Luận văn Hoàn thiện công tác tổ chức thực hiện hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy tại Công ty quan hệ quốc tế và đầu tư sản xuất - CIRI

77 trang nguyendu 4720

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Luận văn Hoàn thiện công tác tổ chức thực hiện hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy tại Công ty quan hệ quốc tế và đầu tư sản xuất - CIRI", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

luan_van_hoan_thien_cong_tac_to_chuc_thuc_hien_hop_dong_nhap.doc

Nội dung text: Luận văn Hoàn thiện công tác tổ chức thực hiện hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy tại Công ty quan hệ quốc tế và đầu tư sản xuất - CIRI

Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Lời nói đầu. Ngày nay, quốc tế hoá, toàn cầu hoá đang là xu thế chung của nhân loại, không một quốc gia nào có thể thực hiện một chính sách đóng cửa mà có thể đem lại sự phát triển cho đất nước mình. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế đó. Nền kinh tế Việt Nam hiện nay, trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý vĩ mô của Nhà nước, đó là một nền kinh tế mở cửa theo hướng hội nhập quốc tế . Từ sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI, Đảng ta đã xác định con đường phát triển nền kinh tế đất nước nhanh nhất đó là việc thực hiện CNH-HĐH thông qua xu hướng mở cửa và hội nhập quốc tế. Sau hơn 10 năm đổi mới, nền kinh tế nước ta đã có những bước chuyển đổi rõ rệt trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội Trong quá trình phát triển đó có sự đóng góp đáng kể và quan trọng của hoạt động thương mại quốc tế. Thương mại quốc tế là một lĩnh vực hoạt động đóng vai trò mũi nhọn thúc đẩy nền kinh tế trong nước hội nhập với nền kinh tế thế giới, phát huy những lợi thế so sánh của đất nước, tận dụng tiềm năng về vốn khoa học kỹ thuật, kỹ năng quản lý tiên tiến từ nước ngoài. Nói đến thương mại quốc tế ta có thể liên tưởng ngay tới hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu. Nhưng ở nước ta hiện nay còn nghèo, cơ sở vật chất nhất là cơ sở hạ tầng còn lạc hậu, trình độ khoa học và công nghệ còn kém phát triển. Do đó năng suất lao động và hiệu quả kinh doanh còn thấp. Vì vậy nhập khẩu là để tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật, công nghệ tiên tiến hiện đại để phục vụ cho sản xuất. Ngoài ra nhập khẩu còn tác động tích cực đến nền kinh tế quốc dân về nhiều mặt như: sức lao động, vốn, tài nguyên, tiết kiệm được chi phí và thời gian Tuy nhiên để đảm bảo cho hoạt động kinh doanh quốc tế được thực hiện một cách thuận lợi và an toàn, một nghiệp vụ quan trọng đối với mọi thương nhân là việc xây dựng các hợp đồng. Như vậy, hợp đồng là cầu nối giữa người xuất khẩu và người nhập khẩu trong hợp đồng mua bán hàng hoá và có ý nghĩa đặc biệt cả trong lợi ích kinh tế lẫn trong quan hệ ngoại giao đối với những nhu cầu đó. Thực tế cho thấy, việc thiếu những kiến thức pháp lý cần thiết trong việc thực 1
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT hiện hợp đồng nhập khẩu đã mang lại nhiều hậu quả khôn lường mà nhiều nhà kinh doanh phải gánh chịu. Đó là những thua thiệt về tài sản là tiền bạc mà còn cả những thiệt hại phi tài sản khác nữa như sự mất uy tín trong quan hệ làm ăn của các doanh nghiệp Việt Nam do rất nhiều các nguyên nhân khách quan và chủ quan, nhưng trong đó vấn đề chủ yếu là thiếu kiến thức, kinh nghiệm và chưa chú trọng đúng mức đến quá trình thực hiện hợp đồng. Ngày nay thông tin liên lạc, khoa học kỹ thuật đã phát triển một cách vượt bậc. Nó đã tạo ra nhiều cơ hội thuận lợi cho quy trình thực hiện hợp đồng ngoại thương diễn ra nhanh chóng và kịp thời hơn. Để hoàn thiện hơn nữa về thực hiện hợp đồng ngoại thương trong từng doanh nghiệp là một đòi hỏi mang tính cấp bách, cần thiết đối với doanh nghiệp ngoại thương Việt Nam hiện nay. Công ty quan hệ quốc tế và đầu tư sản xuất - CIRI là một công ty có hoạt động xuất nhập khẩu với nhiều nước trên thế giới nhưng hoạt động nhập khẩu là chiếm tỷ trọng lớn trong toàn công ty. Chính vì vậy trong đợt thực tập tốt nghiệp này cùng với những kiến thức được trang bị tại trường đại học và sự giúp đỡ của thầy giáo bùi đức dũng, các cán bộ nhân viên trong công ty nên em xin chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác tổ chức thực hiện hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy tại Công ty quan hệ quốc tế và đầu tư sản xuất - CIRI”. Mục đích nghiên cứu của đề tài này là: Nhằm hoàn thiện hơn công tác tổ chức thực hiện hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy mà công ty đang áp dụng. Từ đó đưa ra một số giải pháp để công ty có thể áp dụng. Đồng thời rút ra kinh nghiệm cho bản thân trong việc thực hiện hợp đồng nhập khẩu trên thực tế. Giới hạn nội dung và phạm vi nghiên cứu: Dựa trên những cơ sở lý luận và thực tiễn liên quan đến công tác tổ chức thực hiện hợp đồng nhập khẩu xe máy cùng với những kiến thức đã học. Phương pháp nghiên cứu: Kết hợp những kiến thức đã học ở trường và sự hướng dẫn tận tình của thầy cô giáo cùng với những kinh nghiệm thực tế khi tham gia thực tập tại công ty (CIRI). Đồng thời sử dụng nguồn số liệu của công ty để phân tích, đánh giá và đưa ra các biện pháp nhằm hoàn thiện công tác tổ chức thực hiện hợp đồng nhập khẩu tại công ty (CIRI). 2
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Kết cấu luận văn được chia làm 3 chương: Chương I: Lý luận chung về hoạt động nhập khẩu và việc thực hiện hợp đồng nhập khẩu. Chương II: Thực trạng công tác tổ chức thực hiện hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy tại công ty (CIRI). Chương III: Giải pháp và những kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác tổ chức thực hiện hợp đồng nhập khẩu của công ty. 3
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Chương I Lý luận về hoạt động nhập khẩu và việc thực hiện hợp đồng nhập khẩu. I. Nhập khẩu và vai trò của hoạt động nhập khẩu . 1. Khái niệm về nhập khẩu. Nhập khẩu là hình thức kinh doanh quốc tế giữa các thương nhân có trụ sở kinh doanh tại các quốc gia khác nhau. Trong đó người mua (Người nhập khẩu) yêu cầu người bán (Người xuất khẩu) cung ứng cho mình một lượng hàng hoá nhất định như đã thoả thuận và hợp pháp. Người nhập khẩu sẽ phải trả cho người xuất khẩu một lượng giá trị tương ứng với lượng hàng hoá đó. 2. Các hình thức nhập khẩu. Hoạt động nhập khẩu trong thực tế rất đa dạng. Đó là do tác động của điều kiện kinh doanh cùng với sự năng động sáng tạo của các doanh nhân mà xuất hiện nhiều hình thức nhập khẩu khác nhau được pháp luật cho phép. Dưới đây là các hình thức nhập khẩu phổ biến đang được áp dụng cho các doanh nghiệp nước ta hiện nay: - Nhập khẩu trực tiếp: là hoạt động mua bán trực tiếp giữa người mua và người bán không qua trung gian. - Nhập khẩu gián tiếp: là nhập khẩu qua trung gian thương mại, điển hình của nhập khẩu gián tiếp là nhập khẩu uỷ thác. Nhập khẩu uỷ thác là hình thức hoạt động giữa một doanh nghiệp có nhu cầu nhập một số mặt hàng uỷ thác cho doanh nghiệp có chức năng trực tiếp giao dịch ngoại thương, tiến hành nhập khẩu theo yêu cầu của mình. Bên nhận uỷ thác sẽ tiến hành đàm phán ký kết hợp đồng với nước ngoài và làm thủ tục nhập khẩu theo yêu cầu của khách hàng và được hưởng thù lao uỷ thác. Trên đây là những hình thức nhập khẩu khá phổ biến ở nước ta và được các doanh nghiệp vận dụng. Tuy nhiên để vận dụng một cách có hiệu quả thì đòi hỏi mỗi doanh nghiệp phải dựa vào môi trường kinh doanh, lĩnh vực kinh doanh, điều kiện giao dịch cụ thể để đưa ra hình thức nhập khẩu phối hợp hoặc kết hợp các hình thức nhập khẩu. Ngoài ra, công ty còn phải dựa vào tiềm lực của mình để tiến hành nhập khẩu và lựa chọn hình thức nhập khẩu, tiến hành các cuộc đàm phán để xem xét nên áp dụng hình thức nhập khẩu nào đem lại lợi nhuận cao nhất. 4
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT 3. Vai trò của hoạt động nhập khẩu đối với nên kinh tế quốc dân. Việt Nam sau một thời gian dài thực hiện chính sách đóng cửa nền kinh tế đã gây ra biết bao vấn đề tiêu cực như nền kinh tế trì trệ, lạc hậu và trình độ thấp kém thua xa các nước trong khu vực và có lẽ là một trong những nước kém phát triển nhất thế giới. Nhận thức được vấn đề này, Đảng ta đã xác định con đường để đưa đất nước nhanh chóng tiến kịp thời đại là CNH-HĐH đất nước, đẩy mạnh xuất khẩu, tăng cường nhập khẩu các loại máy móc công nghệ hiện đại phục vụ sản xuất trong nước. Như vậy, ta thấy nhập khẩu có vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, đặc biệt là trong điều kiện quốc tế hoá đời sống kinh tế xã hội trong thời đại ngày nay. Vai trò của hoạt động nhập khẩu được thể hiện ở mấy mặt cơ bản sau: a) Đối với nền kinh tế quốc dân:  Nhập khẩu đem lại cho nền kinh tế những công nghệ hiện đại máy móc thiết bị tiên tiến, hoàn thiện và có năng lực sản xuất hơn những thứ đã có trong nước. Từ đó nó làm tăng hiệu quả sản xuất, tăng sản lượng sản phẩm xã hội, thu nhập quốc dân.  Nhập khẩu mở rộng khả năng tiêu dùng của một nước. Xã hội ngày càng phát triển và nhu cầu của con người ngày càng phong phú và đa dạng thông qua con đường nhập khẩu sẽ thoả mãn mọi nhu cầu đó của con người. Nhập khẩu làm đa dạng hoá về mặt hàng, về chủng loại.  Nhập khẩu góp phần đáng kể vào việc xoá bỏ tình trạng độc quyền, phá vỡ nền kinh tế đóng, tự cung tự cấp. Ngoài ra, nó còn đưa tới việc xoá bỏ nhanh chóng các chủ thể kinh doanh các sản phẩm lạc hậu không thể chấp nhận được, góp phần hoàn thiện các cơ chế quản lý xuất nhập khẩu của nhà nước.  Nhập khẩu là để tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật công nghệ tiên tiến, hiện đại cho sản xuất và các loại hàng hoá cho tiêu dùng mà trong nước không sản xuất hoặc trong nước có sản xuất nhưng không đáp ứng nhu cầu. Nhập khẩu còn để thay thế sản xuất nghĩa là nhập khẩu những thứ mà sản xuất trong nước sẽ không có lợi bằng nhập khẩu. Như vậy sẽ làm tác động tích cực đến sự phát triển cân đối và khai thác tiềm năng, thế mạnh của nền kinh tế quốc dân về sức lao động, vốn cơ sở vật chất, tài nguyên và khoa học kỹ thuật. 5
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT  Nhập khẩu có vai trò tích cực thúc đẩy xuất khẩu. Bởi vì, nhập khẩu tạo đầu vào cho sản xuất hàng xuất khẩu b) Đối với các doanh nghiệp:  Nhập khẩu giúp cho doanh nghiệp tiết kiệm được cả vốn và chi phí cho quá trình nghên cứu cũng như thời gian và số lượng đội ngũ khoa học nghên cứu mà vẫn thu được kết quả tương đối về phát triển khoa học kỹ thuật.  Nhập khẩu giúp các doanh nghiệp nhanh chóng nắm bắt, đón đầu những thành tựu mới của khoa học kỹ thuật, những công nghệ tiên tiến. Mà nếu không thực hiện nhập khẩu thì các doanh nghiệp sẽ ngày càng trở nên lạc hậu so với khu vực và thế giới.  Hàng hoá nhập khẩu không những mở rộng quá trình sản xuất của doanh nghiệp mà còn góp phần không nhỏ vào việc nâng cao đời sống tinh thần, nâng cao tầng hiểu biết về sự phát triển trên toàn cầu cũng như góp phần cải thiện điều kiện làm việc cho người lao động thông qua việc nhập khẩu máy móc thiết bị, dây chuyền sản xuất mới an toàn hiệu quả Tuy nhập khẩu có vai trò to lớn như vậy nhưng nó cũng có những mặt hạn chế. Tức là nếu nhập khẩu tràn lan thì sẽ dẫn đến nền sản xuất trong nước sẽ bị suy yếu. Vì vậy cần có chính sách đúng đắn, có sự kiểm soát chặt chẽ, kịp thời, hợp lý để khai thác triệt để vai trò của nhập khẩu và hạn chế những hiện tượng xấu phát triển như: trốn thuế, tha hoá cán bộ II. Khái quát chung về hoạt động nhập khẩu : 1. Khái niệm: Hợp đồng thương mại quốc tế hoặc hợp đồng mua bán ngoại thương hay hợp đồng xuất nhập khẩu là sự thoả thuận giữa các đương sự có trụ sở kinh doanh ở các quốc gia khác nhau, theo đó một bên gọi là bên bán (bên xuất khẩu) có nghĩa vụ chuyển quyền sở hữu cho một bên khác gọi là bên mua (bên nhập khẩu) một tài sản nhất định gọi là hàng hoá, bên mua có nghĩa vụ nhận hàng và trả tiền hàng. Như vậy thông qua khái niệm trên ta có thể rút ra một vài đặc điểm chính của hợp đồng xuất nhập khẩu như sau: 6
