Đề tài Thực trạng tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp tại công ty cổ phần chứng khoán Mê Kông

81 trang nguyendu 7080

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Đề tài Thực trạng tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp tại công ty cổ phần chứng khoán Mê Kông", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

de_tai_thuc_trang_tu_van_xac_dinh_gia_tri_doanh_nghiep_tai_c.doc

Nội dung text: Đề tài Thực trạng tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp tại công ty cổ phần chứng khoán Mê Kông

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Lời mở đầu 1. Lý do chọn đề tài Trong một vài năm gần đây nghiệp vụ tư vấn cổ phần hoá là một trong những nghiệp vụ mang lại doanh thu lớn cho các công ty chứng khoán.Vì vậy, sự cạnh tranh giữa các công ty chứng khoán trong việc tìm kiếm khách hàng ngày càng quyết liệt. Hiện nay, không chỉ nhờ các mối quan hệ, hay mức phí mà việc cạnh tranh chủ yếu dựa trên các dịch vụ cung cấp. Quá trình tư vấn cổ phần bao gồm nhiều công việc được công ty chứng khoán chia thành các giai đoạn (các khâu) trong đó khách hàng có thể lựa chọn mua từng phần, hoặc mua trọn gói. Việc xác định giá trị doanh nghiệp có vai trò quyết định đối với toàn bộ tiến trình cổ phần hoá, khâu này thường chiếm một thời gian lớn trong toàn bộ tiến trình thực hiện nghiệp vụ tư vấn cổ phần hoá đối với công ty chứng khoán. Để giảm bớt thời gian trong việc xác định giá trị doanh nghiệp công ty chứng khoán cần phải lựa chọn được phương pháp thích hợp đối với từng loại hình doanh nghiệp đồng thời với mỗi phương pháp cần phải nắm được những điểm mạnh, điểm yếu và điều kiện áp dụng từng phương pháp, tính khả thi khi áp dụng ở Việt Nam. Nghị định 187/NĐ- CP ra đời thay thế nghị định 64 đã tạo ra hành lang pháp lý quan trọng cho việc sắp xếp đổi mới hình thức sở hữu của các doanh nghiệp.Theo đó quá trình chuyển đổi hình thức sở hữu, tính đến hết tháng 12/2004 đã có hơn 2500 doanh nghiệp được chuyển thành công ty cổ phần. Tuy nhiên số lượng đó mới chỉ chiếm khoảng 25% số doanh nghiệp hiện có ở nước ta. Trong năm 2005 chính phủ và bộ tài chính đã đề ra mục tiêu phải cổ phần hoá được 750 doanh nghiệp. Để hoàn thành mục tiêu này thì việc xác định giá trị doanh nghiệp tại các công ty chứng khoán cần phải được rút ngắn thời gian nhưng chất lượng vẫn được nâng cao tránh thất thoát nguồn vốn của nhà nước, đồng thời thu hút được nhiều khách hàng.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 2. Phạm vi nghiên cứu Chuyên đề thực tập chủ yếu nghiên cứu về các phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp, những phương pháp đang được áp dụng tại các công ty chứng khoán, ưu nhược điểm của từng phương pháp. Tính khả thi khi áp dụng những phương pháp mới. 3. Kết cấu chuyên đề : Chuyên đề thực tập gồm 3 chương. Chương 1: Những lý luận chung về tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp tại công ty chứng khoán. Chương 2: Thực trạng tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp tại công ty chứng khoán Mê Kông. Chương 3: Giải pháp cần thực hiện để mở rộng tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp tại công ty chứng khoán Mê Kông. Kết luận .
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Chương 1 Lý luận chung về tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp của công ty chứng khoán 1.1. Tổng quan về công ty chứng khoán. Công ty chứng khoán là một loại hình doanh nghiệp đặc biệt. Hoạt động của công ty chứng khoán khác hẳn với các doanh nghiệp sản xuất và thương mại thông thường. Sản phẩm của công ty chứng khoán thường là các dịch vụ tài chính. Khái niệm công ty chứng khoán. Có rất nhiều khái niệm về công ty chứng khoán do nhiều tổ chức đặt ra. Các khái niệm đều nêu bật được vị trí vai trò của công ty chứng khoán. Theo giáo trình “Thị trường chứng khoán” của khoa ngân hàng tài chính trường đại học kinh tế quốc dân thì : ‘công ty chứng khoán là một định chế tài chính trung gian thực hiện các nghiệp vụ trên thị trường chứng khoán’. Công ty chứng khoán chính là một trung gian tài chính. Phân loại công ty chứng khoán. Theo mô hình tổ chức hoạt động thì công ty chứng khoán có thể chia thành nhiều loại: Công ty cổ phần, công ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạn. Công ty hợp danh: Là loại hình kinh doanh có từ hai chủ sở hữu trở lên, thành viên của công ty chứng khoán hợp danh bao gồm: Thành viên góp vốn và thành viên hợp danh. Các thành viên hợp danh phải chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản của mình về nghĩa vụ thanh toán của công ty. Các thành viên góp vốn không tham gia điều hành công ty, họ chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn trong phần vốn góp của mình đối với những khoản nợ của công ty. Công ty hợp danh không được phép phát hành bất cứ một loại chứng khoán nào.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Công ty cổ phần: Công ty cổ phần là một pháp nhân độc lập với các chủ sở hữu công ty là các cổ đông. Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về nợ và các nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp. Công ty cổ phần có quyền phát hành chứng khoán ra công chúng theo quy định của pháp luật hiện hành. Công ty trách nhiệm hữu hạn: Thành viên của công ty chịu trách nhiệm về các khoản nợ và các nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã cam kết góp vào doanh nghiệp. Công ty trách nhiệm hữu hạn không được phép phát hành cổ phiếu. Do các ưu điểm của loại hình công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn so với công ty hợp danh, vì vậy hiện nay chủ yếu các công ty chứng khoán được tổ chức dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần. Hiện nay ở nước ta theo quyết định số 03/1998/QĐ-UBCK3 ngày 13 tháng 10 năm 1998 của UBCK, CTCK là công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn thành lập hợp pháp tại Việt Nam, được uỷ ban chứng khoán nhà nước cấp giấy phép thực hiện một hoặc một số loại hình kinh doanh chứng khoán. Theo cách phân loại dựa vào các nghiệp vụ thực hiện của công ty chứng khoán thì công ty chứng khoán có thể chia thành các loại như sau: Công ty môi giới chứng khoán: là công ty chỉ thực hiện việc trung gian, mua bán chứng khoán cho khách hàng để hưởng hoa hồng. Công ty bảo lãnh phát hành chứng khoán: là công ty chứng khoán có lĩnh vực hoạt động chủ yếu là thực hiện nghiệp vụ bảo lãnh để hưởng phí hoặc chênh lệch giá.s Công ty kinh doanh chứng khoán: là công ty chứng khoán chủ yếu thực hiện nghiệp vụ tự doanh, có nghĩa là tự bỏ vốn và tự chịu trách nhiệm về kết quả kinh doanh. Công ty trái phiếu: là công ty chứng khoán chuyên mua bán các loại trái phiếu.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Công ty chứng khoán phi tập trung: là các công ty chứng khoán hoạt động chủ yếu trên thị trường OTC và họ đóng vai trò là các nhà tạo lập thị trường bằng các dịch vụ cung cấp. Đối với các thị trường chứng khoán phát triển thì vai trò của các công ty này là rất lớn. Còn đối với những thị trường mới phát triển như nước ta thì tiềm năng của các công ty này là rất lớn. 1.2. Các nghiệp vụ chính của công ty chứng khoán. Nghiệp vụ môi giới: Môi giới chứng khoán là hoạt động trung gian hoặc đại diện mua, bán chứng khoán cho khách hàng để hưởng hoa hồng. Công ty chứng khoán đại diện cho khách hàng tiến hành giao dịch thông qua cơ chế giao dịch tại SGDCK hoặc thị trường OTC. Vì các quyết định đầu tư do chính khách hàng đưa ra nên họ sẽ phải tự chịu trách nhiệm về kết quả. Hiện nay, tất cả các công ty chứng khoán ở nước ta đều đang thực hiện nghiệp vụ này. Nhân viên phòng môi giới của các công ty chứng khoán sẽ cung cấp thông tin về các công ty niêm yết, các thông tin thị trường cho khách hàng bên cạnh đó họ sẽ đại diện cho khách hàng trong việc thực hiện các giao dịch.Tuy nhiên đó mới chỉ là "môi giới giao dịch" khi thị trường phát triển thì hoạt động môi giới phải đóng vai trò là cầu nối giữa nhà đầu tư bán chứng khoán và nhà đầu tư mua chứng khoán, thông qua hoạt động môi giới nhà môi giới chứng khoán sẽ trở thành người bạn, người chia sẻ những lo âu, căng thẳng và đưa ra những lời động viên kịp thời cho nhà đầu tư, giúp nhà đầu tư có những quyết định tỉnh táo. Nghiệp vụ tự doanh: Hoạt động tự doanh của công ty chứng khoán là quá trình tự tiến hành các giao dịch mua bán chứng khoán cho chính mình. Đây được coi là một khoản đầu tư của công ty bởi vì hoạt động này được thực hiện nhằm mục đích thu lợi nhuận cho chính công ty thông qua hành vi mua bán chứng khoán với khách hàng. Nghiệp vụ này hoạt động song hành với nghiệp vụ môi giới, vừa phục vụ lệnh giao dịch cho khách hàng đồng thời cũng phục vụ cho chính công ty.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Hoạt động tự doanh được thực hiện thông qua cơ chế giao dịch trên SGCK hoặc thị trường OTC. Trên thị trường OTC hoạt động tự doanh của công ty chứng khoán được thực hiện thông qua hoạt động tạo lập thị trường. Lúc này, công ty chứng khoán đóng vai trò là nhà tạo lập thị trường, nắm giữ một số lượng chứng khoán nhất định của một số loại chứng khoán và thực hiện mua bán chứng khoán với khách hàng để hưởng chênh lệch giá. Đối với các công ty chứng khoán ở nước ta hiện nay thì chỉ có một số công ty thực hiện hoạt động này bởi vì theo quy định của pháp luật thì muốn thực hiện nghiệp vụ này thì công ty chứng khoán cần đáp ứng được một số yêu cầu mà đầu tiên là phải có vốn điều lệ 12 tỷ. Đây cũng là một điều bất lợi đối với một số công ty chứng khoán khi không có đủ điều kiện về vốn trong khi đội ngũ nhân viên có trình độ chuyên môn và khả năng phân tích. Nghiệp vụ bảo lãnh phát hành: Nghiệp vụ bảo lãnh phát hành của công ty chứng khoán là việc thực hiện các đợt chào bán và phân phối chứng khoán cho các doanh nghiệp cổ phần hoá ra công chúng và thực hiện bảo lãnh. Có thể nói nghiệp vụ bảo lãnh phát hành là một trong những nghiệp vụ phổ biến ở các công ty chứng khoán, nó giúp cho tổ chức phát hành thực hiện các thủ tục trước khi chào bán chứng khoán, tổ chức việc phân phối chứng khoán và giúp bình ổn giá chứng khoán trong giai đoạn đầu sau khi phát hành. Tuy nhiên ở nước ta hiện nay thì mới chỉ có một số công ty chứng khoán thực hiện nghiệp vụ này, đó là những công ty có ngân hàng mẹ hỗ trợ rất nhiều về năng lực, vốn, các quan hệ sẵn có. Nghiệp vụ quản lý danh mục đầu tư: Nghiệp vụ quản lý danh mục đầu tư là việc thực hiện quản lý vốn uỷ thác của khách hàng để đầu tư vào chứng khoán thông qua danh mục đầu tư nhằm sinh lợi cho khách hàng trên cơ sở tăng lợi nhuận và bảo toàn nguồn vốn cho khách hàng. Việc lập và quản lý danh mục đầu tư đòi hỏi phải có đội ngũ nhân viên có trình độ chuyên môn có kinh nghiệm trong lĩnh vực đầu tư tài chính. Chính vì vậy để có thể hoạt động tốt tạo lòng tin cho khách hàng đồng thời thu được nguồn lợi nhuận trong
