›

Luận văn Một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện chiến lược sản phẩm ở nhà máy thuốc lá Thăng long

doc 67 trang nguyendu 4070
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Luận văn Một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện chiến lược sản phẩm ở nhà máy thuốc lá Thăng long", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • docluan_van_mot_so_giai_phap_nham_gop_phan_hoan_thien_chien_luo.doc

Nội dung text: Luận văn Một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện chiến lược sản phẩm ở nhà máy thuốc lá Thăng long

  1. Lêi nãi ®Çu Sau ®¹i héi ®¶ng toµn quèc lÇn thø VI , kinh tÕ n­íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Sù chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ tËp trung bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng ®· t¸c ®éng trùc tiÕp tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së, nhÊt lµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ quèc doanh. Trong giai ®o¹n ®Çu míi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, do ch­a quen víi c¬ chÕ míi cho nªn hÇu hÕt c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp ®Òu thua lç, thËm chÝ dÉn ®Õn ph¸ s¶n . Song bªn c¹nh ®ã cã nh÷ng ®¬n vÞ ®· t×m ra h­íng ®i thÝch hîp , tõng b­íc v­ît qua khã kh¨n thö th¸ch vµ tù kh¼ng ®Þnh m×nh. Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng lomng lµ mét trong nh÷ng sè ®ã. Sau nh÷ng b­íc ®i ban ®Çu ®Çy bë ngì , ho¹t ®éng cña Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long ®· dÇn ®i vµo thÕ æn ®Þnh, tèc ®é t¨ng tr­ëng cao, ®êi sèng c«ng nh©n liªn tôc ®­îc c¶i thiÖn. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù thµnh c«ng cña nhµ m¸y lµ do ®· cã mét chiÕn l­îc s¶n phÈm ®øng ®¾n vµ hîp lý. Tuy nhiªn, m«i tr­êng kinh doanh ngµy nay cã nhiÒu thay ®æi lín. Xu h­íng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ vµ sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ, mét mÆt mang l¹i cho c¸c doanh nghiÖp nhiÒu c¬ héi ph¸t triÓn, nh­ng ®ång thêi còng ®¹t c¸c doanh nghiÖp tr­íc nh÷ng thö th¸ch lín. §ã lµ sù c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn cã qui m«, gay g¾t vµ quyÕt liÖt cïng víi sù biÕn ®æi nhanh chãng cña m«i tr­êng kinh doanh, trong bèi c¶nh nh­ vËy nhµ m¸y muèc ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng, cÇn cã sù hoµn thiÖn h¬n n÷a chiÕn l­îc s¶n phÈm cho m×nh. ChÝnh v× lý do nµy, sau mét thêi gian thùc tËp t¹i nhµ m¸y, em ®· chän ®Ò tµi: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm ë nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long “ §Ò tµi tËp trung voµ nghiªn cøu qu¸ tr×nh qu¶n trÞ chiÕn l­îc s¶n phÈm trªn lý thuyªt còng nh­ trªn thùc tiÔn, ®Ò ra gi¶i ph¸p kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm cña nhµ m¸y. Néi dung cña chuyªn ®Ò gåm ba ch­¬ng: Ch­¬ng I: Lý luËn c¬ b¶n vÒ chiÕn l­îc s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng qu¸ tr×nh qu¶n trÞ chiÕn l­îc s¶n phÈm ë nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long. 1
  2. Ch­¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm ë nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ThÇy gi¸o TS. Mai V¨n B­u vµ c¸c c« chó, c¸c anh chÞ trong phßng KÕ ho¹ch – VËt t­ nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh thùc tËp. còng nh­ gãp nh÷ng ý kiÕn quÝ b¸u cho viÖc hoµn chØnh chuyªn ®Ò nµy. 2
  3. Ch­¬ng I: Lý luËn c¬ b¶n vÒ chiÕn l­îc s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. I. S¶n phÈm vµ chiÕn l­îc s¶n phÈm. 1. S¶n phÈm 1.1. Kh¸i niÖm. Lµ nh÷ng hµng ho¸, dÞch vô víi nh÷ng thuéc tÝnh nhÊt ®Þnh, víi nh÷ng Ých dông cô thÓ nh»m tho· m·n nhui cÇu, ®ßi hái cña kh¸ch hµng. 1.2. C¸c møc ®é cña s¶n phÈm. Víi bÊt cø mét s¶n phÈm nµo cïng ®Òu ®­îc nh×n nhËn d­íi n¨m gãc ®é sau: A: Ých lîi cèt lâi B: s¶n phÈm chung C: s¶n phÈm ®ùoc mong ®îi D: s¶n phÈm hoµn thiÖn E: s¶n phÈm tiÒn Èn Ých lîi cèt lâi: lµ nh÷ng lîi Ých c¬ b¶n mµ kh¸ch hµng thùc sù nhËn ®­îc khi dïng s¶n phÈm. Trong tr­êng hîp s¶n phÈm thuèc l¸ , Ých lîi cèt lâi mµ kh¸ch hµng nhËn ®­îc ®ã lµ bít c¨ng th¼ng tinh thÇn, lµ ph­¬ng tiÖn trong giao tiÕp nãi chung s¶n phÈm thuèc l¸ lµ mét nhu cÇu thiÕt yÕu cña mét bé phËn d©n chóng. S¶n phÈm chung: Nhµ kinh doanh ph¶i biÕn lîi Ých cèt lâi thµnh s¶n phÈm chung. S¶n phÈm chung lµ nh÷ng d¹ng c¬ b¶n cña s¶n phÈm. §èi víi ngµnh thuèc l¸ th× s¶n phÈm chung ë ®©y lµ c¸c nh·n m¸c thuèc l¸ nh­: Vinataba, Dunhill, 555 S¶n phÈm ®­îc mong ®îi: Nhµ kinh doanh chuÈn bÞ mét s¶n sè s¶n phÈn mong ®äi, tøc lµ tËp hîp nh÷ng thuéc tÝnh vµ ®iÒu kiÖn mµ ng­êi mua th­êng mong ®äi vµ chÊp nhËn khi hä mua s¶n phÈm ®ã. Khi kh¸ch hµng mua mét s¶n phÈm thuèc l¸ hä th­êng mong ®îi: nång ®é nicotin thÊp, mïi vÞ th¬m, ®é ch¸y cña ®iÕu thuèc, mÉu m· S¶n phÈm hoµn thiÖn: ë møc ®é nµy , nhµ kinh doanh chuÈn bÞ mét s¶n phÈm hoµn thiÖn tøc lµ mét s¶n phÈm bao gåm nh÷ng dÞch vô vµ Ých lîi phô 3
  4. thªm sao cho s¶n phÈm cña c«ng ty kh¸c víi ®èi thñ c¹nh tranh. §èi víi nhµ m¸y thuèc l¸ th¨ng long, cã thÓ cung cÊp nh÷ng lo¹i thuèc l¸ kh¸c nhau cã h­¬ng vÞ ®Æc ch­ng so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh nh­ Nhµ m¸y thuèc l¸ Sµi gßn, VÜnh Héi kÌm theo ®ã lµ c¸c h×nh thøc khuyÕn m¹i, khuyÕn m·i ®èi víi c¸c ®¹i lý vµ ng­êi tiªu dïng. S¶n phÈm tiÒn Én: lµ nh÷ng sù hoµn thiÖn vµ biÕn ®èi mµ s¶n phÈm ®ã cuèi cïng cã thÓ ®¹t ®­îc trong t­¬ng lai. Trong khi s¶n phÈm hoµn thiÖn thÓ hiÖn nh÷ng g× ®É ®­îc ®­a vµo s¶n phÈm ngµy h«n nay, th× s¶n phÈm tiÒn Én l¹i chØ nªu ra ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cã thÓ cã cña nã. §©y chÝnh lµ lµ n¬i c¸c c«ng ty t×m kiÕm nh÷ng c¸ch thøc míi ®Ó tho¶ m·n kh¸ch hµng vµ t¹o ®­îc sù sù kh¸c biÖt cho s¶n phÈm cña m×nh. Hay nãi c¸ch kh¸c c«ng ty ph¶i x©y dùng ®­îc chiÕn l­îc s¶n phÈm cña m×nh. §èi víi nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long s¶n phÈm tiÒn Èn ®ã lµ nh÷ng nh·n m¸c thuèc l¸ míi nh­ Mol, 1.3. Ph©n lo¹i s¶n phÈm. Tuú theo tiªu thøc ph©n lo¹i ng­êi ta cã thÓ cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i s¶n phÈm. Sau ®©y lµ hai c¸ch ph©n lo¹i c¬ b¶n. 1.3.1. C¨n cø vµo ®é bÒn cña s¶n phÈm: Hµng ho¸ l©u bÒn: lµ nh÷ng hµng ho¸ h÷u h×nh th­êng ®­îc sö dông nhiÒu lÇn. VÝ dô nh­ xe m¸y , tñ l¹nh, tivi, quÇn ¸o S¶n phÈm l©u bÒn th­êng ®ßi hái viÖc b¸n hµng thùc tiÕp vµ kÌm theo dÞch vô nhiÒu h¬n. s¶n xuÊt kinh doanh hµng l©u bÒn th­êng mang l¹i l·i xuÊt cao nh÷ng còng ®ßi hái ng­êi b¸n ph¶i ®¶m b¶o nhiÒu h¬n cho s¶n phÈm cña m×nh. Hµng kh«ng l©u bÒn: Hµng kh«ng l©u bÒn lµ nh÷ng hµng ho¸ h÷u h×nh th­êng bÞ tiªu hao sau mét hay vµi lÇn sö dông. VÝ dô nh­ xµ phßng, muèi, thuèc l¸ Do nh÷ng mÆt hµng nµy bÞ tiªu hao nhanh vµ ph¶i mua s¸m th­êng xuyªn nªn muèn ®¹t hiÖu qu¶ cao, ng­êi b¸n ph¶i ®¶m b¶o mét hÖ thèng tiªu thô réng r·i vµ tÝnh l·i cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm nhá. DÞch vô: DÞch vô lµ nh÷ng ho¹t ®éng, Ých lîi hay sù tho¶ m·n ®­îc ®­a ra ®Ó b¸n. vÝ dô nh­ dÞch vô du lÞch, s÷a ch÷a xe m¸y dÞch vô lµ hµng ho¸ v« h×nh, kh«ng thÓ t¸ch riªng ra ®­îc, dÔ thay ®æi vµ h­ háng. v× thÓ lo¹i s¶n phÈm nµy ®ßi hái ph¶i kiÓm tra chÊt l­îng nhiÒu h¬n, ng­êi cung øng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm cao h¬n vµ ph¶i cã kh¶ n¨ng thÝch øng cao h¬n. 1.3.2. C¨n cø vµo ®Æc tÝnh sö dông. - hµng t­ liÖu tiªu dïng: lµ nh÷ng s¶n phÈm ®­îc sö dông cho c¸c môc ®Ých tiªu dïng. 4
  5. - hµng t­ liÖu s¶n xuÊt: lµ nh÷ng s¶n phÈm ®­îc sö dông cho nh÷ng môc ®Ých s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c. 2. ChiÕn l­îc s¶n phÈm. 2.1. Kh¸i niÖm. S¶n phÈm lµ tiªu thøc chñ yÕu quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. nÕu doanh nghiÖp ®­a ra ®­îc c¸c s¶n phÈm mµ thÞ tr­êng chÊp nhËn cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ®ã sÏ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Ng­îc l¹i, nÕu s¶n phÈm kh«ng ®­îc chÊp nhËn th× doanh nghiÖp ®ã kh«ng cã lý do ®Ó tån t¹i. ë ®©y, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó s¶n phÈm ®­a ra ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn? §iÒu nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng môc tiªu vµ c¸c gi¶i ph¸p ®óng ®¾n cho s¶n phÈm cña m×nh. Tøc lµ doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã mét chiÕn l­îc s¶n phÈm. ChiÕn l­îc s¶n phÈm lµ ph­¬ng thøc kinh doanh hiÖu qu¶, dùa trªn c¬ së b¶o ®¶m, tho¶ m·n nhu cÇu cña thÞ tr­êng vµ thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng trong tõng thêi kú ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2.2. Néi dung cña chiÕn l­îc s¶n phÈm. ChiÕn l­îc s¶n phÈm cã nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau: 2.2.1. ChiÕn l­îc s¶n phÈm thiÕt lËp mét c¬ cÊu s¶n phÈm cho doanh nghiÖp. ë ®©y, chiÕn l­îc s¶n phÈm x¸c ®Þnh doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµo, s¶n xuÊt - kinh doanh nh÷ng s¶n phÈm g×? c¸c s¶n phÈm ®­îc tiªu thô trªn nh÷ng thÞ tr­êng nµo? §©y lµ nh÷ng tham sè chÝnh cho viÖc x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu, chøc n¨ng, nhiÖm vô còng nh­ nh÷ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. 2.2.2. Hoµn thiÖn s¶n phÈm, c¶i tiÕn c¸c th«ng sè vÒ chÊt l­îng cña s¶n phÈm. Néi dung nµy cã thÓ thùc hiÖn theo c¸c h­íng sau: - C¶i tiÕn vÒ chÊt l­îng. Môc ®Ých cña viÖc lµm nµy lµ nh»m t¨ng ®é tin cËy, tèc ®é, ®é bÒn, khÈu vÞ hoÆc c¸c phiªn b¶n kh¸c nhau cña cïng mét lo¹i s¶n phÈm b»ng c¸ch s¶n xuÊt s¶n phÈm víi nh÷ng cÊp ®é chÊt l­îng kh¸c nhau. - C¶i tiÕn vÒ kiÓu d¸ng. Cã thÓ c¶i tiÕn h×nh thøc thÈm mü cña s¶n phÈm b»ng c¸ch thay ®æi mÇu s¾c, thiÕt kÕ l¹i bao b×, kÕt cÊu s¶n phÈm. - T¨ng thªm mÉu m·.: Cã thÓ ph¸t triÓn thªm c¸c mÉu m· vµ kÝch th­íc s¶n phÈm kh¸c nhau nh»m t¹o ra tÝnh ®a d¹ng cña s¶n phÈm, t¹o nhiÒu c¬ héi lùa chon cho ng­êi tiªu dïng. 5
  6. - C¶i tiÕn tÝnh n¨ng cña s¶n phÈm, bæ sung thªm gi¸ trÞ sö dông. 2.2.3. Ph¸t triÓn c¬ cÊu mÆt hµng: Cã ba h­íng ®Ó ph¸t triÓn c¬ cÊu mÆt hµng. §ã lµ: Thø nhÊt:Thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c¬ cÊu mÆt hµng (kÐo d·n c¬ cÊu mÆt hµng). Cã ba c¸ch ®Ó thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c¬ cÊu mÆt hµng: - §a d¹ng ho¸ c¬ cÊu mÆt hµng nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu cÊp thÊp h¬n. Khi c¬ cÊu mÆt hµng cña doanh nghiÖp ®ang ë vÞ trÝ trªn cña thÞ tr­êng, ®ang phôc vô nh÷ng thÞ tr­êng cao cÊp th× doanh nghiÖp cÇn xem xÐt kh¶ n¨ng t¨ng thªm sè l­îng mÆt hµng ®Ó tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu cÊp thÊp h¬n . t¸c dông chñ yÕu cña viÖc lµm nµy lµ nh¨n ngõa c¸c ®èi thñ c¹nh x©m nhËp vµo thÞ tr­êng. Tuy nhiªn, viÖc nµy còng gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh. Nh­ s¶n phÈm nµy cã thÓ khiÕn c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cã thÓ th©m nhËp vµo phÇn thÞ phÇn phÝa trªn cña thÞ tr­êng. - §a d¹ng ho¸ c¬ cÊu mÆt hµng nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu cÊp cao h¬n. Theo c¸ch nµy doanh nghiÖp sÏ bæ xung vµo c¬ cÊu mÆt hµng cña m×nh nh÷ng s¶n phÈm tinh x·o h¬n, chÊt l­îng tèt h¬n, ®Ñp h¬n nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu cÊp cao h¬n. Nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ gÆp ph¶i sù c¹nh tranh quyÕt liÖt vµ khã lßng thuyÕt phôc ®­îc kh¸ch hµng tin vµo chÊt l­îng gia t¨ng cña s¶n phÈm míi. - §a d¹ng ho¸ c¬ cÊu mÆt hµng nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu cao vµ thÊp h¬n. Khi doanh nghiÖp ®ang phôc vô nh÷ng nhu cÇu ë møc trung b×nh th× cã thÓ xem xÐt viÖc ®a d¹ng ho¸ c¬ cÊu mÆt hµng ra c¶ hai phÝa b»ng viÖc tung ra c¸c s¶n phÈm míi. Thø hai, LÊp kÝn c¬ cÊu mÆt hµng. Tøc lµ t¨ng thªm sè danh môc mÆt hµng trong c¬ cÊu mÆt hµng hiÖn t¹i. Móc ®Ých chÝnh cña c«ng viÖc nµy lµ nh»m ®¶m b¶o sao cho kh¸ch hµng thùc sù thÊy ®­îc c¸i míi, thÊy ®­îc sù kh¸c biÖt cña s¶n phÈm mµ hä mua víi nh÷ng s¶n phÈm mµ hä cã. Thø ba, hiÖn ®¹i ho¸ c¬ cÊu mÆt hµng, Khi c¬ cÊu mÆt hµng ®· t­¬ng ®èi hîp lý, th× nh÷ng s¶n phÈm vÉn cã thÓ ®­îc hiÖn ®¹i ho¸ b»ng c¸ch ®æi míi kiÓu d¸ng, ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt 2.2.4. Nghiªn cøu ph¸t triÓn s¶n phÈm míi. Qui tr×nh nghiªn cøu s¶n phÈm míi ®­îc thùc hiÖn trªn hai cÊp ®é sau: CÊp ®é doanh nghiÖp: Bao gåm c¸c b­íc san: - X©y dùng ý t­ëng - chän läc ý t­ëng - ph¸t triÓn c¸c quan niÖm vÒ s¶n phÈm. - §¸nh gi¸ quan niÖm vÒ s¶n phÈm - ®¸nh gi¸ s¶n phÈm hoµn chØnh vµ x©y dùng chiÕn l­îc Marketing - ThiÕt lËp hÖ thèng theo dâi tung s¶n phÈm ra b¸n. 6
  7. CÊp bé phËn chøc n¨ng. - Bé phËn Maketing: NhiÖm vô chñ yÕu lµ thu thËp vµ ph©n tÝch c¸c th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vµ th¸i ®é cña hä ®èi víi s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mÆt th­¬mh mai cña s¶n phÈm. - Bé phËn nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn: T¹o ra c¸c ý t­ëng vÒ s¶n phÈm míi, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mÆt kü thuËt cña s¶n phÈm. - Bé phËn tµi chÝnh: tham gia vµo qui tr×nh nghiªn cøu ph¸t triÓn s¶n phÈm míi b»ng c¸ch lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh tæng hîp. H¬n n÷a bé phËn nµy cßn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ph©n tÝch nhu cÇu vèn ®Çu t­ vµ cuèi cïng lµ ph¶i ®¶m b¶o nguån vèn cÇn thiÕt. - Bé phËn qu¶n trÞ nh©n sù sÏ cã vai trß ®Æc biÖt quan träng nÕu ®Ò ¸n thay ®æi s¶n phÈm ®ßi hái ph¶i tuyÓn dông thªm nh©n viªn. Ngoµi ra, bé phËn nµy cßn thùc hiÖn viÖc bè trÝ s¾p xÕp l¹i c¬ cÊu tæ chøc cho phï hîp h¬n víi th­c tÕ ®o× hái cña qu¸ tr×nh nghiªn cøu ph¸t triÓn s¶n phÈm míi. 2.2.5. Nghiªn cøu chu kú sèng cña s¶n phÈm. Mçi s¶n phÈm ®Òu cã chu kú sèng. §ã lµ kho¶ng thêi gian tõ khi nã ®­îc ®­a ra thÞ tr­êng cho ®Õn khi nã kh«ng cßn tån t¹i trªn thÞ tr­êng. Møc tiªu thô TriÓn T¨ng Tr­ëng Suy Thêi gian khai tr­ëng thµnh tho¸i Chu kú sèng cña s¶n phÈm m« t¶ ®éng th¸i cña viÖc tiªu thô hµng ho¸, tõ khi nã xuÊt hiÖn trªn thÞ tr­êng cho tíi khi nã rót khái thÞ tr­êng. ViÖc nghiªn cøu chu kú sèng cña s¶n phÈm gióp doanh nghiÖp ho¹nh ®Þnh mét chiÕn l­îc s¶n phÈm ®øng ®¾n, ®ång thêi cßn gióp doanh nghiÖp trong viÖc hÖ thèng ho¸ c«ng t¸c kÕ ho¹nh mÆt hµng vµ nghiªn c­ó s¶n phÈm thÝch hîp víi tõng giai ®o¹n vµ ®iÒu quan träng h¬n c¶ lµ ®Ó so¹n th¶o mét c¸ch chi tiÕt c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m khai th¸c tèt nhÊt c¸c giai ®o¹n cã triÓn väng cña chu kú s¶n phÈm. Chu kú sèng cña s¶n phÈm bao giåm c¸c giai ®o¹n sau: Giai ®o¹n triÓn khai ®­a s¶n phÈm ra b¸n trªn thÞ tr­êng. 7