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT  Chủ thể của hợp đồng này là bên bán (bên xuất khẩu) và bên mua (bên nhập khẩu) họ có trụ sở kinh doanh ở các nước khác nhau. Bên bán giao hàng hoá cho bên mua, bên mua phải trả cho bên bán một đối giá cân xứng với giá trị hàng hoá đã được giao.  Đối tượng của hợp đồng này là tài sản: Do được đem ra mua bán, tài sản này biến thành hàng hoá. Hàng hoá này có thể là hàng hoá vật chất hay hàng hoá phi vật chất (dịch vụ).  Bản chất của hợp đồng này là sự thoả thuận giữa các bên ký kết hợp đồng. Điều cơ bản là hợp đồng phải thể hiện ý chí thực sự thoả thuận không được cưỡng bức, lừa dối lẫn nhau và có sự nhầm lẫn không chấp nhận được.  Khách thể của hợp đồng này là sự di chuyển quyền sở hữu hàng hoá (chuyển chủ hàng hoá). Đây là sự khác biệt so với hợp đồng thuê mướn vì hợp đồng thuê mướn không tạo ra sự chuyển chủ và so với hợp đồng tặng biếu không có sự cân xứng giữa nghĩa vụ và quyền lợi. Hợp đồng nhập khẩu khác với hợp đồng mua bán trong nước ở những điểm sau đây:  Hàng hoá (đối tượng) của hợp đồng thường di chuyển ra khỏi biên giới quốc gia. Đặc điểm này có thể có cũng có thể không. Ví dụ, hợp đồng mua bán ký kết giữa một xí nghiệp trong khu chế xuất với một xí nghiệp ngoài khu chế xuất được pháp luật coi là hợp đồng mua bán quốc tế , nhưng hàng hoá thuộc hợp đồng này không di chuyển khỏi biên giới quốc gia.  Đồng tiền thanh toán ít nhất là ngoại tệ của một nước Đặc điểm này cũng không phải là điểm tất yếu. Ví dụ: Các khối trong nước cộng đồng chung Châu Âu khi buôn bán với nhau thì họ sử dụng đồng tiền thanh toán là đồng EURO hay hai nước buôn bán với nhau bằng hình thức hàng đổi hàng.  Các bên ký kết có trụ sở kinh doanh ở các nước khác nhau. Đây chính là đặc điểm quan trọng nhất để phân biệt yếu tố quốc tế hay nội địa trong một hợp đồng. 2. Điều kiện hiệu lực của hợp đồng xuất nhập khẩu: 7
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Theo điều 81- Luật thương mại Việt Nam, hợp đồng xuất nhập khẩu có hiệu lực khi có đầy đủ các điều kiện sau đây: a) Chủ thể của hợp đồng gồm: Bên mua và bên bán phải có tư cách pháp lý  Chủ thể bên nước ngoài là thương nhân và tư cách pháp lý của họ được xác nhận căn cứ theo pháp luật của họ.  Về phía Việt Nam: Chủ thể phải là thương nhân được phép hoạt động thương mại trực tiếp với nước ngoài. Theo nghị định 57 thì thương nhân phải có giấy đăng ký kinh doanh và mã doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu. b) Hàng hoá theo hợp đồng: là hàng hoá được phép mua bán theo quy định pháp luật của nước bên mua và nước bên bán. Doanh nghiệp không được phép xuất nhập khẩu những mặt hàng theo quyết định số 46/2001/QĐ- TTg. Đối với những mặt hàng xuất khẩu, nhập khẩu có điều kiện thì họ phải xin được hạn ngạch (trường hợp nhà nước quản lý bằng hạn ngạch) hoặc xin được giấy phép (trường hợp hàng thuộc diện nhà nước quản lý bằng giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu). Đối tượng của hợp đồng phải là hàng được phép xuất nhập khẩu theo các văn bản pháp luật hiện hành của hai nước. c) Hợp đồng thương mại quốc tế phải có nội dung chủ yếu của hợp đồng mua bán hàng hoá. Theo điều 50 - luật thương mại Việt Nam thì nội dung của hợp đồng buộc phải có các điều khoản sau: Tên hàng, quy cách chất lượng, giá cả, phương thức thanh toán, địa điểm và thời gian giao nhận hàng. Ngoài ra, các bên có thoả thuận thêm những nội dung, những điều khoản khác cho hợp đồng. d) Hình thức của hợp đồng: Theo luật Việt Nam, hợp đồng xuất nhập khẩu phải được lập thành văn bản mới có hiệu lực: Thư từ điện tín cũng được coi là văn bản, mọi hình thức thoả thuận bằng miệng đều không có giá trị, mọi sửa đổi bổ sung đều được làm bằng văn bản. 3. Nội dung chủ yếu của hợp đồng nhập khẩu. 8
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Nội dung của hợp đồng xuất nhập khẩu có thể rất khác nhau. Nó tuỳ thuộc vào tính chất và đặc điểm của hàng hoá, hoặc tuỳ thuộc và tập quán buôn bán giữa các bên. Có những hợp đồng đưa ra rất nhiều điều khoản, hết sức chặt chẽ và chi tiết, nhưng có những hợp đồng chỉ đưa ra những điều khoản cơ bản và hết sức đơn giản. Nhưng thông thường một hợp đồng xuất nhập khẩu gồm có hai phần: Những điều trình bầy và các điều khoản.  Những điều khoản trình bày thường ghi:  Số hợp đồng (contract no).  Địa điểm và ngày tháng ký hợp đồng .  Tên và địa chỉ của các đương sự.  Những định nghĩa dùng trong hợp đồng. Cơ sở pháp lý để ký kết hợp đồng (đây có thể là hiệp định chính phủ, nghị định thư, chí ít người ta cũng đưa ra sự tự nguyện của hai bên khi tham gia ký kết hợp đồng).  Các điều khoản (term) của hợp đồng bao gồm:  Điều khoản về tên hàng. Đâylà điều khoản quan trọng của mọi đơn chào hàng, của thư hỏi hàng, của các hợp đồng hoặc nghị định thư. Nó nói lên chính xác đối tượng mua bán, trao đổi do đó người ta luôn tìm cách diễn đạt chính xác tên hàng. Nếu không đúng thì mua được cái không cần mua, không bán được cái cần bán. Để làm được điều đó người ta thường dùng các biện pháp: - Ghi tên chính thức của hàng hoá kèm theo tên khoa học, thương mại (áp dụng cho các loại hoá chất, giống cây). Ví dụ: Hàn the là Na3B4O7nH2O. - Ghi tên hàng kèm theo hãng sản xuất ra hàng đó. VD: xe máy HONDA, tủ lạnh HITACHI - Ghi tên hàng kèm thao tên địa phương sản xuất ra hàng hoá đó. VD: rượu vang Bordeaux - Ghi tên hàng kèm theo nhãn hiệu của nó. VD: bột giặt OMO - Ghi tên hàng kèm theo quy cách của hàng đó. VD: xe tải 10 tấn - Ghi tên hàng kèm theo công dụng của hàng hoá đó. VD: mực để in 9
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Ngoài ra người ta còn kết hợp các phương pháp trên đây với nhau. VD: màn hình siêu phẳng 29inches của hãng Panasonic  Điều khoản chất lượng hàng hoá: Điều khoản này nói lên mặt chất của hàng hoá mua bán. Tức là nói lên tổng thể các chỉ tiêu, những đặc trưng của hàng hoá mua bán thể hiện được sự thoả mãn nhu cầu trong những điều kịên tiêu dùng xác định, phù hợp với công dụng của hàng hoá bao gồm: Các chỉ tiêu cơ lý hoá, công suất, độ chính xác và các chỉ tiêu cảm quan như màu sắc, mùi vị của hàng hoá giao dịch mua bán. Trong điều khoản này cần nêu rõ phương pháp xác định phẩm chất, chỉ tiêu đại khái quen dùng, quy cách hàng hoá, hàm lượng của chất chủ yếu trong hàng hoá, tài liệu kỹ thuật, số lượng thành phẩm thu được từ hàng hoá đó, hiện trạng của hàng hoá đó, mô tả của hàng hoá và tên của nơi sản xuất.  Điều khoản về số lượng: Điều khoản này nói lên lượng hàng hoá được giao dịch. Nó xác định rõ đối tượng mua bán và liên quan đến trách nhiệm, nghĩa vụ của bên mua và bên bán. Do vậy việc lựa chọn đơn vị đo lường số lượng nào vừa phải căn cứ vào bản thân sản phẩm, vừa căn cứ vào tập quán buôn bán quốc tế về đo lường. Đơn vị tính số lượng: Do có nhiều đơn vị khác nhau như: cái, số, chiếc, kg, m nhiều đơn vị có nhiều tên gọi nhưng ở mỗi nước lại có một nội dung khác. Ví dụ: Một tấn hệ mét khác với một tấn hệ của Anh. Cho nên sử dụng điều khoản này khá phức tạp tuỳ thuộc vào từng loại sản phẩm. Phương pháp quy định số lượng: trong thực tiễn Thương mại quốc tế người ta có thể quy định số lượng hàng hoá bằng hai cách: - Bên bán và bên mua quy định cụ thể số lượng hàng hoá giao dịch. Thường được áp dụng đối với hàng hoá có giá trị lớn với đơn vị đo là chiếc, cái ví dụ: 10 chiếc xe ô tô ở đây không được dùng “khoảng”. - Bên bán và bên mua quy định số lượng phỏng chừng. Trong hợp đồng mua bán người ta thường dùng các thuật ngữ như: Khoảng, xấp xỉ, hơn kém, cộng trừ Phương pháp này thường áp dụng đối với hàng hoá có khối lượng lớn. Ví dụ: Gạo quy định 5000 tấn gạo 5% (5% là sai số). 10
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Sai số này có thể do người bán quyết định hoặc do người mua hay người vận tải quyết định. Nếu trong hợp đồng không thoả thuận thì do người bán hoặc do người vận tải quyết định. Phương pháp xác định trọng lượng: Trong thương mại quốc tế, có rất nhiều loại hàng hoá được tính số lượng theo trọng lượng. Căn cứ vào tập quán buôn bán thông thường để xác định trọng lượng hàng hoá mua bán người ta dùng những phương pháp sau: - Trọng lượng cả bì (Gross weight - GW): Bao gồm trọng lượng thực tế của hàng hoá cộng với trọng lượng của bao bì. - Trọng lượng tịnh (Net weight - NW): Là trọng lượng cả bì trừ đi trọng lượng của bao bì. - Trọng lượng thương mại: Thường áp dụng đối với hàng hoá có khả năng hút ẩm. 100 Wtc Công thức: Gtm Gtt 100 Wtt Gtm: trọng lượng thương mại của hàng hoá. Gtt: trọng lượng thực tế của hàng hoá. Wtc: độ ẩm tiêu chuẩn của hàng hoá. Wtt: độ ẩm thực tế của hàng hoá. - Trọng lượng lý thuyết: Thường áp dụng đối với hàng hoá có tính tiêu chuẩn cao. Ví dụ: Thép, tôn và các thiết bị đồng bộ. Theo phương pháp này người ta căn cứ vào thể tích, khối lượng riêng và số lượng hàng hoá để tính toán trọng lượng hàng, hoặc căn cứ vào thiết kế của nó (đối với thiết bị toàn bộ) để xác định hàng hoá cung cấp cho nhau.  Điều khoản về giá cả. Trong hợp đồng thương mại quốc tế điều khoản giá cả bao gồm những nội dung như: Mức giá, đồng tiền tính giá, phương pháp quy định giá, phương pháp xác định giá, sử dụng các loại giảm giá (chiết giá), những quy định khác liên quan đến giá cả. - Mức giá: Để xác định chính xác mức giá cần phải nắm chắc nguyên tắc xác định giá, xu thế thay đổi của giá cả thị trường thế giới, xem xét đầy đủ các 11
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT yếu tố ảnh hưởng đến giá cả, hạch toán lỗ lãi đồng thời định rõ điều kiện cơ sở giao hàng liên quan đến giá đó. - Đồng tiền tính giá: có thể là đồng tiền của nước người bán, của nước người mua hay của một nước thứ ba mà hai bên đồng ý. Trên thực tế người ta thường sử dụng đồng tiền có khả năng chuyển đổi mạnh như đô la Mỹ (USD). - Phương pháp quy định giá: trong thương mại quốc tế tuỳ theo từng trường hợp người ta có thể áp dụng các phương pháp quy định giá như sau: giá cố định, giá quy định sau, giá linh hoạt và giá di động. - Phương pháp xác định giá: Gồm xác định giá hướng vào sản xuất và xác định giá hướng vào thị trường. - Các quy định khác liên quan đến giá cả: Thường là các điều kiện cơ sở giao hàng. Mỗi một điều kiện sẽ cho một mức giá khác nhau Bao gồm các điều kiện được quy định trong Incoterms như: Giao tại xưởng (EXW), giao cho người vận tải (FCA), giao dọc mạn tàu (FAS), giao lên tàu (FOB), tiền hàng cộng cước phí (CFR), tiền hàng cộng bảo hiểm cộng cước phí (CIF), cước trả tới đích (CPT), cước và bảo hiểm trả tới đích (CIP), giao tại biên giới (DAF), giao lên tàu (DES), giao trên cầu cảng (DEQ), giao tại đích chưa nộp thuế (DDU), giao tại đích đã nộp thuế (DDP).  Điều khoản thanh toán. Các điều kiện thanh toán quy định trong hợp đồng thương mại quốc tế bao gồm: đồng tiền thanh toán, địa điểm thanh toán, phương thức thanh toán và điều kiện đảm bảo hối đoái. - Địa diểm thanh toán: có thể ở nước người nhập khẩu, ở nước người xuất khẩu hoặc ở nước thứ ba do hai bên quy định. Trong thực tế việc xác định địa điểm thanh toán phụ thuộc quan trọng vào thế và lực của hai bên. - Đồng tiền thanh toán: có thể bằng đồng tiền nước xuất khẩu, đồng tiền nước nhập khẩu hoặc đồng tiền của nước thứ ba do hai bên quy định. Đồng tiền thanh toán có thể trùng hợp với đồng tiền tính giá và cũng có thể không trùng hợp. Nếu không trùng hợp với đồng tiền tính giá thì phải quy định mức tỷ giá quy đổi. 12
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT - Thời hạn thanh toán thường có ba cách quy định sau: trả tiền trước, trả tiền ngay hoặc trả tiền sau. - Phương thức thanh toán gồm: phương thức trả tiền mặt (cash payment), phương thức chuyển tiền (transfer), phương thức ghi sổ (open account), phương thức nhờ thu (collection), phương thức tín dụng chứng từ (documentary credit). - Điều kiện đảm bảo hối đoái: đó có thể là điêu kiện đảm bảo vàng hoặc điều kiện đảm bảo ngoại hối.  Điều khoản giao hàng. Điều khoản giao hàng của hợp đồng quy định một cách cụ thể những nội dung sau: thời hạn giao hàng, địa điểm giao hàng, phương thức giao hàng và việc thông báo giao hàng để tránh xảy ra tranh chấp khi thực hiện hợp đồng. - Thời hạn giao hàng: là thời hạn mà người bán phải hoàn thành nghĩa vụ giao hàng. Nếu các bên giao dịch không có thoả thuận gì khác thì lúc này cũng là lúc di chuyển rủi ro và tổn thất về hàng hoá từ người bán sang người mua. Trong buôn bán quốc tế có ba quy định thời hạn giao hàng: thời hạn giao hàng có định kỳ, không có định kỳ và giao hàng ngay. - Địa điểm giao hàng: Việc lựa chọn địa điểm giao hàng có liên quan chặt chẽ đến phương thức chuyên chở hàng hoá và điều kiện cơ sở giao hàng. - Phương thức giao hàng gồm các bước sau: Giao hàng sơ bộ, giao nhận về số lượng, giao nhận về chất lượng, giao nhận cuối cùng. - Thông báo giao hàng: Trước khi giao hàng thường có những thông báo của người bán về việc hàng đã sẵn sàng để giao hoặc đem ra cảng (ga) để giao. Người mua thông báo cho người bán những điều kiện cần thiết để gửi hàng hoặc về chi tiết của tàu đến nhận hàng. Sau khi giao hàng người bán vẫn tiếp tục thông báo về tình hình đã giao.  Điều kiện về bao bì ký mã hiệu. Điều khoản về bao bì bao gồm các vấn đề như: chất lượng bao bì, phương pháp cung ứng và giá cả bao bì hàng hoá nhằm đảm bảo cho lộ trình vận chuyển và bảo quản hàng , đồng thời nâng cao tính hấp dẫn cho sản phẩm. 13