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 tương lai cho công ty thì cần phải nâng cao hiệu quả hoạt động của nghiệp vụ này. Nghiệp vụ tư vấn của công ty chứng khoán. Nghiệp vụ tư vấn đầu tư chứng khoán: Dựa trên hoạt động phân tích để đưa ra các lời khuyên, phân tích các tình huống và có thể thực hiện một số công việc dịch vụ khác liên quan đến phát hành, đầu tư và cơ cấu tài chính cho khách hàng. Nguyên tắc cơ bản của hoạt động tư vấn đầu tư chứng khoán. Hoạt động tư vấn là việc người tư vấn sử dụng kiến thức, đó chính là vốn chất xám mà họ đã bỏ ra để kinh doanh nhằm đem lại hiệu quả cho cả công ty chứng khoán lẫn khách hàng. Nhà tư vấn đòi hỏi phải hết sức thận trọng trong việc đưa ra các lời khuyên đối với khách hàng, vì với lời khuyên đó khách hàng có thể thu về lợi nhuận lớn hoặc thua lỗ, thậm chí phá sản, còn người tư vấn thu về cho mình khoản thu về dịch vụ tư vấn bất kể hoạt động đó thành công hay không. Bên cạnh các hoạt động tư vấn về đầu tư chứng khoán các công ty chứng khoán còn thực hiện một mảng tư vấn rất lớn đó là mảng tư vấn tài chính doanh nghiệp. Trong mảng tư vấn về tài chính doanh nghiệp các công ty chứng khoán thực hiện các hoạt động: Tư vấn cổ phần hoá, tư vấn niêm yết, tư vấn tái cấu trúc doanh nghiệp, chuyển đổi hình thức sở hữu, tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp, chia tách, sát nhập Những mảng hoạt động này đòi hỏi đội ngũ nhân viên tư vấn của công ty chứng khoán cần phải nghiên cứu tìm hiểu các vấn đề tài chính doanh nghiệp một cách chuyên sâu. Những năm gần đây thực hiện chủ trương của Đảng và nhà nước ta trong việc sắp xếp đổi mới hình thức sở hữu của các doanh nghiệp, tất cả 13 công ty chứng khoán đều đã thực hiện rất tốt mảng hoạt động này. Công ty chứng khoán Mê Kông tuy ra đời muộn hơn so với các công ty khác nhưng hoạt động tư vấn doanh nghiệp là một trong những hoạt động mạnh của công ty không thua kém gì so với những công ty chứng khoán khác.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Trong năm 2003 và năm 2004 số lượng hợp đồng tư vấn cổ phần hoá và xác định giá trị doanh nghiệp là 40. Đây có thể coi là một thành tích đáng khen đối với một công ty chứng khoán với số vốn chỉ có 6 tỷ đồng và còn non trẻ trên thị trường. 1.3. Lý luận chung về xác định giá trị doanh nghiệp. Giá trị doanh nghiệp. Theo luật doanh nghiệp năm 1999 được sửa đổi và bổ sung năm 2004 của nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thì doanh nghiệp được định nghĩa như sau: “Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh”. Ban đầu khi mới hình thành thị trường doanh nghiệp chỉ được coi là một tổ chức kinh tế thông thường chứ chưa được coi là một hàng hoá của nền kinh tế bởi nó chưa thực sự được đem ra trao đổi mua bán trên thị trường. Chỉ đến khi thị trường phát triển đến một mức độ nhất định, lúc này doanh nghiệp mới thực sự là một hàng hoá. Khi đã trở thành hàng hoá thì người ta bắt đầu quan tâm tới giá trị của doanh nghiệp. Câu hỏi được đặt ra là làm thế nào để xác định được giá trị doanh nghiệp? Và liệu giá trị của doanh nghiệp có đồng nghĩa với giá cả của nó không? Theo C.Mác thì giá trị là sự kết tinh của lao động xã hội cần thiết trong hàng hoá, còn giá cả là sự biểu hiện bằng tiền của giá trị trên thị trường nhưng phụ thuộc vào quy luật cung cầu. Giá cả có thể cao hơn hoặc thấp hơn giá trị. Đối với một doanh nghiệp cũng vậy, giá trị của doanh nghiệp chính là sự kết tinh của lao động xã hội cần thiết trong bản thân doanh nghiệp đó. Tuy nhiên, không phải như các hàng hoá thông thường mà doanh nghiệp là một loại hàng hoá đặc biệt, một cơ cấu phức tạp của nhiều yếu tố và các mối liên hệ giữa chúng. Trong quá trình hoạt động doanh nghiệp có các mối quan hệ với các chủ thể trên thị trường. Chính các yếu tố bên trong, bên ngoài doanh nghiệp góp phần tạo nên giá trị doanh nghiệp.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Qua việc phân tích và nhận định trên ta có thể rút ra một số kết luận riêng về giá trị doanh nghiệp như sau: Một là: giá trị doanh nghiệp là giá trị cá biệt, được xây dựng trên cơ sở mức hao phí lao động cá biệt của doanh nghiệp tạo nên, mỗi một doanh nghiệp có một đặc thù, một giá trị riêng và không một doanh nghiệp nào giống doanh nghiệp nào. Hai là: giá trị doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là giá trị ghi trên sổ sách mà là giá trị được mọi người quan tâm đó chính là giá trị kinh tế. Nhà đầu tư khi tiến hành xem xét giá trị doanh nghiệp chủ yếu quan tâm tới khả năng thu được lợi nhuận trong tương lai. Ba là: giá trị doanh nghiệp xác định được tại thời điểm định giá không phải là giá trị cuối cùng và duy nhất, nó có thể thay đổi theo thời gian, theo cung cầu và theo các biến động trên thị trường. 1.3.1. Định giá doanh nghiệp. Hiện nay có nhiều quan niệm về giá trị. Mỗi quan niệm được tiếp cận ở những góc độ khác nhau. Tuy nhiên tựu chung lại thì có hai khái niệm được phổ biến hiện nay đó là: Theo giáo sư W. SEABROKE Và N.WALKER, viện đại học PORTSMOUTH, vương quốc Anh: “Định giá được hiểu là sự ước tính về giá trị của các quyền sở hữu tài sản cụ thể bằng hình thái tiền tệ cho một mục đích đã được xác định rõ”. Còn theo giáo sư Lim Lan Yuan, trường xây dựng và bất động sản, đại học quốc gia Singapore thì: “Định giá được quan niệm là một nghệ thuật hay khoa học về ước tính giá trị cho một mục đích cụ thể của một tài sản tại một thời điểm, có cân nhắc đến tất cả các đặc điểm của tài sản và cũng như xem xét đến tất cả các yếu tố kinh tế căn bản của thị trường bao gồm các loại đầu tư lựa chọn”. Vậy với hai khái niệm trên ta có thể hiểu định giá doanh nghiệp theo hai cách như sau: Thứ nhất, định giá doanh nghiệp là sự ước tính về giá trị của các quyền sở hữu tài sản cụ thể bằng hình thái tiền tệ cho một mục đích đã được
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 xác định rõ, đó là để đưa doanh nghiệp ra mua bán, hoặc để đầu tư vào doanh nghiệp Thứ hai, định giá doanh nghiệp là một nghệ thuật hay khoa học về ước tính giá trị cho một mục đích cụ thể của một doanh nghiệp tại một thời điểm đó là thời điểm định giá, mà có cân nhắc đến tất cả các đặc điểm của doanh nghiệp và cũng như xem xét đến tất cả các yếu tố kinh tế căn bản của thị trường. 1.3.2. Vai trò của việc định giá doanh nghiệp Đối với mỗi chủ thể khác nhau trên thị trường thì việc tiếp cận giá trị doanh nghiệp cũng với những mục đích khác nhau. Đối với chủ sở hữu: Việc xác định giá trị doanh nghiệp sẽ giúp chủ sở hữu biết rõ được giá trị thực tế của doanh nghiệp, từ đó họ có thể lập các kế hoạch, chiến lược phát triển trong tương lai cho doanh nghiệp Vấn đề chia tách sát nhập cổ phần hoá hoặc huy động vốn cũng trở lên thuận lợi hơn rất nhiều. Đối với nhà đầu tư: Với bất kỳ một nhà đầu tư nào trên thị trường họ luôn mong muốn đồng vốn đầu tư của mình không những được bảo toàn mà còn phải có lãi với từng mức độ chấp nhận rủi ro khác nhau. Tại cùng một mức rủi ro họ luôn muốn nhận được mức lợi nhuận cao nhất. Do đó, việc định giá doanh nghiệp là một cơ sở quan trọng cho nhà đầu tư ra các quyết định của mình. Nhà đầu tư sẽ trả lời được các câu hỏi : Có nên đầu tư vào doanh nghiệp này hay không? Mức giá là bao nhiêu thì phù hợp? Bên cạnh đó những thông tin nhận được trong quá trình định giá sẽ giúp nhà đầu tư dự đoán được một phần tiềm năng phát triển của công ty trong tương lai. Đối với các tổ chức tài chính trung gian trên thị trường: Một trong những cơ sở quan trọng để các tổ chức tài chính trung gian trên thị trường hay các chủ nợ, bạn hàng của doanh nghiệp cho doanh nghiệp vay vốn hoặc hợp tác làm ăn, đầu tư vào doanh nghiệp là: xem xét khả năng sinh lời của doanh nghiệp trong tuơng lai cũng như khả năng phát triển bền vững của doanh nghiệp. Quá trình xác định giá trị doanh nghiệp sẽ cung cấp rất nhiều thông
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 tin về doanh nghiệp. Qua đó họ có thể dễ dàng đưa ra các quyết định trong mối quan hệ với doanh nghiệp. Đối với nhà nước: Quá trình phân tích trên cho ta thấy vai trò nổi bật của việc định giá doanh nghiệp là : Một là: đối với việc chuyển nhượng mua bán, sát nhập thôn tính doanh nghiệp thì hoạt động định giá doanh nghiệp sẽ giúp cho người mua và người bán đưa ra mức giá hợp lý, tạo cơ sở cho việc mua bán một cách công bằng chính xác và nhanh gọn giảm chi phí giao dịch. Quá trình mua bán thường bị kéo dài do mức giá mà hai bên đưa ra thường chênh lệch nhau quá lớn. Việc định giá là cơ sở vững chắc thu hẹp khoảng cách mức giá giữa bên mua và bên bán. Do đó khoảng thời gian đàm phán được rút ngắn, chi phí nhờ đó cũng được rút ngắn. Hai là: với mục đích cổ phần hoá, tư nhân hoá doanh nghiệp nhà nước. Định giá doanh nghiệp sẽ giúp cho việc xác định được phần vốn của nhà nước trong doanh nghiệp và giá cả hợp lý của cổ phiếu bán ra, đồng thời để xác định xem liệu nhà nước có nên nắm giữ cổ phần của doanh nghiệp nữa hay không và tỷ lệ nắm giữ là bao nhiêu cho phù hợp. 1.3.3. Nguyên tắc và yêu cầu của hoạt động định giá. Định giá doanh nghiệp cũng có những yêu cầu và nguyên tắc riêng. Việc thực hiện tốt các nguyên tắc và đảm bảo được các yêu cầu đó sẽ giúp cho hoạt động định giá có hiệu quả hơn. Nguyên tắc: Định giá doanh nghiệp phải dựa trên giá trị hiện hành của thị trường, phù hợp với cơ chế thị trường và quy luật thị trường. Định giá doanh nghiệp chính là xác định giá trị ước tính của doanh nghiệp theo giá cả thị trường. Vì vậy, cần phải phản ánh đúng thực tế khách quan doanh nghiệp theo sự chấp nhận của thị trường. Nếu không, doanh nghiệp sẽ bị định giá cao hoặc thấp hơn giá trị thực của nó.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Định giá cho từng doanh nghiệp theo từng phương pháp cụ thể cho các doanh nghiệp thuộc các nhóm nghành khác nhau, các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau theo đúng giá hiện hành. Không áp dụng dập khuôn một mô hình, một kiểu định giá cho mọi doanh nghiệp. Bởi vì, mỗi một doanh nghiệp là một hàng hoá đặc biệt của thị trường, nó có sự khác biệt về nguồn lực, về điều kiện cạnh tranh. Các doanh nghiệp xét dưới các góc độ khác nhau, chúng có những yếu tố đặc trưng riêng biệt. Khi xác định giá trị doanh nghiệp cần phải dựa trên những hiểu biết sâu sắc về từng doanh nghiệp từ đó có thể đưa ra các quyết định lựa chọn phương pháp và cách làm cho phù hợp. Định giá doanh nghiệp phải tuân theo các quy luật kinh tế như quy luật cung cầu, quy luật giá trị. Ngoài ra định giá doanh nghiệp cần phải linh hoạt trong quá trình xác định, phải đặt doanh nghiệp trong tổng thể phát triển chung của toàn thị trường, của nghành nghề mà doanh nghiệp tiến hành kinh doanh. Khi đó định giá doanh nghiệp sẽ phản ánh chính xác hơn triển vọng phát triển của doanh nghiệp trong tương lai. Yêu cầu: Định giá doanh nghiệp cũng phải tuân theo các yêu cầu sau: Tính chuẩn xác: Chuẩn xác vừa là yêu cầu, vừa là mục đích của hoạt động định giá doanh nghiệp. Bởi vậy, tuỳ thuộc vào từng doanh nghiệp mà phải lựa chọn từng phương pháp định giá cho phù hợp. Trong toàn bộ quá trình thực hiện các khâu của hoạt động định giá các vấn đề về kiểm kê tài sản, xử lý tài chính phải thật chuẩn xác và cẩn trọng. Dễ dàng trong việc tính toán: Định giá doanh nghiệp có thể dựa vào rất nhiều phương pháp khác nhau, song đối với doanh nghiệp là phải chọn được phương pháp định giá sao cho phù hợp với doanh nghiệp vừa đơn giản vừa dễ thực hiện, phù hợp với năng lực của người định giá. Bởi xét cho cùng nếu các công thức sử dụng trong quá trình định giá quá phức tạp sẽ dẫn đến sai lầm và mất đi tính chuẩn xác. Tuy nhiên cũng không nên vì điều này mà làm ẩu. Việc định giá cần phải do những người có kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực tài chính đảm nhiệm.