Đề tài Tổ chức kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng ở công ty cổ phần thuốc lá và chế biến thực phẩm Bắc Giang

Nội dung text: Đề tài Tổ chức kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng ở công ty cổ phần thuốc lá và chế biến thực phẩm Bắc Giang

1. Chuyên đề tốt nghiệp lời nói đầu Trong nền kinh tế thị trường, các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển, nhất định phải có phương án kinh doanh đạt hiệu quả kinh tế. Để đứng vững và phát triển trong điều kiện: có sự cạnh tranh gay gắt, doanh nghiệp phải nắm bắt và đáp ứng được tâm lý, nhu cầu của người tiêu dùng với sản phẩm có chất lượng cao, giá thành hạ, mẫu mã phong phú, đa dạng chủng loại. Muốn vậy, các doanh nghiệp phải giám sát tất cả các quy trình từ khâu mua hàng đến khâu tiêu thụ hàng hoá để đảm bảo việc bảo toàn và tăng nhanh tốc độ luân chuyển vốn, giữ uy tín với bạn hàng, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với Nhà nước, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của cán bộ công nhân viên, doanh nghiệp đảm bảo có lợi nhuận để tích luỹ mở rộng phát triển sản xuất kinh doanh. Hơn thế nữa nhu cầu tiêu dùng trên thị trường hiện nay đòi hỏi Doanh nghiệp phải tạo ra doanh thu có lợi nhuận.Muốn vậy thì Doanh nghiệp phải sản xuất cái thị trường cần chứ không phải cái mà doanh nghiệp có và tự đặt ra cho mình những câu hỏi"Sản xuất cái gì, sản xuất cho ai, sản xuất như thế nào và sản xuất bao nhiêu? Để đạt được mục tiêu lợi nhuận: Đạt lợi nhuận cao và an toàn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, công ty phải tiến hành đồng bộ các biện pháp quản lý , trong đó hạch toán kế toán là công cụ quan trọng, không thể thiếu để tiến hành quản lý các hoạt động kinh tế, kiểm tra việc sử dụng, quản lý tài sản, hàng hoá nhằm đảm bảo tính năng động, sáng tạo và tự chủ trong sản xuất kinh doanh, tính toán và xác định hiệu quả của từng hoạt động sản xuất kinh doanh làm cơ sở vạch ra chiến lược kinh doanh. Công ty cổ phần thuốc lá và chế biến thực phẩm Bắc Giang là một doanh nghiệp sản xuất đóng trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, ngoài việc sản xuất sản phẩm phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước. Doanh nghiệp còn làm nhiệm vụ xuất khẩu nhằm giải quyết một phần việc làm cho người lao động tại địa phương, tăng nguồn thu ngoại tệ, đồng thời đem lại nguồn lợi nhuận đáng kể cho doanh nghiệp. 1
2. Chuyên đề tốt nghiệp Sau thời gian tìm hiểu thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như bộ máy quản lý của công ty, em nhận thấy kế toán nói chung và kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng của công ty nói riêng là một bộ phận quan trọng trong việc quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty, nên luôn luôn đòi hỏi phải được hoàn thiện. Vì vậy em quyết định đi sâu nghiên cứu công tác kế toán của công ty với đề tài “Tổ chức kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng ở công ty cổ phần thuốc lá và chế biến thực phẩm Bắc Giang" để viết chuyên đề báo cáo của mình. Trong quá trình thực tập, em đã được sự chỉ dẫn, giúp đỡ của các thầy, cô giáo bộ môn kế toán doanh nghiệp sản xuất, trực tiếp là thầy giáo Nguyễn Vũ Việt cùng các bác, các cô cán bộ kế toán công ty cổ phần thuốc lá và chế biến thực phẩm Bắc Giang. Tuy nhiên, phạm vi đề tài rộng, thời gian thực tế chưa nhiều nên khó tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự chỉ bảo, giúp đỡ của các thầy cô giáo và các bác, các cô phòng kế toán công ty để chuyên đề của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn ! Báo cáo gồm 3 chương: Chương 1: Lý luận chung về kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng trong Doanh nghiệp. Chương 2: Thực trạng tổ chức kế toán bán hàng và xác định kết quả ở công ty cổ phần thuốc lá và chế biến thực phẩm Bắc Giang. Chương 3: Một số đề xuất nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả ở công ty cổ phần thuốc lá và chế biến thực phẩm Bắc Giang. 2
3. Chuyên đề tốt nghiệp Chương 1 lý luận chung về kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng trong Doanh nghiệp 1.1. Sự cần thiết tổ chức kế toán bán hàng và kết quả bán hàng trong Doanh nghiệp. 1.1.1.Quá trình bán hàng, kết quả bán hàng Hoạt động sản xuất của con người là hoạt động tự giác có ý thức và có mục đích, được lặp đi lặp lại và không ngừng được đổi mới, hình thành quá trình tái sản xuất xã hội, gồm các giai đoạn: Sản xuất - lưu thông - phân phối - tiêu dùng. Các giai đoạn này diễn ra một cách tuần tự và tiêu thụ là khâu cuối cùng quyết định đến sự thành công hay thất bại của một Doanh nghiệp. Sản phẩm của doanh nghiệp sau khi được sản xuất xong thì vấn đề hàng đầu mà tất cả các doanh nghiệp quan tâm tới là vấn đề tiêu thụ. Tiêu thụ hay bán hàng là quá trình chuyển hoá vốn từ hình thái hiện vật sang hình thái giá trị "tiền tệ" và hình thành kết quả bán hàng. Hoặc nói một cách khác bán hàng việc chuyển quyền sở hữu sản phẩm hàng hoá gắn với phần lợi ích hoặc rủi ro cho khách hàng, đồng thời được khách hàng thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán. Mối quan hệ trao đổi giữa doanh nghiệp với người mua là quan hệ "thuận mua vừa bán" Doanh nghiệp với tư cách là người bán phải chuyển giao sản phẩm cho người mua theo đúng các điều khoản quy định trong hợp đồng kinh tế đã ký giữa hai bên. quá trình bán hàng được coi là kết thúc khi đã hoàn tất việc giao hàng và bên mua đã trả tiền hoặc chấp nhận thanh toán cho số sản phẩm hàng hoá đó. Khi quá trình bán hàng chấm dứt doanh nghiệp sẽ có một khoản doanh thu về tiêu thụ sản phẩm, vật tư hàng hoá hay còn gọi là doanh thu bán hàng. Như chúng ta đã biết hoạt động bán hàng chỉ là cơ sở để xác định kết quả bán hàng của doanh nghiệp, thông qua hoạt động bán hàng doanh nghiệp có thể biết được lợi nhuận cao hay thấp? Từ đó sẽ biết được tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghịêp mình như thế nào để có phương hướng quản lý tốt hơn. 3
4. Chuyên đề tốt nghiệp 1.1.2.Yêu cầu quản lý quá trình bán hàng, kết quả bán hàng Quản lý quá trình bán hàng và kết quả bán hàng là một yêu cầu thực tế, nó xuất phát từ mục tiêu của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp quản lý tốt khâu bán hàng thì mới đảm bảo được chỉ tiêu hoàn thành kế hoạch tiêu thụ và đánh giá chính xác hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đó. Do vậy vấn đề đặt ra cho mỗi doanh nghiệp là: + Quản lý kế hoạch và tình hình thực hiện kế hoạch tiêu thụ đối với từng thời kỳ, từng khách hàng, từng hoạt động kinh tế. + Quản lý chất lượng, cải tiến mẫu mã và xây dựng thương hiệu sản phẩm là mục tiêu cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. + Quản lý theo dõi từng phương thức bán hàng, từng khách hàng, tình hình thanh toán của khách hàng, yêu cầu thanh toán đúng hình thức, đúng hạn để tránh hiện tượng mất mát, thất thoát, ứ đọng vốn. Doanh nghiệp phải lựa chọn hình thức tiêu thụ sản phẩm đối với từng đơn vị, từng thị trường, từng khách hàng nhằm thúc đẩy nhanh quá trình tiêu thụ đồng thời phải tiến hành thăm dò, nghiên cứu thị trường, mở rộng quan hệ buôn bán trong và ngoài nước. + Quản lý chặt chẽ vốn của thành phẩm đem tiêu thụ, giám sát chặt chẽ các khoản chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, kiểm tra tính hợp pháp, hợp lý của các số liệu, đồng thời phân bổ cho hàng tiêu thụ, đảm bảo cho việc xác định tiêu thụ được chính xác, hợp lý. + Đối với việc hạch toán tiêu thụ phải tổ chức chặt chẽ, khoa học đảm bảo việc xác định kết quả cuối cùng của quá trình tiêu thụ, phản ánh và giám đốc tình hình thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước đầy đủ, kịp thời. 1.1.3.Vai trò, nhiệm vụ của kế toán bán hàng kết quả bán hàng Nhìn trên phạm vi Doanh nghiệp tiêu thụ thành phẩm hay bán hàng là nhân tố quyết định đến sự thành công hay thất bại của doanh nghiệp. Tiêu thụ thể hiện sức cạnh tranh và uy tín của doanh nghiệp trên thị trường. Nó là cơ sở để đánh giá trình độ tổ chức quản lý hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Mặt khác nó cũng gián tiếp phản ánh trình độ tổ chức các khâu cung ứng, sản xuất cũng như công tác dự trữ. Bảo quản thành phẩm. 4
5. Chuyên đề tốt nghiệp Trên phạm vi toàn bộ nền kinh tế, bán hàng có một vai trò đặc biệt , nó vừa là điều kiện để tiến hành tái sản xuất xã hội vừa là cầu nối giữa nhà sản xuất với người tiêu dùng, phản ánh sự gặp nhau giữa cung và cầu về hàng hoá, qua đó định hướng cho sản xuất, tiêu dùng và khả năng thanh toán. Với một doanh nghiệp việc tăng nhanh quá trình bán hàng tức là tăng vòng quay của vốn, tiết kiệm vốn và trực tiếp làm tăng lợi nhuận của doanh nghiệp. Từ đó sẽ nâng cao đời sống, thu nhập cho cán bộ công nhân viên trong doanh nghiệp và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với nhà nước. Trong doanh nghiệp kế toán là công cụ quan trọng để quản lý sản xuất và tiêu thụ, thông qua số liệu của kế toán nói chung, kế toán bán hàng và kết quả bán hàng nói riêng giúp cho doanh nghiệp và cấp có thẩm quyền đánh giá được mức độ hoàn thành của doanh nghiệp về sản xuất, giá thành, tiêu thụ và lợi nhuận. Để thực sự là công cụ cho quá trình quản lý, kế toán bán hàng và kết quả bán hàng phải thực hiện tốt, đầy đủ các nhiệm vụ sau: *Tổ chức theo dõi, phản ánh chính xác, đầy đủ, kịp thời giám sát chặt chẽ tình hình hiện có và sự biến động của từng loại sản phẩm. *phản ánh và ghi chép đầy đủ, kịp thời, chính xác các khoản doanh thu, các khoản giảm trừ doanh thu và chi phí của từng hoạt động trong doanh nghiệp. *Phản ánh và tính toán chính xác kết quả của từng hoạt động, giám sát tình hình thực hiện nghĩa vụ đối với nhà nước. *Cung cấp thông tin kế toán phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính và định kỳ phân tích hoạt động kinh tế liên quan đến quá trình bán hàng , xác định và phân phối kết quả. Nhiệm vụ kế toán bán hàng và kết quả bán hàng phải luôn gắn liền với nhau. 1.2. Lý luận cơ bản về bán hàng và kết quả bán hàng: 1.2.1.Phương thức bán hàng Công tác tiêu thụ thành phẩm trong doanh nghiệp có thể được tiến hành theo những phương thức sau: *Phương thức bán buôn: Bán buôn là việc bán sản phẩm của doanh nghiệp cho các doanh nghiệp 5
6. Chuyên đề tốt nghiệp khác, các cửa hàng, đại lý Với số lượng lớn để các đơn vị tiếp tục bán cho các tổ chức khác hay phục vụ cho việc khác nhằm đáp ứng nhu cầu kinh tế. Có 2 phương thức bán buôn. + Bán buôn qua kho. + Bán buôn không qua kho. * Phương thức bán lẻ: Bán lẻ là phương thức bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cá nhân và bộ phận nhu cầu kinh tế tập thể. Số lần tiêu thụ của mỗi lần bán thường nhỏ, có nhiều phương thức bán lẻ: + Phương thức bán hàng thu tiền trực tiếp. + Phương thức bán hàng đại lý(ký gửi). + Phương thức bán hàng trả góp, trả chậm. + Các phương thức bán hàng khác. 1.2.2.Doanh thu bán hàng Theo chuẩn mực số 14 ban hành theo quyết định 149 ngày 31/12/2001 của Bộ tài chính thì: Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, góp phần làm tăng nguồn vốn chủ sở hữu. Doanh thu phát sinh từ giao dịch, sự kiện được xác định bởi thoả thuận giữa doanh nghiệp với bên mua hoặc bên sử dụng tài sản. Nó được xác định bằng giá trị hợp lý của các khoản đã thu được hoặc sẽ thu được sau khi trừ các khoản chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán và giá trị hàng bán bị trả lại. Chỉ ghi nhận Doanh thu trong kỳ kế toán khi thoả mãn đồng thời các điều kiện ghi nhận doanh thu bán hàng sau: *Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hoá cho người mua. *Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hoá như người sở hữu hàng hoá hoặc quyền kiểm soát hàng hoá. *Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn. 6