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Quy định về ký mã hiệu: là điều kiện nhằm tạo thuận lợi cho việc bốc dỡ, giao nhận và bảo quản hàng hoá. Yêu cầu của mã hiệu là phải viết bằng sơn hoặc mực không phai, không nhoè, phải dễ đọc, có kích thước lớn hơn hoặc bằng 2 cm, không làm ảnh hưởng tới phẩm chất hàng hoá, viết theo thứ tự nhất định, màu sắc phù hợp với từng loại hàng hoá, phải được kẻ ít nhất trên hai mặt giáp nhau.  Điều khoản về bảo hành: Đây là điều khoản quy định trách nhiệm của người bán đối với chất lượng của hàng hoá giao nhận trong một khoảng thời gian xác định. Thời gian này gọi là thời gian bảo hành, nó được coi là thời gian dành cho người mua phát hiện những khuyết tật của hàng hoá đó. Trong điều kiện bảo hành người ta thường thoả thuận về phạm vi bảo đảm của hàng hoá, thời hạn bảo hành, những khuyết tật được bảo hành, địa điểm bảo hành, hình thức bảo hành và trách nhiệm của người bán trong thời hạn bảo hành.  Điều khoản khiếu nại: Là việc một bên yêu cầu bên kia giải quyết những tổn thất hoặc thiệt hại mà bên kia đã gây ra hoặc về những sự vi phạm điều đã được cam kết giữa hai bên. Mục đích của điều khoản này là: Làm nhụt ý chí của các bên khi các bên có ý định không thực hiện một phần hay toàn bộ hợp đồng. Đồng thời không cần đưa ra trọng tài mà vẫn được hưởng đền bù do bên kia gây ra. Điều khoản quy định thời hạn khiếu nại, thể thức khiếu nại, nghĩa vụ các bên khiếu nại.  Điều khoản về trường hợp miễn trách (bất khả kháng): Đây là điều khoản xảy ra bất thường ngoài sự kiểm soát của đương sự và ảnh hưởng trực tiếp đến việc thực hiện hợp đồng. Để miễn trách nhiệm người gây ra thiệt hại phải chứng minh được đó là bất khả kháng và mình đã làm hết trách nhiệm nhưng thiệt hại vẫn xảy ra.  Điều khoản về trọng tài. Trong hoạt động thương mại quốc tế thường xuyên xảy ra các tranh chấp. Nếu các bên không tự giải quyết được với nhau thì có thể đưa ra trọng tài quốc tế hoặc toà án kinh tế của địa phương để giải quyết. 14
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Quy định nội dung: Ai là người đứng ra phân xử, luật áp dụng vào việc xét xử, địa điểm tiến hành trọng tài, cam kết chấp hành tài quyết và phân định chi phí trọng tài. Quy định các trường hợp phạt và bồi thường, cách thức phạt và bồi thường, trị giá phạt và bồi thường. Trên đây là các điều khoản chủ yếu cơ bản nhất của một hợp đồng. Tuy nhiên trong thực tế tuỳ từng trường hợp cụ thể mà có thể thêm một số điều khoản khác như điều khoản bảo hiểm, điều khoản vận tải 4. Luật điều chỉnh hợp đồng nhập khẩu. Luật điều chỉnh hợp đồng ngoại thương là một vấn đề mà các bên đều quan tâm bởi nó bảo vệ lợi ích của tất cả các bên trong hợp đồng và là cơ sở pháp lý đầu tiên để giải quyết tranh chấp xảy ra. Do có yếu tố nước ngoài, vì vậy hợp đồng nhập khẩu có nguồn luật điều chỉnh phức tạp hơn nhiều so với hợp đồng mua bán trong nước. Luật điều chỉnh hợp đồng nhập khẩu có thể là điều ước quốc tế, luật quốc gia, các tập quán thương mại quốc tế, án lệ. a) Điều ước quốc tế: Khi phát sinh tranh chấp từ hợp đồng nhập khẩu liên quan đến vấn đề không quy định hoặc quy định không đầy đủ trong hợp đồng, các bên có thể dựa vào điều ước quốc tế về ngoại thương. ở Việt Nam điều ước đã ký kết hoặc thừa nhận thì chúng có giá trị bắt buộc đối với hợp đồng nhập khẩu có liên quan.Tức là, dù bên nào có dẫn chiếu hay không thì các điều ước quốc tế về ngoại thương mà công ty ký kết hoặc thừa nhận vẫn đương nhiên được áp dụng. Còn những điều ước quốc tế về ngoại thương mà Việt Nam không ký, chưa ký hoặc không thừa nhận thì không có giá trị bắt buộc đối với chủ thể Việt Nam trong hợp đồng nhập khẩu. Chúng chỉ trở thành nguồn luật điều chỉnh hợp đồng nhập khẩu nếu các bên thoả thuận dẫn chiếu tới trong hợp đồng. Nếu trong các điều ước quốc tế về ngoại thương có những quy định khác với pháp luật Việt Nam thì có quyền bảo lưu, tức là chỉ áp dụng từng chương mục của công ước nếu không trái với pháp luật Việt Nam. b) Luật quốc gia: 15
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Luật quốc gia của một nước sẽ được lựa chọn để áp dụng cho hợp đồng nhập khẩu thì:  Các bên đã thoả thuận trong hợp đồng.  Các bên thỏa thuận, lựa chọn luật áp dụng cho hợp đồng sau khi hợp đồng nhập khẩu đã được ký kết. Trường hợp này thường được sử dụng khi trong hợp đồng ký kết trước đó vì lý do nào đó không có điều khoản luật áp dụng. Mặc dù lúc này thường là tranh chấp đã xảy ra nhưng các bên vẫn còn có thể đàm phán với nhau để chọn luật nào đó để giải quyết.  Khi luật đó đã được quy định trong các điều ước quốc tế mà nước đó đã tham gia ký kết hoặc thừa nhận có quy định về điều khoản luật áp dụng cho các hợp đồng nhập khẩu thì các điều khoản đó đương nhiên được áp dụng. Trên thực tế lựa chọn nước nào phụ thuộc vào quá trình đàm phán, thế lực của người đàm phán và đặc biệt là sự hiểu biết của mỗi bên về luật pháp nước mình và nước của bạn hàng. c) Tập quán thương mại quốc tế. Đây là thói quen phổ biến được nhiều nước áp dụng và công nhận rộng rãi. Thông thường các tập quán thương mại quốc tế được chia làm 3 nhóm:  Tập quán có tính chất nguyên tắc.  Tập quán thương mại quốc tế chung.  Tập quán thương mại khu vực. Tập quán thương mại quốc tế sẽ trở thành nguồn luật điều chỉnh hợp đồng nhập khẩu khi:  Chính hợp đồng đó quy định.  Các điều ước quốc tế liên quan quy định.  Luật quốc gia do các bên thoả thuận lựa chọn không có hoặc có nhưng không đầy đủ về vấn đề tranh chấp, vấn đề cần điều chỉnh. Do tập quán thương mại quốc tế có nhiều loại nên khi sử dụng cần ghi rõ tên nguồn để tránh nhầm lẫn. Khi lập hợp đồng nhập khẩu cần chú ý bốn nguyên tắc về Incoterms: 16
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Một là: Incoterms không có giá trị bắt buộc đối với chủ thể của hợp đồng xuất nhập khẩu vì nó chỉ là tập quán, không phải là luật. Tuy nhiên khi đã dẫn chiếu vào hợp đồng thì nó bắt buộc như là luật. Hai là: Khi lập hợp đồng phải ghi rõ nguồn gốc của Incoterm. Ví dụ: Giao hàng theo điều kiện CIF Incoterms - 2000. Ba là: Do Incoterms chỉ có giá trị tuỳ ý cho nên ngay cả khi hợp đồng đã có sự dẫn chiếu tới Incoterms, các bên vẫn có thể thoả thuận với nhau để có thể thay đổi một số nội dung cụ thể trong Incoterms sao cho phù hợp với hợp đồng của mình. Bốn là: Incoterms giải quyết các vấn đề rủi ro vào thời điểm nào? Ai lo liệu các chứng từ hải quan? Ai phải trả các cước phí bảo hiểm? Ai chịu trách nhiệm về chi phí vận tải? d) án lệ và các nghị định. án lệ thường được áp dụng đối với các trường hợp:  Khi các bên thoả thuận trong hợp đồng sẽ áp dụng án lệ và phải quy định đối với từng trường hợp cụ thể.  Nếu trung tâm trọng tài được lựa chọn theo thoả thuận trong hợp đồng có áp dụng án lệ vào xét xử tranh chấp thì các bên đương sự cũng phải áp dụng. Khi các nghị định đã được ký kết giữa các quốc gia thì nó sẽ trở thành nguồn luật đương nhiên đối với các bên quốc gia đó và có giá trị bắt buộc đối với hợp đồng nhập khẩu có liên quan. Các bên có thể dựa vào đó mà không cần có sự thoả thuận nào, tức là chỉ cần các bên có dẫn chiếu thì chúng đương nhiên được áp dụng và nhờ đó mà hoạt động buôn bán thương mại quốc tế được thuận lợi nhanh chóng hơn, tiết kiệm chi phí, thời gian cho các thương nhân. III. Quy trình thực hiện hợp đồng nhập khẩu. 1. Quy trình thực hiện hợp đồng nhập khẩu. Sau khi hợp đồng nhập khẩu được ký kết, đơn vị kinh doanh xuất nhập khẩu với tư cách là một bên ký hợp đồng, phải tổ chức thực hiện hợp đồng đó. Đây là một chuỗi các công việc phức tạp và mang tính chất tự nguyện cao, đòi hỏi người làm công tác này phải đầy đủ kỹ năng, nghiệp vụ thương mại quốc tế. 17
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Việc thực hiện này đòi hỏi phải tuân thủ luật pháp quốc gia, quốc tế và giữ chữ tín cho đơn vị mình. Đồng thời đòi hỏi phải cố gắng tiết kiệm các chi phí lưu thông, nâng cao doanh lợi và hiệu quả công việc. Việc thực hiện hợp đồng phải tiến hành các công việc sau. 1.1) Xin giấy phép nhập khẩu: Xin giấy phép nhập khẩu là vấn đề quan trọng đầu tiên về mặt pháp lý để tiến hành các bước tiếp theo. Vì thế sau khi ký hợp đồng nhập khẩu, doanh nghiệp phải xin giấy phép nhập khẩu. Có hai loại giấy phép nhập khẩu đó là giấy phép nhập khẩu năm và giấy phép nhập khẩu chuyến.  Nếu hàng hoá có trong nghị định thư thì không cần xin giấy phép.  Bộ thương mại cấp giấy phép xuất nhập khẩu từng chuyến hàng mậu dịch  Tổng cục hải quan cấp giấy phép cho hàng phi mậu dịch.  Đối với hàng hoá thông thường thì doanh nghiệp không cần xin giấy phép nhập khẩu mà chỉ phải làm tờ khai hải quan gửi Bộ Thương mại để theo dõi. Khi đối tượng thuộc phạm vi phải xin giấy phép nhập khẩu, doanh nghiệp phải xuất trình bộ hồ sơ xin giấy phép gồm:  Đơn xin phép.  Phiếu hạn ngạch (nếu có).  Bản sao hợp đồng hoặc bản sao L/C.  Hợp đồng uỷ thác nhập khẩu (nếu là nhập khẩu uỷ thác).  Các giấy tờ có liên quan (nếu có). 1.2) Thuê phương tiện vận tải. Trong quá trình thực hiện hợp đồng thương mại quốc tế việc thuê phương tiện vận tải phải dựa vào các căn cứ sau  Căn cứ vào điều kiện cơ sở giao hàng: Nếu điều kiện là CFR, CIF, CPT, CIP, DES, DEQ, DDU, DDP thì người xuất khẩu phải tiến hành thuê phương tiện vận tải. Còn nếu điều kiện cơ sở giao hàng là EXW, FCA, FAS, FOB thì người nhập khẩu phải có nghĩa vụ thuê phương tiện vận tải.  Căn cứ vào khối lượng hàng và đặc điểm của hàng hoá: Căn cứ vào khối lượng hàng để tối ưu hoá trọng tải của phương tiện từ đó tối ưu hoá chi phí. Đồng 18
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT thời căn cứ vào đặc điểm của hàng hoá là để lựa chọn phương tiện đảm bảo an toàn cho hàng hoá trong quá trình vận chuyển.  Căn cứ vào điều kiện vận tải: Đó là hàng hoá rời hay hàng hoá đóng trong Container, hàng hoá thông dụng hay hàng hoá đặc biệt. Vận chuyển trên tuyến đường bình thường hay đặc biệt, vận tải một chiều hay khứ hồi  Ngoài ra còn phải căn cứ vào các điều kiện khác trong hợp đồng thương mại quốc tế: Quy định tải trọng tối đa của phương tiện, mức bốc dỡ, thưởng phạt bốc dỡ Việc thuê phương tiện vận tải phục vụ cho chuyên chở hàng hoá có ý nghĩa quan trọng đối với các tác nghiệp của quy trình thực hiện hợp đồng nhập khẩu. Nó trực tiếp ảnh hưởng tới tiến độ giao hàng, đến sự an toàn của hàng hoá và có liên quan nhiều đến nội dung của hợp đồng. Chính vì vậy, khi thuê phương tiện vận tải cần phải hiểu và nắm chắc nghiệp vụ cũng như cần có kinh nghiệm thực tế, nhất là trong trường hợp thuê tàu biển (một lĩnh vực rất phức tạp). 1.3) Mua bảo hiểm. Trong thương mại quốc tế thường phải vận chuyển đi xa, trong những điều kiện vận tải khá phức tạp, do đó hàng hoá dễ bị hư hỏng, mất mát tổn thất lớn trong quá trình vận chuyển. Chuyên chở hàng hoá bằng đường biển cũng thường gặp rủi ro và tổn thất, bởi vậy trong thương mại quốc tế bảo hiểm đường biển là loại bảo hiểm phổ biến nhất. Theo điều kiện CIF, CIP thì nghĩa vụ của người bán phải mua bảo hiểm vì lợi ích của người mua nhưng chỉ phải mua bảo hiểm ở một mức tối thiểu. Còn trong các điều kiện khác, các bên tự quyết định việc mua bảo hiểm nếu họ cảm thấy cần thiết tức là không bắt buộc phải mua bảo hiểm.Các đơn vị kinh doanh khi mua bảo hiểm phải xác lập nên một hợp đồng bảo hiểm. Để ký một hợp đồng bảo hiểm thì cần nắm vững điều kiện bảo hiểm. Có 3 điều kiện chính cần quan tâm khi ký kết hợp đồng bảo hiểm là:  Điều kiện bảo hiểm A: Bảo hiểm mọi rủi ro.  Điều kiện bảo hiểm B: Bảo hiểm có tổn thất riêng.  Điều kiện bảo hiểm C: Bảo hiểm miễn tổn thất riêng Ngoài ra còn có điều kiện bảo hiểm như: Vỡ, rò rỉ, mất trộm , bảo hiểm đặc biệt như bảo hiểm chiến tranh, bảo hiểm đình công, bạo động Cần dựa vào các đặc điểm sau để cân nhắc mua loại bảo hiểm nào: 19
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT  Tính chất hàng hoá.  Tính trạng bao bì.  Vị trí xếp hàng lên tàu.  Loại tàu chuyên chở.  Tình hình chính trị, xã hội. 1.4) Làm thủ tục hải quan. Thủ tục hải quan là một công cụ để quản lý các hoạt động buôn bán theo pháp luật của Nhà nước để ngăn chặn buôn lậu. Theo quyết định số 1494/2001/QĐ-TCHQ (Có hiệu lực ngày 1/10/2001, ban hành ngày 26/01/2001) thì thủ tục hải quan đối với hàng nhập khẩu gồm 3 bước: Bước 1: Tiếp nhận, đăng ký tờ khai hải quan và quyết định hình thức kiểm tra thực tế hàng hoá. ở bước này công chức hải quan sẽ kiểm tra các doanh nghiệp phải cưỡng chế làm thủ tục hải quan; Kiểm tra sự đồng bộ và đầy đủ của hồ sơ hải quan theo quy định ( Trường hợp không chấp nhận đăng ký hồ sơ hải quan thì phải thông báo lý do cho người khai hải quan biết); Kiểm tra việc kê khai theo nội dung yêu cầu trên tờ khai hải quan chứng từ thuộc hồ sơ hải quan, sự phù hợp của nội dung khai hải quan với chứng từ thuộc hồ sơ hải quan; Nếu có trường hợp vi phạm thì lập biên bản vi phạm. Sau đó lãnh đạo chi cục: Quyết định hình thức, tỷ lệ kiểm tra thực tế hàng hoá; Ký xác nhận đã làm thủ tục hải quan và thông quan đối với trường hợp lô hàng thuộc đối tượng miễn thuế, hàng có thuế suất 0% và được miễn kiểm tra thực tế, hoặc chuyển hồ sơ cho bước 2 đối với lô hàng phải kiểm tra thực tế, hoặc chuyển hồ sơ hải quan cho bước 3 đối với lô hàng miễn kiểm tra thực tế. Bước 2: Kiểm tra thực tế hàng hoá. Việc kiểm tra do ít nhất 2 công chức hải quan thực hiện và chịu trách nhiệm các công việc sau: - Kiểm tra thực tế hàng hoá. - Xác nhận kết quả kiểm tra thực tế hàng hoá vào tờ khai hải quan. - Đối với lô hàng vi phạm thì lập biên bản vi phạm. 20