  8. Trong giai ®o¹n nµy, khèi l­îng hµng ho¸ tiªu thô mét c¸ch chËm ch¹p v× s¶n phÈm vÉn ch­a ®­îc ng­êi tiªu dïng biÕt ®Ðen, hä cßn ®ang " l­ìng lù" v× ch­a biÕt chóng, ch­a cã nhiÒu ®èi chøng vÒ viÖc tiªu thô s¶n phÈm ®ã. Doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ rÊt lín ®Ó hoµn thiÖn s¶n phÈm vµ nghiªn cøu c¸i tiÕn. ViÖc thö nghiÖm thÞ tr­êng ®ang ®­îc xóc tiÕn cïng víi nh÷ng thö nghiÖm vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm. V× vËy lîi nhuËn thu ®­îc rÊt thÊp, thËm chÝ ch­a cã. NhiÖm vô cña doanh nghiÖp trong giai ®o¹n nµy lµ ph¶i lµm cho s¶n phÈm cã søc hÊp dÉn cao, thu hót ®­îc sù quan t©m cña kh¸ch hµng. BiÖn ph¸p chÝnh ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô nµy lµ t¨ng c­êng ho¹t ®éng qu¶ng c¸o,, tuyªn truyÒn Song song víi viÖc nµy doanh nghiÖp cÇn ®¶m b¶o khèi l­îng s¶n phÈm dù tr÷ ®Ó s½n sµng ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng. Giai ®o¹n t¨ng tr­ëng. Giai ®o¹n nµy cã ®Æc tr­ng lµ: - Khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô nhanh do thÞ tr­êng ®· chÊp nhËn s¶n phÈm míi. - Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm gi¶m ®¸ng kÓ vµ do ®ã doanh nghiÖp thu ®­îc lîi nhuËn cao . - ViÖc më réng hay tÊn c«ng vµo nh÷ng thÞ tr­êng míi lµ t­¬ng ®èi thuËn lîi. - Chi phÝ cho viÖc hoµn thiÖn s¶n phÈm, nghiªn cøu thÞ tr­êng cßn ë møc cao. §èi víi giai ®o¹n nµy cÇn cã c¸c biÖn ph¸p sau: - TËp trung c¶i tiÕn chÊt l­îng, bæ xung thªm phÈm chÊt s¶n phÈm, t¨ng thªm mÉu m· míi. - T×m kiÕm kªnh tiªu thô míi. - ChuyÓn träng t©m cña qu¶ng c¸o tõ viÖc lµm cho kh¸ch hµng biÕt ®Õn s¶n phÈm sang viÖc t¹o ra sù chÊp nhËn vµ dïng thö s¶n phÈm. - TËp chung vµo viÖc b¸n ®óng thêi ®iÓm gi¶m gi¸ ®Ó khai th¸c "tÇng líp" kh¸ch hµng tiÕp theo. Giai ®o¹n chÝn muåi. giai ®o¹n nµy cã xu h­íng kÐo dµi nhÊt so víi c¸c giai ®o¹n kh¸c trong chu kú cña s¶n phÈm. Giai ®o¹n nµy cã ®Æc ch­ng lµ s¶n l­îng hµng ho¸ b¸n ra æn ®Þnh. ViÖc c¹nh tranh ë giai ®o¹n nµy trë nªn quyÕt liÖt h¬n, do s¶n phÈm ®· ®­îc chuÈn ho¸ nªn cã rÊt nhiÒu s¶n phÈm cïng lo¹i hoÆc nh¹i theo s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®ang ®­îc kinh doanh trªn thÞ tr­êng chÝnh v× vËy sù co gi·n cña cÇu víi yÕu tè gi¸ lµ rÊt lín. Doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn c¸c biÖc ph¸p sau: - Chó träng ®Õn viÖc t×m kiÕm c¸c cung ®o¹n thÞ tr­êng mµ tr­íc ®ã ch­a khai th¸c. - C¶i tiÕn chÊt l­îng, kiÓu d¸ng vµ t¹o ra nh÷ng tÝnh n¨ng míi cho san phÈm. 8
  9. Giai ®o¹n suy tho¸i. Giai ®o¹n nµy ®­îc ®Æc tr­ng bëi sù gi¶m sót nghiªm träng trong khèi l­îng tiªu thô vµ lîi nhuËn thu ®­îc. Gi¶i ph¸p cho giai ®o¹n nµy doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng s¶n phÈm thay thÕ, ®Ó tr¸nh ®µ sôt gi¶m vÒ khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. 3. Vai trß cña chiÕn l­îc s¶n phÈm vµ mèi quan hÖ cña nã víi c¸c kÕ ho¹ch, chiÕn l­îc kh¸c cña doanh nghiÖp ChiÕn l­îc s¶n phÈm lµ nÒn t¶ng, lµ x­¬ng sèng cña chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tr×nh ®é s¶n xuÊt cµng cao, c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng cµng quyÕt liÖt th× vai trß cña chiÕn l­îc s¶n phÈm cµng trë nªn quan träng. Chi khi h×nh thµnh ®­îc chiÕn l­îc s¶n phÈm th× doanh nghiÖp míi cã ph­¬ng h­íng ®Ó ®Çu t­, nghiªn cøu, thiÕt kÕ, s¶n xuÊt vµ kinh doanh . NÕu chiÕn l­îc s¶n phÈm kh«ng ®¶m b¶o mét sù tiªu dïng ch¾c ch¾n vÒ s¶n phÈm th× c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiªp trë nªn rÊt m¹o hiÓm vµ cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng thÊt b¹i nÆng nÒ. ChØ khi thùc hiÖn tèt chiÕn l­îc s¶n phÈm th× chiÕn l­îc thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp míi b¾t ®Çu ph¸t huy t¸c dông. NÕu kh«ng cã chiÕn l­îc s¶n phÈm th× chiÕn l­îc thÞ tr­êng míi chØ dõng l¹i trªn ý ®Þnh, trªn lý thuyÕt vµ hoµn toµn kh«ng cã t¸c dông. H¬n n÷a viÖc x©y dùng mét chiÕn l­îc s¶n phÈm sai lÇm, tøc lµ ®­a ra thÞ tr­êng nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô kh«ng cã nhu cÇu hoÆc nhu cÇu rÊt nhá bÐ th× dï gi¸ c¶ cã rÏ ®Õn ®©u, qu¶ng c¸o tiÕp thÞ cã hay ®Õn mÊy th× s¶n phÈm ®ã còng kh«ng tiªu thô ®­îc. V× vËy viÖc x©y dùng chiÕn l­îc ®øng ®¾n cã vai trß quan trong ®èi víi sù tån t¹i cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. ThÓ hiÖn qua c¸c mÆt sau: - §¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh cña doanh nghiÖp ®­îc diÔn ra liªn tôc. - §¶m b¶o sù chÊp nhËn cña ng­êi tiªu dïng ®èi víi hµng hµng cña doanh nghiÖp. - §¶m b¶o viÖc ph¸t triÓn vµ më réng thÞ tr­êng tiªu thô th«ng qua viÖc t¨ng khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô vµ ®­a s¶n phÈm míi vµo thÞ tr­êng. - §¶m b¶o sù c¹nh tranh ®­îc ®èi víi s¶n phÈm cïng lo¹i trªn thÞ tr­êng. ChiÕn l­îc s¶n phÈm cßn ®¶m b¶o sù g¾n bã chÆt chÏ gi÷a c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng cña doanh nghiÖp, nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña chiÕn l­îc tæng thÓ. Nh­: - Môc tiªu lîi nhuËn: chiÕn l­îc s¶n phÈm quyÕt ®Þnh sè l­îng vµ chñng lo¹i s¶n phÈm, chÊt l­îng vµ tÝnh n¨ng t¸c dông cña s¶n phÈm lµ nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn mµ doanh nghiÖp cã thÓ ®¹t ®­îc. 9
  10. - Môc tiªu thÕ lùc trong kinh doanh: Víi mét chiÕn l­îc s¶n phÈm ®øng ®¾n, nghÜa lµ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn, lîi nhuËn thu ®­îc ngµy cµng t¨ng, thÞ phÇn doanh nghiÖp n¾m gi÷ ngµy cµng nhiÒu ®iÒu nµy cã nghÜa lµ môc tiªu thÕ lùc trong kinh doanh cña doanh nghiÖp ®­îc ®Èm b¶o. - Môc tiªu an toµn trong kinh doanh: Mét chiÕn l­íc l­îc ®øng ®¾n ®Èm b¶o cho doanh nghiÖp mét sù tiªu thô ch¾c ch¾n, tr¸nh ®­îc nh÷ng ròi ro, tæn thÊt trong kinh doanh. 4. Mét sè yªu cÇu ®èi víi viÖc x©y dùng chiÕn lùoc s¶n phÈm. Mét chiÕn l­îc s¶n phÈm ®­îc coi lµ hîp lý vµ ®øng ®¾n nÕu nã x¸c ®Þnh ®­îc mét danh môc nh÷ng s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp sÏ ®­a vµo s¶n xuÊt - kinh doanh phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng, ®­îc ng­êi tiªu dïng chÊp nhËn vµ hoan nghªnh, ®ång thêi phï hîp víi kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ, gióp hä ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra. Víi yªu cÇu trªn, viÖc x©y ®ùng chiÕn l­îc s¶n phÈm cña doanh nghiÖp tho¶ m·n nh÷ng yªu cÇu sau: - Khi tiÕn hµnh x©y dùng chiÕn l­îc s¶n phÈm, chØ ®­a vµo chiÕn l­îc nh÷ng s¶n phÈm phï hîp víi nhu cÇu, thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng vµ ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn ( cã thÓ bao gåm c¶ nh÷ng s¶n phÈm tr­íc m¾t ch­a cã nhu cÇu hoÆc nhu cÇu rÊt Ýt nh­ng l¹i cã triªnr väng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai). - ViÖc x¸c ®Þnh kÝch th­íc tËp hîp s¶n phÈm trong x©y dùng chiÕn l­îc s¶n phÈm ph¶i ®¶m b¶o phï hîp víi kh¶ n¨ng vµ môc tiªu tæng thÓ doanh nghiÖp ®Æt ra. - §Ó më réng thÞ tr­êng, ®¶m b¶o s¶n xuÊt kinh doanh liªn tôc víi hiÖu qu¶ cao, th× trong chiÕn l­îc s¶n phÈm ph¶i thÓ hiÖn ®­îc vÊn ®Ò c¶i thiÖn s¶n phÈm cò, ph¸t triÓn s¶n phÈm míi. - Khi x©y dùng chiÕn l­îc s¶n phÈm, doanh nghiÖp ph¶i lu«n nghÜ ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm, ph¶i dù b¸o ®­îc nh÷ng khã kh¨n, ¸ch t¾c cã thÓ xÈy ra trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm ®Ó cã biÖn ph¸p gi¶i quyÕt kÞp thêi . II. Qu¸ tr×nh qu¶n trÞ chiÕn l­îc s¶n phÈm. Còng gièng nh­ qu¸ tr×nh qu¶n trÞ chiÕn lùîc nãi chung, qu¸ tr×nh qu¶n trÞ chiÕn l­îc s¶n phÈm gåm b¶y b­íc ®­îc m« t¶ qua s¬ ®å sau. 10
  11. Ph©n tÝch m«i tr­êng bªn ngoµi X¸c ®Þnh H×nh thµnh Thùc hiÖn X¸c ®Þnh c¸c môc c¸c chiÕn c¸c chiÕn sø mÖnh tiªu l­îc l­îc Ph©n tÝch §¸nh gi¸, m«i tr­êng kiÓn tra, bªn trong kiÓm so¸t 1. X¸c ®Þnh sø mÖnh cña doanh nghiÖp. 1.1. Kh¸i niÖm. Sø mÖnh cña doanh nghiÖp lµ mét kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ môc ®Ých cña doanh nghiÖp, lý do vµ ý nghÜa cña sù ra ®êi cña nã. Sø m¹ng cña doanh nghiÖp chÝnh lµ b¶n tuyªn ng«n cña doanh nghiÖp ®èi víi x· héi, nã chøng minh tÝnh h÷u Ých doanh nghiÖp ®èi víi x· héi. XÐt vÒ thùc chÊt b¶n tuyªn ng«n vÒ sø mÖnh cña doanh nghiÖp tËp tung lµm s¸ng tá mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng lµ: " C«ng viÖc s¶n xuÊt - kinh doanh cña doanh nghiÖp nh»m môc ®Ých g×?. 1.2. Néi dung cña b¶n tuyªn ng«n sø mÖnh cña doanh nghiÖp B¶n tuyªn ng«n vÒ sø mÖnh cña doanh nghiÖp ®­îc cÊu thµnh tõ chÝn yÕu tè sau: - Kh¸ch hµng: X¸c ®Þnh ai lµ ng­êi tiªu thu s¶n phÈm cña doanh nghiÖp? - S¶n phÈm: s¶n phÈm chÝnh cña doanh nghiÖp lµ g×? - ThÞ tr­êng: Doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn nh÷ng thÞ tr­êng nµo? - C«ng nghÖ: Doanh nghiÖp sö dông nh÷ng c«ng nghÖ g×? - Sù quan t©m ®èi víi vÊn ®Ò tån t¹i, ph¸t triÓn vµ kh¶ n¨ng sinh lîi: Doanh nghiÖp cã bÞ rµng buéc bëi môc tiªu kinh tÕ hay kh«ng? - TriÕt lý: C¸i g× lµ niÒm tin c¬ b¶n, gi¸ trÞ nguyÖn väng vµ c¸c triÕt lý kinh doanh cña doanh nghiÖp? - Mèi quan t©m ®èi víi céng ®ång: H×nh ¶nh cña céng ®ång, x· héi cã lµ mèi quan t©m chñ yÕu ®èi víi doanh nghiÖp hay kh«ng? 11
  12. - Mèi quan t©m ®èi víi nh©n viªn: Th¸i ®é cña doanh nghiÖp ®èi víi nh©n viªn cña m×nh nh­ thÕ nµo? 1.3. T¸c dông cña viÖc x¸c ®Þnh sø mÖnh cña doanh nghiÖp. X¸c ®Þnh sø mÖnh cña doanh nghiÖp cã t¸c dông: - §¶m b¶o sù ®ång t©m vµ nhÊt trÝ vÒ môc ®Ých trong néi bé cña doanh nghiÖp. - T¹o c¬ së ®Ó huy ®éng vµ ph©n phèi c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp. - H×nh thµnh khung c¶nh vµ bÇu kh«ng khÝ kinh doanh thuËn lîi trong doanh nghiÖp. - T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó chuyÓn ho¸ c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp thµnh c¸c chiÕn l­îc vµ c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ. 1.4. Qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh sø mÖnh. Qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh sø mÖnh cña doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh th­êng xuyªn, liªn tôc. Bao gåm c¸c b­íc sau: B­íc 1 B­íc 2 B­íc 3 B­íc 4 B­íc 5 B­íc 6 H×nh Kh¶o X¸c TiÕn Xem Xem thµnh ý s¸t MT ®Þnh l¹i hµnh xÐt xÐt vµ t­ëng bªn ý t­ëng x©y viÖc ®iÒu ban ®Çu ngoµi vµ vÒ sø dùng thùc chØnh vÒ sø nhËn m¹ng b¶n sø hiÖn b¶n sø m¹ng ®Þnh c¸c cña m¹ng b¶n sø mÖnh. cña ®iÒu doanh cho mÖnh doanh kiÖn néi nghiÖp. doanh nghiÖp bé nghiÖp. 1.5. Nh÷ng yªu cÇu ®èi víi b¶n tuyªn ng«n sø mÖnh - Ph¹m vi cña sø mÖnh kh«ng ®­îc qu¸ réng hay qu¸ hÑp. NÕu qu¸ réng sÏ trë nªn m¬ hå kh«ng t¹o môc tiªu vµ ®éng lùc cho doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. NÕu qu¸ hÑp nã sÏ trãi buéc c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµ cã thÓ bá qua nh÷ng c¬ héi kinh doanh do m«i tr­êng mang l¹i. Do ®ã, b¶n tuyªn bè vÒ sø mÖnh ph¶i cã giíi h¹n võa ®ñ ®Ó lo¹i trõ c¸c rñi ro m¹o hiÓm vµ ph¶i ®ñ réng ddÓ t¹o ®iÒu kiÖn cho t¨ng tr­ëng , s¸ng t¹o. - Néi dung cña b¶n tuyªn ng«n vÒ sø mÖnh ph¶i t­¬ng ®èi râ rµng ®Ó tÊt c¶ mäi ng­êi trong doanh nghiÖp ®Òu cã thÓ hiÓu vµ n¾m râ. 12
  13. - B¶n tuyªn ng«n vÒ sø mÖnh ph¶i ®­îc x©y dùng trªn c¬ së dù b¸o chÝnh x¸c nhu cÇu cña kh¸ch hµng, tõ ®ã x¸c ®Þnh c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm dÞch vô kÌm theo. - B¶n tuyªn ng«n vÒ sø mÖnh ph¶i ®­îc xem xÐt l¹i liªn tôc ®Ó thÝch nghÞ kÞp thêi víi sù biÕn ®æi kh«ng ngõng cña thÞ tr­êng. Vµ còng nªn ®iÒu chØnh b¶n tuyªn ng«n khi gÆp ph¶i thÊt b¹i trong kinh doanh. 2. Ph©n tÝch m«i tr­êng bªn ngoµi. 2.1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i. Nghiªn cøu m«i tr­êng bªn ngoµi lµ mét qu¸ tr×nh ph¶i tiÕn hµnh th­êng xuyªn, liªn tôc bëi nã chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o sù thµnh c«ng cho doanh nghiÖp. môc ®Ých cña nghiªn cø m«i tr­êng bªn ngoµi ®ã lµ nhËn d¹ng nh÷ng ®e do¹ còng nh­ c¬ héi cã ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. M«i tr­êng bªn ngoµi gåm: - M«i tr­êng tæng qu¸t: bao trïm lªn ho¹t ®éng cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp tæ chøc. gæm c¸c yÕu tè : C¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, v¨n ho¸, tù nhiªn, d©n sè vµ kü thuËt c«ng nghÖ - m«i tr­êng c¹nh tranh: Theo M. Porter m«i tr­êng c¹nh tranh gåm n¨m yÕu tè: + Sù ®e doa cña nh÷ng ng­êi nhËp ngµnh. + Søc m¹nh cña nh÷ng nhµ cung cÊp. + Søc m¹nh cña ng­êi mua. + Sù ®e do¹ cña nh÷ng s¶n phÈm thay thÕ. + C­¬ng ®é c¹nh tranh gi÷a nh÷ng doanh nghiÖp trong ngµnh. 13
  14. Nh÷ng ng­êi nhËp ngµnh Sù ®e do¹ cña nh÷ng ng­êi nhËp ngµnh Nh÷ng nhµ c¹nh Nh÷ng ng­êi tranh trong ngµnh Nh÷ng ng­êi b¸n mua MËt ®é cña c¸c Søc m¹nh cña nhµ c¹nh tranh Søc m¹nh nhµ cung cÊp cña ng­êi mua sù ®e do¹ cña sp thay thÕ Nh÷ng s¶n phÈm thay thÕ 2.2. Néi dung cña nghiªn cøu m«i tr­êng bªn ngoµi. Gåm hai néi dung : Thu thËp th«ng tin vÒ m«i tr­êng vµ dù b¸o m«i tr­êng kinh doanh. 2.2.1. Thu thËp th«ng tin vÒ m«i tr­êng.: Thu thËp th«ng tin lµ c¬ së ®Ó dù b¸o m«i tr­¬ng kinh doanh Qu¸ tr×nh thu thËp th«ng tin ®­îc m« t¶ qua s¬ ®å sau: X¸c ®Þnh nhu x¸c ®Þnh c¸c X©y dùng hÖ cÇu vÒ th«ng nguån th«ng thèng thu thËp tin. tin th«ng tin. X¸c ®Þnh nhu cÇu th«ng tin: tuú the ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng, môc tiªu vµ chiÕn l­îc cña tõng doanh nghiÖp mµ nhu cÇu th«ng tin kh¸c nhau. Gåm c¸c th«ng tin cã liªn quan ®Õn m«i tr­êng vÜ m«, m«i tr­êng c¹nh tranh vµ m«i tr­¬ng néi bé cña doanh nghiÖp. X¸c ®Þnh c¸c nguån th«ng tin: Gåm hai nguån chñ yÕu: - Nguån th«ng tin s¬ cÊp: lµ nguån th«ng tin thu ®­îc tõ nghiªn cøu kh¶o s¸t ban ®Çu. Gåm : 14