7. Chuyên đề tốt nghiệp *Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng. Doanh thu bán Doanh thu bán hàng Các khoản giảm trừ hàng và cung cấp = - theo hoá đơn doanh thu bán hàng dịch vụ 1.2.3.Các khoản giảm trừ doanh thu bán hàng Các khoản giảm trừ doanh thu như : Chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu, thuế GTGT nộp theo phương pháp trực tiếp, được tính giảm trừ vào doanh thu ghi nhận ban đầu để xác định doanh thu thuần, làm cơ sở để tính kết quả kinh doanh trong kỳ kế toán. *Chiết khấu thương mại: Là khoản tiền mà doanh nghiệp đã giảm trừ hoặc đã thanh toán cho người mua hàng do việc người mua hàng đã mua hàng (sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ) với lượng lớn theo thoả thuận về chiết khấu thương mại đã ghi trong hợp đồng kinh tế mua bán hoặc các cam kết mua, bán hàng. *Giảm giá hàng bán: Là giảm trừ được doanh nghiệp (bên bán) chấp thuận một cách đặc biệt trên giá đã thoả thuận trên hoá đơn, vì lý do hàng bán bị kém phẩm chất, không đúng quy cách, hoặc không đúng thời hạn ghi trong hợp đồng. *Hàng bán bị trả lại: Là số sản phẩm, hàng hoá doanh nghiệp đã xác định tiêu thụ, nhưng bị khách hàng trả lại do vi phạm các điều khoản đã cam kết trong hợp đồng kinh tế. Như hàng kém phẩm chất, sai quy cách, chủng loại. Hàng bán bị trả lại phải có văn bản đề nghị của người mua ghi rõ lý do trả lại hàng , số lượng hàng bị trả lại, giá trị hàng bị trả lại, đính kèm hoá đơn(nếu trả lại toàn bộ) hoặc bản sao hoá đơn(nếu trả lại một phần). *Thuế TTĐB, thuế XK, thuế GTGT là khoản thuế gián thu tính trên doanh thu bán hàng, các khoản thuế này tính cho các đối tượng tiêu dùng hàng hoá, dịch vụ phải chịu, các cơ sở sản xuất, kinh doanh chỉ là đơn vị thu nộp thuế thay cho 7
8. Chuyên đề tốt nghiệp người tiêu dùng hàng hoá, dịch vụ đó. +Thuế TTĐB: Là khoản thuế doanh nghiệp phải nộp trong trường hợp doanh nghiệp tiêu thụ những hàng hoá đặc biệt thuộc danh mục vật tư, hàng hoá chịu thuế TTĐB. +Thuế XK: Là khoản thuế doanh nghiệp phải nộp khi xuất khẩu hàng hoá mà hàng hoá đó phải chịu thuế xuất khẩu. + Thuế GTGT trong trường hợp doanh nghiệp nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế. Thuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra - thuế GTGT đầu vào. Trong đó: Thuế GTGT Giá tính thuế của hàng Thuế suất = x đầu ra hoá dịch vụ bán ra thuế GTGT(%) Thuế GTGT đầu vào = tổng số thuế GTGT đã thanh toán được ghi trên hoá đơn GTGT mua hàng hoá, dịch vụ hoặc hàng hoá, dịch vụ nhập khẩu. Trong chỉ tiêu doanh thu bán hàng còn có cả thuế phải nộp về hàng tiêu thụ(tổng giá thanh toán). Tổng số doanh thu bán hàng sau khi trừ các khoản giảm giá hàng bán, doanh thu của số hàng bán bị trả lại, thuế tiêu thu đặc biệt, thuế XNK được gọi là doanh thu thuần. 1.2.4. Giá vốn hàng tiêu thụ, giá vốn hàng xuất bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp tính cho hàng tiêu thụ * Giá vốn hàng tiêu thụ Là toàn bộ các chi phí liên quan đến quá trình bán hàng, bao gồm giá trị giá vốn của hàng xuất kho đã bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp phân bổ cho hàng đã bán trong kỳ. CP BH, CPQLDN Trị giá vốn của Trị giá vốn của hàng = - phân bổ cho hàng đã hàng bán ra xuất ra đã bán bán * Trị giá vốn hàng xuất kho đã bán. 8
9. Chuyên đề tốt nghiệp Trị giá vốn hàng xuất kho đã bán được xác định bằng 1 trong 4 phương pháp và đồng thời phụ thuộc vào từng loại hình doanh nghiệp cụ thể. + Đối với doanh nghiệp sản xuất. Trị giá vốn hàng xuất kho đã bán hoặc thành phẩm hoàn thành không nhập kho đưa bán ngay chính là giá thành sản xuất thực tế của thành phẩm xuất kho hoặc giá thành sản xuất thực tế của sản phẩm hoàn thành, có 4 phương pháp tính. - Phương pháp tính theo giá đích danh: Theo phương pháp này khi xuất kho thành phẩm thì căn cứ vào số lượng xuất kho thuộc lô nào và giá thành thực tế nhập kho của lô đó để tính giá trị xuất kho. - Phương pháp nhập trước, xuất trước: với giả thiết thành phẩm nào nhập kho trước thì sẽ xuất trước, thành phẩm nhập kho theo giá nào thì xuất kho theo giá đó, sau đó căn cứ vào số lượng xuất kho để tính thực tế xuất kho. Như vậy giá vốn thực tế của thành phẩm tồn kho cuối kỳ được tính theo giá thành thực tế của thành phẩm thuộc các lần nhập sau cùng. - Phương pháp nhập sau, xuất trước: Với giả thiết thành phẩm nào nhập kho sau thì xuất trước, thành phẩm nhập theo giá nào thì xuất theo giá đó, sau đó căn cứ vào số lượng xuất kho để tính ra giá trị xuất kho. Như vậy giá vốn thực tế của thành phẩm tồn kho được tính theo giá thành thực tế của thành phẩm thuộc các lần nhập đầu tiên. - Phương pháp bình quân gia quyền: Theo phương pháp này trị giá vốn của thành phẩm xuất kho để bán được căn cứ vào số lượng thành phẩm xuất kho và đơn giá bình quân gia quyền (giá thành sản xuất thực tế đơn vị bình quân). Giá thành sản xuất thực tế Giá thành sản xuất thực của thành phẩm nhập kho tế của thành phẩm tồn + Giá thành xuất trong kỳ kho đầu kỳ kho = đơnvị bình quân Số lượng thành phẩm nhập Số lượng thành phẩm tồn + kho trong kỳ kho đầu kỳ Giá thành thực tế Giá thành của thành Số lượng thành = - xuất kho đơn vị bình phẩm xuất kho phẩm xuất kho quân 9
10. Chuyên đề tốt nghiệp Trên đây là cách tính đơn giá bình quân gia quyền cố định của toàn bộ số thành phẩm tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ. Ngoài ra có thể tính theo đơn giá bình quân gia quyền liên hoàn (đơn giá bình quân được xác định sau mỗi lần nhập). Mỗi phương pháp tính giá thành thực tế của thành phẩm xuất kho trên đều có ưu điểm, nhược điểm riêng. Lựa chọn phương pháp phù hợp nhất thì doanh nghiệp phải căn cứ vào tình hình thực tế yêu cầu hạch toán của doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo nguyên tắc nhất quán để các báo cáo tài chính có thể so sánh được và đảm bảo nguyên tắc công khai. Cả ba phương pháp đầu muốn áp dụng được đều phải có đơn giá thực tế nhập kho của từng lần nhập, trong khi hầu hết các doanh nghiệp đều không thể làm được điều đó với thành phẩm cho nên hầu như nó không được sử dụng trong thực tế. + Đối với doanh nghiệp thương mại: - Trị giá vốn của hàng xuất kho đã bán bao gồm: Trị giá mua thực tế của hàng xuất kho đã bán và chi phí mua hàng phân bổ cho số hàng đã bán. - Trị giá mua thực tế của hàng xuất kho đã bán được xác định theo một trong 4 phương pháp tính giá tương tự như trên. - Chi phí mua hàng phân bổ cho số hàng đã bán: Do chi phí mua hàng liên quan đến nhiều chủng loại hàng hoá, liên quan cả đến khối lượng hàng hoá trong kỳ và hàng hoá đầu kỳ, cho nên cần phân bổ chi phí mua hàng cho hàng đã bán trong kỳ và hàng tồn cuối kỳ. Tiêu chuẩn phân bổ chi phí mua hàng được lựa chọn là: - Số lượng. - Trọng lượng . - Trị giá mua thực tế của hàng hoá. Chi phí mua Chi phí mua hàng của hàng hàng của hàng Chi phí mua hoá tồn kho + hoá phát sinh Tiêu chuẩn phân hàng phân đầu kỳ trong kỳ bổ của hàng hoá bổ cho hàng x đã xuất bán hoá đã bán Tổng tiêu thức phân bổ của hàng hoá trong kỳ trong kỳ tồn cuối kỳ và hàng hoá đã xuất bán trong kỳ (Hàng hoá tồn cuối kỳ bao gồm:hàng hoá tồn kho, hàng hoá đã mua nhưng còn đang đi trên đường và hàng hoá gửi đi bán nhưng chưa được chấp nhận) 10
11. Chuyên đề tốt nghiệp *Chi phí bán hàng: Là toàn bộ các chi phí phát sinh trong quá trình bán sản phẩm, hàng hoá và cung cấp dịch vụ bao gồm: +Chi phí nhân viên bán hàng. +chi phí vật liệu, bao bì. +Chi phí dụng cụ đồ dùng. + Chi phí khấu hao TSCĐ. + Chi phí bảo hành sản phẩm. + Chi phí bằng tiền khác. Chi phí bán hàng thực tế phát sinh trong kỳ cần được phân loại rõ ràng và tổng hợp theo đúng nội dung quy định. Cuối kỳ kế toán cần phân bổ và kết chuyển chi phí bán hàng để xác định kết quả kinh doanh. Việc phân bổ và kết chuyển chi phí này tuỳ vào từng loại hình doanh nghiệp và đặc điểm sản xuất kinh doanh. - Đối với doanh nghiệp trong kỳ không có sản phẩm ,hàng hoá tiêu thụ thì toàn bộ chi phí bán hàng được kết chuyển sang theo dõi ở "chi phí chờ kết chuyển". - Đối với các doanh nghiệp sản xuất có chu kỳ sản xuất kinh doanh dài, trong kỳ có sản phẩm tiêu thụ ít hoặc đối với các doanh nghiệp thương mại kinh doanh hàng hoá có dự trữ và luân chuyển hàng hoá lớn (tốn nhiều, xuất bán nhiều) thì cuối kỳ cần phải phân bổ chi phí bán hàng cho hàng tồn kho cuối kỳ, tức là chuyển một phần chi phí bán hàng thành "chi phí chờ kết chuyển" và phần chi phí bán hàng còn lại phân bổ cho hàng đã được bán trong kỳ để xác định kết quả. Chi phí bán hàng phân bổ cho hàng còn lại cuối kỳ được xác định theo công thức sau: Chi phí Chi phí bán hàng Chi phí bán hàng mua hàng phân bổ cho hàng + cần phân bổ phát Trị giá phân bổ tồn đầu kỳ sinh trong kỳ hàng mua = x cho hàng Trị giá mua hàng còn lại Trị giá mua còn lại cuối + xuất trong kỳ cuối kỳ còn lại cuối kỳ kỳ 11
12. Chuyên đề tốt nghiệp Từ đó xác định phần chi phí bán hàng phân bổ cho khách hàng đã bán trong kỳ theo công thức sau: Chi phí bán Chi phí bán Chi phí bán Chi phí bán háng hàng phân bổ hàng phân bổ hàng phát _ phân bổ cho hàng = + cho hàng bán cho hàng tồn sinh trong còn lại cuối kỳ ra trong kỳ đầu kỳ kỳ *Chí phí quản lý doanh nghiệp: Chi phí quản lý doanh nghiệp là toàn bộ chi phí có liên quan đến hoạt động quản lý kinh doanh, quản lý hành chính và quản lý điều hành chung toàn doanh nghiệp bao gồm: +Chi phí nhân viên quản lý. +Chi phí vật liệu quản lý. +Chi phí đồ dùng văn phòng. + Chi phí khấu hao TSCĐ. + Thuế phí, lệ phí. + Chi phí dự phòng. + Chi phí dịch vụ mua ngoài. +chi phí bằng tiền khác. 1.2.5. Kết quả bán hàng Kết quả bán hàng là số chênh lệch giữa doanh thu thuần và chi phí kinh doanh liên quan đến quá trình bán hàng bao gồm trị giá vốn của hàng xuất kho để bán, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp phân bổ cho số hàng đã bán. + Xác định doanh thu thuần: Doanh thu bán Các khoản giảm trừ(CKTM, Doanh thu hàng và cung cấp _ GGHB,HBBTL và thuế bán hàng = dịch vụ theo hoá TTĐB, thuế XK, thuế Thuần đơn GTGT phải nộp + Xác định giá vốn của hàng xuất kho để bán: Đối với các doanh nghiệp 12
13. Chuyên đề tốt nghiệp sản xuất trị giá vốn thành phẩm xuất kho để bán hoặc thành phẩm hoàn thành không nhập kho đưa đi bán ngay chính là giá thành sản xuất thực tế của sản phẩm hoàn thành. Trị giá vốn thành phẩm xuất kho để bán được tính bằng 4 phương pháp đã nêu ở trên. + Xác dịnh lợi nhuận gộp: Lợi nhuận Trị giá vốn của hàng = Doanh thu thuần - gộp xuất kho để bán +Xác định chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp phân bổ cho số hàng đã bán được trình bày ở trên. + Xác định lợi nhuận bán hàng: Chi phí bán hàng, Lơị nhuận bán - CPQLDN phân bổ cho hàng trước = Lợi nhuận gộp hàng đã bán thuế Nếu chênh lệch mang dấu (+) thì kết quả là lãi và ngược lại. 1.3. Tổ chức kế toán bán hàng và kết quả bán hàng trong doanh nghiệp. 1.3.1. Chứng từ tài khoản kế toán sử dụng: chứng từ chủ yếu sử dụng trong kế toán bán hàng. - Hoá đơn GTGT. - Hoá đơn kiêm phiếu xuất, - Phiếu thu tiền mặt. - Giấy báo có của ngân hàng. - Bảng kê hàng hoá bán ra. - Các chứng từ, bảng kê tính thuế * Nhóm tài khoản sử dụng phản ánh doanh thu bán hàng và các khoản giảm trừ doanh thu bán hàng. - TK511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp trong một kỳ hạch toán của hoạt động sản xuất kinh doanh. + Nguyên tắc hạch toán vào TK 511. 13
