Luận văn Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại công ty tư vấn đầu tư và thương mại

Nội dung text: Luận văn Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại công ty tư vấn đầu tư và thương mại

1. Bộ giáo dục và đào tạo Truờng ĐạI học thương mại Khoa quản trị doanh nghiệp Luận văn tốt nghiệp đề tàI: Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn Tại công ty Tư vấn đầu tư và thương mại Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: Chuthị thuỷ Nguyễn hoàng Minh Lớp: K34A2 à nội 6- 2002
2. Lời nói đầu Từ sau đại hội lần thứ VI của Đảng Cộng sản Việt Nam nền kinh tế nước ta từng bước chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung, quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường có sự điều tiết vĩ mô của Nhà nước, một nền kinh tế hướng ngoại. Từ đó mọi hoạt động kinh tế, tài chính tín dụng, tiền tệ trong nước đều chịu sự tác động của những biến động kinh tế thương mại, tiền tệ tín dụng trên thế giới và trong khu vực. Trong bối cảnh chung của đất nước thì bản thân mỗi đơn vị, tổ chức kinh tế hay doanh nghiệp cũng chịu tác động ảnh hưởng theo. Các doanh nghiệp muốn tồn tại đứng vững và ngày càng phát triển, đòi hỏi phải có tiềm lực mạnh mẽ về mặt tài chính để có điều kiện cạnh tranh và tiến hành sản xuất kinh doanh có hiệu quả. Mặt khác, theo đà phát triển của kinh tế, các quan hệ kinh tế tài chính ngày càng mở rộng và đa dạng. Vì vậy vấn đề đặt ra cho các doanh nghiệp là phải có một lượng vốn nhất định đồng thời tiến hành phân phối, quản lý và sử dụng nguồn vốn một cách hợp lý, có hiệu quả cao nhất. Quản lý và sử dụng vốn sao cho có hiệu quả là một nội dung quan trọng trong công tác quản lý tài chính của mỗi doanh nghiệp. Nó giúp cho các doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo điều kiện cho tình hình tài chính của doanh nghiệp luôn ở trạng thái ổn định và lành mạnh. Đây cũng là một vấn đề luôn thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư, lãnh đạo doanh nghiệp và những người làm công tác kế toán tài chính. Xuất phát từ thực tế đó, em đã mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp của mình. Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở làm rõ những nét đặc thù trong hoạt động kinh doanh của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại, đánh giá đúng thực trạng hiệu quả sử dụng vốn của Công ty thời gian qua từ đó nêu ra một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng 1
3. cao hiệu quả kinh doanh của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại trực thuộc Tổng công ty công nghiệp tàu thuỷ Việt Nam trong thời gian tới. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tà : là hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại trực thuộc Tổng công ty công nghiệp tàu thuỷ Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu: Khảo sát thực tế hiệu quả kinh doanh xuất nhập khẩu ở Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại từ năm 1999 - 2001. Các phân tích của luận văn đưa ra trên cơ sở tổng hợp các tài liệu, các kết quả nghiên cứu của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại. Phương pháp nghiên cứu: Quán triệt phương pháp duy vật biện chứng với quan điểm lịch sử cụ thể, sử dụng các phương pháp phân tích hiệu quả, phân tích tài chính, phân tích thống kê, phân tích so sánh trong nghiên cứu. Vừa dựa trên những lý thuyết cơ bản vừa dựa trên hoàn cảnh cụ thể của qúa trình kinh doanh tại đơn vị thực tập cũng như những tác động của môi trường kinh doanh trong và ngoài Công ty. Những đóng góp của luận văn : - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận về hiệu quả sử dụng vốn. - Phân tích thực trạng hiệu quả kinh doanh của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại trên một số chỉ tiêu tổng hợp chủ yếu. - Trên cơ sở hệ thống hoá những vấn đề lý luận và phân tích thực trạng hiệu quả kinh doanh, luận văn đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại. Kết cấu của luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 phần: - Phần 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. - Phần 2: Thực trạng hiệu quả kinh doanh của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại. - Phần 3: Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quảsử dụng vốn của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại. Mặc dù có rất nhiều cố gắng song do những hạn chế về kiến thức và thời gian nghiên cứu còn hạn hẹp nên luận văn này không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong được sự đóng góp và chỉ bảo thêm của các thầy cô. 2
4. Chương I Những vấn đề lý luận chung về vốn và hiệu quả sử dụng vốn I/ Khái niệm và phân loại vốn. 1. Khái niệm về vốn Do vai trò quan trọng của vốn trong sự tồn tại và phát triển một doanh nghiệp nói riêng và của một nền kinh tế nói chung, từ trước tới nay, không chỉ có các chủ doanh nghiệp, những nhà quản lý quan tâm, trăn trở về nguồn huy động và cách thức sử dụng vốn mà ngay cả các nhà kinh tế, nhà lý luận đã tốn không ít giấy mực và tâm trí để đưa ra một định nghĩa, một nghiên cứu hoàn chỉnh nhất về vốn của doanh nghiệp. Dưới giác độ các yếu tố sản xuất, Mark đã khái quát hoá vốn thành phạm trù cơ bản. Theo Mark, tư bản là giá trị đem lại giá trị thặng dư, là một đầu vào của quá trình sản xuất. Định nghĩa của Mark có tầm khái quát lớn. Tuy nhiên, do hạn chế của trình độ phát triển kinh tế lúc bấy giờ, Mark quan niệm chỉ có khu vực sản xuất vật chất mới tạo ra giá trị thặng dư. Paul. A. Sammelson, nhà kinh tế học theo trường phái “tân cổ điển” đã thừa kế quan niệm về các yếu tố sản xuất của trường phái cổ điển và phân chia các yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất ra thành ba loại chủ yếu là: đất đai, lao động và vốn. Theo ông, vốn là các hàng hoá được sản xuất ra để phục vụ cho một quá trình sản xuất mới, là đầu vào cho hoạt động sản xuất của một doanh nghiệp: đó có thể là các máy móc, trang thiết bị, vật tư, đất đai, giá trị nhà xưởng Trong quan niệm về vốn của mình, Sammelson không đề cập tới các tài sản tài chính, những giấy tờ có giá trị đem lại lợi nhuận cho doanh nghiệp. Trong cuốn kinh tế học của D. Begg, tác giả đã đưa ra hai định nghĩa vốn hiện vật và vốn tài chính của doanh nghiệp. Vốn hiện vật là dự trữ các hàng hoá đã sản 3
5. xuất ra để sản xuất các hàng hoá khác; vốn tài chính là tiền và các giấy tờ có giá của doanh nghiệp. Như vậy, D. Begg đã bổ sung vốn tài chính vào định nghĩa vốn của Sammelson. Trong hai định nghĩa trên, các tác giả đã thống nhất nhau ở điểm chung cơ bản: vốn là một đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, trong cách định nghĩa của mình, các tác giả đã đều thống nhất vốn với tài sản của doanh nghiệp. Thực chất, vốn là biểu hiện bằng tiền, là giá trị của tài sản mà doanh nghiệp đang nắm giữ. Vốn và tài sản là hai mặt hiện vật và giá trị của môt bộ phận nguồn lực mà doanh nghiệp huy động vào quá trình sản xuất kinh doanh của mình. Vốn biểu hiện mặt giá trị, nghĩa là vốn phải đại diện cho một loại giá trị hàng hoá, dịch vụ nhất định, một loại giá trị tài sản nhất định. Nó là kết tinh của giá trị chứ không phải là đồng tiền in ra một cách vô ý thức rồi bỏ vào đầu tư. Trong nền kinh tế thị trường, vốn là một loại hàng hoá. Nó giống các hàng hoá khác ở chỗ có chủ sở hữu nhất định. Song nó có điểm khác vì người sở hữu có thể bán quyền sử dụng vốn trong một thời gian nhất định. Giá của vốn (hay còn gọi là lãi suất) là cái giá phải trả về quyền sử dụng vốn. Chính nhờ sự tách dời về quyền sở hữu và quyền sử dụng vốn nên vốn có thể lưu chuyển trong đầu tư kinh doanh và sinh lời. Dưới góc độ của doanh nghiệp, vốn là một trong những điều kiện vật chất cơ bản, kết hợp với sức lao động và các yếu tố khác làm đầu vào cho quá trình sản xuất kinh doanh. Sự tham gia của vốn không chỉ bó hẹp trong một quá trình sản xuất riêng biệt, chia cắt, mà trong toàn bộ các quá trình sản xuất và tái sản xuất liên tục, suốt trong thời gian tồn tại của doanh nghiệp, từ khi bắt đầu quá trình sản xuất đầu tiên cho tới chu kỳ sản xuất cuối cùng. Tóm lại, vốn là một phạm trù được xem xét, đánh giá theo nhiều quan niệm, với nhiều mục đích khác nhau. Do đó, khó có thể đưa ra một định nghĩa về vốn thoả mãn tất cả các yêu cầu, các quan niệm đa dạng. Song hiểu một cách khái quát, ta có thể coi: 4
6. Vốn kinh doanh là toàn bộ những giá trị ứng ra ban đầu hay các giá trị tích luỹ được cho các quá trình sản xuất tiếp theo của doanh nghiệp. 2. Vai trò của vốn Vốn là điều kiện không thể thiếu được để thành lập một doanh nghiệp và tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh. Để doanh nghiệp được phép thành lập, bao giờ chủ doanh nghiệp cũng phải đầu tư một số vốn nhất định không nhỏ hơn mức vốn pháp định, là mức vốn tối thiểu mà pháp luật qui định đối với mỗi nghành nghề. Trong quá trình sản xuất kinh doanh, vốn đóng vai trò đảm bảo cho hoạt động của doanh nghiệp được tiến hành thuận lợi theo mục đích đã định. Nó là một trong bốn yếu tố đầu vào cơ bản của sản xuất. Quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được đảm khi hội đủ các yếu tố: vốn, lao động, tài nguyên và kỹ thuật công nghệ. Nhưng xét cho cùng thì điều kiện đầu tiên và quyết định là vốn. Khi có vốn, doanh nghiệp có thể sử dụng để thuê lao động, mua tài nguyên và công nghệ. Vì thế, vốn được coi là yếu tố quan trọng hàng đầu, là điều kiện không thể thiếu để tiến hành sản xuất, tái sản xuất và mở rộng sản xuất kinh doanh. Vai trò của vốn chỉ có thể được phát huy trên cơ sở thực hiện các chức năng tài chính, thực hiện yêu cầu của cơ quan hạch toán kinh doanh. Điều đó nghĩa là thực hành tiết kiệm, hiệu quả. Trên cơ sở tự chủ về tài chính, doanh nghiệp phải sử dụng hợp lý, đúng mức đồng vốn bỏ ra, phải làm sao với số vốn nhất định có thể thực hiện được nhiều việc nhất. Để khẳng định vai trò của vốn, Mark đã nói: “tư bản đứng vị trí hàng đầu vì tư bản là tương lai” (trích từ tài liệu: “Tích tụ và tập trung vốn trong nước – NXB Thống kê 1997”). 3. Phân loại vốn trong doanh nghiệp Vốn trong doanh nghiệp thường được chia thành nhiều phần khác nhau theo từng cách chia khác nhau tuỳ thuộc vào mục đích, thời hạn, và tính chất sử dụng vốn mà người ta phân chia thành các loại khác nhau: 5
7. 3.1. Xét về vai trò và tính chất luân chuyển vốn khi tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh có thể phân thành hai loại: Vốn cố định và vốn lưu động 3.1.1. Vốn cố định Vốn cố định của một doanh nghiệp là một bộ phận của vốn đầu tư ứng trước về tài sản cố định mà đặc điểm của nó là luân chuyển dần dần từng phần trong nhiều chu kỳ sản xuất và hoàn thành một vòng tuần hoàn khi tài sản cố định hết thời gian sử dụng. Là số vốn đầu tư ứng trước để mua sắm, xây dựng các tài sản cố định nên qui mô của vốn cố định nhiều hay ít sẽ quyết định quy mô của tài sản cố định ảnh hưởng rất lớn đến trình độ trang thiết bị kỹ thuật và công nghệ, năng lực sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Song ngược lại những đặc điểm kinh tế của tài sản cố định trong quá trình sử dụng lại có ảnh hưởng quyết định, chi phối đặc điểm tuần hoàn và chu chuyển của vốn cố định. Vốn cố định tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất kinh doanh vì tài sản cố định của doanh nghiệp có thời gian luân chuyển dài. Tuỳ theo hình thái biểu hiện và kết hợp tính chất đầu tư thì vốn cố định dưới dạng tài sản cố định của doanh nghiệp được chia làm ba loại: tài sản cố định hữu hình, tài sản cố định vô hình, tài sản cố định tài chính. a. Tài sản cố định vô hình là những tài sản cố định không có hình thái vật chất cụ thể, thể hiện một lượng giá trị đã được đầu tư có liên quan trực tiếp đến nhiều chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp như chi phí thành lập doanh nghiệp, chi phí về đất sử dụng, chi phí mua bằng sáng chế, phát minh hay nhãn hiệu thương mại, giá trị lợi thế thương mại tài sản cố định vô hình cũng có thể được hình thành do doanh nghiệp đầu tư hay cho thuê dài hạn. b. Tài sản cố định hữu hình là những tư liệu lao động chủ yếu được biểu hiện bằng các hình thái vật chất cụ thể như nhà xưởng, máy móc, thiết bị phương tiện vận tải, các vật kiến trúc , những tài sản cố định hữu hình này có thể là từng đơn vị tài sản có kết cấu độc lập hoặc là một hệ thống bao gồm nhiều bộ phận tài sản liên 6