  15. + Nguån th«ng tin s¬ cÊp néi bé + Nguån th«ng tin s¬ cÊp bªn ngoµi. - Nguån th«ng tin thø cÊp:Lµ c¸c th«ng tin cã s½n tõ c¸c nguån kh¸c nhau, nhµ qu¶n trÞ kh«ng cÇn tèn nhiÒu thêi gian vµ chi phÝ cho qu¸ tr×nh thu thËp. Gåm hai lo¹i: + Nguån th«ng tin thø cÊp néi bé + nguån th«ng tin thø cÊp bªn ngoµi. X©y dùng hÖ thèng thu thËp th«ng tin: Cã ba m« h×nh thu thËp th«ng tin mµ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän lµ - m« h×nh thu thËp liªn tôc - m« h×nh thu thËp kh«ng th­êng xuyªn - M« h×nh ®Þnh kú. 2.2.2. Dù b¸o m«i tr­êng kinh doanh. Cã rÊt nhiÒu ph­¬ng ph¸p dù b¸o m«i tr­¬ng kinh doanh, chóng kh¸c nhau vÒ møc ®é phøc t¹p, ®é tin cËy. trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu m«i tr­êng, dùa trªn ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm cña mçi ph­¬ng ph¸p mµ ta l­a chän ®Ó sö dông cho phï hîp víi ®iªï kiÖn cô thÓ. Xin nªu mét sè ph­¬ng ph¸p sau: ph­¬ng ph¸p ®Þnh tÝnh: bao gåm c¸c kü thuËt dù b¸o ®­îc thùc hiÖn dùa vµo kinh nghiÖm, sù hiÓu biÕt cña c¸c chuyªn gia ®Ó suy ®o¸n c¸c sù kiÖn. th«ng th­êng ng­êi ta sÏ ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy ®èi víi c¸c vÊn ®Ò mµ d÷ liÖu trong qu¸ khø kh«ng cã s½n hoÆc ®èi víi víi c¸c vÊn ®Ò mµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c biÕn sè kh«ng cã tÝnh æn ®Þnh. gåm: - Ph­¬ng ph¸p chuyªn gia - ®¸nh gi¸ cña c¸c gi¸m ®èc ®iÒu hµnh hoÆc c¸c nh©n viªn b¸n hµng. Ph­¬ng ph¸p ®Þnh l­îng: gåm - PhÐp ngo¹i suy xu h­íng - Liªn hÖ xu h­íng - M« h×nh kinh tÕ l­îng 3. Ph©n tÝch m«i tr­êng bªn trong. Ph©n tich m«i tr­êng bªn trong lµ nh»m t×m ra nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yªud cña doanh nghiÖp. §Ó tõ ®ã ph¸t huy ®­îc nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh cña m×nh vµ ®ång thêi h¹n chÕ ®­îc nh÷ng nh÷ng sá ®o¶n, ®iÓm yÕu cÇn kh¾c phôc. Néi dung cña nghiªn cøu m«i tr­êng kinh doanh gåm c¸c vÊn ®Ò sau: - Nghiªn cøu vÒ qu¸ tr×nh qu¶n trÞ nh©n lùc - Nghiªn cøu vÒ c¸c ®Æc ®iÓm kü thuËt - c«ng nghÖ. - Nghiªn cøu t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. - Nghiªn cøu t×nh h×nh tæ chøc vµ l·nh ®¹o. 15
  16. 4. X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cña chiÕn l­îc. Môc tiªu lµ nh÷ng tr¹ng th¸i , nh÷ng cét mèc, nh÷ng tiªu thøc cô thÓ mµ doanh nghiÖp muèn ®¹t ®­îc trong kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai. ViÖc x¸c lËp ®óng ®¾n hÖ thèng c¸c môc tiªu ®ãng vai trß hÕt søc quan träng: Thø nhÊt, Môc tiªu lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých cña doanh nghiÖp. Th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh vµ thùc hiÖn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ môc tiªu trong tõng giai ®o¹n sÏ gióp doanh nghiÖp ®¹t ®­îc môc ®Ých l©u dµi cña m×nh. Thø hai: ViÖc x¸c ®Þnh cô thÓ c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp trong tõng giai ®o¹n sÏ gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ nhËn d¹ng c¸c môc tiªu, ho¹t ®éng ­u tiªn, qua ®ã doanh nghiÖp cã thÓ tËp trung tèi ®a nguån lùc cho c¸c môc tiªu ­u tiªn. Thø ba: Môc tiªu ®ãng vai trß tiªu chuÈn cho viÖc thùc hiÖn, lµ c¬ së cho viÖc lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc thùc hiÖn, kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng. Thø t­: môc tiªu ®­îc thiÕt lËp hîp lý sÏ lµm hÊp dÉn c¸c ®èi t­îng h÷u quan (kh¸ch hµng cæ ®«ng ) Víi chiÕn l­îc s¶n phÈm viÖc x¸c ®Þnh môc tiªu nh»m thùc hiÖn c¸c néi dung c¬ b¶n sau: - X¸c ®Þnh danh môc s¶n phÈm bao gåm nh÷ng lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng vµ kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp nh»m môc tiªu tho¶ m·n tèi ®a nhu cÇu cña thÞ tr­êng vµ thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng trong tõng thêi kú ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. §¶m b¶o ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh doanh cña doanh nghiÖp ®¹t hiÖu qu¶ cao vµ thùc hiÖn ®­îc nh÷ng môc tiªu mµ doanh nghiÖp ®· ®Ò ra. - Ph¸t triÓn s¶n phÈm míi, thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®­a s¶n phÈm míi ra thÞ tr­êng víi yªu cÇu s¶n phÈm ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn, tiªu thô nhanh vµ ®¹t lîi nhuËn cao. 5. H×nh thµnh c¸c chiÕn l­îc. 5.1. C¸c ph­¬ng ph¸p lùu chän h­íng chiÕn l­îc. NÕu nh­ b¶n tuyªn bè sø mÖnh cña doanh nghiÖp chØ míi ®­a ra môc ®Ých cña doanh nghiÖp, môc tiªu míi chØ ra nh÷ng ®Ých mµ doanh nghiÖp ph¶i ®¹t ®­îc trong kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh th× c¸c h­íng chiÕn l­îc chØ ra con ®­êng ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu, môc ®Ých ®ã. Tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn cña m«i tr­êng, tuú thuéc vµo t×nh h×nh thùc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän h­íng chiÕn l­îc kh¸c nhau. Cã ba c¸ch tiÕp cËn ®Ó lùa chän: 16
  17. 5.1.1. Ph­¬ng ph¸p ma trËn BCG (Boston Consulting Group) §©y lµ mét ma trËn kh¸ cæ ®iÓm vµ ®¬n gi¶n trong vËn dông. nã tá ra rÊt thÝch hîp víi c¸c vÊn ®Ò vÒ chi phÝ. ma trËn ®­îc thiÕt lËp bëi hai biÕn sè, trôc hoµnh thÓ hiÖn phÇn thÞ tr­êng t­¬ng ®èi cña ph©n ®o¹n thÞ tr­êng vµ ®­îc ®o tõ 0 ®Õn 10, trôc tung lµ tû lÖ ph¸t triÓn cña ph©n ®o¹n thÞ tr­êng ®­îc ®o tõ -20% ®Õn 20%. S¬ ®å cã tÝnh nguyªn t¾c cña ma trËn BCG ®­îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: 20% Ng«i sao L­ìng lù Bß s÷a §iÓm chÕt -20%10 8 4 2 1 0,5 0,1 0 Dùa vµo c¸c d÷ liÖu: Doanh thu cña tõng ph©n ®o¹n, phÇn thÞ tr­êng, tû lÖ ph¸t triÓn ta sÏ ®Þnh vÞ trÝ cña doanh nghiÖp theo tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng vµo 4 « trong ma trËn. Víi mçi « ®è sÏ thÓ hiÖn mét sè ®Æc ®iÓm vµ h­íng chiÕn l­îc cho doanh nghiÖp nh­ sau: L­ëng lù L­ëng lù Ng«i sao - Sinh lîi kÐm Ng«i sao §Çu t­ khèi l­îng - Kh¶ n¨ng sinh lêi - Nhu cÇu vèn lín. Nªn gi­a vÞ trÝ c¹nh vèn lín ®Ó v­¬n lªn lín - Rñi ro lín. tranh chi phèi. chi phèi hoÆc ph©n - L­îng tiÒn thu vÒ ®o¹n l¹i hoÆc tõ bá. Ýt hoÆc c©n b»ng - Rñi ro trung b×nh. Bß s÷a §iÓm chÕt Bß s÷a §iÓm chÕt - Sinh lîi tèt - Sinh lîi kÐm Sinh lêi cao, nªn Tõ bá hoÆc duy trf - Kh«ng cã nhu thËm chÝ lç. tËp trung khai th¸c æn ®Þnh kh«ng ®Çu cÇu vèn - Nhu cÇu vèn Ýt tèi ®a. t­. - Rñi ro Ýt. - Rñi ro trung b×nh. 17
  18. ¦u ®iÓm cña c¸ch tiÕp cËn BCG lµ ®¬n gi¶n, cã tÝnh thùc thùc hµnh cao. Nh­ng cã h¹n chÕ lµ c¬ chÕ vËn hµnh m¸y mãc vµ thô ®éng, h¬n n÷a nã chØ cã ph¹m vÞ ¸p dông hÑp víi lo¹i h×nh chiÕn l­îc chi phÝ. 5.1.2. Ph­¬ng ph¸p ma trËn A.D.Little. C¸ch tiÕp cËn cña ph­¬ng ph¸p nµy dùa vµo hai biÕn sè lµ vÞ trÝ c¹nh tranh vµ møc ®ä chÝn muåi cña ho¹t ®éng. Theo ph­¬ng ph¸p nµy th×, vÞ trÝ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp tõng ph©n ®o¹n dùa vµo sù so s¸nh víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng vµ ®­îc chia lµm 5 møc ®é nh­ sau: VÞ trÝ §iÓm - VÞ trÝ ngoµi lÒ: 1 - 1,5 - VÝ trÝ yÕu 1,5 - 3,5 - VÞ trÝ trung b×nh 2,5 - 3,5 - VÞ trÝ m¹nh 3,5 - 4,5 - VÞ trÝ chi phèi > 4,5 Cßn biÕn sè mùc ®é chÝn muåi cña ho¹t ®éng lµ t­¬ng øng víi chu kú s¶n phÈm gån 4 pha: B¾t ®Çu, ph¸t triÓn, b·o hoµ, Suy tµn. KÕt hîp hai trôc ta cã ma trËn sau: Chi phèi M¹nh Vïng ®­¬ng nhiªn ph¸t triÓn Trung b×nh Vïng ph¸t triÓn cã chon läc YÕu Ngoµi lÒ Vïng rót lui B¾t ®Çu Ph¸t triÓn B·o hoµ Suy tµn Ma trËn nµy phøc t¹p trong c¸ch vËn dông, nh­ng nã cho phÐp x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng vïng ®Þnh h­íng cho chiÕn l­îc cña doanh nghiÖp. Nh÷ng chØ dÉn cña c¸c vïng trªn ma trËn ®ã lµ: - Vïng ph¸t triÓn ®­¬ng nhiªn: Cã liªn quan ®Õn nh÷ng lÜnh vùc ho¹t ®éng chñ yÕu lµ míi b¾t ®Çu, hoÆc ®· ph¸t triÓn nh­ng vÞ trÝ c¹nh tranh ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh lµ chi phèi hoÆc m¹nh. Muèn thùc hiÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®­¬ng nhiªn , ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i b¶o ®¶m chu cÊp c¸c nguån lùc. - Vïng ph¸t triÓn cã chon läc: Môc tiªu chiÕn l­îc trong vïng nµy lµ v­¬n lªn vÞ trÝ chi phèi hoÆc m¹nh ®Ó cã kh¶ n¨ng sinh lêi lín. Lo¹i chiÕn l­îc nµy cã liªn quan ®Õn nh÷ng ho¹t ®éng cã vÞ trÝ ho¹t ®éng trung b×nh yÕu. §iÒu ®ã, hiÓn nhiªn ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i bá vèn ®Çu t­, thËm chÝ ph¶i thùc hiÖn ph©n lo¹i l¹i nÕu cã thÓ t×m ra ®Ých míi. 18
  19. - Vïng rót lui: §èi víi nh÷ng ph©n ®o¹n chiÕn l­îc nµy, tèt h¬n hÕt lµ vËn dông chiÕn l­îc gÆt h¸i råi ®Çu t­ trë l¹i bëi vÞ trÝ c¹nh tranh chñ yÕu lµ ngoµi lÒ. Vïng nµy còng gièng nh­ ®iÓm chÕt trong BCG. 5.2. C¸c cÊp chiÕn l­îc. ChiÕn l­îc cña doanh nghiÖp ®­îc x©y dùng ë hai cÊp: CÊp doanh nghiÖp vµ cÊp kinh doanh . 5.2.1. ChiÕn l­îc s¶n phÈm xÐt trªn cÊp ®é doanh nghiÖp. ë cÊp ®é nµy doanh nghiÖp cã thÓ lùa chon c¸c h­íng chiÕn l­îc sau: ChiÕn l­îc t¨ng tr­ëng: Môc tiªu cña chiÕn l­îc t¨ng tr­ëng lµ t¨ng lîi nhuËn vµ thÞ phÇn thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp. ChiÕn l­îc t¨ng tr­ëng cã thÓ thùc hiÖn b»ng c¸c c¸ch sau: - T¨ng tr­ëng néi bé doanh nghiÖp: Lµ h×nh thøc t¨ng tr­ëng b»ng c¸ch t¨ng doanh thu b¸n hµng, t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ t¨ng sè l­îng lao ®éng. - T¨ng tr­ëng hîp nhÊt: lµ h×nh thøc t¨ng tr­ëng b»ng c¸ch hîp nhÊt hai hay nhiÒu h¶ng kh¸c nhau ®Ó cïng chia sÎ c¸c nguoßn lîi nhÇm môc tiªu dµnh ®­îc thÕ lùc m¹nh h¬n trong kinh doanh. - T¨ng tr­ëng qua th«n tÝnh: lµ h×nh thøc t¨ng tr­ëng b»ng c¸ch th«n tÝnh c¸c doanh nghiÖp kh¸c cïng c¹nh tranh th«ng qua viÖc mua tõng bé phËn hoÆc tÊt c¶ c¸c bé phËn cña doanh nghiÖp ®ã. Cã hai h×nh thøc th«n tÝnh lµ th«n tÝnh theo chiÒu däc vµ th«n tÝnh theo chiÒu ngang. - T¨ng tr­ëng b»ng liªn doanh : lµ h×nh thøc t¨ng tr­ëng mµ trong ®ã hai hay nhiÒu h¶ng liªn doanh víi nhau ®Ó cïng chia sÎ vÒ chi phÝ, rñi ro vµ lîi nhuËn trong viÖc khai th¸c hoÆc tËn dông c¸c c¬ héi kinh doanh míi. ChiÕn l­îc æn ®Þnh : Lµ chiÕn l­îc mµ trong ®ã doanh nghiÖp cè g¾ng gi÷ v÷ng qui m« s¶n xuÊt hiÖn cã. ChiÕn l­îc nµy th­êng ®­îc sö dông trong c¸c tr­êng hîp: - Doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong nh÷ng ngµnh ph¸t triÓn chËm hoÆc kh«ng ph¸t triÓn - Khi chi phÝ më réng thÞ tr­êng hoÆc ®­a s¶n phÈm míi th©m nhËp thÞ tr­êng lµ kh¸ cao. - Doanh nghiÖp cã qui m« nhá s¶n xuÊt s¶n phÈm chuyªn m«n ho¸ cao phôc vô cho mét thÞ tr­êng hÑp. ChiÕn l­îc c¾t gi¶m: ChiÕn l­îc nµy ®­îc ¸p dông khi doanh nghiÖp ë vµo vÞ trÝ hoµn toµn bÊt lîi, khong cã thÕ m¹nh vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn. ChiÕn l­îc nµy cã thÓ ®­îc thùc hiÖn theo ba h­íng: - ChuyÓn h­íng s¶n xuÊt, chuyÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp sang ngµnh kinh doanh kh¸c cã hiÖu qu¶ h¬n. Theo h­íng 19
  20. nµy ®ßi hái ph¶i lo¹i bá nh÷ng s¶n phÈm kh«ng hiÖu qu¶, tæ chøc l¹i d©y chuyÒn s¶n xuÊt vµ thay ®æi thÞ tr­êng c¬ ban cña doanh nghiÖp. - Thu hÑp qui m« s¶n xuÊt, b¸n bít mét bé phËn kinh doanh hiÖu qu¶ thÊp vµ kh«ng phï hîp víi nhiÖm vô chiÕn l­îc cña doanh nghiÖp. - Gi¶i thÓ doanh nghiÖp, khi doanh nghiÖp kh«ng cßn kh¶ n¨ng tån t¹i th× b¾t buéc ph¶i chon h×nh thøc gi¶i thÓ. ChiÕn l­îc kÕt hîp: Trong kinh doanh doanh nghiÖp cã thÓ kÕt hîp hai hay nhiÒu h×nh thøc chiÕn l­îc ®· nªu ë trªn ®Ó tËn dông ®­îc mäi lîi thÕ cña m×nh. 5.2.2. ChiÕn l­îc s¶n phÈm trªn cÊp ®é chiÕn l­íc cÊp kinh doanh - chøc n¨ng. Tuú theo ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp, ®acù ®iÓm cña s¶n phÈm dÞch vô doanh nghiÖp ®Þnh ®­a ra thÞ tr­êng, doanh nghiÖp cã thÓ lùa chon mét sè h­íng chiÕn l­îc sau: ChiÕn l­îc chuyªn m«n ho¸: Lµ qu¸ tr×nh tËp trung s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp vµo viÖc thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc cïng lo¹i. NÕu doanh nghiÖp lùa chän chiÕn l­îc chuyªn m«n ho¸ cã thÓ ®i theo ba h­íng sau: - ChiÕn l­îc chi phèi b»ng chi phÝ: lo¹i chiÕn l­îc nµy dùa vµo sù kh¸c biÖt víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh b»ng chi phÝ ®¬n vÞ s¶n phÈm thÊp h¬n nh­ng vÉn gi÷ chÊt l­îng s¶n phÈm ngang b»ng víi chÊt l­îng c¸c s¶n phÈm cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. - ChiÕn l­îc kh¸c biÖt ho¸: ChiÕn l­îc nµy dùa vµo viÖc cung cÊp mét s¶n phÈm hoÆc dÞch vô ®­îc coi lµ ®éc ®¸o, duy nhÊt ®èi víi kh¸ch hµng. §iÒu ®ã cho phÐp doanh nghiÖp cã mét gi¸ b¸n cao h¬n møc gi¸ b×nh qu©n cña ngµnh, cña khu vùc. - ChiÕn l­îc chia nhá hoÆc héi tô: ChiÕn l­îc nµy thùc hiÖn b»ng c¸ch tËp trung ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµo mét ph©n ®o¹n ®Æc biÖt cña thÞ tr­êng, nh÷ng ph©n ®o¹n ®Æc biÖt nµy cã thÓ lµ: Nhãm kh¸ch hµng, mét ®o¹n trong gam s¶n phÈm, mét vïng ®Þa lý, mét kªnh ph©n phèi riªng. ¦u thÕ cña lo¹i chiÕn l­îc nµy bao hµm ­u thÕ cña c¶ hai h­íng chiÕn l­îc: ChiÕn l­îc chi phèi b»ng chi phÝ vµ chiÕn l­îc kh¸c biÖt ho¸. Tuy nhiªn, nã chØ ®­îc thùc hiÖn trong nh÷ng ph©n ®o¹n thÞ tr­êng riªng biÖt, kh«ng thÓ ¸p dông trªn tÊt c¶ c¸c m¶ng thÞ tr­êng. ChiÕn l­îc bµnh tr­íng: ChiÕn l­îc nµy ®­îc thùc hiÖn nh»m ®Èy m¹nh tiªu thô s¶n phÈm, më réng thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp. ViÖc thùc hiÖn cã thÓ ®i theo hai h­íng sau: - Th©m nhËp vµo thÞ tr­êng b»ng c¸ch b¸n s¶n phÈm hiÖn t¹i cho kh¸ch hµng míi. - Cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô c¶i tiÕn hoÆc míi hoµn toµn trªn thÞ tr­êng hiÖn t¹i, qua ®ã t¨ng thªm thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp. 20