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Nguyên tắc lựa chọn tổ chức xác định giá trị doanh nghiệp ở nước ta thực hiện theo quy định tại điều 23 nghị định 187/2004/NĐ-CP. Doanh nghiệp có giá trị tài sản theo sổ kế toán dưới 30 tỷ đồng doanh nghiệp tự tổ chức xác định giá trị doanh nghiệp hoặc thuê tổ chức tư vấn định giá để xác định giá trị doanh nghiệp. Đối với doanh nghiệp có giá trị tài sản theo sổ kế toán từ 30 tỷ đồng trở lên, văn phòng tổng công ty (nếu cổ phần hoá toàn bộ công ty) phải thuê tổ chức định giá xác định giá trị doanh nghiệp. Thuê tổ chức định giá. Tổ chức định giá gồm các công ty kiểm toán, công ty chứng khoán, tổ chức thẩm định giá, ngân hàng đầu tư có chức năng và năng lực định giá Tổ chức định giá phải đảm bảo các tiêu chuẩn và điều kiện sau: Có chức năng định giá trong giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc giấy phép đầu tư. Tuỳ theo ngành nghề kinh doanh, phải đảm bảo các điều kiện, tiêu chuẩn của pháp luật hiện hành. Không cùng chủ sở hữu, không có mối quan hệ kinh tế với doanh nghiệp được định giá như hùn vốn, góp vốn liên doanh, góp vốn cổ phần. Không trực tiếp thực hiện kiểm toán cho các doanh nghiệp được định giá. Trong quá trình hoạt động không có vi phạm pháp luật về nghề nghiệp. Hiện nay ở nước ta có 28 tổ chức được thực hiện định giá doanh nghiệp bao gồm 13 công ty chứng khoán, một công ty liên doanh quản lý quỹ đầu tư chứng khoán Việt Nam, 14 công ty kiểm toán. Hàng năm, trước ngày 31 tháng 12, Bộ tài chính công bố công khai danh sách các tổ chức định giá đủ điều kiện, tiêu chuẩn định giá doanh nghiệp của năm sau. Chi phí định giá doanh nghiệp thấp: Chi phí định giá doanh nghiệp là một khoản chi của doanh nghiệp thuê tổ chức định giá. Hiện nay ở nước ta nhà nước đã quy định trong nghị định 187 rất rõ như sau:
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Không quá 200 triệu đồng với doanh nghiệp có giá trị dưới 30 tỷ đồng. Không quá 300 triệu đồng đối với doanh nghiệp có giá trị từ 30 tỷ đến 50 tỷ đồng. Không quá 400 triệu đồng với doanh nghiệp có giá trị trên 50 tỷ đồng. Cho nên việc định giá doanh nghiệp phải có chi phí sao cho vừa với các khoản chi phí mà doanh nghiệp được phép bỏ ra theo quy định của nhà nước. Quá trình định giá doanh nghiệp không phải là một công việc đơn giản và dễ làm, vì vậy để đảm bảo được vài trò cũng như ý nghĩa của hoạt động định giá thì khi tiến hành định giá cần phải kết hợp cả ba yêu cầu và nguyên tắc trên một cách tốt nhất. Chỉ có như vậy giá trị doanh nghiệp được xác định mới là giá trị thực của nó. 1.4. Các phương pháp định giá doanh nghiệp Mỗi một doanh nghiệp là một chủ thể riêng biệt, có một đặc điểm và cấu trúc khác nhau, hơn nữa tuỳ thuộc vào trình độ phát triển của mỗi quốc gia, mỗi khu vực, cũng như tuỳ thuộc vào ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp và trình độ của đội ngũ chuyên viên định giá mà người ta có thể chọn và sử dụng các phương pháp định giá khác nhau sao cho phù hợp. Mỗi phương pháp được xây dựng dựa trên các cơ sở, căc cứ và phục vụ cho các đối tượng với các mục đích khác nhau. Có hai phương pháp hay được sử dụng đó là phương pháp tài sản và phương pháp chiết khấu dòng tiền. 1.4.1. Phương pháp tài sản. Cơ sở để xác định giá trị doanh nghiệp theo phương pháp tài sản: Phương pháp định giá doanh nghiệp theo giá trị tài sản cho rằng giá trị của một doanh nghiệp bằng tổng giá trị của từng loại tài sản riêng trên bảng cân đối kế toán trừ đi các khoản nợ của doanh nghiệp. Giá trị của tài sản được đo bằng hiệu quả sử dụng và khai thác chúng nhằm tạo ra những lợi ích kinh tế trong tương lai. Giá trị thực tế của tài sản mà doanh nghiệp quản lý. Khả năng mang lại thu nhập từ các tài sản đó.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Xét cho cùng phương pháp tài sản cũng dựa trên giá trị hiện tại của các luồng thu nhập trong tương lai song quãng thời gian thu hồi tiền ở phương pháp này thường rất ngắn. Cả hai nội dung trên của phương pháp tài sản đều phải được tính đến cùng một lúc chúng không tách rời nhau mà ngược lại, chúng luôn phụ thuộc vào nhau, tương tác lẫn nhau. Khả năng mang lại thu nhập trong tương lai phụ thuộc hoàn toàn vào giá trị hiện tại của doanh nghiệp, trong khi đó giá trị hiện tại của doanh nghiệp cũng có thể được định giá cao khi khả năng mang lại thu nhập trong tương lai của doanh nghiệp là rõ ràng và có độ chính xác cao. Tuy nhiên, khi xác định giá trị doanh nghiệp ta cũng cần phải xem xét tới những yếu tố của thị trường có ảnh hưởng tới hai nội dung trên. Đối tượng áp dụng: Phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp theo tài sản chủ yếu được áp dụng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, có quy mô về tài sản hợp lý, chủ yếu vẫn là các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp mà tài sản như : như máy móc, nhà xưởng, phương tiện vận tải, trang thiết bị đóng vài trò quan trọng đối với sự phát triển nói chung của doanh nghiệp. Riêng các doanh nghiệp thương mại, các doanh nghiệp công nghệ, hoặc các tổ chức kinh doanh tài chính thì việc định giá doanh nghiệp thường áp dụng phương pháp phương pháp chiết khấu dòng tiền. Nội dung của phương pháp định giá doanh nghiệp dựa trên giá trị tổng tài sản: Giá trị thực tế của doanh nghiệp là giá trị toàn bộ tài sản hiện có của doanh nghiệp tại thời điểm xác định có tính đến khả năng sinh lời. Việc xác định giá trị doanh nghiệp chính là việc tính toán giá trị các loại tài sản trong doanh nghiệp. Tài sản cố định và đầu tư dài hạn. Tài sản cố định hữu hình: Bao gồm nhà cửa, vật kiến trúc, máy móc, thiết bị Tất cả cần được xác định lại nguyên giá và tỷ lệ % giá trị còn lại. Tỷ lệ % giá trị còn lại được xác định theo hai phương pháp là phân tích kỹ thuật và thống kê kinh nghiệm. Phương pháp phân tích kỹ thuật dựa trên việc xem xét đánh giá các bộ phận của tài sản. Tính tỷ lệ % giá trị còn lại của từng bộ
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 phận sau đó dựa trên mức tỷ trọng của bộ phận đó trong tổng giá trị tài sản để tính ra tỷ lệ % còn lại của tài sản đó. Trong khi đó phương pháp thống kê kinh nghiệm lại dựa trên thời gian sử dụng dự tính chính vì vậy phương pháp này thường không phản ánh chính xác tỷ lệ % giá trị còn lại của tài sản. Tuy nhiên phương pháp này lại có ưu điểm là dễ dàng trong việc tính toán. Sau khi tính toán được tỷ lệ % giá trị còn lại ta dễ dàng tính được giá trị còn lại của tài sản. Tài sản cố định vô hình. Đối với các tài sản vô hình việc xác định giá trị là rất khó khăn ở những nước mà thị trường tài sản vô hình chưa phát triển. Chưa có những tổ chức uy tín đứng ra xác định giá trị của loại tài sản này. Giá trị lợi thế của doanh nghiệp là một loại tài sản vô hình của doanh nghiệp, nó là một yếu tố phi vật chất cấu thành nên từ các tài sản vô hình khác nhau, như vị thế kinh doanh, thương hiệu, chất lượng, địa điểm kinh doanh Giá trị vô hình thể hiện ở chỗ doanh nghiệp nhờ có giá trị này mà có được mức lợi nhuận cao hơn bình thường so với các doanh nghiệp khác cùng hoạt động trong cùng lĩnh vực kinh doanh hay nói cách khác chính là các đối thủ cạnh tranh của doanh nghiệp không có được giá trị lợi thế này. Điều này thể hiện rất rõ đối với các doanh nghiệp nổi tiếng như hãng điện thoại SamSung, Nokia Có thể nói, giá trị lợi thế thường được tính toán tuỳ theo khả năng sinh lời trong quá khứ và cả tiềm năng phát triển trong tương lai. Giá trị lợi thế được cấu thành cơ bản xuất phát từ các yếu tố sau: Vị trí địa lý thuận lợi trong trong sản xuất kinh doanh Uy tín, mẫu mã, thương hiệu và nhãn hiệu sản phẩm Các tiềm năng, nguồn lực của doanh nghiệp Bí quyết kinh doanh độc đáo riêng có ở doanh nghiệp hoặc các bằng sáng chế phát minh chỉ có ở doanh nghiệp nhằm phục vụ cho quá trình cải tiến mở rộng sản xuất kinh doanh hoặc quản lý doanh nghiệp hay các sản phẩm độc quyền mà doanh nghiệp phát minh ra.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Các giá trị lợi thế khác: đặc quyền kinh doanh, khai thác mà nhà nước cho phép Tại Việt Nam theo nghị định số 187 và thông tư 126 hướng dẫn kèm theo thì đối với các doanh nghiệp có lợi thế kinh doanh như vị trí địa lý, uy tín của doanh nghiệp, tính chất về độc quyền của sản phẩm, mẫu mã thương hiệu (nếu có) và có tỷ suất lợi nhuận sau thuế cao hơn lãi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm ở thời điểm gần nhất trước khi định giá thì phải tính thêm giá trị lợi thế kinh doanh vào giá trị thực tế của doanh nghiệp cổ phần hóa. Trường hợp doanh nghiệp có giá trị thương hiệu đã được xác định hoặc đã được thị trường chấp nhận cao hơn giá trị lợi thế kinh doanh xác định theo quy định trên thì căn cứ vào giá trị thương hiệu đã phản ánh trên sổ sách kế toán hoặc giá trị đã được thị trường chấp nhận để tính vào giá trị doanh nghiệp. Trường hợp thấp hơn thì tính thêm phần chênh lệch vào giá trị doanh nghiệp. Đối với doanh nghiệp nhà nước khi xác định giá trị doanh nghiệp thì giá trị lợi thế kinh doanh được tính theo công thức sau: Giá trị phần vốn Tỷ suất lợi Giá trị lợi nhà nước tại nhuận sau thuế Lãi suất trái thế kinh phiếu chính = doanh nghiệp x trên vốn nhà - doanh của theo sổ kế toán nước bình phủ kỳ hạn doanh tại thời điểm quân trong 3 10 năm tại nghiệp định giá năm trước khi thời điểm cổ phần hoá gần nhất Tỷ suất lợi Lợi nhuận sau thuế bình quân 3 năm nhuận bình liền kề trước khi cổ phần hoá quân trên vốn = nhà nước bình Vốn nhà nước theo sổ sách kế quân trong 3 toán bình quân 3 năm liền kề x 100 năm trước khi trước khi cổ phần hoá cổ phần hoá Việc xác định các khoản đầu tư tài chính dài hạn sẽ xem xét tới giá trị góp vốn liên doanh của doanh nghiệp tại các doanh nghiệp khác từ khi thành
