc gián tiếp. Sau đó doanh nghiệp căn cứ vào các yêu cầu của họ như : mẫu mã, giá cả, chất lượng, nhãn mác bao bì, thời gian và hình thức thanh toán, thời gian giao hàng v.v từ đó xem xét các điều kiện của mình xem có đáp ứng được không. Nếu đáp ứng được thì chuyển sang bước 3 - Bước 3 : Lập đơn chào hàng Doanh nghiệp căn cứ vào các yêu cầu của khách hàng và đưa ra đơn chào hàng của mình. Nếu khách hàng đồng ý thì hai bên chuyển sang bước 4. - Bước 4 : Đàm phán Cuộc đàm phán giữa doanh nghiệp và khách hàng có thể được trực tiếp hoặc gián tiếp tuỳ theo các điều kiện thông thường, Nêu khối lượng hàng lớn, giá trị cao thì thường đàm phán trưc tiếp. Còn vơi khối lượng, ghía trị hàng thấp có thẻ đàm phán gián tiếp qua điện thoại, fax, thư vv Khi đàm phán hai bên đưa ra các yêu cầu riêng của mình từ đó đi đến lợi ích chung. Nếu hai bên không thoả thuận được thì chấm dứt ở đây, còn nếu hai bên thoả thuận được thì đi đến kí kết hợp đồng. - Bước 5 : Kí kết hợp đồng Đây là giai đoạn quan trọng nhất của cả quá trình giao dịch. Hợp đồng thường được kí kết bằng văn bản dựa trên cơ sở luật pháp của cả hai bên tham gia và luật pháp, tập quán quốc tế làm nền tảng chung. Sau khi kí kết hợp đồng với doanh nghiệp thưòngmong muốn hai bên hợp tác chặt chẽ với nhau để thực hiện tốt hợp đồng và có thể trở thành bạn hàng truyền thống của nhau 1.4. Thu mua tạo nguồn hàng cho xuất khẩu Thu mua tạo nguồn hàng cho xuất khẩu là một hệ thống nghiệp vụ trong kinh doanh, mua bán trao đổi hàng hoá nhằm tạ ra nguồn hàng cho xuất khẩu nó bao gồm các khâu cơ bản, nghiên cứu thị trường trong và ngoài nước xác định mặt hàng dự kiến kinh doanh giao dich kí kết hợp đồng thu mua hoặc mua hàng trôi nổi trên thị trường xúc tiến khai thác nguồn hàng, thanh toán tiền hàng tiếp nhận bảo quản, xuất khi giao hàng Phần lớn các nghiệp vụ này làm tăng chi phí lưu thông mà không làm tăng giá trị sử dụng cảu hàng hoá. 33
34. - Công tác thu mua tạo nguồn hàng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng hàng xuất khẩu và tiến độ giao hàng, đến việc thực hiện hợp đồng xuất khẩu, uy tín của doanh nghiệp và hiệu quả kinh doanh. Do vậy, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu cần thông qua các đại lý thu mua hàng xuất khẩu mà chủ động và ổn định cho việc phát triển kinh doanh. - Công ty xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ khi kí kết hợp dồng công ty thuê các đơn vị thu gom hàng ví dụ làng gốm Bát Tràng, công ty có đại diện ở đó, khi thực hiện hợp đồng công ty đưa ra mẫu sản xuất, cơ sở đó sẽ tiến hành thu gom hàng để giao dịch cho công ty theo thoả thuận của hợp đồng. 1.5. Thực hiện hợp đồng xuất khẩu và giải quyết tranh chấp 1.5.1 Kiểm tra L/c hoặc các phương thức thanh toán khác (nếu có). Sau khi nhận được thông báo rằng phía đối tác đã lập L/c hoặc có các phương thức thanh toán khác có đúng theo hợp đồng không như : đơn giá, số lượng, quy cách, thời gian giao hàng, cảng giao hàng, quy định về chứng từ, hãng vận tải, điều kiện giao hàng v.v đã thoả thuận trong hợp đồng, nếu đúng thì tiếp tục thực hiện hợp đồng. 1.5.2. Chuẩn bị hàng hoá xuất khẩu Doanh nghiệp chuẩn bị một phần hoặc toàn bộ lô hàng để xuất khẩu tuỳ theo điều kiện hợp đồng xuất khẩu nhiều lần hoặc một lần. Nếu trong trường hợp doanh nghiệp phải thuê tàu thì doanh nghiệp phải tìm hãng chuyên chở và thuê tàu để chở hàng hoá. 1.5.3. Kiểm tra chất lượng hàng hoá Sau khi hàng hoá đã được chuẩn bị đầy đủ doanh nghiệp phải có trách nhiệm nkiểm tra xem hàng hoá đã đạt tiêu chuẩn theo hợp đồng chưa. Khâu này cũng là khâu quan trọng vì nó ảnh hưởng đến lợi nhuận và uy tín của doanh nghiệp; tránh trường hợp hàng hoá kém chất lượng phẩm chất, thiếu hụt vv Nhằm tránh trưòng hợp hang bị trả lại hoặc bị phạt hợp đồng, điều đó ảnh hưởng đến lợi nhuận và uy tín của doanh nghiệp. 1.5.4. Làm thủ tục hải quan 34
35. Sau khi đã chuẩn bị hàng đầy đủ để xuất khẩu. Khi hàng đến cửa khẩu thì doanh nghiệp phải làm thủ tục hải quan (căn cứ vào luật hải quan hiện nay). Trong trường hợp doanh nghiệp phải thuê tàu và giao hàng lên tàu, thì sau khi làm thủ tục hải quan để hàng được phếp thông quan thi doanh nghiệp phải có trách nhiệm giao hàng lên tàu. 1.5.5. Làm thủ tục thanh toán sau khi đã thực hiện tất cả các khâu trên doanh nghiệp đưa ra một bộ chứng từ để làm thủ tục thanh toán và nhận tiền. Doanh nghiệp sẽ xử nhân viên chuyên trách để thực hiện thanh toán theo đúng thủ tục thanh toán tránh sai xót, rủi ro, gây bất lợi cho doanh nghiệp ( thanh toán theo đúng thủ tục thanh toán hiện hành ). 1.6 Khiếu nại và giải quyết khiếu nại ( nếu có ) Đây là trường hợp doanh nghiệp không mong muốn. Nhưng nếu như phía đối tác không thực hiện đúng như các điều khoản đã ghi trong hợp đồng thì doanh nghiệp làm thủ tục khiếu nại để đòi quyền lợi của mình. Trong trường hợp ngược lại nếu phía đối tác khiếu nại thì doanh nghiệp sẽ dựa trên các điều khoản trong hợp đồng, đối chiếu với thực tế để giải quyết trên tinh thần hợp tác, giải quyết đúng đắn có tình có tình có lí. Nếu trong trường hợp hai bên không thể thoả thuận được thì một trong hai bên sẽ kiện ra trọng tài hoặc toà án kinh tế để giải quyết tranh chấp. 2. Tình hình hoạt động xuất khẩu của công ty trong thời gian qua 3.1 Cơ cấu mặt hàng xuất khẩu của công ty khá đa dạng. Có nhiều mặt hàng được công ty lựa chọn để xuất khẩu. Để tìm hiểu về tỷ lệ tương quan giữa các mặt hàng xuất khẩu. Trong toàn bô kim ngạch của doanh nghiệp nên một số mặt hàng chính mà công ty đã lựa chọn để xuất khẩu. a) Mặt hàng sơn mài Hàng sơn mài là mặt hàng đòi hỏi sự khéo léo, tỷ mỉ công phu, tốn nhiều thời gian, mang tính nghệ thuật cao do vậy đòi hỏi người sản xuất phải có trình độ tay nghề cao đòi hỏi sự sáng tạo giàu kinh nghiệm. Hàng sơn mài bao gồm các mặt hàng như : Các bức tranh, đồ trang trí nội thất, hộp đựng trang sức vv Mặt hàng là một trong những mặt hàng chính của công ty, đây là mặt hàng dễ 35
