Kế toán ngân hàng - Phân biệt giữa kế toán tài chính với kế toán thuế

Nội dung text: Kế toán ngân hàng - Phân biệt giữa kế toán tài chính với kế toán thuế

1. Phân biệt giữa kế toán tài chính với kế toán thuế ThS Phaùm Quyự Hoứa (Công ty AFC Sài Gòn - 29/03/2002) Những năm gần đây, với yêu cầu của nền kinh tế thị trửờng và hội nhập quốc tế, hoạt động về dịch vụ kiểm toán, kế toán ở Việt Nam đã hình thành và phát triển nhanh chóng. Dịch vụ kiểm toán, kế toán đã mang lại nhiều tác dụng thiết thực cho khách hàng. Nhiều doanh nghiệp đã nhận thấy sự cần thiết và đã tự nguyện sử dụng các loại dịch vụ này. Tuy nhiên, lâu nay có một số không ít nhà doanh nghiệp khi sử dụng các dịch vụ kiểm toán, kế toán đã cho rằng mọi chỉ tiêu trên báo cáo tài chính đã đửợc kiểm toán của doanh nghiệp phải khớp đúng với các chỉ tiêu tửơng ứng để tính toán, xác định các khoản thuế mà doanh nghiệp phải nộp. Điều này dẫn đến một quan niệm là nếu các chỉ tiêu đửợc trình bày trên báo cáo tài chính đã đửợc kiểm toán không trùng khớp với các chỉ tiêu kiểm tra của cơ quan thuế thì dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính đó sẽ bị đánh giá là có chất lửợng không tốt, cần phải xem xét lại. Quan niệm này đúng hay sai? Chúng ta cần phân biệt sự khác nhau giữa kế toán tài chính và kế toán thuế. Kế toán tài chính liên quan với quá trình báo cáo hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp chủ yếu cho những đối tửợng bên ngoài quan tâm và cần sử dụng báo cáo tài chính của doanh nghiệp nhử các cổ đông, ngân hàng, ngửời bán hàng Kế toán tài chính nhằm mục đích xác định kết quả hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính của doanh nghiệp, dựa trên các nguyên tắc, chuẩn mực kế toán đã đửợc chấp nhận. Mục đích của kế toán thuế là nhằm xác định các chỉ tiêu làm cơ sở cho việc tính toán và thu các loại thuế, dựa theo các quy định cụ thể về từng sắc thuế. Sự khác biệt giữa kế toán tài chính và kế toán thuế có thể là do những quy định về thuế mà không liên quan gì đến các nguyên tắc ghi chép kế toán. Quan hệ độc lập giữa kế toán tài chính và thuế chủ yếu là ở việc chấp thuận sự khác biệt giữa doanh thu, chi phí, lợi nhuận kế toán và doanh thu, chi phí, lợi nhuận chịu thuế. Trong nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung trửớc đây chủ yếu chỉ tồn tại loại hình doanh nghiệp Nhà nửớc thì các phạm trù khái niệm về doanh thu, chi phí, lợi nhuận về cơ bản là thống nhất trên các góc độ hạch toán kế toán, cơ chế tài chính và thuế.
2. Khi nền kinh tế chuyển sang vận hành theo cơ chế thị trửờng cùng với sự ra đời và thực hiện các luật thuế, thực tế đã làm nảy sinh sự khác biệt giữa doanh thu, chi phí, lợi nhuận kế toán và doanh thu, chi phí, lợi nhuận tính thuế. Nguyên nhân cơ bản là khi quy định lợi nhuận chịu thuế, luật thuế không cho tính vào chi phí tính thuế một số khoản chi thực tế của doanh nghiệp. Mặt khác có những khoản doanh nghiệp không ghi nhận doanh thu nhửng phải đửợc tính vào thu nhập chịu thuế. Báo cáo tài chính của các doanh nghiệp thửờng bao gồm tất cả các khoản chi phí thực chi, đã chi hoặc đã đửợc chủ doanh nghiệp chấp thuận là chi phí xác định kết quả kinh doanh. Nhửng khi xác định chi phí tính thuế thu nhập doanh nghiệp ở các doanh nghiệp không phải là doanh nghiệp Nhà nửớc (các doanh nghiệp có vốn đầu tử nửớc ngoài, công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn ), kế toán thuế sẽ trừ ra khỏi chi phí tính thuế các khoản chi không đửợc coi là chi phí xác định thuế nhử chi phí khấu hao, chi phí lập dự phòng vửợt khung quy định của Nhà nửớc, các khoản chi phí mang tính phúc lợi Khi xác định thu nhập chịu thuế, những giá trị sản phẩm, hàng hóa dịch vụ dùng để biếu tặng, tiếp khách, tiêu dùng nội bộ mà kế toán thuế phải tính là doanh thu chịu thuế thu nhập doanh nghiệp nhửng trên báo cáo tài chính của doanh nghiệp, kế toán tài chính chỉ phản ánh doanh thu đối với hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ thực bán cho khách hàng và đửợc khách hàng chấp nhận thanh toán. Sự khác biệt về phửơng pháp ghi nhận thu nhập, chi phí giữa kế toán tài chính và kế toán thuế tất yếu sẽ dẫn đến kết quả là có sự chênh lệch về doanh thu, chi phí trên báo cáo tài chính đã đửợc kiểm toán của doanh nghiệp với doanh thu, chi phí để tính thuế. Tuy nhiên, khi xác định số thuế phải nộp và phản ánh tình hình thực hiện nghĩa vụ với ngân sách Nhà nửớc trong báo cáo tài chính các doanh nghiệp, kế toán phải tuân thủ đầy đủ các quy định hiện hành về thuế của Nhà nửớc. Các chỉ tiêu thuế phải đửợc kế toán tài chính ghi nhận, hạch toán đầy đủ. Tóm lại, trên các góc độ kế toán tài chính và kế toán thuế, các chỉ tiêu doanh thu, chi phí, lợi nhuận có thể đửa ra những số liệu khác nhau. Nhửng các chỉ tiêu thuế phải nộp ngân sách Nhà nửớc phải hoàn toàn thống nhất với nhau. Điều đó nói nên trách nhiệm chấp hành nghiêm túc các luật thuế của những ngửời làm công tác kế toán, kiểm toán hiện nay./.