  21. ChiÕn l­îc ®a d¹ng ho¸: Lµ m« h×nh chiÕn l­îc nh»m h­íng ph¸t triÓn ®ång thêi s¶n phÈm míi vµ thÞ tr­êng míi. ChiÕn l­îc ®a d¹ng ho¸ cña doanh nghiÖp cã c¸c h×nh thøc biÓu hiÖn sau: - ChiÕn l­îc më réng mÆt hµng tõ s¶n phÈm truyÒn thèng, nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu thÞ tr­êng th­êng xuyªn biÕn ®éng. - ChiÕn l­îc liªn kÕt däc: theo h­íng chiÕn l­îc nµy doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t triÓn ho¹t ®éng trªn c¬ së ngµnh nghÒ ban ®Çu cña m×nh lªn phÝa trªn (phÝa ng­êi cung øng) nh»m lµm gi¶m ®i sù phô thuéc ®èi víi ng­êi cung øng vµ vÒ phÝa d­íi (phÝa ng­êi tiªu dïng) nh»m ®­a s¶n phÈm trùc tiÕp ®Õn tay ng­êi tiªu dïng. - ChiÕn l­îc ®a d¹ng ho¸ "thùc sù" doanh nghiÖp thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ trong nh÷ng lÜnh vùc ho¹t ®éng kh«ng cã mèi liªn hÖ nµo vÒ c«ng nghÖ, còng nh­ c¸c mèi liªn hÖ th­¬ng mai víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña doanh nghiÖp. ChiÕn l­îc rót lui: Doanh nghiÖp thùc hiÖn chiÕn l­îc nµy khi kh«ng cßn ®iÒu kiÖn c¶u thiÖn vÞ trÝ c¹nh tranh cña m×nh n÷a. §Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc nµy tr­íc hÕt doanh nghiÖp ph¶i thanh to¸n nhanh nhÊt nh÷ng s¶n phÈm cña m×nh, sau ®è ph¶i cè g¾ng b¶o toµn nh÷ng nguån lùc hiÖn cã tr­íc khi bÞ coi lµ qu¸ muén vµ cuèi cïng doanh nghiÖp tËp trung ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm kh¸c trong kinh doanh, mau chãng nghiªn cøu s¶n phÈm míi ®Ó thay thÕ s¶n phÈm ®· bÞ lo¹i bá. 6. Thùc hiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm. Sau khi x©y dùng ®­îc chiÕn l­îc s¶n phÈm doanh nghiÖp tiÕn hµnh triÓn khai thùc hiÖn, ®Ó triÓn khai chiÕn l­îc s¶n phÈm doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, dÞch vô thùc chÊt cña viÖc lËp kÕ ho¹ch nµy lµ ph­¬ng ¸n kinh doanh bao gåm: Ph­¬ng ¸n s¶n phÈm, ph­¬ng ¸n chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, ph­¬ng ¸n tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ph­¬ng ¸n tiªu thô s¶n phÈm, ph­¬ng ¸n t¹o nguån vµ sö dông vèn §Ó triÓn khai chiÕn l­îc s¶n phÈm th× vÊn ®Ò cèt lâi lµ doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng ®­îc ph­¬ng ¸n s¶n phÈm. Ph­¬ng ¸n s¶n phÈm bao gåm c¸c néi dung chñ yÕu : - X¸c ®Þnh môc tiªu vµ nhiÖm vô c¬ b¶n cña doanh nghiÖp trong thêi kú x©y dùng ph­¬ng ¸n s¶n phÈm. - QuyÕt ®Þnh khèi l­îng s¶n phÈm dÞch vô ®­a ra thÞ tr­êng trong ®ã chØ râ: sè l­îng cña mçi lo¹i s¶n phÈm lµ bao nhiªu? chÊt l­îng thÕ nµo? ng­êi mua cÇn lóc nµo? cho ai vµ ë ®©u? - Nªu c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra khèi l­îng s¶n phÈm, dÞch vô ®· quyÕt ®Þnh trong ph­¬ng ¸n nh­: vËt t­, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, vèn, lao ®éng, 21
  22. - TÝnh to¸n kÕt qu¶ kinh doanh theo khèi l­îng s¶n phÈm trong ph­¬ng ¸n: Ph­¬ng ¸n s¶n phÈm kh«ng ®Ò cËp mét c¸ch chi tiÕt kÕt qu¶ kinh doanh, mµ nªu mét c¸ch kh¸i qu¸t trªn c¸c chØ tiªu kÕt qu¶ chñ yÕu nh­: n¨ng xuÊt lao ®éng, tû suÊt vèn ®Çu t­, thêi h¹n thu håi vèn, lîi nhuËn, gi¸ thµnh. - KÕ ho¹ch tæ chøc thùc hiÖn ph­¬ng ¸n ®Ò ra, ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc chØ ®¹o vµ nhiÖm vô c¸c bé phËn c¸ nh©n cã liªn quan. - Dù kiÕn c¸c sai lÖch vµ rñi ro cã thÓ x¶y ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ph­¬ng ¸n s¶n phÈm vµ c¸c biÖn ph¸p ®Ò phßng , ng¨n chÆn. - Dù kiÕn ®iÒu chØnh khèi l­îng s¶n phÈm cña ph­¬ng ¸n khi thÞ tr­êng xuÊt hiÖn nh÷ng thuËn lîi, hay khã kh¨n míi. KÕt luËn c¬ b¶n vÒ ph­¬ng ¸n s¶n phÈm. Sau khi x©y dùng sang ph­¬ng ¸n s¶n phÈm, c¨n cø vµo ph­¬ng ¸n s¶n phÈm doanh nghiÖp x©y dùng nªn nh÷ng bé phËn ph­¬ng ¸n kinh doanh kh¸c nh­ : Ph­¬ng ¸n chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, ph­¬ng ¸n ttá chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, sau khi x©y dùng xong c¸c ph­¬ng ¸n kinh doanh, doanh nghiÖp tiÕn hµnh triÓn khai s¶n xuÊt nh­ kÕ ho¹ch ®· v¹ch ra; tiÕn hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm dÞch vô; tæ chøc tiªu thô s¶n phÈm, dÞch vô ®­a s¶n phÈm, dÞch vô vµo kªnh ph©n phèi, tæ chøc c¸c ho¹t ®éng yÓm trî b¸n hµng nh»m tiªu thô s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. 7. §¸nh gi¸, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm. Néi dung c¬ b¶n cña b­íc nµy lµ nh»m x¸c ®Þnh vµ söa ch÷a ®­îc nh÷ng sai lÖch trong ho¹t ®éng cu¶ doanh nghiÖp so víi nh÷ng môc tiªu kÕ ho¹ch ®Ò ra. Tuy nhiªn, c«ng t¸c kiÓm tra còng cã mÆt tr¸i cña nã. NÕu viÖc kiÓm tra x¶y ra mét c¸ch qu¸ th­êng xuyªn cã thÓ lµm n¶n lßng nh÷ng ng­êi lµm c«ng, lµm mÊt uy tÝn cña nh÷ng c¸n bé qu¶n trÞ, g©y l·ng phÝ tiÒn b¹c vµ thêi gian cña doanh nghiÖp. V× vËy ®Ó ho¹t ®éng kiÓm tra thËt sù mang l¹i lîi Ých cÇn tu©n thñ mét sè nguyªn t¾c kiÓm tra sau: - Nguyªn t¾c kiÓm tra c¸c ®iÓm yÕu. Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh c¸c khu vùc ho¹t ®éng thiÕt yÕu vµ ®iÓm kiÓm tra thiÕt yÕu ®Ó tËp trung sù chó ý vµo c¸c khu vùc, c¸c ®iÓm ®ã. - Nguyªn t¾c vÒ ®Þa ®iÓm kiÓm tra. Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái viÖc kiÓm tra kh«ng chØ dùa vµo sè liÖu b¸o c¸o thèng kª mµ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh ngay t¹i n¬i ho¹t ®éng. - Nguyªn t¾c sè l­îng nhá c¸c nguyªn nh©n. Nguyªn t¾c nµy nªu râ: Trong mét c¬ héi ngÉu nhiªn nhÊt ®Þnh mét sè l­îng nhá c¸c nguyªn nh©n còng cã thÓ g©y ra ®a sè c¸c kÕt qu¶. ®©y lµ nguyªn t¾c rÊt quan träng t¹o c¬ së khoa häc cho c¸c nhµ qu¶n trÞ khi hä cè g¾ng x¸c ®Þnh c¸c khu vùc ho¹t ®éng thiÕt yÕu vµ c¸c ®iÓm kiÓm tra thiÕt yÕu. Nguyªn t¾c nµy còng 22
  23. ®ßi hái trong qu¸ tr×nh kiÓm tra ph¶i xem xÐt kü cµng mäi nguyªn nh©n dÊn ®ªns nh÷ng sai lÖch cña sù thùc hiÖn so víi môc tiªu kÕ ho¹ch ®Ó cã thÓ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ®iÒu chØnh cã hiÖu qu¶. - Nguyªn t¾c tù kiÓm tra; ®ßi hái mçi ng­êi, mçi bé phËn ph¶i tù kiÓm tra m×nh lµ tèt nhÊt. Qu¸ tr×nh kiÓm tra ®­îc minh ho¹ qua s¬ ®å sau: X¸c ®Þnh c¸c tiªu chuÈn vµ c¸c ph­¬ng ph¸p ®o l­êng sù thùc hiÖn. §o l­íng sù thùc hiÖn Sù thùc hiÖn phï hîp víi Kh«ng cÇn c¸c tiªu chuÈn. ®iÒu chØnh. TiÕn hµnh ®iÒu chØnh hay ®¸nh gi¸ l¹i c¸c tiªu chuÈn. 23
  24. Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng qu¸ tr×nh qu¶n trÞ chiÕn l­îc s¶n phÈm ë Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long. I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long. 1. Sau khi ®­îc gi¶i phãng hoµn toµn, miÒn B¾c tiÕn lªn x©y dùng XHCN, Giai ®o¹n 1955 - 1957 ®­îc coi lµ giai ®o¹n kh«i phôc kinh tÕ. NghÞ quyÕt Bé chÝnh trÞ (ngµy 5.9.1954) ®· nªu: " CÇn chó ý phôc håi vµ x©y dùng mét sè c«ng x­ìng chÕ t¹o hµng cÇn thiÕt cho ®êi sèng cña nh©n d©n, x­ìng s÷a ch÷a giao th«ng vËn t¶i vµ mét sè c«ng x­ìng thuéc c«ng nghiÖp nhÑ, bá vèn Ýt mµ hiÖu qu¶ nhanh ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cÊp thiÕt cho ®êi sèng nh©n d©n" Nhu cÇu vÒ Thuèc l¸ lµ nhu cÇu cÇn thiÕt, th­êng ngµy trong khi viÖc trång vµ s¶n xuÊt thuèc l¸ ë miÒn b¾c chñ yÕu ®­îc h×nh thµnh tù ph¸t, kh«ng ®ñ cung cÊp cho nhu cÇu cña nh©n d©n . V× vËy vÊn ®Ò x©y dùng mét nhµ m¸y s¶n xuÊt thuèc l¸ cã qui m« lín ®· trë thµnh mét nhiÖm vô cÊp b¸ch. §øng tr­íc ®ßi hái ®ã, sau mét thêi kú thai ngÐn Ngµy 6 - 1 - 1957 ®­îc coi lµ ngµy lÞch sö cña Nhµ m¸y khi nh÷ng bao thuèc l¸ ®Çu tiªn mang nh·n hiÖu Th¨ng long ra ®êi. 2. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nhµ m¸y: LÞch sö ph¸t triÓn cña Nhµ m¸y ®­îc chia lµm c¸c giai ®o¹n sau: Giai ®o¹n 1957 - 1959: Sau khi nhµ m¸y chÝnh thøc ®­îc thµnh lËp, víi sù chØ ®¹o cña Bé C«ng nghiÖp, toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n nhµ m¸y khÈn tr­¬ng b¾t tay vµo lao ®éng s¶n xuÊt víi quyÕt t©m cao. Giai ®o¹n nµy s¶n phÈm ®Çu tay cña nhµ m¸y lµ thuèc l¸ Th¨ng long cã chÊt l­îng kh¸ trªn thÞ tr­oõng lóc bÊy giê. Nh­ng ®©y còng lµ thêi kú khã kh¨n, thêi kú kh«i phôc sau chiÕn tranh: m¸y mãc thiÕu, chñ yÕu lµm b»ng thñ c«ng, nhµ x­ëng chËt hÑp, ®êi sèng c¸n bé c«ng rÊt cùc khæ. Víi Chøc n¨ng ban ®Çu cña Nhµ m¸y lµ s¶n xuÊt vµ tiªu thô thuèc l¸ kh«ng cã ®Çu läc bao mÒm. §Õn n¨m 1958 nhµ m¸y s¶n xuÊt gÇn 30 triÖu bao thuèc gÊp ba lÇn s¶n l­îng n¨m 1957, nhiÒu lo¹i thuèc míi ra ®êi nh­ §¹i ®ång, hoµn kiÕm, ba ®×nh, b«ng lóa, hoa hång, Tr­êng s¬n gãp phÇn thùc hiÖn nhiÖm vô ban ®Çu lµ phôc vô nhu cÇu vÒ thuèc l¸ cho c¸n bé, bé ®éi, c«ng nh©n , nh©n d©n * Giai ®o¹n 1960 - 1964: Víi sù nç lùc cao, tõ mét xÝ nghiÖp n÷a c¬ ký. ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt nhµ m¸y ®· tù mµy mß, chÕ t¹o, c¶i tiÕn theo c¸c mÉu m¸y nhËp ngo¹i ®­îc mét sè m¸y cãn ®iÕu, ®ãng bao phôc vô s¶n xuÊt, ®­a Th¨ng long tiÕn lªn mét nhµ m¸y b¸n tù ®éng. Theo ®ã c¬ cÊu s¶n xuÊt ®· ®­îc hoµn chØnh h¬n 24
  25. mét b­íc. Bé m¸y qu¶n lý ®­îc kiÖn toµn, c¸c ban chøc n¨ng trë thµnh c¸c phßng qu¶n lý gåm: Kü thuËt, tµi chÝnh, tæ chøc §Õn 1964 gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng ®¹t 31 triÖu ®ång gÊp 2 lÇn n¨m 1959. Gi¸ trÞ s¶n phÈm ®¹t 136.362.000 bao gÊp 18 lÇn n¨m 1957. Giai ®o¹n 1965-1975: Sù kiÖn VÞnh B¾c Bé 5-8-1964 lµ c¸i cí ®Ó Mü nÐm bom miÒn B¾c. H¬n 100 c«ng nh©n kü thuËt cña nhµ m¸y lªn ®­êng nhËp ngò, g¸nh nÆng c«ng viÖc vµ gia ®×nh ®Æt lªn vai c¸c chÞ em. Nhµ m¸y ®· m¹nh d¹n ®µo t¹o 87 chÞ em cã nhiÖm vô söa m¸yvµ dÉn m¸y, n©ng cao tay nghÒ cho c¸c chÞ em kh¸c. Do t×nh h×nh chiÕn tranh, nhµ m¸y chuyÓn sang ph­¬ng ¸n s¬ t¸n, chuyÓn 5 bé phËn lªn c¸c tØnh kh¸c nh­ng lùc l­îng c¬ b¶n vÉn b¸m trô ë Th­îng ®×nh võa s¶n xuÊt võa chiÕn ®Êu gãp phÇn b¶o vÖ thñ ®«. Trong giai ®o¹n nµy c¸n bé c«ng nh©n c¬ khÝ ®· tù chÕ t¹o thµnh c«ng m¸y mµi ®¸, m¸y dËp, m¸y c¾t ®iÕu, m¸y sÊy ®éng c¬, ®Çu m¸y B.13 ®· ®­îc c¶i tiÕn ®­a n¨ng xuÊt tõ 25000bao/ca lªn 40000 bao/ca. §Õn n¨m 1971, d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®· ®­îc c¬ khÝ ho¸ 100%. Giai ®o¹n 1975 - 1985: §Êt n­íc ®­îc hoµn toµn gi¶i phãng, nhµ m¸y cã nhiÒu c«ng tr×nh c¶i tiÕn, n©ng cÊp m¸y mãc, khu nguyªn liÖu, nhµ x­ëng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vµ tèc ®é s¶n xuÊt. Nhµ m¸y ®Çu t­ ®Ó x©y dùng c¸c vïng chuyªn canh thuèc l¸ ë §iÖn Biªn, Cao B»ng, Th¸i b×nh, Thanh Ho¸ t¹o ra nguån nguyªn liÖu dåi dµo trong n­íc. Trong giai ®o¹n nµy còng ®· l¾p r¸p 3 m¸y cuèn ®iÕu, 1 m¸y xÐn ®iÕu, sö dông 2 nåi h¬i, m¸y ®ãng bãng kÝnh v× vËy s¶n phÈm ngµy cµng ®a d¹ng, chÊt l­îng ®­îc n©ng cao vµ ®÷ ®­îc tham gia mét sè héi chî triÓn l·m quèc tÕ. N¨ng xuÊt lao ®éng cao, c¸c chÕ ®é phôc vô c«ng nh©n ®­îc c¶i thiÖn tèt, ®êi sèng c«ng nh©n viªn ngµy cµng ®­îc ®¶m b¶o. Giai ®o¹n 1986 - nay. §¹i héi ®¶ng lÇn thø VI ®· më ra mét trang sö míi trong lÞch sö cña §¶ng vµ cña d©n téc. ChÕ ®é kinh tÕ tËp trung bao cÊp ®· béc lé râ nh­îc ®iÓm cña nã. V× vËy cÇn ph¶i chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ theo c¬ cÊu cò sang kinh tÕ thÞ tr­êng lµ sù lùa chän mang tÝnh tÊt yÕu. Sù chuyÓn ®æi nµy t¹o cho nhµ m¸y nhiÒu c¬ héi míi còng nh­ nh÷ng khã kh¨n míi. ®ßi hái nhµ m¸y ph¶i ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi vÒ t­ duy kinh tÕ, n©ng cao c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé c«ng nh©n tiÕp thu nh÷ng thµnh tùu c«ng nghÖ míi, ®Ó s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã chÊt l­îng cao ®ñ søc c¹nh tranh víi c¸c h·ng thuèc l¸ kh¸c. 25
  26. II. Thùc tr¹ng qu¸ tr×nh qu¶n trÞ chiÕn l­îc s¶n phÈm ë Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long. 1. Sø mÖnh. Sø mÖnh cña Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long ®­îc x¸c ®Þnh qua nh÷ng nhiÖm vô vµ chøc n¨ng sau: 1.1. VÒ ngµnh nghÒ kinh doanh. Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, kinh doanh, xuÊt khÈu mÆt hµng thuèc l¸ ®iÕu cã ®©ï läc vµ kh«ng cã ®Çu läc , bao cøng hoÆc bao mÒm. 1.2. VÒ chøc n¨ng, nhiÖn vô. 1.2.1. C¨n cø vµo nhiÖm vô , chØ tiªu kÕ ho¹ch cña Tæng c«ng ty Thuèc l¸ ViÖt nam, ®ång thêi th«ng qua c¸c hîp ®ång kinh tÕ hµng n¨m ®iÒu tra n¾m ch¾c nhu cÇu ®Ó kinh doanh . Cô thÓ: §èi víi ho¹t ®éng kinh doanh trong n­íc: - tæ chøc n¾m b¾t c¸c nguån hµng, x©y dùng kÕ ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm tõng th¸ng, quý, n¨m cho tõng vïng, ®¹i lý. theo dâi t×nh h×nh tiªu thô ®Ó më réng diÖn tiªu thô. - Dù tr÷ hîp lý vµ b¶o qu¶n c¸c lo¹i nguyªn liÖu, thuèc l¸ theo ®Þnh møc tån kho mµ kÕ ho¹ch kinh doanh, s¶n xuÊt yªu cÇu, b¶o vÖ an toµn kho hµng, chèng h­ hao thÊt tho¸t. - Trùc tiÕp thu mua nguyªn liÖu, h­íng dÉn gieo trång, ®Çu t­ kü thuËt, gièng cho n«ng d©n. Víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu: - G¸n tiÕp xuÊt khÈu c¸c lo¹i thuèc l¸ (qua tæng c«ng ty thuèc l¸ VN) do c«ng ty s¶n xuÊt nh­ Vinataba, hongha - Trùc tiÕp nhËp khÈu: + C¸c c«ng nghÖ míi, m¸y mãc chuyªn dïng cho s¶n xuÊt thuèc l¸ vµ c¸c phô tïng thay thÕ. + Nguyªn liÖu, phô liÖu cho s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn thuèc l¸ cña nhµ m¸y. víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Trùc tiÕp s¶n xuÊt c¸c lo¹i thuèc truyÒn thèng cña nhµ m¸y nh­ Vinataba, Hongha, hoµn kiÕm vµ liªn kÕt víi tËp ®oµn BAT v­¬ng uèc Anh s¶n xuÊt thuèc l¸ DUNHIL. 1.2.2. Tuyªn truyÒn giíi thiÖu vÒ c¸c s¶n phÈm thuèc, ®Èy m¹nh tiªu thô hµng ho¸, thóc ®Èy s¶n xuÊt c¸c lo¹i thuèc l¸ míi. 26
  27. 1.2.3. X©y dùng gi¸ phï hîp víi t×nh h×nh kinh doanh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. X©y dùng c¸c c¬ chÕ, chÕ ®é cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña Nhµ m¸y. 1.2.4. Ký kÕt c¸c hîp ®ång kinh tÕ víi c¸c hîp t¸c x·, hé n«ng d©n vÒ gieo trång nguyªn liÖu thuèc l¸ vµ thu mua nguyªn liÖu ®Ó ®¶m b¶o nguån nguyªn liÖu phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh. 1.2.5. Thùc hiÖn tèt c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é cña nhµ n­íc vÒ qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh, phÊn ®Êu h¹ phÝ l­u th«ng, nép ®ñ c¸c lo¹i thuÕ theo luËt ®Þnh cho Nhµ n­íc. 1.3. VÒ quyÒn h¹n. 1.3.1. §­îc më c¸c cöa hµng, ®¹i lý trong n­íc ®Ó tuyªn truyÒn, giíi thiÖu vµ b¸n bu«n, b¸n lÏ c¸c s¶n phÈm cña Nhµ m¸y. 1.3.2. §­îc tham gia c¸c héi chî triÔn l·m thuèc l¸ trong vµ n­íc ngoµi, ®­îc cö c¸c c¸n bé ra n­íc ngoµi tham quan, häc tËp, tiÕp cËn thÞ tr­êng theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt. 1.3.3. §­îc ®µm ph¸n ký kÕt c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu vµ liªn kÕt víi c¸c h·ng thuèc l¸ ngo¹i theo qui ®Þnh cña nhµ n­íc vµ ph¸p luËt quèc tÕ. 1.3.4. §­îc ®Æt c¸c ®¹i diÖn, chi nh¸nh cña nhµ m¸y trong vµ ngoµi n­íc theo qui ®Þnh cña Nhµ n­íc ViÖt nam vµ c¸c n­íc së t¹i, ®­îc thu thËp vµ cung cÊp th«ng tin vÒ kinh tÕ, thÞ tr­êng thÕ giíi. 2. Ph©n tÝch m«i tr­êng bªn ngoµi. 1.1 M«i tr­êng tæng qu¸t (M«i tr­êng KTQD) Sau h¬n m­êi n¨m ®æi míi, chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng thÞ tr­êng, nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· cã nh÷ng thµnh tùu to lín. Song bªn c¹nh ®ã cßn béc lé nh÷ng khuyÕt ®iÓm, tµn dù cña c¬ chÕ cò vµ cßn nhiÒu bÊt hîp lý tõ sù qu¶n lý vÜ m« tõ phÝa nhµ n­íc ®· h¹n chÕ sù cè g¾ng cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ nãi chung vµ Nhµ m¸y nãi riªng. H¬n n÷a, nh­ chóng ta ®· biÕt ngµnh thuèc l¸ lµ ngµnh kh«ng ®­îc nhµ n­íc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, nªn nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt tõ ng©n s¸ch lµ kh«ng cã. ®©y lµ khã kh¨n lín cho ngµnh thuèc l¸ nãi chung vµ nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long nãi chung. 2.2. Ph©n tÝch m«i tr­êng Ngµnh: Ph©n tÝch m«i tr­êng kinh doanh nh»m dù ®o¸n nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng, sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt, t×m hiÓu ®èi thñ c¹nh tranh. 2.1.1. Dù ®o¸n thÞ tr­êng: 27