8. kết với nhau để thực hiện một hay một số chức năng nhất định trong quá trình sản xuất kinh doanh. Tài sản cố định hữu hình có thể do doanh nghiệp tự mua sắm, xây dựng hoặc cho thuê dài hạn. c. Tài sản cố định tài chính là giá trị các khoản đầu tư tài chính dài hạn với mục đích kiếm lời như đầu tư vốn vào liên doanh dài hạn, cho thuê tài sản cố định dài hạn Đây là những khoản vốn đầu tư có thời gian thu hồi dài (lớn hơn một năm hay một chu kỳ kinh doanh). Vốn cố định được luân chuyển giá trị dần dần từng phần. Khi tham gia vào quá trình sản xuất thì tài sản không bị thay đổi hình dáng hiện vật ban đầu nhưng tính năng và công suất bị giảm dần, tức là nó bị hao mòn cùng với sự giảm dần về giá trị sử dụng của nó cũng bị giảm đi. Vốn cố định được tách làm hai phần sau: - Một phần tương ứng với giá trị hao mòn được chuyển vào giá trị sản phẩm dưới hình thức chi phí khâu hao và được tích luỹ lại thành quỹ khấu hao sau khi sản phẩm hàng hoá được tiêu thụ. Quỹ khấu hao này dùng để tái sản xuất tài sản cố định nhằm duy trì năng lực sản xuất của doanh nghiệp. - Phần còn lại của vốn cố định được “cố định” trong hình thái hiện vật của tài sản cố định ngày càng giảm đi trong khi phần vốn luân chuyển càng tăng lên tương ứng với sự suy giảm dần giá trị sử dụng tài sản cố định. Kết thúc quá trình vận động đó cũng là lúc tài sản cố định hết thời gian sử dụng và vốn cố định cũng hoàn thành một vòng luân chuyển. Thông thường, vốn cố định là bộ phận quan trọng và chiếm một tỷ trọng lớn trong tổng số vốn kinh doanh của doanh nghiệp, đặc điểm luân chuyển của nó lại tuân theo quy luật riêng, do đó việc quản lý và sử dụng vốn cố định có ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả vốn sản xuất kinh doanh. 3.1.2. Vốn lưu động Vốn lưu động trong doanh nghiệp là số vốn tiền tệ ứng trước để đầu tư, mua sắm tài sản lưu động của doanh nghiệp nhằm đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh được tiến hành liên tục. 7
9. Là biểu hiện bằng tiền của tài sản lưu động nên đặc điểm vận động của vốn lưu động chịu sự chi phối bởi những đặc điểm của tài sản lưu động. Trong các doanh nghiệp người ta thường chia tài sản lưu động thành hai loại: tài sản lưu động sản xuất và tài sản lưu động lưu thông. - Tài sản lưu động sản xuất bao gồm các loại nguyên nhiên vật liệu, phụ từng thay thế, bán thành phẩm, sản phẩm dở dang đang trong quá trình dự trữ sản xuất hoặc chế biến. - Tài sản lưu động lưu thông bao gồm các sản phẩm thành phẩm chờ tiêu thụ, các loại vốn bằng tiền, các khoản vốn trong thanh toán, các khoản chi phí chờ kết chuyển, chi phí trả trước. Trong quá trình sản xuất kinh doanh, các tài sản lưu động sản xuất và tài sản xuất lưu thông luôn vận động, thay thế và chyển hoá lẫn cho nhau, đảm bảo cho quá trình sản xuất được diễn ra thuờng xuyên liên tục. Phù hợp với những đặc điểm trên của tài sản lưu động, vốn lưu động của doanh nghiệp cũng không ngừng vận động qua các giai đoạn của chu kỳ kinh doanh. Vốn lưu động chỉ tham gia vào một chu kỳ sản xuất và không giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu. Vì vậy giá trị của nó được chuyển dịch toàn bộ, một lần vào giá trị sản phẩm: - Khởi đầu vòng tuần hoàn vốn, vốn lưu động từ hình thái tiền tệ ban đầu chuyển sang hình thái vốn vật tư hàng hoá dự trữ và vốn sản xuất. Kết thúc vòng tuần hoàn, sau khi sản phẩm được tiêu thụ, vốn lưu động lại trở về hình thái tiền tệ như điểm xuất phát ban đầu của nó. - Quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp diễn ra một cách thường xuyên liên tục nên cùng một thời điểm vốn lưu động tồn tại dưới các hình thái khác nhau trong lĩnh vực sản xuất và lưu thông. - Các giai đoạn vận động của vốn được đan xen vào nhau, các chu kỳ sản xuất được lặp đi lặp lại. Sau mỗi chu kỳ tái sản xuất, vốn lưu động hoàn thành một vòng luân chuyển. 8
10. Từ những đặc điểm trên ta thấy quản lý và sử dụng vốn lưu động là bộ phận quan trọng trong công tác quản lý tài chính của mỗi doanh nghiệp. Trong đó cần phải xác định đúng đắn nhu cầu vốn lưu động giúp cho doanh nghiệp đảm bảo vốn lưu động để duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, tránh tình trạng ứ đọng vốn. Trên cơ sở đó doanh nghiệp nên có những biện pháp khai thác và huy động các nguồn tài trợ nhằm đáp ứng nhu cầu vốn và thực hiện tốt công tác quản lý và sử dụng vốn, đẩy nhanh tốc độ chu chuyển vốn, nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh. 3.2. Vốn chủ sở hữu và nợ phải trả Căn cứ vào nguồn hình thành thì vốn được chia làm hai loại: Vốn chủ sở hữu và nợ phải trả. 3.2.1. Vốn chủ sở hữu Vốn chủ sở hữu là phần vốn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, doanh nghiệp có đầy đủ các quyền chiếm hữu, chi phối và định đoạt. Số vốn này không phải là một khoản nợ và doanh nghiệp không phải cam kết thanh toán. Tuỳ theo loại hình doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác nhau mà vốn chủ sở hữu có nội dung cụ thể riêng như: vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước, vốn do chủ doanh nghiệp bỏ ra, vốn góp cổ phần Vốn chủ sở hữu được xác định là phần vốn còn lại trong tài sản của doanh nghiệp sau khi trừ đi toàn bộ nợ phải trả. 3.2.2. Công nợ phải trả Là khoản nợ phát sinh trong quá trình kinh doanh mà doanh nghiệp có trách nhiệm phải thanh toán cho các tác nhân kinh tế. Đó là số tiền vốn mà doanh nghiệp đi vay, chiếm dụng của các đơn vị, tổ chức, cá nhân như: vốn vay của ngân hàng thương mại, các tổ chức tài chính khác, vốn vay thông qua phát hành trái phiếu, các khoản nợ khách hàng chưa thanh toán. 3.3. Nguồn vốn thường xuyên và nguồn vốn tạm thời Căn cứ vào thời gian huy động và sử dụng vốn có thể phân chia nguồn vốn doanh nghiệp thành hai loại: Nguồn vốn thường xuyên và nguồn vốn tạm thời. 3.3.1. Nguồn vốn thường xuyên 9
11. Là nguồn vốn từ một năm trở lên bao gồm nguồn vốn chủ sở hữu và các khoản vay dài hạn. Đây là nguồn vốn có tính chất ổn định mà doanh nghiệp có thể sử dụng dành cho việc đầu tư mua sắm tài sản cố định và một bộ phận tài sản lưu động tối thiểu thường xuyên cần thiết cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 3.3.2. Nguồn vốn tạm thời Đây là nguồn vốn có tính chất ngắn hạn ( ít hơn một năm ) mà doanh nghiệp có thể sử dụng để đáp ứng các nhu cầu có tính chất tạm thời, bất thường phát sinh trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Nguồn vốn này bao gồm các khoản vay ngắn hạn ngân hàng và các tổ chức tín dụng cùng các khoản nợ khác. Việc phân loại nguồn vốn thường xuyên và nguồn vốn tạm thời giúp cho người quản lý xem xét huy động các nguồn vốn một cách hợp lý với thời gian sử dụng, đáp ứng đầy đủ, kịp thời vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Cách phân loại này còn giúp cho các nhà quản lý doanh nghiệp lập các kế hoạch tài chính hình thành nên những dự định và tổ chức nguồn vốn trong tương lai trên cơ sở xác định quy mô thích hợp cho từng nguồn vốn đó, tổ chức sử dụng vốn có hiệu quả cao. II/ Những chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp 1. Khái niệm hiệu quả sử dụng vốn Hiệu quả sử dụng vốn là sự so sánh giữa chí phí sử dụng vốn và những lợi ích mà đồng vốn đó mang lại cho doanh nghiệp. Thông qua sự so sánh như vậy có thể thấy được ta sẽ đánh giá được hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp đó là cao hay thấp, tốt hay xấu 2. Những chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn 2.1. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn nói chung Hiệu suất sử dụng vốn: Doanh thu thuần trong kỳ Vòng quay toàn bộ vốn trong kỳ = Số vốn sử dụng bình quân trong kỳ 10
12. Chỉ tiêu này phản ánh vốn của doanh nghiệp trong một kỳ quay được bao nhiêu vòng. Qua chỉ tiêu này ta có thể đánh giá được khả năng sử dụng tài sản của doanh nghiệp thể hiện qua doanh thu thuần được sinh ra từ tài sản doanh nghiệp đã đầu tư. Vòng quay càng lớn thì hiệu quả càng cao. Suất hao phí vốn: Là chỉ tiêu nghịch đảo chỉ tiêu hiệu suất sử dụng vốn, phản ánh một đồng doanh thu cần có bao nhiêu đồng vốn. Số vốn sử dụng bình quân trong kỳ Suất hao phí vốn trong kỳ = Doanh thu thuần trong kỳ Tỷ lệ doanh lợi trên tổng vốn: Lợi nhuận thuần trong kỳ Tỷ lệ doanh lợi trên tổng vốn trong kỳ = Số vốn sử dụng bình quân trong kỳ Chỉ tiêu này cho biết số lợi nhuận được tạo ra trên một đồng vốn sản xuất trong kỳ. 2.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn cố định Hiệu suất sử dụng vốn cố định: Đây là chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng vốn cố định, nó giúp cho các nhà phân tích biết được đầu tư một đồng vốn cố định có thể tạo ra bao nhiêu đồng doanh thu. Doanh thu thuần trong kỳ Hiệu suất sử dụng vốn cố định = Vốn cố định bình quân trong kỳ Suất hao phí vốn cố định: Là đại lượng nghịch đảo của chỉ tiêu hiệu suất sử dụng vốn cố định. Chỉ tiêu này phản ánh để tạo ra một đồng doanh thu cần phải bỏ vào sản xuất bao nhiêu đồng vốn cố định. Vốn cố định bình quân trong kỳ Suất hao phí vốn cố định = Doanh thu thuần trong kỳ 11
13. Tỷ lệ doanh lợi trên vốn cố định: Lợi nhuận trong kỳ Tỷ lệ doanh lợi trên vốn cố định = Vốn cố định bình quân trong kỳ Chỉ tiêu này phản ánh khả năng sinh lời của vốn cố định. Chỉ tiêu này thể hiện một đồng vốn cố định bỏ vào sản xuất đem lại bao nhiêu đồng lợi nhuận. Khả năng sinh lời của vốn cố định càng cao thì hiệu quả sử dụng vốn càng tốt. 2.3. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động Hiệu suất sử dụng vốn lưu động: Doanh thu thuần Vòng quay vốn lưu động trong kỳ = Vốn lưu động bình quân Vòng quay vốn lưu động phản ánh trong kỳ vốn lưu động quay được mấy vòng. Qua đó cho biết một đồng lưu động bỏ vào sản xuất kinh doanh đem lại bao nhiêu đồng doanh thu. Chỉ tiêu này tỷ lệ thuận với hiệu quả sử dụng vốn lưu động. Tỷ lệ doanh lợi trên vốn lưu động: Lợi nhuận Tỷ lệ doanh lợi trên vốn lưu động = Vốn lưu động bình quân trong kỳ Chỉ tiêu này cho biết một đồng vốn lưu động bỏ vào sản xuất kinh doanh đem lại bao nhiêu đồng lợi nhuận. Tỷ lệ này phản ánh hiệu qủa sử dụng vốn lưu động. Kỳ luân chuyển vốn lưu động: 360 K = L K: kỳ luân chuyển vốn lưu động. L: số lần luân chuyển (số vòng quay) của vốn lưu động trong kỳ. Chỉ tiêu này cho biết số ngày cần thiết để thực hiện một vòng quay vốn lưu động. Vòng quay của vốn càng nhanh thì kỳ luân chuyển vốn càng được rút ngắn và chứng tỏ vốn lưu động càng được sử dụng có hiệu quả. 12
14. Hệ số đảm nhiệm vốn lưu động: Hệ số này càng thấp thì hiệu quả sử dụng vốn cố định càng cao và ngược lại. Vốn lưu động Hệ số đảm nhiệm vốn lưu động = Doanh thu sau thuế 2.4. Các chỉ tiêu đánh giá khả năng thanh toán Tình hình và khả năng thanh toán của doanh nghiệp phản ánh rõ nét chất lượng công tác tài chính. Nếu hoạt động tài chính tốt, doanh nghiệp sẽ ít công nợ, khả năng thanh toán dồi dào, ít bị chiếm dụng vốn cũng như ít đi chiếm dụng vốn. Ngược lại nếu hoạt động tài chính kém thì sẽ dẫn đến tình trạng chiếm dụng vốn lẫn nhau, các khoản công nợ phải thu, phải trả sẽ dây dưa, kéo dài. Khả năng thanh toán của doanh nghiệp chỉ tập trung vào thanh toán khoản vay nợ mà doanh nghiệp cần phải thanh toán trong năm. Do vậy doanh nghiệp phải dùng toàn bộ tài sản thuộc quyền quản lý và sử dụng của mình để thanh toán nợ tới hạn. Nếu khả năng thanh toán yếu, doanh nghiệp phải chịu lãi suất đồng thời làm ảnh hưởng đến các mối quan hệ kinh tế trong kinh doanh. Vì vậy khi xét đến khả năng thanh toán người ta chỉ xét đến khả năng thanh toán nợ ngắn hạn. Thuộc nhóm chỉ tiêu này bao gồm: Tổng tài sản Hệ số khả năng thanh toán tổng quát = Tổng nợ phải trả Chỉ tiêu này phản ánh mối quan hệ giữa tổng tài sản hiện nay mà doanh nghiệp đang quản lý sử dụng với tổng số nợ phải trả ( nợ ngắn hạn, nợ dài hạn, ). Nếu hệ số nay nhỏ hơn một là báo hiệu sự phá sản của doanh nghiệp, vốn chủ sở hữu bị mất toàn bộ, tổng số tài sản hiện có (tài sản lưu động, tài sản cố định) không đủ trả số nợ mà doanh nghiệp phải thanh toán. Hệ số khả năng thanh toán tạm thời: Hệ số khả năng Tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn trong kỳ thanh toán = 13
15. tạm thời trong kỳ Tổng nợ ngắn hạn trong kỳ Hệ số khả năng thanh toán tạm thời thể hiện mức độ đảm bảo của tài sản lưu động với nợ ngắn hạn. Nợ ngắn hạn là khoản nợ phải thanh toán trong kỳ, do đó doanh nghiệp phải dùng tài sản thực có của mình để thanh toán bằng cách chuyển đổi một bộ phận tài sản thành tiền. Trong tổng số tài sản mà doanh nghiệp đang quản lý, sử dụng và sở hữu, chỉ có tài sản lưu động là trong kỳ có khả năng chuyển đổi thành tiền. Hệ số khả năng thanh toán nhanh: Tài sản lưu động - Vốn vật tư hàng hoá Hệ số khả năng thanh toán nhanh = Tổng nợ ngắn hạn Trong đó: Tài sản lưu động bao gồm: tiền, các khoản phải thu, các khoản đầu tư ngắn hạn. Việc phân tích và tính toán các hệ số khả năng thanh toán nhanh giúp cho doanh nghiệp biết được thực trạng các khoản cần thanh toán nhanh để có kế hoạch dự trữ nhằm đáp ứng kịp thời các nhu cầu thanh toán. 2.5. Các chỉ tiêu về khả năng cân đối vốn Nhóm các chỉ tiêu phản ánh khả năng cân đối vốn bao gồm các tỷ lệ sau: Hệ số nợ: Các doanh nghiệp cần phải xác định các chỉ tiêu hệ số nợ. Chỉ tiêu này phản ánh mức độ nợ trong tổng số tài sản của dong nghiệp, từ đó cho thấy trong tổng tài sản của doanh nghiệp, tài sản sở hữu thực chất của doanh nghiệp là bao nhiêu. Nếu tỷ số này tăng lên, mức độ đơn vị cần được thanh toán tăng điều này gây ảnh hưởng đến khả năng thanh toán của doanh nghiệp. Tổng số nợ Hệ số nợ = Tổng tài sản Trong đó: Tổng nợ phải trả bao gồm: 14
