Đề tài Vốn kinh doanh và những biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở Công ty vật liệu và công nghệ

Nội dung text: Đề tài Vốn kinh doanh và những biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở Công ty vật liệu và công nghệ

1. Lời mở đầu Mỗi doanh nghiệp là một tế bào của nền kinh tế, là nơi tổ chức kết hợp các yếu tố của quá trình sản xuất để tạo ra của cải vật chất cho xã hội, tạo nguồn tích luỹ cho xã hội phát triển. Trong giai đoạn hiện nay, trước một cơ chế thị trường đầy cạnh tranh một doanh nghiệp có thể tồn tại và đứng vững trên thị trường thì cần phải xác định đúng mục tiêu hướng đi của mình sao cho có hiệu quả cao nhất, trước đòi hỏi của cơ chế hạch toán kinh doanh để đáp ứng nhu cầu cần cải thiện đời sống vật chất tinh thần cho người lao động thì vấn đề nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh đã trở thành mục tiêu hàng đầu của các doanh nghiệp. Để có một hiệu quả sản xuất kinh doanh tốt thì ngay từ đầu quá trình sản xuất doanh nghiệp cần phải có vốn để đầu tữ và sử dụng số vốn đó sao cho hiệu quả nhất, các doanh nghiệp sử dụng vốn sao cho hợp lý và có thể tiết kiệm được vốn mà hiệu quả sản xuất kinh doanh vẫn cao, khi đầu tư có hiệu quả ta có thể thu hồi vốn nhanh và có thể tiếp tục quay vòng vốn, số vòng quay vốn càng nhiều thì càng có lợi cho doanh nghiệp và có thể chiến thắng đối thủ trong cạnh tranh. Việc sử dụng vốn và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn là vấn đề cấp bách có tầm quan trọng đặc biệt đối với các doanh nghiệp với những kiến thức đã được trau dồi qua quá trình học tập, nghiên cứu tại trường, qua thời gian thực tập tại Công ty vật liệu và công nghệ, dưới sự hướng dẫn của thầy giáo Đỗ Duy Hưng và sự chỉ bảo tận tình của các cô chú, anh chị trong phòng Tài chính Kế toán Công ty vật liệu và công nghệ em đã mạnh dạn đi sâu nghiên cứu đề tài "Vốn kinh doanh và những biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở Công ty vật liệu và công nghệ " Nội dung đề tài được trình bày gồm 3 phần sau: Phần I: Lý luận chung về vốn kinh doanh và những biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở các DN sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế thị trường. Phần II: Thực trạng về tình hình tổ chức và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở Công ty vật liệu và công nghệ. Phần III: Một số kiến nghị nhằm đẩy mạnh tổ chức và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở Công ty vật liệu và công nghệ. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
2. Phần I Lý luận chung về vốn kinh doanh và những biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế thị trường 1. Doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường: 1.1. Doanh nghiệp sản xuất kinh doanh: Theo Điều 3 luật doanh nghiệp năm 1999, doanh nghiệp là tổ kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh. Như vậy, một chủ thể muốn trở thành DN phải hội tụ đủ các đặc trưng sau: - Có đầy đủ các đặc điểm của chủ thể kinh doanh (có VKD, có hành vi kinh doanh, được đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật và chịu sự quản lý của Nhà nước) - Phải là một tổ chức, nghĩa là một thực thể pháp lý được kết hợp bởi các yếu tố trên nhiều phương diện (có tên riêng, có tài sản, trụ ổn định, con dấu riêng ) - Doanh nghiệp không phải là một tổ chức chính trị hay xã hội mà là một tổ chức kinh tế, nghĩa là tổ chức đó phải lấy hoạt động sản xuất kinh doanh làm chủ yếu và hoạt động này phải có tính liên tục. Chuyển sang nền kinh tế thị trường, nước ta đã thực hiện chính sách đa dạng hoá các thành phần kinh tế. Tương ứng với mỗi thành phần kinh tế có một loại hình doanh nghiệp nhất định. Các DN đều phải tiến hành hạch toán kinh doanh là lấy thu bù chi đảm bảo có lãi, các doanh nghiệp có quyền và nghĩa vụ ngang nhau trước pháp luật. 1.2. Những nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh ở các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường: Hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp hiện nay thành công hay thất bại phần lớn phụ thuộc vào tổ chức sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Mô hình tổ chức doanh nghiệp không nên xem xét ở trạng thái tĩnh mà nó luôn luôn ở trạng thái vận động. Tuỳ những điều kiện và hoàn cảnh cụ thể mà có những mô hình tổ chức khác nhau. Tuy nhiên, các mô hình tổ chức doanh nghiệp đều chịu ảnh hưởng bởi các nhân tố chủ yếu sau đây: Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
3. 1.2.1. Hình thức pháp lý tổ chức của các doanh nghiệp: Theo hình thức pháp lý tổ chức doanh nghiệp hiện hành, ở nước ta hiện có các loại hình doanh nghiệp chủ yếu sau đây: - Doanh nghiệp Nhà nước - Công ty cổ phần - Công ty trách nhiệm hữu hạn - Doanh nghiệp tư nhân Những đặc điểm riêng về mặt hình thức pháp lý tổ chức doanh nghiệp giữa các doanh nghiệp trên có ảnh hưởng rất lớn đến việc tổ chức tài chính của DN như: - Tổ chức và huy động vốn - Phân phối lợi nhuận Dưới đây xem xét việc tổ chức quản lý của một số doanh nghiệp phổ biến: 1.2.1.1. Doanh nghiệp Nhà nước: Doanh nghiệp nhà nước là một tổ chức kinh tế thuộc sở hữu nhà nước, do Nhà nước đầu tư vốn, thành lập và tổ chức quản lý, hoạt động kinh doanh, hoặc hoạt động công ích, nhằm thực hiện các mục tiêu kinh tế – xã hội do Nhà nước giao. Doanh nghiệp nhà nước mới thành lập được ngân sách nhà nước đầu tư toàn bộ hoặc một phần vốn điều lệ ban đầu nhưng không thấp hơn tổng mức vốn pháp định của các ngành nghề mà doanh nghiệp đó kinh doanh. Ngoài số vốn Nhà nước đầu tư, DNNN được quyền huy động vốn dưới hình thức như phát hành trái phiếu, vay vốn, nhận vốn góp liên kết liên doanh và các hình thức sở hữu của DN và phải tuân theo các quy định của pháp luật hiện hành. Việc phân phối lợi nhuận sau thuế (lợi nhuận sau khi nộp thuế thu nhập doanh nghiệp) được thực hiện theo quy định của Chính phủ. Doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động kinh doanh trong phạm vi số vốn doanh nghiệp quản lý. Như vậy, có thể thấy doanh nghiệp nhà nước chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn đối với các khoản nợ của doanh nghiệp. 1.2.1.2. Công ty cổ phần: Công ty cổ phần là một công ty trong đó: - Các thành viên cùng góp vốn dưới hình thức cổ phần để hoạt động. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
4. - Số vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau được gọi là cổ phần - Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về nợ và các nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào công ty. - Cổ đông có quyền tự do chuyện nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ trường hợp có quy định của pháp luật. - Cổ đông có thể là tổ chức, cá nhân, số lượng cổ động tối thiểu là 3 và không hạn chế số lượng tối đa. Hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần các đặc điểm: + Công ty cổ phần là một thực thể pháp lý có tư cách pháp nhân, các thành viên góp vốn vào công ty dưới hình thức mua cổ phiếu. Trong quá trình hoạt động, công ty có thể phát hành thêm cổ phiếu mới để huy động thêm vốn (nếu có đủ các tiêu chuẩn, điều kiện theo luật định) điều đó tạo cho công ty có thể dễ dàng tăng thêm vốn chủ sở hữu trong kinh doanh. + Các chủ sở hữu có thể chuyển quyền sở hữu về tài sản của mình cho người khác mà không làm gián đoạn các hoạt động kinh doanh của công ty và có quyền hưởng lợi tức cổ phần, quyền biểu quyết, quyền tham dự và bầu Hội đồng quản trị. + Quyền phân chia lợi tức sau thuế thuộc các thành viên của công ty quyết định. + Chủ sở hữu của công ty chỉ chịu TNHH trên phần vốn mà họ góp vào công ty. 1.2.1.3.Công ty trách nhiệm hữu hạn: Theo Luật doanh nghiệp hiện hành ở nước ta, có hai dạng công ty trách nhiệm hữu hạn: Công ty trách nhiệm hữu hạn có hai thành viên trở lên và công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên. - Công ty TNHH (có hai thành viên trở lên) là doanh nghiệp trong đó: + Thành viên chịu trách nhiệm về các khoản nợ và các nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã cam kết góp vốn vào doanh nghiệp. + Phần vốn góp của các thành viên chỉ được chuyển nhượng theo quy định của pháp luật (theo quy định tại điều 32 – Luật doanh nghiệp). + Thành viên có thể là tổ chức, cá nhân, số lượng thành viên theo quy định của pháp luật. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
5. Thành viên phải góp vốn đầy đủ và đúng hạn như đã cam kết. Ngoài phần vốn góp vốn của thành viên, công ty có quyền lựa chọn hình thức và cách thức huy động vốn theo quy định của pháp luật nhưng không được quyền phát hành cổ phiếu. Thành viên công ty trách nhiệm hữu hạn có quyền chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ phần vốn góp, nhưng trước hết phải chào bán phần vốn đó cho tất cả các thành viên còn lại theo tỷ lệ tương ứng với phần vốn góp của họ trong công ty. Chỉ được chuyển nhượng có người không phải là thành viên nếu các thành viên còn lại của công ty không mua hoặc không mua hết. Thành viên có quyền yêu cầu công ty mua lại phần vốn góp của mình, nếu thành viên đó bỏ phiếu chống hoặc phản đối bằng văn bản đối với quyết định của Hội đồng thành viên về các vấn đề: Tổ chức lại công ty Các trường hợp khác quy định tại điều lệ công ty. Trong quá trình hoạt động, theo quyết định của Hội đồng thành viên,công ty có thể tăng hoặc giảm vốn theo qui định của pháp luật. Hội đồng thành viên của công ty quyết định phương án sử dụng và phân chia lợi nhuận hoặc phương án xử lý lỗ của công ty. - Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên: Là doanh nghiệp do một tổ chức làm chủ sở hữu, chủ sở hữu chịu trách nhiệm về các khoản nợ và các nghĩa vụ về tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi vốn điều lệ của doanh nghiệp. Công ty có quyền lựa chọn hình thức và cách thức huy động vốn, tuy nhiên công ty không được quyền phát hành cổ phiếu. Chủ sở hữu công ty không trực tiếp rút một phần hoặc toàn bộ số vốn đã góp vào công ty, chỉ được quyền rút vốn bằng cách chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ số vốn cho tổ chức hoặc cá nhân khác. Chủ sở hữu công ty là người quyết định sử dụng lợi nhuận sau thuế. 1.2.1.4. Doanh nghiệp tư nhân: Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp. Như vậy, chủ doanh nghiệp tư nhân là người bỏ vốn đầu tư của mình và cũng có thể huy động thêm vốn từ bên ngoài dưới hình thức đi vay. Trong khuôn khổ của luật Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
6. pháp, chủ doanh nghiệp tư nhân có quyền tự do kinh doanh và chủ động trong mọi hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên loại hình doanh nghiệp này không được phép phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào để huy động vốn trên thị trường. Qua đó cho thấy nguồn vốn của doanh nghiệp tư nhân là hạn hẹp, loại hình doanh nghiệp này thường thích hợp với kinh doanh quy mô nhỏ. Chủ doanh nghiệp tư nhân có quyền quyết định đối với tất cả các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, có quyền cho thuê toàn bộ doanh nghiệp của mình, có quyền bán doanh nghiệp của mình cho người khác hoặc có quyền tạm ngừng hoạt động kinh doanh. Việc thực hiện cho thuê hay bán doanh nghiệp hoặc tạm ngừng hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phải tuân thủ các yêu cầu của của pháp luật hiện hành. Phần thu nhập sau thuế thuộc quyền sở hữu và sử dụng của chủ doanh nghiệp. Trong hoạt động kinh doanh, chủ doanh nghiệp tư nhân tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình. Điều đó cũng có nghĩa là về mặt tài chính chủ doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm vô hạn đối với các khoản nợ của doanh nghiệp. Đây cũng là một điều bất lợi của loại hình doanh nghiệp này. 1.2.1.5. Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài: Theo Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam quy định các hình thức đầu tư trực tiếp từ nước ngoài vào Việt Nam gồm có doanh nghiệp liên doanh và doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài. Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đầu tư một phần hoặc toàn bộ vốn nhằm thực hiện các mục tiêu chung là tìm kiếm lợi nhuận, có tư cách pháp nhân, tổ chức và hoạt động theo quy chế của công ty trách nhiệm hữu hạn và tuân theo quy định của pháp luật Việt Nam. Doanh nghiệp liên doanh có đặc điểm: Phần vốn góp của bên ngoài vào vốn pháp định không hạn chế ở mức tối đa nhưng lại hạn chế ở mức tối thiểu, tức là không được thấp hơn 30% của vốn pháp định, trừ những trường hợp do Chính phủ quy định. Việc góp vốn của các bên tham gia có thể bằng tiền nước ngoài, tiền Việt Nam, tài sản hiện vật, giá trị quyền sở hữu công nghiệp, giá trị quyền sử dụng đất, các nguồn tài nguyên thiên nhiên theo quy định của pháp luật tại Việt Nam (có quy định cụ thể cho mỗi bên nước ngoài và Việt Nam). Các bên trong doanh nghiệp liên doanh có quyền chuyển nhượng giá trị phần vốn của mình, nhưng phải ưu tiên chuyển nhượng cho các bên trong liên doanh. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