  28. HiÖn nay Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long ®ang chiÕm gi÷ kho·ng 18% thÞ tr­êng thuèc l¸ c¶ n­íc, gÇn b»ng 23% so víi Tæng c«ng ty thuèc l¸ viÖt Nam, kho¶ng h¬n 40% so víi hiÖp héi thuèc l¸ ViÖt Nam vµ kho¶ng trªn 50% thÞ tr­êng thuèc l¸ miÒn B¾c. §èi víi nhµ m¸y, gi÷ v÷ng vµ më réng thÞ tr­êng lµ c«ng viÖc hÕt søc khã kh¨n nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t nh­ hiÖn nay. ViÖc ph©n tÝch m«i tr­êng kinh doanh nh»m dù ®o¸n chÝnh x¸c nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai. BiÕn ®éng cña thÞ tr­êng bao gåm hai nh©n tè vµ gi¸ c¶ s¶n phÈm. Nguyªn nh©n chÝnh cña sù biÕn ®éng nµy lµ do sù thay ®æi cña nhu cÇu thÞ tr­êng, nhµ m¸y dù ®o¸n ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng c¨n cø vµo s¶n l­îng tiªu thô c¸c n¨m tr­íc ®©y vµ l­oùng ®Æt hµng cho n¨m nay. ThÞ tr­êng t­¬ng lai cña nhµ m¸y dù ®Þnh sÏ lµ c¸c tØnh miÒn trung vµ miÒn nam. c¨n cø vµo tØ lÖ thÞ phÇn cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, nhµ m¸y sÏ x¸c ®Þnh ®­îc t­¬ng ®èi chÝnh x¸c thÞ phÇn sÏ chiÕm gi÷ ®­îc trong t­¬ng lai. §i ®«i víi dù ®o¸n ®­îc nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng th× quan träng kh«ng kÐm lµ viÖc t×m hiÓu c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. 2.1.2. T×m hiÓu ®èi thñ c¹nh tranh: KÕt qu¶ kinh doanh nh÷ng n¨m gÇn ®©y cho thÊy thÞ tr­êng tiªu thô cña Nhµ m¸y bÞ s¶n phÈm cña c¸c nhµ m¸y kh¸c nh­ Sµi gßn, vÜnh Héi c¹nh tranh lÊn ¸t vµ lµm gi¶m thÞ phÇn. Cã thÓ h×nh dung ra vÞ trÝ c¹nh tranh cña nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long trong t­¬ng lai (VÒ mÆt s¶n xuÊt) qua b¶ng tæng kÕt sau: STT Nhµ m¸y §¬n vÞ N¨ng lùc N¨ng lùc dù thuèc l¸ thiÕt kÕ kiÕn 1 Hµ b¾c Tr bao/n¨m 60 200 2 Sµi Gßn Tr bao/n¨m 450 500 3 VÜnh Héi Tr bao/n¨m 400 400 4 B¾c s¬n Tr bao/n¨m 80 100 5 Th¨ng Long Tr bao/n¨m 120 400 Víi n¨ng lùc thiÕt kÕ lµ 120 triÖu bao/n¨m vµ sÏ ®­îc n©ng lªn 400 triÖu bao/n¨m trong thêi gian tíi, nhµ m¸y hoµn toµn cã kh¶ n¨ng cung øng ra thÞ tr­êng mét khèi l­îng s¶n phÈm lín. Song víi n¨ng lùc s¶n xuÊt cao h¬n, céng víi ­u thÕ vÒ vèn, c«ng nghÖ s¶n xuÊt còng nh­ vÒ uy tÝn trªn thÞ tr­êng thuèc l¸ , hai nhµ m¸y thuèc l¸ Sµi Gßn vµ VÜnh héi ®· chiÕm mét thÞ phÇn kh¸ lín thÞ tr­ßng cña nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long vµ c¸c nhµ m¸y kh¸c. Víi nh÷ng ­u thÕ nh­ vËy nªn hai nhµ m¸y nµy chñ tr­¬ng c¹nh tranh víi nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long b¨ng gi¸ c¶. Cô thÓ lµ khi tung s¶n phÈm míi ra thÞ tr­êng, nhµ m¸y chÊp nhËn møc l·i thÊp ®Ó cã thÓ b¸n ra s¶n phÈm víi gi¸ thÊp nh»m khuyÕn khÝch ng­êi tiªu dïng, bªn canh ®ã cßn cã h­ëng 28
  29. hoa hång vµ c¸c chÕ ®é th­ëng kh¸c cho c¸c ®¹i lý ®Ó khuyÕn khÝch hä b¸n s¶n phÈm cña nhµ m¸y m×nh Sau mét thêi gian khi ®· ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn vµ quen víi s¶n phÈm th× sÏ t¨ng dÇn gi¸ lªn ®Ó bï l¹i phÇn hao hôt tr­íc ®ã. víi nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long còng cã chÝnh s¸ch gi¸ t­¬ng tù nh­ng phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ tr­íc vµ gi¸ sau khi t¨ng lµ kh«ng ®¸ng kÓ. Ngoµi ra cßn mét ®èi thñ c¹nh tranh ®¸ng gêm cña nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long mµ kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn lµ thuãc l¸ nhËp lËu tõ c¸c n­íc l¸ng giÒng ®Æc biÖt lµ tõ Trung Quèc. L­îng thuèc nµy t­¬ng ®èi lín kho¶ng 200 triÖu bao/n¨m, l­îng thuèc nµy cßn lín h¬n s¶n l­îng thuèc hµng n¨m cña nhµ m¸y , ®©y lµ khã kh¨n rÊt lín ®èi víi viÖc tiªu thô s¶n phÈm cña nhµ m¸y v× nh÷ng s¶n phÈm nhËp lËu kh«ng ph¶i ®ãng thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, do vËy gi¸ c¶ th­êng thÊp h¬n vµ h¬n n÷a mÉu m· cña nã th­êng ®Ñp, chÊt l­îng cao vµ ®­îc nhiÒu ng­êi tiªu dïng ­u thÝch. céng thªm víi mèt sÝnh hµng ngo¹i nã cµng lµm cho kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña thuèc l¸ néi khã kh¨n h¬n. §øng tr­íc søc Ðp c¹nh tranh ®ã, ®Ó kh«ng bÞ ®¸nh b¹i trªn thÞ tr­êng th× nhµ m¸y cÇn cã chiÕn l­îc s¶n phÈm hîp lý nh»m t¨ng c­êng tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm, më réng thÞ tr­êng cho doanh nghiÖp. Víi môc tiªu ®ã, c«ng viÖc t×m hiÓu ®èi thñ c¹nh tranh chØ cã thÓ ®­îc coi lµ hoµn chØnh khi lËp ra hå s¬ c¹nh tranh. Néi dung chÝnh cña hå s¬ c¹nh tranh lµ ®Æt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trong mèi t­¬ng quan víi c¸c s¶n phÈm c¹nh tranh kh¸c. Néi dung cña hå s¬ c¹nh tranh ph¶n ¸nh: - C¸c s¶n phÈm cïng lo¹i ®ang l­u hµnh trªn thÞ tr­êng vÒ mÆt nguån gèc, ®Æc tÝnh, ­u nh­îc ®iÓm - C¸c biÖn ph¸p qu¶n lý, tiªu thô, c¹nh tranh cña ®èi thñ. - TriÓn väng s¶n phÈm vµ thÞ tr­êng s¶n phÈm. - c¸ch thøc s¶n xuÊt nh­ bÝ quyÕt, c«ng nghÖ vµ c¸c th«ng tin vÒ nguån lùc cña ®èi thñ. Tãm l¹i, viÖc ph©n tÝch m«i tr­êng kinh doanh cña nhµ m¸y Lµ c¨n cø quan träng ®Ó x¸c ®Þnh môc tiªu trong c«ng t¸c x©y dùng chiÕn l­îc s¶n phÈm. §ång thêi tõ ®ã v¹ch ra kÕ ho¹ch hç trî nh»m khai th¸c n¨ng lùc cña doanh nghiÖp trong thùc hiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm. 2.1.3. Mèi ®e do¹ cña s¶n phÈm thay thÕ. S¶n phÈm thuèc l¸ kh«ng cã nhiÒu s¶n phÈm thay thÕ , s¶n phÈm thay thÕ trùc tiÕp nhÊt lµ c¸c lo¹i thuèc vÊn. Theo thèng kª th× cã kho¶ng 13 % nam giíi n­íc ta hót thuèc lµo, 12% hót c¶ thuèc l¸ vµ thuèc lµo, 6% hót thuèc vÊn. Sè ng­êi hót thuèc lµo chñ yÕu tËp trung ë n«ng th«n, miÒn nói vµ chñ yÕu lµ tõ tuæi trung niªn trë lªn. Hót thuèc lµo lµ rÊt bÊt tiÖn do èng ®iÕu cång cÒnh kh«ng thÓ ®em theo mäi n¬i, mäi lóc nh­ thuèc l¸ vµ mét sè lý do thÈm mü ®ång thêi viÖc trång thuèc lµo mÊy n¨m gÇn ®©y cã xu h­íng gi¶m 29
  30. do vËy thuèc lµo kh«ng thÓ lµ ®èi thñ c¹nh tranh víi thuèc l¸. víi xu h­íng cña ®êi sèng hiÖn ®¹i th× thuèc l¸ sÏ dÇn thay thÕ thuèc lµo. s¶n phÈm thø hai cã thÓ thay thÕ thuèc l¸ lµ x×gµ, mÆc dï rÊt phæ biÕn ë mét sè n­íc nh­ng ë ViÖt nam th× nã cßn míi mÏ vµ hÇu nh­ ch­a xuÊt hiÖn vµ c¹nh tranh ®¸ng kÓ so víi s¶n phÈm thuèc l¸. Cu«Ý cïng lµ ma tuý nh­ng nã bÞ cÊm sö dông vµ bu«n b¸n. Do ®ã nã t¸c ®éng kh«ng ®¸ng kÓ ®Õn thÞ tr­êng thuèc l¸. Tãm l¹i, thÞ tr­êng thuèc l¸ kh«ng cÇn lo l¾ng g× ®Õn c¸c s¶n phÈm thay thÕ. nh­ng còng kh«ng thÓ ®éc t«n mµ ®Æt gi¸ cao v× sù nh¹y c¶m cña ng­êi tiªu dïng vµ sù tån t¹i cña ngµnh cßn phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c. 3. Ph©n tÝch m«i tr­êng bªn trong. 3.1. Ph©n tÝch ®Æc diÓm cña s¶n phÈm ngµnh thuèc l¸. Thuèc l¸ lµ s¶n phÈm phôc vô cho nhu cÇu "tinh thÇn". Ng­êi ta hót nã v× coi nã nh­ mét thø "thuèc an thÇn" mét thø thuèc kÝch thÝch ®Ó hä lµm viÖc cã chÊt l­îng h¬n hoÆc ®Ó v­ît qua nh÷ng có sèc tinh thÇn. Thuèc l¸ ®­îc sö dông c¶ lóc vui, lóc buån, lóc lµm viÖc thËm trÝ c¶ lóc ch¬i. Thuèc l¸ ®· trë thµnh c«ng cô khi giao tiÕp. Thuèc l¸ trë thµnh mét nh©n tè ®Ó thóc ®Èy c¸c cuéc giao tiÕp thµnh c«ng. Thuèc l¸ lµ thø dÔ nghiÖn nªn nhu cÇu tiªu dïng thuèc l¸ cã xu h­íng t¨ng lªn c¶ vÒ chÊt l­îng vµ sè l­îng. Tuy thuèc l¸ lµ s¶n phÈm cã h¹i cho søc khoÎ nªn kh«ng ®­îc khuyÕn khÝch tiªu dïng, bÞ chÝnh phñ cÊm tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, vµ lµ mÆt hµng ph¶i chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt víi møc thuÕ suÊt cao. §iÒu nµy ®· gi©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long. Thuèc l¸ lµ s¶n phÈm rÊt dÔ mèc ®ßi hái s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ph¶i tiªu thô nhanh vµ c¸c kh©u baá qu¶n vËn chuyÓn lu«n ®­îc chó ý tíi ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm khi tíi tay ng­êi tiªu dïng. 3.2. §Æc ®iÓm vÒ c¬ cÊu tæ chøc vµ nhiÖm vô cña c¸c phßng ban. 3.2.1. Phßng hµnh chÝnh. Thùc hiÖn chøc n¨ng gióp viÖc Gi¸m §èc vÒ tÊt c¶ c«ng viÖc liªn quan ®Õn c«ng t¸c hµnh chÝnh trong Nhµ m¸y Cã nhiÖm vô qu¶n lý vÒ v¨n th­, l­u tr÷ tµi liÖu, b¶o mËt, ®èi néi, ®èi ngo¹i, qu¶n lý vÒ c«ng t¸c XDCB vµ hµnh chÝnh qu¶n trÞ, ®êi sèng, y tÕ, 3.2.2. phßng Tæ chøc - B¶o vÖ 30
  31. Thùc hiÖn chøc n¨ng tham m­u gióp viÖc vµ chÞu sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña Gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c lao ®éng - tæ chøc vµ an ninh quèc phßng Cã nhiÖm vô gióp viÖc GiÊm §èc lËp ph­¬ng ¸n vÒ c«ng t¸c tæ chøc bé m¸y qu¶n lý s¶n xuÊt, X©y dùng ph­¬ng ¸n c¸n bé kÕ cËn vµ cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o bæ nhiÖm, bç xung c¸n bé cho c¸c ®¬n vÞ; qu¶n lý c¸n bé, lao ®éng, tiÒn l­¬ng, BHL§, ATL§ - VSL§, ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt, gi¶i quyÕt c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch cho ng­êi lao ®éng. Thùc hiÖn b¶o vÖ Nhµ m¸y, PCCC, an ninh chÝnh trÞ, kinh tÕ, trËt tù trong nhµ m¸y. Thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô vÒ qu©n sù ®Þa ph­¬ng. 3.2.3. Phßng Tµi vô Thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng tham m­u gióp viÖc Gi¸m ®èc vÒ mÆt tµi chÝnh - kÕ to¸n Nhµ m¸y. Cã nhiÖm vô: Tæ chøc qu¶n lý mäi ho¹t ®éng liªn quan ®Õn c«ng t¸c tµi chÝnh - kÕ to¸n cña Nhµ m¸y nh­ : tæng hîp, thu chi, c«ng nî, gi¸ thµnh, h¹ch to¸n, dù to¸n sö dông nguån vèn, qu¶n lý tiÒn mÆt, nh©n phiÕu, thanh to¸n, tin häc, qu¶n lý nghiÖp vô thèng kª ë c¸c ®¬n vÞ 3.2.4. Phßng KÕ ho¹ch - VËt t­ Thùc hiÖn chøc n¨ng tham m­u, gióp viÖc Gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c kÕ ho¹ch s¶n xuÊt - kinh doanh cña nhµ m¸y. Cã nhiÖm vô lËp kÕ ho¹ch vÒ nhu cÇu vËt t­ phôc vô cho s¶n xuÊt - kinh doanh theo n¨m, quÝ, th¸ng, ký kÕt hîp ®ång, t×m nguån mua s¾m vËt t­, b¶o qu¶n, cÊp ph¸t phôc vô kÞp thêi cho s¶n xuÊt. Tæng hîp b¸o c¸o lªn cÊp trªn theo ®Þnh kú s¶n xuÊt th¸ng, tuÇn. 3.2.5. Phßng Nguyªn liÖu Thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng tham m­u, gióp viÖc Gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c nguyªn liÖu thuèc l¸ theo yªu cÇu s¶n xuÊt - kinh doanh. NhiÖm vô: VÒ n«ng nghiÖp, nghiªn cøu thç nh­ìng, gièng thuèc l¸, thùc nghiÖn, tæ chøc hîp ®ång, chØ ®¹o kÕ ho¹ch vÒ gieo trång, ch¨m sãc, h¸i sÊy. LËp kÕ ho¹ch, ký kÕt hîp ®ång thu mua nguyªn liÖu theo vïng, cÊp, chñng lo¹i theo chØ thÞ cña Gi¸m ®èc. Qu¶n lý sè l­îng tån kho, tæ chøc b¶o qu¶n nhËp xuÊt theo quy ®Þnh, qu¶n lý cung øng vËt t­ n«ng nghiÖp (nÕu cã) , qu¶n lý kho phÕ liÖu, phÕ phÈm. 3.2.6. Phßng Kü thuËt c¬ ®iÖn Thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng tham m­u, gióp viÖc gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c kü thuËt, vÒ qu¶n lý m¸y mãc thiÕt bÞ, ®iÖn, h¬i, n­íc, l¹nh cña nhµ m¸y. Cã nhiÖn vô: Theo dâi, qu¶n lý toµn bé trang thiÕt bÞ kü thuËt, c¬ khÝ, thiÕt bÞ chuyªn dïng, chuyªn ngµnh, ®iÖn, h¬i, l¹nh, n­íc c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. LËp kÕ ho¹ch vÒ ph­¬ng ¸n ®Çu t­ chiÒu s©u, phô tïng thay thÕ 3.2.7. Phßng Kü thuËt - C«ng nghÖ 31
  32. Thùc hiÖn chøc n¨ng gióp viÖc Gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c kü thuËt s¶n xuÊt cña Nhµ m¸y. Phßng KTCN cã nhiÖm vô: NhËn chØ thÞ trùc tiÕp cña Gi¸m ®èc vµ thùc hiÖn nhiÖm vô qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm, chÊt l­îng nguyªn liÖu, vËt t­, h­¬ng liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nghiªn cøu phèi chÕ s¶n phÈm míi c¶ néi dung vµ h×nh thøc bao b× phï hîp víi thÞ hiÕu, thÞ tr­êng tõng vïng. Qu¶n lý quy tr×nh c«ng nghÖ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹i Nhµ m¸y qu¶n lý chØ tiªu lý ho¸ vÒ nguyªn liÖu, s¶n phÈm, n­íc Tham gia c«ng t¸c m«i tr­êng vµ ®µo t¹o thî kü thuËt, th­êng trùc héi ®ång s¸ng kiÕn Nhµ m¸y. 3.2.8. Phßng KCS Thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng gióp viÖc Gi¸m ®èc vÒ viÖc qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm. Cã nhiÖm vô: KiÓm tra, gi¸m s¸t vÒ chÊt l­îng nguyªn liÖu, vËt t­, vËt liÖu khi nhµ cung øng §­a vÒ nhµ m¸y. KiÓm tra, gi¸m s¸t vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm trªn tõng c«ng ®o¹n, trªn d©y truyÒn s¶n xuÊt, ph¸t hiÖn sai sãt b¸o c¸o ®Ó gi¸m ®èc chØ thÞ kh¾c phôc. KiÓm tra, gi¸m s¸t vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm khi suÊt kho, kiÓm tra, kÕt luËn nguyªn nh©n hµng bÞ tr¶ l¹i hoÆc hµng gi¶ (nÕu cã) . Qu¶n lý c¸c dông cô ®o l­êng ®­îc trang bÞ. 3.2.9. Phßng Tiªu thô: Thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng tham m­u Gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm cña nhµ m¸y. Cã nhiÖn vô: LËp kÕ ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm tõng th¸ng, quý, m¨n cho tõng vïng vµ tõng ®¹i lý. Theo dâi t×nh h×nh tiªu thô tõng vïng, miÒn d©n c­, kÕt hîp víi phßng thÞ tr­êng më réng diÖn tiªu thô. Thùc hiÖn ký kÕt hîp ®ång tiªu thô, b¸n hµng Tæng hîp b¸o c¸o kÕt qu¶ tiªu thô vÒ sè l­îng, chñng lo¹i theo quy ®Þnh ®Ó Gi¸m ®èc ®¸nh gi¸ vµ cã quyÕt ®Þnh vÒ ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt - kinh doanh trong thêi gian tíi. 3.2.10. Phßng ThÞ tr­êng Thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng gióp viÖc cho Gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c thÞ tr­êng vµ chÞu sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña Gi¸m ®èc Nhµ m¸y. Phßng cã nhiÖm vô: Theo dâi, ph©n tÝch diÔm biÕn thÞ tr­êng qua bé phËn nghiªn cøu thÞ tr­êng, tiÕp thÞ, ®¹i lý So¹n th¶o vµ ®Ò ra c¸c ch­¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch, chiÕn l­îc, tham gia c«ng t¸c ®iÒu hµnh ho¹t ®éng M¶keting, t×m c¸c h×nh thøc thøc qu¶ng c¸o s¶n phÈm, tham gia c«ng t¸c thiÕt kÕ qu¶ng c¸o, thiÕt kÕ s¶n phÈm míi, tham gia triÓn l·m, héi chî 3.2.11. Ph©n x­ëng Sîi 32