14. Chuyên đề tốt nghiệp - Đối với sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ không thuộc diện đối tượng chịuthuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thì doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là giá bán chưa có thuế GTGT. - Đối với sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ không thuộc diện đối tượng chịu thuế GTGT hoặc chịu thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp thì doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là tổng giá thanh toán. - Đối với sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ thuộc diện đối tượng chịu thuế TTĐB hoặc thuế xuất khẩu thì doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là tổng giá thanh toán (bao gồm cả thuế TTĐB,hoặc thuế XK). - Những doanh nghiệp nhận gia công, vật tư, hàng hoá thì chỉ phản ánh vào doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, số tiền gia công được hưởng không bao gồm giá trị vật tư, hàng hoá nhận gia công. - Đối với hàng hoá nhận bán đại lý, ký gửi theo phương thức bán đúng giá hưởng hoa hồng thì hạch toán vào doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ phần hoa hồng bán hàng mà doanh nghiệp được hưởng. - Trường hợp bán hàng theo phương thức trả chậm, trả góp thì doanh nghiệp ghi nhận doanh thu bán hàng theo giá bán trả ngay và ghi nhận vào doanh thu hoạt động tài chính, phần lãi tính trên khoản phải trả nhưng trả chậm phù hợp với thời điểm ghi nhận doanh thu được xác định. - Trường hợp trong kỳ doanh nghiệp đã viết hoá đơn bán hàng và đã thu tiền bán hàng nhưng đến cuối kỳ vẫn chưa giao hàng cho người mua hàng, thì trị giá số hàng này không được coi là tiêu thụ và không được hạch toán vào TK511. Mà chỉ hạch toán vào bên có TK131 về khoản tiền đã thu của khách hàng , khi thực hiện giao hàng cho người mua sẽ hạch toán vào TK511 về giá trị hàng đã giao, đã thu trước tiền bán hàng, phù hợp với điều kiện ghi nhận doanh thu. - TK512- Doanh thu bán hàng nội bộ: Dùng để phản ánh doanh thu của sản phẩm, hàng hoá, lao vụ,dịch vụ tiêu thụ giữa các đơn vị trực thuộc trogn cùng một công ty. - TK521 - Chiết khấu thương mại. Phản ánh số tiền doanh nghiệp giảm giá cho khách hàng mua với số lượng lớn. 14
15. Chuyên đề tốt nghiệp + Nguyên tắc hạch toán vào TK521. Chỉ hạch toán vào tài khoản này khoản chiết khấu thương mại người mua được hưởng đã thực hiện trong kỳ theo đúng chính sách chiết khấu thương mại của doanh nghiệp đã quy định. - Trường hợp người mua hàng nhiều lần mới đạt lượng hàng mua được hưởng chiết khấu thì khoản chiết khấu thương mại này được giảm trừ vào giá bán trên "hoá đơn GTGT" hoặc "hoá đơn bán hàng" lần cuối cùng. - Trường hợp khách hàng không trực tiếp mua hàng, hoặc khi số tiền chiết khấu thương mại cho người mua. Khoản chiết khấu thương mại trong các trường hợp này được hạch toán vào TK521. - Trường hợp người mua hàng với khối lượng lớn được hưởng chiết khấu thương mại , giá bán phản ánh trên hoá đơn là giá đã giảm (đã trừ chiết khấu thương mại) thì khoản chiết khấu thương mại này không được hạch toán vào TK521. Doanh thu bán hàng đã phản ánh theo giá đã trừ chiết khấu thương mại. - TK531 - Hàng bán bị trả lại. Phản ánh doanh thu của số thành phẩm hàng bán đã tiêu thụ trong kỳ nhưng bị khách hàng trả lại do các nguyên nhân lỗi thuộc về doanh nghiệp. +Nguyên tắc hạch toán vào TK531: - Chỉ hạch toán vào Tk này giá trị hàng bán bị khách hàng trả lại do doanh nghiệp vi phạm các điều kiện đã cam kết trong hợp đồng kinh tế như: Hàng kém phẩm chất,sai quy cách, chủng loại. Đồng thời hàng bán bị trả lại phải có văn bản đề nghị của người mua ghi rõ lý do trả lại hàng, số lượng hàng bị trả lại, giá trị hàng bị trả lại đính kèm hoá đơn (nếu trả lại toàn bộ) hoặc bản sao hoá đơn (nếu trả lại một phần). - TK532 - Giảm giá hàng bán; Được dùng để phản ánh các khoản giảm bớt giá cho khách hàng do thành phẩm, hàng hoá kém chất lượng, không đạt yêu cầu của khách hàng. + Nguyên tắc hạch toán vào TK532. - Chỉ hạch toán vào Tk này khoản giảm giá hàng bán, các khoản giảm trừ do việc chấp thuận giảm giá ngoài hoá đơn, tức là sau khi đã phát hành hoá đơn 15
16. Chuyên đề tốt nghiệp bán hàng, không phản ánh vào TK532 số giảm giá đã được ghi trên hoá đơn bán hàng và đã được trừ vào tổng giá bán ghi trên hoá đơn. - TK131 - Phải thu của khách hàng . phản ánh các khoản phải thu của khách hàng về hoạt động tiêu thụ hàng hoá và tình hình thanh toán các khoản phải thu. - TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp; phản ánh tình hình thanh toán với nhà nước về thuế và các khoản có nghĩa vụ khác.tài khoản này có các TK cấp 2 sau: - TK3331: Thuế GTGT phải nộp. - TK3332 : Thuế TTĐB. - TK3331: Thuế XNK. - TK3387 - Doanh thu chưa thực hiện : Phản ánh khoản tiền mà doanh nghiệp nhận trước cho nhiều kỳ, nhiều năm như lãi vay vốn, khoản lãi bán hàng trả góp. * Nhóm TK sử dụng để kế toán giá vốn hàng bán: -TK632 - Giá vốn hàng bán. phản ánh giá vốn của thành phẩm, hàng hoá xuất bán đã được chấp nhận thanh toán hoặc đã được thanh toán, các khoản được quy định tính vào giá vốn hàng bán và kết chuyển trị giá vốn hàng bán để xác định kết quả. - TK155 - Thành phẩm.phản ánh số hiện có và tình hình tăng giảm thành phẩm theo trị giá thực tế. - TK157 - Hàng gửi đi bán .phản ánh trị giá thành phẩm hoàn thành đã gửi bán cho khách hàng hoặc nhờ bán đại lý, ký gửi nhưng chưa được chấp nhận thanh toán. Nếu doanh nghiệp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ thì TK155, TK157 chỉ sử dụng để phản ánh giá trị vốn của thành phẩm và hàng gửi bán tồn kho đầu kỳ và cuối kỳ. Còn việc nhập, xuất kho của thành phẩm phản ánh trên TK632. *Nhóm tài khoản sử dụng để kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp: - TK641 - Chi phí bán hàng . Dùng để tập hợp và kết chuyển chi phí bán hàng thực tế phát sinh trong kỳ để xác định kết quả kinh doanh. 16
17. Chuyên đề tốt nghiệp - TK642 - Chi phí quản lý doanh nghiệp.dùng để tập hợp và kết chuyển chi phí quản lý kinh doanh, quản lý hành chính và chi phí khác liên quan đến hoạt động chung của doanh nghiệp. * Nhóm tài khoản sử dụng để kế toán kết quả bán hàng: - TK911 - Xác định kết quả kinh doanh. Phản ánh xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh và các hoạt động khác cuả doanh nghiệp trong một kỳ hạch toán. - TK421 - Lợi nhuận chưa phân phối. Phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh và tình hình phân phối, xử lý kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Ngoài các tài khoản chủ yếu trên kế toán bán hàng và kết quả bán hàng còn sử dụng các tài khoản liên quan như:TK111,112 1.3.2. Trình tự kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng. 17
18. Chuyên đề tốt nghiệp Sơ đồ 1.1. Trình tự kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng (trường hợp doanh nghiệp kế toán bán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên TK521,531 TK111, TK155 TK632 TK911 532,333 TK511 112,131 TK111,112 (1a) (9) 131 TK157 (4a) (4b) (2) (1b) (1c) (7) TK333(1) TK111,112 TK641 (5) (10) TK133 TK515 TK3387 TK642 (8) (3b) (3a) (6) (11) TK421 (12a) (12b) 18
19. Chuyên đề tốt nghiệp Diễn giải trình tự sơ đồ1.1 như sau: (1a) Phản ánh trị giá vốn của hàng hoá đã tiêu thụ trong kỳ theo phương thức bán hàng trực tiếp. (1b) Khi đưa hàng đi gửi đại lý. (1c) Phản ánh trị giá vốn của hàng hoá đã tiêu thụ trong kỳ theo phương thức gửi hàng. (2) Bán hàng thu tiền ngay. (3a) bán theo phương thức trả góp. (3b) kỳ kết chuyển tiền lãi bán hàng trả góp. (4a) Các khoản chiết khấu thương mại , giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại thực tế phát sinh. (4b) Các khoản chiết khấu thương mại , giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại sang TK511 để xác định doanh thu thuần. (5) Tập hợp chi phí bán hàng phát sinh trong kỳ. (6) Tập hợp chi phí quản lý doanh nghiệp phát sinh trong kỳ. (7) Cuối kỳ kết chuyển doanh thu thuần để xác định kết quả. (8) cuối kỳ kết chuyển doanh thu hoạt động tài chính để xác định kết quả. (9) Cuối kỳ kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ sang TK911. (10) Cuối kỳ kết chuyển chi phí bán hàng sang TK911. (11) Cuối kỳ kết chuyển chi phí quản lý doanh nghiệp sang TK911. (12a) Kết chuyển lỗ. (12b) Kết chuyển lãi. Chú ý : Trong trường hợp doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp thì doanh thu bán hàng là doanh thu bao gồm cả thuế GTGT (tổng giá thanh toán). Khi đó để ghi nhận doanh thu bán hàng, kế toán ghi như sau: Nợ TK111,112 Có TK511 - Tổng giá thanh toán. Cuối kỳ xác định số thuế GTGT đầu ra. Nợ TK511 Có TK333(1) - Số thuế GTGT 19
20. Chuyên đề tốt nghiệp Các nghiệp vụ khác vẫn tương tự như trường hợp doanh nghiệp tính thuế theo phương pháp khấu trừ thuế. Sơ đồ 1.2: Trình tự kế toán bán hàng và kết quả bán hàng( Trường hợp doanh nghiệp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ). TK155, TK521,531 TK111, 156,157 TK632 TK911 532,333 TK511 112 TK111,112 (1c) (9) TK611 (4a) (4b) (2) (1c) (1b) (7) TK333(1) TK111,112 TK641 (5) (10) TK133 TK515 TK3387 TK642 (8) (3b) (3a) (6) (11) TK421 (12a) (12b) 20
21. Chuyên đề tốt nghiệp Diễn giải trình tự kế toán sơ đồ 1.2 như sau: (1a) Đầu kỳ kết chuyển trị giá vốn hàng tồn kho đầu kỳ. (1b) kết chuyển giá vốn hàng bán được tiêu thụ trong kỳ. (1c) Cuối kỳ kết chuyển trị giá vốn hàng tồn kho cuối kỳ. (2) Bán hàng thu tiền ngay. (3a) Hàng kỳ kết chuyển tiền lãi bán hàng trả góp. (3b) Hàng kỳ kết chuyển tiền lãi bán hàng trả góp. (4a) Các khoản chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại thực tế bị phát sinh. (4b) Kết chuyển các khoản chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại sang TK 511 để xác định doanh thu thuần. (5) Tập hợp chi phí bán hàng phát sinh trong kỳ. (6) Tập hợp chí phí quản lý doanh nghiệp phát sinh trong kỳ. (7) Cuối kỳ kết chuyển doanh thu thuần để xác định kết quả. (8) Cuối kỳ kết chuyển doanh thu hoạt động tài chính để xác định kết quả. (9) Cuối kỳ kết chuyển trị giá hàng bán sang TK911 (10) Cuối kỳ kết chuyển chi phí bán hàng sang TK911 (11) Cuối kỳ kết chuyển chi phí quản lý doanh nghiệp sang TK 911 (12a) Kết chuyển lỗ. (12b) Kết chuyển lãi 1.3.3. Sổ và báo cáo kế toán sử dụng Tuỳ thuộc từng hình thức kế toán áp dụng ở doanh nghiệp mà hệ thống sổ kế toán được mở để ghi chép, theo dõi, tính toán xử lý và tổng hợp số liệu lên các báo cáo kế toán. Dưới đây là các loại sổ sách được tổ chức theo 4 hình thức kế toán. * Hình thức sổ kế toán Nhật ký chung: + Kế toán sử dụng các loại sổ chủ yếu sau: Sổ Nhật ký chung: Sổ ghi phản ánh toàn bộ các nghiệp vụ kinh tế tài chính phát sinh theo trật tự thời gian phát sinh của chúng. - Sổ Nhật ký bán hàng, sổ nhật ký thu tiền, nhật ký tiền gửi ngân hàng 21