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 lập cho đến thời điểm định giá. Giá trị góp vốn liên doanh sẽ dựa trên các biên bản đã ký giữa hai bên. Ngoài ra chi phí xây dựng cơ bản dở dang, các khoản ký quỹ, ký cược của doanh nghiệp cũng chiếm một phần không nhỏ trong khoản mục này. Tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn. Tài sản lưu động trong doanh nghiệp bao gồm các loại như: tiền mặt tại quỹ, tiền gửi ngân hàng, tiền đang chuyển. Các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn như: đầu tư chứng khoán Bên cạnh đó còn phải xác định các khoản phải thu, hàng hoá vật tư tồn kho, các tài sản lưu động khác và chi phí sự nghiệp. Việc xác định tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn đơn giản hơn rất nhều so với việc xác định tài sản cố định. Cơ sở để xác định tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn là dựa trên các giấy tờ, bảng kê có xác nhận của bên có liên quan. Tổng giá trị thực tế của doanh nghiệp sẽ là giá trị của toàn bộ tài sản hiện có trong doanh nghiệp, các khoản đầu tư ngắn hạn và dài hạn. Phương pháp định giá doanh nghiệp theo tài sản có ưu điểm là đơn giản, dễ tính toán, không phức tạp trong việc xử lý và xác định giá trị còn lại của tài sản. Các công thức được sử dụng đều đơn giản. Phương pháp này phản ánh một cách khá đầy đủ và trực quan giá trị các tài sản hiện có của doanh nghiệp theo giá trị hiện hành tại thời điểm định giá hoặc theo giá trị sổ sách mà doanh nghiệp đã ghi chép. Nó là một công cụ đắc lực cho việc định giá doanh nghiệp khi mà thị trường chứng khoán chưa phát triển, trình độ của đội ngũ chuyên gia định giá chưa thực sự đáp ứng được đòi hỏi của công tác định giá theo các phương pháp khác. Nhược điểm Thứ nhất, định giá theo phương pháp này dựa trên quan điểm cho rằng giá trị tài sản của doanh nghiệp phản ánh trên bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp ngang bằng với một số tiền nhất định, có thể sử dụng ngay được mà không hề tính đến sự ảnh hưởng bởi các quy định về thuế có liên quan đến giá trị tài sản.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Thứ hai, phương pháp này xác định giá trị doanh nghiệp chỉ dựa trên cơ sở tính toán đến giá trị doanh nghiệp ở trạng thái tĩnh, mà chưa hề tính đến khả năng kết hợp của các tài sản này để tạo ra khả năng sinh lợi trong tương lai, chưa tính đến tiềm năng phát triển và mức độ rủi ro của doanh nghiệp.Việc tính toán khoản mục vốn góp liên doanh được xác định theo biên bản đã ký giữa hai bên mà chưa tính đến kết quả hoạt động liên doanh. Thứ ba, riêng ở Việt Nam cách tính toán giá trị lợi thế kinh doanh của doanh nghiệp còn nhiều bất cập. Bởi thời gian để tính lợi nhuận của doanh nghiệp còn quá ngắn là 3 năm thời gian này chưa đủ để phản ánh hết các biến động về giá cả nguyên vật liệu đầu vào, và cũng như chưa cho thấy được mức độ phát triển bền vững của doanh nghiệp, do vậy sẽ không thể phản ánh một cách đầy đủ và chính xác giá trị lợi thế kinh doanh của doanh nghiệp. Bên cạnh đó trong thời gian qua các doanh nghiệp được đem ra xác định giá trị chủ yếu với mục đích cổ phần hoá. Vì vậy, việc xác định giá trị doanh nghiệp thực chất là để xác định phần vốn nhà nước, nên giá trị doanh nghiệp thường bị đánh giá thấp hơn giá trị hiện có của nó. Để khắc phục được nhược điểm này các khâu trong quá trình định giá cần phải được minh bạch hoá và được giám sát chặt chẽ hơn bởi ban chỉ đạo cổ phần hoá. Tuy nhiên, ở các nước có thị trường chứng khoán phát triển thì phương pháp định giá theo giá trị tài sản nói chung là ít được sử dụng nguyên nhân là vì phương pháp này có một số hạn chế chung như sau: Định giá doanh nghiệp theo phương pháp tài sản khó đạt được tính chính xác bởi việc xác định được giá trị thực tế của các tài sản là khó khăn, trong quá trình tính toán đã không tính đến thời gian, các chi phí và thuế phải trả khi thanh lý tài sản cũng như việc phân phối số tiền thu được một cách hợp lý. Nhìn chung là định giá theo phương pháp này thường hay bị ảnh hưởng bởi ý muốn chủ quan của người định giá.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Thị trường để bán phần lớn các máy móc và thiết bị văn phòng đã qua sử dụng là rất hạn hẹp, do vậy khi thanh lý tài sản có thể phải bán với giá gần như cho không. Rất khó có thể định giá riêng biệt cho các khoản mục vô hình như uy tín của doanh nghiệp, nhãn hiệu thương mại mà không gắn liền chúng với hoạt động cụ thể của doanh nghiệp, hoặc với sự biến động trên thị trường 1.4.2. Phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp theo mô hình dòng tiền chiết khấu. Nguyên lý chung. Phương pháp định giá theo mô hình dòng tiền chiết khấu DCF được xây dựng dựa trên một nguyên lý cơ bản, đó là giá trị của doanh nghiệp được xác định bằng cách hiện tại hoá các dòng thu nhập (dòng tiền) chiết khấu các dòng tiền đó theo một mức lãi suất chiết khấu phù hợp có tính đến rủi ro của doanh nghiệp. Theo đó, đối với phương pháp DCF thì hai yếu tố quan trọng nhất và không thể thiếu được là dòng tiền thu nhập hàng năm và lãi suất chiết khấu dòng tiền đó. Với mỗi dòng tiền khác nhau thì lãi suất chiết khấu sử dụng là khác nhau, có thể liệt kê như sau: Dòng thu nhập thuộc về vốn cổ phần thì chiết khấu bằng chi phí vốn cổ phần. Dòng thu nhập của toàn bộ doanh nghiệp thì chiết khấu bằng chi phí vốn bình quân của cả doanh nghiệp. Dòng thu nhập thu về trước thuế thì chiết khấu bằng tỷ lệ chiết khấu trước thuế. Dòng thu nhập thu về sau thuế thì chiết khấu bằng tỷ lệ chiết khấu sau thuế. Dòng thu nhập theo giá trị danh nghĩa thì chiết khấu bằng tỷ lệ chiết khấu danh nghĩa.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Dòng thu nhập theo giá trị thực tế thì chiết khấu bằng tỷ lệ chiết khấu thực tế. Cách xác định tỷ lệ chiết khấu sử dụng trong mô hình chiết khấu dòng tiền. Chi phí vốn chủ sở hữu: (tỷ lệ lợi tức yêu cầu đối với vốn chủ sở hữu). Chi phí vốn chủ sở hữu là khoản lợi tức yêu cầu mà doanh nghiệp buộc phải chi trả cho các nhà đầu tư góp vốn đầu tư vào doanh nghiệp. Nói cách khác chi phí vốn chủ sở hữu là khoản chi phí cơ hội mà doanh nghiệp mất đi để có được nguồn vốn kinh doanh của mình. Việc xác định được chi phí vốn chủ sở hữu một cách chính xác là hết sức cần thiết để chiết khấu các dòng tiền tự do đối với vốn chủ sở hữu (FCFE) trong tương lai về hiện tại một cách chuẩn xác hơn. Trên thực tế có nhiều cách thức để xác định chi phí vốn chủ sở hữu, nhưng có hai mô hình được sử dụng nhiều nhất và có thể đem lại kết quả một cách khá chuẩn xác, đó là mô hình định giá tài sản vốn CAPM và mô hình định giá chênh lệch APM. CAPM là mô hình được áp dụng phổ biến trong bối cảnh tài chính hiện đại. Về cơ bản, CAPM cho rằng chi phí của vốn cổ phần bằng với lãi suất của chứng khoán phi rủi ro cộng với phần bù rủi ro nhân với hệ số rủi ro của doanh nghiệp đang phân tích, theo công thức sau: Ke = rf + [E(rm) – rf] Trong đó: rf : tỷ suất lợi nhuận phi rủi ro E(rm) : tỷ suất lợi nhuận dự tính của danh mục thị trường E(rm) - rf : mức đền bù rủi ro  : rủi ro của vốn chủ sở hữu ke : chi phí vốn chủ sở hữu
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Mô hình định giá chệnh lệch ( APM) : APM có thể được coi là một mô hình có nhiều điểm tương đồng so với mô hình CAPM. CAPM coi chi phí vốn cổ phần là hàm số của 1 biến số duy nhất, đó là lợi nhuận đầu tư vào danh mục thị trường [E (rm)]. Trong khi đó chi phí vốn cổ phần theo mô hình APM lại được dựa trên nhiều yếu tố ảnh hưởng và được xác định như sau: re = r f + [ E (F1) – rf] 1 + [E (F2) – rf] 2+ + [E (Fk) – rf] k Trong đó : E (Fk) = tỷ suất lợi nhuận dự tính của một danh mục đầu tư phụ thuộc vào sự biến động của nhân tố k và độc lập so với tất cả các nhân tố khác. k = độ nhạy cảm của re đối với nhân tố k Thay vì chỉ có một thước đo xác định rủi ro hệ thống (một hệ số beta), mô hình APM bao gồm rất nhiều thước đo khác nhau (nhiều hệ số beta). Mỗi hệ số beta đo mức độ nhạy cảm của re đối với từng nhân tố liên quan trong nền kinh tế. Chi phí vốn (cost of capital) Chi phí vốn được sử dụng trong các mô hình sau này là chi phí vốn bình quân gia quyền WACC (Weighted Average Cost of Capital). WACC đối với doanh nghiệp chưa cổ phần hoá được xác định như sau: VCSH Chi phí Nợ WACC = CFV x + x CSH các khoản NV vay NV Trong đó: WACC : chi phí vốn bình quân gia quyền CFVCSH : chi phí vốn chủ sở hữu (ke)
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 VCSH : vốn chủ sở hữu CPƯĐ : cổ phiếu ưu đãi NV : tổng nguồn vốn. Đối với các doanh nghiệp không sử dụng nợ thì WACC = ke(Chi phí vốn bằng chi phí vốn chủ sở hữu) Năm 1998 Bruner, Eades, Harris và Giggins đã đưa ra thống kê về việc tính toán chi phí vốn như sau: Bảng 1: Kết quả thống kê việc tính toán chi phí vốn. Khoản mục Thực tế Chi phí vốn chủ sở hữu 81% công ty sử dụng mô hình CAPM trong việc tính toán chi phí vốn chủ sở hữu(re), 4% sử dụng CAPM có điều chỉnh và 15% công ty sử dụng các cách không chắc chắn khác. Lãi suất phi rủi ro 70% công ty sử dụng trái phiếu chính phủ 10 năm hoặc dài hơn để làm lãi suất phi rủi ro, 7% sử dụng trái phiếu 3-5 năm, 4% sử dụng tín phiếu kho bạc. Hệ số beta 52% sử dụng những nguồn thông tin đại chúng để tính toán beta, trong khi 30% tự tính toán beta. Phần bù rủi ro Phần bù rủi ro được sử dụng một cách không đồng nhất trong đó có 37% sử dụng phần bù rủi ro quanh mức 5-6% Chi phí nợ 52% công ty sử dụng tỷ lệ vay nợ biên và tỷ lệ thuế biên trong khi có 37% sử dụng tỷ lệ vay nợ bình quân hiện tại và tỷ lệ thuế thực tế để tính toán chi phí nợ. Trọng số giữa nợ và vốn 59% công ty sử dụng trọng số theo giá thị trờng chủ sở hữu của vốn cổ phần và nợ khi tính toán WACC. 15% sử dụng trọng số theo giá trị sổ sách, 19% công ty không chắc chắn sử dụng theo một cách thức
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 thường xuyên nào cả. (Nguồn: Aswath Dmodaran, Investment Valuation, Jonh Wiley&Sons, Inc). Xác định giá trị dòng tiền Các dòng tiền ở đây được hiểu như là các dòng tiền vào và các dòng tiền ra của doanh nghiệp. Thực chất nó là các khoản tiền mà doanh nghiệp thu đ- ược hay chi trả trong thời kỳ nghiên cứu. Tuy nhiên để xác định giá trị ròng của doanh nghiệp thì việc xác định dòng tiền không chưa đủ mà phải xác định dòng tiền tự do của doanh nghiệp, dòng tiền còn lại của doanh nghiệp sau khi đã thanh toán một hoặc tất cả các nghĩa vụ tài chính mà doanh nghiệp phải gánh chịu. Trên thực tế để xác định giá trị doanh nghiệp người ta thường hay đánh giá hai loại dòng tiền tự do sau : Dòng tiền tự do đối với vốn chủ sở hữu (FCFE) và dòng tiền tự do đối với doanh nghiệp (FCFF). Xác định dòng tiền tự do đối với vốn chủ sở hữu (FCFE) FCFE được hiểu là dòng tiền còn lại sau khi trừ đi các khoản chi phí hoạt động, thanh toán lãi vay và thanh toán nợ, cùng tất cả các khoản vốn chi tiêu khác. Đây chính là khoản thu nhập cuối cùng mà doanh nghiệp có được khi đã thanh toán mọi nghĩa vụ tài chính và trang trải mọi nhu cầu tái đầu tư của doanh nghiệp. Tuy nhiên các doanh nghiệp khác nhau sẽ có cơ cấu nguồn vốn khác nhau, sẽ có nguồn tài trợ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình là khác nhau, do vậy để xác định một cách chính xác và đúng đắn luồng tiền tự do đối với vốn chủ sở hữu thì cần phải tuân theo các nguyên tắc sau: FCFE đối với doanh nghiệp không sử dụng nợ (không có vốn vay) Doanh nghiệp không sử dụng nợ là doanh nghiệp không có nợ và không sử dụng nguồn vốn nợ để tài trợ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Doanh nghiệp loại này sử dụng toàn bộ nguồn vốn chủ sở hữu để hoạt động và không phải chi trả lãi cũng như gốc nợ vay. FCFE được xác định như sau : Thu nhập Chi phí hoạt động kinh doanh =