7. Lợi nhuận sau thuế thu nhập của doanh nghiệp liên doanh được trích lập quỹ dự phòng tài chính, quỹ phúc lợi và quỹ khen thưởng. Việc các nhà đầu tư nước ngoài có lợi nhuận và muốn chuyển số lợi nhuận đó về nước họ thì phải nộp một khoản thuế về việc chuyển lợi nhuận ra nước ngoài tuỳ thuộc vào mức vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài vào vốn pháp định của doanh nghiệp liên doanh. Doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư nước ngoài: là doanh nghiệp do nhà đầu tư nước ngoài đầu tư 100% vốn thành lập tại Việt Nam. Tổ chức và hoạt động của doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài do nhà đầu tư nước ngoài quy định trên cơ sở quy chế pháp lý về doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở Việt Nam. 1.2.2. Đặc điểm kinh tế - kỹ thuật của ngành kinh doanh: Đặc điểm kinh tế - kỹ thuật của ngành kinh doanh có ảnh hưởng không nhỏ tới doanh nghiệp. Mỗi ngành kinh doanh có những đặc điểm về mặt kinh tế và kỹ thuật khác nhau. Những ảnh hưởng đó thể hiện: 1.2.2.1. ảnh hưởng của tính chất ngành kinh doanh: ảnh hưởng này thể hiện trong thành phần cơ cấu vốn kinh doanh của doanh nghiệp, ảnh hưởng tới quy mô của vốn sản xuất – kinh doanh, cũng như tỷ lệ thích ứng để hình thành và sử dụng chúng, do đó có ảnh hưởng tới tốc độ luân chuyển vốn (vốn cố định và vốn lưu động), ảnh hưởng tới phương pháp đầu tư, thể thức thanh toán chi trả. 1.2.2.2. ảnh hưởng của tính thời vụ và chu kỳ sản xuất - kinh doanh: Tính thời vụ và chu kỳ sản xuất có ảnh hưởng trước hết đến nhu cầu vốn sử dụng và doanh thu tiêu thu sản phẩm. Những doanh nghiệp sản xuất có chu kỳ ngắn thì nhu cầu vốn lưu động giữa các thời kỳ trong năm thường không có biến động lớn, doanh nghiệp cũng thường xuyên thu được tiền bán hàng, điều đó giúp cho doanh nghiệp dễ đàng đảm bảo sự cân đối giữa thu và chi bằng tiền, cũng như trong việc tổ chức và đảm bảo nguồn vốn cho nhu cầu kinh doanh. Những doanh nghiệp sản xuất ra những loại sản phẩm có chu kỳ sản xuất dài phải ứng ra một lượng vốn lưu động giữa các quý trong năm thường có sự biến động lớn, tiền thu về bán hàng cũng không được đều, tình Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
8. hình thanh toán, chi trả cũng thường gặp những khó khăn. Cho nên việc tổ chức đảm bảo nguồn vốn cũng như đảm bảo sự cân đối giữa thu và chi bằng tiền của doanh nghiệp cũng khó khăn hơn. 1.2.2.3. Môi trường kinh doanh của doanh nghiệp: Bất cứ một doanh nghiệp nào cũng hoạt động trong một môi trường kinh doanh nhất định. Môi trường kinh doanh bao gồm tất cả những điều kiện bên ngoài ảnh hưởng tới hoạt động của doanh nghiệp. Môi trường kinh doanh có tác động mạnh mẽ đến mọi hoạt động của doanh nghiệp trong đó có hoạt động tài chính. Dưới đây chủ yếu xem xét tác động của môi trường kinh doanh đến hoạt động tài chính doanh nghiệp. - Sự ổn định của nền kinh tế: Sự ổn định hay không ổn định của nền kinh tế, của thị trường có ảnh hưởng trực tiếp tới mức doanh thu của doanh nghiệp, từ đó ảnh hưởng đến nhu cầu về vốn kinh doanh. Những tác động của nền kinh tế có thể gây nên những rủi ro trong kinh doanh mà các nhà tài chính doanh nghiệp phải lường trước, những rủi ro đó ảnh hưởng tới các khoản chi phí về đầu tư, chi phí trả lãi hay tiền thuê nhà xưởng, máy móc thiết bị hay việc tìm nguồn vốn tài trợ. Nền kinh tế ổn định và tăng trưởng tới một tốc độ nào đó thì doanh nghiệp muốn duy trì và giữ vững vị trí của mình, cũng phải phấn đấu để phát triển với nhịp độ tương đương. Khi doanh thu tăng lên, sẽ đưa đến việc gia tăng tài sản, các nguồn doanh nghiệp và các loại tài sản khác. Khi đó, các nhà tài chính doanh nghiệp phải tìm nguồn tài trợ cho sự mở rộng sản xuất, sự tăng tài sản đó. - ảnh hưởng của giá cả thị trường, lãi suất và tiền thuế: Giá cả thị trường, giá cả sản phẩm mà doanh nghiệp tiêu thu có ảnh hưởng lớn tới doanh thu do đó ảnh hưởng lớn tới khả năng tìm kiếm lợi nhuận. Cơ cấu tài chính của doanh nghiệp cũng bị ảnh hưởng nếu có sự thay đổi về giá cả. Sự tăng, giảm lãi suất và giá cổ phiếu cũng ảnh tới sự tăng giảm về chi phí tài chính và sự hấp dẫn của các hình thức tài trợ khác nhau. Mức lãi suất cũng là một yếu tố đo lường khả năng huy động vốn vay. Sự tăng hay giảm thuế cũng ảnh hưởng trực tiếp tới tình hình kinh doanh, tới khả năng tiếp tục đầu tư hay rút khỏi đầu tư. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
9. Tất cả các yếu tốt trên có thể được các nhà quản lý tài chính doanh nghiệp sử dụng để phân tích các hình thức tài trợ và xác định thời gian tìm kiếm các nguồn vốn trên thị trường tài chính. - Sự cạnh tranh trên thị trường và sự tiến bộ kỹ thuật, công nghệ: Sự cạnh tranh về sản phẩm đang sản xuất và các sản phẩm tương lai giữa các doanh nghiệp có ảnh hưởng lớn tới kinh tế, tài chính của doanh nghiệp và có liên quanh chặt chẽ đến khả năng tài trợ để doanh nghiệp tồn taị và tăng trưởng trong một nền kinh tế luôn luôn biến đổi và người giám đốc tài chính phải chịu trách nhiệm về việc cho doanh nghiệp hoạt động khi cần thiết. Cũng tương tự như vậy, sự tiến bộ kỹ thuật và công nghệ đòi hỏi doanh nghiệp phải ra sức cải tiến kỹ thuật, quản lý, xem xét và đánh giá lại toàn bộ tình hình tài chính, khả năng thích ứng với thị trường, từ đó đề ra những chính sách thích hợp cho doanh nghiệp. - Chính sách kinh tế và tài chính của Nhà nước đối với doanh nghiệp: Như chính sách khuiyến khích đầu tư, chính sách thuế, chính sách xuất khẩu, nhập khẩu, chế độ khấu hao tài sản cố định Đây là những yếu tố tác động lớn đến các vấn đề tài chính của doanh nghiệp. - Sự hoạt động của thị trường tài chính và hệ thống các tổ chức tài chính trung gian: Hoạt động của doanh nghiệp gắn liền với thị trường tài chính, nơi mà doanh nghiệp có thể huy động vốn hay đầu tư những khoản tài chính tạm thời nhàn rỗi. Sự phát triển của thị trường tài chính làm nảy sinh các công cụ tài chính mới, doanh nghiệp có thể sư dụng để huy động vốn đầu tư. Chẳng hạn, khi xuất hiện hình thức thuê tài chính, doanh nghiệp có thể nhờ đó giảm bớt được số vốn cần đầu tư hoặc khi hình thành thị trường chứng khoán, doanh nghiệp có thêm phương tiện để huy động vốn hay đầu tư vốn Sự phát phát triển và hoạt động có hiệu quả của các tổ chức tài chính trung gian như ngân hàng thương mại, công ty tài chính, quỹ tín dụng cũng tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp huy động vốn. Khi xem xét tác động của môi trường kinh doanh, không chỉ xem xét ở phạm vi trong nước mà cần phân tích đánh giá cả môi trường khu vực và thế giới, vì biến động về kinh tế - tài chính trong khu vực và trên thế giới tác động không nhỏ đến hoạt động kinh doanh của một nước. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
10. 2. Vốn kinh doanh và nguồn hình thành vốn kinh doanh của doanh nghiệp: 2.1. Vốn kinh doanh: 2.1.1. Khái niệm về vốn kinh doanh: Để tiến hành bất cứ hoạt động sản xuất kinh doanh nào, doanh nghiệp cũng cần phải có vốn. Vốn kinh doanh là điều kiện tiên quyết có ý nghĩa quyết định đến quá trình sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp. Vốn kinh doanh của doanh nghiệp được hiểu là số tiền ứng trước về toàn bộ tài sản hữu hình và tài sản vô hình phục vụ cho sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp nhằm mục đích kiếm lời. Khi phân tích hình thái biểu hiện và sự vận động của vốn kinh doanh, cho thấy những đặc điểm nổi bật sau: - Vốn kinh doanh trong các doanh nghiệp là một loại quỹ tiền tệ đặc biệt. Mục tiêu của quỹ là để phục vụ cho sản xuất - kinh doanh tức là mục đích tích luỹ, không phải là mục đích tiêu dùng như một vài quỹ khác trong doanh nghiệp. - Vốn kinh doanh của doanh nghiệp có trước khi diễn ra hoạt động sản xuất - kinh doanh. - Vốn kinh doanh của doanh nghiệp sau khi ứng ra, được sử dụng vào kinh doanh và sau mỗi chu kỳ hoạt động phải được thu về để ứng tiếp cho kỳ hoạt động sau. - Vốn kinh doanh không thể mất đi. Mất vốn đối với doanh nghiệp đồng nghĩa với nguy cơ phá sản. Cần thấy rằng có sự phân biệt giữa tiền và vốn. Thông thường có tiền sẽ làm nên vốn, nhưng tiền chưa hẳn là vốn. Tiền được gọi là vốn phải đồng thời thoả mãn những điều kiện sau: - Một là: Tiền phải đại diện cho một lượng hàng hoá nhất định. Hay nói cách khác, tiền phải được đảm bảo bằng một lượng tài sản có thực. - Hai là: Tiền phải được tích tụ và tập trung ở một lượng nhất định. Sự tích tụ và tập trung lượng tiền đến hạn độ nào đó mới làm cho nó đủ sức để đầu tư vào một dự án kinh doanh nhất định. - Ba là: Khi tiền đủ lượng phải được vận động nhằm mục đích kiếm lời. Cách thức vận động của tiền là doanh nghiệp phương thức đầu tư kinh doanh quyết định. Phương thức đầu tư của một doanh nghiệp, có thể bao gồm: Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
11. + Đối với đầu tư cho hoạt động sản xuất - kinh doanh, công thức vận động của vốn như sau: TLSX T - H SX H’ - T’ SLĐ + Đối với đầu tư cho lĩnh vực thương mại, công thức đơn giản hơn: T - H - T’ + Đối với đầu tư mua trái phiếu hoặc cổ phiếu, góp vốn liên doanh thì công thức vận động là: T - T’ 2.1.2. Đặc trưng của vốn kinh doanh: - Vốn kinh doanh của doanh nghiệp là số tiền ứng trước cho hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp. Tất nhiên muốn có được lượng vốn đó, các doanh nghiệp phải chủ động khai thác, thu hút vốn trên thị trường. - Mục đích vận động của tiền vốn là sinh lời. Nghĩa là vốn ứng trước cho hoạt động sản xuất - kinh doanh phải được thu hồi về sau mỗi chu kỳ sản xuất, tiền vốn thu hồi về phải lớn hơn số vốn đã bỏ ra. 2.2. Nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp: 2.2.1.Căn cứ vào mối quan hệ sở hữu về vốn: 2.2.1.1. Nguồn vốn chủ sở hữu: Là phần vốn thuộc quyền sở hữu của chủ doanh nghiệp, doanh nghiệp có quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạn, bao gồm: vốn điều lệ, vốn tự bổ sung, vốn doanh nghiệp nhà nước tài trợ (nếu có). Trong đó: - Nguồn vốn điều lệ: Trong các doanh nghiệp tư nhân vốn đầu tư ban đầu do chủ sở hữu đầu tư. Trong các doanh nghiệp Nhà nước vốn đầu tư ban đầu do Nhà nước cấp một phần (hoặc toàn bộ) - Nguồn vốn tự bổ sung: bao gồm tất cả các nguồn vốn mà doanh nghiệp tự bổ sung từ nội bộ doanh nghiệp như từ lợi nhuận để lại, quỹ khấu hao, các quỹ dự phòng tài chính và quỹ đầu tư phát triển. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
12. Nguồn vốn chủ sở hữu là một nguồn vốn quan trọng và có tính ổn định cao, thể hiện quyền tự chủ về tài chính của doanh nghiệp. Tỷ trọng của nguồn vốn này trong cơ cấu nguồn vốn càng lớn, sự độc lập về tài chính của doanh nghiệp càng cao và ngược lại. Vốn cSH tổng nợ Tại một = nguồn - phải thời điểm vốn trả 2.2.1.2. Nợ phải trả: Là tất cả các khoản nợ phát sinh trong quá trình kinh doanh mà doanh nghiệp có trách nhiệm phải thanh toán cho các tác nhân kinh tế, bao gồm: - Nguồn vốn chiếm dụng hợp pháp: Trong quá trình SXKD của doanh nghiệp đương nhiên phát sinh các quan hệ thanh toán giữa doanh nghiệp với các tác nhân kinh tế khác như với Nhà nước, với CBCNV, với khách hàng, với người bán từ đó mà phát sinh vốn chiếm dụng và vốn bị chiếm dụng. Thuộc về vốn chiếm dụng hợp pháp có các khoản vốn sau: + Các khoản nợ khách hàng chưa đến hạn trả. + Các khoản phải nộp Ngân sách Nhà nước chưa đến hạn nộp. + Các khoản phải thanh toán với CBCNV chưa đến hạn thanh toán. Nguồn vốn chiếm dụng chỉ mang tính chất tạm thời, doanh nghiệp chỉ có thể sử dụng trong thời gian ngắn nhưng vì nó có ưu điểm nổi bật là doanh nghiệp không phải trả chi phí sử dụng vốn, đòn bẩy tài chính luôn dương, nên trong thực tế doanh nghiệp nên triệt để tận dụng nguồn vốn này trong giới hạn cho phép nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn mà vẫn đảm bảo kỷ luật thanh toán. - Các khoản nợ vay: bao gồm toàn bộ vốn vay ngắn - trung - dài hạn ngân hàng, nợ trái phiếu và các khoản nợ khác. Thông thường, một doanh nghiệp phải phối hợp cả hai nguồn vốn chủ sở hữu và nợ phải trả để đảm bảo nhu cầu vốn cho hoạt động SXKD. Sự kết hợp giữa hai nguồn này phụ thuộc vào đặc điểm của ngành mà doanh nghiệp đang hoạt động cũng như quyết định tài chính của người quản lý trên cơ sở điều kiện thực tế của doanh nghiệp. Làm thế nào để lựa chọn được một cơ cấu tài chính tối ưu? Đó là câu hỏi luôn làm trăn Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