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Bước 3: Kiểm tra tính thuế: Gồm các công đoạn sau: - Căn cứ vào các quy định hiện hành, kết quả tính thuế của người khai hải quan và kết quả kiểm tra tính thuế hàng hoá (nếu có) để kiểm tra xác định số thuế phải nộp của lô hàng. - Ra thông báo thuế hoặc viết biên lai thu thuế (nếu có), viết biên lai lệ phí hải quan. - Nhập số liệu vào máy vi tính và chuyển hồ sơ cho lãnh đạo đội trực tiếp điều hành khâu kiểm tra tính thuế để xác nhận đã làm thủ tục hải quan và trả tờ khai hải quan cho chủ hàng. 1.5) Nhận hàng nhập khẩu. a) Nhận hàng từ tàu biển bao gồm các bước sau:  Chuẩn bị chứng từ nhận hàng.  Ký hợp đồng uỷ thác cho cơ quan ga, cảng về việc giao hàng từ nước ngoài về  Xác nhận với cảng về kế hoạch tiếp nhận hàng, lịch tàu, cơ cấu mặt hàng, điều kiện kỹ thuật khi bốc dỡ hàng hoá và bảo quản hàng hoá.  Cung cấp các tài liệu cần thiết cho việc giao nhận hàng hoá như vận chuyển đơn, lệnh giao hàng.  Tiến hành nhận hàng: Nhận về số lượng, xem xét sự phù hợp với tên hàng, chủng loại thông số kỹ thuật, chất lượng bao bì, ký mã hiệu của hàng hoá so với yêu cầu đã thoả thuận trong hợp đồng. Người nhập khẩu phải kiểm tra, giám sát việc giao nhận hàng, phát hiện các sai phạm và giải quyết các tình huống phát sinh.  Thanh toán chi phí giao nhận, bốc xếp bảo quản hàng hoá cho cảng. b) Nếu công ty nhận hàng chuyên chở bằng Container bao gồm các bước:  Nhận vận đơn và các chứng từ khác.  Trình vận đơn và các chứng từ khác như : Hoá đơn thương mại, phiếu đóng gói cho hãng tàu để đổi lấy lệnh giao hàng (D/O).  Nhà nhập khẩu đến trạm hoặc bãi Container để nhận hàng. Nếu hàng nguyên Container và công ty muốn nhận Container về để kiểm tra tại kho riêng thì trước đó phải đề nghị với cơ quan hải quan, đồng thời đề nghị hãng tàu để 21
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT mượn Container. Khi được chấp nhận chủ hàng kiểm tra, niêm phong, kẹp chì của Container, vận chuyển Container về kho riêng sau đó công ty trả Container rỗng cho hãng tàu. c) Nếu nhận hàng chuyên chở bằng đường sắt:  Nếu hàng đầy toa xe, người nhập khẩu nhận cả toa xe, kiểm tra, niêm phong kẹp chì, làm thủ tục hải quan, dỡ hàng, kiểm tra hàng hoá, tổ chức vận chuyển hàng hoá về kho riêng.  Nếu hàng hoá không đủ toa xe, người nhập khẩu nhận hàng tại trạm giao hàng và ngành đường sắt, rồi tổ chức vận chuyển hàng hoá về kho riêng. d) Nếu nhận hàng chuyên chở bằng đường hàng không: Người nhập khẩu nhận hàng tại trạm giao nhận hàng không, tổ chức hàng vận chuyển về kho riêng của mình. e) Nếu nhận hàng chuyên chở bằng đường bộ:  Nếu nhận tại cơ sở người nhập khẩu thì người nhập khẩu phải chịu trách nhiệm dỡ hàng xuống và nhận hàng.  Nếu nhận hàng tại cơ sở của người vận tải thì người nhập khẩu phải kiểm tra hàng và tổ chức vận chuyển hàng về kho riêng. 1.6) Kiểm tra hàng. Sau khi nhận hàng bên nhập khẩu làm thủ tục kiểm tra quy cách, phẩm chất và tình hình thực tại của hàng hoá. Thông thường bên mua sẽ mời một cơ quan giám định để giám định hàng hoá. Cơ quan này lấy mẫu, phân tích số lượng, chất lượng hàng xem có phù hợp với hợp đồng không.  Đối với ga hoặc cảng: Kiểm tra niêm phong kẹp chì trước khi bốc hàng, xem hàng có được xếp đúng theo sơ đồ không.  Nếu khi bốc hàng thấy thiếu hụt mất mát về số lượng thì phải lập biên bản kế toán nhận hàng trên tàu. Nếu hàng bị đổ vỡ hư hỏng thì lập biên bản hàng đổ vỡ hư hỏng và phải có chữ ký của thuyền trưởng.  Đối với chủ hàng là đơn vị nhập khẩu: Khi kiểm tra hàng hoá nếu có thấy tổn thất thì lập thư dự kháng và lập ngay một biên bản giám định và yêu cầu kho, cảng, công ty bảo hiểm, công ty giám định do hai bên chọn ký nhận. 22
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT  Các cơ quan kiểm dịch động thực vật cũng phải kiểm dịch và cấp giấy chứng nhận an toàn về hàng hoá (nếu hàng hoá là động thực vật). 1.7) Làm thủ tục thanh toán: Trong thương mại quốc tế hiện nay có nhiều phương thức thanh toán khác nhau nhưng chủ yếu dùng một trong các phương thức sau:  Phương thức chuyển tiền.  Phương thức nhờ thu.  Phương thức giao chứng từ trả tiền.  Phương thức tín dụng chứng từ (L/C). Tuy nhiên, trong các phương thức đó thì thanh toán bằng L/C là có độ an toàn cao hơn cả, nó đảm bảo quyền lợi cho cả người mua và người bán. Ta có thể biểu diễn qua sơ đồ sau: Người mua (7) (2) Ngân hàng mở L/C Ngân hàng thông báo (6) (1) (8) (9) (3) (5) (7) (4) Người mua Người bán Trong đó: (1) Người nhập khẩu làm đơn xin mở L/C gửi tới ngân hàng. (2) Ngân hàng chấp nhận mở L/C. Trong đó ngân hàng cam kết trả tiền cho người xuất khẩu nếu họ trình một bộ chứng từ đầy đủ và phù hợp với những quy định trong L/C bao gồm: Hoá đơn thương mại, vận đơn, giấy chứng nhận xuất xứ, giấy chứng nhận số lượng, chất lượng, giấy chứng nhận bảo hiểm. (3) Ngân hàng thông báo chuyển L/C bản gốc cho người xuất khẩu. 23
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT (4) Người xuất khẩu chấp nhận L/C và giao hàng. Nếu không chấp nhận thì phải có thông báo đề nghị sửa L/C cho phù hợp với hợp đồng mua bán. (5) Người xuất khẩu chuyển bộ chứng từ cho ngân hàng thông báo. (6) Ngân hàng thông báo chuyển chứng từ cho ngân hàng mở L/C. (7) Ngân hàng mở L/C kiểm tra bộ chứng từ. Nếu thấy phù hợp thì trả tiền cho người xuất khẩu thông qua ngân hàng thông báo. (8) Ngân hàng mở L/C chuyển bộ chứng từ thanh toán cho người nhập khẩu với điều kiện phải trả tiền ngay hoặc chấp nhận trả tiền thì ngân hàng mới chuyển vận đơn cho người nhập khẩu. (9) Người nhập khẩu trả tiền cho ngân hàng sau khi kiểm tra bộ chứng từ thấy phù hợp. Trong thanh toán quốc tế việc sử dụng thanh toán bằng L/C khá rộng rãi nhưng trong số các phương thức thanh toán này thì loại thư tín dụng không huỷ ngang vẫn phổ biến nhất vì nó đảm bảo quyền lợi cho cả hai bên. Như vậy, sau khi đã hoàn thành việc thanh toán thì coi như việc thực hiện hợp đồng nhập khẩu đã xong. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện hợp đồng có thể có những vấn đề nảy sinh có thể dẫn tới vi phạm. Việc giải quyết vấn đề này như thế nào còn phụ thuộc vào sự thoả thuận và thiện chí của hai bên. 1.8) Khiếu nại và giải quyết khiếu nại (nếu có): Khi thực hiện hợp đồng nhập khẩu nếu như chủ hàng nhập khẩu phát hiện thấy hàng nhập khẩu bị thiếu, tổn thất, đổ nát, mất mát thì cần khiếu nại ngay để khỏi bỏ lỡ thời hạn khiếu nại. Đối tượng khiếu nại là người bán nếu hàng có chất lượng hoặc số lượng không phù hợp, có bao bì không thích đáng, thời hạn giao hàng bị vi phạm, hàng giao không đồng bộ, thanh toán nhầm lẫn Đối tượng khiếu nại là công ty bảo hiểm nếu hàng hoá (đối tượng của bảo hiểm) bị tổn thất do thiên tai, tai nạn bất ngờ hoặc do lỗi của người thứ ba gây ra khi những rủi ro này được mua bảo hiểm. Đơn khiếu nại phải kèm theo những bằng chứng về việc tổn thất như biên bản giám định, vận đơn đường biển, đơn bảo hiểm (nếu khiếu nại tại công ty bảo hiểm). Việc giải quyết khiếu nại phải thận trọng kịp thời, tỉ mỉ, giải quyết khẩn 24
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT trương. Nếu việc khiếu nại không giải quyết thoả đáng thì hai bên có thể kiện nhau ra Hội đồng trọng tài hoặc tại toà án (nếu có thoả thuận trong hợp đồng). Trên đây là toàn bộ quy trình thực hiện hợp đồng nhập khẩu. Khi tiến hành hoạt động kinh doanh của mình thì các bên phải nghiêm túc chấp hành và tuân thủ pháp luật một cách triệt để. Đó chính là toàn bộ cơ sở cho các doanh nghiệp hoạt động trên lĩnh vực xuất nhập khẩu có thể vận dụng vào hoạt động kinh doanh của mình. 2.ý nghĩa của việc tổ chức thực hiện hợp đồng nhập khẩu: Hợp đồng nhập khẩu là kết quả của việc nghiên cứu thị trường, xác định nhu cầu, lựa chọn đối tác, lập phương án kinh doanh, tiến hành giao dịch, đàm phán, ký kết hợp đồng. Thực hiện hợp đồng nhập khẩu là tự nguyện thực hiện những điều mà các bên đã thoả thuận cam kết, có nghĩa là thực hiện các nghĩa vụ và quyền lợi của mỗi bên. Việc tổ chức thực hiện tốt hợp đồng nhập khẩu có một ý nghĩa quan trọng đối với mỗi bên. Từ quá trình nghiên cứu thị trường cho đến quá trình đàm phán ký kết hợp đồng chỉ được đánh giá là có kết quả theo đúng nghĩa của nó khi thực hiện hợp đồng có hiệu quả. Thực hiện hợp đồng nhập khẩu là thực hiện một chuỗi các công việc kế tiếp được đan kết chặt chẽ với nhau. Thực hiện tốt một công việc làm cơ sở để thực hiện các công việc tiếp theo và thực hiện cả hợp đồng. Như vậy tổ chức tốt thực hiện hợp đồng là trên cơ sở tổ chức tốt từng mắt xích công việc của một hợp đồng, theo một trình tự logic kế tiếp nhau. Thực hiện tốt môt nghĩa vụ hợp đồng không những tạo điều kiện cho mình thực hiện tốt nghĩa vụ tiếp theo mà còn tạo điều kiện cho bên đối tác thực hiện tốt nghĩa vụ của họ. Mỗi bên thực hiện tốt từng nghĩa vụ của mình trong hợp đồng nhập khẩu sẽ tạo cho các bên khác thực hiện tốt nghĩa vụ của họ và có nghĩa là mình thực hiện tốt các quyền lợi của mình. Khi thực hiện tốt các nghĩa vụ của mình là cơ sở khiếu nại khi bên đối tác không thực hiện tốt nghĩa vụ của họ trong hợp đồng. Ta thấy thực hiện hợp đồng là nột quá trình phức tạp. Do đó các bên đều phải có kế hoạch tổ chức thực hiện, đặc biệt là hệ thống giám sát điều hành chặt chẽ để tối ưu hoá quá trình thực hiện. 25
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Chương II Thực trạng của công tác thực hiện hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy tại Công ty quan hệ quốc tế và đầu tư sản xuất (CIRI). I. Khái quát về công ty: 1. Quá trình hình thành và phát triển. Công ty quan hệ quốc tế và đầu tư sản xuất (CIRI - Center of International Relation and Investment) được thành lập tháng 3/1997, giấy phép đăng ký kinh doanh số 306546 do Sở kế hoạch và đầu tư Thành Phố Hà Nội cấp ngày 20/03/1997, mã số thuế: 0100108247- 001 -1, trực thuộc tổng công ty công trình giao thông 8 - Bộ giao thông vận tải, vốn pháp định của tổng công ty là: 179 tỷ đồng. Công ty quan hệ quốc tế và đầu tư sản xuất có trụ sở chính tại 508 - Đường trường chinh - Quận Đống Đa - Thành phố Hà Nội. Công ty quan hệ quốc tế và đầu tư sản xuất là một doanh nghiệp thành viên của tổng công ty xây dựng công trình giao thông 8 - CIENCO 8, một tổng công ty mạnh của ngành giao thông vận tải có bề dày kinh nghiệm hơn 30 năm hoạt động với 22 đơn vị trực thuộc và trên 5000 cán bộ công nhân viên. Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 8 - CIENCO8 thường xuyên thắng thầu các dự án quốc tế và đã thi công nhiều công trình có qui mô lớn trong nước và quốc tế . Việt Nam hiện nay nằm trong nhóm các quốc gia đang phát triển, do đó việc chuyển giao công nghệ từ các nước công nghiệp phát triển vào Việt Nam có rất nhiều cơ hội và lợi thế tạo ra lợi nhuận. Công ty CIRI luôn đặt mục tiêu tìm kiếm các cơ hội đầu tư và chuyển giao công nghệ mới vào Việt Nam là nhiệm vụ quan trọng, cơ hội thực hiện việc chuyển giao công nghệ mới vào Việt Nam được CIRI nghiên cứu một cách khoa học với phương châm: “Công nghệ để chuyển giao công nghệ”. Trên cơ sở thu thập đầy đủ dữ liệu tình hình về các mặt, phân tích tổng hợp ra quyết định chuyển giao công nghệ khi đảm bảo hiệu quả, lấp kín rủi ro trong kinh doanh. 26
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT CIRI không ngừng xây dựng và phát triển theo hướng trở thành một doanh nghiệp mạnh kinh doanh đa ngành. Với đội ngũ cán bộ trẻ có trình độ, năng động, sáng tạo. CIRI mong muốn và sẵn sàng hợp tác với tất cả các đối tác trong nước và quốc tế, luôn tìm ra tiếng nói chung với các đối tác trên cơ sở bình đẳng, đảm bảo quyền và nghĩa vụ cho mỗi bên tham gia hợp tác sản xuất kinh doanh. Các đối tác nước ngoài mà CIRI thường quan hệ là ở các thị trường Đức, Nhật, Trung Quốc, ASEAN, Đài Loan, Hàn Quốc 2. Chức năng và nhiệm vụ của công ty: Hoạt động sản xuất kinh doanh của CIRI gồm: Tư vấn - Đầu tư - Chuyển giao công nghệ.  Xây dựng các công trình.  Kinh doanh bất động sản.  Sản xuất công nghiệp: Chủ yếu là sản xuất phụ tùng, lắp ráp xe mô tô 2 bánh.  Đào tạo và xuất khẩu lao động đi các nước.  Kinh doanh xuất nhập khẩu vật tư thiết bị.  Kinh doanh du lịch, dịch vụ, thể thao, vui chơi giải trí. Trong đó một trong những thế mạnh của công ty CIRI là sản xuất lắp ráp xe gắn máy 2 bánh, cung cấp các thiết bị máy móc thi công, máy xây dựng Đối với lĩnh vực kinh doanh lắp ráp và nội địa hoá xe gắn máy 2 bánh thì nó đã gắn liền với quá trình kinh doanh của doanh nghiệp ngay từ buổi đầu thành lập nên công ty đã rút cho mình nhiều bài học kinh nghiệm và ngày càng trở nên trưởng thành trong lĩnh vực kinh doanh mới mẻ và nhạy cảm này. Còn đối với lĩnh vực nhập khẩu thiết bị máy móc, phụ tùng và nguyên vật liệu phục vụ giao thông vận tải, CIRI đã tiếp nối hoạt động này của đơn vị chủ quản là CIENCO8, một đơn vị làm ăn rất hiệu quả của ngành giao thông vận tải. 3. Cơ cấu tổ chức bộ máy của công ty: 27