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 = Thu nhập trước lãi vay, thuế và khấu hao (EBITDA) Khấu hao và giảm giá = Thu nhập truớc lãi vay và thuế (EBIT) Thuế = Thu nhập ròng (ko phải trả lãi vay) + Khấu hao và giảm giá = Luồng thu nhập từ hoạt động kinh doanh Chi tiêu vốn Nhu cầu vốn lưu động (Thay đổi vốn lưu động) = Luồng tiền tự do thuộc về vốn chủ sở hữu (FCFE) FCFE đối với doanh nghiệp sử dụng nợ (có sử dụng vốn vay để tài trợ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình) Doanh nghiệp loại này cũng phải tạo ra các khoản tiền mặt để chi trả cho chi phí trả lãi và thanh toán nợ cho các chủ nợ. Ngoài ra việc phát hành nợ cũng nhằm tài trợ một phần cho chi tiêu vốn và vốn lưu động của doanh nghiệp. FCFE được xác định như sau: Doanh thu - chi phí hoạt động = EBITDA - khấu hao = EBIT - trả lãi nợ vay = thu nhập trước thuế - thuế = Thu nhập thuần (EAT) + khấu hao = Dòng tiền từ hoạt động - chi tiêu vốn - thay đổi nhu cầu vốn lưu động - thanh toán cho các chủ nợ + phát hành nợ mới = Luồng tiền tự do thuộc về vốn chủ sở hữu (FCFE) Trong đó các thuật ngữ trên được hiểu như sau:
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Khấu hao và giảm giá: Là một khoản chi phí được khấu trừ thuế trong báo cáo thu nhập của DN. Khấu hao tuy là chi phí nhưng không phải là chi, nên về bản chất là không có dòng tiền nào ra khỏi DN khi DN trích lập khấu hao. Khấu hao phản ánh giá trị hao mòn của tài sản, DN trích lập quỹ khấu hao để nhằm thu hồi lại khoản vốn đã đầu tư vào tài sản của mình. Khấu hao tạo ra lợi nhuận vì khấu hao tạo ra được một khoản miễn giảm thuế thu nhập cho doanh nghiệp : Thu nhập từ việc giảm thuế nhờ khấu hao = Khấu hao x thuế suất Chi tiêu vốn: Là toàn bộ các khoản vốn của DN được sử dụng vào việc tái đầu tư mua sắm các tài sản mới hoặc để vận hành các tài sản hiện tại nhằm tạo ra sự tăng trưởng trong tương lai. Do mức độ tăng trưởng trong tương lai của doanh nghiệp thường được tính toán trong việc xác định giá trị doanh nghiệp cho nên các khoản chi tiêu vốn để tạo ra mức tăng trưởng này cũng được xem xét trong quá trình tính toán luồng thu nhập. Khấu hao và chi tiêu vốn là hai khoản khác biệt. Chúng có mối quan hệ phức tạp, hơn nữa đối với các doanh nghiệp có mức độ tăng trưởng khác nhau và hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau sẽ có mức khấu hao và chi tiêu vốn khác nhau. Doanh nghiệp có tốc độ tăng trưởng cao thì chi tiêu vốn thường lớn hơn khấu hao. Doanh nghiệp có tốc độ tăng trưởng ổn định thì chi tiêu vốn cân bằng hơn với khấu hao. Hệ số chi tiêu vốn trên khấu hao sẽ giảm khi các doanh nghiệp chuyển dần từ tăng trưởng cao đến ổn định. Nhu cầu vốn lưu động (Thay đổi vốn lưu động): Vốn lưu động là sự chênh lệch giữa tài sản lưu động và nợ ngắn hạn của doanh nghiệp . Vốn lưu động có ảnh hưởng khá quan trọng đến dòng tiền của doanh nghiệp. Vốn lưu động tăng có nghĩa có dòng tiền ra và ngược lại vốn lưu động sụt giảm là có
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 dòng tiền vào doanh nghiệp. Bởi vậy việc tính toán dòng tiền tự do đối với vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp không thể không tính đến nhu cầu vốn lưu động. Nhu cầu vốn lưu động thường được tính toán và xác định theo loại hình kinh doanh của doanh nghiệp. Các hãng bán lẻ, kinh doanh du lịch khách sạn, các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực thương mại dịch vụ, thường có % tính theo doanh thu nhu cầu vốn lưu động cao hơn các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, hoạt động ổn định theo mùa vụ. Tuy nhiên các doanh nghiệp có hàng tồn kho hoặc thành phẩm tồn kho lớn thường có nhu cầu vốn lưu động lớn. Và nhìn chung các doanh nghiệp có mức độ tăng tr- ưởng cao thường có nhu cầu vốn lưu động cao hơn các doanh nghiệp cùng ngành có mức tăng trưởng chậm hơn. Tỷ số nợ yêu cầu (mục tiêu): Tỷ số nợ được hiểu là tỷ số nợ/ tổng nguồn vốn. Tỷ số nợ yêu cầu là tỷ số nợ mà tại đó doanh nghiệp cho rằng mình sẽ đạt được cơ cấu vốn hợp lý. Doanh nghiệp luôn mong muốn mình sẽ đạt được tỷ số nợ trên. Phát hành nợ mới : Là dòng tiền vào mà doanh nghiệp có được thông qua các khoản vay mới nhằm mục đích thanh toán các khoản nợ cũ và tài trợ cho các khoản chi tiêu vốn và thay đổi vốn lưu động. Tuỳ thuộc vào tình hình của doanh nghiệp (cụ thể là cơ cấu vốn) mà doanh nghiệp sẽ có quy mô phát hành nợ mới. Thanh toán nợ gốc: Đây là các khoản nợ đến hạn mà doanh nghiệp phải thanh toán cho các chủ nợ, khoản nợ này không được tính vào chi phí. Xác định dòng tiền tự do đối với doanh nghiệp (FCFF) FCFF hay dòng tiền tự do đối với doanh nghiệp được hiểu là dòng tiền còn lại sau khi trừ các khoản chi phí hoạt động và thuế. FCFF cũng được hiểu là tổng các dòng tiền mặt đối với tất cả các nhà đầu tư vào doanh nghiệp bao gồm: chủ doanh nghiệp, chủ nợ. Bởi đây chính là tất cả những người góp phần hình thành và tạo nên sự hoạt động của doanh nghiệp, do vậy dòng tiền tự do đối với doanh nghiệp chính là toàn bộ dòng tiền đối với các thành viên này. Cách tính: Dùng thu nhập trước lãi vay và thuế (EBIT)
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 FCFF = EBIT (1 - thuế) + Khấu hao - Chi phí vốn - Nhu cầu vốn lưu động Như vậy FCFF thường lớn hơn FCFE, FCFF = FCFE chỉ trong trường hợp doanh nghiệp không có sử dụng đòn bẩy tài chính (hay không có các khoản nợ). Nói cách khác khi doanh nghiệp hoàn toàn tự tài trợ cho các hoạt động của mình bằng chính nguồn vốn chủ sở hữu thì FCFF = FCFE (dòng tiền tự do đối với vốn chủ sở hữu bằng với dòng tiền tự do đối với doanh nghiệp). Có nhiều công thức khác nhau để tính toán giá trị hiện tại của doanh nghiệp nhưng xét cho cùng thì công thức tổng quát được gọi là mô hình chiết khấu dòng tiền được viết như sau: FCF1 FCF2 FCFn n FCFt PV0 = + + + =  t = 1 t (1+r) (1+r)2 (1+r)n ( 1+WACC) Trong đó : PV0 = Giá trị hiện tại ở thời điểm định giá FCFt = Dòng tiền tự do tại thời điểm t (FCFF, FCFE ) r = Tỷ lệ chiết khấu t = Năm thứ t Tuy nhiên trên thực tế có hai dòng tiền hay được sử dụng để định giá doanh nghiệp hơn cả, đó chính là dòng tiền tự do đối với vốn chủ sở hữu (FCFE) và dòng tiền tự do đối với doanh nghiệp (FCFF). Tuy nhiên do hai dòng tiền này có một số tính chất khác nhau nên với công thức tổng quát trên, mỗi dòng tiền có thể được tính toán và chia nhỏ thành các trường hợp khác nhau. Chiết khấu dòng tiền tự do đối với doanh nghiệp theo chi phí vốn bình quân, giá trị bình quân gia quyền ( WACC ) Giá trị của doanh nghiệp tại thời điểm định giá chính là tổng giá trị của doanh nghiệp trong tương lai được quy về thời điểm hiện tại. Giá trị của doanh nghiệp có thể được chiết khấu theo công thức sau. n FCFFt PV0 =
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43  (*) t t= 1 (1 + WACC) Trong đó : PV0 : Giá trị của doanh nghiệp tại thời điểm chiết khấu FCFFt: Dòng tiền tự do đối với doanh nghiệp năm thứ t WACC : Chi phí vốn bình quân gia quyền Nếu doanh nghiệp có tốc độ tăng trưởng cao trong n năm và sau đó bắt đầu đi vào giai đoạn tăng trởng ổn định với tốc độ gn sau đó thì giá trị của doanh nghiệp có thể được xác định như sau : n FCFFt FCFFn + 1/ (WACC-gn) PV0 =  + t=1 ( 1+ WACC)t (1+ WACC) n Về thực chất thì phương pháp định giá doanh nghiệp theo dòng tiền tự do đối với vốn chủ sở hữu thường được áp dụng cho các doanh nghiệp có tình hình tài chính lành mạnh và có khả năng thanh toán cũng như khả năng thanh khoản cao, vốn dự trữ lớn, có khả năng kinh doanh tạo ra lợi nhuận đủ để bù đắp cho các chi phí đầu tư bao gồm cả việc chi trả lãi và vốn vay. Tuy nhiên xét cho cùng thì phương pháp này không phản ánh một cách thực sự tình hình của doanh nghiệp, giá trị đưa ra không hoàn toàn chính xác, nguyên nhân là nếu như giá trị của doanh nghiệp cao nhưng trong đó nguồn vốn vay chiếm một tỷ trọng lớn (50%) thì rõ ràng tuy theo nguyên lý của đòn bẩy tài chính thì lợi nhuận kỳ vọng của doanh nghiệp sẽ lớn nhưng rủi ro cũng sẽ rất cao, và phần vốn vay đó thực chất không thuộc giá trị của doanh nghiệp, không phải là nguồn vốn của doanh nghiệp. Chiết khấu dòng tiền tự do đối với vốn chủ sở hữu theo tỷ lệ lợi tức yêu cầu ( chi phí vốn chủ sở hữu). Giá trị của doanh nghiệp được xác định theo công thức sau : n FCFE t  ( 1 k ) t ( ) PV0 = t 1 FCFEt: Dòng tiền tự do đối với vốn chủ sở hữu tại thời điểm t
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 k : Tỷ lệ lợi tức yêu cầu của nhà đầu tư vào doanh nghiệp PV0 : Giá trị của doanh nghiệp tại thời điểm định giá Cũng giống như mô hình (*) mô hình ( ) thực chất cũng chỉ là việc chiết khấu các dòng tiền dự tính thu được trong tương lai về hiện tại. Phương pháp này phản ánh một cách chính xác hơn giá trị của doanh nghiệp. Về bản chất có thể thấy nếu như chúng ta chiết khấu toàn bộ các khoản nợ trong tư- ơng lai về hiện tại (giả sử ta có kết quả là D0) thì có thấy kết quả ở công thức ( ) chính là bằng PV0 ở công thức (*) trừ đi D0. Các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả định giá doanh nghiệp. Hoạt động định giá doanh nghiệp có đạt được kết quả chính xác hay không phụ thuộc phần lớn vào năng lực, trình độ và kinh nghiệm của tổ chức định giá. Năng lực và trình độ của tổ chức định giá: Một tổ chức định giá với trình độ chuyên môn cao, am hiểu về quy trình cũng như các quy tắc định giá sẽ thuận lợi hơn rất nhiều trong quá trình định giá. Nắm vững chuyên môn là cơ sở lý luận vững chắc cho việc tiến hành định giá, xử lý các vấn đề tài chính nhanh chóng. Năng lực và trình độ của tổ chức định giá cũng thể hiện qua khả năng áp dụng các phương pháp định giá cho từng doanh nghiệp cụ thể. Tổ chức định giá có trình độ chuyên môn cao có thể áp dụng được nhiều phương pháp phức tạp mang lại hiệu quả cao hơn. Kinh nghiệm: Lý thuyết và thực tế không phải lúc nào cũng đồng nhất, có năng lực và trình độ chuyên môn cao thôi chưa đủ, tổ chức định giá còn phải có kinh nghiệm để có thể xử lý các vấn đề tài chính phát sinh, có thể tư vấn cho doanh nghiệp giải quyết hiệu quả. Kinh nghiệm cũng sẽ giúp cho tổ chức định giá lựa chọn được phương pháp định giá phù hợp, và có thể dự đoán được các biến động bên ngoài làm ảnh hưởng tới giá trị doanh nghiệp. Các nhân tố xuất phát từ phía doanh nghiệp được định giá. Doanh nghiệp được định giá là một chủ thể quan trọng có ảnh hưởng lớn đến kết quả cuối cùng của quá trình định giá doanh nghiệp. Các nhân tố như tình hình tài chính doanh nghiệp, ngành nghề kinh doanh, chế độ kế