36. thu mua giá rẻ. Những năm trước mặt hàng này hơi khó bán nhưng những năm gần đây do sự thay đổi kiểu dáng mẫu mã, chất lượng nâng cao, nên mặt hàng này ngày càng được tiêu thụ nhiều hơn, được các bạn hàng ưa thích hơn. Số liệu cụ thể như sau : Bảng 1 : Kim ngạch xuất khẩu hàng sơn mài Đơn vị tính 1000USD Tổng kim ngạch Trị giá xuất khẩu Tỷ lệ tăng Năm Tỷ trọng (%) xuất khẩu hàng sơn mài giảm (%) 1999 10560 300 2,85 - 2000 7436 1445 19,21 375,13 2001 10718 930 8,68 - 35,53 2002 11936 625 5,15 - 31,82 2003 10400 1936 18,71 2,61 2004 11245 1935 17,02 - 2,59 Tổng 62289 7151 11,4804 (Nguồn: Báo cáo xuất khẩu hàng năm của phòng tài chính kế hoạch hàng năm của công ty) Dựa vào bảng số liệu trên ta thấy trị giá xuất khẩu hàng sơn mài mỹ nghệ trong tổng kim ngạch xuất khẩu là 7151 / 62289 = 11,4804 %. Năm 1999 trị giá xuất khẩu là 1.445.000 USD chiếm tỷ trọng 19,21 %, tăng 375,13% nhưng đến năm 2001 và 2002 giảm rõ rệt 35,53% và 31,82%. Nguyên nhân là do Hàn quốc, Nhật Bản và Hồng Kông ngừng nhập đáng kể mặt hàng này của công ty đến năm 2003 và năm 2004 thì xu hướng mặt hàng này tăng mạnh nguyên nhân là do nhu cầu một số thị trường tăng. Mặt hàng này của công ty đã xâm nhập được vào một số thị trường như EU, Mỹ, ấn độ vv. Với tình hình này thì xu hướng tiêu thụ mặt hàng này còn tăng. b) Hàng gốm sứ Hàng gốm sứ là một mặt hàng truyền thống của Việt Nam. Mang đậm nét bản sắc dân tộc, có nhiều hoa văn độc đáo đa dạng phong phú. ở Việt Nam có 36
37. nhiều lang nghề làm đồ gốm sứ, tạo ra nhiều sản phẩm đặc như : tượng phật, bình lạ, chén bát cổ v.v hiện nay công ty đã đặt các cơ sở ở các làng nghề này đặc biệt là hàng gốm sứ Bát Tràng. Với mục đích để thu gom nhanh chóng được hàng khi có hợp đồng thì có thể nhanh chóng xuất khẩu giảm chi phí và tăng nhanh vòng quay của vốn. Tình hình xuất khẩu của công ty về hàng gốm sứ được thể hiện qua bản sau: Bảng 2: Kim ngạch xuất khẩu hàng gốm sứ 1999-2004 Đơn vị tính 1000 USD Tổng kim ngạch Trị giá xuất khẩu Tỷ lệ tăng Năm Tỷ trọng% xuất khẩu hàng gốm sứ giảm (% ) 1999 10560 1640 15,24 - 2000 7436 1400 18,84 -13,11 2001 10718 2783 26,0 105,2 2002 11936 4150 34,76 45,21 2003 10400 3815 36,67 - 9,18 2004 11245 3770 33,92 -1,13 Tổng 62289 17528 28,14 (Nguồn: Báo cáo xuất khẩu hàng năm của phòng tài chính của Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN ) Dựa vào bảng số liệu của công ty ta nhận thấy trị giá xuất khẩu hàng gốm sứ trong tổng kim ngạch xuất khẩu là :17528 / 62249 = 28,14%. Năm 2000 tỷ lệ xuất khẩu giảm 13,115 chỉ đạt 1.400.000 USD chiếm 18,84% tổng kim ngạch xuất khẩu. Các năm từ 2000 trở đi mặt hàng này có xu hướng tăng rõ rệt. Đặc biệt năm 2001 tăng 45,21% chiếm 34,76% tổng kim ngạch xuất khẩu, đến đầu năm 2004 có xu hướng giảm hơn so vơi năm 2001 nhưng không đáng kể. Nhìn chung tốc độ tăng trương hàng gốm sứ không dều hơi thất thường. Có xu hướng giảm những năm 2003-2004, nguyên nhân là do thị trường về mặt hàng này chưa được mở rộng mẫu mã, kiểu dáng chưa thay đổi phù hợp với thị yếu của người 37
38. tiêu dùng mặc dù công ty đã tìm kiếm hết sức trong việc tìm kiếm bạn hàng và quảng cáo sản phẩm. Nhưng kết quả thu được chưa như mong muốn. Trong thời gian tới công ty hy vọng sẽ tiêu thụ được nhiều hơn loại mặt hàng này. c) Mặt hàng cói, mây tre đan Mặt hàng này rất đa dạng và phong phú nhiều kiểu dáng mẫu mã đẹp chất lượng cao như : chiếu thảm, dép, rổ, rá, các hộp đựng, túi vv Nguồn nguyên liệu dồi dào, giá rẻ, mang đậm bản sắc văn hoá Đông Nam á. Tập trung chủ yếu ở vùng đồng bằng sông Hồng và sông Cửu Long. Đây là 2 khu vực đông dân vì vậy giải quyết nhiều công ăn việc làm cho người lao động. Tuy nhiên giá trị xuất khẩu chưa cao. Kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này như sau : Bảng 3 : Kim ngạch xuất khẩu hàng cói, mây tre đan từ năm 1999-2004 Đơn vị tính 1000USD Tổng kim ngạch Trị giá xuất khẩu Tỷ lệ tăng Năm Tỷ trọng % xuất khẩu hàng sơn mài giảm(%) 1999 10560 1000 9,46 - 2000 7436 1150 15,48 13 2001 10718 1710 15,95 51,63 2002 11936 950 7,96 -49,68 2003 10400 810 7,78 -15,13 2004 11245 1100 9,78 - 31,85 Tổng 62289 6720 10,79 (Nguồn: Báo cáo xuất khẩu phòng tài chính kế toám của Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN) Qua số liệu trên ta thấy trị giá hàng cói, mây tre đan trong tổng kim ngạch xuất khẩu là : 6720 / 62289 = 10,79%. Nhìn chung mặt hàng này cũng tăng giảm thất thường. Năm 2001 đạt 1.710.000USD chiếm 15,95%, kim ngạch xuất khẩu tăng 51,63%. Nhưng sau đó lại giảm đột xuất, năm 2002 giảm 49,68% chỉ đạt 950.000USD, nguyên nhân là do một số thị trường chính như Hàn Quốc, Hồng Kông, Nga, vv. giảm nhập khẩu mặt hàng này. Nắm được tình hình đó công ty 38
39. đã mở rộng và phát triển một số thị trường khác và đến những năm gần đây mặt hàng này dang có chiều hướng gia tăng. d) Hàng thêu ren Đây là một mặt hàng chủ yếu của công ty. Đặc điểm của mặt hàng này là mang đậm tính thủ công, tính thẩm mỹ cao, do vậy đòi hỏi người sản xuất phải khéo léo, kiên trì, nhẫn nại và có mắt thẩm mỹ, tay nghề cao. Mặt hàng này rất phù hợp với điều kiện tự nhiên cũng như con người Việt Nam. Và nó đã được ưa chuộng ở một số nước như Pháp, Italia, Nhật vv. Bảng 4 : Kim ngạch xuất khẩu hàng thêu ren từ năm 1999-2004 Đơn vị tính 1000USD Tổng kim ngạch Kim ngạch xuất Tỷ trọng Tỷ lệ tăng Năm xuất khẩu khẩu hàng sơn mài (%) giảm(%) 1999 10560 2350 22,25 - 2000 7436 1500 20,28 -35,96 2001 10718 1215 11,33 -19,45 2002 11936 1340 11,22 11,23 2003 10400 1584 15,22 17,59 2004 11245 2150 19,11 35 Tổng 62289 10139 16,28 (Nguồn : Báo cáo xuất khẩu hàng năm phòng tài chính kế hoạch) Qua bảng số liệu trên ta thấy giá trị xuất khẩu hàng thêu ren chiếm tỷ trọng là 10139/62531 = 16,28% tổng kim ngạch xuất khẩu. Nhìn chung tốc độ tăng giảm hàng thêu ren không đều. Năm 1999 đạt 2.350.000USD nhưng đến năm 2001 chỉ đạt 1.215.000USD. Sau đó công ty đã hết sức tìm kiếm bạn hàng mới, củng cố tổ chức sản xuất tốt, thay đổi mẫu mã, nâng cao chất lượng v.v nên sức tiêu thụ đã tăng đáng kể năm 2004 đạt được 2.150.000USD dự tính sức tiêu thụ mặt hàng này còn tăng nữa. f) Hàng thủ công mỹ nghệ khác 39