16. - Nợ ngắn hạn - Nợ dài hạn - Nợ khác Tổng tài sản bao gồm: - Tài sản lưu động - Tài sản cố định Khi hệ số nợ cao tức là chủ doanh nghiệp chỉ đóng góp một phần nhỏ trên tổng số tài sản thì sự rủi ro trong kinh doanh được chuyển sang cho chủ nợ gánh chịu một phần. Đồng thời khi hệ số nợ cao thì chủ doanh nghiệp càng có lợi rõ rệt vì khi đó họ chỉ bỏ ra một lượng vốn nhỏ nhưng lại được sử dụng một lượng tài sản lớn. Và khi kinh doanh vốn lớn hơn lãi suất tiền vay thì lợi nhuận của họ gia tăng rất nhanh. Tuy nhiên khi hệ số nợ cao thì độ an toàn trong kinh doanh càng kém vì chỉ cần một khoản nợ tới hạn trả, không trả được sẽ rất dễ làm cho cán cân thanh toán mất cân bằng và xuất hiện nguy cơ phá sản. Tỷ suất tự tài trợ: Đây là một chỉ tiêu tài chính đo lường sự góp vốn của chủ sở hữu trong tổng số vốn hiện có của doanh nghiệp. Nguồn vốn chủ sở hữu Tỷ suất tự tài trợ = = 1 - hệ số nợ Tổng nguồn vốn Tỷ suất tự tài trợ càng lớn chứng tỏ doanh nghiệp có nhiều vốn tự có, có tính độc lập cao với các chủ nợ, do đó không bị ràng buộc hoặc bị sức ép của các khoản vay. Các chủ nợ thường thích tỷ suất tự tài trợ càng cao càng tốt. Chủ nợ nhìn vào tỷ số này để tin tưởng một sự đảm bảo cho các món nợ vay được hoàn trả đúng hạn. Tỷ số nợ dài hạn: Chỉ tiêu này được dùng để chỉ ra phần tài sản của doanh nghiệp được hình thành bằng nguồn vốn vay dài hạn. Nợ dài hạn là những khoản nợ có thời gian đáo nợ trên 15
17. một năm, do vậy tài sản được hình thành từ nguồn vốn này có hệ số an toàn cao hơn tài sản được hình thành từ nguồn vốn vay ngắn hạn. Tổng số nợ dài hạn Tỷ số nợ dài hạn = Tổng nguồn vốn Tổng số nợ dài hạn được xác định bằng tổng các khoản vay dài hạn và nợ dài hạn trên bảng cân đối tài sản, phần nguồn vốn. Hệ số thanh toán lãi vay: Lãi vay phải trả là một khoản chi phí cố định, nguốn để trả lãi vay là lợi nhuận gộp sau khi đã trừ đi chi phí quản lý kinh doanh và chi phí bán hàng. So sánh nguốn vốn để trả lãi với lãi vay phải trả sẽ cho chúng ta biết doanh nghiệp đã sẵn sàng trả tiền lãi tới mức độ nào. Lãi vay + lợi nhuận trước thuế Hệ số thanh toán lãi vay = Lãi vay phải trả Hệ số này dùng để đo lường mức độ lợi nhuận có được do sử dụng vốn để đảm bảo trả lãi cho chủ nợ. Nói cách khác, hệ số thanh toán lãi vay cho chúng ta biết được số vốn đi vay đã sử dụng tốt tới mức độ nào và đem lại một khoản lợi nhuận là bao nhiêu, có đủ bù đắp lãi vay phải trả hay không. 2.6. Các chỉ tiêu về khả năng hoạt động Các chỉ tiêu này dùng để đo lường hiệu quả sử dụng vốn, tài sản của một doanh nghiệp bằng cách so sánh doanh thu với việc bỏ vốn vào kinh doanh dưới các loại tài sản khác nhau. Vòng quay hàng tồn kho Số vòng quay hàng tồn kho là số lần mà hàng hoá tồn kho bình quân luân chuyển trong kỳ. Giá vốn hàng bán Số vòng quay hàng tồn kho = Hàng tồn kho bình quân Số vòng quay hàng tồn kho càng cao thì việc kinh doanh được đánh giá càng tốt. 16
18. Số ngày một vòng quay hàng tồn kho Phản ánh số ngày trung bình của một vòng quay hàng tồn kho. Công thức xác định là: 360 ngày Số ngày một vòng quay hàng tồn kho = Số vòng quay hàng tồn kho Vòng quay các khoản thu Chỉ tiêu này phản ánh tốc độ chuyển đổi các khoản phải thu thành tiền mặt của doanh nghiệp. Doanh thu thuần trong kỳ Vòng quay các khoản phải thu = Số dư bình quân các khoản phải thu Vòng quay càng lớn chứng tỏ tốc độ thu hồi các khoản thu nhanh là tốt Kỳ thu tiền trung bình Kỳ thu tiền trung bình phản ánh số ngày cần thiết để thu được các khoản phải thu (số ngày của một vòng quay các khoản phải thu). 360 ngày Kỳ thu tiền trung bình = Vòng quay các khoản phải thu Vòng quay các khoản phải thu càng lớn thì kỳ thu tiền trung bình càng nhỏ, và ngược lại. Tuy nhiên kỳ thu tiền trung bình cao hay thấp trong nhiều trường hợp chưa thể có kết luận chắc chắn mà còn phải xem xét lại các mục tiêu và chính sách của doanh nghiệp như: mục tiêu mở rộng thị trường, chính sách tín dụng của doanh nghiệp. III/ Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả sử dụng vốn Kinh doanh là một hoạt động kiếm lời, lợi nhuận là mục tiêu hàng đầu của mọi doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. Để đạt tới lợi nhuận tối đa các doanh nghiệp phải không ngừng nâng cao trình độ sản xuất – kinh doanh, trong đó, quản 17
19. lý và sử dụng vốn là một bộ phận rất quan trọng, có ý nghĩa quyết định kết quả và hiệu quả sản xuất kinh doanh. Trong cơ chế quản lý hành chính quan liêu bao cấp, các doanh nghiệp Nhà nước được Nhà nước tài trợ và cấp phát vốn đầy đủ, hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh không cần quan tâm do nhiệm vụ của họ chỉ thực hiện đúng kế hoạch Nhà nước giao. Do đó hiệu quả sử dụng vốn cũng không được các doanh nghiệp Nhà nước quan tâm tới. Từ khi chuyển đổi sang cơ chế thị trường, các doanh nghiệp Nhà nước phải hạch toán độc lập, tự chủ trong hoạt động kinh doanh và quản lý nguồn vốn, có trách nhiệm bảo toàn và phát triển vốn, các doanh nghiệp Nhà nước phải quan tâm đúng mức đến hiệu quả sử dụng vốn. Muốn vậy, các doanh nghiệp phải thường xuyên tự đánh giá mình về phương diện sử dụng vốn, qua đó, thấy được chất lượng quản lý sản xuất - kinh doanh, khả năng khai thác các tiềm năng sẵn có, biết được mình đang ở cung đoạn nào trong quá trình phát triển (thịnh vượng hay suy thoái), đang ở vị trí nào trong quá trình thi đua, cạnh tranh với các xí nghiệp khác. Qua phân tích, đánh giá hiệu quả sử dụng vốn nhằm có biện pháp tăng cường quản lý, sử dụng tiết kiệm các yếu tố của sản xuất để đạt hiệu quả cao hơn. IV/ Các nhân tố ảnh hưởng tới cơ cấu vốn của doanh nghiệp Trong thực tế, các doanh nghiệp ở các nghành khác nhau, thậm chí các doanh nghiệp trong cùng một nghành cũng có cơ cấu vốn rất khác biệt. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng tới sự khác biệt của cơ cấu vốn như: sự dao động của doanh thu, cơ cấu tài sản, thái độ của người cho vay và mức độ chấp nhận rủi ro của người lãnh đạo. Chúng ta có thể đưa ra một số nhân tố sau: 1. Sự ổn định của doanh thu và lợi nhuận Sự ổn định của doanh thu và lợi nhuận có ảnh hưởng trực tiếp tới quy mô của vốn huy động. Khi doanh thu ổn định sẽ có nguồn để lập quỹ trả nợ đến hạn, khi kết quả kinh doanh có lãi sẽ là nguồn để trả lãi vay. Trong trường hợp này tỷ trọng của vốn huy động trong tổng số vốn của doanh nghiệp sẽ cao và ngược lại 2. Cơ cấu tài sản 18
20. Vốn là biểu hiện bằng tiền của tài sản nên đặc điểm cơ cấu vốn cũng chịu sự chi phối của cơ cấu tài sản. Toàn bộ tài sản của doanh nghiệp có thể chia ra tài sản lưu động và tài sản số định. Tài sản cố định là tài sản có thời gian thu hồi vốn dài, do đó nó được đầu tư bằng nguồn vốn dài hạn ( Vốn chủ sở hữu và vay nợ dài hạn ). Ngược lại, tài sản lưu động sẽ được đầu tư một phần của vốn dài hạn, còn chủ yếu là vốn ngắn hạn. 3. Đặc điểm kinh tế kỹ thuật của nghành Những doanh nghiệp nào có chu kỳ sản xuất dài, vòng quay của vốn chậm thì cơ cấu của vốn sẽ nghiêng về vốn chủ sở hữu ( hầm mỏ, khai thác, chế biến ) ngược lại những nghành nào có mức cầu về loại sản phẩm cố định, ít thăng trầm, vòng quay của vốn nhanh ( dịch vụ, bán buôn ) thì vốn được tài trợ trừ các khoản nợ sẽ chiếm tỷ trọng lớn. 4. Doanh lợi vốn và lãi suất vốn huy động Khi doanh lợi vốn lớn hơn lãi suất vốn vay là cơ hội tốt nhất để gia tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp, do đó khi có nhu cầu tăng vốn người ta thường chọn hình thức tài trợ từ vốn vay, từ thị trường vốn. Ngược lại, khi có doanh lợi vốn nhỏ hơn lãi suất vay thì cấu trúc vốn lại nghiêng về vốn chủ sở hữu. 5. Mức độ chấp nhận rủi ro của người lãnh đạo Trong kinh doanh phải chấp nhận mạo hiểm có nghĩa là phải chấp nhận sự rủi ro, nhưng điều đó lại đồng nghĩa với cơ hội để gia tăng lợi nhuận (mạo hiểm càng cao thì rủi ro càng nhiều nhưng lợi nhuận càng lớn). Do đó có thể có một số nhà quản lý sẵn sàng sử dụng nhiều nợ hơn để gia tăng lợi nhuận. Tuy nhiên các nhà quản lý cần phải cân nhắc kỹ trước khi ra quyết định tăng tỷ trọng vốn vay nợ bởi lẽ tăng mức độ mạo hiểm và chỉ cần một sự thay đổi nhỏ về doanh thu và lợi nhuận theo chiều hướng giảm sút sẽ làm cho cán cân thanh toán mất thăng bằng, nguy cơ phá sản sẽ hiện thực. 6. Thái độ của người cho vay 19
21. Thông thường người cho vay thích các doanh nghiệp có cấu trúc vốn nghiêng về vốn chủ sở hữu hơn, bởi lẽ với cấu trúc này nó hứa hẹn sự trả nợ đúng hạn, một sự an toàn của đồng vốn mà họ đã bỏ ra cho vay. Khi tỷ lệ vốn vay nợ quá cao sẽ làm giảm độ tín nhiệm của người cho vay, do đó chủ nợ sẽ không chấp nhận cho doanh nghiệp vay thêm. Các nhân tố trên ảnh hưởng rất lớn tới cơ cấu vốn của doanh nghiệp, giúp cho doanh nghiệp có những quyết định đúng đắn về việc quản lý và sử dụng vốn. Tóm lại, trong những điều kiện khác nhau và trong những thời kỳ khác nhau mỗi doanh nghiệp đều phải xác định được cơ cấu vốn hợp lý phù hợp với đặc điểm riêng của từng doanh nghiệp, luôn có sự tính toán các nhân tố có thể làm thay đổi cơ cấu tạo sự chủ động trong sản xuất kinh doanh. V/ Các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn Các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn sản xuất kinh doanh bao gồm hàng loạt các phương pháp, biện pháp, công cụ quản lý nhằm sử dụng tiết kiệm, với hiệu quả kinh tế cao nhất các nguồn vốn hiện có, các tiềm năng về kỹ thuật công nghệ, lao động và các lợi thế khác của doanh nghiệp. Dưới đây là một số biện pháp chủ yếu: - Lựa chọn phương án kinh doanh, phương án sản phẩm - Lựa chọn và sử dụng hợp lý các nguồn vốn - Tổ chức và quản lý tốt quá trình sản xuất kinh doanh - Tăng cường hoạt động Marketing - Mạnh dạn áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, kinh doanh - Tổ chức tốt công tác kế toán và phân tích hoạt động kinh tế. 1. Lựa chọn phương án kinh doanh, phương án sản phẩm Trong điều kiện nền kinh tế thị trường, quy mô và tính chất sản xuất, kinh doanh không phải do chủ quan doanh nghiệp quyết định, mà do thị trường quyết định. Khả năng nhận biết, dự đoán thị trường và nắm bắt thời cơ là những yếu tố quyết định thành công hay thất bại trong kinh doanh. Vì vậy, giải pháp đầu tiên có ý nghĩa 20
22. quyết định hiệu quả kinh doanh, hiệu quả sử dụng vốn là phải lựa chọn đúng đắn phương án kinh doanh, phương án sản phẩm. Các phương án kinh doanh, phương án sản phẩm phải được xây dựng trên cơ sở tiếp cận thị trường để quyết định quy mô, chủng loại, mẫu mã, chất lượng và giá bán sản phẩm. 2. Lựa chọn và sử dụng hợp lý các nguồn vốn Thu hút và huy động vốn đầu tư có hiệu quả là điều kiện ảnh hưởng trực tiếp tới việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Các nguồn huy động bổ sung vốn trong nền kinh tế thị trường bao gồm rất nhiều nguồn: nguồn vốn doanh nghiệp tự bổ sung, vay ngân hàng, vay các đối tượng khác, liên doanh liên kết Việc lựa chọn nguồn vốn nào rất quan trọng và cần phải dựa trên nguyên tắc hiệu quả kinh tế. Đối với những doanh nghiệp thừa vốn thì tuỳ từng điều kiện cụ thể có thể lựa chọ khả năng sử dụng. Nếu đưa đi liên doanh liên kết hoặc cho các doanh nghiệp khác vay thì cần phải thận trọng, thẩm tra kỹ các dự án liên doanh, kiểm tra tư cách khách hàng nhằm đảm bảo liên doanh có hiệu quả kinh tế, cho vay không bị chiếm dụng vốn do quá hạn chưa trả, hoặc mất vốn do khách hàng không có khả năng thanh toán. 3. Tổ chức và quản lý tốt quá trình sản xuất kinh doanh Điều hành và quản lý tốt sản xuất kinh doanh là một giải pháp rất quan trọng nhằm đạt kết quả và hiệu quả sản xuất kinh doanh cao. Tổ chức tốt quá trình sản xuất tức đảm bảo cho quá trình đó được tiến hành thông suốt, đều đặn, nhịp nhàng giữa các khâu dự trữ, sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá và đảm bảo sự phối hợp ăn khớp, chặt chẽ giữa các bộ phận, đơn vị trong nội bộ doanh nghiệp nhằm sản xuất ra nhiều sản phẩm chất lượng tốt, tiêu thụ nhanh. Các biện pháp điều hành và quản lý sản xuất kinh doanh phải nhằm hạn chế tối đa tình trạng ngừng việc của máy móc, thiết bị, ứ đọng vật tư dự trữ và thành phẩm chất lượng sản phẩm kém, gây lãng phí các yếu tố sản xuất và làm chậm tốc độ luân chuyển vốn. Để đạt mục tiêu nêu trên, các doanh nghiệp phải tăng cường quản lý từng yếu tố của quá trình sản xuất. Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định: 21