toán nộibộ Trung tâm đào tạo P. Dự án P. Kiểm Luận văntốtnghiệp Đặng Hoàng Nam-K35E1TMQT Cơ cấu tổchứcbộmáycủacôngty đượckháiquáttheosơđồsau: Xí nghiệp lắp ráp xe P. Xe máy máy P. Vật tư thiết bị P. Tàichínhkế Xưởng sản xuất khung toán tổnghợp xe máy P. XK lao động Xưởng sản xuất lắp ráp giảm xóc, ly hợp P. Kinh doanh Sơ đồtổchức nhà đất Ban GiámĐốc Xưởng sản xuất lắp ráp động cơ 28 P. Thị trường Xưởng sản xuất lắp ráp CB laođộng P.Kỹ thuật P. Tổchức đồng hồ, công tơ mát, bộ dây điện P. Xây dựng Xưởng sản xuất các sản phẩm nhựa chính quảntrị VP . Đại diện Xưởng đúc, gia công cơ P. Hành tại nước ngoài khí điện lạnh, điện tử Các đội xây dựng công Chi nhánh T.P trình Hồ Chí Minh
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Bộ máy tổ chức của Công ty quan hệ quốc tế và đầu tư sản xuất được tổ chức theo cơ cấu phòng ban chuyên trách thống nhất quản lý từ Giám Đốc đến từng nhân viên của công ty. Quyền lực tập trung ở Giám Đốc và ban lãnh đạo. Chịu trách nhiệm chính và quản lý hoạt động của mỗi phòng ban là trưởng phòng. Các phòng ban của CIRI làm việc theo nguyên tắc độc lập, tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong phạm vi của mình. Tuy nhiên giữa các phòng ban có mối quan hệ chặt chẽ với nhau để giải quyết công việc chung của công ty và tạo điều kiện cho bộ phận chức năng hoạt động thuận lợi. 4. Khái quát tình hình kinh doanh của công ty: 4.1) Các nguồn lực của công ty:  Các nguồn lực về tài chính: Bất cứ một doanh nghiệp nào khi tham gia vào hoạt động kinh doanh cũng đều phải có một số lượng vốn nhất định đưa vào hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Và việc phân bổ số vốn đó có hợp lý hay không phải căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ và đặc điểm hoạt động kinh doanh của từng loại hình doanh nghiệp cũng như chính sách đầu tư tài chính của doanh nghiệp quyết định. Cụ thể: đối với các doanh nghiệp thương mại thì có vốn đầu tư vào tài sản lưu động (TSLĐ) và đầu tư ngắn hạn (ĐTNH) chiếm tỷ trọng lớn và có xu hướng tăng dần, vốn đầu tư vào tài sản cố định (TSCĐ) và đầu tư dài hạn (ĐTDH) chiếm tỷ trọng nhỏ và giảm dần là hợp lý. Ngược lại, ở doanh nghiệp sản xuất, dịch vụ thì vốn thuộc TSCĐ và ĐTDH thường chiếm tỷ trọng lớn, còn vốn đầu tư vào TSLĐ và ĐTNH chiếm tỷ trọng nhỏ. Tình hình tài chính của công ty CIRI được thể hiện qua biểu sau: 29
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Bảng 1: Tình hình tài chính của Công ty quan hệ quốc tế và đầu tư sản xuất (CIRI) trong 2 năm 2001-2002. STT Chỉ tiêu Đơn vị Năm 2001 Năm 2002 Tỷ lệ tính (02/01) 1 Tổng vốn Đồng 139187840887 212046783934 152 % 2 TSCĐ và ĐTDH Đồng 17731967828 64955656776 366.32% 3 TSLĐ và ĐTNH Đồng 121455873059 147091127158 121.11% 4 TSCĐ/Tổng vốn KD % 12.74 30.63 17.89% 5 TSLĐ/Tổng vốn KD % 87.26 69.37 -17.89% (nguồn: Báo cáo thực hiện các chỉ tiêu tài chính 2001-2002). Qua biểu trên ta thấy, trải qua hơn 6 năm hoạt động công ty đã có một số lượng vốn kinh doanh tương đối lớn trên 200 tỷ đồng. Và việc phân bổ số vốn này là tương đối hợp lý. Bởi vì, công ty CIRI vừa là doanh nghiệp thương mại (Kinh doanh xuất nhập khẩu) vừa là doanh nghiệp sản xuất (Lắp ráp xe máy, điện tử, điện lạnh ). Cho nên số vốn sử dụng cần phải đủ lớn và trong năm 2002 số vốn đầu tư vào kinh doanh đã tăng lên 52% so với năm 2001. Do những năm đầu cụ thể cho đến năm 2001 vẫn có thiên hướng là một doanh nghiệp thương mại bởi nhìn vào tỷ lệ phần trăm TSCĐ/Tổng vốn và TSLĐ/Tổng vốn lần lượt là 12.74% và 87.26%, ta thấy ngay số vốn đầu tư vào TSLĐ và ĐTNH chiếm tỷ trọng lớn (Gấp khoảng 7 lần so với số vốn đầu tư vào TSCĐ và ĐTDH). Điều này là do doanh nghiệp đang trong giai đoạn nghiên cứu, học hỏi để tăng cường việc sản xuất lắp ráp những đồ nội hoá của xe máy (Cụ thể năm 2001 mới chỉ khai báo đã đạt được 30% tỷ lệ nội địa hoá). Nhưng đến năm 2002 đã có sự thay đổi đáng kể trong cơ cấu phân bổ vốn kinh doanh. Mặc dù số vốn đầu tư vào 2 loại tài sản này đều tăng vào năm 2002 nhưng số vốn đầu tư vào TSCĐ và ĐTDH tăng mạnh khoảng 266.32% còn số vốn đầu tư vào TSLĐ và ĐTNH chỉ tăng 21.11%. Vì vậy tỷ lệ TSCĐ/Tổng vốn và TSLĐ/ Tổng vốn có sự thay đổi đáng kể lần lượt là: 30.63% và 69.37% (Số vốn đầu tư vào TSLĐ và ĐTNH chỉ gấp hơn 2 30
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT lần so với số vốn đầu tư vào TSCĐ và ĐTDH và có xu hướng giảm ở những năm kế tiếp). Điều này đã chứng minh rằng doanh nghiệp đang đẩy mạnh việc sản xuất lắp ráp những đồ nội hoá nhằm mục đích là nâng cao tỷ lệ nội địa hoá bộ linh kiện xe máy (Cụ thể năm 2002 đã khai báo đạt được 53.08% tỷ lệ nội địa hoá và có xu hướng tăng tiếp) và mục đích thứ 2 là không phụ thuộc quá nhiều vào bộ linh kiện ngoại từ đó có thể tự chủ trong việc sản xuất lắp ráp xe gắn máy 2 bánh góp phần rút ngắn khoảng cách để trở thành một đất nước công nghiệp hoá vào năm 2020 mà Đảng ta đã đề ra. Như vậy ta thấy công ty CIRI vừa là doanh nghiệp thương mại vừa là doanh nghiệp sản xuất nhưng có xu hướng trở thành doanh nghiệp sản xuất nhiều hơn trong tương lai. Đây là yếu tố giúp công ty trở thành doanh nghiệp Nhà nước thực sự giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.  Nguồn nhân lực: Công ty quan hệ quốc tế và đầu tư sản xuất (CIRI) là một doanh nghiệp Nhà nước làm ăn có hiệu quả. Sở dĩ có được kết quả như vậy là nhờ sự đóng góp không nhỏ của đội ngũ cán bộ công nhân viên của công ty. Hiện nay công ty có khoảng 500 người (Trong đó khoảng gần 200 người làm ở bộ phận kinh doanh và trên 300 người làm ở bộ phận sản xuất lắp ráp). Theo báo cáo mới nhất năm 2002 thì chất lượng lao động của CIRI là: Đại học và trên đại học là 29.15%; Cao đẳng và trung học là 6.02%; Công nhân kỹ thuật là 51.8%; Lao động phổ thông và lao động khác 13.03%. Lực lượng lao động này của CIRI là một tập thể trẻ năng động, có tổ chức chặt chẽ đặc biệt coi trọng khai thác tiềm năng trí tuệ trong và ngoài nước. Điều đó đã tạo nên sức sống, sức phát triển của toàn công ty. 4.2) Kết quả hoạt động kinh doanh chung của toàn công ty CIRI: Hiệu quả của công ty CIRI phản ánh rõ nét nhất ở chỉ tiêu lợi nhuận và điều này được thể hiện rõ qua bảng tổng hợp kết quả kinh doanh của công ty: 31
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Bảng 2: Bảng tổng hợp kết quả kinh doanh của CIRI trong năm 2000-2002 Đơn vị: Triệu đồng. STT Chỉ tiêu Năm 2000 Năm 2001 Năm 2002 So sánh 2001/2000 So sánh 2002/2001 Số tiền Tỷ lệ Số tiền Tỷ lệ 1 Tổng doan thu 958213 458666 213969 -499547 -52% -244697 -53.35% 2 Các khoản giảm trừ 5261 8363 513 3102 58.96% -7850 -93.87% 3 Doanh thu thuần 952952 450303 213456 -502649 -52.75% -236847 -52.6% 4 Tổng chi phí 945656 444721 209260 -500935 -52.89% -235461 -52.95% 5 LNTTT 7296 5582 4196 -1714 -23.5% -1386 -24.83% 6 Tỷ suất LNTTT/DTT 0.77% 1.24% 1.97% 0.47% 0.73% 7 Thuế TNDN 2334.72 1786.24 1342.72 -548.48 -23.5% -443.52 -24.83% 8 LNTST 4961.28 3795.76 2853.28 -1165.52 -23.5% -942.48 -24.83% 9 Tỷ suất LNTST/DDT 0.52% 0.84% 1.34% 0.32% 0.5% 10 TNBQ/Người/Tháng 1.9 1.85 1.9 -0.05 -2.63% 0.05 2.7% ( Nguồn báo cáo kết quả kinh doanh năm 2000-2002). Trong đó: LNTTT: Lợi nhuận thuần trước thuế. LNTST: Lợi nhuận thuần sau thuế. TNDN: Thu nhập doanh nghiệp. TNBQ: Thu nhập bình quân. 32
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Nhìn vào bảng số liệu trên ta thấy tổng doanh thu, doanh thu thuần giảm đi trong 2 năm 2001, 2002. Cụ thể tổng doanh thu năm 2001 giảm 52% so với 2000 và giảm 53.35% năm 2002 so với năm 2001; Doanh thu thuần giảm 52.75% năm 2001 so với năm 2000 và giảm 52.6% năm 2002 so với năm 2001. Cùng với sự giảm đó đã kéo theo 2 khoản lợi nhuận thuần trước thuế (LNTTT) và lợi nhuận thuần sau thuế (LNTST) giảm cùng với một tỷ lệ là năm 2001 giảm 23.5% so với năm 2000 (Cả 2 khoản) và năm 2002 giảm 24.83% so với năm 2001 (Cả 2 khoản). Điều này là do doanh thu nhập khẩu bộ linh kiện xe gắn máy giảm mạnh ở 2 năm liên tiếp 2001 và 2002. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó sẽ được chỉ ra ở phần sau (Được phân tích ở bảng 3). Tuy nhiên, chúng ta không phải chỉ nhìn những chỉ tiêu đó mà chúng ta đánh giá là công ty làm ăn không có hiệu quả. Để xem xét thực chất hiệu quả kinh doanh của công ty ta cần phải xét đến 2 chỉ tiêu đó là Tỷ suất LNTTT/Doanh thu thuần và Tỷ suất LNTST/Doanh thu thuần. Qua bảng trên ta thấy hai chỉ tiêu này ở 2 năm liên tiếp đều tăng. Cụ thể: Tỷ suất LNTTT/DTT năm 2001 tăng 0.47% so với năm 2000 và năm 2002 là 0.73% so với năm 2001; Còn Tỷ suất LNTST/DTT năm 2001 tăng 0.32% so với năm 2000 và năm 2002 tăng 0.5% so với năm 2001. Chứng tỏ hiệu quả kinh doanh của công ty đã tăng dần lên qua các năm. Để có được hiệu quả kinh doanh tăng như vậy là do có sự nỗ lực không ngừng của toàn thể cán bộ công nhân viên trong công ty cùng với sự tích luỹ kinh nghiệm qua nhiều năm dẫn đến hiệu qủa công việc tăng dần lên ở các năm. Cùng với đó là sự đảm bảo ổn định mức thu nhập cho toàn bộ cán bộ công nhân viên trong công ty để khuyến khích họ làm việc hăng say hơn với công việc và hoàn thành tốt các kế hoạch đặt ra. Cụ thể năm 2000 thu nhập bình quân là 1.9 triệu, 2001: 1.85 triệu, 2002: 1.9 triệu. 4.3) Hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của công ty: Hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của công ty được thể hiện qua biểu sau: 33
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Bảng 3: Tình hình hoạt động xuất nhập khẩu của Công ty quan hệ quốc tế và đầu tư sản xuất (CIRI) trong năm 2000-2002. STT Chỉ tiêu Đơn vị Năm Năm Năm So sánh 01/00 So sánh 02/01 2000 2001 2002 Số tiền Tỷ lệ Số tiền Tỷ lệ 1 Nhập khẩu bộ linh Nghìn 125 70 31.5 kiện xe máy IKD tấn Triệu 362500 20300 91350 -159500 -44% -111650 -55% VNĐ 2 Nhập khẩu vật tư Triệu 5000 10000 24000 5000 100% 14000 140% thiết bị VNĐ 3 Xuất khẩu lao Triệu 0 750 1100 350 46.7% động VNĐ (Nguồn báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh 2000-2002). 34
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Qua bảng số liệu trên, ta thấy doanh thu của công ty được tạo ra chủ yếu là việc sản xuất lắp ráp xe gắn máy thông qua việc nhập khẩu bộ linh kiện xe máy IKD. Tuy nhiên, ta thấy việc nhập khẩu bộ linh kiện xe máy năm 2001 là giảm so với năm 2002 là 44% và doanh thu nhập khẩu giảm 159500 triệu đồng và năm 2002 giảm so với năm 2001 là 55% và doanh thu nhập khẩu giảm 111650 triệu đồng. Sở dĩ doanh thu nhập khẩu bộ linh kiện xe máy giảm mạnh ở 2 năm liên tiếp là do:  Thứ nhất: Năm 2001 và năm 2002 thì thị trường xe máy không còn nhộn nhịp như năm 2000. Đồng thời thị trường trong nước đã dần trở nên bão hoà. Cùng với đó là hàng trăm các công ty đủ mọi thành phần mở ra để kinh doanh xe máy. Điều này đã ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh xe máy của CIRI.  Thứ hai: Đây là lý do quan trọng ảnh hưởng lớn đến việc giảm doanh thu nhập khẩu bộ linh kiện xe máy của công ty. Đó chính là chính sách quản lý của Nhà nước về sản xuất lắp ráp xe máy luôn thay đổi, sự chậm trễ trong việc phân bổ hạn ngạch nhập khẩu bộ linh kiện xe máy của các Bộ ngành chủ quản đã gây ảnh hưởng đến kết quả hoạt động kinh doanh xe máy của các doanh nghiệp sản xuất lắp ráp nói chung và đơn vị nói riêng. Đặc biệt 06 tháng đầu năm 2002 công ty không được nhập linh kiện để lắp ráp xe máy mà mãi đến tháng 9/2002 mới có quyết định giao hạn ngạch sản xuất năm 2002. Đồng thời trong 2 năm này Nhà nước đã ra nhiều chính sách quản lý chặt chẽ đối với những người điều khiển xe gắn máy 2 bánh (Nguyên nhân là do tệ ùn tắc giao thông thường xuyên xảy ra cùng với nạn ô nhiễm môi trường đang trở nên báo động). Cho nên đã giảm một cách đáng kể số người sử dụng phương tiện này. Tuy là doanh thu nhập khẩu bộ linh kiện xe máy giảm vì những lý do nêu trên nhưng tổng doanh thu của 2 năm 2001-2002 vẫn đạt trên kế hoạch mặc dù vẫn thấp hơn so với năm trước. Điều này cũng có phần đáng kể của 2 hoạt động là: Nhập khẩu vật tư thiết bị và xuất khẩu lao động. Hoạt động nhập khẩu thiết bị vật tư năm 2001 so với năm 2000 tăng 100% (Với số tiền là 5000 triệu đồng), năm 2002 so với năm 2001 là 140% (Số tiền là 14000 triệu đồng). Còn hoạt động xuất khẩu lao động từ chỗ chưa có doanh thu năm 2000 thì đến năm 2001 đã có doanh thu là 750 triệu và năm 2002 tăng so với năm 2001 là 46.7% với số tiền chênh lệch là 350 triệu đồng. 35