40. Ngoài các nhóm hàng chính như thêu ren, gốm sứ, sơn mài, mây tre đan, công ty vẫn xuất khẩu các mặt hàng khác như hàng dệt may, hàng gia dụng hàng bách hoá song đây là các mặt hàng đặc biệt đòi hỏi rất công phu, nguyên vật liệu rất đắt, cần sự khéo léo sáng tạo và độc đáo, hàng hoá được coi là sản phẩm của nghệ thuật và khách hàng cũng là đối tượng am hiểu nghệ thuật. Kim ngạch xuất khẩu về mặt hàng này bấp bênh, không ổn định là mặt hàng khó tìm thị trường tiêu thụ. 2.2 Thị trường xuất khẩu của công ty Trong những năm qua thị trường của công ty rất đa dạng song nguồn xuất khẩu chủ yếu vào các thị trường sau : a. Thị trường Nhật Bản Nhật Bản là nước đông dân khoảng 130 triệu dân, GDP hơn 4 tỷ USD, do vậy đay là một thị trường tiêu thụ lớn của công ty, Nhật Bản là một nước mang đậm nét văn hoá phương Đông do vậy mặt hàng thủ công mỹ nghệ như : mây tre đan, cói, sơn mài, thêu ren rất được ưa chuộng. Cụ thể như sau: Bảng 6: Kim ngạch xuất khẩu sang Nhật Bản từ năm 1999-2004 Đơn vị 1000USD Tổng kim ngạch Kim ngạch xuất Tỷ Tỷ lệ tăng Năm xuất khẩu khẩu sang Nhật Bản trọng(%) giảm(%) 1999 10560 430 4,072 - 2000 7436 1040 14 141 2001 10718 1500 14 42,75 2002 11936 980 8,21 -32,6 2003 10400 1025 9,85 3,67 2004 11245 1730 15,38 71,2 Tổng 62289 6705 10,76 (Nguồn : Báo cáo xuất khẩu của phòng tài chính của công ty) 40
41. Qua bảng số liệu trên ta thấy giá trị xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của công ty sang thị trường Nhật Bản đạt 6.705.000USD chiếm 10,76% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của công ty năm 2000 xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản của công ty đạt mức 1.500.000USD chiếm 14% so với tổng kim ngạch xuất khẩu. Sau đó năm 2002 có xu hướng xuống giảm còn 980.000 USD đạt 8,21%, nguyên nhân là do sự biến động của thị trường này và do kiểu dáng mãu mã của công ty không được thay đổi phù hợp và cộng với sự cạnh tranh của hàng Trung Quốc, ấn độ vv. Sau khi nắm bắt được nguyên nhân giảm sút công ty đã gia sức khắc phục và củng cố đến năm 2004 công ty xuất khẩu sang thị trường naỳ đạt 1.730.000USD chiếm 15,38% trong tổng kim ngạch xuất khẩu hiện nay xu hướng thị trường này còn tăng nữa. b) Thị trường Hồng Kông Khác với thị trường Nhật Bản thị trường Hồng Kông là thị trường xuất khẩu về mặt hàng gốm và các mặt hàng gỗ như: sơn mài, đồ trang trí nội thất v.v Cụ thể trong những năm qua công ty đã xuất khẩu vào thị trường này như sau: Bảng 7 : Kim ngạch xuất khẩu sang Hồng Kông từ năm 1999-2004 Đơn vị : 1000 USD kim ngạch xuất Tổng kim ngạch Tỷ Tỷ lệ tăng Năm khẩu xuất khẩu trọng(%) giảm(%) sang Hồng Kông 1999 10560 1340 12,65 - 2000 7436 1775 23,889 32 2001 10718 1740 16,23 -1,72 2002 11936 1790 15 2,41 2003 10400 1045 10 -41,67 2004 11245 740 6,58 -29,23 Tổng 62289 8430 13,53 - 41
42. (Nguồn: Báo cáo xuất khẩu của phòng tài chính của công ty) Thông qua bảng số liệu trên ta thấy giá trị xuất khẩu của công ty sang Hồng Kông là 8.430.000USD chiếm 13.53% so với tổng kim ngạch xuất khẩu, tỷ lệ tăng giảm ở thị trường này không đều, đặc biệt những năm gần đây xuất khẩu của công ty vào thị trường này giảm mạnh, năm 2004 chỉ còn 748.000USD chiếm 6,58%. Hiện nay công ty đang cố gắng xúc tiến để có thể nâng cao mức tiêu thụ ở thị trường này, nguyên nhân chính làm giảm mức nhập khẩu hàng của công ty vào thị trường này là do chất lượng, mẫu mã, giá cả vv. Không thể cạnh tranh được so với một số đối thủ khác. c) Thị trường EU Đây là thị trường lớn của công ty hiện nay và trong tương lai, công ty đang nỗ lực hết sức để thêm thu nhập vào thị trường này. Bảng 8 : Kim ngạch xuất khẩu sang EU từ năm 1999-2004 Đơn vị tính : 1000USD kim ngạch xuất Tổng kim ngạch Tỷ trọng Tỷ lệ tăng Năm khẩu xuất khẩu (%) giảm(%) sang EU 1999 10560 2354 23,23 - 2000 7436 2490 33,51 5,65 2001 10718 3365 31,39 34,12 2002 11936 4680 39,23 39,27 2003 10400 6065 58,31 29,41 2004 11245 5915 52,6 -2,3 Tổng 62289 14869 39,92 - (Nguồn báo cáo xuất khẩu của phòng tài chính kế hoạch của công ty) Thông qua bảng số liệu trên ta thấy từ năm 1999-2004 tổng kim ngạch xuất khẩu vào thị trường EU đạt 24.869.000USD chiếm 39,92%.Trong tổng kim ngạch xuất khẩu thị trường xuất khẩu sang khu vực này tăng nhanh mặc dù không đều. Thị trường này họ thường mua với khối lượng lớn, các mặt hàng 42
43. được ưa thích là cói, mây tre đan, chạm khảm, Các khách hàng lớn của công ty trong thị trường này là Pháp, Đức, Italia. Năm 2004 xuất khẩu sang talia là 2.769.820USD, sang pháp là 1.721.320USD, sang Đức là 1.239.360USD. Hiện nay thêu ren cũng là mặt hàng được họ ưa thích công ty đang cố gắng để xâm nhập sâu hơn vào thị trường này. d) Thị trường Đông Âu và các nước SNG Đây là thị trường truyền thống của công ty, trước đây thường được kí kết theo nghị định thư vì vậy mà kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này gần như không được đảm bảo. Khu vực Đông Âu khoảng 180 triệu dân là thị trường có sức tiêu thụ, các loại hàng hoá có chất lượng giá cả trung bình, không đòi hỏi về tiêu chuẩn chất lượng cao, vệ sinh an toàn v.v như các thị trường khác. Đây cũng là đặc điểm để công ty đang dần khôi phục tại thị trường này. Kim ngạch xuất khẩu cụ thể như sau: Bảng 9: Kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Đông Âu - SNG từ năm 1999-2004 Đơn vị tính 1000USD Tổng kim ngạch kim ngạch xuất khẩu Tỷ lệ tăng Năm Tỷ trọng (%) xuất khẩu sang Đông Âu-SNG giảm(%) 1999 10560 4892 46,32 2000 7436 855 11,5 -82,61 2001 10718 1120 10,44 29,3 2002 11936 2485 20,81 121,35 2003 10400 160 1,538 -94,49 2004 11245 165 1,466 -3,03 Tổng 62289 9677 15,15 (Nguồn báo cáo xuất khẩu cuả phòng tài chính kế hoạch) Như vậy từ năm 1999-2004 tổng kim ngạch xuất khẩu vào thị trường này đạt 9.677.000USD chiếm 15,15% trong kim ngạch xuất khẩu. Kim ngạch xuất khẩu vào thị trường này tăng giảm không đều lúc xuống lúc lên thất thường. Đặc 43