23. - Bố trí dây chuyền sản xuất hợp lý, khai thác hết công suất thiết kế và nâng cao hiệu suất máy móc, thiết bị , sử dụng triệt để diện tích sản xuất, giảm chi phí khấu hao trong giá thành sản phẩm. - Xử lý nhanh những tài sản cố định không cần dùng, hư hỏng nhằm thu hồi vốn nhanh, bổ sung thêm vốn cho sản xuất kinh doanh. - Phân cấp quản lý tài sản cố định cho các bộ phận sản xuất nhằm nâng cao trách nhiệm trong quản lý và sử dụng tài sản cố định, giảm tối đa thời gian nghỉ việc. - Thường xuyên quan tâm đến việc bảo toàn vốn cố định, thực hiện nghiêm chỉnh các nội dung của công tác bảo toàn và phát triển vốn. Một số biện pháp chủ yếu nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động: Hiệu quả sử dụng vốn sản xuất kinh doanh nói chung và hiệu quả sử dụng vốn lưu động nói riêng phụ thuộc vào việc tiết kiệm và tăng nhanh tốc độ luân chuyển vốn lưu động. Các biện pháp chủ yếu thường được áp dụng trong quản lý vốn lưu động như sau: - Xác định đúng nhu cầu vốn lưu động cần thiết cho từng thời kỳ sản xuất, kinh doanh nhằm huy động hợp lý các nguồn vốn bổ sung. - Tổ chức tốt quá trình thu mua, dự trữ vật tư nhằm đảm bảo hạ giá thành thu mua vật tư, hạn chế tình trạng ứ đọng vật tư dự trữ, dẫn đến kém phẩm chất gây ứ đọng vốn lưu động. - Quản lý chặt chẽ việc tiêu dùng vật tư theo định mức nhằm giảm chi phí nguyên, nhiên, vật liệu trong giá thành sản phẩm. - Tổ chức hợp lý quá trình lao động, tăng cường các biện pháp nâng cao chất lượng sản phẩm, áp dụng các hình thức khen thưởng vật chất và tinh thần cho người lao động. - Tổ chức đa dạng các hình thức tiêu thụ sản phẩm. - Xây dựng quan hệ bạn hàng tốt với khách hàng nhằm củng cố uy tín trên thương trường. Tổ chức tốt quá trình thanh toán tránh và giảm các khoản nợ đến hạn hoặc quá hạn chưa đòi được. 22
24. - Tiết kiệm các yếu tố chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí lưu thông góp phần giảm chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận. 4. Tăng cường hoạt động Marketing Để sản xuất kinh doanh đáp ứng tối đã nhu cầu thị trường, các doanh nghiệp cần phải hiểu biết và vận dụng tốt phương pháp Marketing. Marketing có vai trò đặc biệt quan trọng trong khâu tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp. Sản phẩm tiêu thụ nhanh làm rút ngắn thời gian luân chuyển vốn, do đó khả năng sử dụng vốn hiệu quả nhiều hơn. Các doanh nghiệp phải tổ chức chuyên trách về vấn đề tìm hiểu thị trường để thường xuyên có được những thông tin đầy đủ, chính xác, tin cậy về diễn biến của thị trường. Trên cơ sở đó các doanh nghiệp có thể kịp thời thay đổi phương án kinh doanh, phương án sản phẩm, xác định phương thức tiêu thụ sản phẩm và chính sách giả cả hợp lý. 5. Mạnh dạn áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất kinh doanh Kỹ thuật tiến bộ và công nghệ hiện đại là điều kiện vật chất để doanh nghiệp sản xuất ra những sản phẩm mới, hợp thị hiếu, chất lượng cao, nhờ đó mà doanh nghiệp có thể tăng khối lượng sản phẩm tiêu thụ, tăng giá bán, tăng lợi nhuận. Đồng thời nhờ áp dụng kỹ thuật tiến bộ, doanh nghiệp có thể rút ngắn chu kỳ sản xuất sản phẩm, giảm tiêu hao nguyên vật liệu hoặc sử dụng các loại vật tư thay thế nhằm tăng tốc độ luân chuyển vốn, tiết kiệm chi phí vật tư, hạ giá thành sản phẩm. 6. Tổ chức tốt công tác kế toán và phân tích hoạt động kinh tế Qua số liệu, tài liệu kế toán, đặc biệt là các báo cáo kế toán tài chính doanh nghiệp thường xuyên nắm được số vốn hiện có, cả về mặt giá trị và hiện vật, nguồn hình thành và các biến động tăng, giảm vốn trong kỳ, mức độ đảm bảo vốn lưu động, tình hình và khả năng thanh toán Nhờ đó, doanh nghiệp có thể đề ra các giải pháp đúng đắn để xử lý kịp thời các vấn đề về tài chính nhằm đảm bảo cho quá trình kinh doanh được tiến hành thuận lợi theo các chương trình, kế hoạch đề ra. Vì vậy tổ chức tốt công tác kế toán ở doanh nghiệp là một trong những giải pháp quan 23
25. trọng nhằm tăng cường quản lý, kiểm tra kiểm soát quá trình kinh doanh, sử dụng các loại vốn nhằm đạt hiệu quả kinh tế cao. Bên cạnh việc tổ chức tốt công tác kế toán, cần thực hiện phân tích công tác hoạt động kinh doanh trong đó có phân tích tình hình tài chính và hiệu quả sử dụng vốn. Việc đánh giá phân tích các số liệu kế toán sẽ giúp các doanh nghiệp tìm ra những giải pháp để đạt hiệu quả sử dụng vốn ngày càng cao. Chương II Thực trạng hiệu quả sử dụng Của Công ty tư vấn đầu tư và thương mại 24
26. I/ Đặc điểm tình hình sản xuất kinh doanh của Công ty tư vấn đầu tư và thương mại. 1. Lịch sử hình thành và phát triển Tên đầy đủ: Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại Thuộc Tổng công ty công nghiệp tàu thuỷ Việt nam Địa chỉ: 120B Hàng Trống – Hà Nội – Việt nam Điện thoại: 84 – 4 – 8289562/9285617 Fax: 84 – 8287444 Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại ra đời và phát triển khi mà nền kinh tế đang có sự chuyển đổi từ tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước. Công ty – một doanh nghiệp Nhà nước - đơn vị thành viên của Tổng Công ty công nghiệp tàu thuỷ Việt nam có lịch sử hình thành và phát triển được đánh dấu bằng các mốc chính sau đây: - Ngày 11/5/1991. Đánh dấu dự ra đời của Công ty với tên gọi ban đầu là Công ty đầu tư và phát triển đóng tàu nòng cốt là các cán bộ nhân viên từ các phòng ban của Liên hiệp khoa học sản xuất đóng tàu cũ tách ra. - Năm 1994. Theo văn bản số 161/TB ngày 29/11/1994 về thông báo của Thủ tướng Chính phủ cho phép thành lập lại doanh nghiệp nhà nước và quyết định số 2557/QĐ/TCCB-LĐ của Bộ Giao thông vận tải quyết định cho phép Công ty đổi tên là Công ty tư vấn đầu tư và phát triển đóng tàu. - Năm 1996. Tổng công ty cho phép sát nhập Công ty Tư vấn và Công ty Tài chính thành công ty mới có tên là Công ty Tư vấn đầu tư và Tài chính công nghiệp tàu thuỷ. - Năm 1999. Nhận thấy trước tình hình kinh tế có nhiều thay đổi, nhằm phù hợp với chức năng nhiệm vụ của mình, công ty đề nghị và được chấp nhận của các ban nghành có liên quan Công ty Tư vấn đầu tư và Tài chính công nghiệp tàu thuỷ tách ra làm hai công ty: + Công ty Tài chính công nghiệp tàu thuỷ 25
27. + Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại trực thuộc Tổng công ty công nghiệp tàu thuỷ Việt nam . Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại có chức năng nhiệm vụ chính được giao là Tư vấn đầu tư và môi giới phát triển công nghiệp đóng tàu, dịch vụ khoa học kỹ thuật chuyển giao công nghệ thuộc lĩnh vực tàu thuỷ, dịch vụ vật tư thiết bị đóng tàu, tư vấn xây dựng thuộc lĩnh vực công nghiệp đóng tàu, đào tạo và xuất khẩu lao động trong nghành công nghiệp tàu thuỷ. Tháng 12/1995. Bộ xây dựng cấp chứng chỉ hành nghề tư vấn xây dựng thì chức năng nhiệm vụ của công ty được mở rộng không những trong phạm vi nghành mà còn cả ngoài ngành không thuộc Tổng công ty như các đơn vị thuộc nghành Thuỷ sản hay các đơn vị Hải quân. Là doanh nghiệp nhà nước có đầy đủ tư cách pháp nhân, Công ty thực hiện trong các lĩnh vự sau: + Tư vấn xây dựng và môi giới phát triển công nghệ đóng tàu + Dịch vụ khoa học kỹ thuật chuyển giao công nghệ thuộc lĩnh vực thuỷ + Dịch vụ cung cấp thiết bị thuỷ – vật tư 2. Đặc điểm cơ cấu tổ chức Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại có cơ cấu tổ chức theo cơ cấu Trực tuyến – Chức năng. Bộ máy tổ chức của công ty gồm một ban lãnh đạo và ba phòng ban có nhiệm vụ quản lý và tham mưu kinh doanh cho ban lãnh đạo Công ty tới việc ra quyết định kinh doanh chính là: Tư vấn đầu tư sản phẩm trực tiếp từ Phòng khảo sát thiết kế, hoạt động thương mại từ Công ty xuất nhập khẩu thiết bị thuỷ và hoạt động kinh doanh tại ba chi nhánh của công ty tại: Miền Trung, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh. 2.1. Ban lãnh đạo công ty: a. Giám đốc: Phụ trách chung và phụ trách các mặt công tác cụ thể như sau: - Công tác tổ chức cán bộ, lao động tiền lương. - Công tác kế hoạch kinh doanh của công ty. - Công tác tài chính, thống kê kế toán. 26
28. - Chỉ đạo hoạt động của bộ phận tư vấn đầu tư của công ty. - Quản lý hoạt động của Công ty xuất nhập khẩu thiết bị thuỷ. b. Phó giám đốc: Công ty có hai phó giám đốc, giúp việc cho giám đốc ở hai mảng kinh doanh của công ty. - Một phó giám đốc chỉ đạo trực tiếp công tác kỹ thuật trong lĩnh vực tư vấn đầu tư và mặt khoa học kỹ thuật công nghệ thuộc lĩnh vực thuỷ. Tham mưu cho giám đốc trong việc ra các quyết định kinh doanh thuộc lĩnh vực tư vấn đầu tư của Công ty. - Một phó giám đốc đồng thời là giám đốc Công ty xuất nhập khẩu thiết bị thuỷ chỉ đạo trực tiếp mọi hoạt động của Công ty, ra mọi quyết định kinh doanh của Công ty và chỉ chịu sự quản lý, giám sát của Giám đốc. 2.2. Các phòng: a. Phòng Tổ chức hành chính: Tham mưu cho ban lãnh đạo công ty, các chi nhánh của công ty và Công ty XNK thiết bị thuỷ về các mặt sau: - Công tác tổ chức cán bộ, lao động tiền lương. - Soạn thảo các nội quy, quy chế quản lý, các quyết định công văn, chỉ thị. - Điều động, tuyển dụng lao động. - Giải quyết các chế độ chính sách. - Công tác hồ sơ nhân sự. b. Phòng Tài chính – Kế toán ( gọi tắt là Tài vụ): - Tham mưu cho giám đốc về công tác kế toán, thống kê và tài chính, cung cấp thông tin cho việc ra các quyết định của ban lãnh đạo công ty. c. Phòng Kế hoạch – Kinh doanh: Tham mưu cho giám đốc các công tác sau: - Các kế hoạch tổng hợp ngắn hạn, dài hạn và kế hoạch tác nghiệp. d. Phòng khảo sát thiết kế: - Đây là phòng tạo ra doanh thu trực tiếp cho công ty vì do đặc thù kinh doanh của công ty là: Tư vấn đầu tư và môi giới phát triển công nghiệp đóng tàu, khoa 27
29. học kỹ thuật chuyển giao công nghệ thuộc lĩnh vực thuỷ, tư vấn xây dựng thuộc lĩnh vực công nghiệp đóng tàu. Đảm nhận các công việc thuộc lĩnh vực kỹ thuật, khoa học công nghệ của Công ty 2.3. Công ty xuất nhập khẩu thiết bị thuỷ: Công ty có cơ cấu tổ chức quan hệ trực tuyến trong phạm vi nội bộ và quan hệ tham mưu với các bộ phận khác của Công ty. Công ty chịu sự quản lý của ban lãnh đạo công ty tuy nhiên do Công ty có hình thức kinh doanh là hạch toán nội bộ tự trang trải chi phí hoạt động của mình do đó Công ty chỉ có nhiệm vụ giám sát và tạo mọi điều kiện cho Công ty còn các quyết định của Công ty đều do ban lãnh đạo Công ty trực tiếp đưa ra và chịu trách nhiệm trước các quyết định đó. Giám đốc Công ty ( đồng thời là phó giám đốc Công ty ): phụ trách chung toàn bộ hoạt động kinh doanh của Công ty, đồng thời xem xét tới sự phù hợp với mục đích và nhiệm vụ của toàn Công ty. Phó giám đốc Công ty: phụ trách tham mưu cho giám đốc trong các hoạt động kinh doanh, chịu trách nhiệm và trực tiếp điều hành khi giám đốc vắng mặt. Bộ phận kinh doanh: Trực tiếp tổ chức kinh doanh các mặt hàng của Công ty và tiêu thụ hàng hoá. Bộ phận kế toán: quản lý vốn, giám sát hoạt động kinh doanh thông qua tổ chức công tác thống kê hoạch toán chính xác, kịp thời, đầu đủ, xác định lỗ lãi kinh doanh, tổ chức vay vốn, thanh toán với ngân sách nhà nước, ngân hàng, khách hàng và nhân viên Công ty, cung cấp thông tin cho việc ra quyết định của Ban lãnh đạo Công ty. Bộ phận nhân sự: có chức năng quản lý lao động của Công ty về số lượng, về chất lượng, tổ chức các hoạt động phục vụ cán bộ nhân viên cũng như tiếp khách tới làm việc với Công ty. 2.4 Các chi nhánh: 28
30. Công ty có ba chi nhánh tại Miền Trung, Hải Phòng và Thành phố Hồ Chí Minh. Các chi nhành này hoạt động theo đăng ký kinh doanh của Công ty và theo phương pháp hạch toán độc lập và chỉ chịu sự quản lý, kiểm tra, giám sát và hỗ trợ tham mưu từ Công ty. Tóm lại Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại có bộ máy rất gọn nhẹ là do Công ty là đơn vị mới thành lập và do đặc thù kinh doanh của công ty và quan điểm của Ban lãnh đạo Công ty là tinh giảm bộ máy tới mức tối thiểu nhưng hiệu quả công việc phải tối đa để mang lại lợi nhuận cáo nhất. Công ty có tổng số cán bộ công nhân viên là 50 người, trong đó Công ty XNK thiết bị thuỷ có 12 cán bộ công nhân viên. Nhân viên trong công ty với hơn 90% là trình độ đại học và trên đại học, hầu hết là biết một ngoại ngữ và có một số còn biết hai ngoại ngữ. Các nhân viên có điểm mạnh là trình độ chuyên môn và nghiệp vụ cao, trẻ, năng động, thích ứng nhanh nhậy với sự biến động của thị trường. Các cán bộ nòng cốt và ban lãnh đạo Công ty đều có kinh nghiệm do hoạt động trong nhiều năm ở Tổng công ty Công nghiệp tàu thuỷ rất quen thuộc với lĩnh vực kinh doanh của Công ty. Có thể thấy Công ty có một cơ cấu tổ chức rất phù hợp với đặc điểm quy mô và lĩnh vực nghành nghề kinh doanh của mình. Một cơ cấu trực tuyến – chức năng rất phù hợp cho loại hình kinh doanh với quy mô doanh nghiệp nhỏ và hoạt động trong lĩnh vực Tư vấn và Thương mại. Cơ cấu này giúp cho Ban lãnh đạo Công ty, Ban lãnh đạo Công ty XNK thiết bị thuỷ, Trưởng đại diện các chi nhánh có các quyết định kịp thời, nhanh chóng trong kinh doanh tạo lợi thế cho tận dụng các cơ hội kinh doanh và lợi thế cạnh tranh với các doanh nghiệp khác. Cơ cấu tổ chức tại Công ty tư vấn đầu tư và Thương mại có một đặc điểm là việc hạch toán nội bộ tự trang trải chi phí tại Công ty XNK thiết bị thuỷ và ba chi nhánh của Công ty là một hình thức rất tốt cho việc thúc đẩy hoạt động kinh doanh và nâng cao hiệu quả kinh doanh của các đơn vị này. Ngoài ra Công ty Tư vấn và Thương mại có quan hệ đồng 29