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 toán, phương pháp tính khấu hao mà doanh nghiệp áp dụng là những tác nhân quan trọng ảnh hưởng đến quá trình định giá, trực tiếp quyết định đến kết quả quá trình định giá. Các nhân tố thuộc về nhà nước. Nhà nước có thể vừa là chủ sở hữu doanh nghiệp đối với doanh nghiệp nhà nước, vừa là cơ quan có thẩm quyền quyết định tới các quy định liên quan đến công tác định giá. Bởi vậy, nhà nước cũng là nhân tố có ảnh hưởng tới kết quả định giá. Nếu các văn bản pháp luật được ban hành một cách cụ thể, hướng dẫn công tác thực hiện định giá rõ ràng, chi tiết. Nội dung được thống nhất giữa các văn bản, công tác hành chính và các thủ tục thẩm định đơn giản, với chính sách một cửa thì rõ ràng đây là điều kiện thuận lợi cho công tác định giá được diễn ra một các nhanh chóng và chính xác. Các nhân tố khác: Sự biến động của các yếu tố vĩ mô như : giá cả, lạm phát, sự biến động của thị trường nguyên vật liệu đầu vào đều ảnh hưởng tới kết quả định giá doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp được định giá phụ thuộc quá nhiều vào thị trường thì rõ ràng giá trị doanh nghiệp sẽ không thể được định giá một cách chính xác.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Bảng 2 : Qui trình lựa chọn phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp Khả năng tính được Tỷ lệ tăng trưởng hiện tại của công ty như dòng tiền thế nào? Có Không Tỷ lệ tăng trưởng kinh tế trưởng kinh tế Đòn bẩy có ổn Phương Sử dụng Khả năng cạnh định hay thay pháp xác phương tranh bị giới hạn đổi theo thời định theo pháp tăng gian giá trị tài trưởng ổn sản ròng định Có Không Có Không Sử dụng Sử dụng FCFE FCFF phương phương pháp tăng pháp tăng trưởng trưởng ba hai giai giai đoạn Thu nhập hiện tại dương hoặc bình thường đoạn Không Có Thu nhâp tạm Sử dụng thu nhập hiện thời âm tại để tính toán Có Không Công ty có khả năng tiệp tục duy trì nữa hay không? Có Không Điều chỉnh biên độ theo thời gian để làm Phương pháp định giá tài sản thanh tăng khả năng tài chính lý (Trích từ bảng 2.4 trang 97- luận văn thạc sĩ của Lê Đình Ngọc năm 2003)
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Chương 2 Thực trạng tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp tại công ty cổ phần chứng khoán Mê Kông 2.1. Lịch sử hình thành và phát triển của công ty. Bối cảnh ra đời Thị trường chứng khoán ra đời là một đòi hỏi tất yếu của bất kỳ một đất nước nào có nền kinh tế hoạt động theo cơ chế thị trường. Thị trường chứng khoán phát triển phản ánh một cách chân thực toàn bộ nền kinh tế nước đó. Thị trường chứng khoán là một công cụ huy động vốn và luân chuyển vốn hiệu quả nhất cho nền kinh tế. Thị trường chứng khoán Việt Nam ra đời vào tháng 7 năm 2000, tuy thị trường chứng khoán Việt Nam còn non trẻ nhưng nó đã đạt được một số kết quả tích cực. Một phần đã góp phần rất quan trọng trong tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá phát triển đất nước. Song thị trường chứng khoán Việt Nam cũng đã bộc lộ ra nhiều bất cập và chưa thực sự thể hiện hết được vai trò của mình đối với sự phát triển của nền kinh tế. Trước sức ép phát triển nền kinh tế, thu ngắn khoảng cách tụt hậu về kinh tế so với các nước phát triển. Việt Nam đang thực hiện tiến trình CNH- HĐH đất nước và phấn đấu đến năm 2020 đưa đất nước ta về cơ bản là một nước có nền công nghiệp phát triển. Để thực hiện được điều này đòi hỏi nước ta cần phải có một lượng vốn rất lớn, theo ước tính riêng thời kỳ 2001 – 2005, nhu cầu vốn đầu tư cần 60 tỷ USD và thời kỳ 2006 – 2010 nhu cầu này là 85 tỷ USD. (Nguồn báo cáo tổng kết UBCKNN năm 2003) Theo đó việc cung cấp đủ vốn đầu tư cho thị trường, đòi hỏi giá trị thị trường chứng khoán đến năm 2010 phải ở mức trên 20.000 tỷ đồng. Trước thách thức lớn như vậy, Chính phủ đã định ra chiến lược phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam đến năm 2010. Chiến lược này tập trung chủ yếu vào 4 định hướng chính. Một trong 4 định hướng đó là phát
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 triển các trung gian tài chính nói chung và các công ty chứng khoán nói riêng cho thị trường chứng khoán. Các công ty chứng khoán sẽ được phát triển cả về số lượng và chất lượng. Chính phủ khuyến khích các công ty chứng khoán mở rộng địa bàn hoạt động đồng thời tạo mọi điều kiện để các tổ chức thuộc mọi thành phần kinh tế có đủ điều kiện thành lập công ty chứng khoán. Công ty chứng khoán Mê Kông - thành viên của trung tâm giao dịch chứng khoán - là một trong 4 công ty chứng khoán được thành lập muộn nhất trên thị trường chứng khoán Việt Nam (14/10/2002). Công ty chứng khoán Mê Kông là một Công ty cổ phần và cùng với công ty chứng khoán Sài gòn, Công ty chứng khoán Hải Phòng là một trong ba công ty được các cổ đông đứng ra góp vốn thành lập . Hiện nay trên thị trường chứng khoán nước ta có 13 công ty chứng khoán được cấp phép hoạt động. Mỗi công ty sẽ được phép thực hiện các loại hình kinh doanh, cung cấp dịch vụ khác nhau tuỳ thuộc vào số vốn điều lệ. Bảng 3: Danh sách các công ty chứng khoán đang hoạt động tại Việt Nam Công ty chứng Trụ sở Vốn điều TT Các loại hình được phép kinh doanh khoán chính lệ 1 Cty CPCK Bảo Hà Nội 43 Môi giới, tự doanh, quản lý danh mục Việt (BVSC) đầu tư, bảo hành phát hành, tư vấn đầu tư CK. 2 Cty TNHH CK Hà Nội 55 Môi giới, tự doanh, quản lý danh mục Ngân hàng ĐT& đầu tự, bảo lãnh phát hành, tư vấn đầu PTVN(BSC) tư CK. 3 Cty CPCK Sài Tp HCM 20 Môi giới, tự doanh, tư vấn đầu từ Gòn ( SSI) chứng khoán. 4 Cty CP CK Đệ Bình 43 Môi giới, tự doanh, quản lý danh mục Nhất( FSC) Dương đầu tư, bảo lãnh phát hành, tư vấn đầu tư CK 5 Cty TNHH CK Hà Nội 9 Môi giới, tự doanh, tư vấn đầu từ Thăng Long chứng khoán. (TSC) 6 Cty TNHH CK Tp HCM 43 Môi giới, tự doanh, quản lý danh mục ACB (ACBS) đầu tư, bảo lãnh phát hành, tư vấn đầu tư CK
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 7 Cty TNHH CK Hà Nội 55 Môi giới, tự doanh, quản lý danh mục NH Công Thương đầu tư, bảo lãnh phát hành, tư vấn đầu tư CK 8 Cty TNHH CK Hà Nội 60 Môi giới, tự doanh, quản lý danh mục NH N0& PTNT đầu tư, bảo lãnh phát hành, tư vấn đầu VN(ARSC) tư CK 9 Cty TNHH CK Hà Nội 60 Môi giới, tự doanh, quản lý danh mục NH Ngoại đầu tư, bảo lãnh phát hành, tư vấn đầu Thương (VCBS) tư CK 10 Cty CP CK Mê Hà Nội 6 Môi giới, tư vấn đầu tư chứng khoán, Kông ( MSC) lưu ký chứng khoán. 11 Cty CP CK TP Tp HCM 50 Môi giới, tự doanh, quản lý danh mục HCM ( HSC) đầu tư, bảo lãnh phát hành, tư vấn đầu tư CK 12 Cty TNHH CK Tp HCM 21 Môi giới, tự doanh, quản lý danh mục NH Đông á đầu tư, tư vấn đầu tư CK 13 Cty CK Hải Hải Phòng 21,75 Môi giới, tự doanh, quản lý danh mục Phòng đầu tư, tư vấn đầu tư CK ( Nguồn :Tạp chí CK Việt Nam) Nhìn vào bảng trên ta thấy công ty cổ phần chứng khoán Mê Kông là công ty có vốn thấp nhất. Vì vậy công ty tập trung chủ yếu vào những mảng hoạt động mà công ty được phép hoạt động. Phát huy những lợi thế sẵn có : vị trí công ty, trình độ năng lực của đội ngũ nhân viên trẻ tràn đầy nhiệt huyết. Quá trình hình thành và phát triển của công ty cổ phần CK MK Tên tiếng Anh là Me Kong Securities Corporation(MSC). Tên giao dịch là công ty cổ phần chứng khoán Mê Kông. Được thành lập ngày 14/10/2002 theo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 0103001480 do sở kế hoạch và đầu tư –Thành phố Hà nội cấp ngày 14/10/2002.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Giấy phép hoạt động kinh doanh chứng khoán số 10/GPHĐKD do uỷ ban chứng khoán cấp ngày 18/02/2003 Là công ty cổ phần hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán, với số vốn ban đầu là 6.000.000.000đ (sáu tỷ đồng). Chủ tịch hội đồng quản trị là ông Vũ Văn Hùng. Ban đầu khi mới thành lập, trụ sở chính của công ty là ở phố Bà Triệu, sau khi hoạt động được nửa năm, công ty chuyển đến địa chỉ mới là Số 2 Phan Chu Trinh - Quận Hoàn Kiếm - Hà Nội. Hiện nay, trụ sở chính vẫn là Số 2 Phan Chu Trinh, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Điện thoại: (04) 9.361389 Fax (04) 9.9361393 Email: hn.msc@mekongsecurities.com.vn. Website: Với lợi thế là được đặt ngay cạnh Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội, công ty đặt mục tiêu là tập trung hoạt động vào mảng môi giới chứng khoán trên thị trường phi tập trung, do bản thân công ty với hạn chế là quy mô nhỏ, ra đời sau nên số lượng các nhà đầu tư mở tài khoản không nhiều. Công ty có một chi nhánh ở phía Nam, tại địa chỉ 16 – 18 Nam Kỳ Khởi Nghĩa – Quận 1 – TP.HCM. Điện thoại: (08).9143.520 Fax: (08).9.143.249 Do mới thành lập và qui mô vốn còn nhỏ, công ty mới chỉ có 2 loại hình kinh doanh là môi giới - tư vấn đầu tư chứng khoán và tư vấn tài chính doanh nghiệp.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 2.2. Các nghiệp vụ chính của công ty chứng khoán Mê Kông. 2.2.1. Khối dịch vụ môi giới – tư vấn đầu tư chứng khoán. Là tổ chức môi giới chứng khoán chuyên nghiệp, công ty chứng Mê Kông sẽ cung cấp cho khách hàng những dịch vụ hoàn hảo thông qua tính chuyên nghiệp cao, sự trung thực và lòng nhiệt tình của các chuyên viên môi giới .Nhà đầu tư sẽ luôn được phục vụ tốt nhất qua các dịch vụ môi giới như: Mở và quản lý tài khoản giao dịch. Công ty chứng khoán Mê Kông mở tài khoản giao dịch chứng khoán cho các nhà đầu tư với thủ tục đơn giản, nhanh gọn và thuận tiện. Đồng thời, công ty quản lý tài khoản của khách hàng trên cơ sở các giao dịch mua bán chứng khoán đã thực hiện và hỗ trợ nhà đầu tư trong quá trình quản lý số dư tiền và chứng khoán trên tài khoản. Môi giới chứng khoán. Trong vai trò tổ chức môi giới chứng khoán chuyên nghiệp, công ty nhận lệnh mua hoặc bán chứng khoán của khách hàng theo nhiều phương thức khác nhau như : nhận lệnh giao dịch trực tiếp, nhận lệnh từ xa qua điện thoại hoặc qua fax. Lệnh của nhà đầu tư sẽ được đưa vào hệ thống giao dịch với thời gian nhanh và chính xác. Mức phí giao dịch đối với khách hàng của công ty chứng khoán Mê Kông ở mức trung bình giữa các công ty chứng khoán và được tuân thủ theo quy định của Uỷ ban chứng khoán nhà nước và Bộ tài chính. Mức phí giao dịch được tính như sau:
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Bảng 4: Mức phí giao dịch tại công ty chứng khoán Mê Kông Tổng giao dịch trong tháng Mức phí Giao dịch cổ phiếu Dưới 50 triệu 0,45% Từ 50 đến 200 triệu 0,4% Từ 200 đến 500 triệu 0,35% Từ 500 triệu đến 1 tỷ 0,3% Trên 1 tỷ Khi giao dịch của khách hàng lớn thì mức phí có thể thoả thuận với công ty Giao dịch trái phiếu 0,25% (Nguồn công ty chứng khoán Mê Kông) Cung cấp thông tin. Công ty chứng khoán Mê Kông cung cấp cho nhà đầu tư thông tin về tài khoản, các giao dịch trên tài khoản định kỳ tháng, quý và năm. Đồng thời, công ty cung cấp thông tin về tình hình giao dịch thị trường, về công ty niêm yết và các thông tin khác có liên quan trên thị trường chứng khoán. Tư vấn đầu tư chứng khoán. Công ty chứng khoán Mê Kông hỗ trợ nhà đầu tư phân tích diễn biến của thị trường, phân tích nhân tố có ảnh hưởng tới biến động của thị trường, đánh giá tình hình tài chính và hoạt động của các công ty niêm yết nhằm giúp nhà đầu tư hình thành một chiến lược đầu tư phù hợp, xác định và thực hiện tốt các mục tiêu đầu tư. Giúp nhà đầu tư thực hiện các quyết định hiệu quả .