13. trở các nhà quản lý tài chính doanh nghiệp bởi sự thành công hay thất bại của mỗi doanh nghiệp phụ thuộc rất lớn vào sự khôn ngoan hay khờ dại của doanh nghiệp đó khi lựa chọn cơ cấu tài chính. 2.2.2. Căn cứ vào thời gian huy động và sử dụng vốn: 2.2.2.1. Nguồn vốn thường xuyên: Đây là nguồn vốn có tính chất ổn định mà doanh nghiệp có thể sử dụng trong thời gian dài, bao gồm: Nguồn vốn chủ sở hữu và các khoản nợ dài hạn. Nguồn vốn này thường được sử dụng để đầu tư TSCĐ và một bộ phận TSLĐ thường xuyên, cần thiết. 2.2.2.2. Nguồn vốn tạm thời: Là nguồn vốn có tính chất ngắn hạn (dưới 1 năm) mà doanh nghiệp có thể sử dụng để đáp ứng các nhu cầu về vốn có tính chất tạm thời, bất thường phát sinh trong hoạt động SXKD của doanh nghiệp. Cách phân loại này giúp cho người quản lý doanh nghiệp xem xét huy động các nguồn vốn một cách phù hợp với thời gian sử dụng, lập kế hoạch tài chính và hình thành những dự định về tổ chức vốn một trong tương lai. 2.2.3. Căn cứ vào phạm vi huy động vốn: 2.2.3.1. Nguồn vốn bên trong doanh nghiệp: Là nguồn vốn có thể huy động được từ bản thân doanh nghiệp bao gồm: tiền khấu hao TSCĐ, lợi nhuận để lại, các khoản dự phòng, thu từ thanh lý, nhượng bán TSCĐ. 2.2.3.2. Nguồn vốn bên ngoài doanh nghiệp: Là nguồn vốn mà doanh nghiệp có thể huy động từ bên ngoài gồm: vốn vay ngân hàng và các tổ chức kinh tế khác, vốn liên doanh liên kết, vốn huy động từ phát hành trái phiếu, nợ người cung cấp và các khoản nợ khác. 2.3. Quản lý và sử dụng vốn kinh doanh: 2.3.1. Vốn cố định: Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
14. Vốn cố định của doanh nghiệp là một bộ phận của vốn đầu tư bên trong ứng trước về tài sản cố định của doanh nghiệp. Bất kỳ một doanh nghiệp nào muốn tiến hành sản xuất - kinh doanh được cũng phải có đủ 3 yếu tố: tư liệu lao động, đối tượng lao động và sức lao động. Tư liệu lao động: là điều kiện vật chất không thể thiếu được trong quá trình hoạt động sản xuất - kinh doanh, nó góp phần quyết định đến năng suất lao động. Tư liệu lao động trong các doanh nghiệp bao gồm những công cụ lao động mà thông qua chúng người lao động sử dụng lao động của mình tác động vào đối tượng lao động để tạo ra sản phẩm (máy móc thiết bị, công cụ làm việc ) và những phương tiện làm việc cần thiết cho quá trình hoạt động sản xuất – kinh doanh bình thường (như nhà xưởng, công trình kiến trúc ) Để thuận tiện cho việc quản lý tài sản người ta chia tư liệu lao động thành 2 bộ phận: tài sản cố định và công cụ lao động nhỏ. Tài sản cố định là những tư liệu lao động chủ yếu có giá trị đơn vị lớn và thời hạn sử dụng lâu. Về mặt thời gian sử dụng thì hầu hết các quốc gia đều áp dụng là trên một năm, về mặt giá trị đơn vị thì tuỳ thuộc vào mỗi quốc gia vận dụng cho phù hợp trong từng giai đoạn nhất định. Ví dụ: ở nước ta giai đoạn 1990 đến 1996 giá trị đơn vị được quy định là 500.000 VNĐ trở lên, từ năm 1997 đến nay được điều chỉnh thành 5.000.000 VNĐ trở lên. Ngoài ra những tư liệu lao động nào mà không hội đủ 2 điều kiện nói trên được gọi là công cụ lao động nhỏ và do doanh nghiệp nguồn vốn lưu động tài trợ. Tài sản cố định là một bộ phận của tư liệu lao động cho nên đặc điểm vật chất của tài sản cố định cũng chính là đặc điểm của tư liệu lao động. Tài sản cố định tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất - kinh doanh, bị hao mòn dần nhưng vẫn giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu và giá trị của nó cũng giảm dần tương ứng với mức độ hao mòn của tài sản cố định. Từ những phân tích trên đây có thể thấy: tài sản cố định là những tư liệu lao động chủ yếu, có thời gian sử dụng lâu và có giá trị đơn vị lớn. Đặc điểm chung nhất của chúng là tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất và không thay đổi hình thái vật chất ban đầu. Trong quá trình đó tài sản cố định bị hao mòn dần và giá trị của nó giảm dần tương ứng, phần giá trị này được chuyển dịch vào giá trị sản phẩm mới mà nó tham gia sản xuất ra. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
15. Mặc dù tài sản cố định không bị thay đổi hình thái hiện vật trong suốt thời gian sử dụng, song năng lực sản xuất cũng giảm sút dần do chúng bị hao mòn trong quá trình tham gia vào hoạt động sản xuất. Hao mòn tài sản cố định được phân thành 2 loại: hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình. + Hao mòn hữu hình của tài sản cố định: là sự hao mòn về mặt vật chất làm giảm dần giá trị và giá trị sử dụng của tài sản cố định, doanh nghiệp tác động của các yếu tố tự nhiên gây ra hoặc khi tài sản cố định tham gia vào hoạt động sản xuất thì bị cọ xát, mài mòn dần. Trong trường hợp do quá trình sử dụng, mức độ hao mòn của tài sản cố định tỷ lệ thuận với thời gian và cường độ sử dụng chúng vào sản xuất - kinh doanh. Mặt khác cho dù tài sản cố định không sử dụng chúng cũng bị hao mòn do tác động của các yếu tố tự nhiên: độ ẩm, khí hậu, thời tiết làm cho tài sản cố định bị han rỉ, mục nát dần. Trong trường hợp này, mức độ hao mòn của tài sản cố định nhiều hay ít phụ thuộc vào công tác bảo dưỡng, bảo quản tài sản cố định của doanh nghiệp. + Hao mòn vô hình: là loại hao mòn về mặt giá trị, làm giảm thuần tuý về mặt giá trị của tài sản cố định (còn gọi là sự mất giá của tài sản cố định). Nguyên nhân dẫn đến hao mòn vô hình của tài sản cố định không phải do chúng sử dụng ít hay nhiều trong sản xuất, mà là do những tài sản cố định cùng loại mới được sản xuất ra có giá rẻ hơn hay hiện đại hơn hoặc doanh nghiệp chấm dứt chu kỳ sống của sản phẩm làm cho tài sản cố định trở nên không cần dùng hoặc giảm giá. Để có nguồn vốn đầu tư cho tài sản cố định mới, yêu cầu phải có phương thức thu hồi vốn khi tài sản cố định bị hao mòn trong quá trình sản xuất. Phương thức này goi là khấu hao tài sản cố định. Khấu hao tài sản cố định là một phương thức thu hồi vốn cố định bằng cách bù đắp phần giá trị tài sản cố định bị hao mòn trong quá trình sản xuất - kinh doanh nhằm tái tạo lại vốn cố định đảm bảo quá trình sản xuất - kinh doanh được tiến hành liên tục và có hiệu quả. Như vậy vốn cố định của doanh nghiệp là một bộ phận của vốn đầu tư ứng trước về TSCĐ. Đặc điểm của vốn cố định là luân chuyển dần dần từng bộ phận tương ứng với giá trị hao mòn của TSCĐ, khi TSCĐ hết thời hạn sử dụng vốn cố định mới được thu hồi đầy đủ và kết thúc một lần tuần hoàn vốn. Quản lý vốn cố định là một trong những nội dung quan trọng của công tác quản lý tài chính doanh nghiệp. Từ những nghiên cứu về tài sản cố định trên đây, cho thấy Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
16. việc bảo toàn và phát triển vốn cố định là nội dung cần quan tâm của người làm công tác tài chính. Bảo toàn vốn cố định là việc duy trì lượng vốn cố định thực chất ở các thời điểm sau ngang bằng với thời điểm ban đầu. Phát triển vốn cố định là làm cho vốn cố định thực chất ở các thời kỳ càng về sau càng lớn hơn thời kỳ trước. Để bảo toàn và phát triển vốn cố định của doanh nghiệp cần thiết phải sử dụng các biện pháp chủ yếu sau đây: - Phải đánh giá và đánh giá lại tài sản cố định một cách thường xuyên và chính xác. - Phải lựa chọn các phương pháp khấu hao mức khấu hao thích hợp. - Phải áp dụng biện pháp nâng cao hiệu suất sử dụng tài sản cố định như: tận dụng hết công suất máy móc thiết bị, giảm thời gian ngừng hoạt động, có chế độ sửa chữa thường xuyên, định kỳ. - Dự phòng giảm giá TSCĐ: để dự phòng giảm giá TSCĐ, doanh nghiệp được trích khoản dự phòng này vào giá thành. Nếu cuối năm không sử dụng đến thì khoản dự phòng này được hoàn nhập trở lại. 2.3.2. Vốn lưu động: Vốn lưu động của doanh nghiệp là một bộ phận vốn đầu tư được ứng trước về tài sản lưu động nhằm đảm bảo cho quá trình tái sản xuất của doanh nghiệp thực hiện được thường xuyên và liên tục. Như đã phân tích phần trên, vốn kinh doanh của doanh nghiệp là số tiền ứng trước cho các yếu tố sản xuất của doanh nghiệp. Song mỗi yếu tố sản xuất có những đặc điểm hoạt động khác nhau, có công dụng kinh tế khác nhau đối với quá trình sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp. Vốn lưu động là bộ phận của vốn nhằm tài trợ cho các yếu tố sản xuất ngoại trừ tài sản cố định. Nếu cắt quá trình sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp ra từng chu kỳ sản xuất chúng ta có thể mô tả theo mô hình sau: Khâu dự trữ Khâu trực tiếp sản xuất Khâu lưu thông Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
17. - Vốn lưu động nằm trong quá trình dự trữ sản xuất: vốn lưu động được dùng để mua sắm các đối tượng lao động như: nguyên vật liệu, nhiên liệu, phụ tùng thay thế ở giai đoạn này vốn đã thay đổi từ hình thái tiền tệ sang vật tư. - Vốn lưu động nằm trong quá trình sản xuất: là quá trình sử dụng các yếu tố sản xuất để chế tạo ra sản phẩm. Khi quá trình sản xuất chưa hoàn thành, vốn lưu động biểu hiện ở các loại sản phẩm dở dang hoặc bán thành phẩm và khi kết thúc quá trình sản xuất vốn biểu hiện ở số thành phẩm của doanh nghiệp. - Vốn lưu động nằm trong quá trình lưu thông: lúc này hình thái hàng hoá được chuyển thành hình thái tiền tệ. Tuỳ theo từng loại hình doanh nghiệp mà cơ cấu của tài sản lưu động cũng khác nhau. Tuy nhiên, đối với những doanh nghiệp sản xuất - kinh doanh thì tài sản lưu động thường được cấu tạo bởi hai phần là tài sản lưu động sản xuất và tài sản lưu thông. - Tài sản lưu động sản xuất bao gồm những tài sản ở khâu dự trữ sản xuất như nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu và tài sản ở khâu sản xuất như sản phẩm dở dang đang chế tạo, bán thành phẩm tự chế, chi phí đợi phân bổ. - Tài sản lưu thông của doanh nghiệp bao gồm sản phẩm hàng hoá chờ tiêu thụ (hàng tồn kho), vốn bằng tiền và các khoản phải thu. Dù là ở khâu nào, tài sản lưu động sản xuất và tài sản lưu thông đều thể hiện các yếu tố: đối tượng lao động, công cụ lao động nhỏ và sức lao động. Đặc điểm vận động của chúng do đặc điểm của đối tượng lao động quyết định, vì đây là bộ phận chính chiếm tỷ trọng ưu thế. Khác với tài sản cố định, tài sản lưu động luôn thay đổi hình thái biểu hiện để tạo ra sản phẩm, theo đó giá trị của nó cũng được chuyển dịch toàn bộ một lần vào giá thành sản phẩm tiêu thụ và hoàn thành một vòng tuần hoàn vốn khi kết thúc một chu kỳ tái sản xuất. Cũng cần thấy rằng, các chu kỳ sản xuất của doanh nghiệp là nối tiếp và xen kẽ nhau chứ không phải là độc lập và rời rạc. Trong khi một bộ phận của vốn lưu động được chuyển hoá thành vật tư dự trữ, sản phẩm dở dang thì một bộ phận khác của vốn lại chuyển từ sản phẩm hàng hoá sang vốn tiền tệ do quá trình sản xuất của doanh nghiệp là thường xuyên, liên tục. Điều này nhắc nhở những nhà quản lý tài chính cần xây dựng những biện pháp thích hợp cho quản lý sử dụng và bảo toàn vốn lưu động. Sau đây là những nội dung cần chú ý trong quản lý sử dụng vốn lưu động. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
18. Một là: Xác định nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp. Việc ước lượng chính xác số vốn lưu động cần dùng cho doanh nghiệp sẽ có tác dụng đảm bảo đủ vốn lưu động cần thiết, tối thiểu cho quá trình sản xuất - kinh doanh được tiến hành liên tục, đồng thời tránh ứ đọng vốn không cần thiết, thúc đẩy tốc độ luân cguyển vốn nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Hai là: Tổ chức khai thác nguồn tài trợ vốn lưu động. Trước hết doanh nghiệp cần khai thác triệt để các nguồn vốn nội bộ và các khoản vốn có thể chiếm dụng một cách thường xuyên trong hoạt động kinh doanh. Nếu số vốn lưu động còn thiếu, doanh nghiệp phải tiếp tục khai thác các nguồn vốn bên ngoài như: vốn liên doanh, vốn vay của các ngân hàng hoặc các công ty tài chính, vốn do phát hành cổ phiếu, trái phiếu Khi khai thác các nguồn vốn bên ngoài, điều đáng chú ý nhất là cân nhắc các yếu tố lãi suất tiền vay. Về nguyên tắc, lãi do đầu tư vốn phải lớn hơn lãi suất vay vốn thì người kinh doanh mới đi vay vốn. Ba là: Phải luôn luôn có những biện pháp bảo toàn và phát triển vốn lưu động. Cũng như vốn cố định, bảo toàn vốn lưu động có nghĩa là bảo toàn giá trị thực của vốn, nói cách khác bảo toàn vốn là đảm bảo được sức mua của vốn không được giảm sút so với ban đầu. Điều này được thể hiện qua khả năng mua sắm tài sản lưu động và khả năng thanh toán của doanh nghiệp trong kinh doanh. Để thực hiện được mục tiêu trên, trong công tác quản lý tài chính của doanh nghiệp thường áp dụng các biện pháp tổng hợp như: đẩy mạnh khâu tiêu thụ hàng hoá, xử lý kịp thời các vật tư, hàng hoá chậm luân chuyển để giải phóng vốn, phải thường xuyên xác định phần chênh lệch giá về những tài sản lưu động tồn kho để có biện pháp xử lý kịp thời, linh hoạt trong việc sử dụng vốn. Ngoài ra, để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, bảo toàn vốn, doanh nghiệp cần hết sức tránh và xử lý kịp thời những khoản nợ khó đòi, tiến hành áp dụng các biện pháp hoạt động của tín dụng thương mại để ngăn chặn các hiện tượng chiếm dụng vốn. Bốn là: Phải thường xuyên tiến hành phân tích tình hình sử dụng vốn lưu động. Để phân tích người ta sử dụng các chỉ tiêu như: vòng quay vốn lưu động, hiệu suất sử dụng vốn lưu động, hệ số nợ Nhờ các chỉ tiêu trên đây, người quản lý có thể điều chỉnh kịp thời các biện pháp để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn nhằm tăng mức doanh lợi. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