31. nghiệp, cấp trên và cấp dưới rất khăng khít, đoàn kết, tạo nên phong cách làm việc riêng của Công ty và được coi là điểm mạnh của Công ty. Toàn bộ có cấu tổ chức của Công ty được thể hiện cụ thể qua sơ đồ sau: Ban lãnh đạo công ty Phòng tổ Phòng tài Phòng kế Phòng chức hành hoạch khảo sát chính kế chính kinh thiết kế toán doanh Chi nhánh Chi nhánh Chi nhánh Miền Trung Hải Phòng Thành phố 30 HCM
32. Chú thích Quan hệ trực tuyến Công ty XNK thiết bị thuỷ Quan hệ tham mưu GĐ Công ty PGĐ Công ty Bộ phận Bộ phận kế Bộ phận toán kinh doanh nhân sự Sơ đồ 1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại 3. Các lĩnh vực kinh doanh chủ yếu Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại có chức năng và nhiệm vụ chính là thực hiện cho các đơn vị trong và ngoài Tổng công ty Công nghiệp tàu thuỷ. Để có thể phục vụ tốt hơn và phù hợp với sự phát triển của Công ty cũng như các thay đổi thị trường, Công ty xuất nhập khẩu thiết bị thuỷ được thành lập vào đầu năm 2000 với nhiệm vụ là hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh thương mại – cung ứng vật tư thiết bị thuỷ phục vụ cho các dự án đóng mới và sửa chữa tàu thuyền cho các đơn vị có nhu cầu. Công ty thực hiện hoạt động kinh doanh của mình trong thị trường công nghiệp đóng vai trò là nhà phân phối trung gian công nghiệp cung ứng các sản phẩm công nghiệp tới các đơn vị có nhu cầu để tiếp tục sản xuất ra các sản phẩm khác. Các vật tư thiết bị thuỷ – mặt hàng của Công ty thường xuyên được khai thác từ nguồn 31
33. nước ngoài, các sản phẩm này có nguồn gốc xuất xứ từ các nước như Singapo, Trung quốc, Đức, Anh, Mỹ, Khách hàng của Công ty là các khách hàng công nghiệp, các tổ chức mua hàng hoá phục vụ cho quá trình sản xuất của mình là đóng mới và sửa chữa tàu thuyền. Khách hàng có tính chất tập trung ở các khu công nghiệp lớn ( Tp Hồ Chí Minh, Hải Phòng, ) thuộc các lĩnh vực có liên quan đến giao thông đường thuỷ, có mối quan hệ phụ thuộc với Công ty khá nhiều. Chẳng hạn như : - Nhà máy đóng tàu Bạch Đằng - Nhà máy đóng tàu Sông Cấm - Nhà máy đóng tàu Bến Kiền - Nhà máy đóng tàu 76 - Nhà máy đóng tàu Tam Bạc - Nhà máy đóng tàu Bến Thuỷ - Công ty Hồng Hà thuộc Tổng cục hậu cần - Công ty cơ khí Công nghiệp và phá vỡ tàu cũ Với việc thành lập Công ty xuất nhập khẩu thiết bị thủy Công ty đã hình thành cho mình hai lĩnh vực kinh doanh chủ yếu là: - Xuất nhập khẩu thiết bị thuỷ: thực hiện các hợp đồng mua bán máy móc phục vụ cho các đơn vị sửa chữa và đóng mới của trong và ngoài Tổng công ty tàu thuỷ. - Tư vấn khảo sát thiết kế các công trình công nghiệp liên quan đến lĩnh vực đóng và sửa chữa tàu. ở mỗi một lĩnh vực kinh doang Công ty đều cử một phó giám đốc chuyên trách trực tiếp phụ trách và điều hành. Nhờ vậy mà công việc của từng lĩnh vực kinh doanh của Công ty không bị chồng chéo và tạo ra được sự độc lập tương đối. II/ Các đặc điểm kinh tế kỹ thuật ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại. 1. Đặc điểm mặt hàng thiết bị thuỷ nhặp khẩu tại Việt Nam . Là sản phẩm công nghiệp 32
34. - Mặt hàng thiết bị thuỷ được sản xuất bởi các nhà sản xuất công nghiệp trong và ngoài nước. Tiếp đó được nhà tiêu dùng công nghiệp mua về để phục vụ cho hoạt động sản xuất tạo ra sản phẩm mới. Khách hàng có thể là các nhà sản xuất thiết bị gốc mua mặt hàng này về nhằm kết hợp sản xuất và sửa chữa các phương tiện vận tải đường thuỷ, mặt hàng thiết bị thuỷ sẽ là bộ phận cấu thành. Cũng có thể mặt hàng này được mua bởi các khách hàng mua về để phục vụ cho quá trình sản xuất tức là trở thành công cụ sản xuất công nghiệp tuy nhiên với mặt hàng thiết bị thuỷ thì số này chiếm phần không đáng kể trong khách hàng. - Mặt hàng thiết bị thuỷ đòi hỏi các hiểu biết về kỹ thuật phức tạp như vận hành, lắp đặt, yêu cầu có bảo dưỡng cao về độ chính xác và tính đồng bộ. Ngoài ra giá trị của mặt hàng – giá trị đơn chiếc là lớn do đó khối lượng thanh toán tiền hàng nhiều. Khi tiến hành giao dịch buôn bán chịu ảnh hưởng của mua đa phương thông qua các Công ty mua, thời gian đàm phán kéo dài. - Mặt hàng thiết bị thuỷ chủ yếu phục vụ cho các khách hàng công nghiệp có tính chất tập trung theo khu vực địa lý. Thật vậy, các khách hàng mua mặt hàng này là các đơn vị tổ chức có chức năng về đóng tàu và sửa chữa tàu thuyền tập trung tại các khu công nghiệp lớn gần cảng sông, cảng biển ở Việt Nam như Hải phòng, Tp Hồ Chí Minh và một số tỉnh miền Trung. Là mặt hàng chủ yếu nhập từ nước ngoài. Hầu hết các mặt hàng thiết bị thuỷ đều có nguồn gốc từ nước ngoài. Điều này xuất phát từ yêu cầu của khách hàng về mức chất lượng cao mà các công ty sản xuất trong nước không thể đáp ứng được. Mặt hàng mà Công ty đang kinh doanh có rất nhiều loại được mua từ nước ngoài về, khách hàng mua lại để lắp đặt, thay thế cho các phương tiện đường thuỷ thành bộ phận của sản phẩm mới.Chẳng hạn như : Máy bơm; máy ép Thuỷ lực; van, chân vịt; thép ( thép tấm, thép hình, ) đóng vỏ tàu; máy thuỷ, 33
35. Đặc điểm này yêu cầu cán bộ nhân viên của Công ty ngoài trình độ chuyên môn về thiết bị thuỷ còn phải có trình độ ngoại ngữ và các kỹ năng khi giao dịch và ký kết các hợp đồng nhập khẩu hàng từ nước ngoài. 2. Thị trường tiêu thụ mặt hàng thiết bị thuỷ nhập khẩu tại Việt Nam . Thị trường tiêu thụ mặt hàng thiết bị thuỷ là thị trường công nghiệp, sản phẩm có ít người mua, khách hàng mua với số lượng lớn và cụ thể. Thị trường này được các nhà chuyên môn coi là thị trường “dọc” bởi hai lý do : - Thị trường rất hẹp: khách hàng trên thị trường này chỉ giới hạn trong ngành nghề là đóng mới và sửa chữa tàu thuyền thuộc Tổng công ty công nghiệp tàu thuỷ Việt Nam và một số đơn vị thuộc bộ Thuỷ sản và Hải Quân. - Thị trường rất sâu: thể hiện là các đơn vị có nhu cầu đóng mới, sửa chữa tàu đều sử dụng mặt hàng này để phục vụ cho sản xuất của đơn vị. 2.1.Cầu về mặt hàng thiết bị thuỷ tại Việt Nam . Nhu cầu về mặt hàng thiết bị thuỷ xuất phát từ việc phát triển của ngành công nghiệp đóng tàu phục vụ cho hoạt động giao thông vận tải đường thuỷ và ngành đánh bắt thuỷ sản tại Việt Nam . Đặc điểm địa lý tự nhiên của Việt Nam với bờ biển dài 3260 km từ Bắc xuống Nam có tới 73 cảng biển lớn nhỏ, hệ thống sông ngòi dày đặc với 2560 con sông, mật độ trung bình từ 0,5 đến 1 km lại gặp một con sông và cứ 25 km lại gặp một cửa sông. Đây quả là một điều kiện lý tưởng cho việc phát triển giao thông vận tải thuỷ và đánh bắt thuỷ sản. Do đó nhu cầu mặt hàng thiết bị thuỷ để phục vụ cho đóng mới và sửa chữa tàu thuyền là rất lớn. Nhu cầu mặt hàng thiết bị thuỷ còn liên quan tới đặc điểm của thị trường từng khu vực. Điều này thể hiện rõ tại các Công ty công nghiệp, đầu mối giao thông đường sông và các cảng biển thì khách hàng của mặt hàng này tập trung nhiều cả về số lượng và quy mô lô hàng. Có thể nhận xét rằng cầu về mặt hàng thiết bị thuỷ của Việt Nam có xu hướng tăng lên từ khi nước ta mở cửa nền kinh tế. Trong tương lai cầu về mặt hàng này sẽ 34
36. ngày càng tăng khi mà sự giao lưu buôn bán của nước ta với các nước trên thế giới ngày càng được phát triển và chủ trương của Đảng và Chính phủ trong việc phát triển nền kinh tế biển. 2.2.Cung về mặt hàng thiết bị thuỷ tại Việt Nam. Tham gia vào thị trường cung ứng thiết bị thuỷ tại Việt Nam có rất nhiều đơn vị tổ chức trong và ngoài nước. Tuy nhiên cần phải thừa nhận rằng các nhà sản xuất nội địa Việt Nam còn chưa nhiều, các sản phẩm loại này sản xuất trong nước chưa đáp ứng được yêu cầu khách hàng và sản phẩm loại này còn ít. Do vậy, các khách hàng tổ chức có nhu cầu thường yêu cầu các loại máy nhập từ nước ngoài vào Việt Nam. Mặt hàng thiết bị thuỷ nhập khẩu chịu sự quy định chặt chẽ của Chính phủ về thuế quan và các quy định thủ tục nhập khẩu. Trong điều kiện kinh tế mở, nhập khẩu những hàng hoá này là cần thiết để đáp ứng cho nhu cầu của ngành công nghiệp tàu thuỷ cũng như nhu cầu của toàn bộ nền kinh tế. Số lượng các nhà cung ứng các sản phẩm nhập khẩu thiết bị thuỷ để bán trên thị trường Việt Nam là rất lớn gồm : - Bản thân các nhà sản xuất nước ngoài với các đại diện và chi nhánh của họ tại Việt Nam . - Các công ty nhập khẩu của Việt Nam được sự cho phép của Chính phủ nhập loại hàng trên, các công ty có thể trong và ngoài Tổng công ty công nghiệp tàu thuỷ so với Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại. Dưới đây là tỷ lệ thị phần chiếm giữ của các nguồn cung mặt hàng thiết bị thuỷ nhập khẩu tại Việt Nam cho các đơn vị đóng tàu thuộc Tổng công ty Công nghiệp tàu thuỷ một cách tương đối hiện nay. Bảng 1: Thị phần các nguồn cung ứng mặt hàng thiết bị thuỷ. Nguồn cung ứng mặt hàng thiết bị thuỷ Thị phần nhập khẩu Nhà sản xuất nước ngoài 16% Trong tổng công ty 60% 35
37. Ngoài Tổng công ty 24% 2.3. Xu hướng phát triển của thị trường tiêu thụ mặt hàng thiết bị thuỷ tại Việt Nam . Để phân tích và đánh giá được xu hướng phát triển của thị trường tiêu thụ mặt hàng thiết bị thuỷ tại Việt Nam phải quan tâm tới môi trường kinh doanh mà các doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng này trong đó có Công ty tồn tại bên trong. - Môi trường tự nhiên dân cư: Với đặc điểm địa lý nhiều sông hồ, đường biển dài là điều kiện thuận lợi cho phát triển của thị trường tiêu thụ mặt hàng thiết bị thuỷ. - Môi trường công nghệ kỹ thuật phát triển, nền kinh tế chí thức được đề cao, công nghệ thông tin đươc chú trọng góp phần vào sự ra đời và phát triển của các nhóm sản phẩm thuộc nhóm thiết bị thuỷ có tính năng mới, sản lượng tăng và hiện đại hoá công nghiệp đóng tàu Việt Nam . - Môi trường chính trị luật pháp: Trước những diễn biến của nền kinh tế thị trường làm cho các chính sách nhà nước có nhiều thay đổi về quy định xuất nhập khẩu, thuế quan, các thủ tục hành chính. Đây là điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển đồng thời cũng là đe doạ. - Môi trường kinh tế: Ngày nay xu hướng mở cửa, quốc tế hoá kéo theo sự cạnh tranh tự do với các đối thủ, nguồn hàng đòi hỏi công ty phải có tầm nhìn đón bắt được các cơ hội. Việc Nhà nước ta giữ vững được sự ổn định của nền kinh tế như tỷ lệ lạm phát, tỷ giá hối đoái được giữ ổn định là điều kiện tốt cho các công ty kinh doanh xuất nhập khẩu tính và thanh toán theo ngoại tệ. Nhìn nhận xu hướng phát triển của thị trường tiêu thụ mặt hàng thiết bị thuỷ phải xem xét tới khía cạnh thực tế. Xu hướng phát triển mở rộng thị trường này thể hiện ở việc khuyến khích của Nhà nước về nền kinh tế biển. Trước đây vào thời kỳ chuyển đổi nền kinh tế, kinh tế biển và nền công nghiệp đóng tàu dường như bị lãng quên. Hiện nay Nhà nước ta đã có sự đấnh giá lại và khuyến khích sự lớn mạnh của kinh tế biển. Kéo theo sự phát triển nhanh dần của ngành công nghiệp tàu thuỷ làm cho nhu cầu của thị ttrường thiết bị thuỷ tăng tạo xu hướng phát triển của thị trường. 36
38. Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại đóng vai trò là trung gian cung cấp các thiết bị vật tư cho các đơn vị có nhu cầu có cơ hội về một thị trường đang có tiềm năng. Để đưa ra ví dụ minh hoạ cho cơ hội phát triển của ngành công nghiệp tàu thuỷ ta có thể xem bảng số liệu dưới đây : Bảng 2 : Số liệu phản ánh số phương tiện vận tải đường biển Việt Nam Năm Tàu thuyền gắn máy trở hàng Tàu thuyền gắn máy trở khách Số lượng (chiếc ) Tải trọng ( tấn) Số lượng (chiếc) Tải trọng (tấn) 1985 286 515.524 31 1.434 1990 492 600.580 147 3.311 1995 527 641.850 270 9.456 1998 644 704.594 348 10.190 Trích từ nguồn : Số liệu thống kê kinh tế xã hội Việt Nam Từ bảng số liệu trên cho thấy số tàu thuyền đang hoạt động tại đường biển Việt Nam quản lý tăng lên nhiều cả về số lượng và tải trọng. Mà phần lớn các phương tiện này đều thuộc quản lý của các bộ, ngành Việt Nam đều do chính các nhà máy sửa chữa và đóng tàu thuộc Tổng công ty công nghiệp tàu thuỷ Việt Nam đóng mới và bảo dưỡng. Điều này hứa hẹn cho các công ty thương mại lĩnh vực công nghiệp về mặt hàng thiết bị thuỷ có nhiều cơ hội. Năm 1999 bản thân Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại tham gia thành lập tổng dự toán trình Tổng công ty và Bộ GTVT để đưa sang giai đoạn xây dựng của các dự án nâng cấp cải tạo trong đó có các nhà máy đóng tàu 76, Nha Trang, Bến Thuỷ, Sông Cấm, Tam Bạc, Bến Kiền, Bạch Đằng, Công ty Hồng Hà thuộc Tổng cục Hậu cần. Đến năm 2000 tiếp tục tiến hành các dự án trên và bổ sung thêm các 37