  33. Thùc hiÖn chøc n¨ng trùc tiÕp s¶n xuÊt sîi thuèc l¸ ®Ó c¸c ph©n x­ëng kh¸c tiÕn hµnh cuèn ®iÕu vµ ®ãng bao Cã nhiÖm vô thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc, c¸c chØ tiªu kÕ hoach vÒ s¶n xuÊt sîi. 3.2.12. Ph©n x­ëng bao mÒm: Thùc hiÖn chøc n¨ng trùc tiÕp s¶n xuÊt c¸c lo¹i thuèc l¸ cã vµ kh«ng cã ®Çu läc bao mÒm. Trùc tiÕp chÞu sù qu¶n lý cña gi¸m ®èc. Cã nhiÖm vô thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc, c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch cña nhµ m¸y vÒ s¶n xuÊt thuèc lµ bao mÒm, cã vµ kh«ng cã ®Çu läc. 3.2.13. Ph©n x­ëng bao cøng Thùc hiÖn chøc n¨ng trùc tiÕp s¶n xuÊt c¸c lo¹i thuèc l¸ cã vµ kh«ng cã ®Çu läc bao cøng. Trùc tiÕp chÞu sù qu¶n lý cña gi¸m ®èc. Cã nhiÖm vô thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc, c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch cña nhµ m¸y vÒ s¶n xuÊt thuèc lµ bao cøng, cã vµ kh«ng cã ®Çu läc. 3.2.14. Ph©n x­ëng DUNHIL §©y lµ ph©n x­ëng liªn kÕt (chó ý lµ kh«ng ph¶i liªn doanh) cña nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long víi tËp ®oµn BAT. Víi h×nh thøc sau: TËp ®oµn BAT b¸n c¸c nguyªn liÖu, m¸y mãc d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®©ï vµo cho nhµ m¸y. Nhµ m¸y trùc tiÕp s¶n xuÊt. Sau ®ã b¸n l¹i thµnh phÈm cho tËp ®oµn DUNHIL. 3.2.15. Ph©n x­ëng Phô trî - C¬ ®iÖn: Thùc hiÖn chøc n¨ng ®¶o b¶o sù ho¹t ®éng cña c¸c m¸y mãc, s÷u ch÷a khi cã háng hãc x¶y ra. ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé khÝ nÐn, h¬i, n­íc cho sù vËn hµnh cña m¸y mãc (nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¸y mãc, d©y chuyÒn c«ng nghÖ chñ yÕu ho¹t ®éng b»ng h¬i vµ n­íc) ë c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt vµ cho sinh ho¹t cña toµn nhµ m¸y. 3.2.16. ph©n x­ëng 4 ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ s¶n xuÊt : In hßm caton, may khÈu trang, g¨ng tay, ®å dïng b¶o hé lao ®éng 3.2.17. §éi b¶o vÖ: Thùc hiÖn nhiÖm vô b¶o vÖ nhµ m¸y, PCCC, an ninh chÝnh trÞ, kinh tÕ, trËt tù trong Nhµ m¸y. Thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô vÒ c«ng t¸c qu©n sù ®Þa ph­¬ng. 3.2.18. §éi xe: Chiu tr¸ch nhiÖm vÒ v©n chuyÓn nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm thuèc l¸ theo sù ®iÒu ®éng cña gi¸m ®èc. 3.2.19.§éi Bèc xÕp. ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ bèc xÕp hµng ho¸ nguyªn vËt liÖu cña nhµ m¸y khi cã ®iÒu ®éng. 33
  34. 3.3. §Æc ®iÓm vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ. lo¹i thiÕt bÞ N¨m ®­a Nguån gèc C«ng xuÊt c«ng xuÊt vµo sö dông thiÕt kÕ thùc tÕ 1 d©y chuyÒn 1993 Trung quèc 2,5 1,5 s¶n xuÊt sîi tÊn/giê tÊn/ giê 4 m¸y cuèn 1981 Trung quèc 1000 700 ®iÕu (baomÒm) ®iÕu/phót ®iÕu/ phót 1 m¸y cuèn 1984 TiÖp Kh¾c 1500 700 ®iÕu/phót ®iÕu C7 ®iÕu/phót 1 m¸y cuèn 1985 Trung quèc 3000 1000 ®Çu läc AC11 ®iÕu/phót ®iÕu/phót 1 m¸y cuèn §l 1992 V­¬ng quèc 2500 2000 Mak 8 - Mak 3 Anh ®iÕu/phót ®iÕu/phót 1 m¸y ®ãng 1973 §«ng ®øc 130 bao/phót 120 bao/phót bao (§B) 1 m¸y §B 1985 T©y ®øc 150 bao/phót 110 bao/phót 3 m¸y ®ãng 1991 Ph¸p 120 bao/phót 110 bao/phót bao HLP 1 m¸y cuèn §l 1994 Trung quèc 2200 2000 YJ14-YJ23 ®iÕu/phót ®iÕu/phót D©y chuyÒn 2000 Ph¸p 6000 4700 DECCUPLE ®iÕu/phót ®iÕu/phót Nh×n chung, thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña nhµ m¸y ngµy cµng ®­îc hiÖn ®¹i vµ theo ®ã lµ chÊt l­îng s¶n phÈm ngµy cµng t¨ng, phÕ phÈm ngµy cµng Ýt vµ tiÕt kiÖm ®­îc nhiªn liÖu. Bªn c¹nh nh÷ng d©y chuyÒn c«ng nghÖ cã c«ng suÊt thiÕt kÕ thÊp, sö dông nhiÒu lao ®éng (tån t¹i chñ yÕu lµ ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi), Nhµ m¸y còng ®· m¹nh d¹n ®Çu t­ mua s¾m, chuyÓn giao nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®Ó ®¸p øng sù ph¸t triÓn cña nhµ m¸y. ThÝ dô, nh­ d©y chuyÒn chÕ biÕn sîi, ®­îc coi lµ d©y chuyÒn hiÖn ®¹i nhÊt ®«ng nam ¸ hiÖn nay bëi : tõ tr­íc ®Õn nay nguyªn liÖu l¸ thuèc chØ sö dông ®­îc phÇn ngän, vøt bá phÇn cuéng nh­ng víi d©y chuyÒn nµy th× ®· tiÕt kiÖm tèi ®a nguyªn liÖu tõ viÖc sö dông ®­äc phÇn cuéng. Trong n¨m 2000 , nhµ m¸y còng ®· ®Çu t­ d©y chuyÒn m¸y cuèn vµ ®ãng bao cña Ph¸p víi c«ng xuÊt 6000®iÕu/ phót. Víi sù tù ®éng ho¸ hoµn toµn. 3.4. §Æc ®iÓm vÒ nguyªn vËt liÖu. Nguyªn liÖu chÝnh lµ l¸ thuèc l¸ vµ mét sè phô liÖu kh¸c: giÊy cuèn, ®Çu läc, giÊy d¸t vµng, giÊy b¹c thiÕc 34
  35. Nguån cung cÊp nguyªn liÖu: chñ yÕu do nhËp ngo¹i sîi thuèc dïng s¶n xuÊt ra c¸c nh·n m¸c thuèc cao cÊp nh­ dunhil, vinataba vµ mét phÇn l¸ thuèc l¸ trång trong n­íc, ®èi víi lo¹i nµy th× nhµ m¸y ph¶i qua c«ng ®o¹n thu mua, b¶o qu¶n, chÕ biÕn sîi thuèc. VÒ ®é ®a d¹ng cña nguyªn liÖu: ®­îc ph©n thµnh 17 cÊp kh¸c nhau dùa theo chÊt l­îng cña sîi thuèc vµ nã ®­îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra tõng m¸c thuèc kh¸c nhau. Mét sè ®Þnh møc vÒ nguyªn liÖu cña nhµ m¸y: Thuèc vinataba: 14 tÊn/triÖu bao Thuèc l¸ néi 17 tÊn/triÖu bao §Çu läc 3300 c©y/ngh×n bao GiÊy cuèn 92 kg/triÖu bao Nh·n bao cøng 103 tê/ tr¨m bao Nh½n bao mÒm 105 tê/tr¨m bao Tót 100,5 tê/tr¨m bao. 3.5. §Æc ®iÓm vÒ lao ®éng. Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long lµ mét doanh nghiÖp lín ngay tõ khi thµnh lËp ®· cã 233 c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ n¨m 1985 ®· lªn 2390 ng­êi. Víi viÖc quan t©m ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long còng coi lùc l­îng lao ®éng chÝnh lµ yÕu tè thóc ®Èy sö thµnh c«ng cña nhµ m¸y. Trong nh÷ng n¨m qua nhµ m¸y lu«n gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò lao ®éng. Bªn c¹nh viÖc tinh gi¶m biªn chÕ , nhµ m¸y kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng. n»m trªn ®Þa bµn cña Thµnh phè Hµ néi, xung quanh c¸c khu d©n c­ ®«ng ®óc, c¸c tr­êng ®¹i häc lín, Nhµ m¸y cã nhiÒu thuËn lîi trong viÖc x©y dùng ®éi ngò c¸n bé cã n¨ng lùc, tr×nh ®é tay nghÒ cao. HiÖ n nay, lùc l­îng lao ®«ng cña nhµ m¸y kho¶ng 1.196 ng­êi. Víi c¬ cÊu vÒ tr×nh ®é lao ®éng: - Tr×nh ®é lao ®éng cã b»ng ®¹i häc lµ 120 - Tr×nh ®é trung häc cã 170 ng­êi. - BËc thî b×nh qu©n 5/6 víi bËc thî c«ng nghÖ. - BËc thî b×nh qu©n 5/7 víi bËc thî c¬ khÝ. - Tû lÖ lao ®éng n÷ chiÕm 60% - Tû lÖ lao ®éng trùc tiÕp lµ 93% Hµng n¨m nhµ m¸y vÉn tæ chøc ®µo t¹o lao ®éng t¹i chç, ®ång thêi cö nhiÒu c«ng nh©n ®i ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ. Ngoµi ra hµng n¨m nhµ m¸y còng thu nhËn vµo lµm viÖc nhiÒu kü s­, cö nh©n kinh tÕ cã tr×nh ®é cao. Do vËy lùc l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é chÝnh lµ tiÒn ®Ò ®Ó nhµ m¸y cã thÓ thµnh c«ng trong m«i tr­êng kinh doanh thuèc l¸ ®Çy c¹nh tranh nh­ hiÖn nay. 35
  36. 4. C¸c môc tiªu cña chiÕn l­îc s¶n phÈm cña Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long trong n¨m 2001. 4.5. Nh÷ng môc tiªu chung cña chiÕn l­îc. C¨n cø vµo nh÷ng kÕt luËn rót ra tõ qu¸ tr×nh ph©n tÝch vµ dù b¸o vÒ qui m« thÞ tr­êng, xu h­íng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng, c¨n cø vµo nh÷ng môc tiªu tæng thÓ cña Nhµ m¸y trong n¨m 2000, chiÕn l­îc s¶n phÈm cña Nhµ m¸y n¨m 2000 ®­îc v¹ch ra nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu sau: C¸c chØ tiªu chung cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh n¨m 2000 ChØ tiªu §¬n vÞ Thùc hiÖn KÕ ho¹nh KH 2000 1999 2000 so víi TH1999(%) Doanh thu s¶n tû ®ång 582,552 595,783 102% xuÊt GTTSL Tû dång 530,419 542,700 102% S¶n l­îng TriÖu bao 202,210 204,000 101% Lao ®éng Ng­êi 1.184 1.190 103% Nép ng©n s¸ch Tû ®ång 219,300 229,000 104% lîi nhuËn Tû ®ång 17,321 16,800 97% Thu nhËp b×nh 1.000 1.450 1.650 114% qu©n ®ång Sè l­îng mÆt MÆt 5 3 60% hµng míi hµng 4.2. C¸c môc tiªu cô thÓ. 4.2.1 Víi ho¹t ®éng thu mua nguyªn vËt liÖu. Nh­ chóng ta ®· biÕt ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®iÕu thuèc l¸ nhµ m¸y ph¶i sö dông rÊt nhiÒu lo¹i nguyªn vËt liÖu mang ®Æc thï cña ngµnh thuèc l¸ nh­: - nguyªn liÖu: L¸ thuèc l¸ - VËt t­: GiÊy cuèn ®iÕu, giÊy b¹c thiÕc, giÊy s¸p vµng, bãng kÝnh, c¸c lo¹i h­¬ng liÖu C¨n cø vµo môc tiªu chung cña chiÕn l­îc s¶n phÈm vµ ho¹t ®éng nghiªn cøu dù b¸o thÞ tr­êng, môc tiªu cña ho¹t ®éng thô mua nguyªn vËt liÖu cña Nhµ m¸y n¨m 2000 lµ: - X©y dùng c¸c vïng nguyªn liÖu thuèc víi chÊt l­îng cao nh»m gi¶m dÇn nhËp khÈu nguyªn liÖu thuèc, chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh. 36
  37. - §èi víi c¸c lo¹i vËt t­ kh¸c:Thu mua c¸c phô liÖu trong n­íc ®· cã, tiÕn tíi c¾t hoµn toµn viÖc nhËp khÈu c¸c phô liÖu. Nh÷ng môc tiªu nµy ®­îc cô thÓ thµnh c¸c chØ tiªu sau: Lo¹i §¬n vÞ 1998 1999 KH 2000 Tæng NL trong n­íc TÊn 3250,1 3220 2000 vµ n­íc ngoµi Sîi, VËt t­ NhËp 755,055 750 750 ngo¹i s¶n xuÊt Vina Sîi nhËp ngo¹i s¶n 132,390 150 180 xuÊt Dunhill 4.2.2. §èi víi ho¹t ®éng tiªu thô. C¨n cø vµo môc tiªu tæng thÓ cña nhµ m¸y, viÖc nghiªn cøu vµ dù b¸o nhu cÇu cña thÞ tr­êng, Nhµ m¸y ®· ®Ò ra c¸c môc tiªu sau cho n¨m 2000: - §Èy m¹nh tiªu thô c¸c s¶n phÈm chÝnh cña nhµ m¸y nh­ Vinataba, Dunhill, Th¨ng long, Hoµn KiÕm, §iÖn Biªn ®Çu läc, - TiÕn hµnh viÖc b¸n thö mét s¶n phÈm míi cña nhµ m¸y. - Më réng tiªu thô vµo c¸c thÞ tr­êng tiÒn n¨ng nh­: Th¸i b×nh, vÜnh phóc, Phó thä, H¶i phßng, B¾c giang - XuÊt khÈu mét sè lo¹i thuèc chÊt l­îng cao. Môc tiªu trªn ®­îc cô thÓ thµnh c¸c chØ tiªu sau: ChØ tiªu §¬n vÞ 1998 1999 KH2000 SL s¶n xuÊt TriÖu bao 190,955 202,210 204,000 SL tiªu thô. triÖu bao 186,398 201,652 203,092 Tû lÖ tiªu thÞ % 97,61 99,72 99,80 s¶n phÈm s¶n xuÊt 5. C¸c gi¶i ph¸p chiÕn l­îc mµ Nhµ m¸y lùa chän. 5.1. §a d¹ng ho¸ s¶n phÈm nh»m phôc vô tèi ®a nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng ë c¸c m¶ng thÞ tr­êng kh¸c nhau vµ víi møc thu nhËp kh¸c nhau. Nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng rÊt phong phó vµ ®a d¹ng, lu«n cã xu h­íng thay ®æi theo cÊp bËc cao h¬n v× thÕ kh«ng thÓ ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng víi mét lo¹i s¶n phÈm duy nhÊt. MÆt kh¸c, xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm thuèc l¸ lµ mÆt hµng cã ®èi t­îng tiªu dïng t­¬ng ®èi réng r·i v¬Ý së thÝch vÒ mïi vÞ, ®é nÆng nhÑ, kh¸c nhau. Cã ng­êi thÝch hót lo¹i nÆng, 37
  38. cã ng­êi thÝch hót lo¹i nhÑ, l¹i cã ng­êi thÝch h­¬ng vÞ b¹c hµ hay theo mét lo¹i Gout duy nhÊt mµ hä quen dïng. Nhu cÇu vÒ thuèc l¸ cña c¸c tÇng líp d©n c­ kh¸c nhau cßn phô thuéc vµo thu nhËp. Thùc tÕ qua t×nh h×nh tiªu thô cña Nhµ m¸y cho thÊy ë c¸c thµnh phè lín nh­ Hµ Néi , H¶i phßng chñ yÕu dïng c¸c lo¹i s¶n phÈm cã ®Çu läc, ®Æc biÖt lµ ®Çu läc bao cøng nh­ Dunhil, Vinataba, Hång Hµ cã h×nh thøc ®Öp, chÊt l­îng cao. Cßn ë c¸c tØnh nh­ NhgÖ An, Thanh Ho¸, L¹ng S¬n, Lai Ch©u, S¬n La chñ yÕu lµ tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm kh«ng cã ®Çu läc hay ®Çu läc bao mÒm, cã chÊt l­îng thÊp h¬n vµ h×nh thøc còng sÊu h¬n. HiÖn nay, do thu nhËp nãi chung cña c¸c tÇng líp d©n c­ ngµy cµng t¨ng lªn kÐo theo sù thay ®æi cña thãi quen, thÞ hiÕu tiªu dïng. V× vËy, yªu cÇu vÒ c¸c lo¹i s¶n phÈm cao cÊp cã chÊt l­îng ngµy cµng cao h¬n, mÉu m· bao b× ®Ñp h¬n. Xu h­íng nµy kh«ng chØ ph¸t triÓn ë thµnh thÞ mµ cßn cßn ë c¸c vïng n«ng th«n NhËn thøc ®­îc ®iÒu nµy, mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n khi x©y dùng chiÕn l­îc s¶n phÈm cña Nhµ m¸y ®· ®Ò ra ph­¬ng h­íng: Thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm theo h­íng t¨ng chñng lo¹i s¶n phÈm cao cÊp, cã chÊt l­îng vµ gi¸ trÞ kinh tÕ cao, ®ång thêi gi¶m dÇn nh÷ng s¶n phÈm cã cÊp bËc thÊp. Thùc tÕ c«ng t¸c nµy cho thÊy: Tr­íc ®©y, c¬ cÊu chñng lo¹i s¶n phÈm cña Nhµ m¸y rÊt nghÌo nµn, chØ bao gåm mét sè lo¹i nh­ : §iÖn biªn, Th¨ng long, Sapa lµ nh÷ng s¶n phÈm kh«ng cã ®Çu läc, bao mÒm. B¾t ®Çu tõ n¨m 1990 trë l¹i ®©y, víi chñ tr­¬ng ®a d¹ng ho¸ nªn c¬ cÊu chñng lo¹i s¶n phÈm cña nhµ m¸y ®· cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ. §Õn nay, s¶n phÈm cña nhµ m¸y kh¸ phong phó vÒ chñng lo¹i, ®a d¹ng vÒ chÊt l­îng, ®¸p øng ®Çy ®ñ h¬n nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng ë thµnh thÞ còng nh­ ë n«ng th«n. Nh÷ng s¶n phÈm chÝnh cña nhµ m¸y bao gåm Vinataba, Dunhil, Hång hµ, Th¨ng long, Hoµn kiÕm lµ nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng lu«n æn ®Þnh, tån t¹i trong danh môc s¶n phÈm cña cña nhµ m¸y tõ n¨m 1990. Nh÷ng s¶n phÈm nµy cã kh¶ n¨ng tiªu thô lín, phæ biÕn ë c¸c thÞ tr­êng chÝnh cña nhµ m¸y. Bªn c¹nh ®ã cßn cã Thñ §«, ®iÖn biªn, ®èng ®a lµ nh÷ng s¶n phÈm cã t¸c dông hç trî cho nh÷ng s¶n phÈm chÝnh. C¨n cø vµo tÝnh chÊt bao b×, s¶n phÈm thuèc l¸ chia lµm hai lo¹i: - Thuèc l¸ bao cøng: Vinataba, Hång hµ, Dunhil. - Thuèc l¸ bao mÒm: Th¨ng long, hoµn kiÕm, ®iÖn biªn C¨n cø vµo tÝnh chÊt s¶n phÈm, chia lµm hai lo¹i: - Thuèc l¸ ®Çu läc: Vinataba, Hång hµ, Dunhil, Ba ®×nh, Th¨ng long, hoµn kiÕm - Thuèc l¸ kh«ng ®Çu läc: §èng ®a th­êng, ®iÖn biªn b¹c 38
  39. C¨n cø vµo gi¸ trÞ kinh tÕ vµ chÊt l­îng s¶n phÈm th× cã thÓ chia thµnh ba nhãm: Nhãm 1: gåm Vinataba, Hång Hµ, Dunhil, lµ nh÷ng s¶n phÈm cao cÊp, chÊt l­îng cao, ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ . Riªng Vinataba ®­îc thÞ tr­êng trong n­íc nhÊt lµ khu vùc phÝa b¾c rÊt ­a chuéng. Nhãm 2: C¸c s¶n phÈm §Çu läc bao mÒm, chÊt l­îng thuéc lo¹i trung b×nh hoÆc kh¸, gåm cã Th¨ng long, §èng ®a ®Çu läc, §iÖn biªn ®Çu läc, thñ ®«, Hoµn kiªm Nh÷ng s¶n phÈm nµy cã gi¸ c¶ võa ph¶i, kho¶ng 2000 VN§/bao. Chñ yÕu phôc vô cho tÇng líp d©n c­ cã thu nhËp thÊp vµ trung b×nh, nh÷ng ng­êi nghiÖn thuèc. Nhãm 3: S¶n phÈm kh«ng cã ®Çu läc, bao mÒm, chÊt l­îng thÊp nh­ ®iÖn biªn b¹c, ®èng ®a th­êng. Nh÷ng s¶n phÈm nµy tiªu thô chñ yÕu ë c¸c vïng n«ng th«n, miÒn nói víi gi¸ rÊt thÊp vµ chØ chiÕm tõ 15 - 16% s¶n l­îng s¶n xuÊt cña toµn nhµ m¸y. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, phong trµo bá hót thuèc l¸ trong nh©n d©n ngµy cµng lan réng, chñ tr­¬ng cña Nhµ n­íc kh«ng khuyÕn khÝch nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt thuèc l¸, l¹i ph¶i chÞu sù c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ tr­êng, nhµ m¸y ®· m¹nh d¹n tiÕn thªm mét b­íc n÷a trong c«ng t¸c ®a dang ho¸ s¶n phÈm cña m×nh, cô thÓ lµ: - T¨ng s¶n l­îng s¶n xuÊt vµ tiªu thô thuèc l¸ cao cÊp cã ®Çu läc vµ ®Çu läc bao cøng. - T¨ng s¶n l­îng thuèc l¸ cã h­¬ng vÞ b¹c hµ, h¹n chÕ ®éc h¹i cña chÊt nic«tin b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng. X©y dùng míi chñng lo¹i mÆt hµng, víi mçi lo¹i ®¸p øng mäi nhãm kh¸ch hµng kh¸c nhau. tuy nhiªn møc ®é phï hîp cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng vÉn ë møc t­¬ng ®èi. ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm cÊp thÊp nh­ §èng §a th­êng, ®iÖn biªn bao b¹c, lµ nh÷ng s¶n phÈm hÇu nh­ kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ nh­ng nhµ m¸y vÉn ph¶i duy tr× mÆc dô víi sè l­îng Ýt, nh­ng ®Ó nh»m môc tiªu tho¶ m·n mét c¸ch tèt nhÊt nhu cÇu ®a d¹ng cña ng­êi tiªu dïng. MÆt kh¸c còng lµ ®Ó Nhµ m¸y gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho lao ®éng, tËn dông triÖt ®Ó nguyªn liÖu vµ c«ng xuÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ. Nhµ m¸y tiÕp tôc ®Çu t­ nghiªn cøu nh»m phong phó ho¸ c¸c gout thuèc th«ng qua viÖc t¨ng thªm h­¬ng liÖu, ®é ®Ëm, mïi vÞ, mÇu s¾c cho ®iÕu thuèc. 5.2. §a d¹ng ho¸ s¶n phÈm kÕt hîp víi chuyªn m«n ho¸ s¶n phÈm ®Ó t¹o ra s¶n phÈm cã thÕ m¹nh cña nhµ m¸y. ChÊt l­îng s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh viÖc s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn hay kh«ng? chÊt l­îng ®ã cã ®¸p øng ®­îc nh÷ng nhu cÇu kh¾t khe cña kh¸ch hµng hay kh«ng? §©y lµ mét 39