22. Chuyên đề tốt nghiệp - Sổ cái: TK 511, TK632, TK641, TK911 - Sổ chi tiết: TK511, TK632, TK641, TK642 * Hình thức sổ kế toán Chứng từ ghi sổ: + Kế toán sử dụng các loại sổ chủ yếu sau: - Sổ Đăng ký chứng từ ghi sổ: ghi theo trật tự thời gian các nghiệp vụ kinh tế tài chính phát sinh đã lập chứng từ ghi sổ. Sổ cái: TK511, TK632, TK641, TK911 Sổ chi tiết: TK511, TK632, TK641, TK642 *Hình thức sổ kế toán Nhật ký sổ cái: + Kế toán sử dụng các loại sổ chủ yếu sau: - Nhật ký sổ cái: Sổ này phản ánh tất cả các nghiệp vụ kinh tế tài chính phát sinh theo trật tự thời gian. *Hình thức sổ kế toán nhật ký chứng từ: Kế toán phản ánh tình hình tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả bán hàng trên các sổ sau: - Bảng kê số5: Tập hợp CPBH, CPQLDN. - Bảng kế số 6: bảng kê chi phí trả trước và chi phí phải trả. - Bảng kê số 10: Hàng gửi bán. - Bảng kê số 11: phải thu của khách hàng. - Nhật ký chứng từ số 8, nhật ký chứng từ số 10. - Các sổ chi tiết liên quan TK641, TK642, TK 511, TK911 và các sổ liên quan - Để cung cấp các thông tin kinh tế tài chính tổng hợp phục vụ yêu cầu quản trị doanh nghiệp và cho các đối tượng có liên quan doanh nghiệp phải lập các báo cáo kế toán theo qui định của nhà nước, các báo cáo sử dụng trong kế toán bán hàng và kết quả bán hàng là: - Báo cáo kết quả kinh doanh . - Báo cáo theo chỉ tiêu,doanh thu, chi phí. - Báo cáo tình hình thực hiện kế hoạch. - Báo cáo kế toán quản trị 22
23. Chuyên đề tốt nghiệp Chương 2 Thực trạng tổ chức kế toán bán hàng và xác định kết quả ở công ty Cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang 2.1.Đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh,quản lý sản xuất kinh doanh. 2.1.1.Quá trình hình thành và phát triển của Công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang. Công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang, tiền thân là Công ty thuốc lá Hà Bắc được thành lập vào tháng 6 năm 1986 theo nghị định 338 CP của chính phủ. Sau một thời gian hoạt động theo cơ chế bao cấp, đến tháng 4/1991 Công ty được sát nhập vào Liên hiệp thương nghiệp Hà Bắc và đổi tên là xí nghiệp kinh doanh thuốc lá Hà Bắc. Ngày 1/4/1997 tỉnh Hà Bắc được chia tách thành 2 tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh, Từ đó xí nghiệp có tên gọi là xí nghiệp kinh doanh thuốc lá Bắc Giang, chức năng chính là kinh doanh thương mại dịch vụ: Mua bán thuốc lá nguyên liệu, thuốc lá điếu. Năm 1992 khi nền kinh tế chuyển sang cơ chế thị trường khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, lại thêm tác động tích cực của quyết định số 2171/HĐBT (giao quyêền tự chủ cho các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh )đã tạo điều kiện cho xí nghiệp thoát khỏi sự giàng buộc của cơ chế cũ, xí nghiệp đã chuyển hướng từ thương mại dịch vụ sang sản xuất kinh doanh. Ngày 02 tháng 12 năm 2003, Công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang được thành lập theo Quyết định số 2646/QĐ - CT ngày 02 tháng 12 năm 2002 của Chủ tịch uỷ ban nhân dân tỉnh Bắc Giang trên cơ sở chuyển doanh nghiệp Nhà nước thành Công ty cổ phần. Sau một thời gian chuẩn bị hoàn thiện nội dung thủ tục chuyển đổi, Công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang đã chính thức đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh từ tháng 1 năm 2003 theo giấy phép kinh doanh số: 200300003 ngày 16 tháng 12 năm 2002. Địa chỉ trụ sở chính: Số 3 - Lý Thái Tổ - Thị Xã Bắc Giang. Địa chỉ trụ sở 2: Xã Song Mai - Thị Xã Bắc Giang. Quá trình chuyển đổi từ Doanh nghiệp Nhà nước sang Công ty cổ phần, đơn vị có nhiều thuận lợi nhưng khó khăn cũng không ít. 23
24. Chuyên đề tốt nghiệp *Khó khăn: Công cuộc hội nhập kinh tế quốc tế diễn biến rất nhanh chóng , nó biến đổi từng giờ, từng ngày gây nên nhiều phức tạp cho hoạt động sản xuất kinh doanh mà các doanh nghiệp nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ nói chung, Công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang nói riêng. Vốn thì ít chủ yếu là sử dụng vốn vay ngân hàng mà giá cả đầu vào thì tăng đến chóng mặt như xăng dầu, phân bón đã dẫn đến nguyên liệu đầu vào tăng như : Dưa chuột bao tử năm 2003, công ty thu mua với giá là:3.200 đến 3.500đ/1kg. Nhưng vụ xuân 2004 giá Dưa chuột bao tử tăng lên 5.000 đến 5.500đ/1kg. Nói chung tất cả các nguyên liệu đều tăng từ 50% đến 70%, nhưng giá xuất khẩu thì cạnh tranh khắc nghiệt không những không giữ được giá cũ mà còn phải giảm giá các sản phẩm. - Hội nhập kinh tế quốc tế là quy luật tất yếu của kinh tế thị trường, không chỉ cạnh tranh mặt hàng, cạnh tranh thị trường mà nó còn cạnh tranh quyết liệt giữa các nền kinh tế và đặc biệt là giữa các quốc gia. - Đối với đơn vị thì mặt hàng thuốc lá là mặt hàng chủ lực. Từ năm 1999 đến năm 2003 chưa bao giờ đơn vị gặp khó khăn như năm 2004, cả năm chỉ xuất được 100 tấn thuốc lá sợi và lá nguyên liệu vì thị trường nước nhập khẩu ra EU mà thuế thuốc lá EU tăng gấp nhiều lần giá trị lô hàng, không những rào cản thuế quan mà còn nhiều rào cản khác ngăn không cho hàng vào như là hàng thuốc lá của đơn vị xuất sang Séc, Slovakia thì phải cập cảng Hamburg (Đức) thì Đức yêu cầu muốn được vận chuyển hàng qua Đức chủ hàng phải đặt cọc 1,4 triệu ERO tương đương với gần 30 tỷ đồng VN. - Khó khăn thì nhiều nhưng khó khăn nhất với đơn vị là từ tháng 7/2004 đến nay ngân hàng thu vốn mà chỉ cho vay theo tỉ lệ tài sản thế chấp. Đây là khó khăn lớn nhất của đơn vị trong thời gian qua. Bên cạnh những khó khăn trên đây, thì quá trình hoạt động của doanh nghiệp cũng có nhiều thuận lợi, cụ thể nhưc sau: - Là một đơn vị sản xuất kinh doanh có tính tự chủ, năng động , có bạn hàng và những mặt hàng truyền thống đã hình thành từ nhiều năm nên khi tách ra thành lập Công ty cổ phần hoạt động theo mô hình mới Doanh nghiệp đã triển khai thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh theo mục tiêu phương án đã đề ra. 24
25. Chuyên đề tốt nghiệp - Được sự giúp đỡ của các nghành chức năng của tỉnh đã tạo điều kiện thuận lợi cho công ty thực hiện thành công dự án Chiên rau, củ quả và ép nước trái cây, tạo cho doanh nghiệp có thêm những thiết bị mới để sản xuất những thành phẩm mới. Mặt khác công ty bước đầu đã xây dựng được vùng nguyên liệu phục vụ chế biến tại Bắc Giang. - Dưới sự lãnh đạo của UBND tỉnh mà trực tiếp là Sở Thương mại và Du lịch đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp mở được văn phòng đại diện ở Nước ngoài làm cơ sở để doanh nghiệp mở rộng thị trường xuất khẩu. Đặc biệt là công ty đã có đội ngũ lãnh đạo đoàn kết thống nhất , trên dưới một lòng , chủ động, sáng tạo trong sản xuất kinh doanh, nên trong những năm qua Công ty đã hoàn thành tốt nhiệm vụ cấp trên giao, sản xuất kinh doanh có lãi, bảo toàn và phát triển vốn kinh doanh, ổn định việc làm và từng bước nâng cao đời sống người lao động trong doanh nghiệp. 2.1.2.Đặc điểm tình hình tổ chức bộ máy và hoạt động sản xuất của công ty 2.1.2.1. Vấn đề nhân sự: Khi mới thành lập Công ty có khoảng 100 cán bộ công nhân viên , trong quá trình sắp đặt lại cơ cấu tổ chức, tinh giảm biên chế, số lượng công nhân viên công ty giảm dần và đến nay còn khoảng 85 công nhân viên hoạt động. Trong đó: - Trình độ đại học: 15 người. - Trình độ trung học: 5 người. - Công nhân kỹ thuật và lao động phổ thông khoảng 65 người. 2.1.2.2. Đặc điểm tổ chức công ty. Đển đứng vững và phát triển trong nền kinh tế thị trường điều quan trọng là phải bố trí cơ cấu quản lý phù hợp với quy mô và khả năng sản xuất của công ty. Để phù hợp với quá trình tổ chức sản xuất kinh doanh , bộ phận quản lý của công ty được hình thành theo cơ cấu phòng ban với chức năng và nhiệm vụ khác nhau. Cơ cấu tổ chức quản lý của Công ty được thiết lập theo mô hình trực tuyến, Giám đốc là người đứng đầu có quyết định cao nhất, dưới là các phòng ban với chức năng và nhiệm vụ khác nhau. Sau đây là sơ đồ bộ máy quản lý của Công ty: 25
26. Chuyên đề tốt nghiệp * Biểu mẫu 1: Sơ đồ bộ máy quản lý của công ty Đại hội cổ đông Ban kiểm soát Hội đồng quản trị Phó GĐ KT Giám đốc Phó GĐ KD VP đại diện Trạm NL XN thuốc lá XK XN CB TP XK CH TP CN Ban ISO P. tổ chức HC P.kế toán tài vụ P. kế hoạch KD Ban dự án KT P. công nghệ 26
27. Chuyên đề tốt nghiệp - Hội đồng quản trị: là cơ quan quản trị cao nhất của công ty. gồm 3 thành viên: - Ban kiểm soát : là tổ chức kiểm soát mọi hoạt động sản xuất kinh doanh quản trị và điều hành của công ty. - Giám đốc là người đứng đầu chịu trách nhiệm điều hành chung toàn bộ công ty về hoạt động sản xuất kinh doanh. - Phó giám đốc kinh doanh: chịu trách nhiệm về lập kế hoạch, chỉ đạo kinh doanh. - Phó giám đốc kỹ thuật: chịu trách nhiệm về mặt kỹ thuật sản xuất của các phân xưởng trong công ty. - Các phòng ban và các đơn vị trực thuộc công ty gồm: + Phòng tổ chức Hành chính: Tổ chức về lao động tiền lương, quản lý về nhân sự và các chế độ về an toàn bảo hộ lao động, BHXH. + Phòng kế toán tài vụ: Có nhiệm vụ hạch toán trong nội bộ công ty và về mọi mặt hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty, xây dựng kế hoạch phân bổ chi tiêu hợp lý, hạch toán lỗ,lãi đáp ứng yêu cầu sản xuất và các hoạt động khác của công ty. + Phòng kế hoạch kinh doanh: có nhiệm vụ lập kế hoạch sản xuất kinh doanh, triển khai nhiệm vụ cho các phòng ban, các bộ phận, lên kế hoạch nhiệm vụ phương hướng hoạt động sản xuất kinh cho kỳ tới, nắm bắt và tổng hợp tình hình sản xuất kinh doanh của công ty. + Ban dự án kiến thiết: nghiên cứu và xây dựng toàn bộ các dự án của công ty, tổ chức thực hiện từng dự án theo kế hoạch đã được Hi đồng quản trị thông qua trình Giám đốc ký duyệt, tổ chức mọi hoạt động về kiến thiết, xây dựng cơ bản của công ty, chia trách nhiệm quản lý lao động, kỹ thuật, vật tư, tài sản, tài chính trong việc thiết kế thi công các công trình XDCB. + Văn phòng đại diện: Thay mặt công ty tiến hành giao dịch, trưng bày, giới thiệu sản phẩm và mở rộng thị trường, giải quyết một số công việc và thực hiện một số nhiệm vụ được Giám đốc Công ty giao tại nơi sở tại. + Trạm nguyên liệu: Là nơi thu mua, cất giữ nguyên vật liệu, đảm bảo cung 27
28. Chuyên đề tốt nghiệp ứng kịp thời để đưa nguyên liệu vào sản xuất. + Xí nghiệp thuốc lá xuất khẩu : Chuyên sản xuất thuốc lá sợi, thuốc lá bao. + Xí nghiệp chế biến thực phẩm xuất khẩu: chuyên chế biến các mặt hàng nông sản thực phẩm như; Tương ớt, Dưa bao tử dầm dấm, tàu vị yểu, Dứa đóng hộp, cà chua bi đóng lọ. + Cửa hàng thực phẩm công nghệ: Tổ chức quảng cáo giới thiệu sản phẩm mới, hướng dẫn người tiêu dùng. + Ban ISO: Công tác chặt chẽ với cơ quan tư vấn về các vấn đề đào tạo xây dựng hệ thống chất lượng ISO 9001 - 2000, đại diện cho Công ty giải quyết các vấn đề liên quan đến mọi công việc xây dựng, duy trì, cải tiến hệ thống chất lượng. + Phòng công nghệ: Tuân thủ nguyên tắc "bảo mật " về kỹ thuật công nghệ, trực tiếp hướng dẫn, giám sát, quản lý quy trình công nghệ, theo dõi quá trình sản xuất sản phẩm ở các đơn vị phụ thuộc theo đúng quy trình công nghệ đồng thời đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc theo hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001 - 2000. - Nhìn chung bộ máy quản lý của Công ty Cổ phần thuốc lá và chế biến thực phẩm Bắc Giang phù hợp với quy mô và tình hình thực tế của Công ty. 2.1.3. Đặc điểm quy trình sản xuất sản phẩm: - Do sản phẩm của Công ty rất đa dạng và phong phú , tính đặc thù cuả sản phẩm cũng khác nhau, do vậy mà quy trình sản xuất của từng mặt hàng không giống nhau. Công ty là một đơn vị chuyên sản xuất mặt hàng thực phẩm và thuốc lá do vậy mà quy trình sản xuất cũng đơn giản. Sơ đồ quy trình sản xuất sợi thuốc lá: Lá thuốc lá Hút chân không Thái sợi Trương nở sợi Sợi thuốc lá Phun H.liệu Làm nguội Sấy khô 28