44. biệt trong những năm gần đây giảm xuống còn 1,466% trong tổng kim ngạch xuất khẩu, nguyên nhân là do chuyển trọng tâm vào thị trường EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hồng Kông, ấn Độ. Có thể trong thời gian tới công ty sẽ chú ý để khôi phục thị trường này hơn nữa. Các thị trường khác : Bảng 10 : Kim ngạch xuất khẩu của công ty sang các thị trường khác Đơn vị tính: 1000USD Tổng kim ngạch kim ngạch xuất khẩu Tỷ trọng Tỷ lệ tăng Năm xuất khẩu Sang các thị trường khác (%) giảm(%) 1999 10560 1215 11,5 2000 7436 2090 28,12 2001 10718 131 13,12 2002 11936 2465 20,65 2003 10400 3162 30,04 2004 11245 4820 42,86 Tổng 62289 12608 20,2 (Theo nguồn báo cáo xuất khẩu cuả phòng tài chính kế hoạch) Như vậy từ năm từ năm 1999 -2004 tổng kim ngạch xuất khẩu của công ty vào các thị trường khác đạt 20,24% trong tổng kim ngạch xuất khẩu. Kim ngạch xuất khẩu sang các thị trường khác biến động theo chiều hướng tăng dần điều đó chứng tỏ sự nỗ lực, cố gắng trong việc tìm kiếm thị trường của công ty. 2.3 Hình thức xuất khẩu. Như đã trình bày ở chương I về tình hình xuất khẩu khác nhau song với Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN thì công ty đã chọn 3 hình thức xuất khẩu chủ yếu là : xuất khẩu trực tiếp, xuất khẩu uỷ thác, chuyển khẩu. Trong đó xuất khẩu trực tiếp chiếm khoảng 60%, xuất khẩu uỷ thác chiếm khoảng 30%, chuyển khẩu 10%. Hiện nay công ty vẫn đang cố gắng để xuất khẩu trực tiếp. Khi xuất khẩu theo hình thức uỷ thác công ty được khoảng 1-2% giá trị hợp đồng, đây là một khoản lợi nhuận không lớn vì vậy công ty vẫn muốn 44
45. xuất khẩu trực tiếp nhiều hơn.Vì lợi nhuận xuất khẩu trực tiếp tối thiểu cho một lần xuất khẩu là 10% giá trị hợp đồng xuất khẩu. 2.4. Phân tích hoạt dộng xuất khẩu của công ty Thông qua bảng các bản cơ cấu mặt hàng, cơ cấu thị trường xuất khẩu của công ty. Chúng ta thấy rằng cơ cấu mặt hàng của công ty rất đa dạng nhưng chưa ổn định và chuyên sâu về một số mặt hàng nào cả, có thể cần phải chọn một số mặt hàng chính của công ty và đưa nó trở thành thương hiệu của công ty. Với cơ cấu thị trường xuất khẩu chính của công ty là các nước thuộc Liên Xô cũ, các nước Đông Âu, Trung Quốc. Nhưng sau khi Liên Xô tan rã năm 1991, công ty đã bắt đầu chuyển hướng xuất khẩu. Đặc biệt nước ta sang nền cơ chế thị trường, cộng với việc gia nhập các tổ chức kinh tế và việc quan hệ thương mại với Mỹ đã mở rộng thị trường của công ty. Những thị trường mới như Mỹ, Eu, Canada vv. Vẫn là thị trường tiềm năng của công ty, đặc biệt các thị trường như Nhật Bản, Trung Quốc, Hồng Kông, Eu là những thị trường đã được công ty chọn làm thị trường mục tiêu để xuất khẩu hiện nay công ty đã rất chú ý đến việc quảng bá, giới thiệu sản phẩm cuả công ty vào thị trường Eu. Đây là một thị trường rộng lớn nhiều tiềm năng hy vọng trong thời gian tới công ty sẽ xâm nhập sâu hơn vào thị trường này. III/ Đánh giá thực trạng hoạt động xk hàng hoá của Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN trong những năm qua ( 1999-2004 ) 1. Các giải pháp trước đây a) Nhóm giải pháp thị trường Công ty đã chuyển hướng xuất khẩu đặc biệt sang các thị trường mới như mỹ, Canada, Eu. Trong đó thị trường Eu vẫn được coi là thị trường chính được công ty rất coi trọng. Tuy nhiên các thị trường truyền thống như Nhật Bản, Hồng Kông, Hàn Quốc vẫn được công ty duy trì và phát triển. b ) Nhóm giải pháp nâng cao khả năng cạnh tranh Thúc đẩy hoạt động quảng cáo xúc tiến bán hàng thông qua các hội chợ triển lãm, giao thiệp khách hàng v.v đặc biệt hiện nay là thông qua mạng Internet. 45
46. Nâng cao chất lượng sản phẩm giảm các chi phí liên quan đến việc thu mua hàng, chi phí tạo ra sản phẩm để đảm giá thành và nâng cao khả năng cạnh tranh. - Đa dạng hoá sản phẩm để đáp ứng nhu cầu của khách hàng. c) Nhóm giải pháp tài chính và nguồn nhân lực - Tăng cường huy động vốn phục vụ cho công tác thu mua tạo nguồn hàng cho xuất khẩu, cho công tác nghiên cứu mẫu mã sản phẩm chế tạo sản phẩm mới. - Tăng cường công tác nâng cao trình độ nghiệp vụ cho cán bộ công nhân viên để nâng cao khả năng làm việc và tránh rủi ro bất lợi do trình độ non kém. 2 ) Những nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của công ty. a) Chính sách vĩ mô của nhà nước - Các chính sách của nhà nước, nó có ảnh hưởng trức tiếp và gián tiếp đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.Có chính sách gây bất lợi cho doanh nghiệp, có chính sách tạo điều kiện cho doanh nghiệp, giúp đỡ doanh nghiệp. Hiện nay hệ thống pháp luật ở nước ta ngày càng hoàn thiện hơn, các công cụ tỉ giá, thuế, tín dụng, đặc biệt các loại giấy phép và các thủ tục xuất khẩu đã được giảm bớt hoặc bãi bỏ, đây là điều kiện rất thuận lợi cho các doanh nghiệp nhanh chóng thúc đẩy các hoạt động xuất khẩu. - Với chính sách mở cửa của nhà nước. Nó tạo điều kiện cho các doanh nghiệp dễ dàng giao lưu, buôn bán với các nước và khi xuất hàng sang các nước mà nước ta có quan hệ với họ thì các doanh nghiệp sẽ được ưu tiên, trợ giúp giảm thuế xuất khẩu, tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hoá xuất khẩu vào nước họ. - Ngoài ra sự quản lí không thống nhất của nhà nước nó ảnh hưởng rất lớn đến các doanh nghiệp khiến các doanh nghiệp rất khó khăn khi xuất khẩu. - Trình độ quản lí, điều hành ở các hệ thống ngân hàng còn nhiều yếu kém. Sự hạn chế về am hiểu lĩnh vực thanh toán quốc tế hay hình thức cho vay không linh hoạt từ đó khiến cho các doanh nghiệp mất cơ hội kinh doanh, bị thiệt thòi lớn. 46