  40. nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh hµnh vi tiªu dïng cña kh¸ch hµng vµ lµ c«ng cô ®Ó chñ ®oäng giµnh lîi thÕ c¹nh tranh trªn th­¬ng tr­êng ®èi víi nhµ m¸y. NhËn thøc râ ®iÒu nµy, trong chiÕn l­îc s¶n phÈm cña m×nh, Nhµ m¸y ®· ®­a ra ph­¬ng h­íng cô thÓ lµ : Kh«ng ngõng ®æi míi n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ®Ó tho¶ m·n ngµy mét tèt h¬n nhu cÇu cña quÇn chóng nh©n d©n. §Ó lµm ®­îc kh©u nµy, Nhµ m¸y ®· xem xÐt, ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸ch quan t×nh h×nh chÊt l­îng s¶n phÈm cña m×nh, ®Ó tõ ®ã ph¸t hiÖn ra nh÷ng ®iÓm m¹nh, yÕu cña c¶ vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm vµ c«ng t¸c qu¶n trÞ chÊt l­îng s¶n phÈm nh»m x¸c ®Þnh nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ. Thùc tÕ c«ng t¸c nµy cña Nhµ m¸y cho thÊy: ChÊt l­îng s¶n phÈm: B¶n th©n chÊt l­îng s¶n phÈm lµ hÖ thèng chØ sè vÒ ®Æc tÝnh vËt lý, ho¸ häc, sinh häc, t¹o ra gi¸ trÞ sö dông cña ®iÕu thuèc. Nh÷ng ®Æc tÝnh ®ã thÓ hiÖn ë c¸c ®iÓm sau: - VÒ h­¬ng th¬m: Tuú tõng lo¹i thuèc cã c¸c mïi vÞ kh¸c nhau nh­ b¹c hµ, cµ phª, døa, t¸o, nh­ng dï mang h­¬ng vÞ nµo th× ®iÕu thuèc khi hót còng ph¶i t¹o ra c¶m gi¸c dÔ chÞu, kh«ng ®­îc cã mïi h¨ng, ng¸i cña l¸ thuèc. - VÒ ®é nÆng: §é nÆng nhÑ lµ do nguyªn liÖu (sîi thuèc) quyÕt ®Þnh. C¸c m¸c thuèc kh¸c nhau cã ®é nÆng nhÖ kh¸c nhau, ®©y lµ chØ tiªu khiÕn ng­êi tiªu dïng quan t©m h¬n c¶ bëi nã lµ c¬ së ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm nµy víi s¶n phÈm kh¸c ®ång thêi ph¶n ¸nh chÊt l­îng cña m¸c thuèc. - VÒ khÈu vÞ: §iÕu thuèc ph¶i cã vÞ ®Ëm, ngät hoÆc dÞu g©y c¶m gi¸c hÊp dÉn ®èi víi ng­êi tiªu dïng. Quan träng lµ ph¶i t¹o ra ®­îc ®Æch tr­ng riªng cña mçi lo¹i. - VÒ ®é ch¸y : Mét ®iÕu thuèc g©y cÈm gi¸c ngon miÖng víi ng­êi hót th× yÕu tè ®é ch¸y cña thuèc còng ®ãng vai trß kh«ng kÐm phÇn quan träng. §iÕu thuèc ch¸y hÕt, ch¸y ®Òu, kh«ng t¾t gi÷u chõng. Tµn thuèc cã mÇu x¸m tr¾ng ®Òu. ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn ë tr×nh ®é s¶n xuÊt, b¶o qu¶n nguyªn liÖu vµ ®ãng gãi s¶n phÈm. - VÒ mÇu s¾c : Sîi thuèc ph¶i cã mÇu vµng hoÆc n©u, kh«ng xØn, kh«ng ®en, kh«ng bÞ vôn vµ ph¶i cã kÝch cë ®Òu ®Æn. 40
  41. B¶ng qui ®Þnh vÒ quy c¸ch s¶n phÈm chuÈn STT C¸c chØ tiªu Yªu cÇu vÒ kü thuËt 1 Cì sîi thuèc 0,8 mm sai sè 0,05 mm 2 Thuû phÇn: - Mïa kh« 12,75% sai sè 0,5% - Mïa Èm 12% sai sè 0,5 3 ChiÒu dµi: - Cã ®Çu läc 85mm sai sè 0,5 mm - Kh«ng ®Çu läc 70 mm sai sè 0,5 mm 4 Träng l­îng ®iÕu thuèc 20,5 g sai sè 0,5 g - VÒ mÉu m·, bao b×: Cïng víi viÖc n©ng chÊt l­îng cña s¶n phÈm thuèc ®iÕu , trong chiÕn l­îc s¶n phÈm cña m×nh, Nhµ m¸y ®· tiÕn hµnh c«ng t¸c n©ng cao chÊt l­îng bao b× ph¶i b¶o ®¶m hµi hoµ gi÷a h×nh thøc vµ néi dung, ®ång thêi ph¶i thùc hiÖn tèt chøc n¨ng cña bao b× lµ b¶o qu¶n, thÈm mü vµ th«ng tin. ChÊt l­îng nguyªn liÖu: §©y lµ yÕu tè cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh tíi chÊt l­îng s¶n phÈm nªn Nhµ m¸y rÊt chó träng ®Õn kh©u nµy tõ gieo trång tíi thu mua, b¶o qu¶n vµ ®­a vµo s¶n vµ ®­a vµo s¶n xuÊt. §èi víi nguyªn liÖu trong n­íc, Nhµ m¸y cö c¸n bé xuèng c¸c vïng chuyªn canh h­íng dÉn gieo trång h¸i sÊy theo ®óng kü thuËt. §i ®«i víi viÖc ph¸t triÓn nhiÒu gièng thuèc l¸ míi, n¨m 1993, nhµ m¸y ®· thÝ ®iÓm ®­îc gièng thuèc l¸ míi ë c¸c vïng Cao b»ng, L¹ng s¬n, Sãc s¬n. Khi thu mua, b¶o qu¶n ®Òu lµm rÊt chÆt chÏ theo qui ®Þnh, chÊt l­îng nguyen liÖu ®¹t tõ cÊp 1 ®Õn cÊp 4. Nguyªn liÖu ®­îc thu mua víi gi¸ c¶ hîp lý vµ cã khuyÕn khÝch ®èi víi nh÷ng vïng cã nguyªn liÖu thuèc thuéc lo¹i tèt. Ngay c¶ ®Õn khi ®­a vµo s¶n xuÊt, Nhµ m¸y vÉn thùc hiÖn quy chÕ kiÓm tra 100% c¸c kiÖn hµng chø kh«ng kiÓm tr x¸c suÊt. Do vËy, chÊt l­îng s¶n phÈm cña Nhµ m¸y lu«n ®­îc ®¶m b¶o æn ®Þnh. §Çu t­ m¸y mãc thiÕt bÞ: Thùc hiÖn ®Çy ®ñ ®Çu t­ theo chiÒu s©u, hiÖn ®¹i ho¸ ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao vµ æn ®Þnh, nhµ m¸y ®· nhËp d©y chuyÒn chÕ biÕn sîi khÐp kÝn cña trung quèc ®Ó n©ng cao chÊt l­îng chÕ biÕn nguyªn liÖu. Ngoµi ra, nhµ m¸y cßn thùc hiÖn ®Çu t­ chiÒu s©u cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt theo chiÒu h­íng sau: - NhËp mét sè m¸y cuèn ®iÕu ®Çu läc vµ d©u chuyÒn s¶n xuÊt bao, hép cøng ®Ó chñ ®éng s¶n xuÊt c¸c m¸c thuèc cao cÊp. 41
  42. - Trang bÞ hÖ thèng lß h¬i, ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, x©y dùng ph©n x­ëng khÐp kÝn ®Ó ng¨n ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng bªn ngoµi tíi s¶n phÈm. - N©ng cÊp hÖ thèng kho b¶o qu¶n s¶n phÈm vµ nguyªn liÖu. - Theo dái tu s÷a ®Þnh kú m¸y mãc thiÕt bÞ, kh«ng ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng. chÊt l­îng lao ®éng: ®©y lµ kh©u then chèt trong c«ng t¸c n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm cña nhµ m¸y. nguyªn liÖu tèt, m¸y mãc thiÕt bÞ tèt lµ ®iÒu kiÖn cÇn nh­ng tinh thÇn lao ®éng vµ ãc s¸ng t¹o cña con ng­êi míi lµ ®iÒu kiÖn ®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm hoµn thiÖn. Nhµ m¸y rÊt quan t©m chó träng ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé, sµng läc vµ n©ng cao tay nghÒ cña c«ng nh©n qua tæ chøc kiÓm tra, thi n©ng bËc nh»m n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng cña nhµ m¸y, ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm. 5.3. Nghiªn cøu s¶n phÈm míi: §©y lµ néi dung quan träng trong x©y dùng chiÕn l­îc s¶n phÈm cña nhµ m¸y, nhµ m¸y ®· nh×n nhËn: Nghiªn cøu ph¸t triÓn s¶n phÈm míi lµ c¬ së cho viÖc thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ l©u dµi cña Nhµ m¸y. Qu¸ tr×nh nghiªn cøu s¶n phÈm míi ®­îc tiÕn hµnh d­a trªn sù ph©n tÝch c¸c yÕu tè sau: - Nhu cÇu trªn thÞ tr­êng: Nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, nhu cÇu cña thÞ tr­êng thuèc l¸ n­íc ta lu«n biÕn ®éng vµ biÕn ®éng rÊt phøc t¹p, ®iÒu nµy ®ßi hái nhµ m¸y ph¶i lu«n bÊm s¸t thÞ tr­êng nh»m n¾m râ nh÷ng th«ng tin míi nhÊt, nhá nhÊt vÒ biÕn ®éng cña nhu cÇu trªn thÞ tr­êng. ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò Gout thuèc, tr­íc ®©y Nhµ m¸y th­êng s¶n xuÊt c¸c lo¹i thuèc theo Gout cña ®Þa ph­¬ng. ®Õn nay ng­êi tiªu dïng chuyÓn sang dïng thuèc theo Gout hçn hîp cña Mü b¾t nguån tõ c¸c lo¹i thuèc nhËp ngo¹i nh­ Marlboro, jet, Hero Theo xu h­íng nµy, c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt trong n­íc còng ®i vµo s¶n xuÊt mét sè lo¹i thuèc míi nh­ Souvenir, Joy, Memory, Mol kh¸ ®­îc ­u chuéng trªn thÞ tr­êng. theo ph¸n ®o¸n cña c¸c chuyªn gia th× t×nh h×nh ®Õn n¨m 2001 sù thay ®æi nhu cÇu vÒ Gout thuèc sÏ lµ : Gout hæn hîp 50%, Gout kiÓu Anh 30% vµ Gout ®Þa ph­¬ng chiÓm 20% trªn thÞ tr­êng. - D©y truyÒn s¶n xuÊt: TÝnh ®Õn thêi ®iÓm nµy d©y chuyÒn s¶n xuÊt cña nhµ m¸y t­¬ng ®èi ®ång bé vµ hiÖn ®¹i , tuy ch­a s¶n xuÊt ®­îc c¸c lo¹i thuèc l¸ cao cÊp ®Ó cã thÓ so s¸nh víi c¸c lo¹i thuèc ngo¹i nh­ng ®èi víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trùc tiÕp trong n­íc nh­ Sµi gßn, vÜnh héi th× t­¬ng ®­¬ng. Ngoµi d©y chuyÒn chÕ biÕn sîi víi c«ng suÊt 2,5 tÊn/giê cña Trung Quèc, trong n¨m 2000 nhµ m¸y cßn trang bÞ d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®ång bé tõ 42
  43. cuèn ®iÕu ®Õn ®èng kiÖn, víi tæng vèn ®Çu t­ 600tû ®ång, c«ng suÊt thiÕt kÕ lµ 6000 ®iÕu/phót, 300 bao/ phót. - Nguyªn liÖu s¶n xuÊt: Nguyªn liÖu s¶n xuÊt chÝnh cña nhµ m¸y chñ yÕu lµ nhËp ngo¹i. Nªn gi¸ nguyªn liÖu rÊt cao, phô thuéc nhiÒu vµo m«i tr­êng kinh tÕ thÕ giíi vµ tû gi¸ hèi ®o¸i gi÷a ®ång ViÖt nam vµ ®ång §« la. - kh¶ n¨ng tiªu thô: víi thÞ phÇn hiÖn cã nhµ m¸y dù tÝnh nÕu nh­ nghiªn cøu thµnh c«ng ®­îc c¸c s¶n phÈm míi phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng th× kh¶ n¨ng còng cè vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng cña nhµ m¸y sÏ rÊt cã triÓn väng. - Qui tr×nh ngiªn cøu ph¸t triÓn s¶n phÈm míi cña nhµ m¸y ®­îc tiÕn hµnh theo c¸c b­íc sau: Nghiªn cøu S¶n xuÊt thö chµo hµng rót kinh nghiÖm s¶n xuÊt hµng lo¹t Thùc tÕ c«ng t¸c nµy cña nhµ m¸y cho thÊy: TÝnh tõ n¨m 1991 ®Õn nay, nhµ m¸y ®· cho ra ®êi h¬n 20 nh·n hiÖu s¶n phÈm míi (§Õn th¸ng 3/2001 lµ 27 m¸c thuèc) chñ yÕu lµ lo¹i cã ®Çu läc. c¸c m¸c thuèc nµy phÇn nhiÒu lµ s¶n phÈm c¶i tiÕn tõ c¸c m¸c thuèc ®· cã tr­íc ®©y cña nhµ m¸y. - S¶n phÈm c¶i tiÕn bao gåm: thñ ®« ®Çu läc, ®iÖn biªn ®Çu läc, §èng ®a ®Çu läc, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng s¶n phÈm th«ng th­êng cña nhµ m¸y, ®èi míi vÒ h×nh thøc vµ vÒ chÊt l­îng, g¾n thªm ®©u läc n©ng cao gi¸ trÞ sö dông cña thuèc, ®¸p øng nhu cÇu ng­êi tiªu dïng. ngoµi ra Nhµ m¸y cßn cã s¶n phÈm Dunhil lµ s¶n phÈm liªn kÕt víi tËp ®oµn BAT s¶n xuÊt theo khuoon mÉu cña n­íc ngoµi nh»m phôc vô nh÷ng ®èi t­îng cã thu nhËp cao vµ c¹nh tranh víi nh÷ng s¶n phÈm nhËp lËu. C¸c s¶n phÈm míi hoµn toµn nh­: Mol, hoµn kiÕm, Viland, Palace, cã chÊt l­îng t­¬ng ®­¬ng víi c¸c lo¹i thuèc cã chÊt l­îng kh¸ cña mét sè nhµ m¸y trong n­íc. ®Æc biÖt lµ hoµn kiÕm Methol b¾t ®Çu s¶n xuÊt n¨m 1994 víi s¶n l­în khiªm tèn lµ 1.534.810 bao, ®Õn n¨m 1995 lµ 50.646.986 bao chØ ®øng sau vinataba, th× ®Õn n¨m 1998 ®· v­¬n lªn dÉn ®Çu vÒ s¶n l­îng víi 70.240.530 bao. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã còng cã nh÷ng s¶n phÈm sau mét thêi gian b¸n thö nghiÖm kh«ng ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn nh­ Picnic xanh, ®á, City, eva,happy, ThËm chØ cã s¶n phÈm tån t¹i trong danh môc chØ kho¶ng mét n¨m nh­ Vieta, centre, Tãm l¹i , viÖc ph¸t triÓn s¶n phÈm míi cña nhµ m¸y ®· ®­îc thùc hiÖn kh¸ tèt, mÆc dô bÞ h¹n chÕ bëi nhiÒu nguyªn nh©n c¶ chñ quan lÉn kh¸ch quan. VÒ phÝa nhµ m¸y, h¹n chÕ vÒ n¨ng lùc m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, hÖ thèng Marketing vµ viÖc triÓn khai thùc hiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm cßn nhiÒu bÊt cËp khiÕn tèc ®é tiªu thô chËm, søc thuyÕt phôc cña s¶n phÈm ch­a cao. Kh¸ch quan th× thÞ tr­êng thuèc l¸ th­êng xuyªn bÞ b·o hoµ do s¶n phÈm thuèc l¸ nhËp ngo¹i vµo chÊt l­îng cao h¬n, gi¸ rÏ h¬n. VÝ dô thuèc 43
  44. Dunhil cña nhµ m¸y cã gi¸ b¸n lÏ lµ 9000 ®ång/ bao th× thuèc l¸ nhËp lËu lµ 8000 ®ång /bao. ®©y thùc sù lµ khã kh¨n c¶n trë rÊt lín ®Õn viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm cña nhµ m¸y. 6. Thùc hiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm. 6.1 .LËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn. ViÖc triÓn khai, thùc hiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm lµ nhiÖm vô cña mäi c¸ nh©n, mäi phßng ban trong nhµ m¸y. ViÖc triÓn khai thùc hiÖn chØ cã thÓ thµnh cång khi cã sù phèi hîp nhÞp nhµng ho¹t ®éng cña mäi c¸ nh©n, ®¬n vÞ. ë cÊp doanh nghiÖp, viÖc triÓn khai chiÕn l­îc s¶n phÈm chØ thùc hiÖn ë viÖc x¸c ®Þnh nh÷ng ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng, thiÕt lËp c¸c môc tiªu, ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p tæng thÓ, cô thÓ ho¸, ph©n chia c¸c ho¹t ®éng cho tõng phßng ban, phèi hîp ho¹t ®éng cña c¸c phßng ban, kiÓm tra gi¸m s¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l­îc. Cßn chiÕn l­îc ®­îc thùc hiÖn nh­ thÕ nµo lµ nhiÖm vô cña tõng phßng ban. §Ó viÖc triÓn khai chiÕn l­îc s¶n phÈm cã hiÖu qu¶, sù phèi hîp ho¹t ®éng cña c¸c phßng nhÞp nhµng, ¨n ý víi nhau vµ trªn c¬ së chøc n¨ng , nhiÖm vô cña mçi phßng ban, chiªn l­îc s¶n phÈm ®­îc cô thÓ ho¸ thµnh nhiÖm vô cña tõng phßng ban nh­ sau: Ban gi¸m ®èc: §iÒu hµnh chung, phèi hîp ho¹t ®éng cña c¸c phßng ban. Phßng kÕ ho¹ch - VËt t­: - trùc tiÕp x©y dùng vµ thùc hiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm. - lËp c¸c kÕ ho¹ch hµng n¨m, dµi h¹n, chØ ®¹o s¶n xuÊt theo yªu cÇu cña thÞ tr­êng. - lËp kÕ ho¹ch vÒ nhu cÇu vËt t­ hµng th¸ng, quý, n¨m phôc vô cho s¶n xuÊt. phßng thÞ tr­êng: vµ phßng tiªu thô - Thùc hiªn c«ng t¸c ®iÒu tra, nghiªn cøu thÞ tr­êng. thu nhËp sè liÖu vÒ thÞ tr­êng, gi¸ c¶ tõ bé phËn nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Õn c¸c ®¹i lý vµ tõ kh¸ch hµng. Trªn c¬ së c¸c sè liÖu nµy tiÕn hµnh nghiªn cøu ph©n tÝch, x¸c ®Þnh, dù b¸o xu h­íng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng vµ cung cÊp cho phßng kÕ ho¹ch vËt t­ ®Ó lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ phôc vô cho c«ng t¸c x©y dùng chiÕn l­îc s¶n phÈm. - Phèi hîp víi phßng KTCN ®Ó nghiªn cøu s¶n phÈm míi, ®ã lµ cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh tiªu thô, thÞ hiÕu kh¸ch hµng Phßng Tµi vô: - ®¶m b¶o ®ñ nguån vèn cho c«ng t¸c x©y dùng vµ thùc hiÖn chiÕn l­îc cña nhµ m¸y - TiÕn hµnh ph©n tÝch tµi chÝnh trong nghiªn cøu kh¶ thi s¶n phÈm míi. 44