19. 2.3.3. Vốn đầu tư tài chính: Vốn đầu tư tài chính còn gọi là vốn đầu tư ra bên ngoài của doanh nghiệp nhằm tìm kiếm lợi nhuận và khả năng đảm bảo an toàn về vốn. Xuất phát từ quy luật cạnh tranh của nền kinh tế thị trường, làm cho các doanh nghiệp luôn đứng trước nguy cơ phá sản nếu như họ chỉ có một lĩnh vực đầu tư bên trong lại đang gặp bất lợi. Để đối phó với tình hình trên, việc sử dụng vốn linh hoạt cho nhiều mục tiêu đầu tư sẽ cho phép doanh nghiệp tìm kiếm lợi nhuận từ nhiều phía cũng như nhằm phân tán rủi ro trong quá trình hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp. Có nhiều hình thức đầu tư tài chính ra bên ngoài như: doanh nghiệp bỏ vốn để mua cổ phiếu, trái phiếu của các công ty khác, hùn vốn liên doanh với các doanh nghiệp khác. Trong nhiều trường hợp nhờ đầu tư tài chính ra bên ngoài mà các doanh nghiệp có thể tự tháo gỡ những khó khăn bên trong, tránh nguy cơ phá sản, thay vì một hướng đầu tư đang gặp bất lợi chuyển sang một lĩnh vực kinh doanh mới khả quan hơn. Đó cũng là một giải pháp để kéo dài chu kỳ sống của một doanh nghiệp. Trong khi phân tích những ưu thế của việc đầu tư ra bên ngoài cũng không nên quên những hạn chế của hình thức đầu tư này. Điều quan trọng nhất khi đi tới quyết định đầu tư tài chính ra bên ngoài là cần hết sức cân nhắc độ an toàn và tin cậy của dự án. Vì thế, nhà kinh doanh phải am hiểu tường tận những thông tin cần thiết, phân tích, đánh giá những mặt lợi, hại của dự án để chọn đúng đối tượng và loại hình đầu tư phù hợp. Thông thường các dự án có lợi nhuận càng cao thì mức độ rủi ro càng lớn, ở đây không chỉ vì lợi nhuận trước mắt mà còn tính đến độ an toàn của vốn. 3. Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh: 3.1. Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng VCĐ: Điểm xuất phát để tiến hành kinh doanh là phải có một lượng vốn nhất định với nguồn tài trợ tương ứng song việc sử dụng vốn như thế nào để có hiệu quả mới là nhân tố quyết định cho sự tăng trưởng của mỗi doanh nghiệp. 3.1.1. Hiệu suất sử dụng TSCĐ: Chỉ tiêu này phản ánh cứ 1 đồng nguyên giá tài sản cố định tham gia vào hoạt động kinh doanh thì tạo ra được bao nhiêu đồng doanh thu bán hàng. Công thức tính: Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
20. Doanh thu bán hàng Hiệu suất sử dụng TSCĐ = NG bình quân TSCĐ cần tính KH 3.1.2. Mức sinh lợi VCĐ: Chỉ tiêu này phản ánh cứ 1 đồng vốn cố định bình quân tham gia vào hoạt động kinh doanh thì tạo ra được bao nhiêu đồng lợi nhuận. Công thức tính: Lợi nhuận hoạt động kinh doanh Mức sinh lợi của VCĐ = Vốn cố định bình quân 3.2. Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng VLĐ: Trong quá trình sản xuất - kinh doanh vốn lưu động vận động không ngừng, thường xuyên qua các giai đoạn của quá trình sản xuất (Dự trữ - sản xuất - tiêu thụ). Đẩy nhanh tốc độ luân chuyển vốn lưu động sẽ góp phần giải quyết nhu cầu về vốn cho doanh nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. 3.2.1. Mức sinh lợi của VLĐ: Các nhà quản lý tài chính quan tâm đến hiệu quả sử dụng vốn lưu động trên mức sinh lợi của vốn lưu động xem một đồng vốn lưu động làm ra bao nhiêu đồng lợi nhuận hoạt động kinh doanh trong kỳ. Công thức tính: Lợi nhuận hoạt động kinh doanh Mức sinh lợi của VLĐ = Vốn lưu động bình quân Từ đó đánh giá mức sinh lời của vốn lưu động cao thì chứng tỏ hiệu quả sử dụng vốn lưu động tốt và ngược lại. 3.2.2. Số vòng quay và kỳ luân chuyển bình quân của VLĐ: Hiệu quả sử dụng vốn lưu động còn được xem xét trên góc độ vòng quay của vốn lưu động hay hệ số luân chuyển. Công thức tính: Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
21. Doanh thu thuần Số vòng quay của vốn lưu động = Vốn lưu động hay: Số ngày trong năm (360ngày) Kỳ luân chuyển bình quân của vốn lưu động = Số vòng quay của vốn lưu động Vốn lưu động x 360 = Doanh thu thuần Chỉ tiêu này cho biết vốn lưu động của doanh nghiệp đã chu chuyển được bao nhiêu vòng trong kỳ. Số vòng quay càng nhiều thì vốn lưu động luân chuyển càng nhanh, hoạt động tài chính càng tốt, doanh nghiệp càng cần ít vốn và tỷ suất lợi nhuận càng cao. Có nhiều chỉ tiêu để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn, tuy nhiên để đánh giá đúng, chính xác thì các nhà quản lý phải có trình độ chuyên môn vững vàng, dựa trên cơ sở phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh và thực trạng nền tài chính của doanh nghiệp để có thể ra những quyết định cần thiết đối với việc sử dụng vốn của doanh nghiệp. 3.3. Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng VKD: Trên đây ta đã xem xét các chỉ tiêu thường được sử dụng để đánh giá hiệu quả sử dụng từng loại vốn. Để có cái nhìn tổng quát về hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh nói chung của doanh nghiệp, cần đi vào phân tích các chỉ tiêu cơ bản đánh giá hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh. 3.3.1. Vòng quay tổng vốn: Doanh thu thuần Vòng quay tổng vốn = VKD bình quân Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
22. Vòng quay tổng vốn cho biết toàn bộ vốn SXKD của doanh nghiệp trong kỳ luân chuyển được bao nhiêu vòng, qua đó có thể đánh giá được trình độ sử dụng tài sản của doanh nghiệp. 3.3.2. Tỷ suất LN VKD: Lợi nhuận hoạt động kinh doanh Tỷ suất LN VKD = VKD bình quân Chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận VKD phản ánh một đồng VKD sử dụng trong kỳ tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận. Chỉ tiêu này cho phép đánh giá tương đối chính xác khả năng sinh lời của tổng vốn. 3.3.3. Tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu: Lợi nhuận hoạt động kinh doanh - Tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu = Vốn chủ sở hữu bình quân Chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu cho thấy mỗi đồng vốn chủ sở hữu sử dụng trong kỳ có thể tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận. 3.3.4. Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu: Lợi nhuận hoạt động kinh doanh - Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu = Doanh thu thuần Đây là chỉ tiêu phản ánh mỗi đồng doanh thu thuần mà doanh nghiệp thu được trong kỳ có bao nhiêu đồng lợi nhuận. 3.3.5. Tỷ suất lợi nhuận trên giá thành toàn bộ: Lợi nhuận hoạt động kinh doanh - Tỷ suất lợi nhuận trên giá thành toàn bộ = Giá thành toàn bộ của sản phẩm tiêu thụ Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
23. Chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận trên giá thành toàn bộ cho thấy mỗi đồng giá thành toàn bộ bỏ ra trong kỳ có thể tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận. Trên đây là một số chỉ tiêu thường được sử dụng để làm căn cứ cho việc đánh giá hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp. Đánh giá tình hình sử dụng VKD của doanh nghiệp tốt hay chưa tốt, ngoài việc so sánh các chỉ tiêu này với các chỉ tiêu kỳ trước, các chỉ tiêu thực hiện so với kế hoạch nhằm thấy rõ chất lượng và xu hướng biến động của nó, nhà quản lý doanh nghiệp cần gắn với tình hình thực tế, tính chất của ngành kinh doanh mà doanh nghiệp hoạt động để đưa ra nhận xét sát thực tế về hiệu quả kinh doanh nói chung và hiệu quả sử dụng vốn nói riêng của doanh nghiệp. 3.4. Chỉ tiêu đánh giá khả năng thanh toán: Tình hình tài chính của doanh nghiệp được đánh giá là lành mạnh trước hết phải được thể hiện ở khả năng chi trả, vì vậy nhà quản lý doanh nghiệp cần phải đánh giá, phân tích khả năng thanh toán. Đây là chỉ tiêu rất được nhiều người quan tâm như các nhà đầu tư, nhà cho vay, nhà cung cáp nguyên liệu Họ luôn đặt câu hỏi: hiện doanh nghiệp có đủ khả năng chi trả các khoản nợ đến hạn thanh toán hay không? 3.4.1. Hệ số khả năng thanh toán tổng quát: Hệ số khả năng thanh toán tổng quát là mối quan hệ giữa tổng tài sản mà hiện nay doanh nghiệp đang quản lý sử dụng với tổng số nợ phải trả (nợ ngắn hạn và nợ dài hạn), công thức: Tổng tài sản Hệ số khả năng thanh toán tổng quát = Tổng nợ phải trả Nếu hệ số này <1 báo hiệu sự phá sản của doanh nghiệp, vốn chủ sở hữu bị mất toàn bộ, tổng tài sản hiện có (TSLĐ và TSCĐ) không đủ trả số nợ mà doanh nghiệp phải thanh toán. 3.4.2. Hệ số khả năng thanh toán hiện thời: Hệ số khả năng thanh toán hiện thời là mối quan hệ giữa tài sản ngắn hạn (TSLĐ) với các khoản nợ ngắn hạn, công thức: Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
24. Tổng tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn Hệ số khả năng thanh toán hiện thời = Tổng nợ ngắn hạn Trong đó: + Tổng tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn là những tài sản mà doanh nghiệp đang quản lý, sử dụng và sở hữu. + Tổng nợ ngắn hạn là những khoản nợ phải trả trong khoản thời gian dưới 1 năm, bao gồm các khoản vay ngắn hạn, phải trả cho người bán, thuế và các khoản phải nộp cho nhà nước, phải trả cho công nhân viên, nợ dài hạn đến hạn trả, các khoản phải trả khác. Hệ số này phản ánh khả năng chuyển đổi một bộ phận tài sản thành tiền để trang trải các khoản nợ ngắn hạn, vì thế hệ số này cũng thể hiện mức độ đảm bảothanh toán của TSLĐ với các khoản nợ ngắn hạn. Nếu hệ số này thấp thể hiện khả năng trả nợ của doanh nghiệp ở mức độ thấp và cũng là dấu hiệu báo trước khó khăn về tài chính mà doanh nghiệp có thể gặp phải trong việc trả nợ. Khi hệ số này cao cho thấy doanh nghiệp có khả năng cao trong việc sẵn sàng thanh toán các khoản nợ đến hạn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hệ số này quá cao chưa chắc đã phản ánh năng lực thanh toán của doanh nghiệp là tốt, nghĩa là khi đó có một lượng TSLĐ tồn trữ lớn, phản ánh việc sử dụng tài sản không hiệu quả vì bộ phận này không vận động, không sinh lời (có quá nhiều tiền mặt nhàn rỗi, nợ phải đòi, hàng tồn kho ứ đọng ) Tính hợp lý của hệ số này phụ thuộc ngành nghề kinh doanh. Ngành nghề nào chiếm tỷ trọng TSLĐ lớn trong tổng tài sản thì hệ số này lớn càng tốt và ngược lại. 3.4.3. Hệ số khả năng thanh toán nhanh: TSLĐ trước khi mang đi thanh toán cho chủ nợ phải được chuyển đổi thành tiền. Trong TSLĐ hiện có thì vật tư, hàng hoá chưa có thể chuyển đổi ngay thành tiền được và do đó khả năng thanh toán kém nhất. Vì thế hệ số khả năng thanh toán nhanh là một chỉ tiêu đánh giá chặt chẽ hơn khả năng thanh toán của đơn vị. Đó là thước đo khả năng trả nợ ngay, không dựa vào bán các loại vật tư, hàng hoá tồn kho. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
25. Hệ số khả năng thanh toán nhanh đước xác định bằng mối quan hệ giữa TSLĐ - Hàng tồn kho với tổng số nợ ngắn hạn, công thức: Tổng TSLĐ - Hàng tồn kho Hệ số khả năng thanh toán nhanh = Tổng nợ ngắn hạn ở đây hàng tồn kho bị loại trừ ra vì được coi là tài sản không dễ dàng chuyển đổi nhanh thành tiền và cũng thấy rằng tài sản dùng để thanh toán nhanh còn được xác định là: tiền cộng với tiền tương đương. Tiền tương đương là các khoản có thể chuyển đổi thành một lượng tiền biết trước (thương phiếu, các loại chứng khoán ngắn hạn ) 4. Một số phương hướng, biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp: 4.1. Các nhân tố ảnh hưỏng đến hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp: Việc tổ chức và sử dụng vốn kinh doanh của các doanh nghiệp chịu sự tác động bởi nhiều nhân tố khác nhau bao gồm các nhân tố khách quan và chủ quan. 4.1.1. Về khách quan: Hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp chịu sự ảnh hưởng bởi một số nhân tố sau: - Cơ chế quản lý và chính sách vĩ mô của Nhà nước - Tác động của nền kinh tế có lạm phát - Sự phát triển của khoa học công nghệ - Sự biến động của thị trường đầu ra - đầu vào của doanh nghiệp. Ngoài ra, hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp còn chịu tác động của yếu tố rủi ro bao gồm các rủi ro từ phía thị trường và những rủi ro bất khả kháng như: thiên tai, lũ lụt, hoả hoạn 4.1.2. Về chủ quan: Có nhiều nhân tố chủ quan thuộc về bản thân doanh nghiệp ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp như: Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
26. - Việc bố trí cơ cấu vốn đầu tư: nếu sự bố trí giữa VCĐ và VLĐ và tỷ trọng của từng khoản mục trong từng loại vốn chưa hợp lý, chưa phù hợp với đặc điểm kinh doanh của doanh nghiệp thì hiệu quả sử dụng vốn kém là không thể tránh khỏi. - Việc xác định nhu cầu vốn: nếu xác định nhu cầu vốn thiếu chính xác dẫn đến tình trạng thừa vốn hoặc thiếu vốn, cả hai trường hợp đều ảnh hưởng không tốt đến qúa trình SXKD của doanh nghiệp và làm giảm hiệu quả sử dụng vốn. - Việc tổ chức sử dụng vốn kinh doanh trong từng khâu: hiệu quả sử dụng vốn sẽ cao nếu như VKD trong từng khâu được tổ chức hợp lý và sử dụng có hiệu quả. Ngược lại, nếu doanh nghiệp sử dụng vốn lãng phí chẳng hạn như mua các loại vật tư không đúng tiêu chuẩn kỹ thuật, kém phẩm chất hay không huy động cao độ TSCĐ vào SXKD sẽ làm giảm hiệu quả sử dụng vốn. - Trình độ quản lý của doanh nghiệp: Nếu trình độ quản lý yếu kém có thể dẫn đến tình trạng vốn bị ứ đọng, vật tư, hàng hoá chậm luân chuyển, hoạt động kinh doanh thua lỗ kéo dài, vốn bị thâm hụt sau mỗi chu kỳ sản xuất. Trên đây là một số nhân tố chủ yếu ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến hiệu quả sử dụng VKD của doanh nghiệp. Ngoài các nhân tố đó, còn có thể có rất nhiều nhân tố khác tuỳ thuộc vào tình hình cụ thể của mỗi doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần xem xét thận trọng từng nhân tố để từ đó đưa ra những giải pháp thích hợp nhằm phát huy những nhân tố ảnh hưởng tích cực, hạn chế đến mức thấp nhất những nhân tố ảnh hưởng tiêu cực nhằm từng bước nâng cao hiệu quả sử dụng VKD. 4.2. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng VKD: 4.2.1. Biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định: - Sử dụng đòn bẩy kinh tế nhằm kích thích gắn liền với trách nhiệm về tài chính. Thưởng phạt về bảo quản, sử dụng TSCĐ, nghiên cứu phát minh sáng chế ứng dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất kinh doanh. - Đảm bảo khả năng tài chính nhằm thực hiện quyết định đầu tư dài hạn để tăng quy mô và điều chỉnh cơ cấu TSCĐ. - Nâng cao hiệu suất sử dụng TSCĐ từ đó giảm bớt TSCĐ và nắm vững TSCĐ hiện có đang sử dụng, chưa dùng, không cần dùng để giải phóng (thanh lý, nhượng bán) những TSCĐ ứ đọng. Mặt khác, tài chính doanh nghiệp phải tham gia xây dựng chế độ Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