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT II. Phân tích thực trạng công tác tổ chức và thực hiện hợp đồng nhập khẩu linh kiện xe máy tại CIRI. Thực hiện hợp đồng nhập khẩu là thực hiện một chuỗi các công việc kế tiếp được đan kết chặt chẽ với nhau. Thực hiện tốt một công việc làm cơ sở để thực hiện các công việc tiếp theo và thực hiện cả hợp đồng. Như vậy tổ chức thực hiện hợp đồng là trên cơ sở tổ chức tốt từng mắt xích công việc của một hợp đồng, theo một trình tự kế tiếp nhau. Và việc thực hiện hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy của công ty CIRI được thực hiện thông qua quy trình ở biểu sau: Xin giấy phép nhập khẩu Mở L/C Đôn đốc bên bán giao hàng Mua bảo hiểm cho hàng hoá Làm thủ tục thanh toán Làm thủ tục hải quan Nhận hàng Kiểm tra giám định hàng nhập khẩu Khiếu nại và tiến hành giải quyết khiếu nại Biểu 4: Quy trình tổ chức thực hiện hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy của công ty CIRI. 36
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT 1. Xin giấy phép nhập khẩu. Theo quyết định số 242/1999/QĐ-TTg ngày 30/12/1999, quyết định số 46/2001/QĐ-TTg ngày 04/4/2001 của Thủ tướng chính phủ và các văn bản số 162/TT-VPCP ngày 28/11/2000 và số 2294/CP-KTTH ngày 17/4/2001 thì việc quản lý nhập khẩu hiện nay như sau:  Bộ Công nghiệp cấp giấy phép thành lập doanh nghiệp, lắp ráp xe máy, đồng thời xác nhận công suất lắp ráp và tỷ lệ nội địa hoá cho từng doanh nghiệp.  Việc nhập khẩu linh kiện được thực hiện tại hải quan trên cơ sở văn bản xác nhận của Bộ Công nghiệp về công suất và tỷ lệ nội địa hoá.  Cục đăng kiểm Việt Nam (Bộ GTVT) kiểm tra chất lượng xe xuất xưởng. Như vậy theo quy định hiện hành thì các doanh nghiệp trong nước có cơ sở lắp ráp xe máy đã xác nhận đủ tiêu chuẩn được nhập khẩu bộ linh kiện xe máy theo tỷ lệ nội địa hoá mà không cần xin phép của Bộ thương mại. Do vậy đối với việc nhập khẩu bộ linh kiện xe máy thì công ty là một cơ sở lắp ráp đủ tiêu chuẩn nên không cần xin phép của Bộ thương mại. Tuy nhiên để quản lý tốt việc sản xuất và lắp ráp xe máy trong nước thì hàng năm Nhà nước luôn cấp hạn ngạch cho các đơn vị lắp ráp đủ tiêu chuẩn (Dựa vào tỷ lệ nội địa hoá mà doanh nghiệp đăng ký được Bộ Công nghiệp xác nhận và quy mô,năng lực sản xuất của doanh nghiệp) thì Nhà nước sẽ căn cứ vào đó mà sẽ cấp tương ứng số hạn ngạch cần nhập để đảm bảo một cách hợp lý nhất. Do đó hàng năm công ty luôn phải chờ việc cấp hạn ngạch của Nhà nước mới có thể nhập khẩu được bộ linh kiện xe máy. 2. Mở thư tín dụng (L/C): Hầu hết các hợp đồng nhập khẩu nói chung và hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy nói riêng của công ty trong thời gian qua đều quy định thanh toán tiền hàng bằng L/C. Để có được thư tín dụng, công ty căn cứ vào các điều của hợp đồng nhập khẩu để đến ngân hàng làm đơn xin mở L/C (Theo mẫu in sẵn của từng ngân hàng). Các ngân hàng mà công ty thường mở L/C đó là: VIETINBANK, Thanhxuan Branch; Ngân hàng công thương Đống Đa Nội dung của L/C mở luôn thống nhất với điều khoản của hợp đồng như: Số lượng, giá cả, quy cách, chất lượng, thời hạn giao hàng, thời hạn thanh toán Do đó, 37
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT công ty thường lấy hợp đồng làm căn cứ đưa ra quyết định đối với từng điều kiện trong L/C. Quá trình tiến hành nghiệp vụ của công ty.  Sau khi nhận được hợp đồng đã ký, cán bộ phòng xe máy căn cứ vào các điều kiện quy định trong hợp đồng tiến hành soạn thảo đơn xin mở L/C theo mẫu của ngân hàng. Trưởng phòng xe máy tiến hành kiểm tra, xem xét.  Nếu đơn xin mở L/C đạt, phòng xe máy chuyển bộ hồ sơ gồm: Hợp đồng đã được phê duyệt, phương án kinh doanh, đơn xin mở L/C cho phòng kế toán (TC-KT). Đồng thời phòng xe máy chuyển 01 bản copy hợp đồng cho phòng vật tư kỹ thuật để phòng này lên kế hoạch mua đồ nội hoá.  Khi nhận được bộ hồ sơ từ phòng xe máy chuyển tới, trưởng phòng TC-KT tiến hành xem xét. Nếu đạt thì phòng TC-KT trình Giám Đốc duyệt đơn xin mở L/C.  Sau khi nhận được bộ hồ sơ xin mở L/C đã phê duyệt, cán bộ phòng TC- KT tiến hành làm thủ tục L/C tại ngân hàng và nhận từ ngân hàng bản L/C gốc sau đó sao và chuyển cho phòng xe máy 01 bản L/C. Trường hợp trong quá trình thực hiện hợp đồng, nhà cung ứng có yêu cầu sửa đổi các điều khoản của L/C. Trưởng phòng xe máy tiến hành xem xét, nếu chấp nhận việc sửa đổi thì cán bộ phòng xe máy soạn đơn xin mở L/C theo mẫu của ngân hàng, rồi trình trưởng phòng xe máy xem xét nếu đạt thì chuyển cho phòng TC-KT xét duyệt. Sau đó cán bộ phòng TC-KT tiến hành làm thủ tục xin mở L/C tại ngân hàng. Trường hợp sau khi xem xét yêu cầu sửa L/C của nhà cung ứng, nếu không chấp nhận. Phòng xe máy thông báo cho nhà cung ứng biết và yêu cầu nhà cung ứng thực hiện đúng theo hợp đồng và L/C quy định. Ngoài đơn xin mở L/C cùng với các chứng từ khác như bản sao hợp đồng nhập khẩu, giấy cam kết thanh toán của công ty chuyển đến ngân hàng mở L/C cùng với hai uỷ nhiệm chi: Một uỷ nhiệm chi để ký quỹ theo quy định về việc mở L/C cà một uỷ nhiệm chi để trả thủ tục phí cho ngân hàng về việc mở L/C. Thông thường phí để trả cho ngân hàng về việc mở L/C là 0.35% giá trị của hợp đồng, còn phần ký quỹ khoảng 20%-30% giá trị của hợp đồng trong trường hợp công ty là bạn hàng tin cậy của ngân hàng. Ngoài ra, trong trường hợp công ty và ngân 38
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT hàng lần đầu tiên giao dịch với nhau hoặc hai bên chưa có đủ độ tin cậy nhất định thì công ty phải ký quỹ 100% giá trị của hợp đồng. Hầu hết các hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy của công ty CIRI đều mở L/C at sight (trả ngay) và không huỷ ngang. Tuy nhiên việc mở L/C như thế nào là hoàn toàn phụ thuộc vào sự thoả thuận giữa công ty và bên đối tác nước ngoài khi đàm phán ký kết hợp đồng. Sau khi L/C được bên đối tác nước ngoài chấp nhận và tiến hành giao hàng, đồng thời công ty sẽ nhận được bộ chứng từ hàng hoá từ người bán (Người xuất khẩu) hoặc ngân hàng mở L/C. Có thể có các trường hợp sau xảy ra: Hoặc bộ chứng từ về trước hàng về sau; Hoặc bộ chứng từ và hàng cùng về, Hoặc bộ chứng từ về sau hàng về trước. Và bộ chứng từ hàng hoá này chính là cơ sở để công ty tiến hành các bước tiếp theo như làm thủ tục hải quan, nhận hàng Đôi khi trong qúa trình mở L/C đối tác nước ngoài muốn công ty mở ở ngân hàng mà công ty không có tài khoản hoặc tài khoản ở ngân hàng đó không đủ cho hợp đồng. Điều này đã gây cản trở phần nào trong quá trình thực hiện hợp đồng . 3. Đôn đốc bên bán giao hàng: Trong qúa trình thực hiện hợp đồng thương mại quốc tế việc đôn đốc bên bán giao hàng luôn là một bước trong quá trình hợp đồng đối với bất kỳ bên mua nào, nó không thể thiếu được trong việc thực hiện hợp đồng. Thông thường công ty thường sử dụng Fax, Telex để xem bên đối tác đã chuẩn bị nguồn hàng tới đâu, thời gian giao hàng có đúng với hợp đồng không Đồng thời hỏi người bán những thông tin và các chứng từ sau:  Lịch trình của phương tiện chở hàng của bên đối tác.  Vận đơn chở hàng.  Chứng chỉ chất lượng của cơ quan giám định. 4. Mua bảo hiểm hàng hoá: Hiện nay, chuyên chở bằng đường biển đang chiếm tỷ trọng khá lớn trong thương mại quốc tế. Mà đây là một lĩnh vực luôn có quá nhiều rủi ro tiềm ẩn vượt quá khả năng kiểm soát của con người và tổn thất rủi ro từ biển cả thường lại rất 39
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT lớn.Vì thế bảo hiểm hàng hoá đường biển là loại bảo hiểm phổ biến nhất trong ngoại thương. Đối với CIRI phần lớn các hợp đồng nhập khẩu nói chung và hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện nói riêng đều mua theo điều kiện CIF. Vì vậy trách nhiệm mua bảo hiểm cho hàng hoá là thuộc về bên đối tác nước ngoài (Bên bán). Tuy nhiên, trong trường hợp mà rủi ro hay tổn thất xảy ra đối với hàng hoá là lớn (Ví dụ: Vận chuyển hàng hoá trong những tháng có bão, có thiên tai xảy ra thường xuyên ) thì công ty phải mua thêm bảo hiểm cho hàng hoá (Vì trách nhiệm mua bảo hiểm cho hàng hoá của người bán trong điều kiện CIF là mua bảo hiểm ở mức tối thiểu do đó nó không đảm bảo được lợi ích cho công ty). Nếu mua bảo hiểm công ty thường xuyên mua của công ty bảo hiểm Bảo Việt-Việt Nam và thời gian là kể từ khi bên bán xếp hàng lên tàu hoặc ngay sau khi mở L/C. Khi muốn mua bảo hiểm, công ty sẽ cử người đến gặp các khai thác viên của công ty Bảo Việt. Các khai thác viên này sẽ hướng dẫn cán bộ của công ty làm giấy yêu cầu bảo hiểm (Giấy in sẵn của Bảo Việt) và chuẩn bị hợp đồng để công ty ký với Bảo Việt. Thủ tục bảo hiểm gồm có: Giấy yêu cầu bảo hiểm và các chứng từ kèm theo như: Vận đơn, hoá đơn, phiếu đóng gói, L/C Sau đó công ty bảo hiểm sẽ cấp cho công ty một đơn bảo hiểm dựa vào giấy yêu cầu bảo hiểm mà công ty đã đệ trình. Đơn xin bảo hiểm gồm các nội dung sau:  Tên, địa chỉ của người bảo hiểm và người được bảo hiểm.  Tên hàng, số lượng, trọng lượng, số vận đơn, quy cách đóng gói, bao bì ký mã hiệu.  Tên hãng tàu, tên tàu vận chuyển, ngày khởi hành, cách sắp xếp hàng lên tàu (Trên boong, dưới hầm, hàng dời ).  Cảng đi, cảng đến, cảng chuyển tải.  Giá trị bảo hiểm, số tiền bảo hiểm.  Điều kiện bảo hành (Ghi rõ quy tắc nào, của nước nào).  Tỷ lệ phí bảo hiểm, phí bảo hiểm.  Địa chỉ và người giám định tổn thất để người nhập khẩu có thể mời giám định khi cần.  Nơi trả tiền bồi thường, số bản chính đơn bảo hiểm được phát hành. 40
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT  Chữ ký của bên bảo hiểm hoặc đại lý. Tất cả những nội dung trên đều nằm ở mặt trước của đơn bảo hiểm, còn mặt sau in sẵn những quy tắc, thể lệ bảo hiểm của công ty bảo hiểm. Nó thường quy định trách nhiệm và nghĩa vụ của người bảo hiểm và người được bảo hiểm, các cách xử lý và những chứng từ cần thiết khi xảy ra mất mát, hư hỏng hàng hoá được bảo hiểm. 5. Làm thủ tục thanh toán: Thanh toán là một nội dung rất quan trọng trong thương mại quốc tế, chất lượng của công việc này có ảnh hưởng quyết định đến hiệu quả kinh tế của hoạt động kinh doanh. Đối với nhà nhập khẩu thì thanh toán tiền hàng sẽ đảm bảo chắc chắn nhận được hàng theo đúng yêu cầu trong hợp đồng đã thoả thuận. Trong thanh toán quốc tế có nhiều phương thức thanh toán khác nhau: Phương thức thanh toán nhờ thu, phương thức thanh toán chuyển tiền, phương thức thanh toán tín dụng chứng từ Trong số các phương thức thanh toán trên, công ty CIRI thường sử dụng phương thức thanh toán bằng L/C trả ngay và không huỷ ngang (Irrevocable-at sight letter of Credit). Khi người bán thông báo giao hàng, đồng thời thông báo đã gửi bộ chứng từ cho ngân hàng mở L/C. Công ty xem xét lại các bộ chứng từ này đã hợp với hình thức và nội dung của hợp đồng như L/C chưa. Bộ chứng từ thông thường gồm có: Hoá đơn thương mại, vận đơn gốc, giấy chứng nhận xuất xứ, giấy chứng nhận phẩm chất, sơ đồ xếp hàng Sau khi bộ chứng từ này đã được công ty và ngân hàng mở L/C xem xét, kiểm tra thấy phù hợp với L/C thì công ty sẽ chấp nhận thanh toán và làm thủ tục trả tiền cho ngân hàng. 6. Làm thủ tục hải quan: Thủ tục hải quan là một công cụ để quản lý các hoạt động buôn bán theo pháp luật của Nhà nước để ngăn chặn buôn lậu. Bởi vậy, sau khi thực hiện các bước nêu trên, để chuẩn bị cho việc nhận hàng, công ty tiến hành mở tờ khai hải quan để thực hiện thủ tục hải quan khi hàng hoá về đến cảng. Công ty sử dụng mẫu tờ khai hải quan hàng nhập khẩu năm 2002 màu xanh nhạt có Giám Đốc ký và đóng dấu để làm thủ tục thông quan hàng hoá. Trong tờ khai hải quan công ty 41
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT tự khai đầy đủ, chính xác các chi tiết về bộ linh kiện xe máy mà công ty nhập khẩu để cơ quan hải quan kiểm tra các thủ tục giấy tờ. Nội dung của tờ khai hải quan bao gồm những mục như: Loại hàng, tên hàng, số lượng, khối lượng, giá trị hàng, tên công cụ vận tải, xuất xứ (Tất cả gồm có 28 mục phải khai). Cùng với tờ khai hải quan đại diện của CIRI phải xuất trình cho cơ quan hải quan một số chứng từ khác như:  02 bản chính tờ khai hàng nhập khẩu.  01 bản sao giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.  01 bản sao giấy chứng nhận đăng ký mã số kinh doanh xuất nhập khẩu của công ty.  01 bản sao hợp đồng nhập khẩu (hoặc hợp đồng mua bán).  01 bản chính và 02 bản sao hoá đơn thương mại.  01 bản sao vận tải đơn.  01 bản chính và 02 bản sao phiếu đóng gói.  Danh mục các chi tiết tính theo tỷ lệ nội địa hoá của công ty trong đó có ghi tỷ lệ nội địa hoá mà công ty có được. Ví dụ: Trong năm 2001 tỷ lệ nội địa hoá của công ty là khoảng 30%. Trong năm 2002 tỷ lệ nội địa hoá của công ty là khoảng 53%. Việc khai báo tỷ lệ nội địa hoá này là cơ sở để công ty tính thuế ưu đãi. Tỷ lệ nội địa hoá do doanh nghiệp tự khai rồi đưa lên cho Bộ Công nghiệp để Bộ Công nghiệp xác nhận trên cơ sở những giấy tờ mà doanh nghiệp đệ trình như: Giấy đăng ký kinh doanh, giấy tiêu chuẩn đo lường chất lượng của sản phẩm, mẫu sản phẩm được in trên Catalogue và các giấy tờ khác có liên quan.  01 bản chính giấy chứng nhận xuất xứ hàng hoá (C/O).  Giấy giới thiệu của công ty.  Giấy phép nhập khẩu, cấp hạn ngạch.  01 bản chính chứng chỉ chất lượng do cơ quan có thẩm quyền cấp Nhà nước của nước xuất khẩu chứng nhận sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc gia của nước xuất khẩu. (Đây là chứng từ bắt buộc nếu doanh nghiệp nhập khẩu bộ linh kiện xe máy nào không xuất trình chứng chỉ này thì không được phép nhập khẩu - theo chỉ thị 42