47. - Nhà nước chưa tạo điều kiện để giúp đỡ các doanh nghiệp như: mở các cục xúc tiến thương mại ở các nước, tìm kiếm trợ giúp các doanh nghiệp hiểu biét thêm thông tin về khách hàng v.v - Với riêng ngành thủ công mỹ nghệ thì chính sách trợ giúp, khôi phục các làng nghề truyền thống tạo điều kiện cho các nghệ nhân phát triển năng lực v.v Cũng ảnh hưởng rất lớn đến các doanh nghiệp. b) ảnh hưởng của thị trường thế giới - Sự đa dạng hoá các sản phẩm trên thế giới. - Sự cạnh tranh khốc liệt của các doanh nghiệp giưã các quốc gia khác nhau. - Chính sách của các quốc gia nhập khẩu hàng thủ công mỹ nghệ. - Xu hướng về giá cả của hàng thủ công mỹ nghệ ở các trung tâm buôn bán lớn trên thế giới - Nhu cầu của các nước trên thế giới về hàng thủ công mỹ nghệ. - ảnh hưởng của trình độ khoa học kỹ thuật trên thế giới. 3. Những thành tựu Công ty đã đạt được. Gần đây, ban lãnh đạo cùng với toàn thể cán bộ công nhân viên trong công ty hết sức cố gắng nỗ lực trong công việc vì vậy đã đem lại được một số thành tựu to lớn đồng thời góp phần củng cố phát triển công ty. Công ty đã chặn được đà giảm sút kinh tế, thua lỗ triền miên. Đặc biệt là Công ty đã trả được dần nợ cổ phần và các khoản nợ khác, năm 2002 trả được trên 850 triệu đồng, năm 2003 trả được 950,7 triệu đồng và năm 2004 trả được trên 257 triệu. Đã phát huy được kế hoạch dài hơi về chiến lược xuất khẩu tăng trưởng theo tỷ lệ 20%/năm (2003 là 23,85%; năm 2004 là 20,42%). Trong đó chủ yếu là tăng trưởng về cơ cấu mặt hàng xuất khẩu. Đồng thời công ty cũng đã thực hiện được hầu hết các mục tiêu, kế hoạch của mình cũng như nhiệm vụ UBND thành phố Hà Nội giao cho và 4 năm liên tục nộp Ngân sách nhà nước vượt chỉ tiêu. Doanh số hoạt động nội thương cũng tăng nhanh tạo công ăn việc làm cho người lao động cả về thu nhập. 47
48. Bổ sung thêm được tài sản cố định, tài sản lưu động và phương tiện, công cụ làm việc kết nối mạng với Quốc tế. Trang bị ô tô, mua sắm bàn ghế, máy thiết bị văn phòng và xây dựng mới nhà 3 tầng bằng nguồn vốn góp của khách hàng trên đất lưu không nhiều năm tại Công ty. Duy trì và mở rộng các quan hệ kinh tế đối nội và đối ngoại trên cơ sở lấy yếu tố an toàn, hiệu quả, hợp tác cùng có lợi. Đồng thời công ty còn thường xuyên tham gia các hoạt động tiếp thị, hội chợ, triển lãm quảng cáo trong và ngoài nước và đạt kết quả khả quan. Công tác quản lý hành chính và tổ chức cán bộ ở Công ty rất tốt được thể hiện rõ ở các mặt chăm sóc sức khoẻ và khen thưởng kịp thời, đảm bảo đời sống tinh thần tốt cho cán bộ công nhân viên toàn Công ty. 4.Tồn tại và nguyên nhân Ngoài những thành tựu đã đạt được, Công ty vẫn còn bộc lộ một số hạn chế sau: Kim ngạch xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của Công ty tuy có tăng qua các năm nhưng so với tổng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này của cả nước thì vẫn còn thấp: kim ngạch xuất khẩu của Công ty năm 2003 là 5.625.630 USD trong khi con số này của Việt Nam là 331.000.000 USD, tức là kim ngạch của công ty mới chỉ chiếm 2,1% kim ngạch xuất khẩu của ngành. Công tác nghiên cứu thị trường của Công ty còn chưa đầy đủ nên không tận dụng được hết các cơ hội thị trường có khả năng đem lại lợi nhuận lớn. Công tác phát triển sản phẩm mới cũng chưa được đề cao nên chủng loại mặt hàng của Công ty còn sơ sài, mẫu mã và màu sắc chưa phong phú, đa dạng. Trong năm 2003, nội bộ Công ty có xảy ra cạnh tranh không lành mạnh. Nhân viên giữa các phòng không hợp tác luôn luôn giữ kín thông tin bưng bít thông tin ngay cả khi không có khả năng thực hiện. Đặc biệt một số cán bộ công nhân viên còn tiết lộ thông tin ra ngoài tự ý mang một số đơn đặt hàng về các công ty tư nhân làm cho kim ngạch xuất khẩu một số mặt hàng giảm đi rõ rệt. Từ đó lợi nhuận của công ty giảm dẫn đến hạn chế sự phát triển của Công ty. 48
49. Một số thị trường mới như EU, Mỹ, ấn Độ v.v công ty vẫn chưa thâm nhập được sâu vào các thị trường này, do các thị trường này đòi hỏi rất cao về chất lượng, vệ sinh an toàn, kiểu dáng, mẫu mã v.v - Bộ máy công ty vẫn còn cồng kềnh nặng về hành chính. - Công tác quản lí cán bộ, quản lí kĩ thuật, lao động vẫn còn chưa chặt chẽ một số cán bộ chỉ lo đến lợi ích của các phòng ban của mình. Không lo đến lợi ích chung của công ty. - Thiếu cán bộ kinh doanh giỏi, năng lực của các cán bộ công nhân viên còn kém. Qua những tồn tại và nguyên nhân trên dẫn đến hiệu quả kinh doanh của công ty còn thấp, kim ngạch xuất khẩu chưa cao dẫn đến lợi nhuận chưa như mong muốn. 49
50. Chương III giải pháp chủ yếu nhằm thúc đẩy hoạt động xuất khẩu của công ty cổ phần sX xNK lâm sản và Hàng TTCN I. Mục tiêu và phương hướng phát triển củâ công ty trong những năm tới 1. Định hướng phát triển lĩnh vực xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của Việt Nam Theo nghị quyết của bộ chính trị về hội nhập kinh tế quốc tế và xác định nhiệm vụ : "chủ động và khẩn trương chuyên dịch cơ cấu kinh tế , đổi mới công nghệ và trình độ quản lí để nâng cao khả năng cạnh tranh, phát huy lợi thế so sánh của nước ta, ra sức phấn đấu không ngừng nâng cao chất lượng, hạ giá thành sản phẩm và dịch vụ v.v đáp ứng nhu cầu của sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước". Như vậy chúng ta thấy rằng, việc phát triển ngành thủ công mỹ nghệ trong những năm tới là tất yếu, Đảng và nhà nước phải có các giải pháp hỗ trợ, khuyến khích thúc đẩy ngành này phát triển. Vì khi tham gia buôn bán kinh tế nước nào có lợi thế so sánh lớn hơn thì nước đó chiếm ưu thế lớn hơn mà đối với Việt Nam thì lợi thế so sánh về hàng thủ công mỹ nghệ rất lớn. Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ hàng năm đã đem lại một khối lượng ngoại tế khá lớn cho nền kinh tế quốc dân nên hiện nay mặt hàng này đang thu hút được sự chú ý quan tâm và ưu đãi của Nhà nước. Dựa vào kim ngạch xuất khẩu hàng TCMN trong mấy năm gần đây và triển vọng phát triển của mình, Bộ Thương mại đã đề ra mục tiêu phấn đấu cho năm 2010 như sau: Để góp phần thực hiện được các mục tiêu trong đường lối chiến lược phát triển chung thì đòi hỏi công ty phải tập trung vào một số nội dung sau: - Thực hiện gắn sản xuất với xuất khẩu, kết hợp chặt chẽ với các cơ sở sản xuất để đảm bảo hàng cung cấp xuất khẩu vững chắc. Tham gia kinh doanh mặt hàng nào thì phải nắm vững về mặt hàng đó, chủ động quản lý về giá cả và chất lượng hàng hoá. 50