  45. - Thùc hiÖn viÖc ®¸nh gi¸ c«ng t¸c x©y dùng thùc hiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm vÒ mÆt tiÒn tÖ. Phßng nguyªn liÖu: - lËp kÕ ho¹ch, ký kÕt c¸c hîp ®ång thu mua nguyªn liÖu theo vïng, cÊp , chñng lo¹i tæ chøc b¶o qu¶n, cung øng nguyªn liÖu cho c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt. - tiÕn hµnh ph©n lo¹i c¸c cÊp ®é cña nguyªn liÖu sao cho phï hîp víi ®Æc tÝnh cña mçi lo¹i thuèc mµ trong chiÕn l­îc s¶n phÈm cña nhµ m¸y ®· nªu. Phßng KTCN: - chÞu tr¸ch nhiÖn vÒ nghiªn cøu s¶n phÈm míi, qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm, vËt t­, h­¬ng liÖu Phßng KCS: - KiÓm tra gi¸m s¸t vÒ chÊt l­îng nguyªn liÖu, vËt t­, vËt liÖu ®Çu vµo. - KiÓm tra, gi¸m s¸t chÊt l­îng s¶n phÈm. Phßng tæ chøc - b¶o vÖ: - Bæ xung nh©n lùc, bè chÝ, s¾p xÕp nh©n lùc cho viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña chiÕn l­îc s¶n phÈm. * C¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt: Thùc hiÖn c«ng t¸c s¶n xuÊt theo môc tiªu cña chiÕn l­îc s¶n phÈm, theo nhu cÇu thÞ tr­êng vµ ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu vÒ ®Þnh møc, chÊt l­îng s¶n phÈm. 6.2. Tæ chøc thùc hiÖn. Trªn c¬ së c¸c nhiªm vô cô thÓ cña c¸c phßng ban, Ban gi¸m ®èc chØ ®¹o c¸c phßng ban thùc hiÖn theo ®óng nhiÖm vô, chøc n¨ng ®· giao. 7. KiÓm tra, kiÓm so¸t, ®iÒu chØnh chiÕn l­îc. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm nÕu cã nh÷ng hiÖn t­îng, hµnh vi sai tr¸i víi kÕ ho¹nh hoÆc xuÊt hiÖn nh÷ng nh©n tè, c¬ héi míi th× c¸c phßng ban ph¶i tham m­u víi ban gi¸m ®èc ®Ó kÞp ®iÒu chØnh. III. §¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm ë Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long. 1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc. Qu¸ tr×nh x©y dùng vµ triÓn khai chiÕn l­îc s¶n phÈm cña Nhµ m¸y trong n¨m qua ®· d¹t ®­îc nh÷ng thµnh tÝch ®¸ng khÝch lÖ: 1.1. Víi ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng. 45
  46. Mét vµi n¨m gÇn ®©y Nhµ m¸y ®· b­íc ®Çu cã sù ®Çu t­ cho viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ coi ®ã lµ c¨n cø quan träng ®Ó x©y dùng chiÕn l­îc s¶n phÈm Nh»m lµm cho s¶n phÈm cña Nhµ m¸y ngµy cµng phï hîp h¬n víi nhu cÇu thÞ tr­êng. Thùc tÕ n¨m 2000 cho thÊy ,tuy viÖc ngiªn cøu vµ dù b¸o thÞ tr­êng cßn cã nh÷ng h¹n chÕ song nã ®· trë thµnh c¨n cø c¬ b¶n cho viÖc x¸c ®Þnh môc tiªu còng nh­ viÖc x¸c ®Þnh c¸c ph­¬ng h­íng, c¸c gi¶i ph¸p cña chiÕn l­îc s¶n phÈm. 1.2.Víi ho¹t ®éng nghiªn cøu s¶n phÈm míi. C«ng t¸c nghiªn cøu s¶n phÈm míi ®· b­íc ®Çu ®¹t ®­îc ®¸ng khÝch lÖ. Så l­îng mÆt hµng hiÖn nay cña nhµ m¸y lµ 27 , cao h¬n rÊt nhiÒu so víi thêi kú tr­íc. Trong n¨m 2000 sè s¶n phÈm míi ra ®êi cña nhµ m¸y lµ 2 s¶n phÈm tuy Ýt h¬n n¨m 1999 nh­ng hiÖu qña mang l¹i cao h¬n, ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo tæng l­îng s¶n phÈm tiªu thô cña nhµ m¸y. 1.3.VÒ c«ng t¸c triÓn khai chiÕn l­îc. 1.3.1. VÒ t×nh h×nh chung. T×nh h×nh thùc hiÖn c¸c môc tiªu chung cña Nhµ m¸y trong n¨m 2000 ChØ tiªu §¬n vÞ Thùc KÕ ho¹nh Thùc TH2000 TH hiÖn 2000 hiÖn so víi 2000 1999 2000 TH so víi 1999 TH2000 (%) (%) Doanh thu tû ®ång 582,552 595,783 606,756 104% 102% SX GTTSL Tû dång 530,419 542,700 555,064 105% 102% S¶n l­îng TriÖu bao 202,210 204,000 208,128 103% 102% Lao ®éng Ng­êi 1.184 1.190 1.190 103% 100% Nép NS Tû ®ång 219,300 229,000 227,024 104% 99% lîi nhuËn Tû ®ång 17,321 16,800 14.500 84% 86% Thu nhËp 1.000 1.450 1.650 1.750 121% 115% b×nh qu©n ®ång Sè l­îng mÆt MÆt 5 3 2 40% 60% hµng míi hµng Nh×n chung n¨m 2000 c¸c chØ tiªu chung cña chiÕn l­îc ®Òu ®¹t kh¸. S¬ víi n¨m 1999, n¨m 2000 doanh thu s¶n xuÊt t¨ng 104%, tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng t¨ng 105%, nép ng©n s¸ch t¨ng 104%, thu nhËp b×nh qu©n t¨ng121%. sè l­îng mÆt hµng míi trong n¨m 2000 lµ 2 gi¶m so víi n¨m1999 lµ 5 tuy 46
  47. nhiªn hiÖu qu¶ l¹i mang l¹i cao h¬n. Víi nh÷ng kÕt qu¶ nµy chøng tá chiÕn l­îc s¶n phÈm cña nhµ m¸y ®· ®i ®óng h­íng. Ngoµi ra, so víi kÕ ho¹ch n¨m 2000, hÇu nh­ c¸c chØ tiªu ®Æt ra ®Òu ®¹t vµ v­ît kÕ ho¹ch §iÒu ®ã chøng c«ng t¸c nghiªn cøu vµ dù b¸o cña Nhµ m¸y ®· x¸c ®Þnh ®óng h­íng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng, ®· dù b¸o ®óng nhu cÇu trong t­¬ng lai cho nªn kÕ ho¹ch ®Æt ra kh¸ phï hîp víi thùc tÕ ®¹t ®­îc. Tuy nhiªn, chØ tiªu lîi nhuËn so víi kÕ ho¹ch vµ so víi thùc hiÖn n¨m 1999 ®Òu gi¶m, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t h¬n vµ do mét sè nguyªn nh©n kh¸ch quan sÏ gi¶i thÝch ë phÇn sau. 1.3.2. VÒ ho¹t ®éng thu mua nguyªn vËt liÖu Lo¹i §¬n vÞ 1998 1999 KH 2000 TH 2000 Tæng NL trong n­íc TÊn 3250,1 3220 2000 2200 vµ n­íc ngoµi Sîi, VËt t­ NhËp 755,055 750 750 750 ngo¹i s¶n xuÊt Vina Sîi nhËp ngo¹i s¶n 132,390 150 180 190 xuÊt Dunhill T×nh h×nh thu mua mua nguyªn liÖu cña nhµ m¸y n¨m 2000 ®· ®­îc thùc hiÖn kh¸ tèt, ®¶m b¶o ®Çy ®ñ cho s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã, víi chñ tr­¬ng dïng nguyªn liÖu trong n­íc, Nhµ m¸y còng ®· tiÕn hµnh trång thö nghiÖn 100 Ha gièng thuèc míi ë yªn b¸i, l¹ng s¬n b­íc ®Çu ®· thu ®­îc kÕt qu¶ tèt. Tuy nhiªn, qua c¸c n¨m 1998.1999,2000 th× tû lÖ nguyªn liÖu thuèc nhËp ngo¹i ngµy cµng t¨ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cu¶ nhµ m¸y. Ngoµi ra, víi viÖc tæng c«ng ty thuèc l¸ ViÖt Nam ®· thµnh lËp mét sè xÝ nghiÖp s¶n xuÊt phô liÖu nh»m thay thÕ phô liÖu nhËp ngo¹i víi gi¸ thµnh gi¶m ®i kho¶ng 5- 10% . §©y lµ thuËn lîi cña nhµ m¸y. 1.3.3. Ho¹t ®éng tiªu thô. T×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô: ChØ tiªu §¬n vÞ 1998 1999 KH2000 TH2000 SL s¶n xuÊt TriÖu bao 190,955 202,210 204,000 208,500 SL tiªu thô. triÖu bao 186,398 201,652 203,092 208,123 Tû lÖ tiªu thÞ % 97,61 99,72 99,80 99,82 s¶n phÈm s¶n xuÊt T×nh h×nh tiªu thô cña nhµ m¸y trong n¨m 2000 kh¸ tèt, hÇu hÕt c¸c chØ tiªu ®Ò ra ®Òu ®­îc thùc hiÖn tèt , tû lÖ s¶n phÈm tiªu thô trªn s¶n phÈm s¶n 47
  48. xuÊt ®Òu rÊt cao qua c¸c n¨m, ®iÒu ®ã chøng tá sù phèi hîp gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm lµ rÊt chÆt chÏ. H¬n n÷a s¶n l­îng tiªu thô vµ s¶n xuÊt liªn tôc t¨ng trong c¸c n¨m 1998, 1999, 2000. Ngoµi ra, viÖc më réng thÞ tr­êng tiªu thô vµo c¸c thÞ tr­êng tiÒn n¨ng b­íc ®Çu ®· cã tÝn hiÖu tèt, tuy nhiªn viÖc xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi n¨m 2000 vÉn ch­a ®­îc thùc hiÖn. 2. Nh÷ng tån t¹i chñ yÕu. 2.1. YÕu tè ®Çu vµo cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y thùc sù kh«ng æn ®Þnh lµm h¹n chÕ nh÷ng nguån lùc cña nhµ m¸y. Nh÷ng tån t¹i chÝnh lµm h¹n chÕ nguån lùc cña nhµ m¸y ®Òu xuÊt ph¸t tõ nh÷ng khã kh¨n cô thÓ sau ®©y: - VÒ nguån nguyªn liÖu: Cho ®Õn nay Nhµ m¸y vÉn ch­a thùc sù chñ ®éng trong lÜnh vùc nguyªn liÖu. Nguyªn liÖu s¶n xuÊt cña Nhµ m¸y , chñ yÕu lµ nguyªn liÖu cho thuèc l¸ cao cÊp vÉn ph¶i nhËp ngo¹i víi sè l­îng lín, gi¸ cao do ph¶i mua b»ng ®ång ®« la trong khi tû gi¸ gi÷a ®ång ViÖt nam vµ ®ång ®«la Mü ë møc cao. Chi phÝ s¶n xuÊt cao lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm cao theo, v× vËy c«ng t¸c tiªu thô gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, lî nhuËn doanh nghiÖp liªn tôc gi¶m trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. - VÒ s¶n phÈm: s¶n phÈm cña nhµ m¸y ch­a tËp hîp ®­îc mét c¸ch hoµn chØnh c¸c yÕu tè cÊu thµnh theo yªu cÇu cña thÞ tr­êng. S¶n phÈm kÐm hÊp dÉn do mÉu m· cßn ®¬n ®iÖu, dËp khu«n, kh¶ n¨ng ph©n biÖt gi÷a c¸c s¶n phÈm víi nhau vµ víi c¸c s¶n phÈm kh¸c cßn ch­a râ rµng. Ngoµi ra chÝnh s¸ch bao gãi cßn ch­a thËt sù ®­îc coi träng mét c¸ch ®Æc biÖt ®· lµm ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn uy tÝn, h×nh t­îng s¶n phÈm. vµ h¬n n÷a nh÷ng ®Æc tÝnh kü thuËt cña s¶n phÈm do nhµ m¸y s¶n xuÊt cßn ch­a cao, kh«ng ®ång ®Òu vµ thua kÐm ®èi thñ c¹nh tranh. - VÒ m¸y mãc thiÕt bÞ - c«ng nghÖ: ®a sè m¸y mãc ë ph©n x­ëng bao mÒm cã thêi gian sö dông qu¸ l©u, th­êng lµ ®· hÕt khÊu hao vµ rÊt hay bÞ háng hãc mÆc dÇu nhµ m¸y th­êng xuyªn tiÕn hµnh kiÓm tra b¶o d­ëng. Cã nh÷ng thêi ®iÓm ph©n x­ëng ph¶i s¶n xuÊt thñ c«ng trong c¸c kh©u ®ãng kiÖn. ViÖc h¹n chÕ nhiÒu mÆt vÒ kü thuËt s¶n xuÊt lµm ¶nh h­ëng xÊu ®Õn viÖc triÓn khai chiÕn l­îc s¶n phÈm cña Nhµ m¸y - VÒ lao ®éng vµ c¬ cÊu qu¶n lý: §äi nò c¸n bé l·nh ®¹o cña nhµ cã tuèi ®êi kh¸ cao, phÇn lín trong kho¶ng 45-60 tuæi vµ hÇu hÕt tr­ìng thµnh trong thêi kú bao cÊp. Do vËy kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ tæ chøc c¸c ph­¬ng thøc qu¶n lý hiÖn ®¹i cßn h¹n chÕ, viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh s¶n xuÊt dùa trªn kinh nghiÖm lµ chñ yÕu. ®©y thùc sù lµ vÊn ®Ò nçi cém cña nhµ m¸y, nã ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ c«ng viÑc, h¹n chÕ sù linh ho¹t, søc c¹nh tranh cña nhµ m¸y trªn thÞ tr­êng. §©y còng lµ mét nguyªn 48
  49. nh©n c¬ b¶n khiÕn Nhµ m¸y gÆp nhiÒu khã kh¨n khi ®­a c¸c quan ®iÓm qu¶n lý hiÖn ®¹i vµo ¸p dông, viÖc x©y dùng vµ triÓn khai thùc hiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm sÏ cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. 2.2. Sù biÕn ®éng phøc t¹p cña thÞ tr­êng thuèc l¸ trong n­íc g©y nhiÒu khã kh¨n cho ho¹t ®éng ph©n tÝch m«i tr­êng kinh doanh cña nhµ m¸y. NÕu ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸ch quan th× Nhµ m¸y vÉn ch­a lµm tèt c«ng t¸c tiÕp thÞ vµ nghiªn cøu thÞ tr­êng, dÉn ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ch­a thùc sù ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nh­ mong muèn. Cã thÓ thÊy râ ®iÒu nµy qua sù chÕt yÓu cña mét sè s¶n phÈm cã triÓn väng, s¶n l­îng tieu thô kh«ng ®ång ®Òu vµ sù suy gi¶m cña mét sè thÞ tr­êng tiªu thô tiÒn n¨ng VÝ dô nh­ s¶n phÈm CÎnte vµ BØthday ra ®êi n¨m 1992 chØ sèng ®­îc ®Õn n¨m 1994 víi sè l­îng tiªu thô kh«ng ®¸ng kÓ, hay nh­ s¶n phÈm Elephant ra ®êi n¨m 1992 vµ ®· ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn nagy tõ ®Çu song ®Õn n¨m 1995 thÞ bÞ tiªu diÖt trªn thÞ tr­êng khi ®ang ë møc tiªu thô kh¸ cao. ngoµi ra, viÖc tiÕn hµnh nghiªn cøu ph¸t triÓn s¶n phÈm míi cña Nhµ m¸y còng ®­îc ®Æt ra th­êng xuyªn nh­ng hiÖu qu¶ cßn thÊp vµ ch­a ®Òu . ®iÒu nµy thÓ hiÖn ë s¶n l­îng tiªu thô thÊp ë hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm míi. §ång thêi Nhµ mýa ch­a sö dông linh ho¹t vµ hiÖu qu¶ c¸c chiÕn l­îc bé phËn trong ho¹t ®éng thÞ tr­êng. B¶ng d­íi ®©y sÏ thÓ hiÖn thùc tr¹ng c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm míi cña Nhµ m¸y trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y: (§¬n vÞ: Bao) STT Tªn S¶n 1992 1992 1994 1995 phÈm 1 Centre 24 568 2 BØthday 11 435 2 330 3 Elephant 446 127 101 530 171 204 4 Eva 149 360 1 432 945 3. Nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn nh÷ng tån t¹i trong viÖc x©y dùng vµ triÓn khai chiÕn l­îc s¶n phÈm cña Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng long. 3.1.Nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan. 3.1.1. Tõ phÝa qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc. Do cã gÇn 30 n¨m ho¹t ®éng trong c¬ chÕ bao cÊp nªn cã thÓ nãi Nhµ m¸y ®· kh¸ "nhµn nh·" trong ho¹t ®éng kinh doanh. tõ khi b­íc vµo c¬ chÕ míi, Nhµ m¸y ®· cã nh÷ng lóng tóng tr­íc sù míi mÏ cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Tr­íc kia ho¹t ®éng cña Nhµ m¸y bÞ giíi h¹n trong viÖc s¶n xuÊt theo c¸c chØ tiªu trªn giao xuèng nªn hiÖn nay Nhµ m¸y vÉn ph¶i ®ang kh¾c phôc hËu qu¶ trª. Trong khi c¬ chÕ cñ cßn ®Ó l¹i nhiÒu dÊu Ên vµ c¬ chÕ míi 49
  50. ®ang h×nh thµnh th× cßn nhiÒu bÊt hîp lý tõ phÝa Nhµ n­íc ®· h¹n chÕ sù cè gi¾ng cña Nhµ m¸y. H¬n n÷a, Ngµnh thuèc l¸ lµ ngµnh kh«ng ®­îc nhµ n­íc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, nguån vèn tõ nh©n s¸ch kh«ng cã, c¸c h×nh thøc qu¶ng c¸o trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ®Òu bÞ nhµ n­íc cÊm, .®· g©y cho nhµ m¸y rÊt nhiÒu khã kh¨n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 3.1.2. Tõ phÝa thÞ tr­êng. HiÖn nay, trªn thÞ tr­êng thuèc l¸ ViÖt nam ®ang cã nh÷ng biÕn ®éng hÕt søc phøc t¹p. Ngoµi sù xuÊt hiÖn cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh míi lµ c¸c liªn doanh thuèc l¸ ë c¸c tØnh, c¸c ®Þa ph­¬ng cßn cã t×nh tr¹ng nhËp lËu thuèc l¸ ngo¹i trµn lan kh«ng thÓ kiÓm so¸t næi DiÒu nµy g©y ¶nh h­ëng xÊu tíi ngµnh c«ng nghiÖp thuèc l¸ n­íc ta nãi chung vµ Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long nãi riªng. Tr­íc t×nh h×nh nµy ®ßi hái Nhµ m¸y ph¶i cã h­íng x©y dùng chiÕn l­îc hîp lý trªn c¬ së ®¶m b¶o thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu trong s¶n xuÊt kinh doanh, ®ång thêi thêi b¶o vÖ ®­îc uy tÝn cña nhµ m¸y. 3.2. Nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan. - VÒ nguyªn liÖu: Ngµnh thuèc l¸ hiÖn nay ®ang tiÕn hµnh s¶n xuÊt chñ yÕu dùa trªn c¬ së nguån nguyªn vËt liÖu nh©pj ngo¹i trong khi kh¶ n¨ng cña viÖc ph¸t triÓn nguån nguyªn liÖu trong n­íc lµ cã thÓ. §©y lµ hËu qu¶ cña viÖc quy ho¹ch thiÕu ®ång bé gi­a nguyªn liÖu vµ s¶n xuÊt. Møc thuÕ ®èi víi c¸c nguyªn vËt liÖu nhËp khÈu cña ngµnh thuèc l¸ cao, dÉn ®Õn gi¸ thu mua nguyªn vËt liÖu cao, gi¸ thµnh s¶n xuÊt bÞ ®Èy cao lªn g©y trë ng¹i cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y. - VÒ thÞ tr­êng: Do c¸c nguyªn nh©n vÒ kinh tÕ - x· héi Nhµ m¸y ch­a thÓ khai th¸c ®­îc tiÒm n¨ng cña nh÷ng khu vùc thÞ tr­êng cã thu nhËp thÊp. DiÒu nµy ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c thùc hiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm do kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc tû lÖ hîp lý gi÷a c¸c chñng lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cña Nhµ m¸y. - VÒ s¶n phÈm: Nhµ m¸y cßn thiÕu nh÷ng quan ®iÓm toµn diÖn vÒ s¶n phÈm, ch­a x¸c ®Þnh ®­îc vÞ trÝ ®øng ®¾n cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã Nhµ m¸y ch­a thùc sù ®Æt chiÕn l­îc s¶n phÈm trong ho¹t ®éng cña c¸c chiÕn l­îc chung Marketing nªn kh«ng cã sù phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c chiÕn l­îc bé phËn, ngoµi ra ho¹t ®éng qu¶ng c¸o s¶n phÈm bÞ h¹n chÕ tõ phÝa Nhµ n­íc lµ nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng s¶n phÈm chËm ®­îc tiªu thô. - vÒ c¬ cÊu lao ®éng vµ c¬ cÊu qu¶n lý: Nhµ m¸y thiÕu mét ®éi ngò c¸n bé vµ nh©n viªn nghiªn cøu thÞ tr­êng cã n¨ng lùc chuyªn m«n, thiÕu mét ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu mét c¸ch khoa häc vµ chÝnh x¸c do vËy c¸c th«ng tin ph¶n håi ®ªns chËm vµ kh«ng ®Çy dñ ®©y lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nh÷ng quyÕt ®Þnh qu¶n lý kh«ng s¸t víi t×nh h×nh thùc tÕ, kh«ng ®¸p 50