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT của Thủ tướng chính phủ và thông báo của Bộ thương mại số 0144/TM-ĐT ngày 10/01/2001). Sau khi cơ quan hải quan tiếp nhận và cho đăng ký tờ khai thì họ sẽ tiến hành kiểm tra hàng hoá nhập khẩu của công ty. Hàng hoá được tổ chức sắp xếp một cách trật tự có hệ thống tại nơi xếp hàng. Cơ quan hải quan sẽ kiểm tra trọng lượng, số lượng hàng xem có phù hợp với tờ khai hay không, kiểm tra sự sắp xếp hàng hoá trong Container, kiểm tra trong từng kiện hàng xem có đúng với chủng loại hàng mà công ty đã khai trong tờ khai hay không chứ hải quan không kiểm tra chất lượng hàng hoá nhập khẩu. Những chi phí phát sinh trong quá trình làm thủ tục hải quan như chi phí cho cơ quan hải quan mở, đóng, xếp các kiện hàng , thùng hàng được công ty thanh toán vào chi mua hàng. Sau khi đã kiểm tra hàng hoá, hải quan sẽ tiến hành tính lại số thuế mà công ty đã tự tính để xem có đúng với lô hàng hay không. Sau tất cả các thủ tục trên, công ty tiến hành nộp đủ thuế gồm thuế nhập khẩu, thuế VAT (Nếu có), cùng các khoản lệ phí thông quan và tiến hành giải phóng hàng khỏi cảng dưới sự giám sát của hải quan. Hoàn thành thủ tục hải quan, cơ quan hải quan sẽ giao lại cho nhân viên của công ty bộ hồ sơ gồm: Tờ khai hải quan; Thông báo nộp thuế và các khoản lệ phí; Biên lai nộp lệ phí. Trong trường hợp phát hiện có sai sót không phù hợp với tờ khai hải quan về số lượng, trọng lượng của hàng hoá nhập khẩu, hải quan sẽ yêu cầu đại diện của công ty phải khai lại tờ khai cho phù hợp với lô hàng nhập khẩu rồi mới được phép thông quan (Nếu thông tin ghi trên bao bì còn thiếu thì phải ghi lại cho đầy đủ ). Những yêu cầu của cơ quan hải quan có tính pháp lý, cưỡng chế doanh nghiệp phải thực hiện mà không có quyền khiếu nại. Nếu có hành vi vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. 7. Nhận hàng. Công ty thường nhận hàng theo đường biển và thông thường bộ chứng từ giao hàng do người bán nước ngoài lập sẽ về đến ngân hàng mở L/C vào thời điểm tàu chở hàng cập cảng Việt Nam. Ngân hàng mở L/C kiểm tra bộ chứng từ giao hàng theo quy định trong L/C và thông báo (Telex, Fax) cho người mở L/C 43
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT (CIRI). Nhận được thông báo của ngân hàng khi có bộ chứng từ nhận hàng của nhà cung ứng chuyển tới thì phòng TC-KT làm thủ tục nhận bộ chứng từ thanh toán từ ngân hàng chuyển về rồi đưa cho phòng xe máy 01 bộ. Sau khi nhận được bộ chứng từ nhận hàng từ phòng TC-KT cán bộ nghiệp vụ phòng xe máy tiến hành chuẩn bị bộ hồ sơ để làm thủ tục nhận hàng tại cơ quan hải quan, bộ hồ sơ gồm có: Tờ khai hải quan; Các giấy phép liên quan đến việc nhập khẩu bộ linh kiện xe máy của trung tâm (Nếu có); Bộ chứng từ nhận hàng gồm: Hoá đơn (Invoice); Danh sách đóng gói (Packing list); Chứng nhận xuất xứ (C/O); Chứng nhận chất lượng (C/Q); Bill of lading (B/L) bản gốc có ký hậu; Giấy giới thiệu nhận hàng; Bộ hồ sơ pháp nhân của công ty. Đồng thời doanh nghiệp sẽ phải ký một hợp đồng uỷ thác cho cơ quan ga cảng về việc giao nhận hàng hóa. Nhưng trước khi tàu đến, đại lý tàu sẽ gửi cho doanh nghiệp thông báo hàng đến cảng. Sau khi nhận được thông báo này thì công ty đến đại lý trình vận đơn để được đại lý cấp cho lệnh giao hàng (D/O). Sau đó công ty cử người đem lệnh giao hàng làm thủ tục hải quan rồi đem bộ chứng từ nhận hàng trong đó có lệnh giao hàng đến cảng để nhận hàng. Khi nhận hàng công ty sẽ cử cán bộ đến cảng hoặc hãng tàu để đóng phí lưu kho, phí xếp dỡ, lấy biên lai, xác nhận D/O sau đó dem D/O đến bộ phận kho để làm phiếu xuất kho. Công ty tiến hành nhận hàng gồm: Nhận về số lượng, chất lượng, bao bì, ký mã hiệu của hàng hoá so với yêu cầu đã thoả thuận trong hợp đồng. Công ty phải kiểm tra giám sát việc giao nhận, phát hiện các sai phạm và giải quyết các tình huống phát sinh. 8. Kiểm tra hàng hoá: Sở dĩ có bước kiểm tra và giám định này là do hàng hoá sau một chặng đường dài vận chuyển có thể sẽ có những hư hỏng nhất định hoặc có thể bên đối tác nước ngoài giao sai hoặc nhầm hàng, thiếu số lượng, sai quy cách, phẩm chất Vì vậy trong quá trình nhận hàng, công ty sẽ cử cán bộ nghiệp vụ xuống cảng cùng với cơ quan giám định (Thường là VINACONTROL) đến để giám định hàng hoá nhằm hạn chế rủi ro và thiệt hại về sau. Vì bộ linh kiện mà công ty nhập khẩu là bộ linh kiện mới 100% và có giấy chứng nhận chất lượng do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền của quốc gia nước xuất khẩu cấp. Bởi vậy lô hàng 44
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT đó có độ đồng đều về chất lượng cao do đó công ty chỉ yêu cầu cơ quan giám định kiểm tra đại diện tức là kiểm tra một lượng sản phẩm, một số đơn vị sản phẩm trong lô hàng và kết quả kiểm tra nhận được từ bộ phận sản phẩm đại diện được áp dụng cho toàn bộ lô hàng. Và CIRI thường yêu cầu kiểm tra đại diện 5% lô hàng. Sau quá trình kiểm tra và giám định hàng hoá thì cơ quan giám định sẽ cấp cho công ty giấy chứng nhận kiểm nghiệm (Về chất lượng, số lượng, trọng lượng, nơi sản xuất, đánh giá mức độ giảm giá trị do hư hỏng). Nếu có thiệt hại thì công ty bảo hiểm sẽ xác định mức độ thiệt hại. Sau khi nhận hàng xong, các bên ký vào biên bản tổng kết giao nhận hàng hoá. 9. Khiếu nại và giải quyết khiếu nại: Khiếu nại là một bên yêu cầu bên kia giải quyết những tổn thất hoặc thiệt hại mà bên kia đã gây ra hoặc về những vi phạm đã được cam kết giữa hai bên. Khi thực hiện hợp đồng nhập khẩu, nếu có phát sinh khiếu nại thì công ty thường căn cứ vào sự khác nhau của nguyên nhân gây ra tổn thất để giải quyết đòi đối tượng bồi thường - Đối tượng khiếu nại là người bán: Khi số lượng bốc xếp không đủ, hàng có số lượng hoặc chất lượng không phù hợp với hợp đồng, có bao bì không đúng tiêu chuẩn dẫn đến hàng hoá bị tổn thất, thời hạn giao hàng bị vi phạm, hàng không đồng bộ Ví dụ: Trong hợp đồng số 07-2002/CIRI-ZXZY nhập khẩu bộ linh kiện xe máy. Theo như hợp đồng thì hàng còn thiếu 2 bộ linh kiện, trong trường hợp này thì công ty giải quyết bằng cách lấy chứng thư giám định về số lượng và khối lượng của VINACONTROL và chữ ký của người có trách nhiệm của cơ quan giám định. Sau đó, công ty lập thư dự kháng và gửi cho bên bán yêu cầu họ gửi tiếp số hàng còn thiếu là 2 bộ linh kiện xe máy cho công ty hay hoàn lại số tiền tương đương là 2 bộ linh kiện tính theo giá của hợp đồng mua bán giữa 2 bên. - Đối tượng khiếu nại là người vận tải: Khi số lượng hàng là ít hơn trong vận đơn, hàng bị tổn thất trong quá trình chuyên chở hoặc tổn thất do lỗi của người vận tải gây ra. Tuy nhiên công ty vẫn khiếu nại người bán khi đó người bán sẽ khiếu nại người vận tải và người vận tải sẽ phải chịu trách nhiệm. 45
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT - Đối tượng khiếu nại là công ty bảo hiểm: Khi hàng hoá bị tổn thất do thiên tai, tai nạn bất ngờ hoặc do lỗi của người thứ 3 gây nên, khi những rủi ro này đã được bảo hiểm. Sau khi phát hiện các lỗi cần khiếu nại công ty lập hồ sơ khiếu nại bao gồm đơn khiếu nại kèm theo những bằng chứng về việc tổn thất (Biên bản giám định, xác nhận của thuyền trưởng trong trường hợp hàng hoá thiếu ), hoá đơn, vận đơn đường biển, đơn bảo hiểm (Nếu khiếu nại công ty bảo hiểm) Hồ sơ khiếu nại cần được lập ngay để khỏi bỏ lỡ thời hạn khiếu nại. Ngược lại bên nước ngoài có thể kiện công ty trong trường hợp công ty chỉ định phương tiện đến nhận hàng chậm. Nếu trường hợp công ty thanh toán chậm hoặc thanh toán đúng lịch trình thì bên bán sẽ phạt công ty một khoản tiền nhất định vì đã vi phạm hợp đồng Thông thường nếu có phát sinh khiếu nại, dù là công ty khiếu nại bên đối tác nước ngoài hay họ khiếu nại công ty thì 2 bên thường thoả thuận để tìm ra biện pháp giải quyết một cách thoả đáng nhất. Trường hợp 2 bên không thể giải quyết được thì 2 bên phải đưa nhau ra Hội đồng trọng tài hay Toà án để giải quyết (Toà án hay cơ quan trọng tài ở nước nào thì đã được ghi trong hợp đồng). Tại các cơ quan này thì cũng có bước hoà giải và nếu hoà giải không thành thì sẽ được đưa ra giải quyết bằng trọng tài hoặc toà án. Phán quyết của các cơ quan này có giá trị pháp lý buộc các bên phải chấp hành. III. Những đánh giá chung về công tác tổ chức và thực hiện hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy của công ty CIRI. 1. Đánh giá về kết quả đạt được: Qua việc phân tích khái quát tình hình hoạt động kinh doanh của công ty ở phần trên ta thấy nguồn hàng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy của công ty ảnh hưởng lớn tới doanh số kinh doanh của công ty. Điều này đã khẳng định được tầm quan trọng của công tác tổ chức và thực hiện hợp đồng nhập khẩu của công ty. Nó không chỉ ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh của công ty mà còn có ảnh hưởng lớn tới uy tín của công ty. Nhìn chung thì việc tổ chức và thực hiện hợp đồng nhập khẩu nói chung và hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy nói riêng 46
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT là khá tốt. Biểu hiện cụ thể là thị trường nhập khẩu của công ty ngày càng được mở rộng và công ty ngày càng tạo được uy tín, sự tin cậy của các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Để có được kết quả này là do một số nguyên nhân sau:  Đội ngũ cán bộ lâu năm có kinh nghiệm trong hoạt động xuất nhập khẩu. Đội ngũ cán bộ này hoạt động từ khi còn ở trong Tổng công ty CIENCO8 nên có bề dày kinh nghiệm, nắm vững hệ thống luật pháp trong nước cũng như quốc tế. Chính điều đó đã giúp cho hoạt động kinh doanh ở công ty gặp rất nhiều thuận lợi. Đặc biệt trong việc đàm phán, ký kết và thực hiện hợp đồng nhập khẩu. Am hiểu pháp luật, biết vận dụng pháp luật vào trong kinh doanh không chỉ là điều kiện cần mà còn là điều kiện đủ để doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả mà vẫn tuân thủ pháp luật. Công ty CIRI đã có những điều đó và nó đã giúp cho công ty trong quá trình thực hiện chức năng kinh doanh của mình.  Hoạt động thương mại của công ty ngày càng được cải thiện phù hợp với điều kiện kinh doanh mới. Đội ngũ cán bộ xuất nhập khẩu luôn được đào tạo lại nhằm bổ sung kiến thức về nghiệp vụ. Đó là yếu tố cốt lõi góp phần vào sự thành công của công ty.  Công ty luôn khuyến khích sự học hỏi để nâng cao kỹ năng nghiệp vụ xuất nhập khẩu, về trình độ ngoại ngữ Công ty xây dựng một chế độ khuyến khích vật chất gắn bó chặt chẽ thưởng phạt căn cứ vào hiệu quả công việc mang lại. Do đó cũng khuyến khích nhân viên trong công ty luôn học hỏi để nâng cao nghiệp vụ chuyên môn, nhờ đó mà trong quá trình tiến hành thực hiện hợp đồng nhập khẩu chưa xảy ra sai sót đáng kể nào dẫn tới khiếu nại, tranh chấp ở trọng tài kinh tế. Đây cũng là một cách tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. Cụ thể: Kết quả công tác thi đua khen thưởng năm 2002: Công ty đã trình các cấp khen thưởng cho năm 2002 như sau: - Đề nghị Bộ giao thông vận tải tặng bằng khen cho 3 đồng chí. - Đề nghị Tổng công ty công nhận danh hiệu chiến sỹ thi đua cấp Tổng công ty cho 7 đồng chí. 47