39. dự án nhà máy đóng tàu Sông Hàn, Công ty vận tải 3, nhà máy sửa chữa Nam Triệu, Công ty cơ khí công nghiệp và phá dỡ tàu cũ. Từ những phân tích và các con số kể trên cho thấy Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại đang tồn tại trong thị trường tiềm năng cho hoạt động kinh doanh của mình. Nhưng cũng luôn nhận thức rằng thị trường đó hứa hẹn rất nhiều cạnh tranh gay gắt vừa tạo cơ hội vừa gây đe doạ với bất kỳ công ty kinh doanh nào hoạt động trong thị trường. 3. Đặc điểm về lao động tại Công ty. Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại luôn đặt yếu tố con người lên hàng đầu và đây cũng là điểm mạnh của Công ty. Công ty có đội ngũ lao động có trình độ cao thể hiện ở trình độ đại học và trên đại học chiếm 83,3%, độ tuổi Trung bình của cán bộ nhân viên thấp điều này tạo ra sự năng động, linh hoạt, sáng tạo và có ý chí vươn lên, chấp nhận mạo hiểm để hoàn thành tốt công việc. Công ty đã kết hợp lao động trẻ với một số nhân viên lớn tuổi hơn. Các nhân viên thuộc Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại có kinh nghiệm về lĩnh vực kinh doanh mặt hàng thiết bị thuỷ, đó là sự hiểu biết về sản phẩm, giá cả, phân phối, tìm nguồn hàng. Kết hợp được kinh nghiệm, sự nhiệt tình và trình độ chuyên môn ban lãnh đạo Công ty đã phát huy điểm mạnh về nhân sự để đưa ra các quyết định kinh doanh đúng đắn kịp thời. Điều này hiện tại cũng như trong tương lai góp một phần đáng kể cho hoạt động kinh doanh của Công ty đạt kết quả tốt hay hiệu quả kinh doanh của Công ty được tăng lên. 4. Đặc điểm về cơ cấu tổ chức của Công ty . Với sơ đồ về cơ cấu tổ chức của Công ty được đưa ra ở phần trước, điều nhận thấy đầu tiên là sự đơn giản của bộ máy tổ chức. Công ty xuất nhập khẩu thiết bị thuỷ quản lý theo kiểu trực tuyến. Sự đơn giản gọn nhẹ của bộ máy tổ chức trong thời gian đầu hoạt động là ưu thế của Công ty. Các nhân viên thuộc các bộ phận của Công ty dễ dàng nắm bắt được các mệnh lệnh của ban lãnh đaọ trong thời gian ngắn 38
40. và ngược lại ban lãnh đạo có thể tiếp thu những thông tin phản hồi từ cấp dưới không khó khăn và không tốn nhiều thời gian. Vậy dòng thông tin quản lý và phản hồi trong Công ty có sự nhanh chóng và chính xác rất phù hợp với một tổ chức kinh doanh thương mại và quy mô chưa lớn. Cơ cấu tổ chức gọn nhẹ cũng góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh của Công ty thông qua mức chi phí giành cho quản lý thấp. 5. Đặc điểm về cơ sở vật chất kỹ thuật củaCông ty Theo quyết định 139/ TCT ngày 24/4/1996 của Tổng giám đốc Tổng công ty Công nghiệp tàu thuỷ Việt Nam, Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại được sử dụng diện tích 300m2/ 700m2 làm trụ sở văn phòng tại 120B- Hàng Trống – Hà Nội. Đây là vị trí rất thuận lợi cho việc giao dịch cũng như điều hành tới các khu vực khác. Công ty hiện tại được trang bị các thiết bị văn phòng phục vụ cho quá trình làm việc và giao dịch trong và ngoài nước ( fax, điện thoại, máy vi tính, ) hiện đại, đáp ứng tốt cho công tác kinh doanh. 2.6. Đặc điểm về vốn kinh doanh và tài sản vô hình của Công ty. * Vốn kinh doanh Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại – Doanh nghiệp nhà nước, có đầy đủ tư cách pháp nhân hoạch toán nội bộ, có tài khoản riêng và con dấu riêng. Là đơn vị Nhà nước do đó được nhà nước cấp vốn và ít nhiều có sự bảo hộ của Nhà nước. Cụ thể vốn của Công ty là: - Vốn nhà nước cấp : 490.000.000 đồng - Vốn bổ sung : 650.000.000 đồng Tuy có lợi thế kể trên, nhưng có thể nhận thấy rằng vốn nhà nước cấp là nhỏ, đặc biệt với mặt hàng thiết bị thuỷ có giá trị đơn chiếc rất lớn thì để phục vụ cho quá trình kinh doanh Công ty cần rất nhiều vốn. Công ty đã giải quyết vấn đề huy động vốn bằng cách là vay ngân hàng, với số vốn vay ngân hàng hàng tháng từ 3 đến 6 tỷ 39
41. đồng. Vay ngân hàng luôn gây ra một thực tế là chịu lãi xuất ngân hàng do đó Công ty luôn phải tiến hành phân tích và cân nhắc số tiền vay với vòng quay vốn có tính đến lãi trả ngân hàng và thời gian chiếm dụng vốn của khách hàng đối với Công ty. * Tài sản vô hình Đây là một trong những điểm mạnh của Công ty trước các đối thủ cạnh tranh. Với thị trường tư liệu sản xuất các khách hàng của Công ty đa phần là các tổ chức mà sự quen biết, tin tưởng là yếu tố quan trọng trong quan hệ mua – bán. Ngoài ra tài sản vô hình của Công ty còn được thể hiện đó là: Doanh nghiệp nhà nước thuộc Tổng công ty Công nghiệp tàu thuỷ Việt Nam nên so với các đối thủ cạnh tranh ngoài Tổng công ty thì Công ty có ưu thế hơn trong việc giành các hợp đồng cung cấp thiết bị cho các dự án thuộc Tổng công ty. Mặt khác Công ty có sự quan hệ tốt với các đơn vị đóng tàu thuộc Tổng công ty đó là mối quan hệ hỗ trợ giữa các thành viên để cùng phát triển. Công ty có cơ hội để tiếp xúc với các nguồn thông tin mang tính vĩ mô rất chính xác hơn các đối thủ ngoài Tổng công ty. III/ Thực trạng hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại 1. Kết quả hoạt động kinh doanh Tuy là một doanh nghiệp mới thành lập từ năm 1991 và chính thức mang tên với ngành nghề kinh doanh như hiện nay sau nhiều lần thay đổi từ năm 1999 Công ty đã đạt được kết quả kinh doanh phục vụ cho các đơn vị thuộc Tổng công ty Công nghiệp tàu thuỷ và các đơn vị ngoài ngành cho các dự án cụ thể sau : - Trong lĩnh vực cung cấp thiết bị của Công ty XNK thiết bị thuỷ có: + Dự án đóng tàu 6.500 tấn cho VOSKO + Dự án đóng tàu 1000 tấn và tàu 450 tấn cho Hải Quân + Tàu Cảnh sát biển + Tàu dầu 3.500 tấn + Tàu V59 cho Tổng Cục Hải Quan + Tàu đánh cá cho đơn vị Thuỷ sản 40
42. + ụ nổi 8.500 tấn + Tàu hút bùn + Tàu chở hàng Nghi Sơn + Tàu nghiên cứu biển - Trong lĩnh vực Tư vấn đầu tư và môi giới phát triển công nghiệp đóng tàu, chuyển giao công nghệ thuộc lĩnh vực tàu thuỷ có: +Dự án cải tạo hệ thống Nhà xưởng, âu đà, kho, bãi Nhà máy đóng tàu Sông Cấm. + Dự án lắp đặt cần cẩu Nhà máy đóng tàu Bạch Đằng + Dự án xây mới Nhà xưởng cho Nhà máy đóng tàu Bến Kiền Và một số cầu cảng, xưởng đóng tàu ở một số Nhà máy đóng tàu và đơn vị Hải quân, thuỷ sản Để đánh giá kết quả và hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty trước tiên xem bảng số liệu phản ánh kết quả kinh doanh của công ty từ khi công ty tách ra và chính thức hoạt động với tên gọi: Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại trực thuộc Tổng công ty Công nghiệp tàu thuỷ Việt nam. Bảng 3 :Bảng số liệu phản ánh kết quả kinh doanh của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại Đơn vị tính: 1.000.000 đồng So sánh So sánh 2000/1999 2001/2000 Chỉ tiêu 1999 2000 2001 Số Tỷ Số Tỷ tuyệt đối lệ(%) tuyệt đối lệ(%) Tổng doanh thu 18890 19082 20500,5 192 1,016 1418,5 7,434 Trong đó: - Doanh thu Tư vấn xây dựng 2833,5 2671,5 3278,45 -162 -5,718 606,97 22,72 - Doanh thu kinh doanh 16056,5 16410,.5 17222.05 354,02 2,205 811,53 4,945 Lãi thuần 36,200 42,62 53,45 6,42 17,74 10,83 25,41 41
43. Nộp ngân sách 502,761 558,45 662,55 55,689 11,077 104,1 18,64 Thu nhập bình quân 0,82 0,9 1,1 0.08 9,756 0,2 22,22 Từ bảng số liệu trên dễ dàng thấy doanh thu của toàn Công ty tăng liên tục qua hai năm, nhưng tỷ lệ tăng rất thấp đặc biệt tỷ lệ tăng năm 2000 so với năm 1999 là không đáng kể. Điều này cho thấy Công ty vẫn chưa phát huy hết điểm mạnh và lợi thế của mình. Doanh thu từ lĩnh vực Tư vấn của công ty năm 2000 giảm tương đối so với năm 1999 là một nguyên nhân chính làm cho doanh thu toàn công ty không tăng nhiều nhưng tình trạng yếu kém này đã được phục hồi rất tốt ở năm 2001. Đây là một tốc độ tăng lý tưởng và Công ty cần cố gắng duy trì tốc độ tăng của lĩnh vực này trong thời gian tới và đặc biệt tạo niềm tin với khách hàng cho chiến lược kinh doanh lâu dài. Doanh thu kinh doanh từ lĩnh vực Thương mại tăng ở mức độ trung bình là một dấu hiệu đáng mừng cho khả năng cạnh tranh của công ty trong chiếm lĩnh thị trường, nhưng nó cũng chỉ ra rằng Công ty vẫn chưa tận dụng hết lợi thế trong lĩnh vực này. Điều này đặt ra cho cán bộ công nhân viên trong Công ty cần nghiên cứu và đưa ra các giải pháp kinh doanh mới cho phù hợp với tình hình để nâng cao hơn nữa khả năng cạnh tranh, đẩy nhanh tốc độ tăng doanh thu thương mại. Cũng từ bảng số liệu tính toán trên cho thấy tốc độ tăng của lãi thuần, nộp ngân sách Nhà nước, thu nhập bình quân của cán bộ công nhân viên của Công ty tăng qua hai năm cao. Điều này cho thấy Công ty đang dần nâng cao hiệu quả kinh doanh làm lợi cho Công ty, cho Nhà nước và cho cán bộ công nhân viên trong Công ty. Đây là một tín hiệu đáng mừng cho sự phát triển của Công ty và là một lợi thế cho Công ty vì nó tăng dần nguồn vốn cho Công ty để mở rộng kinh doanh, làm lợi cho ngân sách Nhà nước lên dễ tạo được sự giúp đỡ của Nhà nước trong tương lai, tăng thu nhập làm cho người lao động tận tâm tận lực phục vụ cho Công ty, tăng hiệu quả trong công việc. Tóm lại Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại tuy mới thành lập và mới tách ra nhưng nó đang ngày một phát triển. Công ty với mức độ tăng trưởng chưa cao và 42
44. chưa ổn định nhưng với sự tăng trưởng liên tục cũng cho thấy trong tương lai với những lợi thế và điểm mạnh của mình Công ty sẽ ngày một lớn mạnh. Công ty đang dần gây dựng niềm tin, chiếm lĩnh thị trường và trở thành một thành viên tin cậy trợ giúp tích cực cho các thành viên trong Tổng công ty Công nghiệp tàu thuỷ, thậm chí cả các doanh nghiệp ngoài nghành, đóng góp tích cực cho sự nghiệp phát triển kinh tế của đất nước. 2. Hiệu quả sử dụng vốn của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại Bảng 4: Số liệu tài chính của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại từ năm 1999 – 2001 Đơn vị tính: 1.000.000 đồng Các chỉ tiêu tài chính Năm 1999 Năm 2000 Năm 2001 1. Tổng tài sản bình quân 4800,600 5126,060 5647,360 2. Tài sản lưu động bình quân 4323,200 4638,500 5050,400 3. Tài sản cố định bình quân 477,400 487,560 596,960 4. Vốn chủ sở hữu bình quân 550,230 558,456 589,056 5. Doanh thu thuần 18890 19082 20500,5 6. Lợi nhuận sau thuế 36,200 42,62 53,45 7. Nợ ngắn hạn 4020,600 4316,954 4807,654 8. Nợ dài hạn bình quân 250,650 250,650 250,650 Nguồn: Tổng hợp báo cáo tài chính Cồng ty (1999-2001) 2.1 Hiệu quả sử dụng vốn nói chung Thông qua việc tính toán các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng vốn nói chung trong ba năm 1999, 2000, 2001, ta có bảng phân tích sau: 43
45. Bảng 5: Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn nói chung của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại Đơn vị: triệu đồng So sánh 2000/1999 Sosánh 2001/2000 chỉ tiêu 1999 2000 2001 Tỷ lệ Tỷ lệ Số tuyệt đối Số tuyệt đối (%) (%) 1. Doanh thu thuần 18890 19082 20500,5 192 101,02 1418,5 107,43 2. Lợi nhuận thuần 36,2 42,62 53,45 6,42 117,73 10,83 125,41 3. Vốn kinh doanh 4950,1 5126,5 5647,3 176,4 103,56 520,8 110,16 bình quân 4. Vòng quay toàn bộ 3,816 3,712 3,630 -0,104 97,28 -0,082 97,79 vốn 5. Suất hao phí vốn 0,262 0,269 0,28 0,007 102,67 0,011 104,,09 6. Tỷ lệ doanh lợi 0,0073 0,0083 0,0095 0,001 113,70 0,012 114,46 trên tổng vốn (Nguồn số liệu: Tính toán dựa vào Báo cáo kết quả kinh doanh và bảng CĐKT năm 1999-2001) 44
46. Dựa vào bảng phân tích trên ta thấy hiệu quả sử dụng vốn nói chung của Công ty không có sự biến động lớn, qua các năm hiệu quả sử dụng vốn có tăng lên nhưng mức tăng không đáng kể. Cụ thể như sau: Xét về chỉ tiêu vòng quay toàn bộ vốn ta thấy, chỉ tiêu này của Công ty có sự thay đổi nhỏ. Năm 1999 số vòng quay là 3,816; năm 2000 giảm xuống còn 3,712 và năm 2001 lại giảm thêm một chút là 3,630. Trong khi vòng quay của vốn giảm như vậy thì suất hao phí vốn lại chỉ có thay đổi nhỏ và ổn định: năm 2000 tăng 0,007 so với năm 1999 và năm 2001 thì tăng 0,011 so với năm 2000. Điều này có nghĩa là số vốn của Công ty bỏ ra để thu được một đồng doanh thu trong năm 2000 là tăng lên và năm 2001 cũng tăng so với năm 2000. Xét về tỷ lệ doanh lợi trên ta thấy tỷ lệ doanh lợi của Công ty tăng lên hàng năm, năm 2000 so với năm 1999 tăng 0,001 còn năm 2001 so với năm 2000 tăng 0,012. Chỉ tiêu này cho thấy số lợi nhuận thu được trên một đồng vốn kinh doanh trong kỳ của Công ty năm 2000 cao hơn năm 1999 còn năm 2001 lại cao hơn năm 2000. Tuy nhiên để hiểu rõ hơn về hiệu quả sử dụng của từng loại vốn trong cơ cấu vốn của Công ty ta phân tích một số chỉ tiêu khác. 2.2 Hiệu quả sử dụng vốn cố định Để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn cố định của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại, ta sẽ xem xét các chỉ tiêu thể hiện trong bảng phân tích sau: 45
47. Bảng 6: Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn cố định của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại Đơn vị: triệu đồng So sánh 2000/1999 Sosánh 2001/2000 chỉ tiêu 1999 2000 2001 Tỷ lệ Tỷ lệ Số tuyệt đối Số tuyệt đối (%) (%) 1. Doanh thu thuần 18890 19082 20500,5 192 101,02 1418,5 107,43 2. Lợi nhuận thuần 36,2 42,62 53,45 6,42 117,73 10,83 125,41 3. Vốn cố định bình 420,35 487,56 596,96 67,21 115,99 109,4 122,44 quân 4. Hiệu suất sử dụng 44,94 39,14 34,34 -5,8 87,09 -4,8 87,74 vốn cố định 5. Suất hao phí vốn 0,022 0,026 0,029 0,004 118,18 0,003 111,54 cố định 6. Tỷ lệ doanh lợi 0,086 0,087 0,090 0,001 101,16 0,003 103,45 trên vốn cố định (Nguồn số liệu: Tính toán dựa vào Báo cáo kết quả kinh doanh và bảng CĐKT năm 97-99) Qua bảng phân tích trên, ta rút ra nhận xét là hiệu quả sử dụng vốn cố định của Công ty năm sau luôn cao hơn năm trước. 46