29. Chuyên đề tốt nghiệp Đối với mặt hàng thực phẩm thì quy trình sản xuất của mỗi sản phẩm cũng khác nhau. * Quy trình sản xuất sản phẩm Dưa bao tử dầm dấm như sau: Dưa Rửa dưa Rót dịch Đóng lọ Bảo ôn Thanh trùng Tóm lại: Tuỳ theo đặc thù của sản phẩm, công ty sẽ áp dụng quy trình sản xuất khác nhau. 2.1.4. Đặc điểm tổ chức công tác kế toán : - Công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang thực hiện cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán theo hình thức tập trung. Sau đây là sơ đồ bộ máy kế toán cuả công ty: Sơ đồ số 02: Sơ đồ bộ máy kế toán Kế toán trưởng Kế toán tổng hợp Kế toán Kế toán tiền Kế toán Kế toán Kế toán VLCCDC lương BHXH TSCĐ công nợ TM,TGNH,TQ * Ghi chú: Quan hệ quản lý Quan hệ làm việc 29
30. Chuyên đề tốt nghiệp Phòng kế toán gồm 7 người: - Kế toán trưởng: là người đứng đầu chịu trách nhiệm về sổ sách kế toán của công ty, có nhiệm vụ kiểm tra đôn đốc quản lý kế toán viên, lập các kế hoạch tài chính giúp giám đốc có quyết định đúng đắn. - Kế toán tổng hợp : Tổng hợp các báo cáo kế toán của các bộ phận kế toán trong phòng, tập hợp các chi phí và tính giá thành sản phẩm. - Kế toán vật liệu công cụ dụng cụ: ghi chép, phản ánh tình hình Nhập, xuất, tồn nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ. - Kế toán tiền lương, BHXH: Theo dõi và thanh toán lương cho cán bộ công nhân viên, trích BHXH, BHYT theo đúng chế độ. - Kế toán TSCĐ: theo dõi tình hình tăng giảmTSCĐ trong doanh nghịêp và trích khấu hao. - Kế toán công nợ: Theo dõi sổ sách công nợ của khách hàng và thanh toán nội bộ công ty. - Kế toán tiền mặt, thủ quỹ, TGNH: Theo dõi tình hình thu chi tiền mặt, tình hình biến động tăng giảm TGNH kho bạc đồng thời quản lý quỹ tiền mặt theo đúng quy định. - Căn cứ vào yêu cầu quản lý, đặc điểm tổ chức, quy mô sản xuất kinh doanh của công ty cho nên việc hạch toán của công ty được áp dụng theo hình thức "Nhật ký chứng từ". Đây là hình thức kế toán tương đối phức tạp đòi hỏi trình độ cán bộ kế toán trong phòng phải tương đối cao và đồng đều. 30
31. Chuyên đề tốt nghiệp - Sơ đồ số 03 Trình tự ghi sổ kế toán 1 Chứng từ gốc 1 1 1a Sổ quỹ Bảng phân bổ 1b Bảng kê Nhật ký chứng từ 2 Thẻ và sổ kế toán chi tiết 3 4 Sổ Cái 5 Bảgn tổng hợp 6 chi tiết 7 6 Báo cáo tài chính Ghi chú: Ghi hàng ngày Đối chiếu kiểm tra Ghi cuối tháng (1): Hàng ngày căn cứ vào chứng từ gốc cùng loại, cùng định khoản để vào Nhật ký chứng từ, bảng phân bổ, bảng kê. Các chứng từ gốc có liên quan đến tiền mặt, ngoài việc ghi vào các sổ trên chứng từ tiền mặt còn được ghi vào sổ quỹ. Các chứng từ gốc có liên quan đến các đối tượng cần hạch toán chi tiết căn cứ vào chứng từ gốc phải ghi vào sổ,thẻ chi tiết. (1a,1b): căn cứ số liệu trên sổ quỹ để vào bảng kê số 1 và nhật ký chứng từ số 1. (2): Căn cứ vào số liệu trên thẻ và sổ kế toán chi tiết để vào nhật ký chứng từ. (3): Căn cứ vào số liệu trên Nhật ký chứng từ để ghi sổ cái tài khoản có liên quan. (4): Căn cứ vào sổ thẻ kế toán chi tiết để lập bảng tổng hợp kế toán chi tiết. (5): Kiểm tra đối chiếu Nhật ký chứng từ với bảng kê, giữa bảng tổng hợp chi tiết với sổ cái. 31
32. Chuyên đề tốt nghiệp (6): Căn cứ vào bảng kê, sổ cái, bảng tổng hợp chi tiết kế toán lập báo cáo tài chính có liên quan. Một số sổ sách mà công ty sử dụng là: Sổ kế toán tổng hợp: (Nhật ký chứng từ). - Các bảng kê. - Sổ cái các tài khoản. - Sổ kế toán chi tiết và bảng phân bổ. - Sổ quỹ tiền mặt, tiền gửi ngân hàng. - Nhật ký chứng từ gồm: số 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10. - Bảng kê gồm: số 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11. - Công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang kế toán hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên. - Công ty áp dụng thuế giá trị gia tăng (GTGT) theo phương pháp khấu trừ. - Niên độ kế toán công ty áp dụng được tính theo năm dương lịch, kỳ kế toán tính theo tháng. 2.2. Tình hình thực tế về kế toán bán hàng và kết quả bán hàng ở công ty Cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang. Để phục vụ tốt nhất cho nhu cầu xã hội trên cơ sở đạt được lợi nhuận cao nhất, thực hiện quá trình tiêu thụ sản phẩm sẽ quyết định sự tồn tại và phát triển của Doanh nghiệp. Để đạt được điều đó đối với một doanh nghiệp sản xuất đương nhiên mỗi doanh nghiệp phải không ngừng quản lý và hoàn thiện công tác hạch toán kế toán quá trình bán hàng và kết quả bán hàng. Kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng , xác định chính xác kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh theo đúng quy định của chế độ của tài chính. Kết quả của sản xuất được thể hiện bằng số liệu kế toán và nhiệm vụ của kế toán là phản ánh kiểm tra, giám sát tổ chức hạch toán toàn bộ quá trình này. Các quan hệ hạch toán kế toán gắn liền với toàn bộ quá trình sản xuất cho đến khi xác định được kết quả đó, đồng thời thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với Nhà nước 2.2.1. Phương thức bán hàng: Trong cơ chế thị trường doanh nghiệp muốn tồn tại và vươn lên thì bắt buộc 32
33. Chuyên đề tốt nghiệp phải năng động, sáng tạo, sản phẩm của công ty sản xuất ra phải bán được càng nhiều càng tốt. Để làm được điều đó đồng thời phải nâng cao chất lượng sản phẩm, mẫu mã sản phẩm phải đẹp, phong phú , giá thành hạ Công ty phải xác định được những phương thức tiêu thụ hợp lý, linh hoạt. Dựa vào đặc điểm tổ chức quản lý sản xuất cũng như đặc tính của sản phẩm Công ty đã lựa chọn các hình thức bán hàng chủ yếu sau: - Bán buôn: Hình thức này giúp hàng hoá được tiêu thụ nhanh vì sản lượng hàng hoá bán ra lớn, vốn được quay vòng nhanh và tránh được tồn đọng hàng hoá trong kho. Mặt khác hình thức này giúp cửa hàng được mở rộng quan hệ hợp tác kinh doanh với nhiều bạn hàng, nhờ đó có thể mở rộng thị trường tiêu thụ và mở rộng quy mô sản xuất. - Phương thức bán hàng qua cửa hàng giới thiệu sản phẩm của Công ty, phương thức này, theo phương thức này Công ty tiến hành ký hợp đồng với các cửa hàng dịch vụ. Chỉ khi nào khách hàng trả tiền hoặc chấp nhận thanh toán khi đó số sản phẩm đó mới được xác định là tiêu thụ, Doanh thu lúc này mới được ghi nhận. Để thu hút khách hàng cửa hàng đã sử dụng linh hoạt giá cả, giá bán hàng hoá dựa trên trị giá mua vào và giá cả thị trường sao cho bù đắp được các chi phí mua vào và có lãi. - Phương thức bán hàng xuất khẩu. Đây là phương thức tiêu thụ doanh thu chiếm tỷ trọng lớn trong tổng doanh thu của toàn Công ty. 2.2.2. Kế toán doanh thu bán hàng và thuế phải nộp nhà nước Doanh thu bán hàng của Công ty được ghi nhận khi hoàn thiện việc giao hàng và được khách hàng thanh toán và chấp nhận thanh toán. Hiện nay doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ do vậy doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là giá bán chưa có thuế GTGT. Do tình hình thực tế của kế toán bán hàng và kết quả bán hàng ở Công ty được xác định riêng theo từng mặt hàng. Do giá trị của mỗi lần xuất hàng để bán buôn thường rất lớn, các nhân viên phòng kinh doanh phải nộp hoá đơn bán hàng (hoá đơn GTGT) cho hàng bán ra. 33
34. Chuyên đề tốt nghiệp Hoá đơn bán hàng có giá trị như tờ lệnh xuất kho, đồng thời là cơ sở để kế toán theo dõi , ghi chép, phản ánh doanh thu bán hàng , theo dõi công nợ cũng như việc xuất tồn kho trên thẻ kho kế toán. Vậy chứng từ ban đầu làm căn cứ ghi sổ kế toán doanh thu bán hàng là Hoá đơn bán hàng, hoá đơn GTGT theo mẫu 01 GTKT - 3LL, hoá đơn TM, bảng kê bán lẻ của cửa hàng giới thiệu sản phẩm. - Kế toán sử dụng tài khoản: TK511 - doanh thu bán hàng hoá và cung cấp Dvụ. Trong đó: TK5111 - Dưa chuột bao tử. TK5112 - Cà chua bi. TK5113 - Thuốc lá sợi TK333 – Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước. Và các tài khoản liên quan khác như TK 111, TK112 - Sổ kế toán sử dụng: Nhật ký chứng từ. Sổ cái TK511, TK3331.s * Trình tự tổ chức hạch toán doanh thu bán hàng. - Đối với hình thức bán buôn: Theo phương pháp này hàng hoá được bán buôn trực tiếp tạo kho của cửa hàng, thông thường cửa hàng giao hàng theo hợp đồng kinh tế đã được ký kết từ trước. Khi xuất hàng giao cho khách , thủ kho lập hoá đơn GTGT, kế toán bán hàng sẽ vào bảng kê bán buôn (biểu 02 - GTGT), vào sổ chi tiết TK131"phải thu của khách hàng" hoặc sổ quỹ tiền mặt. Cuối tháng kế toán lên biểu tổng hợp bán ra làm căn cứ tính thuế GTGT. - Đối với hình thức bán lẻ qua cửa hàng giới thiệu sản phẩm của Công ty, tại các điểm bán lẻ đa số phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng hàng ngày của các tầng lớp dân cư, nên số lượng bán không nhiều lắm, tiền bán chủ yếu là thu trực tiếp bằng tiền mặt không có hoá đơn. Nhưng nếu khách hàng yêu cầu thì nhân viên bán hàng viết hoá đơn cho khách. Để theo dõi tình hình bán lẻ tại cửa hàng thì nhân viên bán hàng phải sử dụng thẻ quầy hàng để theo dõi tình hình nhập, xuất tồn của các loại hàng hoá 34
35. Chuyên đề tốt nghiệp trong quầy, sau 10 ngày kiểm kê một lần. Nhân viên bán hàng sẽ tính lượng bán ra trong 3 ngày đó, sau đó căn cứ vào thẻ quầy hàng, nhân viên bán hàng vào bảng kê số 05 - GTGT phản ánh toàn bộ số hàng đã tiêu thụ tại cửa hàng. Sau đó viết hoá đơn GTGT để làm căn cứ tính thuế đầu ra, cuối mỗi ngày nhân viên bán hàng sẽ kiểm tra toàn bộ số tiền bán hàng thu được trong ngày (Doanh thu theo giá tạm tính) để ghi vào phiếu nộp tiền. Phiếu này dùng để phản ánh số tiền nộp cho thủ quỹ theo từng loại tiền khác nhau. - Đối với phương thức bán hàng xuất khẩu: Khi nhận được hợp đồng mua hàng. Công ty sẽ xuất hàng đồng thời lập hoá đơn thương mại, trong trường hợp này áp dụng thuế suất thuế GTGT 0% trên doanh thu hàng xuất khẩu. Công ty cổ phần thuốc lá Thẻ quầy hàng Tờ số 05 và thực phẩm Bắc Giang Mã số 01 Tháng 12/ 2004 Cửa hàng GT sản phẩm Lạng Tên hàng: Dưa chuột bao tử Giang Ngày Tồn Tồn Tên người bán Nhập Xuất ĐG Thành tiền tháng đầu kỳ cuối kỳ 1 Hà 8 24 12 20 6.000 120.000 7 Hương 60 44 6.000 264.000 Cộng 708 4.248.000 ĐK: Nợ TK 111 4.672.800 Có TK 511.1 4.248.000 Có TK 333.1 424.800 35
36. Chuyên đề tốt nghiệp Căn cứ vào thẻ quầy hàng kế toán lập hoá đơn GTGT. Hóa đơn Mẫu số : 01 GTKT - 3LL Giá trị gia tăng Số:073113 Liên 3: (dùng để thanh toán) Ngày 02 tháng 12 năm 2004 Đơn vị bán hàng: Công ty Cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang Địa chỉ: Số 3 - Lý Thái Tổ - Thị Xã Bắc Giang Số tài khoản: 7309- 0073B Điện thoại: MS: Họ tên người mua hàng: Cửa hàng giới thiệu sản phẩm Lạng Giang. Tên đơn vị: Địa chỉ: Hình thức thanh toán: Tiền Mặt: MS: Đvt: đ. STT Tên hàng hóa, dịch vụ ĐVT SL Đơn giá Thành tiền A B C 1 2 3=1x2 1 Dưa chuột bao tử lọ 708 6.000 4.248.000 Cộng tiền 4.248.000 Thuế suất GTGT 10% Tiền thuế GTGT 424.800 Tổng cộng tiền thanh toán 4.672.800 Số tiền viết bằng chữ: Bốn triệu sáu trăn bảy mươi hai nghìn tám trăm đồng Người mua hàng Kế toán trưởng Thủ trưởng đơn vị (Ký, ghi họ tên) (Ký, ghi họ tên) ( Ký, đóng dấu,ghi họ tên) 36
37. Chuyên đề tốt nghiệp Căn cứ vào hóa đơn GTGT số: 073113 ngày 02/12/2004 kế toán lập phiếu thu như sau: Công ty Cổ phần thuốc lá và Phiếu thu Số:06 thực phẩm Bắc Giang Địa chỉ: Lý Thái Tổ - BG Ngày 02/12/2004 Nợ TK111 Có TK511, TK3331 Họ và tên: Cửa hàng giới thiệu sản phẩm Lạng Giang Địa chỉ: Bắc Giang Lý do: Thu tiền bán Dưa chuột bao tử. Số tiền: 4.672.800 (Viết bằng chữ) Bốn triệu sáu trăm bảy hai nghìn tám trăm đồng. Kèm theo: 01 chứng từ gốc. Đã nhận đủ số tiền: (Viết bằng chữ) Bốn triệu sáu trăm bảy hai nghìn tám trăm đồng. Thủ trưởng đơn vị Kế toán trưởng Người lập phiếu Người nộp tiền Thủ quỹ - Phiếu nộp tiền: Phiếu này dùng để phản ánh số tiền nộp cho thủ quỹ theo từng loại tiền khác nhau. Giấy nộp tiền Loại tiền Số lượng Số tiền 100.000 20 2.000.000 50.000 25 1.250.000 20.000 20 400.000 10.000 50 500.000 5.000 100 500.000 2.000 5 10.000 1.000 12 12.000 200 4 800 Cộng 4.672.800 ấn định số tiền bằng chữ: Bốn triệu sáu trăm bảy mươi hai nghìn tám trăm đồng. 37