51. Bảng 11: Mục tiêu xuất khẩu TCMN năm 2010 Đơn vị tính: triệu USD Kim ngạch xuất khẩu Năm 2010 - Đồ gia dụng 450 – 500 - Đồ Mỹ nghệ 150 – 200 - Đồ gốm, sứ mỹ nghệ 250 – 300 - Mây tre đan 160 – 180 - Thảm các loại 20 - 25 - Thêu ren, thổ cẩm 20 – 25 - Các loại khác 20 – 30 Tổng 1070 - 1210 (Nguồn: Vụ Kế hoạch-Thống kê-Bộ Thương mại) - Đa dạng hoá các mặt hàng kinh doanh trên cơ sở tập trung vào một số mặt hàng mũi nhọn: gốm sứ, thuê ren, mây tre. - Đa dạng hoá các hình thức xuất khẩu, áp dụng linh hoạt các phương thức xuất khẩu trong kinh doanh. Đồng thời chú trọng đến việc nâng cao kim ngạch xuất khẩu. - Tiếp tục củng cố quan hệ với các bạn hàng quen thuộc trên thị trường Tây-Bắc Âu, Châu á Thái Bình Dương, đồng thời mở rộng thâm nhập vào thị trường Bắc Mỹ. 3. Mục tiêu chủ yếu kế hoạch kinh doanh trong năm 2005-2010 của Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN 3.1. Về sản xuất: Công ty dự tính vẫn tiếp tục sản xuất mặt hàng thêu ren và mặt hàng mây tre đan, gốm sứ. Đây là một số ngành sx chính để sản xuất sang các thị trường mục tiêu: Mỹ, EU, Đông Âu, Nhật Bản 3.2. Về công tác quản lý: Mục tiêu của Công ty là tiếp tục kiện toàn tổ chức và nhân sự. Nâng cao năng lực cán bộ, nhất là cán bộ trong bộ máy lãnh đạo nhằm đảm bảo an toàn, hiệu quả trong công tác kinh doanh và quản lý; Xây dựng và hoàn thiện các quy 51
52. chế để ban hành thực hiện trong Công ty; Phục vụ kịp thời các nhu cầu sử dụng mặt bằng, kho tàng, nhà xưởng phù hợp với điều kiện hiện có cho sản xuất và kinh doanh. 3.3.Về công tác thị trường: Tiếp tục tham gia quảng cáo, chào hàng, tham dự các hội thảo liên quan đến mở rộng thị trường và xúc tiến thương mại. Đặc biệt quan tâm và đầu tư khai thác thị trường mới như Mỹ, Canada. Tham gia thường xuyên các hội trợ triển lãm trong và ngoài nước. Khai thác thị trường nội địa nhằm tìm ra các nguồn hàng cũng như nhà cung cấp nội địa có thể cung cấp mẫu hàng mới. Đồng thời Công ty cũng đề ra nhiệm vụ khảo sát các thị trường mới để mở rộng thị trường nhập khẩu. Cụ thể Công ty đề ra một số các chỉ tiêu cụ thể như sau: Bảng 12: Một số chỉ tiêu cụ thể của Công ty giai đoạn 2005-2010 Chỉ tiêu ĐVT Năm 2005 Năm 2006 Năm 2007 Năm 2008 Năm 2009 Năm 2010 DT nội địa Trđ 300.000 330.000 364.000 400.000 440.000 600.000 Kim ngạch XK USD 10.920.000 13.300.000 14.400.000 16.000.000 16.460.000 18.480.000 Kim ngach NK USD 5.400.000 6.400.000 5.000.000 5.500.000 5.200.000 5.504.000 Lợi nhuận Trđ 700 740 860 1040 1100 1400 Nộp NSNN Trđ 58.000.000 75.000.000 92.000.000 11.200.000 13.000.000 15.000.000 II. Một số giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động xuất khẩu của Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN 1. Tăng cường công tác nghiên cứu vàhoàn thiện hệ thống thu thập và xử lý thông tin a). Công tác nghiên cứu thị trường Trong những năm gần đây các doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt rất nhiều khó khăn trong việc cạnh tranh với các doanh nghiệp nước ngoài, họ hơn hẳn chúng ta rất nhiều mặt. Vấn đề thị trường là một vấn đề trọng yếu chúng ta không có thị trường thì chúng ta không xuất được các sản phẩm, doanh nghiệp 52
53. không có lãi vì thế không tồn tại được. Do vậy muốn tồn tại được và có lợi nhuận thì các doanh nghiệp phải đặc biệt chú ý đến vấn đề tiêu thụ, đi sâu nghiên cứu thị trường. Luôn luôn đặt ra câu hỏi làm thế nào để hàng thủ công mỹ nghệ xâm nhập vào các thị trường thế giới. Để trả lời được câu hỏi này thì cần phải làm tốt công tác thị trường. Điều đấy cũng có nghĩa là Công ty phải nghiên cứu và xây dựng một chiến lược thị trường toàn diện nhằm có thể tìm được đầu ra cho sản phảm xuất khẩu. Nghiên cứu thị trường cho phép chúng ta nắm bắt được nhu cầu của khách hàng trên thị trường: về giá cả, dung lượng thị trường từ đó có thể lựa chọn khách hàng, đối tượng giao dịch, phương thức kinh doanh sao cho có hiệu quả nhất đối với công ty. Đây cũng chính là chức năng của phòng thị trường. Và theo em, để công tác này có hiệu quả thì trước hết là phòng thị trường phải luôn có mục tiêu, kế hoạch cụ thể và thực hiện linh hoạt theo kế hoạch đó. Do thị trường của công ty rộng lớn nên công tác nghiên cứu và xây dựng chiến lược cần phải thực hiện riêng trên từng khu vực thị trường khác nhau. Chẳng hạn như: *). Đối với thị trường các nước Đông Âu và Nga: Đây là thị trường truyền thống của Công ty nhưng do có nhiều biến động chính trị và kinh tế nên sức mua giảm sút. Công ty cần có những giải pháp để giữ vững thị trường này. Các định hướng mục tiêu cụ thể có thể là: - Duy trì và củng cố quan hệ khách hàng - Đẩy mạnh doanhh số tiêu thụ - Thường xuyên thay đổi mẫu mã, bao bì xuất khẩu *). Đối với thị trường các nước Tây-Bắc Âu: Đây là thị trường có tiềm lực kinh tế hùng hậu, sức mua cao nhưng khách hàng trên thị trường này lại rất khó tính và yêu cầu hàng hoá phải có chất lượng cao, hình thức phong phú, mẫu mã đẹp Do đó Công ty cần tập trung vào cac mục tiêu sau: - Thu mua những sản phẩm mỹ nghệ có chất lượng cao. - Nghiên cứu kỹ nhu cầu, thị hiếu của khách hàng trong khu vực thị trường nay. - Tăng cường đầu tư cho quảng cáo. 53