27. quản lý sử dụng TSCĐ tránh tình trạng mất mát hư hỏng và có biện pháp xử lý kịp thời những thiệt hại về TSCĐ. 4.2.2. Biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động: - Xác định chính xác nhu cầu VLĐ thường xuyên, cần thiết phục vụ cho hoạt động sản xuất - kinh doanh. - Tăng tốc độ luân chuyển VLĐ ở cả 3 khâu: ở khâu dự trữ, trong khâu SX, trong khâu lưu thông. - Thường xuyên kiểm tra việc thực hiện hiệu quả sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp. - Đối với bộ phận vốn nhàn rỗi cần được sử dụng một cách linh hoạt thông qua các hình thức đầu tư ra bên ngoài như đầu tư góp vốn liên doanh, đầu tư vào tài sản tài chính, hoặc cho vay nhằm thu lợi tức tiền vay. Trên đây là một số phương hướng, biện pháp nhằm đẩy mạnh việc tổ chức và sử dụng vốn trong doanh nghiệp. Tuỳ thuộc vào điều kiện cụ thể của từng doanh nghiệp mà nhà quản lý doanh nghiệp đưa ra những giải pháp phù hợp mang tính khả thi để không ngừng nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp mình. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
28. Chương 2 Thực trạng quản lý sử dụng và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của Công ty vật liệu và công nghệ (MATECH) 1. Một vài nét chính về tình hình sản xuất kinh doanh 1.1. Quá trình hình thành và phát triển Công ty vật liệu và công nghệ (MATECH) là doanh nghiệp nhà nước được thành lập theo quyết định số 185/VKH-QĐ, ngày 21 tháng 5 năm 1993 của Viện Khoa học Việt Nam, nay là Trung tâm khoa học tự nhiên và Công nghệ quốc gia. Công ty đã được trọng tài kinh tế thành phố Hà Nội nay là Sở Kế hoạch và đầu tư thành phố Hà Nội cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 108592 ngày 7 tháng năm 1993. Trong quá trình hoạt động Công ty đã được Bộ thương mại cấp giấy phép kinh doanh xuất - nhập khẩu số 5.27.1.010/GP ngày 9 tháng 10 năm 1993; được Cục Thuế Hà Nội cấp giấy chứng nhận mã số 0100108416-1, ngày 22 tháng 7 năm 1998, được Cục Hải quan Thành phố Hà Nội cấp giấy chứng nhận mã số 151 ngày 24 tháng 3 năm 1999. Tên công ty: Công ty vật liệu và công nghệ Tên giao dịch quốc tế: Material and Technology Corpozation Tên viết tắt: MATECH Công ty là đơn vị trực thuộc trung tâm khoa học tự nhiên và công nghệ quốc gia. Trụ sở chính của công ty hiện nay là số 18, đường Hoàng Quốc Việt, quận Cầu Giấy, TP Hà Nội (trước năm 1999, trụ sở chính của Công ty đặt tại 35A Điện Biên Phủ, Hà Nội) Công ty có tài khoản số 4311.002.1.00.000042.0 tại Ngân hàng Ngoại thương Hà Nội. Hiện nay, Công ty có 2 chi nhánh, một tại TP Hồ Chí Minh, một tại Quảng Ninh. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
29. Chi nhánh Công ty tại TP Hồ Chí Minh được thành lập theo quyết định số 1622/KHCNQG-QĐ, ngày 9 tháng 11 năm 1995 của Trung tâm KHTN & CNQG. Chi nhánh được Sở Kế hoạch và đầu tư thành phố Hồ Chí Minh cấp giấy chứng nhận kinh doanh số 302786 ngày 16 tháng 5 năm 1996. Chi nhánh Công ty tại Quảng Ninh (Chi nhánh Móng Cái) được thành lập theo quyết định số 1668/KHCBQG, ngày 3 tháng 10 năm 1996 của Trung tâm khoa học tự nhiên và Công nghệ quốc gia. Chi nhánh được Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Quảng Ninh cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 305800, ngày 14 tháng 11 năm 1996. Khi mới thành lập Công ty chỉ là một DNNN nhỏ, phải chịu tác động vốn có của nền kinh tế thị trường tự do cạnh tranh. Nhưng với sự cố gắng vượt bậc, không ngừng học hỏi, sáng tạo cùng sự giúp đỡ nhiệt tình của các cấp, Công ty đã vượt qua mọi khó khăn vươn lên giành 1 vị trí xứng đáng trong nền kinh tế thị trường. Qua nhiều năm hoạt động hiện nay công ty đã trở thành một doanh nghiệp có quy mô vừa, với tổng số vốn kinh doanh là 8.656.987 trong đó với NSNN cấp là 4.978.667.245; vốn tự bổ sung 3.678.311.542 và tổng số nhân lực của công ty là 67 người. 1.2. Tình hình tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh 1.2.1. Chức năng, nhiệm vụ và đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh a. Chức năng Công ty thực hiện các chức năng nghiên cứu khoa học, sản xuất, kinh doanh, xuất - nhập khẩu và chuyển giao công nghệ, cụ thể là: Công ty nghiên cứu, ứng dụng sản xuất và kinh doanh các loại hoá chất, vật liệu tổ hợp: pôlyme - gỗ, tre nứa, vật liệu Silicat, các loại vật liệu vô cơ, vật liệu kim loại. Đặc biệt Công ty đã nghiên cứu, ứng dụng và sản xuất thành công vật liệu xây dựng Panel 3D, một loại vật liệu xây dựng có rất nhiều ưu điểm vượt trội so với vật liệu xây dựng truyền thống (loại vật liệu này có nguồn gốc từ Mỹ và hiện nay đã được sử dụng rộng rãi tại các nước Châu Âu, Bắc Mỹ, Châu úc và châu á). Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
30. Công ty sản xuất gia công và kinh doanh các loại mặt hàng cơ khí: máy móc (máy seo giấy, máy trộn ), các chi tiết máy (ổ bi ), các mặt hàng cơ khí dân dụng (vỏ kiện hàng ) theo đơn đặt hàng và theo hợp đồng nhằm phục vụ tốt các nhu cầu của xã hội. Các máy móc có thể do Công ty tự thiết kế hay theo thiết kế của bên đặt hàng. Công ty cũng thực hiện sản xuất gia công và lắp ráp các mặt hàng điện tử (linh kiện máy tính, đầu đĩa VCD, DVD, loa, âm ly ) đem bán ra thị trường. Các phần vỏ, phần cơ, biến áp được chế tạo tại công ty còn các linh kiện được nhập từ bên ngoài. Một mặt hoạt động khá mạnh của công ty là xuất - nhập khẩu. Công ty nhập các loại mặt hàng chủ yếu bao gồm: dụng cụ cơ khí, máy cơ khí, dây chuyền sản xuất, linh kiện điện tử, hàng tiêu dùng (máy giặt, máy điều hoà, xe máy, ô tô), hàng tạp hoá (phụ kiện xe máy - ô tô, đồ dùng học tập, đồ chơi trẻ em ). Nguồn nhập chủ yếu là từ thị trường các nước ASEAN, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Đức và Italia. Công ty xuất khẩu sang thị trường chính là Trung Quốc với các mặt hàng chủ yếu: mật rỉ (từ mía), cao su, thuốc lá. b. Nhiệm vụ Nhiệm vụ của Công ty là: - Kinh doanh theo đúng ngành nghề đã đăng ký - Bảo toàn và phát triển vốn được giao - ứng dụng các kết quả nghiên cứu vào sản xuất kinh doanh phục vụ cho nhiệm vụ mà Trung tâm Khoa học tự nhiên và công nghệ quốc gia giao cho. - Chăm lo đời sống tinh thần vật chất và bồi dưỡng, nâng cao trình độ văn hoá, trình độ khoa học kỹ thuật chuyên môn cho cán bộ, công nhân viên chức. - Bảo vệ doanh nghiệp, bảo vệ môi trường, giữ gìn an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội, làm tròn nghĩa vụ quốc phòng. c. Đặc điểm sản xuất Hệ thống sản xuất của Công ty được tổ chức theo giai đoạn công nghệ, chia làm 3 Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
31. phân xưởng: xưởng cơ khí, xưởng 3D và xưởng lắp ráp điện tử. Mỗi xưởng có một chức năng sản xuất 1 giai đoạn sản phẩm. - Xưởng cơ khí: sản xuất các bộ phận cơ khí của sản phẩm (vỏ đầu đĩa, loa, âm ly, biến áp, hàn lưới sản phẩm 3D). - Xưởng 3D: đóng xốp và hoàn chỉnh tầm xây dựng - Xưởng điện tử: chuyên phân loại và lắp ráp các linh kiện điện tử và các bộ phận cơ khí (đã được sản xuất tại xưởng cơ khí) vào vỏ và kiểm tra, cân chỉnh để tạo ra sản phẩm điện tử hoàn chỉnh. Tuy nhiên, hình thức này ở công ty cũng không thực sự rõ ràng: Phân xưởng cơ khí vẫn chế tạo các sản phẩm cơ khí hoàn chỉnh khi khách hàng đặt hàng. Do đặc điểm sản phẩm đa dạng về chủng loại đã quyết định đặc điểm sản xuất của công ty là sản xuất đơn chiếc và loạt nhỏ đến trung bình, quy trình sản xuất gián đoạn và sản xuất theo đơn đặt hàng. Đặc điểm sản xuất này của công ty tạo cho công ty có tính linh hoạt cao trong hoạt động: tận dụng được tính đa dạng của máy móc (chủyêú là các máy cơ khí vạn năng), hàng tồn kho (khó bán) ít nên tiết kiệm được chi phí dự trữ, tuy nhiên thời gian gián đoạn (không làm việc) của máy móc rất nhiều, hơn nữa là quản lý rất phức tạp: khó khăn trong lập kế hoạch cung ứng, dự trữ sản xuất và tiêu thụ. Tuy nhiên đặc điểm này lại phù hợp với đặc điểm sản phẩm và quy mô của công ty. 1.2.2. Đặc điểm bộ máy quản lý Bộ máy quản lý của công ty được tổ chức theo quy mô trực tuyến - chức năng. Cơ cấu này có 2 cấp quản lý - 2 cấp thủ trưởng: Giám đốc và các quản đốc phân xưởng. Đứng đầu là giám đốc trực tiếp quản lý các phòng ban, các phòng ban thực hiện các nghiệp vụ chuyên sâu, giúp đỡ tham mưu cho giám đốc trong việc quản lý điều hành hoạt động sản xuất - kinh doanh ở các chi nhánh và các phân xưởng. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
32. Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý Công ty vật liệu và công nghệ Giám đốc Phòng kinh Phòng Tổ chức Phòng kế toán Phòng kỹ thuật doanh XNK hành chính tài chính và PTCN Chi nhánh Chi nhánh Xưởng Xưởng lắp Xưởng Hồ Chí Minh Quảng Ninh cơ khí ráp điện tử 3D + Giám đốc Là người quản lý, điều hành công ty thực hiện đầy đủ các quyền hạn và trách nhiệm của giám đốc một doanh nghiệp Nhà nước chụi trách nhiệm trước Nhà nước và trung tâm khoa học tự nhiên và công nghệ quốc gia về công tác quản lý kinh tế và thực hiện pháp luật hiện hành ở công ty. Là người đề ra phương hướng, mục tiêu và chiến lược kinh doanh của công ty, đề ra các nội quy, quy định và các kênh thông tin cho các bộ phận và các phân xưởng. + Phòng kinh doanh xuất nhập khẩu. Giúp giám đốc công ty hoạch định các kế hoạch sản xuất kinh doanh, phân tích các chỉ tiêu kinh tế để đưa ra các biện pháp quản lý kinh doanh tối ưu. Giúp giám dốc dự thảo và ký kết các hợp đồng kinh tế triển khai giám sát công tác thanh toán quốc tế, tổ chức thanh toán các hợp đồng kinh tế đã hoàn thành. Chủ động tìm thị trường xuất nhập khẩu, thực hiện giám định và kiểm tra hàng hoá xuất nhập khẩu. + Phòng tổ chức hành chính. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
33. Phòng này có chức năng giúp đỡ, tham mưu cho giám đốc và thực hiện tổ chức lao động của công ty: tuyển dụng lao động, tổ chức cán bộ, đào tạo bồi dưỡng cán bộ công nhân viên. Để phù hợp với nhu cầu quản lý và nâng cao trình độ quản lý cảu công ty, hàng năm phòng tổ chức hành chính phát hiện, lập danh sách gửi cán bổ đi đào tạo các lớp quản lý kinh tế ngắn hạn. Lập kế hoạch và thực hiện các công tác lao động tiền lương: thực hiện các chế độ thưởng, phạt, trợ cấp, bảo hiểm và tổ chức thi nâng bậc lương định kỳ cho cán bộ công nhân viên. - Ngoài ra, căn cứ vào nhu cầu của quản lý và kế hoạch sản xuất kinh doanh của Công ty, bộ phận này đưa ra các đề xuất với giám đốc về sử dụng hệ thống chuyên gia, cố vấn và thực hiện các hợp đồng lao động ngắn hạn, thời vụ. Thực hiện các công tác hành chính, quản trị thiết bị, phương tiện tại công ty. + Phòng kế toán tài chính. hàng kỳ, ghi chép, phản ánh, tổng hợp các số liệu phát sinh về tình hình luân chuyển vốn, sử dụng tài sản, tình hình sản xuất kinh doanh và sử dụng kinh phí của công ty. Quản lý và phân phối các quỹ tiền mặt, tiền lương, tiền thưởng và các quỹ khác của công ty. Trên cơ sở các số liệu ghi chép, phòng kế toán kiểm soát kiểm tra tình hình thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh kế hoạch sử dụng tài sản, vốn, vật tư. Cuối kỳ, tổng hợp, phân tích và đánh giá các số liệu từ đó tham mưu cho giám đốc về lập kế hoạch hoạt động (kinh doanh, tài chính) trong kỳ tới. Thực hiện đầy đủ các quy định về kế toán của Nhà nước, lập và nộp các báo cáo tài chính đúng hạn, đúng quy định. + Phòng kỹ thuật và phát triển công nghệ. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