48. Năm 2000 trong khi vốn cố định bình quân tăng 67,21 triệu đồng tương ứng là 15,99% thì doanh thu thuần tăng 192 triệu đồng (1,02%) và lợi nhuận thuần tăng 6,42 triệu đồng hay 17,73% so với năm 1999. Tốc độ tăng lợi nhuận cao hơn tốc độ tăng vốn làm cho tỷ lệ doanh lợi trên vốn tăng, trong khi đó tốc độ tăng vốn cao hơn tốc độ tăng doanh thu làm cho hiệu suất sử dụng vốn cố định giảm. Xét về chỉ tiêu hiệu suất sử dụng vốn cố định ta thấy cứ một đồng vốn cố định bỏ ra năm 1999 thu được 44,94 đồng doanh thu thuần và năm 2000 con số doanh thu giảm xuống là 39,14 đồng. Như vậy hiệu suất sử dụng vốn cố định đã giảm 5,8 hay 12,91%. Tỷ lệ doanh lợi trên vốn cố định tăng 0,01 so với năm 1999 (1,16%). Vì thế trong năm 2000 cứ một đồng vốn cố định bỏ ra thì thu được 0,087 đồng lợi nhuận thuần. Tóm lại, xét về hiệu quả sử dụng vốn cố định, mặc dù vốn cố định tăng lên nhưng tốc độ tăng của vốn lại cao hơn tốc độ tăng doanh thu, trong khi đó thì tốc độ tăng của lợi nhuận lại cao hơn tốc độ tăng của vốn cố định. Điều này đòi hỏi Công ty cần điều chỉnh để sao cho tốc độ tăng của cả doanh thu và lợi nhuận luôn cao hơn tốc độ tăng của vốn cố định có như vậy thì hiệu quả sử dụng vốn cố định sẽ không ngừng được nâng lên. Sang năm 2001 Công ty đã tiếp tục nâng cao được hiệu quả sử dụng vốn cố định so với năm 2000 trong khi vốn cố định tiếp tục gia tăng. Số vốn cố định bình quân năm 2001 tăng lên ở mức 596,96 triệu đồng thì doanh thu và lợi nhuận vẫn tiếp tục tăng. Doanh thu tăng 7,43% còn lợi nhuận tăng 25,41%. Điều đó khiến cho tỷ lệ doanh lợi trên vốn cố định tăng lên là 0,001 với tỷ lệ 3,45%. Trong khi đó suất hao phí vốn cố định tăng lên 0,004 hay 11,54%. Như vậy cứ một đồng vốn cố định bỏ ra năm 1999 thì thu được 44,94 đồng doanh thu thuần, năm 2000 thu được 39,14 đồng doanh thu thuần (giảm 5,8 hay –12,91% ) năm 2001 là 34,34 đồng (giảm 4,8 hay -12,26%). 2.3 Hiệu quả sử dụng vốn lưu động 47
49. Số liệu về cơ cấu vốn trong bảng 2 cho thấy vốn lưu động qua các năm của Công ty luôn chiếm gần 90% tổng vốn kinh doanh. Điều này nói lên rằng vai trò của vốn lưu động đối với kết quả kinh doanh là không hề nhỏ. Chính vì vậy, khi đánh giá hiệu quả sử dụng vốn, nếu chỉ xét đến hiệu quả sử dụng vốn cố định thì chưa đủ, chúng ta cần phải xét tới hiệu quả sử dụng vốn lưu động. Bảng 7: Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại Đơn vị: triệu đồng So sánh 2000/1999 Sosánh 2001/2000 chỉ tiêu 1999 2000 2001 Tỷ lệ Tỷ lệ Số tuyệt đối Số tuyệt đối (%) (%) 1. Doanh thu thuần 18890 19082 20500,5 192 101,02 1418,5 107,43 2. Lợi nhuận thuần 36,2 42,62 53,45 6,42 117,73 10,83 125,41 3. Vốn lưu động bình 4425,3 4638,5 5050,4 213,2 104,82 411,9 108,88 quân 4. Vòng quay vốn lưu 4,269 4,114 4,059 -0,155 96,37 -0,055 98,66 động 5. Kỳ luân chuyển 86 89 90 3 103,48 1 101,12 vốn lưu động 6. Tỷ lệ doanh lợi 0,0082 0,0092 0,011 0,001 112,20 0,0018 119,57 trên vốn lưu động 7. Hệ số đảm nhiệm 0,234 0,243 0,246 0,009 103,85 0,003 101,23 vốn lưu động (Nguồn số liệu: Tính toán dựa vào Báo cáo kết quả kinh doanh và bảng CĐKT năm 1999-2001) 48
50. Qua bảng phân tích trên ta rút ra nhận xét là hiệu quả sử dụng vốn lưu động của những năm sau thường cao hơn năm trước. Cụ thể như sau: Tỷ lệ doanh lợi trên vốn lưu động qua các năm tăng. Năm 1999 tỷ lệ là 0,0082; năm 2000 là 0,0092 tăng 0,001 hay 12,2% so với năm 1999; sang năm 2001 chỉ tiêu này là 0,011 tăng 0,0018 hay 19,57% so với năm 2000. Điều này chứng tỏ, với một đồng vốn lưu động bỏ ra thì lợi nhuận thu được năm 2001 sẽ nhiều hơn con số này năm 1999 và năm 2000. Về tốc độ luân chuyển vốn lưu động, năm 2000 và 2001 chỉ tiêu này của Công ty giảm hàng năm nhưng mức giảm không lớn. Nó được thể hiện thông qua sự giảm số vòng quay của vốn lưu động (năm 2000 giảm 0,155 vòng so với năm 1999; năm 2001 giảm 0,055 vòng so với năm 2000) và sự tăng lên thời gian một vòng luân chuyển. Vì thế hệ số đảm nhiệm vốn lưu động cũng tăng lên. Năm 1999 để tạo ra một đồng doanh thu thuần thì cần 0,026 đồng vốn lưu động nhưng sang năm 2000 Công ty phải cần bỏ ra 0,028 đồng vốn lưu động cho mỗi đồng doanh thu và con số này năm 2001 cũng như năm 2000. Tốc độ luân chuyển vốn lưu động giảm đã làm hiệu quả sử dụng vốn. Nói tóm lại, trong 2 năm 2000 và 2001, vốn lưu động của Công ty đã có sự tăng lên về quy mô góp phần làm cho doanh thu và lợi nhuận thuần vẫn tăng lên. Mặc dù hiệu quả hoạt động của năm 2000 là không cao lắm nhưng sang năm 2001 kết quả đã có sự chuyển biến rõ rệt. Như vậy hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Công ty là tốt. IV/ Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại 1. Những thành tích đã đạt được Trong những năm đầu kinh doanh của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại luôn được giữ vững và phát triển vững chắc. Thể hiện ở các chỉ tiêu: Doanh thu, lợi nhuận, nộp ngân sách nhà nước vốn kinh doanh, tài sản bình quân. Việc làm của người lao động được giữ vững, thu nhập và đời sống không ngừng được tăng lên. 49
51. Thế và lực của Công ty ngày càng phát triển, vị thế, uy tín của Công ty ngày càng tăng lên, tạo được lòng tin và sự hiểu biết lẫn nhau trong quan hệ làm ăn với các đối tác trong nước và nước ngoài cũng như với các cấp, các ngành ở trong và ngoài Tổng công ty công nghiệp tàu thuỷ Việt Nam . Có bộ máy quản lý từ Ban giám đốc, các bộ phận và toàn bộ cán bộ nhân viên năng động có năng lực và trình độ quản lý kinh tế, kinh doanh tốt, có phẩm chất đạo đức tốt, nhiệt tình năng động, nhanh nhạy trong nắm bắt các thông tin về thị trường, giá cả, mặt hàng. Từ đó tham mưu cho ban giám đốc quyết định kịp thời trong kinh doanh. Đã tạo được hiệu quả kinh doanh qua các năm tương đối ổn định, mặc dù chưa được cao nhưng đã có lãi sau khi đã trang trãi các chi phí kinh doanh. Cơ sở vật chất, vốn kinh doanh đã có sự tăng trưởng , tạo tiền đề tăng năng lực và phát triển kinh doanh cho nhiều năm sau. 2. Những tồn tại và hạn chế Hiệu quả kinh doanh thấp mà một phần là do hiệu quả sử dụng vốn thấp, chưa tận dụng hết cơ hội và tiềm năng của Công ty. Qua nghiên cứu có thể thấy rằng Công ty còn nặng về tăng doanh thu, tạo việc làm nhưng chưa quan tâm đúng mức đến tỷ suất lợi nhuận, tổng chi phí cho hoạt động kinh doanh còn quá cao do đó mức lợi nhuận kinh doanh của Công ty đạt thấp hay hiệu quả kinh doanh của Công ty thấp. Vốn được cấp sử dụng thấp, Công ty phải tiến hành việc huy động vốn từ nhân viên, từ ngân hàng chịu lãi suất cao. Hơn nữa do tình trạng bị chiếm dụng vốn từ một số khách hàng nên gây nhiều khó khăn cho Công ty. Tình hình nghiên cứu thị trường và mở rộng thị trường còn nhiều mặt hạn chế. Còn bỏ qua nhiều đoạn thị trường cơ hội kinh doanh do Công ty chủ yếu phục vụ các đơn vị, các tổ chức đóng mới và sửa chữa tàu thuyền và đa phần là các đơn vị thuộc Tổng công ty công nghiệp tàu thuỷ Việt Nam còn các cá nhân, hộ gia đình có nhu cầu thì chưa được Công ty khai thác. 3. Nguyên nhân 50
52. Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam có sự chuyển đổi kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang kinh tế thị trường có sự mở cửa hội nhập với kinh tế khu vực và thế giới. Chính bối cảnh đó tạo ra cho các doanh nghiệp Việt Nam có nhiều cơ hội kinh doanh nhưng cũng kéo theo nhiều đe doạ trước sự cạnh tranh ngày càng trở nên gay gắt, đặt Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại trong thế tồn tại và phát triển trong cạnh tranh. Những quy định của Chính phủ về kinh doanh, quá trình xuất nhập khẩu cũng vừa gây khó khăn và vừa tạo điều kiện cho quá trình hoạt động của Công ty. Bản thân Công ty mới được thành lập do đó vấn đề về vốn, nhân lực, quản lý còn nhiều điểm chưa hợp lý và chưa đủ để đáp ứng cho tận dụng hết cơ hội và phát huy hết tiềm năng. Việc này đặt cho các nhà lãnh đạo Công ty nhiệm vụ là phải có những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh nói chung và hiệu quả sử dụng vốn nói riêng của Công ty để cho nó ngày càng phát triển lớn mạnh và ổn định. 51
53. Chương III Một Số biện Pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại công ty tư vấn đầu tư và thương mại I/ Xu hướng phát triển của thị trường tiêu thụ mặt hàng thiết bị thuỷ tại Việt Nam Để phân tích và đánh giá được xu hướng phát triển của thị trường tiêu thụ mặt hàng thiết bị thuỷ tại Việt Nam phải quan tâm tới môi trường kinh doanh mà các doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng này trong đó có Công ty tồn tại bên trong. - Môi trường tự nhiên dân cư: Với đặc điểm địa lý nhiều sông hồ, đường biển dài là điều kiện thuận lợi cho phát triển của thị trường tiêu thụ mặt hàng thiết bị thuỷ. - Môi trường công nghệ kỹ thuật phát triển, nền kinh tế chí thức được đề cao, công nghệ thông tin đươc chú trọng, góp phần vào sự ra đời và phát triển của các nhóm sản phẩm thuộc nhóm thiết bị thuỷ có tính năng mới, sản lưọng tăng và hiện đại hoá công nghiệp đóng tàu Việt Nam . - Môi trường chính trị luật pháp: Trước những diễn biến của nền kinh tế thị trường làm cho các chính sách nhà nước có nhiều thay đổi về quy định xuất nhập khẩu, thuế quan, các thủ tục hành chính. Đây là điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển đồng thời cũng là đe doạ. - Môi trường kinh tế: Ngày nay xu hướng mở cửa, quốc tế hoá kéo theo sự cạnh tranh tự do với các đối thủ, nguồn hàng đòi hỏi Công ty phải có tầm nhìn đón bắt được các cơ hội. Việc Nhà nước ta giữ vững được sự ổn định của nền kinh tế như tỷ lệ lạm 52
54. phát, tỷ giá hối đoái được giữ ổn định là điều kiện tốt cho các công ty kinh doanh xuất nhập khẩu tính và thanh toán theo ngoại tệ. Nhìn nhận xu hướng phát triển của thị trường tiêu thụ mặt hàng thiết bị thuỷ phải xem xét tới khía cạnh thực tế. Xu hướng phát triển mở rộng thị trường này thể hiện ở việc khuyến khích của Nhà nước về nền kinh tế biển. Trước đây vào thời kỳ chuyển đổi nền kinh tế, kinh tế biển và nền công nghiệp đóng tàu dường như bị lãng quên. Hiện nay Nhà nước ta đã có sự đấnh giá lại và khuyến khích sự lớn mạnh của kinh tế biển. Keó theo sự phát triển nhanh dần của ngành công nghiệp tàu thuỷ làm cho nhu cầu của thị ttrường thiết bị thuỷ tăng tạo xu hướng phát triển của thị trường. Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại đóng vai trò là trung gian cung cấp các thiết bị vật tư cho các đơn vị có nhu cầu có cơ hội về một thị trường đang có tiềm năng. Để đưa ra ví dụ minh hoạ cho cơ hội phát triển của ngành công nghiệp tàu thuỷ ta có thể xem bảng số liệu dưới đây: Bảng 8 : Số liệu phản ánh số phương tiện vận tải đường biển vn Năm Tàu thuyền gắn máy trở hàng Tàu thuyền gắn máy trở khách Số lượng (chiếc ) Tải trọng ( tấn) Số lượng (chiếc) Tải trọng (tấn) 1985 286 515.524 31 1.434 1990 492 600.580 147 3.311 1995 527 641.850 270 9.456 1998 644 704.594 348 10.190 Trích từ nguồn : Số liệu thống kê kinh tế xã hội Việt Nam Từ bảng số liệu trên cho thấy số tàu thuyền đang hoạt động tại đường biển Việt Nam quản lý tăng lên nhiều cả về số lượng và tải trọng. Mà phần lớn các phương tiện này đều thuộc quản lý của các bộ, ngành Việt Nam đều do chính các nhà máy sửa chữa và đóng tàu thuộc Tổng công ty công nghiệp tàu thuỷ Việt Nam đóng mới và bảo dưỡng. Điều này hứa hẹn cho các công ty thương mại lĩnh vực công nghiệp về mặt hàng thiết bị thuỷ có nhiều cơ hội. Năm 1999 bản thân Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại tham gia thành lập tổng dự toán trình Tổng công ty và Bộ GTVT để đưa sang giai đoạn xây dựng của các dự án nâng cấp cải tạo trong đó có các nhà máy đóng tàu 76, Nha Trang, Bến Thuỷ, Sông 53
55. Cấm, Tam Bạc, Bến Kiền, Bạch Đằng, Công ty Hồng Hà thuộc Tổng cục Hậu cần. Đến năm 2000 tiếp tục tiến hành các dự án trên và bổ sung thêm các dự án nhà máy đóng tàu Sông Hàn, Công ty vận tải 3, nhà máy sửa chữa Nam Triệu, Công ty cơ khí công nghiệp và phá dỡ tàu cũ. Từ những phân tích và các con số kể trên cho thấy Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại đang tồn tại trong thị trường tiềm năng cho hoạt động kinh doanh của mình. Nhưng cũng luôn nhận thức rằng thị trường đó hứa hẹn rất nhiều cạnh tranh gay gắt vừa tạo cơ hội vừa gây đe doạ với bất kỳ công ty kinh doanh nào hoạt động trong thị trường. Điều này đặt ra cho Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại yêu cầu phải có chiến lược kinh doanh phù hợp với thời cuộc để tồn tại và phát triển. Có mục tiêu của hoạt động kinh doanh thể hiện rõ trong định hướng phát triển của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại trong thời gian tới như sau : II/ Định hướng phát triển của Công ty thời gian tới Là đơn vị thành viên của Tổng công ty công nghiệp tàu thuỷ có hình thức hạnh toán độc lập, hoạt động có con dấu riêng và tài khoản riêng với đầy đủ tư cách pháp nhân. Ngay từ khi bắt đầu thành lập Công ty, Ban lãnh đạo Công ty căn cứ vào tình hình thị trường mặt hàng thiết bị thuỷ, khả năng của Công ty, các chỉ tiêu kinh tế Công ty đạt được từ năm 1994 đến năm 1999 đã đề ra phương hướng sản xuất kinh doanh từ năm 2001 tới năm 2005 với các chỉ tiêu cụ thể sau : Bảng 9 : Các chỉ tiêu kinh tế cần đạt được từ năm 2001-2005 Đơn vị tính : 1.000.000 đồng Chỉ 2001 2002 2003 2004 2005 Tiêu KH TH TH-KH % Dự kiến Dự kiến Dự kiến Dự kiến D Thu 19.000 20.500,5 107,9 21.500 24.500 28.000 32.000 Nộp NS 570 662,55 116,2 670 820 1020 1270 TN BQ 950 1100 115,8 1200 1400 1700 2000 54