54. - Thúc đẩy và mở rộng xuất khẩu sang thị trường này. *). Đối với thị trường Châu á Thái Bình Dương: đây là khu vực thị trường tiềm năng, đặc biệt là trong khối ASEAN mà Việt Nam là thành viên chính thức. Công ty có nhiều thuận lợi (về địa lý, phong tục tập quán ) khi tham gia buôn bán với các đối tác trong khu vực này. Nhưng đồng thời đây cũng chức nhiều đối thủ cạnh tranh lớn như Trung Quốc, Thái Lan Vì thế trên thị trường này cần: - Giữ vững và củng cố thêm mối quan hệ bạn hàng. - Phát triển mặt hàng mới, nhận gia công hàng thêu ren. - Liên doanh với các bạn hàng nhưng cũng cần tìm hiểu rõ đâu là đối thủ cạnh tranh của mình để có chính sách ứng phó kịp thời. Do phạm vi hoạt động của công ty lớn, bạn hàng có ở trên khắp thế giới. Tuy nhiên bạn hàng lớn lại ít, chỉ có một số nước chủ nghĩa tư bản. Hơn nữa công tác nghiên cứu và xây dựng thị trường toàn diện đạt kết quả tốt lại cần đầu tư nhiều thời gian và tiền bạc. Vì vậy, Công ty cần phải thực hiện một số giải pháp sau: - Đầu tư cho công tác nghiên cứu thị trường. Thường xuyên cử cán bộ của công ty sang các thị trường để thiết lập quan hệ kinh doanh và thu thập thông tin. - Duy trì, giữ vững thị trường và khách hàng truyền thống, đặc biệt là những khách hàng lớn. Nghiên cứu và hình thành cam kết với khách hàng có quan hệ buôn bán thường xuyên, nhằm đảm bảo đôi bên cùng có lợi và cùng phát triển. - Cần thường xuyên quan hệ với các cơ quan ngoại giao, văn phòng đại diện, các tổ chức làm công tác đối ngoại có cơ sở ở Việt Nam và các nước để tìm kiếm thêm khách hàng. Bên cạnh đó công ty cũng cần mở chiến dịch tìm kiếm khách hàng mới thông qua việc tham gia hội chợ triển lãm quốc tế. Đây là cách tiếp cận tốt nhất để phát hiện nhu cầu thị trường. Công ty cũng cần nghiên cứu bước đi của các đối thủ cạnh tranh cả trong và ngoài nước như Trung Quốc, Thái Lan, Indonexia, ấn Độ Đây là những đối 54
55. thủ có lợi thế riêng của họ trong việc sản xuất các sản phẩm cùng loại với Công ty như lợi thế về nguyên vật liệu, giá cả nhân công, mẫu mã để từ đó đề ra phương hướng phát triển phù hợp cho mình trong điều kiện nền kinh tế thế giới có nhiều biến động như hiện nay. Việc định ra mục tiêu và giải pháp cho từng khu vực thị trường sẽ là cơ sở vững chắc giúp cho công ty có được kế hoạch kinh doanh chi tiết, sát thực và hiệu quả. b). Hoàn thiện hệ thống thu thập và xử lý thông tin. Hiện tại, Công ty khai thác thông tin chủ yếu qua các trung tâm kinh tế, các cơ quan đối ngoại, các loại báo, tạp chí trong và ngoài nước; thông qua mạng internet, qua quá trình tham gia hội chợ, triển lãm quốc tế. Đánh giá một cách khái quát thì đây là nguồn thông tin phổ cập, nhiều khi thiếu tính kịp thời. Do đó để giành được quyền chủ động cũng như các lợi thế về thông tin, công ty có thể tiến hành một số giải pháp sau: - Thiết lập và tạo mối quan hệ chặt chẽ với các nhà phân phối, quy định quyền lợi và nghĩa vụ của hai bên nếu như nhà phân phối cung cấp thông tin nhanh và chính xác. - Thiết lập mối quan hệ với các đại sứ quán của Việt Nam ở các quốc gia mà công ty có sự quan tâm cũng như với các đại sứ quán của các quốc gia đó ở Việt Nam. Trên cơ sở các mối quan hệ đó ta có thể khai thác các thông tin liên quán đến thị trường, thị hiếu Điều này rất quan trọng và chắc chắn sẽ đem lại hiệu quả cao cho hoạt động kinh doanh hàng TCMN của Công ty. Trích một phần ngân sách của mình để mua các thông tin từ các nhà cung cấp thông tin thế giới. Các thông tin này thường được đảm bảo về tính chính xác và kịp thời, giúp công ty nắm bắt nhanh được nhu cầu thị trường và có nhiều thời cơ để tăng kim ngạch xuất khẩu hơn. - Ngoài ra công ty phải xây dựng hệ thống thông tin cung cấp về chính bản thân mình để khách hàng có thể tự tìm đến với mình. Cụ thể là có thể xây dựng trang web giới thiệu về công ty, các hình thức hoạt động, các sản phẩm của mình. 55
56. Khi công ty đã xây dựng được một hệ thống thu thập thông tin hoàn chỉnh thì bước tiếp theo là cần phải xử lý thông tin sao cho có hiệu quả nhất. Trước hết là các cán bộ thông tin cần phải biết phân tích độ tin cậy của thông tin. Tiếp theo là phải có hệ thống phản hồi thông tin. Một điều quan trọng nữa là các thông tin thu thập được cần phải được đảm bảo bí mật, không được cho các đối thủ cạnh tranh biết để giảm cạnh tranh và nâng cao hoạt động xuất khẩu của Công ty. 2) Nâng cao khả năng cạnh tranh 2.1 Lựa chọn mặt hàng chiến lược Nhu cầu tiêu dùng của khách hàng rất cao, rất đa dạng. Vì vậy để đáp ứng nhu cầu của khách hàng thì công ty vẫn phải đa dạng hoá sản phẩm. Tuy nhiên nếu đầu tư vào quá nhiều sản phẩm thì chất lượng mẫu mã vv không được đảm bảo vì vậy công ty vẫn phải chọn cho mình một số mặt hàng chiến lược để đáp ứng nhu cầu số lớn lượng khách hàng đòi hỏi về kiểu dáng, chất lương mẫu mã cao vv vì vậy Công ty cổ phần SX XNK Lâm sản & Hàng TTCN đã chọn một số mặt hàng chiến lược như sau : gốm sứ, mây tre đan, thêu ren, và sơn mài. 2.2 Nâng cao chất lượng sản phẩm Chất lượng sản phẩm phụ thuộc vào các yếu tố như : tiến bộ khoa học kĩ thuật, phương pháp công nghệ, trình độ tay nghề của người lao đông, tổ chức quản lí sản xuất và bảo quản hàng hoá do vậy công ty cần : - Chú trọng kĩ thuật sản xuất, sử dụng công nghệ kĩ thuật cao. - Kiểm tra chất lượng cả quá trình sản xuất và khâu cuối trước khi xuất khẩu đảm bảo nguyên liệu đầu vào cho sản xuất đầy đủ, kịp thời, đồng bộ và đảm bảo chất lượng. - Nâng cao tinh thần trách nhiệm của cán bộ công nhân viên không ngừng đào tạo và nâng cao tay nghề. 2.3. Đa dạng hoá sản phẩm Bên cạnh việc nâng cao chất lượng sản phẩm công ty cần đầu tư vào việc cải tiến, đổi mới mẫu mã sản phẩm cho phù hợp với nhu cầu đa dạng và phong phú của thị trường đặc biệt để cạnh tranh với các đối thủ như : Trung Quốc, Malaisya, Philippin. Để làm được điều nàu công ty cần : 56