34. Chủ động xây dựng chương trình nghiên cứu và ứng dụng ca cs tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Lập và quản lý các quy trình công nghệ sản xuất tại các phân xưởng. Quản lý, giám sát và đánh gái các hồ sơ kỹ thuật để trình lên giám đốc. Lập các biện pháp, kế hoạch bảo trì, sửa chữa máy móc thiết bị; lập các định mức vật tư, kỹ thuật cho máy móc, thiết bị. Tham gia lập kế hoạch đầu tư và phát triển công nghệ, thuê mua tài sản. + Các chi nhánh. Các chi nhánh là các đơn vị trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ kinh doanh do công ty đề ra. Hai chi nhánh này hoạt động theo phương thức hạch toán độc lập không đầy đủ, có con dấu và tài khoản riêng. Chi nhánh TP.HCM là chi nhánh trực tiếp thực hiện các hoạt động xuất nhập khẩu chính của công ty. Chi nhánh Quảng Ninh thực hiện kinh doanh dịch vụ du lịch khách sạn với mục đích chính là tạo điều kiện chio các hoạt động giao dịch xuất - nhập khẩu của công ty. Hàng kỳ, các chi nhánh phải thực hiện thống kê, báo cáo kết quả, kế hoạch sử dụng vốn, cân đối chi phí sản xuất kinh doanh theo đúng quy định của công ty. + xưởng cơ khí Trực tiếp thực hiện sản xuất các mặt hàng cơ khí, các bộ phận cơ khí theo các đơn đặt hàng và các hợp đồng đã ký kết. Đảm bảo sản xuất đúng quy trình kỹ thuật, đúng thiết kế; đảm bảo đúng chất lượng, mẫu mã và đúng thời hạn của hợp đồng hay theo dự án đã đề ra. Bảo quản và sửa chữa máy móc, thiết bị theo định kỹ. + Xưởng lắp ráp điện tử. Bảo quản và lắp ráp các linh kiện điện tử thành sản phẩm hoàn chỉnh hay thành cụm linh kiện. Góp phần đảm bảo đúng chất lượng, đúng thời hạn yêu cầu của hợp đồng và đơn đặt hàng của khách hàng. + Xưởng 3D. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
35. Sản xuất các vật liệu 3D, thực hiện hướng dẫn và lắp ráp các tấm xây dựng 3D. Bảo trì, sửa chữa máy móc, dây truyền sản xuất của xưởng. 1.2.3. Đặc điểm của bộ máy quản lý tài chính - kế toán. 1.2.3.1. tổ chức bộ máy tài chính - kế toán. Để phán ánh kết quả sản xuất kinh doanh đòi hỏi công ty phải tổ chức hình thức kế toán phù hợp với tình hình thực tế của công ty. Đứng đầu bộ máy là kế toán trưởng - kế toán trưởng là người giúp giám đốc doanh nghiệp thực hiện công tác hạch toán tài chính đúng pháp luật, các quỹ tiền tệ của công ty và chịu sự chỉ đạo của giám đốc công ty. Do đó, kế toán trưởng có nhiệm vụ hướng dẫn chỉ đạo cho các kế toán viên trong việc chấp hành về chế độ, giúp giám đốc vạch ra phương án sản xuất kinh doanh phù hợp có hiệu quả. Bộ máy kế toán của công ty được thể hiện qua sơ đồ sau: Sơ đồ bộ máy kế toán. Kế toán trưởng KT tiền KT KT NV KT Thanh KT công KT tổng lương và Ngân liệu (KT toán nợ hợp BHXH hàng kho) 1.2.3.2. Hình thức tổ chức tài chính - kế toán. Công ty hạch toán theo hình thức chứng từ ghi sổ (bằng máy) được thể hiện qua sơ đồ sau. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
36. Phiếu Nhập kho Phiếu Xuất kho Chứng Máy Phiếu thu Sổ tiền từ gốc tính Phiếu chi mặt Sổ kế toán Sổ Nhật chi tiết ký chung Bảng Báo cáo tổng hợp tài chính số dư 1.2.4. Quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm của công ty + Quy trình công nghệ sản xuất tầm 3D. (3 - 4) Cắt Hàn dây lưới Xốp (dây 5 - 10 cm) Đóng Tầm xốp 3D Các công đoạn đều được thực hiện bằng máy móc thiết bị chuyên biệt: máy cắt dây, máy hàn lưới và khuôn đóng xốp Tầm 3D sau khi sản xuất được mang đến công trường và lắp ghép theo quy trình sau: Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
37. Lắp ghép các tầm 3D thành hệ thông không gian (tường, sân ) Lắp đặt hệ thống kỹ thuật (đường ống nước, đường dây điện, đường điện thoại) Phun, trát bê tông (dây 2,5 - 4 mm) Quét vôi, quét sơn Do khả năng trát bê tông hạt nhỏ đạt mức độ hoàn thiện cao nên không cần thiết có công đoạn trát hoàn thiện như công nghệ thường. + Công nghệ sản xuất và lắp ráp một số mặt hàng điện tử hiện nay một số trong những mặt hàng điện tử mà công ty đang sản xuất là đầu đĩa VCD, DVD, và ti vi. Sơ đồ công nghệ sản xuất và lắp ráp đầu VCD, DVD và ti vi. Thiết kế trên máy tính Kho linh kiện Kho phụ liệu khác - Các phần vỏ - Biến thế - ốc vít - Khung đỡ bộ cơ Phân loại linh kiện - Các cánh toả trên dây truyền lắp nhiệt ráp Máy chế tạo sản Hàn cụm linh kiện Lắp ráp xuất các khuôn màu - đột dạp Cân chỉnh - Khoan - Gấp - cuốn biến áp Đóng gói . Kho thành - Sợi tính điện phẩm - Tẩm sấy Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
38. 2. Thực trạng về tổ chức quản lsy và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh. 2.1. đánh giá chung về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh 2.1.1. Những thuận lợi và khó khăn. 2.1.1.1. Thuận lợi. Hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty vật liệu và công nghệ một số năm qua có 1 số điểm cơ bản sau: - Hiện nay, đất nước ta đang trong quá trình chuyển biến mạnh mẽ với sự phát triển của nhiều thành phần kinh tế. Quá trình ấy đã và đang đặt ra 1 nhu cầu lớn về xây dựng, bên cạnh đó là sự đòi hỏi về nhu cầu sinh hoạt, giải trí của con người mà đầu VCD, DVD, ti vi là đòi hỏi tất yếu. Đây chính là một nhân tố thuận lợi cho quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. - Với chính sách mở cửa của nền kinh tế đất nước. Công ty còn gặp nhiều thuận lợi: Công ty được sự quan tâm giúp đỡ cấp trên về máy móc, trang thiết bị hiện đại; có nguồn nguyên nhiên vật liệu phong phú, đa dạng, dồi dào tạo điều kiện cho sản xuất sản phẩm đạt kết quả cao. - Công ty có đội ngũ cán bộ công nhân viên năng động, yếu nghề. Hầu hết lực lượng lao động có tay nghề cao, cùng với sự đổi mới và hoàn thiện bộ máy quản lý và đội ngũ cán bộ quản lý và đội ngũ cán bộ quản lý có chuyên môn cao, tất cả tạo nên một động lực bên trong làm nên sức mạnh để công ty có thể thích ứng một cách nhanh chóng với cơ chế mới và đáp ứng được những yêu cầu khắt khe của thị trường. 2.1.1.2. Khó khăn. Khó khăn đầu tiên phải kể đến là khó khăn về vốn sản xuất kinh doanh. Cũng như các doanh nghiệp Nhà nước khác, khi chuyển sang nền kinh tế thị trường, công ty phải độc lập trong kinh doanh hơn. Hiện nay nhu cầu vốn của công ty rất lớn mà NSNN cung cấp xuống chỉ có hạn. Tình trạng thiếu vốn đó làm cho công ty thiếu chủ động, lúng túng và gặp không ít khó khăn trong việc thực hiện các hợp đồng lớn, đây là một Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
39. trong những nguyên nhân làm giảm hiệu quả sử dụng vốn. Bên cạnh đó còn phải kể đến khó khăn về diện tích nhà xưởng, kho bãi 2.1.2. Tình hình chung về hoạt động và kết quả kinh doanh tại công ty vật liệu và công nghệ. Công ty, vật liệu và công nghệ là doanh nghiệp Nhà nước với hình thức sở hữu vốn là sở hữu Nhà nước nên trước đây khi chưa hoạt động hạch toán kế toán độc lập, công ty hoạt động dựa theo nguồn Ngân sách cấp. Từ khi bước vào hoạt động theo cơ chế thị trường, hạch toán kế toán độc lập công ty phải tự tạo lợi nhuận hoạt động kinh doanh của công ty, các khoản vay ngắn hạn Ngân hàng để đầu tư cho các hoạt động sản xuất kinh doanh và bổ sung bằng các nguồn tài chính bên ngoài khác. Bằng hình thức trả chậm một số khoản nợ trong thời gian cho phép của các bạn hàng, các nhà đầu tư phụ, công ty có thể tranh thủ được nguồn vốn này để phục vụ quá trình sản xuất kinh doanh tiếp theo đó là một cách chiếm dụng vốn của đơn vị khác mà chúng ta có thể thấy ở bất kỳ doanh nghiệp sản xuất nào đó. Là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực vật liệu và công nghệ với đặc trưng cơ bản là vốn sản xuất bỏ ra cũng không nhỏ thời gian sản xuất trung bình, đồng thời lại chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố (thị trường ) nên trường hợp đồng vốn bị gặp rủi ro trong quá trình sản xuất rất có thể xảy ra. Do đó, việc quản lý chặt chẽ và sử dụng vốn một cách hợp lý, hiệu quả luôn là nhiệm vụ hàng đầu của công tác tài chính trong công ty. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
40. Bảng 1: Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2001-2002 (Đơn vị tính: đồng) TT Chỉ tiêu 2001 2002 So sánh Tuyệt đối Tương đối 1 Tổng doanh thu 4.533.324.549 6.547.212.530 2.013.887.981 44,4 2 Doanh thu thuần 4.533.324.549 6.547.212.530 2.013.887.981 44,4 3 Giá vốn hàng bán 4.234.898.429 6.120.898.430 1.886.000.001 44,5 4 Lợi nhuận gộp 298.426.120 426.314.100 127.887.980 42,8 5 CPBH và CPQLDN 88.190.788 121.457.544 33.266.756 37,7 6 Lợi nhuận thuần từ HĐKD 210.235.332 304.856.556 94.621.224 45 7 Lợi nhuận HĐTC 8.278.553 10.979.211 2.700.658 32,6 - Thu nhập HĐTC 8.278.553 10.979.211 2.700.658 32,6 8 Lợi nhuận hoạt động bất 1.040.000 2.101.000 1.061.000 102 thường - Thu nhập bất thường 1.040.000 2.101.000 1.061.000 102 - CPHĐ bất thường 9 Tổng lợi nhuận trước thuế 219.554.132 315.835.767 10 Thuế TNĐN phải nộp 70.257.322 101.329.121 11 Lợi nhuận sau thuế 149.296.810 214.506.646 Nhìn vào bảng ta thấy: - hoạt động kinh doanh : Doanh thu năm 2002 so với năm 2001 tăng là 2.013.887.981 đ với tỷ lệ tăng 44,4%. Doanh thu tăng chủ yếu do giá vốn hàng bán tăng là chủ yếu. Năm 2002 tăng 1.886.000.001 đ với tỷ lệ tăng 44,5% cộng với các nguyên nhân thứ yếu khác như lợi nhuận kinh doanh năm 2002 tăng 94.621.224 đ tỷ lệ tăng 45% so với năm 2001, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp năm 2002 tăng 33.266.756 đ, tỷ lệ tăng 37,7%. Điều đó cho thấy trong năm qua việc kinh doanh của công ty tốt hơn nhiều so với năm 2001. Nhờ việc bán hàng ra thị trường nhiều hơn, giá vốn tăng nên doanh thu cũng tăng theo, nhưng bên cạnh đó việc tăng chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp gây ảnh hưởng không nhỏ tới doanh thu. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
41. - Hoạt động tài chính: công ty phải bỏ chi phí hoạt động tài chính, chỉ có thu nhập nên doanh thu của năm 2002 so với năm 2001 vẫn tăng với số tuyệt đối là 2.700.658 đ với tỷ lệ tăng 32,6%. - Hoạt động bất thường: CHi phí hoạt động bất thường của công ty không có sự biến động, thu nhập hoạt động bất thường năm 2002 tăng 1.061.000 đ với tỷ lệ tăng là 102% so với năm 2001. - Lợi nhuận trước thuế: năm 2002 số tuyệt đối là 96.281.635 đ số tương đối tăng 43,8% so với năm 2001. - Thuế TNDN: năm 2002 tăng thêm 31.071.799 đ với ỷ lệ tăng 44,2% do tổng lợi nhuận trước thuế tăng làm cho thuế TNDN cũng tăng theo - Lợi nhuận sau thuế: năm 2002 tăng thêm 65.209.836 đ, tỷ lệ tăng 4,7%. 2.2. Thực trạng về tổ chức quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của công ty. 2.2.1. Thực trạng về tổ chức nguồn vốn kinh doanh Để làm rõ được thực trạng về công tác tổ chức nguồn vốn của công ty ta phải biết rõ đâu là nhân tố ảnh hưởng chủ yếu, đâu là nhân tớ ảnh hưởng thứ yếu, tích cực hay tiêu cực. Để làm được điều này ta không thể nhìn ngay vào bảng cân đối về nguồn vốn mà có thể nhận xét chính xác được. Nguồn vốn qua các năm đều có sự biến đổi nhiều hay ít, phụ thuộc vào sự quản lý và quá trình sản xuất kinh doanh của công ty. Để nhận xét được biến động của nguồn vốn ta có thể lấy số liệu của hai năm gần đây nhất là năm 2001 và 2002. Từ bảng cân đối kế toán của hai năm này ta lập bảng nghiên cứu đánh giá biến động về nguồn vốn kinh doanh. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
42. Bảng 2. Nghiên cứu đánh giá biến động nguồn vốn năm 2001-2002 (Đvt: đồng) So sánh nguồn vốn kinh doanh 2001 2002 Tuyệt đối Tương đối A- Nợ phải trả 5.428.775.547 5.943.200.746 +514.425.199 +9,5 I- Nợ ngắn hạn 5.420.390.547 5.935.863.246 +515.472.699 +9,5 1- Vay ngắn hạn 1.635.707.318 1.397.321.491 -238.385.827 -14,6 2- Nợ DH đến hạn trả 3- Phải trả người bán 3.193.181.127 3.717.696.005 +578.514.877,5 +18,4 4- Người mua trả tiền trước 76.981.149 79.883.707,5 +2.825.558,5 +3,8 5- Thuế và các khoản nộp -2.426.729,5 -16.457.533 -14.030.803,5 +578,2 NSNN 6- Phải trả phải nộp khác 130.053.483,5 142.256.045,5 +12.202.562 +9,4 7- Phải trả nội bộ -223.820.009 299.785.604 +75.965.595. -33,9 8- Phải trả phải nộp khác 664.714.208,5 315.427.926,5 -349.286.282 -52,5 II - Nợ dài hạn 1- Vay dài hạn 2- Nợ dài hạn III- Nợ khác 8.385.000 7.337.500 -1.047.500 -12,5 1- Chi phí phải trả 2- TS thua lỗ xử lý 3- Nhật ký cược ký quỹ 8.385.000 7.337.500 -1.047.500 -12,5 B- NVCSH 2.158.787.432 2.236.513.057 +77.725.625 +3,6 I- Nguồn vốn quỹ 2.158.787.432 2.150.202.576 -8.584.856 -0,4 1- NVKD 2.061.612.902 2.150.202.576 +88.589.674 +4,3 - CCĐ 9.754.700.75,5 1.076.215.119 +100.745.043,5 +10,3 - VLĐ 108.6.142.826 1.073.987.457 -12.155.369 -1,1 - Vốn KH cơ bản 2- Chênh lệch đánh giá lại TSCĐ Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
43. 3-Chênh lệch tỷ giá 4- Quỹ ĐTPT 5- quỹ dữ phòng 6- Lãi chưa phân phối 7- Quỹ KINH Tế - phúc lợi 97.174.530 86.310.480,5 -10.864.049,5 -11,2 8- NVĐTNDCB II- Nguồn vôn KPSN 1- Nguồn QL cấp trên 2- Nguồn KP cấp trên Tổng cộng 7.587.562.797 8.179.713.803 592.150.824 +78 qua bảng nghiên cứu đánh giá biến động nguồn vốn, ta thấy khoản nợ phải trả năm 2001 là:5.428.775.547 đ. Năm 2002 khoản nợ phải trả năm 202 là : 5.943.200.746 đ. Như vậy so với năm trước khoản nợ phải trả năm nay tăng 514.425.199 đ với tỷ lệ tăng 9,5% Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến nợ phải trả của năm 2002 tăng so với 2001 là do nợ ngắn hạn tăng với cả số tuyệt đối và tương đối gần bằng số nợ phải trả Còn nợ dài hạn chỉ là nguyên nhân thứ yếu làm nợ phải trả tăng. Đi sâu vào phân tích từng mục nhỏ trong bảng ta tháy đâu là nguyên nhân làm Nợ phải trả tăng hay giảm. Trước hết: Nợ ngắn hạn: nguyên nhân chính làm Nợ ngắn hạn tăng là do phải trả người bán hàng tăng nhiều nhất. So với năm 2001 khoản chi trả ngừi bán năm 2002 tăng 578.877,5 đ so với tỷ lệ tăng 18,4%. Nguyên vật liệu, máy móc, phương tiện vận tải hiện đậi phục vụ sản xuất kinh doanh nhưng chưa thanh toán ngay cho người bán mà công ty còn nợ lại họ. Điều này cho thấy công ty chiến dụng vốn của đơn vị khác để đầu tư phát triển công ty mình. Tuy nhiên chiếm dụng số vốn này tạm thời trong thời gian gắn, nếu nợ nần quá lâu cẽ mất uy tín với người bán đặc biệt là món nợ bị quá hạn, vì vậy công ty nên tìm cách thu hồi vốn từ các khoản khác để trả nợ. Bên cạnh đó, khoản phải trả phải nộp giảm mạnh. Năm 2001 khoản phải trả phải nộp khác là 664.714.208,5đ và đến năm 2002 khoản phải trả phải nộp khác chỉ còn Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