56. Như vậy trong phương hướng kinh doanh của Công ty là chủ yếu nâng dần doanh thu và góp phần vào việc nộp ngân sách đầy đủ, bảo toàn số vốn nhà nước cấp và nâng cao đời sống cán bộ công nhân viên của Công ty. Mục tiêu trên vừa là yêu cầu phát triển của Công ty đồng thời cũng là yêu cầu phát triển của nền kinh tế đất nước thông qua tăng nộp ngân sách và mức thu nhập của người lao động. Về hoạt động kinh doanh thương mại mà Công ty tiến hành phải đảm bảo các yêu cầu sau: - Tích cực mở rộng, khai thác nguồn vật tư thiết bị trong và ngoài nước tiếp tục phục vụ cho các đơn vị trong và ngoài Tổng công ty. - Phát huy tinh thần trách nhiệm đối với khách hàng, đảm bảo cung cấp vật tư, thiết bị theo đúng yêu cầu, giá cả hợp lý. - Môi giới dịch vụ mua bán tàu cũ - Liên doanh, liên kết sản xuất các thiết bị cung cấp cho ngành đóng tàu. Công ty tiếp tục kiện toàn tổ chức, sắp xếp công việc phù hợp với nhiệm vụ và khả năng của từng nhân viên. Về mặt tài chính, Công ty có định hướng là tìm cách sử dụng vốn (vốn tự có, vay) sao cho có hiệu quả nhất thông qua quay vòng vốn nhanh, rà soát chi tiêu theo tinh thần triệt để tiết kiệm, đầu tư vốn đúng lúc, đúng chỗ. Dựa trên những tiền đề lý luận hiệu quả sử dụng vốn đã được học và quá trình nghiên cứu về tình hình thực trạng, mục tiêu kinh doanh của Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại, tôi xin đưa ra một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại . III/ Những biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tai Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại. Bên cạnh những mặt tích cực đã đạt được, trong công tác quản lý và sử dụng vốn, Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại cũng còn có một số mặt hạn chế cần khắc phục. Nếu không khắc phục những hạn chế này thì tất yếu sẽ dẫn tới tình trạng hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp giảm sút, doanh nghiệp sẽ khó có thể đứng vững 55
57. và tồn tại trong nền kinh tế thị trường. Do đó, một vấn đề đang đặt ra với Công ty hiện nay là phải tìm ra những biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh, sử dụng tiết kiệm và sử dụng với hiệu quả kinh tế cao nhất các nguồn vốn hiện có, từng bước nâng cao năng lực tài chính để có thể chủ động kinh doanh và kịp thời ký kết các hợp đồng kinh tế quan trọng. 1. Tăng cường năng lực tài chính Để tăng cường năng lực tài chính trước hết phải chú trọng tăng vốn chủ sở hữu. Một đơn vị kinh doanh có vốn chủ sở hữu nhiều sẽ chủ động hơn trong việc thực hiện kế hoạch kinh doanh của mình hơn một đơn vị có vốn chủ sở hữu ít. Nếu vốn ít khi giao dịch, nghiên cứu thị trường ký kết được một hợp đồng kinh doanh với các điều kiện rất tốt, thực hiện được sẽ có lãi lớn nhưng bàn bạc với ngân hàng vay vốn, ngân hàng không đồng ý cho vay hoặc phải bàn nhiều lần mới đồng ý cho vay thì lỡ thời cơ không thực hiện được hợp đồng đành phải "Lực bất tòng tâm". Như đã phân tích ở trên thì đây chính là một điểm yếu của Công ty. Bởi Công ty hoạt động trong phạm vi vốn kinh doanh được cấp là 490.000.000 đồng và được bổ sung 650.000.000 đồng. Có thể nói đây là một nguồn vốn rất nhỏ so với mặt hàng kinh doanh của Công ty là thiết bị thuỷ, những mặt hàng có giá trị đơn chiếc lớn có cái lên tới vài tỷ đồng. Do đó đây sẽ là khó khăn cho Công ty trong việc kinh doanh khi mà nhận được các hợp đồng kinh tế cung cấp các thiết bị thuỷ có giá trị lớn . Vậy trong thời gian tới vấn đề đặt ra đối với Công ty là phải làm thế nào để tăng nguồn vốn chủ sở hữu. Để tăng nguồn vốn chủ sở hữu Công ty cần thực hiện các biện pháp như: Thông qua Tổng Công ty xin ngân sách Nhà nước cấp bổ sung vốn lưu động, gia tăng lợi nhuận giữ lại để bổ sung cho nguồn vốn chủ sở hữu. Cùng với việc bổ sung vốn chủ sở hữu Công ty cần quan tâm đến nguồn vốn vay tại ngân hàng. Đây thực sự là nguồn tài trợ to lớn trong hoạt động kinh doanh của Công ty, nhất là trong lĩnh vực kinh doanh mặt hàng thiết bị thuỷ. Có những lô hàng trị giá hơn 5 tỷ đồng VNĐ Công ty phải vay ngân hàng 100%. Để tạo được quan hệ vay 56
58. vốn tốt Công ty cần phải giữ được uy tín trong việc vay và trả theo đúng khế ước, hợp đồng, sử dụng vốn đúng mục đích không để phát sinh nợ quá hạn. Trong thời gian tới Công ty cần giữ vững và phát huy hơn nữa ba nguồn tài trợ vốn trên đây theo hướng tăng cường vốn chủ sở hữu, xác định vốn vay so với vốn chủ sở hữu ở mức độ tối ưu nhất giảm thiểu rủi ro trong kinh doanh. 2. Tổ chức và quản lý tốt tài sản và vốn trong quá trình kinh doanh Đây là một giải pháp rất quan trọng nhằm đạt tới kết quả và hiệu quả sử dụng vốn cao. * Quản lý tài sản cố định, vốn cố định Để nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định, vốn cố định, Công ty phải trang bị tài sản cố định hiện đại và thực hiện sao cho có hiệu quả nhất việc sử dụng tài sản cố định bao gồm: - Tổ chức tốt việc sử dụng các thiết bị văn phòng phục vụ cho mục đích kinh doanh như hệ thống máy tính nối mạng để thường xuyên cập nhật thông tin phục vụ cho việc ra các quyết định kinh doanh một cách nhanh nhất và chính xác. - Tận dụng tốt các thiết bị văn phòng khác như: điện thoại, máy fax giúp Công ty giao dịch kinh doanh với các bạn hàng từ các nước trên thế giới. * Quản lý tài sản lưu động, vốn lưu động Như ta đã biết hiệu quả sử dụng vốn sản xuất kinh doanh nói chung và hiệu quả sử dụng vốn lưu động nói riêng phụ thuộc rất nhiều vào việc sử dụng tiết kiệm và tăng nhanh tốc độ luân chuyển vốn lưu động. Do vậy, Công ty cần phải tăng cường các biện pháp quản lý tài sản lưu động và vốn lưu động. Theo báo cáo kết quả kinh doanh cho thấy tổng chi phí kinh doanh của Công ty lớn và tăng cùng với doanh thu. Do đó vấn đề đặt ra đối với Công ty là cần phải hết sức tiết kiệm các khoản chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí lưu thông nhằm giúp phần giảm chi phí để có thể gia tăng lợi nhuận. Nếu một trong số những khoản chi phí này hết sức cần thiết thì Công ty nên cân nhắc tính toán sao cho các khoản chi phí được hợp lý và tiết kiệm. 57
59. Công ty nên xây dựng quan hệ bạn hàng tốt với khách hàng nhằm củng cố uy tín trên thương trường. Trong các giao dịch kinh tế – tài chính với khách hàng, Công ty phải tổ chức tốt quá trình thanh toán, không để tình trạng công nợ dây dưa. Đặc biệt đối với Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại là một đơn vị kinh doanh chủ yếu dựa trên phần vốn vay và chiếm dụng thì việc tạo uy tín đối với bạn hàng là một điều hết sức quan trọng. Nếu cùng một lúc tất cả các chủ nợ đều đến đòi nợ Công ty thì Công ty sẽ gặp khó khăn về vốn lưu động, gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh. 3. Tổ chức tốt công tác hạch toán kế toán và phân tích hoạt động kinh tế Đây là một trong những giải pháp quan trọng nhằm tăng cường quản lý, kiểm tra kiểm soát quá trình kinh doanh, sử dụng các loại vốn nhằm đạt hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên kế toán là hệ thống thông tin thực hiện, các số liệu, tài liệu kế toán tự nó chưa thể chỉ ra những biện pháp cần thiết để tăng cường quản lý vốn sản xuất kinh doanh. Do vậy, định kỳ Công ty phải thực hiện phân tích hoạt động kinh tế, trong đó có phân tích tình hình tài chính và hiệu quả sử dụng vốn. Hiện nay, công tác này chủ yếu thuộc trách nhiệm của Phòng Kế toán mà trực tiếp là do Kế toán trưởng đảm nhiệm. Trong thời gian tới, để đạt hiệu quả cao hơn thì Công ty nên phân công một cán bộ chuyên trách thực hiện phân tích tài chính và theo dõi công tác quản lý và sử dụng vốn trong kỳ, tìm ra nguyên nhân dẫn đến thành tích, tiến bộ so với kỳ trước để có biện pháp phát huy và nguyên nhân gây ra tồn tại, sút kém để có biện pháp khắc phục kịp thời. 4. Chủ động phòng ngừa các rủi ro trong sản xuất kinh doanh Để chủ động phòng ngừa các rủi ro trong kinh doanh, Công ty cần mua bảo hiểm, trích lập các quỹ dự phòng tài chính để bù đắp số vốn bị thiếu hụt. Khi hoạt động kinh doanh trong nền kinh tế thị trường có nhiều biến động, Công ty phải luôn đối phó với nhiều tình hình phức tạp, rủi ro trong kinh doanh có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Trong nợ phải thu của Công ty chưa xảy ra nợ khó đòi xong trong kinh doanh 58
60. không có gì có thể đảm bảo rằng không có những rủi ro xảy ra. Do đó, để hạn chế phần nào những tổn thất có thể xảy ra, Công ty phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa rủi ro. Để khi xảy ra Công ty phải có nguồn bù dắp, bảo toàn được nguồn vốn và đảm bảo cho hoạt động sản xuất kinh doanh không bị gián đoạn. 5. Khai thác, huy động các nguồn vốn cho kinh doanh Thông qua công tác tìm hiểu nhu cầu thị trường, Công ty có thể xác định nhu cầu vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, từ đó tìm ra các giải pháp để đáp ứng nhu cầu đòi hỏi. Đối với Công ty Tư vấn đầu tư và Thương mại, trong những năm vừa qua, ngoài nguồn vốn chủ sở hữu nhỏ bé, Công ty còn phải sử dụng nguồn vốn vay nợ để tài trợ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Công ty có mối quan hệ với Ngân hàng Công thương Việt Nam và Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam. Mặt khác, trong thời gian tới Công ty cũng nên chú ý đến một số hình thức huy động vốn khác rất có hiệu quả trong nền kinh tế thị trường như: - Huy động vốn bằng cách phát hành các công cụ nợ. Đây là hình thức gọi vốn tương đối mới và tương đối khó thực hiện do thị trường tài chính của nước ta chưa phát triển. Nhưng trong giai đoạn hiện nay cũng như trong thời gian tới, hình thức này sẽ ngày càng phát triển mạnh do nó có nhiều ưu điểm. Những năm gần đây, Đảng và Nhà nước ta đã và đang đẩy mạnh quá trình cổ phần hoá các doanh nghiệp Nhà nước làm ăn có lãi và thuộc diện Nhà nước không cần nắm giữ 100% vốn. Do đó, Ban Giám đốc có thể nghiên cứu, lập dự án cổ phần hoá một phần Công ty nhằm huy động thêm vốn, tạo thêm động lực bên trong trực tiếp thúc đẩy phát triển kinh doanh. Khi tiến hành cổ phần hoá, Công ty có thể chuyển phần vốn vay người lao động trước đây thành cổ phần. Điều này sẽ tạo điều kiện hơn cho người lao động tham gia vào quản lý và điều hành doanh nghiệp, đồng thời, giúp Công ty chuyển một bộ phận vốn vay thành vốn chủ sở hữu, góp phần làm giảm hệ số nợ. 59
61. - Liên doanh, liên kết: đây không phải là hình thức tạo vốn mới. Tuy nhiên, thông qua liên doanh, liên kết với đối tác trong nước hoặc nước ngoài, Công ty sẽ có được vốn kinh doanh, học được kinh nghiệm trong quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của đối tác (nhất là đối tác nước ngoài). Hiện tại, Công ty có một số liên doanh, liên kết song đây mới chỉ thông qua hình thức nhận làm đại lý của Công ty cho một số hãng cung cấp thiết bị tàu thuỷ như: South China Marine Machinery Plant thuộc Tổng công ty công nghiệp tàu thuỷ Trung quốc, Asiatic Engineering Pte LTD Trong thời gian tới để đẩy mạnh kinh doanh Công ty không chỉ dừng lại việc nhận làm đại lý mà còn cần có những hợp đồng liên doanh với các đối tác nước ngoài để trở thành nhà phân phối độc quyền của các hãng tại Việt Nam nhằm tận dụng được nguồn vốn của nhà cung ứng. Đồng thời tiến tới các hợp đồng liên doanh xây dựng nhà máy sản xuất thiết bị thuỷ trong nước. 6. Các biện pháp khác. 6.1 Biện pháp về chính sách sản phẩm, thị trường, khách hàng 6.1.1. Giải pháp về chính sách sản phẩm Mặt hàng thiết bị thuỷ với khách hàng là các tổ chức, đơn vị đóng tàu được mua nhằm mục đích là phục vụ cho việc lắp đặt, thay thế để trở thành bộ phận của sản phẩm khác trong quá trình hoạt động kinh doanh. Tất cả các quyết định của Công ty về mặt hàng nhập khẩu này có yêu cầu cao về tính kỹ thuật, dịch vụ đi kèm, tính đồng bộ, chất lượng Do đó nếu chính sách sản phẩm của Công ty không đạt được yêu cầu của khách thì sẽ gây thiệt hại lớn cho cả Công ty và khách hàng do chi phí cao (Cước phí vận chuyển, thủ tục hải quan, lãi vay ) Trong chính sách sản phẩm của Công ty cần phải quan tâm tới phối thức sản phẩm hỗn hợp của mặt hàng thiết bị thuỷ gồm ba mức độ: sản phẩm cốt lõi, sản phẩm hiện hữu, cung cấp dịch vụ. Trong việc cung cấp sản phẩm cốt lõi và hiện hữu của Công ty cho khách hàng thể hiện được qua việc lựa chọn các nhà sản xuất và cung ứng phù hợp nhất với đòi hỏi của khách hàng đó là xuất xứ, tên gọi, chất lượng, thông số kỹ thuật Công ty 60