57. - Đa dạng hoá giá cả sản phẩm, áp dụng với từng nhóm khách hàng, với từng thị trường. - Đa dạng hoá chất lượng mẫu mã, kích thước sản phẩm. - Đa dạng hoá màu sắc. 2.4 Thực hiện tiết kiệm vật tư Khi sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ, công ty cần cố gắng đưa ra các mẫu mã phù hợp. Trong quá trình sản xuất cần cố gắng tiết kiệm tối đa nguồn vật tư để giảm chi phí từ đó hạ giá thành sản phẩm và nâng cao năng lực cạnh tranh. 3) Huy động tối đa nguồn vốn kinh doanh Vốn kinh doanh đó là một điều kiện vô cùgn quan trọng. Nó quyết định vận mệnh của công ty. Nếu nguồn vốn kinh doanh thấp thì công ty mất quyền chủ động trong hoạt động kinh doanh của mình bỏ lỡ các cơ hội kinh doanh và khả năng cạnh tranh kém, nếu nguồn vốn của công ty lớn thì sẽ nâng cao khả năng cạnh tranh, quyền chủ động kinh doanh cao. Từ đó tạo ra các cơ hội kinh doanh mới cho công ty. Vì vậy việc huy động vốn kinh doanh là rất quan trọng. - Huy động vốn thông qua việc huy động vốn cổ phần của các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế và của các cán bộ nhân viên trong công ty. - Vay ngân hàng, tổ chức tín dụng với mức lãi xuất hợp lí.Để phục vụ đầu tư trang thiết bị mua nguyên liệu. - Huy động vốn qua bổ sung từ lợi nhuận của doanh nghiệp, tập trung vốn cho các đơn hàng xuất khẩu. 4 ) Nâng cao hiệu quả nghiệp vụ kinh doanh Công ty đang cố gắng lựa chọn hình thức xuất khẩu như đã trình bày. Hôm nay công ty vẫn có ba hình thức xuất khẩu nhưng thời gian tới công ty chọn hình thức xuất khẩu chính là xuất khẩu trực tiếp và nâng cao tính chủ động hơn nữa trong hình phương thức kinh doanh của mình bằng cách : - Chủ động tìm kiếm và đặt quan hệ với khách hàng kí kết hợp đồng. - Cố gắng tiếp cận trực tiếp với khách hàng. - Chủ động trongviệc tìm kiếm nguồn nguyên liệu để sản xuất và nguồn thu mua hàng để xuất khẩu v.v ngoài ra công ty cố gắng mở rộng các phương 57
58. thức thanh toán tạo điều kiện linh hoạt với khách hàng làm sao nhanh và thuận lợi cho cả hai bên. 5) Hoàn thiện công tác lãnh đạo và tổ chức nhân sự và nâng cao chất lượng tay nghề công nhân. 5.1 Hoàn thiện công tác lãnh đạo và tổ chức nhân sự Để công ty có thể hoạt động tốt thì bộ máy lãnh đạo đóng một vai trò rất lớn. Ban lãnh đạo công ty cần luôn bám sát hoạt động sản xuất kinh doanh của các phòng nghiệp vụ và các hoạt động khác trong công ty. Ban lãnh đạo công ty là bộ phận đề ra phương hướng hoạt động và phân kế hoạch cho từng phòng ban nên cũng cần nắm rõ năng lực của từng phòng ban để có phương án, chiến lược và kế hoạch hoạt động hiệu quả. Về nhân sự: đây là một trong những nguồn lực quan trọng của mỗi doanh nghiệp, nó ảnh hưởng đến sự thành công hay thất bại của mỗi doanh nghiệp. Vậy mà, Công ty có đội ngũ cán bộ gồm hơn 150 người đều có trình độ đại học- một lợi thế riêng của công ty. Tuy nhiên trong nền kinh tế thị trường luôn có xu hướng vận động phát triển này thì con người cũng phải phát triển cho phù hợp. Để có được đội ngũ cán bộ công nhân viên có tâm huyết, nhiệt tình, khả năng và trình độ chuyên môn cao, Công ty có thể áp dụng một số giải pháp sau: - Không ngừng đào tạo, đào tạo lại và bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ công nhân viên, tạo sự thích ứng con người với công việc. Công ty cần quán triệt một số yêu cầu: đào tạo phải phù hợp với yêu cầu mới phát sinh trong quá trình công tác, đào tạo phải có hiệu quả, cụ thể là cán bộ phải đáp ứng tốt công việc hơn. Đặc biệt, công ty nên chú trọng bồi dưỡng ngoại ngữ cho các cán bộ nghiệp vụ để có thể đạt hiệu quả cao hơn trong giao dịch với các đối tác nước ngoài. - Đổi mới công tác tuyển dụng nhân sự: đổi mới chương trình thi tuyển dụng vào công ty, áp dụng các chương trình và hình thức thi mới như thi các chương trình tiếng Anh mới (TOEIC, TOEFEL, ), thi trắc nghiệm, IQ, phỏng vấn, 58
59. Trên đây là một số hướng công ty có thể tham khảo để hoàn thiện chiến lược phát triển công ty nhằm thúc đẩy hoạt động xuất khẩu hàng TCMN và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Nhưng chiến lược kinh doanh của bất kể công ty nào cũng còn phải liên quan đến các chính sách kinh tế, đường lối phát triển của Chính Phủ. Vì vậy, công ty phải dựa vào đường lối chủ trương chung của cả nước để tìm hướng đi cho riêng mình. 5.2 Nâng cao chất lượng tay nghề công nhân. Ngày nay chất lượng là yếu tố hàng đầu để một công ty kinh doanh có thể tồn tại và phát triển được. Mà đặc trưng của hàng thủ công mỹ nghệ là chất lượng sản phẩm phụ thuộc và chất lượng tay nghề công nhân, người thợ thủ công làm ra hàng hoá đó. Chính vì thế để có thể tồn tại trên thị trường hàng TCMN với uy tín lớn, công ty phải quan tâm đến chất lượng hàng hoá, nghĩa là quan tâm đến việc nâng cao trình độ tay nghề người thợ. Để làm được điều này, công ty cần có một số giải pháp như là: Đối với đội ngũ công nhân ở xưởng thêu, Công ty nên buộc mỗi người phải chịu trách nhiệm về chất lượng số hàng mình kiểm tra và cho qua. Đồng thời công ty cũng nên quan tâm đến đời sống của người công nhân để họ có thể làm tốt công việc của mình, đảm bảo hàng hoá xuất khẩu có chất lượng theo đúng hợp đồng. III. một số kiến nghị đôí với cơ quan nhà nước nhằm đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu của công ty 1. Nhà nước tạo điều kiện giúp đỡ các doanh nghiệp Trong nền kinh tế thị trường thì việc phát hiện, tìm kiếm thông tin là rất quan trọng. Cho nên việc nhà nước giúp đỡ các doanh nghiệp tìm kiếm nguồn thị trường chuẩn về đối tác là rất cần thiết (đây là một vấn đề rất hạn chế đối với các doanh nghiệp Việt Nam). Các doanh nghiệp Việt Nam khi xuất khẩu thường thiếu thông tin, hoặc thông tin không chuẩn xác về đối tác cho nên khi XNK hay bị thua thiệt. Ngoài ra các doanh nghiệp Việt Nam tham gia xuất khẩu thường là các doanh nghiệp vừa và nhỏ cho nên không đủ khả năng tài chính để có thể tham gia các hoạt động marketing, quảng cáo xúc tiến để tìm kiếm khách hàng. Vì vậy, để có thể giúp các doanh nghiệp xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ tìm 59