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT - Đề nghị Tổng công ty công nhận danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc cấp Tổng công ty cho 4 Tập thể. - 25 đồng chí được khen thưởng danh hiệu chiến sỹ thi đua cấp cơ sở. - 55 đồng chí được khen thưởng danh hiệu cá nhân lao động giỏi. - 1 Tập thể đạt danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc cấp cơ sở. - 2 Tập thể đạt danh hiệu Tập thể lao động giỏi cấp cơ sở. Cùng với những bằng khen là các phần thưởng vật chất xứng đáng kèm theo.  Sự giúp đỡ nhiệt tình của Tổng công ty CIENCO8, các cơ quan chức năng như Bộ thương mại, Bộ giao thông vận tải Nhờ đó công ty có thể dễ dàng hơn trong việc tìm kiếm bạn hàng và thị trường và có thể nắm được định hướng xuất nhập khẩu của từng năm để từ đó có kế hoạch cho hoạt động của mình.  Do đã làm công tác xuất nhập khẩu lâu năm nên công ty có mối quan hệ với các bạn hàng, đặc biệt là bạn hàng trong nước. Cũng nhờ hoạt động lâu năm nên công ty đã tạo được lòng tin đối với hầu hết khách hàng đã từng làm ăn với công ty (Bạn hàng đã làm ăn từ trước với Tổng công ty CIENCO8 khi công ty CIRI chưa tách khỏi Tổng công ty). Nhờ đó việc đàm phán, ký kết hợp đồng đơn giản đi rất nhiều, giảm đi được những chi phí cũng như thời gian đáng lẽ ra phải mất vì công việc này. Sự tin tưởng của bạn hàng giúp cho việc thực hiện hợp đồng nhập khẩu thuận lợi hơn, nhanh chóng hơn, đem lại lợi ích cho công ty và bạn hàng nhiều hơn. 2. Tình hình thực hiện hợp đồng nhập khẩu: Sau khi ký kết hợp đồng công ty tiến hành thực hiện hợp đồng.Đây là giai đoạn mà công ty phải có những kế hoạch cụ thể để thực hiện hợp đồng.Đồng thời xử lý các tình huống xảy ra để đảm bảo đúng tiến độ hợp đồng và đáp ứng các yêu cầu của khách hàng. Về tốc độ thực hiện hợp đồng thì công ty luôn đảm bảo nhanh chóng các công việc để đẩy nhanh tiến độ thực hiện hợp đồng và xử lý các sự cố xảy ra. Nhìn chung tiến độ thực hiện hợp đồng là tốt, không có vấn đề lớn nào phát sinh làm tổn hại đến quá trình thực hiện hợp đồng. Có được điều này là do công ty đã tạo được mối quan hệ làm ăn thân tín với các bạn hàng. Tuy nhiên 48
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT có một vấn đề mà hầu hết các doanh nghiệp kinh doanh quốc tế nào cũng gặp phải. Đó là sự vi phạm thời gian giao hàng của nhà xuất khẩu. Nó ảnh hưởng đến tốc độ thực hiện hợp đồng của các doanh nghiệp. Nhưng đối với CIRI từ khi thành lập đến nay trong quá trình hoạt động xuất nhập khẩu của mình việc vi phạm này không gây ra những tổn thất đáng kể cho công ty mà vẫn nằm trong giới hạn cho phép. Do đó không có hợp đồng nào bị huỷ bỏ vì lý do chậm hàng. Về công tác tổ chức thực hiện hợp đồng nhập khẩu thì nhìn chung việc thực hiện hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy của công ty cũng không nằm ngoài sơ đồ quy trình thực hiện nhập khẩu ở biểu 4 đã nói ở trên. Nhưng đôi khi cũng có một số thay đổi nhỏ tuỳ thuộc vào hoàn cảnh và điều kiện thực hiện hợp đồng để làm sao thuận tiện nhất cho 2 bên. Ví dụ: Trong khâu làm thủ tục thanh toán, nếu công ty và đối tác nước ngoài đã có một mức độ tin cậy sâu sắc thì 2 bên có thể thanh toán bằng phương thức điện chuyển tiền (T/T) với một mức trả trước là 10-20% giá trị của hợp đồng và sau khi nhận được bộ chứng từ sẽ trả nốt phần còn lại. Như vậy, nói chung quá trình tổ chức và thực hiện hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy của CIRI là không có gì nằm ngoài biểu đồ đã trình bày ở trên. 3. Những tồn tại và nguyên nhân: Trong việc thực hiện hợp đồng nhập khẩu có thể phát sinh những tình huống sai phạm do các bên không thực hiện tốt nghĩa vụ của mình, nhưng cũng có thể các bên đã thực hiện nghĩa vụ của mình mà tình huống vẫn xảy ra bởi do trước khi các bên ký kết hợp đồng họ không lường trước được tình huống có thể xảy ra. Các sai sót có thể là do nguyên nhân khách quan và cũng có thể là do nguyên nhân chủ quan của doanh nghiệp tạo nên. Cụ thể đó là các lỗi về:  Về thủ tục hải quan: ở Việt Nam thủ tục hải quan còn rườm rà, phải qua nhiều khâu trung gian. Đây cũng là một trong những nguyên nhân làm chậm tiến độ thực hiện hợp đồng dẫn tới ảnh hưởng đến uy tín của công ty đối với khách hàng. Trong trường hợp hàng hoá không đúng quy cách, chủng loại mã số tính thuế. Điều này một phần là do khả năng hiểu biết của cán bộ nhập khẩu về những 49
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT đặc điểm của hàng hoá còn hạn chế, phần khác là do mức thuế nhập khẩu đánh vào một hàng hoá nhưng công dụng, đặc tính, kiểu dáng khác nhau là khác nhau. Điều này gây khó khăn cho quá trình kê khai tính thuế đúng quy định của Nhà nước.  Về nhận hàng: Đôi khi hàng đã về đến cảng nhưng bộ chứng từ nhận hàng từ phía nước ngoài đến chậm (Mặc dù công ty đã ký chấp nhận trả tiền) nên công ty sẽ không nhận được lệnh giao hàng (D/O) do đại lý vận tải cung cấp để hoàn thành quá trình nhận hàng. Điều này sẽ gây nên việc phải để hàng lưu kho bãi ở cảng. Nếu để đến ngày thứ tư trở đi thì sẽ bị phạt 5 USD/ngày, nếu là 10 ngày trở đi thì sẽ bị phạt 10 USD/ngày.  Về L/C: Trong hợp đồng thanh toán bằng L/C, khi mở L/C nhiều khi không tránh khỏi những sai sót của cán bộ nghiệp vụ ngoại thương có thể viết nhầm, sai từ ngữ Dẫn đến phải tu sửa lỗi sai và phải mất với mức phí là 20 USD/lỗi. Mặt khác, trong quá trình đàm phán nhiều khi công ty không thể đàm phán nhất trí với bên đối tác nước ngoài về việc mở L/C ở ngân hàng nào. Bởi họ yêu cầu công ty mở L/C ở ngân hàng mà công ty không có tài khoản, không giao dịch. Nó gây khó khăn cho công ty nếu không thoả thuận được rất có thể công ty bỏ lỡ cơ hội kinh doanh.  Về chất lượng, số lượng: Thường là lỗi về số lượng bởi những bộ linh kiện mà công ty nhập khẩu đều là hàng mới 100% và được cấp chứng chỉ chất lượng tại cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ở nước xuất khẩu. Cho nên lỗi về chất lượng thường là không xảy ra và lỗi về số lượng là nguyên nhân khách quan do bên xuất khẩu giao thiếu. Tuy nhiên, nó cũng làm mất thời gian của công ty. Vì công ty lại phải điện hoặc Fax lại cho đối tác yêu cầu giao thêm số hàng thiếu. Dưới đây là số hợp đồng có sai sót năm 2002 để minh hoạ cho dẫn chứng trên: 50
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Bảng 5: Số hợp đồng có sai sót năm 2002. Hợp đồng số Đơn vị giao dịch Nội dung Nguyên Giải quyết sai sót nhân 07-2002/ Chongqing zongshen Số lượng. Thiếu Lập thư dự kháng và CIRI-ZXZY Group I/E CORP. hàng. yêu cầu bên đối tác gửi tiếp số hàng thiếu. 10-2002/ HYUNDAI MOBIS. Thủ tục Khai Công ty phải tính lại CIRI-ZXZY hải quan. nhầm số thuế phải nộp. thuế. (Nguồn: Bảng theo dõi việc thực hiện hợp đồng). Ngoài những tồn tại nêu trên trong quá trình thực hiện hợp đồng nhập khẩu, công ty còn một số khó khăn:  Chính sách của Nhà nước: Các doanh nghiệp (Trong và ngoài nước) đều gặp phải rất nhiều khó khăn do chính sách của Nhà nước không thống nhất, thường xuyên thay đổi khiến cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bị ảnh hưởng không nhỏ. Dù đã có nhiều thay đổi nhưng thủ tục hành chính còn rườm rà khiến nhiều khách hàng ngoại không muốn làm ăn với công ty.  Thị trường trong nước dần trở nên bão hoà dẫn đến lượng hàng tiêu thụ chậm ảnh hưởng đến việc quay vòng vốn và thanh toán vốn với ngân hàng. Đồng thời trên thị trường cũng có một phần không nhỏ hàng nhập lậu.  Công ty là một doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu nên thường gặp không ít rủi ro trong quá trình mua từ nước ngoài về và tiêu thụ trong nước. Nhiều khi bên mua chưa thanh toán làm cho vốn lưu động của công ty quay vòng chậm, công nợ tồn đọng. Điều này dẫn đến khó khăn trong việc nhập khẩu . 51
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT  Hiện nay công ty chưa có phòng Marketing theo đúng nghĩa của nó mà hiện tại chỉ có phòng nghiên cứu thị trường. Nên chưa có sự nghiên cứu sâu sắc về thị trường và thị hiếu tiêu dùng, đồng thời không khuyếch trương được rộng rãi những ưu điểm của công ty đến tất cả các bạn hàng.  Cũng giống như hầu hết các đơn vị nhập khẩu khác, trình độ hiểu biết về thuê tàu của công ty còn rất hạn chế nên trong quá trình thực hiện hợp đồng, công ty thường phải nhờ bạn hàng thuê tàu. Trên đây là một số tồn tại cần được khắc phục để nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 52
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT Chương III Một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác tổ chức thực hiện hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy tại công ty CIRI . I. Phương hướng và mục tiêu hoạt động của công ty. 1. Phương hướng hoạt động của công ty CIRI trong thời gian tới (Cụ thể là giai đoạn 2003-2005). Hoà chung vào quá trình đổi mới và phát triển Tổng công ty theo xu hướng trở thành tập đoàn kinh tế mạnh, bước vào thế kỷ XXI và chuẩn bị cho quá trình hội nhập và hợp tác quốc tế - đây là thử thách lớn cho sự tồn tại và phát triển của các doanh nghiệp. Triển khai tốt Nghị quyết số 05 - NQ/TW ngày 24/09/2001 tại Hội nghị lần thứ 3 Ban chấp hành trung ương Đảng khoá IX về tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp Nhà nước, Tiếp tục thực hiện 7 chương trình công tác lớn của Đảng bộ Tổng công ty khoá VIII. Xây dựng định hướng chiến lược phát triển giai đoạn 2003 - 2005 gồm các nội dung chủ yếu sau:  Về đời sống việc làm, phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh. - Tiếp tục kinh doanh xe máy phù hợp với biến động thị trường xã hội: Liên tục gia tăng tỷ lệ nội địa hoá linh kiện sản xuất trong nước theo hướng tối ưu, đặc biệt là dự án sản xuất động cơ xe gắn máy hai bánh. - Đáp ứng tốt các nhu cầu về vật tư thiết bị trong Tổng công ty và cho các đơn vị khác. - Triển khai khẩn trương các dự án sản xuất lắp ráp ô tô, máy tính, thiết bị điện tử 53
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT - Tập trung hoạt động xây dựng các công trình công nghiệp, nông nghiệp và dân dụng: Nhà chung cư, văn phòng làm việc, căn hộ cho thuê và tiếp tục tìm kiếm khai thác một số dự án khả thi. Đảm bảo đời sống việc làm và chế độ chính sách cho người lao động. - Tập trung đầu tư bộ máy quản lý, xây dựng cơ chế quản lý phù hợp để mở rộng thị trường xuất khẩu lao động. Đặc biệt công nhân trong nhà máy, công nhân lắp ráp máy tính, điện tử. Phấn đấu trong năm 2003 phải đưa được từ 500 - 1000 lao động sang nước ngoài (đề xuất Tổng công ty cho phép thành lập 2 trung tâm xuất khẩu lao động hạch toán phụ thuộc công ty).  Tiếp tục đầu tư chiều sâu trang thiết bị dây chuyền công nghệ để tham gia vào hoạt động sản xuất lắp ráp các sản phẩm cơ khí, điện tử, xây dựng  Xây dựng và áp dụng quy chế khoán đối với tất cả các bộ phận quản lý, sản xuất , kinh doanh. Cải cách chính sách trả lương - thu nhập, gắn liền quyền lợi với nghĩa vụ. Nâng cao kỷ luật lao động, tiếp tục hoàn thiện và áp dụng thống nhất quy chế quản lý, hoạt động của các phòng, bộ phận, đội, xưởng. Đặc biệt chú ý tiết kiệm chi phí trong quản lý, sản xuất nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, đời sống người lao động, thu hút hiền tài ứng dụng rộng rãi công nghệ thông tin vào hoạt động quản lý, sản xuất kinh doanh. Tập trung đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý, cán bộ khoa học kỹ thuật, làm tốt công tác quy hoạch cán bộ, xây dựng lực lượng cán bộ cốt cán phục vụ chiến lược phát triển của công ty.  Tiếp tục xây dựng và phát triển đề án sắp xếp đổi mới phát triển doanh nghiệp Nhà nước theo chỉ đạo của Tổng công ty. Ngày càng khẳng định vai trò chủ đạo của doanh nghiệp Nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. 54
Luận văn tốt nghiệp Đặng Hoàng Nam - K35E1 - TMQT  Thúc đẩy tiến độ tham gia cổ phần hoá các doanh nghiệp Nhà nước mà đơn vị đã có thời gian nghiên cứu và lựa chọn trong năm 2002. Tích cực vận dụng mô hình đa sở hữu, đa dạng hoá loại hình liên doanh liên kết để tận dụng sức mạnh tổng hợp của các đơn vị vào mục tiêu chung.  Làm tốt công tác củng cố và xây dựng Đảng, tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng đối với cán bộ Đảng viên để mọi cán bộ, Đảng viên, người lao động đoàn kết, tin tưởng vào công cuộc đổi mới do Đảng lãnh đạo. Củng cố tổ chức cơ sở Đảng để thực hiện chức năng là hạt nhân lãnh đạo tại cơ sở. Bồi dưỡng và đề nghị Đảng uỷ Tổng công ty kết nạp từ 7 - 10 quần chúng ưu tú vào Đảng. 2. Mục tiêu hoạt động của công ty. Kinh doanh trong cơ chế thị trường đầy cam go, phức tạp và rủi ro cùng với sự biến đổi to lớn của nền kinh tế thế giới đã một mặt tạo ra những điều kiện, cơ hội thuận lợi cho các nước đang trên đà phát triển có thể nắm bắt, vươn tới nhằm đạt được những mục tiêu phát triển, mặt khác nó cũng tạo ra những thách thức khó khăn nhất định mà mỗi quốc gia phải đối phó giải quyết. Trong quá trình hoạt động kinh doanh của mình, tuỳ từng thời điểm cụ thể mà mục tiêu của công ty có thể thay đổi. Điều quan trọng là công ty phải xác định được mục tiêu nào là phù hợp với tiềm năng của công ty ở thời điểm hiện tại và tương lai. Do đó việc định ra các mục tiêu cụ thể là rất cần thiết, căn cứ vào đó công ty có thể lập ra các chiến lược, kế hoạch thực hiện để đạt được mục tiêu đó. Điều này sẽ có ý nghĩa quan trọng trong việc điều hành và quản lý công ty một cách có hiệu quả. Công ty quan hệ quốc tế và đầu tư sản xuất (CIRI) là một doanh nghiệp kinh doanh quốc tế. Vì vậy, hiệu quả cao trong hoạt động kinh doanh là mục tiêu số một của công ty. Công ty luôn phấn đấu nâng cao mức doanh thu, tiết kiệm hợp lý các chi phí trong kinh doanh, đẩy nhanh tốc độ quay vòng vốn, sử dụng 55