44. 315.427.926,5 đ. Như vậy chỉ trong vòng 1 năm mà nó đã giảm hơn 1 nửa. Điều này chứng tỏ công ty thực hiện thanh toán rất tốt trong 1 số khâu khác. Không chỉ giảm các khoản phải trả phải nộp khác mà ta còn thấy khoản vay của công ty khác cũng giảm, tuy nó không giảm nhiều bằng khoản phải trả phải nộp khác nhưng khoản vay ngẵn hạn cũng giảm được 1 con số tương đối cao: 238.385.827 đ với tỷ lệ giảm tương ứng 14,6%. Điều đó cho thấy công ty đang có nguồn vốn khác để sản xuất kinh doanh nên đã hạn chế được khoản vay này. + Tiếp đến là khoản Người mua trả trước mặc dù con số không lớn bằng số tiền mà ta trả trước cho người bán nhưng so với năm trước khoản người mua trả tiền trước tăng được 2.852.588,5đ với tỷ lệ tăng tương ứng 3,8%. Tuy cả số tuyệt đối và số tương đối đều tăng ít. Đây là điểm đáng mừng cho công ty bởi số hàng sản xuất ra được khách hàng trả trước tiền chứng tỏ mặt hàng của công ty đảm bảo chất lượng mà giá cả phù hợp nên thu hút được nhiều khách hàng công ty cần phát huy hơn nữa để làm cho sản phẩm của mình ngày càng tốt hơn thì sẽ thu hút được số vốn ứng trước của đơn vị bạn. Nếu khách hàng trả tiền trước nhiều cho công ty sẽ chiếm dụng được vốn của họ để đầu tư công ty mình để chiếm lợi nhuận. + Thuế và các khoản phải nộp ngân sách nhà nước từ năm 2001 đến năm 2002 liên tục ở con số âm chủ yếu do ảnh hưởng của thuế VAT phải nộp (ở đây VAT đầu ra nhỏ hơn VAT đầu vào) sự biến động củ khoản mục này năm sau giảm 14.030.803, đ với tỷ lệ giảm 587,2%. + Ngoài ra nợ ngắn hạn tăng còn do khoản phải trả công nhân viên của công ty tăng 12.202.562 đ với tỷ lệ tăng 9,4%. Tuy khoản tăng này không nhiều lắm nhưng với tình hình như hiện nay công ty nên giảm khoản này xuống để làm tốt nghĩa vụ với người lao động. - Khoản nợ ngắn hạn nhưng nợ dài hạn lại không có. Vì vậy công ty nên huy động khoản nay vì khi vay dài hạn không phải trả ngay trong thời gian ngắn nên với số vốn vay được trong thời gian dài công ty có thể đầu tư vào quá trình sản xuất kinh Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
45. doanh mang tính chất dài hạn, đặc biệt là những dự án mở rộng sản xuất, đổi mới trang thiết bị , công nghệ để thu thêm lợi nhuận. - Bên cạnh khoản nợ dài hạn không có thì các khoản nợ khác lại giảm từ 8.385.000 đ năm 2001 xuống 7.337.500 đnăm 2002 tức là giảm 1.047.500 đ với tỷ lệ giảm 12,5% so với năm trước. Nợ khác giảm chủ yếu là do. Khoản nhận ký quỹ, ký cược dài hạn giảm mà con số này chính là con số, giảm của các khoản nợ khác đã giảm được các khoản nợ khác để bảo toàn số vốn hiện có của mình. + Song song với Nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp cũng tăng nhưng không nhiều bằng Nợ phải trả. Cụ thể: Nguồn vốn chủ sửo hữu tăng từ 2.158.787.432đ năm 2001 lên 2.236.513.057 đ năm 2002. So với năm trước nguồn vốn chủ sở hữu năm nay tăng 77.725.625 với tỷ lệ tăng 3,6%. Con số tăng này làm cho các nhà quản lý của công ty rất mừng vì nguồn vốn chủ sở hữu là chỉ tiêu tổng hợp phản ánh toàn bộ vốn củ sở hữu vủa doanh nghiệp nên công ty có thể đầu tư như thế nào là tuỳ ý mình không phụ thuộc vào các đơn vị khác. Nguồn vốn chủ sở hữu tăng là do nguồn vốn chủ yếu đảm bảo cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Nguồn vốn kinh doanh gồm 2 loại: Vốn cố định và vốn lưu động. Mà trong tổng số vốn sản xuất kinh doanh của công ty vốn cố định có vị trí then chốt mà vốn cố định tăng 100.745.043,5 đ với tỷ lệ tăng 10,3% và đây cũng là yếu tố chủ yếu làm Nguồn vốn kinh doanh tăng. Bên cạnh vốn cố định tăng thì vốn lưu động lại giảm, nó giảm 12.135.369 đ với tỷ lệ giảm 1,1% so với năm 2001. + Còn nguyên nhân thứ yếu làm nguồn vốn chủ sở hữu tăng là do quỹ khen thưởng phúc lợi giảm. Nợ giảm 10.8640.49,5 đ với tỷ lệ giảm 11,2% chỉ trong đúng 1 năm từ năm 2001 đến năm 2002. Tóm lại, tổng tài sản bằng tổng nguồn vốn do đó tài sản tăng thì nguồn vốn cũng tăng nhưng sự tăng giảm giữa các nhân tố có sự khác nhau. Cụ thể ở bảng nghiên cứu đánh giá biến động về nguồn vốn ta thấy nguyên nhân chủ yếu làm cho nguồn vốn tăng là so khoản phải trả tăng còn nguồn vốn chủ sở hữu tăng la nguyên nhân thứ yếu. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
46. Trước tiên phải kể đến khoản phải trả người bán hàng tăng làm cho nó phải trả tăng chủ yếu. Khoản này tăng chứng tỏ công ty đã mua sắm thêm nguyên vật liệu, trang thiết bị máy móc hiện đại để phục vụ sản xuất kinh doanh nhưng công ty chưa thanh toán hết tiền cho họ. Đây là một kiểu chiếm dụng vốn của công ty trong kinh doanh, chiếm dụng vốn lẫn nhau là chuyện bình thường vì với số vốn chiếm dụng này có thể giúp ích nhiều cho công ty của mình. Tuy nhiên côn gty chỉ nên chiếm dụng số vốn này trong thời gian ngắn sau đó phải thanh toán số nợ này bởi vì đã kinh doanh thì việc nợ nần lâu quá sẽ làm cho công ty mình mất uy tín sẽ dẫn đến tới hậu quả khó lượng sẽ xảy ra. Trước hết khi để mất uy tín sẽ gây khó khăn cho công ty trong việc làm ăn tiếp theo đối với đơn vị đó, bởi vì khi ta chưa thanh toán hết nợ cho họ thì họ sẽ không cung cấp những hàng hoá cần thiết phục vụ cho chu kỳ sản xuất kinh doanh tiếp theo. Không chỉ vậy, nếu chữ tín của công ty bị mất đi, hay giảm sút sẽ bị truyền đi nhiều nơi làm công ty mình gặp khó khăn hơn vì trong buôn bán làm ăn đòi hỏi phải có mối quan hệ mật thiết với nhau giữa các đơn vị không còn được khăng khít nữa là điều công ty muốn. Vì những bất lợi này công ty nên tìm cách thu hồi vốn từ các khoản khác một cách nhanh chóng để trả nợ bên bán hàng có như vậy công ty mới phát triển tốt được. Rất mừng khi chưa thanh toán hết cho người bán thì công ty đã biết tận dụng các khoản phải trả, phải nộp khác một con số cũng tương đối lớn. Điều này cho thấy công ty thực hiện rất tốt phần thanh toán trong một số khâu. Bên cạnh Nợ phải trả tăng là nguyên nhân chủ yếu làm cho nguồn vốn tăngg thì nguồn vốn chủ sở hữu cũng tăng nhưng nó tăng ít hơn nợ phải trả nên nó chỉ là nguyên nhân thứ yếu. Trong Nợ phải trả nguyên nhân chủ yếu làm nó tăng là do phải trả người bán hàng tăng còn trong nguồn vốn chủ sở hữu thì nguyên nhân chủ yếu do nguồn vố kinh doanh tăng. Đây là điều làm công ty rất mừng vì nguồn vốn kinh doanh là nguồn vốn chủ yếu đảm bảo cho hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. Nguồn vốn kinh Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
47. doanh gồm 2 loại: Vốn cố định và vốn lưu động trong đó có vị trí then chốt trong tổng sản xuất kinh doanh mà vốn cố định tăng nhiều chứng tỏ công ty quản lý vốn cố định rất tốt làm cho nguồn vốnchủ sở hữu tăng đây cũng là một trong những nguyên nhân làm nguồn vốn của cong ty tăng. Nhưng bên cạnh đó công ty đã giảm quỹ khen thưởng, phúc lợi xuống để bổ sung thêm cho khoản phải trả. Tuy nhiên công ty không nên giảm quá nhiều khoản này mà nên bỏ bớt ít tiền thởng để động viên khuyến khích công nhân viên làm việc tốt và cho năng xuất cao hơn. Nhìn mà nói, công ty rất mừng vì chỉ trong vòng một năm dã có các khoản được giảm là: vay ngắn hạn, thuế và các khoản phải nộp ngân sách nhà nước phải trả, phải nộp khác, các khoản nợ khác và rất mừng công ty có nguồn vốn chủ sở hữu tăng. Chính những điểm này ta có thể kết luận nguồn vốn của công ty cần xem xét cụ thể từng nguyên nhân ảnh hưởng và tìm cách giảm công nợ xuống. 2.2.2. Thực trạng về tổ chức quản lý và nâng cao hiệu qủa sử dụng vốn kinh doanh. 2.2.2.1. Đối với vốn cố định. 2.2.2.1.1. Tổ chức và quản lý sư dụng vốn cố định Trong cơ cấu vốn kinh doanh của công ty thì vốn cố định chiếm một tỷ trọng lớn quy mô và trình độ máy móc là nhân tố quyết định tới khả năng tăng trưởng và cạnh tranh của doanh nghiệp, cho nên sự biến động về quy mô của vốn cố định có ảnh hưởng rất lớn đến trình độ, trang thiết bị kỹ thuật và công nghệ năng lực sản xuất. Vốn cố định trong công ty bao gồm giá trị tài sản cố định, số tiền đầu tư tài chính dài hạn, chi phí xây dựng cơ bản dở dang, giá trị tài sản cố định thế chấp dài hạn. Dựa vào bảng cân đối kế toán và áp dụng các công thuế sau để đánh giá sự biến động về vốn cố định trong 2 năm 2001-2002. - Số tuyệt đối nguyên giắ TSCĐ = NG TSCĐ năm 2002; năm 2001 - NG TSCĐ - Số tương đối nguyên giaTSCĐ = Error! x 100% Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
48. Bảng 3. Đánh giá sử dụng vốn cố định năm 2001-2002 (ĐVT: đồng) So sánh Chỉ tiêu 2001 2002 Số tuyệt đối Số tương đối 1- Nguyên giá 4.514.245.483 4.485.081.303 - 29.164.180 - 0,6 2- Số tiền KH -2.867.118.060 -2.878.674.027 + 11.555.967 + 0,4 3- Vốn cố định 1.647.127.423 1.606.307.276 -40.820.147 - 0,95 Từ đó cho ta thấy VCĐ giảm xuống 40.820.147đ với tỷ lệ giảm 0,95% là do công ty thanh lý nhượng bán một số máy móc thiết bị phương tiện vận tải cũ, hỏng hay không phù hợp với quy trình công nghệ. Dù rằng việc bán các TSCĐ (ở đây là TSCĐ hữu hình) này là rất cần thiết nhưng bên cạnh đó công ty cần mua sắm TSCĐ hữu hình mới. Vì trong tổng tài sản của công ty có vị trí rất quan trọng. 2.2.2.1.2. Hiệu quả sử dụng VCĐ Từ bảng cân đối kế toán và bảng xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh ta có bảng số liệu sau: Bảng 4: Sức sản xuất kinh doanh và sinh lời của VCĐ năm 2001-2002 So sánh Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002 Số tuyệt đối Số tương đối 1. Mức doanh thu thuần 4.533.324.549 6.547.212.530 2.013.887.981 44,4 2. Lợi nhuận thuần từ 210.235.332 304.856.556 94.621.224 45 HĐSXKD 3. VCĐ bình quân 1.647.127.423 1.606.307.276 -40.820.147 -0,95 4. NG TSCĐ bình quân 4.514.245.483 4.485.081.303 -29.164.180 -0,6 5. Hiệu suất sử dụng TSCĐ 1,004 1,459 + 0,455 +45,3 6. Sức sản xuất kinh doanh 2,752 4,076 1,324 +48,1 7. Hệ số sinh lời 0,363 0,245 -0,118 -32,5 Bảng số liệu thể hiện mức vốn cố định năm 2002 đầu từ giảm 40.820.147đ với tỷ lệ giảm 0,95% so với năm 2001. Đây là kết quả của việc không đầu tư vào TSCĐ. Do Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
49. đó sau năm sản xuất kinh doanh VCĐ có thể thu hồi nên ta thấy sức sản xuất kinh doanh của VCĐ tăng khá nhiều. Sức sản xuất kinh doanh năm 2002 tăng lên 1,324 lần với tỷ lệ 48,1%. Còn hệ số sinh lời lại giảm 0,118 lần, tỷ lệ giảm là 32,5% so với năm 2001. Hiệu suất sử dụng TSCĐ năm 2002 tăng 0,455 lần với tỷ lệ 45,3%. Có nghĩa là 1 đồng nguyên giá TSCĐ trong năm 2001 thì tạo ra 1,004 đ doanh thu thuần, còn năm 2002 cứ 1 đồng nguyên giá TSCĐ thì tạo 1,45 đ doanh thu thuần. Việc tăng hiệu suất sử dụng TSCĐ rất có lợi cho công ty về khả năng phục vụ của TSCĐ cả về kỹ thuật và về phương thức sử dụng TSCĐ đúng quy định, đúng mục đích, chức năng, công dụng. Nhưng bên cạnh đó công ty vẫn cần sử dụng các biện pháp khuyến khích về vật chất, để khuyến khích người lao động sử dụng TSCĐ một cách có hiệu quả, có ý thức trong việc bảo vệ TSCĐ. Tuy nhiên để có thể đạt được hiệu quả công ty không chỉ cần quan tâm đến TSCĐ mà còn tiến hành quản lý và sử dụng VLĐ - một bộ phận thứ 2 trong vốn kinh doanh. 2.2.2.2. Đối với vốn lưu động 2.2.2.2.1. Tổ chức và quản lý sử dụng VLđ Vốn lưu động là biểu hiện bằng tiền của nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ, chi phí dở dang và các khoản thanh toán khác, quản lý vốn lưu động chỉ đảm bảo sử dụng vốn tiết kiệm hợp lý mà có ý nghĩa hạ thấp chi phí sản xuất kinh doanh, thúc đẩy thanh toán các khoản công nợ một cách kịp thời. Để đánh giá đúng đắn sự biến động của VLđ ta lập bảng nghiên cứu đánh giá biến động về vốn lưu động của công ty trong 2 năm 2001 và 2002. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
50. Bảng 5: Nghiên cứu đánh giá sự biến động của VLĐ năm 2001-2002 (ĐVT: đồng) So sánh Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002 Số tuyệt đối Số tương đối 1. Vốn bằng tiền 368.623.643 519.046.693 +15.423.050 +40,8 2. Các khoản phải thu 3.016.420.661 2.908.119.036 -108.301.625 -3,6 3. Chi phí SXKD dở dang 95.903.734 127.503.783 +31.600.049 +32,9 4. Nguyên vật liệu tồn kho 676.280.073 743.152.242,5 +66.872.169,5 +9,9 5. CCDC trong kho 26.121.656 28.122.130 2.000.474 +7,7 6. VLĐ khác 111.553.675,5 139.174.789,5 +27.621.114 +24,8 Tổng số 4.294.903.442.5 4.465.118.674 170.215.230,5 +3,96 Ta thấy tuy VLĐ chiếm tỷ trọng nhỏ hơn VCĐ trong tổng số VKD nhưng VLĐ cần được quản lý chặt chẽ vì kết cấu của nó khá phức tạp so với VCĐ. Năm 2002, quy mô VLĐ tăng hơn năm 2001 là 170.215.230,5đ hay tỷ lệ là 3,96%. Nguyên nhân của việc tăng này là do chi phí sản xuất dở dang tăng, bên cạnh đó khoản vốn bằng tiền biến động theo chiều hướng tốt, lượng tiền năm 2002 so với năm 2001 tăng lên là 15.423.050 đ với tỷ lệ tăng 40,8%. Nguyên vật liệu tồn kho năm 2002 so với năm 2001 tăng 66.872.169,5 đ với tỷ lệ tăng 9,9% điều đó cho thấy công ty chưa tận dụng hết khả năng lượng vốn ứ đọng này vào sản xuất. Vốn lưu động khác có tăng nhưng không đáng kể nhưng năm tới phải giảm khoản này thì tốt hơn. Nguyên nhân làm cho VLĐ tăng lên ít là do các khoản phải thu giảm. Năm 2001 khoản phải thu là 3.016.420.661đ thì sang năm 2002 là 2.908.036 giảm 108.301.625 với tỷ lệ giảm là 3,6%. Để hiểu rõ nội dung các khoản phải thu ta theo dõi bảng về số liệu sau: Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