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Tư vấn kiến thức tổng hợp về kinh tế vĩ mô, kinh tế nghành các kiến thức về chứng khoán và thị trường chứng khoán và thông tin pháp luật về chứng khoán và thị trường chứng khoán. Tư vấn cập nhật thông tin về diễn biến của thị trường chứng khoán như giá cả, khối lượng giao dịch của các loại chứng khoán, diễn biến thị trường và những thông tin ảnh hưởng tới biến động thị trường. Tư vấn thông tin về các tổ chức phát hành và niêm yết chứng khoán nhằm giúp nhà đầu tư đánh giá lựa chọn và ra quyết định đầu tư vào loại chứng khoán phù hợp với mục tiêu, sở thích và phong cách đầu tư. Tư vấn cho nhà đầu tư về các yếu tố rủi ro liên quan đến chứng khoán và thị trường chứng khoán, các phương pháp phòng ngừa rủi ro giúp nhà đầu tư nhìn nhận các cơ hội đầu tư và xây dựng các giải pháp phòng ngừa rủi ro. Lưu ký chứng khoán. Công ty chứng khoán Mê Kông nhận lưu ký và tái lưu ký chứng khoán cho khách hàng tại trung tâm giao dịch chứng khoán, cung cấp dịch vụ lưu ký chứng khoán chuyên nghiệp với sự trợ giúp của phần mềm quản lý chứng khoán lưu ký và phương tiện lưu giữ bảo quản hiện đại. Bên cạnh đó công ty trợ giúp khách hàng trong việc thực hiện các quyền liên quan tới chứng khoán mà khách hàng đang sở hữu và được quản lý trên tài khoản như: Quyền nhận cổ tức, quyền bỏ phiếu, quyền mua cổ phiếu, quyền nhận cổ phiếu thưởng, quyền tách gộp cổ phiếu Các dịch vụ hỗ trợ tài chính. Công ty chứng khoán Mê Kông, phối hợp với các ngân hàng thương mại, cung cấp các dịch vụ hỗ trợ tài chính như: ứng trước tiền bán chứng khoán, cho vay cầm cố chứng khoán và cho vay bảo chứng nhằm hướng tới lợi ích tối đa cho nhà đầu tư.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 2.2.2. Khối dịch vụ tư vấn tài chính doanh nghiệp. Với đội ngũ cán bộ tư vấn chuyên nghiệp có năng lực chuyên môn và kỹ năng cao, năng động và nhiệt tình, Công ty cung cấp các dịch vụ tư vấn đáp ứng nhu cầu phát triển của doanh nghiệp trong nhiều lĩnh vực. Các giải pháp tư vấn Công ty cung cấp gắn liền với giá trị gia tăng doanh nghiệp đạt được trong quá trình hoạt động nói chung và tham gia thị trường chứng khoán nói riêng. Quản trị tài chính doanh nghiệp . Hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng kế hoạch tài chính doanh nghiệp, xây dựng giải pháp tài chính, tư vấn dự án tài chính và tư vấn tái cấu trúc tài chính doanh nghiệp. Tư vấn huy động vốn Giúp doanh nghiệp thực hiện tài trợ hiệu quả các nhu cầu tài chính phù hợp với chiến lược phát triển và mục tiêu tài chính thông qua các phương án tài chính như vay ngân hàng hay phát hành chứng khoán. Tư vấn kế hoạch hoá tài chính Đồng hành với doanh nghiệp trong quá trình phát triển, Công ty nghiên cứu thị trường, các chiến lược phát triển, điều kiện và tiềm năng tài chính của doanh nghiệp trên cơ sở đó, Công ty giúp doanh nghiệp hoạch định chiến lược, kế hoạch tài chính phù hợp để tài trợ các chiến lược phát triển kinh doanh ngắn hạn và dài hạn của doanh nghiệp. Kế hoạch hoá tài chính doanh nghiệp được thực hiện trên các phương diện lập kế hoạch, thực hiện kế hoạch và đánh giá kết quả thực hiện. Thực hiện tốt kế hoạch hoá tài chính, doanh nghiệp sẽ nhanh chóng khai thác những ưu việt của thị trường tài chính, sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính phát triển kinh doanh theo những lợi thế và đặc thù của doanh nghiệp. Tư vấn giải pháp tài chính Nghiên cứu nhu cầu tài chính, chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp, kết hợp với thực tiễn thị trường tài chính, Công ty giúp doanh nghiệp thiết kế,
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 xây dựng và triển khai các giải pháp tài chính tối ưu dựa trên các phương án hiệu quả và phù hợp. Công ty sẽ tư vấn giúp doanh nghiệp xây dựng và triển khai một giải pháp tài chính phù hợp để tiếp cận thị trường tài chính, thông qua việc sử dụng hiệu quả các kênh huy động vốn khác nhau. Tư vấn tài chính dự án Nghiên cứu các dự án phát triển kinh doanh của doanh nghiệp, Công ty giúp doanh nghiệp thiết kế, xây dựng và triển khai các giải pháp huy động, sử dụng, quản lý tài chính dự án phù hợp, đảm bảo thực hiện mục tiêu tài chính dự án. Tư vấn phát hành chứng khoán Phát hành chứng khoán là một giải pháp tài chính hiệu quả để doanh nghiệp thu hút nguồn vốn từ thị trường chứng khoán phục vụ mục tiêu phát triển kinh doanh, mở rộng quy mô doanh nghiệp. Phát hành chứng khoán để huy động vốn từ công chúng, tài trợ cho sự lớn mạnh của doanh nghiệp không chỉ là một kênh cung cấp vốn mới, hiệu quả và bền vững mà còn là một giải pháp hữu ích để doanh nghiệp khẳng định sức mạnh kinh doanh của mình trên thị trường tài chính. Sự lớn mạnh về quy mô, hình ảnh nổi bật và danh tiếng tài chính doanh nghiệp và khả năng thanh khoản cao của loại chứng khoán doanh nghiệp phát hành là những ưu thế nổi bật mà doanh nghiệp có được khi phát hành chứng khoán. Công ty Chứng khoán Mê Kông giúp doanh nghiệp: Nghiên cứu thị trường chứng khoán, đặc điểm của các loại chứng khoán doanh nghiệp phát hành; Xác định thời điểm, cơ cấu và phương án phát hành chứng khoán; Chuẩn bị phương án phát hành; Hoàn tất hồ sơ, thủ tục xin phép phát hành; Phát hành, phân phối chứng khoán và tìm kiếm các đối tác đầu tư; Quản lý và thực hiện các nghĩa vụ tài chính liên quan tới chứng khoán đã phát hành.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Qua dịch vụ này, Công ty giúp các doanh nghiệp thực hiện tài trợ hiệu quả các nhu cầu tài chính phù hợp với chiến lược phát triển và mục tiêu tài chính của doanh nghiệp. Tư vấn cổ phần hoá Cung cấp dịch vụ tư vấn trọn gói, giúp các doanh nghiệp nhà nước chuyển thành công ty cổ phần hoạt động theo luật doanh nghiệp: Trợ giúp doanh nghiệp nghiên cứu các vấn đề liên quan tới cổ phần hoá và chính sách, pháp luật của nhà nước về cổ phần hoá. Tư vấn xác định thời điểm cổ phần hoá và hình thức cổ phần hoá. Cổ phần hoá là giải pháp chuyển đổi hình thức sở hữu của doanh nghiệp, Công ty sẽ giúp doanh nghiệp xác định thời gian, hình thức để doanh nghiệp thực hiện quá trình cổ phần hoá. Đồng thời, Công ty giúp doanh nghiệp hoàn thành các thủ tục để đảm bảo doanh nghiệp thực hiện cổ phần hoá theo đúng lộ trình và mục tiêu đặt ra. Tư vấn xử lý tài chính và định giá doanh nghiệp trước khi cổ phần hoá. Công ty sẽ phối hợp với các bên hữu quan để trợ giúp doanh nghiệp thực hiện phân bổ tài sản và giải quyết nợ phù hợp với các quy định hiện hành, đảm bảo lợi ích của các bên trong quá trình cổ phần hoá. Để doanh nghiệp thực hiện quá trình cổ phần hoá theo quy trình, thủ tục và phương án hiệu quả, Công ty sẽ giúp doanh nghiệp thực hiện xây dựng cơ chế và hoàn tất thủ tục định giá doanh nghiệp theo các quy định của luật pháp Việt Nam về cổ phần hoá doanh nghiệp và định giá doanh nghiệp. Tư vấn xử lý các vấn đề lao động, chính sách với người lao động của doanh nghiệp cổ phần hoá. Trong quá trình tư vấn cổ phần hoá các công việc liên quan đến vấn đề người lao động sẽ được công ty chứng khoán giúp đỡ doanh nghiệp. Tại MSC doanh nghiệp sẽ được tư vấn các chính sách đối với người lao động sau khi cổ phần hoá. Số lượng lao động được giữ lại, những bộ phận cần phải tinh giảm khi có phương án hoạt động kinh doanh mới. Các chính sách ưu đãi đối với người lao động
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Tư vấn xây dựng phương án cổ phần hoá phù hợp với đặc điểm và điều kiện riêng của doanh nghiệp. MSC sẽ giúp đỡ các doanh nghiệp trong quá trình xây dựng phương án cổ phần hoá dựa trên các đặc điểm riêng có của doanh nghiệp: lĩnh vực hoạt động sản xuất kinh doanh, môi trường kinh doanh, thị phần và những lợi thế. Tư vấn hoàn thành các thủ tục phê duyệt và hồ sơ cổ phần hoá. Công ty giúp doanh nghiệp tập hợp và chuẩn hoá thông tin, biên soạn và hoàn chỉnh hồ sơ cổ phần hoá và hoàn tất các thủ tục trong quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp. Tư vấn xây dựng cơ chế quản trị công ty cổ phần. Khi doanh nghiệp đã hoàn thành quá trình chuyển đổi hình thức sở hữu, hoạt động theo quy định của luật doanh nghiệp, cơ chế quản trị công ty giữ một vai trò quan trọng đối với doanh nghiệp. Công ty giúp doanh nghiệp thiết kế, xây dựng và vận hành một hệ thống quản trị công ty phù hợp theo quy định của luật pháp Việt Nam về quản trị công ty đồng thời đảm bảo hoạt động hiệu quả của bộ máy điều hành doanh nghiệp. Tư vấn đăng ký kinh doanh cho công ty cổ phần. Tư vấn quyết toán chi phí cổ phần hoá. Tư vấn xây dựng chiến lược phát triển kinh doanh của công ty cổ phần. Các trợ giúp khác theo nhu cầu của từng doanh nghiệp. Tư vấn niêm yết chứng khoán Giải pháp tư vấn niêm chứng khoán giúp các công ty cổ phần, doanh nghiệp nhà nước cổ phần hoá niêm yết thành công chứng khoán trên thị trường chứng khoán. Công ty niêm yết sẽ nắm được những cơ hội để thực hiện các lợi ích mà thì trường chứng khoán, niêm yết chứng khoán tạo ra cho doanh nghiệp. Trợ giúp doanh nghiệp nghiên cứu khả năng tham gia thị trường chứng khoán.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực quản trị, năng lực tài chính và phát triển kinh doanh. Phối hợp với doanh nghiệp để xây dựng và trình nộp hồ sơ xin phép niêm yết chứng khoán. Cung cấp dịch vụ quản lý cổ đông, số cổ đông và trợ giúp đăng ký và lưu ký chứng khoán. Trợ giúp doanh nghiệp tổ chức lễ đón nhận giấy phép niêm yết chứng khoán và công bố thông tin về niêm yết chứng khoán. Trợ giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp luật đối với doanh nghiệp niêm yết chứng khoán. Cung cấp dịch vụ môi giới giao dịch và tư vấn đầu tư chứng khoán cho các cổ đông của doanh nghiệp. Nhóm các dịch vụ tư vấn khác Ngoài những nhóm dịch vụ trên, công ty còn cung cấp các giải pháp tư vấn riêng lẻ, như: định giá cổ phiếu, tư vấn thâu tóm - sáp nhập, tư vấn quản trị công ty cổ phần.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 2.3. Cơ cấu tổ chức và nhân sự Sơ đồ tổ chức Đại hội đồng cổ đông Hội đồng quản trị Ban kiểm soát Tổng giám đốc Giám đốc tài chính Giám đốc đầu tư Giám đốc kinh doanh Bộ Phòng Chi Bộ Bộ phận Phòng phận kế toán nhánh phận tư vấn tổ chúc IT lưu ký Tp. môi phân tích hành HCM giới chính 06 người 2 qtrị, 2 lxe 01 người 05 người 10 người 03 người 1 Ctviên 03 bvệ Nhân sự Trụ sở chính của công ty hiện nay có 27 người (kể cả 1 cộng tác viên). Ban giám đốc bao gồm Tổng giám đốc và 3 giám đốc bộ phận, đều là nam và có trình độ Đại học chuyên ngành kinh tế trở lên, điều này chứng tỏ bộ máy lãnh đạo đều có chuyên môn vững vàng và vốn hiểu biết sâu rộng về kinh tế nói chung. Ngoài ra, giám đốc tài chính và giám đốc kinh doanh đều đã từng là chuyên viên làm việc tại Uỷ ban chứng khoán, nên đều có kinh nghiệm và kiến thức về lĩnh vực chứng khoán. Bên cạnh đó, tất cả các thành