38. Chuyên đề tốt nghiệp Trong tháng 12/2004 có một số hoá đơn GTGT sau. Hóa đơn Mẫu số : 01 GTKT - Giá trị gia tăng 3LL Liên 3: (dùng để thanh toán) Số:073114 Ngày 05 tháng12 năm 2004 Đơn vị bán hàng: Công ty Cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang Địa chỉ: Số 3 - Lý Thái Tổ - Thị Xã Bắc Giang Số tài khoản: 7309- 0073B Điện thoại: MS: Họ tên người mua hàng: Cửa hàng Lương thực Minh Long Tên đơn vị: Địa chỉ: Hình thức thanh toán: Tiền Mặt: MS: Đvt: đ. STT Tên hàng hóa, dịch vụ ĐVT SL Đơn giá Thành tiền A b C 1 2 3=1x2 1 Dưa chuột bao tử lọ 1422 5.800 8.247.600 2 Cà chua bi lọ 1523 6.300 9.594.900 Cộng tiền 17.842.500 Thuế suất GTGT 10% tiền thuế 1.784.250 Số tiền viết bằng chữ: Mười chín triệu sáu trăm hai mươi sáu 19.626.750 nghìn bảy trăm năm mươi đồng. Người mua hàng Kế toán trưởng Thủ trưởng đơn vị (Ký, ghi họ tên) (Ký, ghi họ tên) ( Ký, đóng dấu,ghi họ tên) Vì cửa hàng lương thực Minh Long chưa trả tiền hàng (nhưng đã chấp nhận thanh toán số hàng hoá trên). Kế toán căn cứ vào hoá đơn GTGT số 073114 ngày 05/12/2004 kế toán lập định khoản. Nợ TK131 19.626.750 (SCT cửa hàng LTML) 19.626.750 Có TK511 17.842.500 38
39. Chuyên đề tốt nghiệp Có TK1. 1.784.250 Trong tháng 12/2004 Công ty có ký hợp đồng bán thuốc lá sợi cho DALVK CO,.LTD. Sau khi xuất hàng thủ kho lập hoáđơn thương mại. Trường hợp này áp dụng thuế GTGT 0% trên doanh thu. Công ty cổ phần thuốc lá Hoá đơn thương mại Ngày 16/12/2004 và thực phẩm Bắc Giang Từ Bắc Giang Đến Liên Bang Nga STT Tên hàng hoá Số lượng (tấn) Đơn giá(USD) Thành tiền 1 Thuốc lá sợi 10 153 1.153 Cộng tiền 1.153 Người mua hàng Kế toán trưởng Thủ trưởng đơn vị (Ký, ghi họ tên) (Ký, ghi họ tên) ( Ký, đóng dấu,ghi họ tên) - Trong tháng 12/2004 Công ty sử dụng TG hạch toán là 15.500đ/USD. Căn cứ vào hoá đơn thương mại kế toán ghi nhận doanh thu theo định khoản sau. Nợ TK131 17.871.500(1.153x15.500) Có TK511 17.871.000 39
40. Chuyên đề tốt nghiệp Tổng hợp các số liệu phát sinh ở trên kế toán ghi vào Nhật ký chứng từ số 8. Nhật ký chứng từ số 8 Tháng 12/2004 Ghi có các TK STT Tên khách hàng 511 Cộng Ghi nợ các TK 1 Cửa hàng giới thiệu sản 111 4.248.000 4.248.000 phẩm 2 Cửa hàng lương thực 131 19.626.750 19.626.750 Minh Long 3 Xuất khẩu 131 17.871.500 17.871.500 Cộng 5.148.866.000 Ngày 07/12/2004 Người lập Kế toán trưởng Nhật ký chứng từ số 10 Tháng 12/2004 Ghi có các TK STT Tên khách hàng 3331 Cộng Ghi nợ các TK 1 Cửa hàng giới thiệu sản 111 424.800 424.800 phẩm 2 Cửa hàng lương thực 131 1.784.250 1.784.250 Minh Long Cộng 514.886.600 514.886.600 Ngày 08/12/2004 Người lập Kế toán trưởng 40
41. Chuyên đề tốt nghiệp Sổ cái TK511 (Trích) Tháng12/2004 Số dư đầu năm Nợ Có Ghi có các Tk đối T1 T2 T12 Cộng ứng với Nợ TK này 911 5.148.866.000 5.148.866.000 Công PS nợ 5.148.866.000 5.148.866.000 Công PS có 5.148.866.000 5.148.866.000 Số dư cuối kỳ Ngày31 tháng 12 năm2004 Kế toán ghi sổ Kế toán trưởng 2.2.3. Kế toán các khoản giam trừ doanh thu bán hàng * Kế toán giảm gia hàng bán và kế toán hàng bán bị trả lại. TK sử dụng: TK531 - Giảm giá hàng bán TK532 - Hàng bán bị trả lại Sổ kế toán sử dụng: Nhật ký chứng từ số 8. Sổ cái TK 531. Sổ cái TK532. Do đặc điểm của Công ty cổ phần thuốc lá vàthực phẩm Bắc Giang chuyên sản xuất các mặt hàng thuốc lá sợi, Dưa chuột bao tử, Cà chua bi Đây là các mặt hàng thực phẩm do vậy Công ty rất chú trọng đến chất lượng cũng như vệ sinh an toàn thực phẩm. Do đó trước khi nhập kho cũng như xuất kho thành phẩm, thành phẩm được kiểm tra rất nghiêm ngặt về chất lượng cũng như hạn sử dụng. vì vậy trong Công ty rất ít xảy ra trường hợp giảm giá hàng bán và hàng bán bị trả lại do hàng kém chất lượng và sai quy cách chủng loại. Trong tháng 12/2004 không phát sinh các nghiệp vụ này nên em xin được 41
42. Chuyên đề tốt nghiệp phép không trình bày ở đây. * Kế toán chiết khấu thương mại: TK sử dụng: TK521 - Chiết khấu thương mại. TK111, TK112, TK131 Sổ kế toán sử dụng. NKCT số 8. Sổ cái TK521. Chiết khấu thương mại là biện pháp để nâng cao khối lượng hàng tiêu thụ trong kỳ. Nếu trong kỳ khách hàng mua với khối lượng lớn thì khách hàng sẽ được hưởng chiết khấu. Trong tháng 12/2004 không có khách hàng nào mua với khối lượng lớn được hưởng chiết khấu thương mại. Do vậy em xin phép không trình bày ở phần này. 2.2.4. Kế toán tình hình thanh toán với khách hàng. TK sử dụng. TK131 - Phải thu của khách hàng. TK511, TK111,TK112 Sổ kế toán sử dụng NKCT số 8. Sổ cái TK 131 Khi phát sinh các nghiệp vụ bán hàng mà bán chịu thì kế toán phải căn cứ vào hoá đơn GTGT, hoá đơn thương mại để ghi sổ chi tiết. 42
43. Chuyên đề tốt nghiệp Sổ cái TK131 dùng để phản ánh số phát sinh các khoản phải thu của khách hàng. Sổ cái TK131 (Trích) Tháng12/2004 Số dư đầu năm Nợ Có 250.690.100 Ghi có các Tk đối T1 T2 T12 Cộng ứng với Nợ TK này 511 37.506.500 37.506.500 3331 1.785.000 1.785.000 Công PS nợ 350.670.200 350.670.200 Công PS có 495.600.712 495.600.712 Số dư cuối kỳ (nợ) 105.759.588 Ngày31 tháng 12 năm2004 Kế toán ghi sổ Kế toán trưởng 2.2.5. Kế toán giá vốn hàng bán: Tài khoản sử dụng: TK632 - Giá vốn hàng bán TK155, TK111, TK112 Sổ kế toán sử dụng: NKCT số 8 Sổ cái TK 632 Do đặc điểm của Công ty sản xuất hàng thực phẩm. Do vậy Công ty tính giá thành phẩm xuất kho theo phương pháp Nhập trước xuất trước. Phương pháp này dực trên giả định hàng nào nhập trước sẽ được xuất trước và lấy đơn giá xuất bằng đơn gia nhập. Trị giá hàng tồn kho cuối kỳ được tính theo đơn giá của những lần nhập sau cùng. Trong tháng 12/2004 Có tình hình nhập xuất hàng hoá như sau. 43
44. Chuyên đề tốt nghiệp - Đối với mặt hàng dưa chuột bao tử Tồn đầu kỳ : 708 lọ, Đơn giá 4.100 Ngày 6/12/2004 Công ty xuất cho cửa hàng giới thiệu sản phẩm lạng Giang: 708 lọ. Ngày 7/12 Công ty nhập kho: 1.600 lọ. Ngày 8/12 Công ty xuất: 1.500 lọ Trị giá vốn của mặt hàng dưa chuột là: 708x4.100 = 2.902.800 - Đối với mặt hàng thuốc lá sợi. Tồn đầu kỳ: 5 Tấn, Đơn giá 1.560.000đ/tấn Ngày 1/12 Nhập : 12 Tấn, Đơn giá 1.570.000đ/tấn Ngày 10/12 xuất 10 tấn bán cho DALVK CO,.LTD - Liên Bang Nga. Vậy trị giá vốn của 10 tấn thuốc lá sợi là (5x1.560.000) + (5x1.570.000) = 15.650.000. Căn cứ vào tình hình nhập xuất trên kế toán đinh khoản . Nợ TK632 2.902.800 Có TK155 2.902.800 Nợ TK632 15.650.000 Có TK155 15.650.000 Nhật ký chứng từ số 8 tháng 12/2004 Ghi có các TK STT Tên khách hàng 155 Cộng Ghi nợ các TK 1 Cửa hàng giới thiệu 632 2.902.800 2.902.800 sản phẩm Lạng Giang 2 Xuất khẩu Sang 632 15.650.000 15.650.000 LBNga Cộng 4.871.310.000 Ngày 15/12/2004 Người lập Kế toán trưởng 44
45. Chuyên đề tốt nghiệp Căn cứ vào CTGS đã lập ở trên kế toán vào sổ cái TK632 Sổ cái TK632 (Trích) Tháng12/2004 Số dư đầu năm Nợ Có Ghi có các TK đối T1 T2 T12 Cộng ứng với Nợ TK này 155 4.871.310.000 4.871.310.000 Cộng PS nợ 4.871.310.000 4.871.310.000 Cộng PS có 4.871.310.000 4.871.310.000 Số dư cuối kỳ (nợ) Ngày31 tháng 12 năm2004 Kế toán ghi sổ Kế toán trưởng 2.2.6. Kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp. Để thuận lợi cho việc xác định kết quả từng mảng hoạt động kinh doanh cũng như đảm bảo cung cấp thông tin nhanh cho yêu cầu quản trị doanh nghiệp của ban lãnh đạo kế toán đã theo dõi riêng chi phí, doanh thu, lợi nhuận của từng khối hoạt động. Do đó chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp trong quá trình hạch toán cũng được kế toán tập hợp, phân bổ hết cho số hàng bán ra của kỳ đó không để lại đến kỳ sau. 2.2.6.1. Kế toán chi phí bán hàng. Nội dung: CPBH của Công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang bao gồm các khoản chi phí phát sinh trong quá trình tiêu thụ hàng hoá. CPBH phân bổ cho toàn bộ hàng tiêu thụ trong kỳ phục vụ cho việc xác định kết quả bán hàng. như CP nhân viên bán hàng, lương, BHXH, BHYT, KPCĐ, CP vận chuyển, bốc vác, lưu kho, giao nhận, điện nước, điện thoại, chi phí bằng tiền khác Công ty kinh doanh đảm bảo có lãi, bù đắp chi phí chi ra khi thực hiện kinh doanh, mua văn phòng phẩm, tiếp khách, xăng dầu, công tác phí Đồng thời 45
46. Chuyên đề tốt nghiệp phòng kinh doanh lập chứng từ chứng minh các khoản chi đó là có thực, hợp lý để kế toán căn cứ tập hợp chi phí bán hàng. Tài khoản kế toán sử dụng: TK641 - Chi phí bán hàng. TK111,TK112, TK131 và các tài khoản liên quan. - Sổ kế toán sử dụng. NKCT số 01. Sổ cái TK641. Công ty Cổ phần thuốc lá và Phiếu chi Số:09 thực phẩm Bắc Giang Địa chỉ: Lý Thái Tổ - BG Ngày 09/12/2004 Nợ TK641 Có TK111 Họ và tên: Nguyễn Thanh Tùng Địa chỉ: Phòng kinh doanh Lý do: Chi Lương cho bộ phận bán hàng Số tiền: 20.000.000 ( Viết bằng chữ) Hai mươi triệu đồng. Kèm theo: 01 chứng từ gốc. Đã nhận đủ số tiền: ( Viết bằng chữ) Hai mươi triệu đồng. Thủ trưởng đơn vị Kế toán trưởng Người lập phiếu Người nộp tiền Thủ quỹ Căn cứ vào phiếu chi kế toán lập định khoản. Nợ TK641 20.000.000 CóTK111 20.000.000 46
47. Chuyên đề tốt nghiệp Căn cứ vào phiếu chi số 09 ngày 09 tháng 12 năm 2004 kế toán lập NKCT số 01 Nhật ký chứng từ số 01 Tháng 12/2004 Ghi có các TK Cộng STT Tên khách hàng 111 Ghi nợ các TK 1 Chi tiền lương bộ phận 641 20.000.000 20.000.000 BH Cộng 109.670.000 109.670.000 Ngày 14/12/2004 Người lập Kế toán trưởng Căn cứ vào NKCT số 01 đã lập ở trên và một số chứng từ khác kế toán vào sổ cái TK641. Sổ cái TK641 (Trích) Tháng12/2004 Số dư đầu năm Nợ Có Ghi có các Tk đối T1 T2 T12 Cộng ứng với Nợ TK này 111 20.000.000 20.000.000 111 40.400.000 40.400.000 Công PS nợ 109.670.000 109.670.000 Công PS có 109.670.000 109.670.000 Số dư cuối kỳ (nợ) Kế toán ghi sổ Kế toán trưởng 47
48. Chuyên đề tốt nghiệp 2.2.6.2. Kế toán CPQLDN Chi phí QLDN là chi phí gián tiếp chỉ phục vụ cho quá trình quản lý liên quan đến toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp. Cũng giống CPBH, CPQLDN tập hợp cho từng hoạt động kinh doanh. CPQLDN bao gồm: CPnhân viên quản lý, lương, BHXH, BHYT, KPCĐ. chi phí công cụ, văn phòng phẩm, khấu hao TSCĐ, điện thoại, chi phí khác bằng tiền Tài khoản sử dụng; TK642 - Chi phí QLDN. TK111,TK112, TK131 và các tài khoản liên quan đến hoạt động quản lý doanh nghiệp. Sổ kế toán sử dụng: NKCT số 01 Sổ cái TK642 Theo báo cáo tháng 12/2004 tại văn phòng Công ty có Phát sinh các khoản chi phí như sau: Công ty Cổ phần thuốc lá và Phiếu chi Số10 thực phẩm Bắc Giang Địa chỉ: Lý Thái Tổ - BG Ngày 10/12/2004 Nợ TK641 Có TK111 Họ và tên: Nguyễn Thanh Tùng Địa chỉ: Phòng kinh doanh Lý do: Chi Lương cho bộ phận bán hàng Số tiền: 50.000.000 ( Viết bằng chữ) Năm mươi triệu đồng. Kèm theo: 01 chứng từ gốc. Đã nhận đủ số tiền: ( Viết bằng chữ). Năm mươi triệu đồng Thủ trưởng đơn vị Kế toán trưởng Người lập phiếu Người nộp tiền Thủ quỹ Căn cứ vào phiếu chi kế toán lập định khoản Nợ TK642 50.000.000 Có TK111 50.000.000 48