51. Bảng 6: Nghiên cứu đánh giá biến động của các khoản phải thu năm 2001-2002 (ĐVT: đồng) So sánh Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002 Số tuyệt đối Số tương đối 1. Phải thu của KH 2.749.410.566 2.640.272.315 -109.138.251 -4 2. Trả trước người bán 100.540.194,5 135.260.194,5 +34.720.000 34,5 3. VAT được khấu trừ 0 17.217.441 +17.217.441 4. Phải thu nội bộ 0 5. Phải thu khác 166.469.900,5 115.369.085,5 -51.100.815 -30,7 Tổng cộng 3.016.420.661 2.908.119.036 -108.301.625 -3,6 Từ những số liệu ở bảng 5 & 6 ta có thể thấy: Vốn bằng tiền của công ty nhưng các khoản phải thu lại giảm. So với năm 2001 khoản phải thu giảm 108.301.625đ với tỷ lệ giảm 3,6% trong năm 2002. Điều này rất có lợi cho công ty bởi công ty không bị chiếm dụng vốn nên số vốn thu hồi được lại tiếp tục được luân chuyển để đầu tư vào một trong những lĩnh vực khác tạo đà cho việc nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của công ty. Nguyên nhân chủ yếu làm các khoản phải thu giảm là do khoản thu của khách hàng. Cụ thể nó giảm 1 con số khá lớn 109.140.751đ với tỷ lệ giảm 4% so với năm 2001, tỷ lệ giảm này chứng tỏ trong vòng 1 năm trở lại đây khách hàng của công ty đã thanh toán cho công ty rất tốt nên số vốn của công ty không bị ứ đọng. Còn khoản trả trước cho người bán hàng không đáng kể, so với năm 2001 khoản trả trước cho người bán tăng 34.720.000đ với tỷ lệ tăng 34,2%. Đây là điểm không tốt bởi khi công ty chưa lấy được hàng mà phải chi trả trước 1 số tiền. Từ đó, chứng tỏ công ty đang bị đơn vị khác chiếm dụng vốn. Vì vậy công ty nên có giải pháp tốt hơn nữa trong hoạt động mua hàng như: khi giao hàng thì công ty mới trả tiền, hay tiền công ty trả trước cho khách hàng thì phải được tính lãi cho đến khi công ty nhận được hàng Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
52. Song song với khoản phải thu khách hàng giảm đến các khoản phải thu khác cũng giảm, nhưng con số này giảm bình thường. Cụ thể so với năm 2001 nó giảm được 51.100.815đ với tỷ lệ giảm 30,7%. Đối với mặt hàng tồn kho, ta thấy nó tăng quá nhiều so với TSCĐ và ĐTNH. Trong năm 2001 hàng tồn kho là: 2.338.060.410đ đ với tỷ lệ tăng 26,5%. Điểm này làm cho công ty gặp nhiều khó khăn bởi vì tình trạng tồn kho quá nhiều dẫn đến công ty không thu hồi được vốn ngay mà ứ đọng một chỗ, nên công ty vẫn phải huy động vay nợ từ bên ngoài. Nguyên nhân làm hàng tồn kho tăng nhiều đến nay là do: + Hàng hoá tồn kho tăng nhiều nhất, nó tăng hơn 405.580.530đ với tỷ lệ tăng 28,8%. + Thành phẩm tăng với số tuyệt đối là 74.182.332,5%, còn số tương đối là 43,4%. Như vậy cả hàng hoá và thành phẩm tồn kho tương đối nhiều. Nguyên nhân làm hàng tồn kho là do công ty dự trứ số hàng này mà chưa bán ra thị trường hay một phần cũng do một số hàng hoá người ta dùng giảm đi. Chính những điểm đó là nguyên nhân dẫn tới công ty không thu hồi được ngay vốn nên không thể phát huy được thế mạnh của mình. Mà trong kinh doanh vốn là điểm tiên quyết có thể làm cho công ty ngày càng phát triển hơn. + Hàng tồn kho tăng do nguyên vật liệu tồn kho tăng 66.872.169,5đ với tỷ lệ tăng 9,9% so với năm 2001 + Không chỉ nguyên vật liệu tăng mà công cụ dụng cụ tồn kho cũng tăng, so với năm 2001 số lượng công cụ dụng cụ của năm 2002 tăng 2.000.474đ với tỷ lệ tăng 7,7%. Trong sản xuất kinh doanh số lượng nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ tồn kho là rất cần thiết nhưng bên cạnh đó công ty cũng phải tăng cường mua nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ mới hiện đại hơn để phù hợp với xu thế phát triển như hiện nay và sản phẩm sản xuất ra mới có thể cạnh tranh được với các công ty khác. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
53. - Ngoài các khoản kể trên, ta còn thấy TSLĐ khác của công ty cũng tăng được 27.621.114đ con số tăng này không đáng kể. TSLĐ khác tăng chủ yếu là do: + Khoản chi phí trả trước tăng. So với năm 2001 nó tăng được 50.049.595,5 đ. + Ngược lại, chi phí trả trước tăng thì chi phí chờ kết chuyển lại giảm 13.211.440đ. + Nguyên nhân chủ yếu làm TSLĐ khác tăng là do công ty giảm khoản tạm ứng từ 98.342.235,5 đ năm 2001 xuống 89.125.194đ năm 2002 tức là giảm 9.127.041,5 đ với tỷ lệ giảm 9,4% so với năm trước. Chính điều này cho thấy công ty đã tiết kiệm vốn để đầu tư vào sản xuất kinh doanh. 2.2.2.2.2. Hiệu quả sử dụng VLĐ Từ bảng cân đối kế toán và bảng xác định kết quả kinh doanh ta có bảng số liệu sau Bảng 7: Sức sản xuất kinh doanh và sinh lời của VLĐ năm 2001-2002 TT Chỉ tiêu ĐVT 2001 2002 So sánh Tuyệt đối Tương đối 1 Doanh thu thuần đ 4.533.324.549 6.547.212.530 2.013.887.981 44,4 2 LNHĐKD đ 210.235.332 304.856.556 94.621.224 45 3 VLĐ bình quân đ 4.294.903.442,5 4.465.118.674 170.215.230,5 +3,96 4 Số vòng quay VLĐ v 1,055 1,466 0,411 38,9 5 Ký luân chuyển VLĐ ngày 341,2 245,6 -95,6 -28,92 6 Sức SXKD của VLĐ lần 1,055 1,466 0,411 38,9 7 Hệ số sinh lời VLĐ lần 0,046 0,068 0,019 38,7 8 Hệ số đảm nhiệm VLĐ lần 0,947 0,805 -0,142 -15 Tình hình VLĐ được mở rộng quy mô lượng VLĐ đầu tư năm 2002 so với năm 2001 tăng 3,96% tương ứng 170.215.230,5đ chứng tỏ công ty đã làm chủ lượng vốn của mình không để đơn vị khác chiếm dụng nên lượng vốn đầu tư vào sản xuất kinh doanh dược nhiều hơn, cho nên sức sản xuất kinh doanh của VLĐ và hệ số sinh lời của VLĐ tăng. Đối với sức sản xuất kinh doanh của VLĐ cứ 1đ VLĐ thì tạo ra 1,055đ doanh thu thuần năm 2001, còn 2002 thì 1đ VLĐ tạo ra 1,466đ doanh thu thuần tăng 0,411đ với Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
54. tỷ lệ 38,9%. Còn với hệ số sinh lời của VLĐ năm 2001, 1đ VLĐ chỉ tạo ra 0,049đ lợi nhuận. Còn năm 2002 1đ VLĐ lại tạo ra 0,068đ lợi nhuận, tăng 0,019 đ so với năm 2001 với tỷ lệ 38,7%. Chứng tỏ công ty đã phát huy hết khả năng tham gia sản xuất kinh doanh của VLĐ, đã loại trừ các chi phí không đúng mục đích, hạ thấp chi phí sản xuất, tiết kiệm chi phí bảo quản đồng thời thúc đẩy việc thanh toán các khoản công nợ một cách kịp thời vì thế đã tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh, đem về doanh thu và lợi nhuận cao. Mức đảm nhiệm VLĐ năm 2002 giảm so với năm 2001: 0,142 lần hay tỷ lệ 1,5%. Vì không có lượng vốn chết hay lượng vốn bị chiếm dụng không thể tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh nên 1 đồng doanh thu chỉ cần đến 0,805 đ VLĐ. Năm 2002 vòng quay của VLĐ tăng 0,411 vòng/năm với tỷ lệ 38,9%. Điều này cho thấy Công ty khá nhạy bén, việc số vòng quay tăng lên là biểu hiện tốt của hiệu quả sử dụng vốn. Với doanh thu năm 2002 đạt 6.547.212.530 dẫn đến công ty có thể tiết kiệm được VLĐ. Kỳ luân chuyển năm 2002 giảm 95,6% ngày, tỷ lệ giảm 28,02% so với năm 2001. Nguyên nhân là do công ty không tăng tốc độ chuyển vốn khâu sản xuất và khâu lưu thông. Cần tăng tốc độ ở những khâu này bằng cách áp dụng công nghệ hiện đại để rút ngắn chu kỳ sản xuất nâng cao chất lượng sản phẩm, đẩy nhanh việc quyết toán và thu tiền kịp thời tăng nhanh VLĐ ở khâu này. 2.2.2.3. Đối với vốn kinh doanh Để xác định hiệu quả sử dụng VKD ta có bảng sau: Bảng 8: Đánh giá hiệu quả sử dụng VKD TT Chỉ tiêu ĐVT 2001 2002 So sánh Tuyệt đối Tương đối 1 Vòng quay tổng vốn vòng 0,763 1,078 0,315 41,28 2 Tỷ suất LNVKD lần 0,028 0,037 0,009 32,14 3 Tỷ suất LN vốn CSH lần 0,097 0,136 0,039 40,21 4 Tỷ suất LN trên DT lần 0,046 0,047 0,001 2,17 5 Tỷ suất LN trên giá lần 0,0496 0,0498 0,0001 0,4 thành toàn bộ Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
55. Năm 2002 vòng quay tổng vốn tăng thêm 0,315 vòng với tỷ lệ 41,28% điều này cho thấy tốc độ luân chuyển vốn của công ty khá nhanh và linh hoạt rất thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Tỷ suất lợi nhuận vốn kinh doanh cho thấy năm 2002 cứ 2 đồng VKD tạo ra 0,037đ lợi nhuận tăng 0,009đ so với năm 2001 với tỷ lệ 32,14% nguyên là do tổng tài sản năm 2002 tăng và lợi nhuận hoạt động kinh doanh cũng tăng. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu cho thấy năm 2002 cứ 1đ vốn chủ sở hữu tạo ra 0,136đ lợi nhuận tăng 0,039đ với tỷ lệ 40,21% so với năm 2001 nguyên nhân là VCSH và lợi nhuận cũng tăng nhưng lợi nhuận tăng nhiều hơn với tỷ lệ 45%. Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu cho thấy cứ một đồng doanh thu tạo ra 0,047đ lợi nhuận tăng 0,001 sovới năm 2001. Tỷ suất lợi nhuận trên giá thành cho thấy năm 2002 so với năm 2001 tăng không đáng kể. 2.2.2.4. Đối với khả năng thanh toán Khả năng thanh toán của công ty là khả năng dùng tài sản của mình để chi trả các khoản nợ đối vơi các đơn vị khác. Trong kinh doanh thời kinh tế thị trường việc chiếm dụng vốn lẫn nhau là đặc trưng nổi bật thậm chí còn được coi là sách lược kinh doanh hữu hiệu. Nhưng nó sẽ trở thành con dao 2 lưỡi nếu doanh nghiệp không biết vận dụng nó một cách linh hoạt và đúng đắn. Việc đánh giá khả năng tính toán giúp cho các nhà quản lý có thể nắm vững được tình tài chính của doanh nghiệp, từ đó chủ động trong việc sử dụng VKD. Tình hình tài chính được đánh giá lành mạnh trước hết phải thể hiện được khả năng chi trả. Vì vậy phải bắt đầu từ việc khả năng thanh toán. Để đánh giá ta có thể dựavào chỉ tiêu dưới đây: Bảng 9: Bảng nghiên cứu đánh giá về khả năng thanh toán năm 2001-2002 ĐVT: lần Chỉ tiêu 2001 2002 So sánh Tuyệt đối Tương đối 1. Hệ số thanh toán hiện thời 0,79 0,75 -0,04 -5,1 2. Hệ số thanh toán nhanh 1,22 1,25 0,03 2,5 Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
56. Nhìn vào bảng trên ta thấy chỉ tiêu khả năng thanh toán hiện thời của năm 2001 là 0,79 lần, năm 2002 là 0,75 lần. So với năm 2001, khả năng thanh toán hiện thời năm 2001 giảm 0,04 lần với tỷ lệ giảm là 5,1% chứng tỏ công ty không còn khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn. Tuy nhiên nó chỉ giảm ít nên không gây ảnh hưởng nhiều tới tình hình tài chính của công ty. Khả năng thanh toán nhanh của công ty cũng chỉ tăng ít, so với năm 2001 năm 2002 chỉ tăng 0,03 lần với tỷ lệ tăng 2,5%. Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15
57. Chương 3 Một số kiến nghị nhằm đẩy mạnh tổ chức và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở Công ty vật tư và công nghệ (MATECH) Trong quá trình đổi mới nền kinh tế hầu hết các doanh nghiệp đều gặp khó khăn. Công ty vật tư và công nghệ (MATECH) cũng không tránh khỏi tình trạng chung đó. Để tồn tại và phát triển Công ty đã không ngừng đổi mới, sắp xếp lại bộ máy quản lý nhằm tự hạch toán kinh doanh, lấy thu bù chi và có lãi đảm bảo lợi ích của Nhà nước và người lao động. Trong quá trình đổi mới cơ chế quản lý thì việc sử dụng vốn và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đóng vai trò quan trọng. Thực tế nó là cơ sở để đáp ứng và duy trì nguồn vốn tài chính trong hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty. Qua phân tích và đánh giá hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty những năm qua ta thấy được những cố gắng của tập thể cán bộ công nhân viên công ty đã đạt được những thành quả nhất định. Nhưng bên cạnh những thành công đó còn có những vấn đề cần giải quyết kịp thời nhằm đảm bảo cho hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển. Với những thuận lợi và khó khăn đã phân tích ở trên cùng với sự hiểu biết của mình qua quá trình thực tập tại công ty, em mạnh dạn đưa ra một số biện pháp để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh: 1. Chủ động xây dựng kế hoạch huy động và sử dụng vốn kinh doanh. Vốn kinh doanh đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất kinh doanh của công ty, nó tác động đến sự hình thành và phát triển của công ty. Căn cứ vào tình hình thực tế về vốn và sử dụng vốn của Công ty vật tư và công nghệ trong các năm vừa qua ta có thể đưa ra một số biện pháp để tăng cường sử dụng nguồn vốn kinh doanh có hiêụ quả từ đó đem lại lợi nhuận cho công ty. 1.1. Huy động vốn kinh doanh Vì vốn kinh doanh trong những năm vừa qua còn thiếu nhiều nên công ty cần huy động vốn bằng biện pháp tín dụng thương mại. Trong kinh doanh vật tư thiết bị công ty cũng bằng hình thức mua chịu nhà cung cấp sau đó bán cho đơn vị vật tư thiết bị và khi thu hồi được vốn mới thanh toán cho nhà cung cấp. Đây là một trong những Báo cáo tốt nghiệp Nguyễn Lan Anh - 36A15