49. Chuyên đề tốt nghiệp Căn cứ vào phiếu chi số 10 ngày 10 tháng 12 năm 2004 kế toán lập NKCT số 01 Nhật ký chứng từ số 01 Tháng 12/2004 Ghi có các TK STT Tên khách hàng 111 Cộng Ghi nợ các TK 1 Chi tiền lương bộ phận 642 50.000.000 50.000.000 quản lý doanh nghiệp Cộng 23.525.000 23.525.000 Ngày 17/12/2004 Người lập Kế toán trưởng Căn cứ vào NKCT số 01 đã lập ở trên và một số chứng từ khác kế toán vào sổ cái TK642. Sổ cái TK642 (Trích) Tháng12/2004 Số dư đầu năm Nợ Có Đv:đ Ghi có các Tk đối ứng T1 T2 T12 Cộng với Nợ TK này 111 50.000.000 50.000.000 Công PS nợ 23.525.000 23.525.000 Công PS có 23.525.000 23.525.000 Số dư cuối kỳ (nợ) Kế toán ghi sổ Kế toán trưởng 49
50. Chuyên đề tốt nghiệp 2.2.7. Kế toán kết quả bán hàng Để phản ánh kết quả bán hàng kế toán sử dụng TK911 và các Tk có liên quan khác đến quá trình bán hàng và xác định kết quả bán hàng. Sổ kế toán sử dụng: Bảng xác định kết quả kinh doanh, Báo cáo kết quả tiêu thụ. Tk911 "Xác định kết quả kinh doanh" Đơn vị tính: 1.000đ Ghi nợ TK911, ghi có các TK Ghi có TK, ghi nợ các TK Số hiệu TK Số tiền Số hiệu TK Số tiền 632 4.871.310 511 5.148.866 641 109.670 642 23.525 421 144.361 Cộng:5.148.866 Cộng 5.148.866 Người lập Kế toán trưởng. 50
51. Chuyên đề tốt nghiệp Báo cáo kết quả Bán hàng tháng 12 năm 2004 ĐV tính:1.000đ Chỉ tiêu Cửa hàng thực Tổng Cộng phẩm Bắc Giang 1. Doanh thu theo 5.148.866 hoá đơn 2. Các khoản giảm 0 trừ 3. Doanh thu 5.148.866 thuần 4. Giá vốn hàng 4.871.310 bán 5. Lợi nhuận gộp 277.665 6. Chi phí bán 109.670 hàng 7. Chi phí quản lý 23.525 doanh nghiệp 8. Lợi nhuận trước 144.361 thuế Ngày 31 tháng 12 năm 2004. Kế toán tổng hợp Kế toán trưởng Báo cáo kết quả tiêu thụ thành phẩm hàng năm có thể nói rấngnr xuất thành phẩm Công ty hoàn toàn thực hiện chế độ tự chủ về tài chính lấy thu nhập bù đắp chi phí và có lãi. Trên cơ sở hoàn thành tốt kế hoạch trên giao và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với nhà nước. 51
52. Chuyên đề tốt nghiệp Chương 3 Những biện pháp phương hướng nhằm hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và kết quả bán hàng ở công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang 3.1 Nhận xét, đánh giá khái quát về công tác kế toán bán hàng và kết quả bán hàng ở công ty Cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang. Sau thời gian thực tập tại phòng kế toán của Công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang., được tìm hiểu,tiếp xúc với thực tế công tác quản lý nói chung và công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả ở công ty. Cùng với sự đổi mới sâu sắc cơ chế quản lý kinh tế, các doanh nghiệp chuyển đổi từng bước hoà nhập chung vào nền kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước, những vấn đề lý luận và thực tiễn trong quản lý sản xuất kinh doanh hiện nay đang được quan tâm vì vậy là tiền đề cơ bản để xây dựng một cơ chế quản lý kinh tế hoàn thiện. Hạch toán kế toán là bộ phận cấu thành quan trọng của doanh nghiệp. Trong cơ chế kinh tế mới nó đòi hỏi bức thiết phải xây dựng hoàn thiện tổ chức kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng. Đó là vấn đề cơ bản nhất hiện nay bởi nó là nền tảng của toàn bộ tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp sản xuất nói chung và Công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang. 3.1.1. Những ưu điểm: Là một công ty sản xuất kinh doanh – Công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang đã và đang xây dựng một cơ chế quản lý sản xuất kinh doanh mới nhằm phù hợp với nền kinh tế thị trường sản xuất kinh doanh bước đầu đem lại hiệu quả. Trong điều kiện khắc nghiệt của cơ chế thị trường công ty đã đứng vững và ngày càng khẳng định vai trò của mình trong sản xuất kinh doanh các mặt hàng phục vụ nhu cầu trong và ngoài tỉnh, ngoài ra còn mở rộng sản xuất kinh doanh hàng xuất khẩu ra nước ngoài. Với hình thức, phương thức sản xuất kinh doanh đa dạng phong phú, nhằm tạo ra hiệu quả sản xuất kinh doanh ngày càng cao (năm sau cao hơn năm trước), đảm bảo đời sống ổn định cho người lao động trong toàn công ty 52
53. Chuyên đề tốt nghiệp * Hình thức tổ chức công tác kế toán và bộ máy kế toán của công ty nhìn chung là phù hợp với đặc điểm tổ chức kinh doanh ở công ty.Vì vậy việc áp dụng hình thức tổ chức bộ máy kế toán tập trung – phân tán là hợp lý. Đảm bảo được hiệu quả hoạt động của phòng kế toán, các nhân viên kế toán được phân công công việc khá khoa học, luôn luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ. Hình thức kế toán Nhật ký chứng từ,phù hợp với đặc điểm sản xuất của Công ty.Công ty hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên là phù hợp với tình hình nhập – xuất hàng hoá diễn ra thường xuyên liên tục ở công ty. Tạo điều kiện thuận lợi cho công tác kế toán bán hàng, hệ thống tài khoản thống nhất giúp kế toán ghi chép, phản ánh chính xác các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. * Hệ thống chứng từ kế toán dùng để phản ánh các nghiệp vụ kinh tế liên quan đến bán hàng được sử dụng đầy đủ đúng chế độ chứng từ kế toán nhà nước. Trình tự luân chuyển chứng từ hợp lý tạo điều kiện hạch toán đúng, đủ, kịp thời quá trình bán hàng. * Công ty chủ yếu dùng vốn vay ngắn hạn của ngân hàng để mua hàng hoá, sở dĩ như vậy công ty có thể vay ngân hàng với khối lượng lớn là do công ty làm ăn có hiệu quả tạo được uy tín với ngân hàng. * Công tác kế toán xác định kết quả bán hàng ở công ty dễ thực thi, cách tính đơn giản và tổng kết tính toán một cách chính xác , giúp cho ban lãnh đạo công ty thấy được xu hướng kinh doanh trong thời gian tới để đầu tư vào thị trường nào, mặt hàng nào, có cần thay đổi phương thức bán hàng không. Công ty thường xuyên tổ chức hướng dẫn , kiểm tra công tác ở các đơn vị nội bộ công ty nhằm phát hiện kịp thời những khuyết điểm tồn tại của kế toán đơn vị trực thuộc để kế toán đơn vị thực hiện đúng, đầy đủ , thống nhất trong toàn công ty. 3.1.2. Bên cạnh những ưu điểm công ty còn một số tồn tại cần khắc phục - Với mô hình của công ty tương đối lớn, sự quản lý chỉ đạo của Công ty hiện nay việc bán hàng nội bộ còn rất nhiều hạn chế , trách nhiệm thanh toán khi nhận hàng hoá của công ty giao để bán còn chậm chưa nghiêm túc, nhiều đơn vị còn mang tính ỷ lại, trông chờ. Quản lý chỉ đạo nguồn hàng kinh doanh chưa có 53
54. Chuyên đề tốt nghiệp sự thống nhất cao dẫn đến nhiều đơn vị trong cùng công ty khai thác cùng nguồn hàng, bán cho cùng một khách hàng, giá cả có sự cạnh tranh, hiệu quả kinh doanh chưa cao. - Chế độ kế toán của công ty hiện nay đang áp dụng là hình thức Sổ nhật ký chứng từ, hình thức sổ này chưa sử dụng kế toán máy, cần thay đổi hình thức Nhật ký chung hoặc hình thức chứng từ ghi sổ để có thể áp dụng kế toán máy phù hợp với hiện nay. - Kế toán công nợ của công ty hiện nay còn nhiều hạn chế dẫn đến phát sinh công nợ dây dưa khó đòi , công nợ không có khả năng thanh toán,ảnh hưởng đến vốn kinh doanh của công ty. Hàng năm công ty trích lập khoản dự phòng phải thu khó đòi. 3.2.Phương hướng nhằm hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và kết quả bán hàng ở công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang. 3.2.1. Yêu cầu của việc hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng. Công tác hạch toán cần xác định các nguyên tắc cơ bản , tổ chức công tác này hợp lý khoa học là một trong những yêu cầu cơ bản trong quản lý kinh tế ở doanh nghiệp thương mại, Muốn vậy cần phải: + Đảm bảo nguyên tắc chung trong công tác tổ chức như: Thống nhất tập trung dân chủ và tính độc lập tương đối trong phạm vi nghành cũng như trong phạm vi doanh nghiệp . Tính thống nhất sẽ đảm bảo thu thập thông tin, tài liệu,số liệu đồng bộ kịp thời trên cơ sở thống nhất về chuyên môn, phương pháp hạch toán sử dụng mẫu biểu, tập hợp số liệu. Sự thống nhất này được biểu hiện dưới hình thức tập trung dân chủ nhằm điều khiển chỉ đạo và thực hiện tốt mọi mặt công tác kế toán. Song đối với đơn vị trực thuộc cần có tính tương đối, nhằm phát huy tính chủ động sáng tạo và quyền bình đẳng trong quản lý kinh doanh. + Đảm bảo kết hợp chặt chẽ giữa ba loại hình hạch toán (hạch toán kế toán, thống kê, nghiệp vụ) xây dựng tổ chức tốt ngay từ đầu hạch toán nghiệp vụ là cơ sở quan trọng giúp hạch toán kế toán thực hiện tốt chức năng quản lý vật tư tiền vốn trong quá trình kinh doanh. 54
55. Chuyên đề tốt nghiệp + Đảm bảo tổ chức hạch toán đơn giản rõ ràng, phân trách nhiệm hợp lý khoa học áp dụng phương pháp hạch toán hiện đại nhằm nâng cao năng suất lao động kế toán. + Đảm bảo phù hợp với đặc điểm và nhiệm vụ kinh doanh của doanh nghiệp dựa trên sự thực hiện những chính sách kinh tế tài chính của nhà nước. 3.2.2. Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng ở công ty cồ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang * Trình tự luân chuyển bán hàng qua kho theo phương thức thanh toán ngay: Một số đơn vị trực thuộc Công ty đã giảm bớt một trong các khâu của nghiệp vụ bán hàng qua kho như sau:Thủ kho vừa là người xuất hàng ,vừa là người thu tiền hàng của khách cuối cùng thủ kho lập bảng kê số hàng đã bán, kế toán căn cứ bảng kê nộp cho thủ quỹ. Việc bán hàng này thuận tiện cho khách mua hàng nhưng chưa đúng với trình tự luân chuyển bán hàng qua kho mà chế độ đã quy định , việc kế toán lập hoá đơn GTGT, ghi chép phản ánh doanh thu bán hàng, tính giá vốn hàng bán có chính xác hay không cần phụ thuộc vào độ trung thực của thủ kho.Như vậy có sự sơ hở trong việc quản lý tiền hàng. Hướng hoàn thiện: Cần tách rời nghiệp vụ giao hàng và nghiệp vụ thu tiền hàng của khách ở thủ kho, thựch hiện thống nhất việc bán hàng qua kho theo đúng trình tự chế độ quy định. Người mua đề nghị mua hàng kế toán trưởng lập hoá đơn GTGT, lập phiếu thu sau đó có sự kiểm duyệt của kế toán trưởng và Giám đốc công ty, thủ quỹ căn cứ phiếu thu, thu tiền nhập quỹ, thủ kho căn cứ phiếu xuất kho xuất . hàng giao cho khách. Nhằm tăng cường công tác đối chiếu nội bộ , giảm bớt sự nhầm lẫn cho thủ kho , tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý tiền hàng một cách chặt chẽ đúng chế độ. - Quá trình bán hàng phát sinh công nợ phải thu, nhưng không thu được do khách hàng làm ăn thua lỗ, phá sản .Hàng năm công ty chưa trích lập dự phòng phải thu khó đòi nhằm tạo một khoản dự phòng khi giải quyết công nợ phải thu không được ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh toàn công ty. 55
56. Chuyên đề tốt nghiệp - Hướng hoàn thiện: Cần thực hiện việc trích lập dự phòng như chế độ cho phép, khoản trích lập dự phòng không vượt quá số lợi nhuận đơn vị đạt được và ghi vào chi phí quản lý doanh nghiệp trên cơ sở dự tính các khoản phải thu khó đòi không có khả năng đòi được trong năm quyết toán. cuối năm khi trích lập đơn vị ghi Nợ TK 642(6426) “chi phí dự phòng” Có TK 139 “dự phòng phải thu khó đòi” Trong kỳ hạch toán phát sinh khoản phải thu khó được sử lý, kế toán ghi. Nợ TK 642 (số tiền phải thu khó đòi được sử lý) Có TK131, 138 “phải thu khách hàng, phải thu khác” Đồng thời mở sổ theo dõi khoản này vào tài khoản 004 ngoài bảng. Nợ TK 004 Cuối niên độ kế toán hoàn nhập toàn bộ khoản dự phòng đã trích cuối năm trước và trích lập dự phòng cho năm sau. Nợ TK139 (Hoàn nhập toàn bộ khoản dự phòng khó đòi) Có Tk 711 “thu nhập khác” Nợ TK 642 “trích lập dự phòng cho năm sau” Có TK139 Trường hợp khoản công nợ đã được xử lý mà thu hồi được kế toán căn cứ vào số tiền thu được ghi. Nợ TK 111,112 (số tiền thu được của công nợ khó đòi đã xử lý) Hoàn thiện tổ chức kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng là phần việc cơ bản nhất bởi vì nó quyết định đến chất lượng toàn bộ công tác kế toán trong doanh nghiệp vì vậy cần thường xuyên kiểm tra các chỉ tiêu mua bán hàng hoá, chí phí phát sinh trong quá trình bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp và kết quả bán hàng, phản ánh tình hình biến động của vốn hàng hoá một cách đầy đủ cũng như tổ chức sổ kế toán chi tiết , tổng hợp khoa học để theo dõi, xác định đúng doanh thu, kết quả, ứng dụng phương pháp hạch toán là công cụ hiện đại trong quản lý. Đồng thời hoàn thiện việc lập kiểm tra va lưu chuyển chứng từ kế toán là cơ sở tổ chức đúng đắn kế toán ban đầu của cả quá trình tiêu thụ hàng hoá 56
57. Chuyên đề tốt nghiệp và kết quả tiêu thụ hàng hoá. Cần tăng cường hơn nữa vai trò công tác hạch toán quản lý sản xuất kinh doanh biệt lập, tăng cường vai trò công tác tổ chức kế toán tiêu thụ hàng hóa phục vụ cung cấp thông tin và làm cơ sở để ra quyết định quản lý kinh doanh đúng đắn. Để phát huy vai trò chủ đạo không để thị trường đột biến thi công tác tàI chính kế toán phảI vừa là công cụ thúc đẩy hoạt động kinh doanh vừa phảI là người giám sát và nâng cao tính hiệu quả kinh tế cân đối của kế hoạch kinh doanh mặt hàng. Để làm tốt việc này thì kế toán phải tham gia từ khâu đầu đến khâu cuối , làm chức năng tham mưu về giá mua, giá bán chênh lệch, giúp Giám đốc chỉ đạo các đơn vị trong công ty kinh doanh chuyên sâu theo nghành nhóm hàng nhằm phát huy thế mạnh từng đơn vị, chiếm lĩnh thị trường kinh doanh. Trên cơ sở thực hiện tốt việc tiết kiệm chi phí lưu thông, hạch toán trung thực kết quả giám sát kế hoạch tài chính, tiêu thụ, đồng thời tham gia vào các khâu nghiên cứu nhu cầu thị trường,quản lý vốn có hiệu quả tránh những sơ hở không để các đơn vị khác chiếm dụng vốn. Quá trình bán hàng của công ty cần phải được tính toán khoa học , cân nhắc căn cứ vào tiềm tàng sẵn có như vốn, mạng lưới tiêu thụ, đồng thời làm tốt công tác Markettinh trong kinh doanh, giá bán phải linh hoạt trong từng thời điểm, có chính sách khuyến mại, thưởng hợp lý nhằm kích thích khách hàng tiêu thụ hàng hoá thường xuyên cho công ty,có như vậy công ty mới có một thị trường tiêu thụ hàng hoá một cách vững bền, lâu dài và sâu rộng. Mục tiêu của việc xác định kế hoạch là mua hàng với số lượng đủ tối thiểu mà vẫn đảm bảo đến các chủng loại hàng, mùa vụ .Trong điều kiện mới điều này cần quan tâm hơn vì nó giúp công ty sử dụng vốn linh hoạt tránh được tồn đọng hàng hoá. Trên cơ sở đó mà cần phải đẩy mạnh phương thức bán hàng chuyển thẳng, giảm được chi phí vận chuyển, kho bãi - áp dụng phương pháp này công ty cần tăng cường công tác thông tin kinh tế, nắm chắc nguồn hàng, chân hàng, bạn hàng lâu dài, về thực tại và lâu dài công ty cần nâng cao trình độ cán bộ nhất là cán bộ làm công tác kinh doanh xuất nhập khẩu, tích cực tìm kiếm thị trường trong nước và nước ngoài. Tăng cường quản lý 57
58. Chuyên đề tốt nghiệp kinh doanh ở các khâu bán hàng khoán thực hiện phương pháp hạch toán hợp lý để đạt được mục tiêu và yêu cầu tối đa. - Biện pháp trong thời gian tới Công ty cần đi sâu đánh giá, phân loại các điểm bán hàng có lợi thế để xây dựng định mức khoán cho phù hợp. Việc làm đó phảI được dựa trên cơ sở khoa học và thực tế thay đổi không ngừng của sự hình thành và dần mất đi các tụ điểm bán hàng để có kế hoạch điều chỉnh thường xuyên. Đồng thời Công ty có kế hoạch khai thác giao hàng nội bộ nhằm phát huy mạng lưới bán lẻ của công ty, hạn chế việc khoán trắng như hiện nay. Mà khoán theo thực tế đơn giá hoa hồng được hưởng trên doanh thu (công ty có kế hoạch cung cấp đầy đủ theo yêu cầu của khách bán lẻ). - Công tác hạch toán ở khâu này Công ty cũng đã thực hiện hình thức hạch toán toàn bộ quá trình kinh doanh như chế độ. Tuy vậy ở khâu xác định các mặt hàng kinh doanh, doanh thu, chênh lệch giá bán trên báo cáo bán hàng của người nhận khoán còn chưa trung thực vì người nhận khoán căn cứ doanh số đã định báo cáo một số mặt hàng nào đó cho đủ các định mức doanh thu, chênh lệch mà thực tế hoàn toàn khác , hay nói cách khác kế toán cần kiểm tra,giám sát thực tế doanh thu bán hàng để từ đó làm cơ sở hạch toán chính xác xây dựng các chỉ tiêu khoán cho phù hợp, sát thực tế để tăng cường hơn nữa hiệu quả ở khâu này. - Tăng cường công tác kế toán công nợ và thanh toán, với mô hình quản lý của công ty việc theo dõi đôn đốc công nợ trong toàn Công ty còn gặp nhiều khó khăn. Cụ thể các đơn vị trực thuộc khi phát sinh Công ty trực tiếp gửi báo cáo về phòng kế toán công ty là những bảng kê, nhật ký tổng hợp và những chi tiết công nợ kèm theo là một khoảng thời gian nhất định. Hơn nữa sự thay đổi tổ chức của các đơn vị trong công ty dẫn đến những đơn vị phát sinh công nợ chưa thấy hết trách nhiệm của mình về những ghi chép theo dõi đó dẫn đến thời gian gần đây các khoản công nợ dây dưa khá lớn gây ảnh hưởng đến công tác tài chính toàn công ty. Biện pháp: Cần khắc phục tình trạng công nợ tồn đọng dây dưa, công ty cần có quyết sách cứng rắn đối với cá nhân, đơn vị có phát sinh các khoản công nợ trên, tích cực đôn đốc thanh toán thu hồi, có như vậy mới hạn chế thất thoát 58
59. Chuyên đề tốt nghiệp vốn của Nhà nước cũng như của công ty. Do công ty áp dụng hình thức Sổ nhật ký chứng từ ,trình độ kế toán chưa đồng đều xuất phát từ mô hình công ty tương đối lớn vì vậy quá trình ghi chép và mở các loại sổ sách để theo dõi còn nhiều . Điều này cũng ảnh hưởng lớn đến quá trình tổng hợp của phòng kế toán của công ty, và kiểm toán nội bộ ngược lại vì phòng kế toán công ty không tham gia vào hạch toán chứng từ ban đầu và toàn bộ quá trình hạch toán ở các đơn vị hạch toán độc lập trực thuộc. Do vậy có thể còn có những sai sót trong khâu hạch toán ở đơn vị cơ sở mà quá trình kiểm toán nội bộ chưa phát hiện. Biện pháp: Tăng cường kiểm soát nội bộ thường xuyên để phát hiện sai sót trong hạch toán. Tổ chức hợp lý và khoa học công tác kế toán còn phụ thuộc vào việc hoàn thiện tổ chức hợp lý khoa học lao động nâng cao trình độ và công cụ lao động trong quản lý. Bộ máy kế toán của Công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang hiện nay vẫn còn tương đối lớn, chế độ báo cáo kế toán chưa đồng đều dẫn đến việc thực hiện hạch toán, chế độ báo cáo kế toán còn chưa đạt được mục tiêu. Song phần nào đã đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lý, chế độ sổ kế toán đang áp dụng hình thức Nhật ký chứng từ, hình thức này có ưu điểm tính đối chiếu cao và phù hợp với lao động thủ công,chi phí lớn. Biện pháp: Tổ chức đào tạo thêm cán bộ để nâng cao trình độ của những người làm công tác kế toán, để thực sự là công cụ quản lý hữu hiệu trong sản xuất kinh doanh của Công ty. Cần thay thế và đổi mới công cụ trong lao động quản lý tức là: Sử dụng lao động có hiểu biết về công nghệ lao động hiện đại, 59
60. Chuyên đề tốt nghiệp Kết luận Trong môi trường cạnh tranh gay gắt như hiện nay, để có thể tồn tại và phát triển các doanh nghiệp nhà nước phải nỗ lực hơn nữa bằng chính năng lực của mình. Muốn đạt được điều này thì công tác kế toán nói chung và công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng nói riêng càng phải được củng cố và hoàn thiện hơn nữa để công tác này thực sự trở thành công cụ quản lý tài chính, kinh doanh của doanh nghiệp. Nhận thức được điều đó công ty cổ phần thuốc lá và cổ phần Bắc Giang đã rất chủ động, quan tâm tới khâu quản lý kinh doanh và xác định kết quả bán hàng, trong đó phòng kế toán đã góp phần không nhỏ vào thành công chung của công ty. Trong thời gian tới, với quy mô kinh doanh càng mở rộng, em hy vọng rằng công tác tổ chức kế toán của công ty sẽ hoàn thiện hơn nữa để đáp ứng yêu cầu quản lý ngày càng cao của nền kinh tế thị trường. Cuối cùng, em muốn bày tỏ sự biết ơn chân thành tới thầy giáo Nguyễn Vũ Việt đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn em hoàn thành chuyên đề này, và em cũng xin cám ơn, các cô, các chú phòng TC - KT của công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang, đã nhiệt tình tạo điều kiện giúp đỡ em trong quá trình thực tập và thu thập tài liệu. Do kiến thức có hạn, chưa có kinh nghiệm thực tế, thời gian đi thực tập lại không nhiều, nên chuyên đề tốt nghiệp này của em chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu xót nhất định. Em rất mong được sự chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo, để chuyên đề của em được hoàn thiện hơn. Hà Nội, Tháng 06 năm 2005 Sinh viên Trần Thị Thương Huyền 60
61. Chuyên đề tốt nghiệp nhận xét của đơn vị thực tập 61
62. Chuyên đề tốt nghiệp nhận xét của giáo viên hướng dẫn 62
63. Chuyên đề tốt nghiệp mục lục lời nói đầu 1 chương I: lý luận chung về kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng trong DNsx 3 1.1. Sự cần thiết tổ chức kế toán bán hàng và kết quả bán hàng trong Doanh nghiệp. 3 1.1.1.Quá trình bán hàng, kết quả bán hàng 3 1.1.2.Yêu cầu quản lý quá trình bán hàng, kết quả bán hàng 4 1.1.3.Vai trò, nhiệm vụ của kế toán bán hàng kết quả bán hàng 4 1.2. Lý luận cơ bản về bán hàng và kết quả bán hàng: 5 1.2.1.Phương thức bán hàng 5 1.2.2.Doanh thu bán hàng 6 1.2.3.Các khoản giảm trừ doanh thu bán hàng 7 1.2.4. Giá vốn hàng tiêu thụ, giá vốn hàng xuất bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp tính cho hàng tiêu thụ 8 1.3. Tổ chức kế toán bán hàng và kết quả bán hàng trong doanh nghiệp 13 1.3.1. Chứng từ tài khoản kế toán sử dụng: 13 1.3.2. Trình tự kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng. 17 1.3.3. Sổ và báo cáo kế toán sử dụng 21 Chương 2: Thực trạng tổ chức kế toán bán hàng và xác định kết quả ở công ty Cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang 23 2.1.Đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh,quản lý sản xuất kinh doanh 23 2.1.1.Quá trình hình thành và phát triển của Công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang 23 2.1.2.Đặc điểm tình hình tổ chức bộ máy và hoạt động sản xuất của công ty 25 2.1.2.1. Vấn đề nhân sự: 25 2.1.2.2. Đặc điểm tổ chức công ty. 25 2.1.3. Đặc điểm quy trình sản xuất sản phẩm: 28 2.1.4. Đặc điểm tổ chức công tác kế toán : 29 63
64. Chuyên đề tốt nghiệp 2.2. Tình hình thực tế về kế toán bán hàng và kết quả bán hàng ở công ty Cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang. 32 2.2.1. Phương thức bán hàng: 32 2.2.2. Kế toán doanh thu bán hàng và thuế phải nộp nhà nước 33 2.2.3. Kế toán các khoản giam trừ doanh thu bán hàng 41 2.2.4. Kế toán tình hình thanh toán với khách hàng 42 2.2.5. Kế toán giá vốn hàng bán: 43 2.2.6. Kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp. 45 2.2.6.1. Kế toán chi phí bán hàng 45 2.2.6.2. Kế toán CPQLDN 48 2.2.7. Kế toán kết quả bán hàng 50 Chương 3: Những biện pháp phương hướng nhằm hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và kết quả bán hàng ở công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang 52 3.1 Nhận xét, đánh giá khái quát về công tác kế toán bán hàng và kết quả bán hàng ở công ty Cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang. 52 3.1.1. Những ưu điểm: 52 3.1.2. Bên cạnh những ưu điểm công ty còn một số tồn tại cần khắc phục 53 3.2.Phương hướng nhằm hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và kết quả bán hàng ở công ty cổ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang. 54 3.2.1. Yêu cầu của việc hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng. 54 3.2.2. Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng ở công ty cồ phần thuốc lá và thực phẩm Bắc Giang 55 Kết luận 60 64