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 viên của ban giám đốc đều rất trẻ – Tổng giám đốc: 34 tuổi, Giám đốc kinh doanh: 29 tuổi, Giám đốc tài chính: 31 tuổi, Giám đốc đầu tư: 44 tuổi. Mô hình tổ chức của công ty là mô hình kết hợp giữa mô hình trực tuyến và mô hình chức năng. Các giám đốc bộ phận chịu trách nhiệm giải quyết các công việc thuộc thẩm quyền, trưởng phòng chức năng có trách nhiệm báo cáo công việc cho giám đốc trực tiếp quản lý mình, đây là mô hình trực tuyến. Các giám đốc lại có nghĩa vụ báo cáo và đề xuất phương án giải quyết các vấn đề về chuyên môn và quyền hạn của mình trực tiếp lên tổng giám đốc, đây là mô hình chức năng. Mô hình này rất phù hợp với đặc thù của công ty là công ty nhỏ, song các hoạt động tác nghiệp lại cần có sự phân tách về quản lý, nên giữa các bộ phận có những giám đốc khác nhau chịu trách nhiệm quản lý và báo cáo lại với tổng giám đốc. Công ty có 5 phòng: Phòng hành chính: 4 nam Phòng kế toán: 5 nữ Phòng tư vấn: 2 nam, 4 nữ Phòng môi giới: 2 nam, 1 nữ Phòng IT: 2 nam Có thể thấy do tính đặc thù nghề nghiệp, nên có nhiều phòng có sự bất đối xứng giữa nam và nữ, ví dụ như: phòng kế toán tất cả đều là nữ, phòng IT chỉ có nam, phòng tổ chức hành chính (gồm quản trị, lái xe và bảo vệ) đều là nam. Còn lại, tính chung cả hai phòng tư vấn và môi giới thì có thể nhận thấy sự phân bổ khá đồng đều và hợp lý 44% nữ, 56% nam. Tuy nhiên sự phân bổ cụ thể và chi tiết trong một phòng lại không đồng đều, phòng tư vấn có 33% là nam, 67% là nữ; ngược lại, phòng môi giới có 33% là nữ, 67% là nam. Điều này cũng khó có thể tránh được khi qui mô của công ty là nhỏ và muốn chuẩn hoá cơ cấu giới thì phải chờ khi công ty tăng vốn và tăng qui mô, mở rộng hoạt động kinh doanh. Do mặt bằng công ty nhỏ nên không gian làm việc của các nhân viên không được rộng rãi, không có sự ngăn cách thực sự giữa các phòng ban mà
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 đơn giản chỉ là các ô ngăn, cao quá đầu người. Chỉ có trưởng phòng và giám đốc được ngồi ngăn riêng, còn lại là trung bình 2 người 1 ngăn. Cách bố trí như vậy vừa tạo trật tự vừa có không gian nên mọi người có thể kiểm soát hoạt động của nhau, tránh sự lạm dụng công việc để làm việc riêng. Tuy vậy, để bảo đảm cho hiệu quả công việc, cần thiết phải có không gian rộng rãi hơn, nhất là sự ngăn cách giữa các phòng ban, giữa giám đốc và nhân viên. 2.3.1 Khả năng cạnh tranh của Công ty Chứng khoán Mê Kông. Công ty có đội ngũ quản lý và cán bộ trẻ, có năng lực và nhiệt huyết với công việc. Trong số các công ty chứng khoán chỉ có 03 công ty được các cổ đông tự thành lập và không phải là công ty con của một định chế tài chính nào là Công ty Chứng khoán Sài gòn và Công ty Chứng khoán Mê Kông. Do đó, Công ty có cơ chế ra quyết định nhanh gọn hơn các công ty khác, dễ dàng thích ứng với các phản ứng của thị trường. 2.3.2. Kết quả kinh doanh. Kết quả giao dịch tính đến tháng 10 năm 2003 (tức là một năm sau ngày hoạt động. Bảng 5 : Hoạt động môi giới (Số liệu tính đến cuối năm 2003) Công ty MSC Tổng Số lượng tài khoản (tài khoản) 290 16.000 Tổng giá trị tiền gửi giao dịch (tỷ đồng) 3,7 1.331 Tổng số cổ phiếu lưu ký (cổ phiếu) 49.750 642.864 Tổng giá trị giao dịch cổ phiếu (tỷ đồng) 26,6 502 Tổng khối lượng giao dịch cổ phiếu (cổ phiếu) 18.180 28.074.150 Phí giao dịch (triệu đồng) 125,6 3.420 (Nguồn từ Công ty chứng khoán Mê Kông)
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Các hợp đồng tư vấn đã và đang thực hiện. Xác định giá trị doanh nghiệp (20 Doanh nghiệp) Năm 2003 (12 doanh nghiêp): Năm 2004 (8 doanh nghiệp) Tư vấn cổ phần hoá (18 Doanh nghiệp) Năm 2003 (9 doanh nghiêp): Năm 2004 (9 doanh nghiêp): Tư vấn chuyển đổi Doanh nghiệp nhà nước thành Công ty TNHH 1 thành viên Công ty Thiết bị điện Đồng Nai (Đồng Nai) Tư vấn chuyển đổi doanh nghiệp FDI thành Công ty cổ phần Công ty Liên doanh TNHH Quốc tế Hoàng Gia (Quảng Ninh) Tổ chức bán đấu giá (3 doanh nghiệp) Năm 2003 (1 doanh nghiêp): Công ty Vật tư mỏ địa chất (Hà Nội) Năm 2004 (9 doanh nghiêp): Tư vấn xây dựng cơ cấu tài chính Công ty khoáng sản Bắc Kạn (Bắc Kạn) Tư vấn phát hành thêm để huy động vốn Công ty cổ phần Hạ Long (Hà Nội) Đánh giá kết quả từng bộ phận Bộ phận môi giới Thực tế đối với các công ty chứng khoán tại các thị trường phát triển thì môi giới chứng khoán là một bộ phận nghiệp vụ quan trọng và yêu cấu cao nhất đối với công ty. Tuy nhiên, tại công ty cổ phần chứng khoán Mê Kông số thành viên của công ty còn ít và thu hẹp, tại Hà Nội chỉ có bốn thành viên và
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 một giám đốc bộ phận .Hơn nữa về sự mở rộng tìm kiếm các khách hàng tiềm năng, hay các nhà đầu tư tiềm năng của công ty là còn rất hạn chế. Các thành viên môi giới chưa thực sự chủ động trong việc tìm kiếm thêm khách hàng, mà vẫn chủ yếu giao dịch tư vấn cho khách hàng truyền thống, hay người thân quen. Nhân viên môi giới chưa thực sự phát huy hết năng lực của mình, chưa thực sự là một người môi giới thực thụ, sự mở rộng về thị trường chưa cao. Có thể lý giải thực tế trên như sau: Vì thị trường chứng khoán hiện nay ở Việt Nam còn nhỏ hẹp, sự biến động trên thị trường là bất thường, tâm lý nhà đầu tư chưa ổn định, các hệ thống pháp lý cũng như các yếu tố khác đi kèm chưa đồng bộ. Chính vì vậy để có thêm một lượng đáng kể các nhà đầu tư trên thị trường là rất khó. Đầu tư trên thị trường chứng khoán là một quyết định mạo hiểm đối với bất cứ nhà đầu tư nào. Tâm lý gửi tiền vào ngân hàng vẫn còn phổ biến . Bởi vậy việc tìm kiếm thêm khách hàng cho công ty là một vấn đề không đơn giản.Thứ hai, trên thị trường chứng khoán hiện nay có 13 công ty chứng khoán, nhưng Mê Kông hiện tại là một công ty cổ phần có số vốn ban đầu khiêm tốn, lại mới gia nhập thị trường : không được một được một tổ chức trung gian nào bảo trợ cũng như có được sự giúp đỡ của ngân hàng vì vậy lượng khách hàng vẫn còn ít hơn so với các đơn vị cùng nghành có những mối quan hệ sẵn có từ công ty mẹ. Bộ phận tư vấn Hiện nay tư vấn là bộ phận đem lại doanh thu lớn nhất cho công ty cổ phần chứng khoán Mê Kông, và cũng là bộ phận có số lượng nhân viên đông đảo nhất. Thực tế thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay (thời điểm tháng 5- 2003) đang trong giai đoạn sơ khai, các doanh nghiệp cổ phần hoá chưa niêm yết và đang cổ phần hoá rất nhiều, tới hơn 1200 doanh nghiệp, trong khi đó chỉ có 13 công ty chứng khoán hoạt động, rõ ràng đây là một thị trường rộng lớn cho các công ty, bởi quy định của nhà nước đã nêu rõ, các doanh nghiệp cổ phần hoá cần phải có một tổ chức tư vấn đi kèm. Tuy nhiên hiện nay, tại công ty do khối lượng công việc quá lớn lên số lượng chuyên viên tư vấn chưa đủ để đáp ứng được hết yêu cầu công việc. Các
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 chuyên viên được đào tạo một cách chuẩn tắc về phân tích và đầu tư chứng khoán cũng như tư vấn chứng khoán vẫn còn hạn chế. Công ty nên tạo điều kiện cho các nhân viên nâng cao trình độ của mình tạo chỗ đứng chắc chắn cho bản thân họ. Hiện tại bộ phận tư vấn là bộ phận đem lại doanh thu chính cho công ty, bởi quy mô công ty hiện tại còn nhỏ. Quy mô nhỏ vừa là điểm bất lợi và vừa là lợi thế của công ty, bởi công ty có điều kiện chuyên sâu vào các nghiệp vụ của mình. Trong nghiệp vụ tư vấn sự chuyên môn hoá được phát huy tối đa, mỗi chuyên viên đảm trách một khâu. Hơn nữa với đội ngũ cán bộ của công ty tuy còn trẻ nhưng họ có sự nhiệt tình, lòng đam mê hăng say với công việc, chịu khó tìm tòi, đi sâu nghiên cứu những vấn đề mới để tập trung phục vụ khách hàng tốt hơn, giải quyết những vấn đề tồn tại của thị trường một cách tốt nhất. Bảng 6: Dự toán tài chính 3 năm tới. Chỉ tiêu Năm 2005 Năm 2006 Năm 2007 Nguồn vốn chủ sở 22.000.000.000 22.000.000.000 43.000.000.000 hữu Doanh thu 3.000.000.000 5.000.000.000 8.000.000.000 Lợi nhuận sau 1.500.000.000 3.000.000.000 5.800.000.000 thuế Thực trạng hoạt động tư vấn định giá trị doanh nghiệp tại công ty chứng khoán Mê Kông Công ty cổ phần chứng khoán Mê Kông là một trong số 24 tổ chức trong danh sách các tổ chức được thực hiện dịch vụ định giá doanh nghiệp do Bộ tài chính lựa chọn. Thực tế trong hơn 2 năm qua công ty đã tiến hành định giá và tư vấn cho các doanh nghiệp như đã trình bày ở phần trước với kết quả chính xác và an toàn. Số lượng hợp đồng định giá doanh nghiệp không ngừng được nâng lên. Điều này có được là do sự tin tưởng của khách hàng, sự nỗ lực tìm kiếm của
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 ban lãnh đạo, mức phí của công ty và thời gian từ lúc triển khai đến lúc hoàn thiện công việc.Theo đánh giá chung thời gian để thực hiện hoàn tất cổ phần hoá một doanh nghiệp vào khoảng 400 ngày trong đó thời gian dành cho việc định giá doanh nghiệp chiếm khoảng 120 đến 180 ngày. 2.4. Quy trình và phương pháp tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp tại công ty chứng khoán Mê Kông. Phương pháp chung mà công ty cổ phần chứng khoán Mê Kông áp dụng để tiến hành định giá doanh nghiệp cũng giống như các đơn vị cùng ngành khác đó chính là phương pháp giá trị tài sản ròng. Giá trị doanh nghiệp = Giá trị tổng tài sản hiện có tại doanh nghiệp Trước đây Quy trình chung mà các tổ chức áp dụng để xác định giá trị doanh nghiệp là dựa trên nghị định 64 và thông tư 76 (Thông tư tài chính) thông tư 79 ( Thông tư hoạt động ) hướng dẫn thực hiện nghị định 64 Hiện nay là nghị định 187 và thông tư 126 hướng dẫn thực hiện Quy trình định giá doanh nghiệp mà công ty cổ phần chứng khoán Mê Kông xây dựng dựa trên NĐ 187, và thông tư 126 hướng dẫn kèm theo Nguyên tắc định giá Giá trị thực tế của doanh nghiệp là giá mà người mua và người bán chấp nhận được. Chỉ xác định giá trị đối với các tài sản đang dùng. Định giá doanh nghiệp trong giai đoạn hiện nay là để cổ phần hoá chứ không phải để đánh giá tài sản đơn thuần. Dùng phương pháp tài sản để xác định giá trị doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất. Công tác chuẩn bị cho việc xác định giá trị doanh nghiệp Bước 1: Lập bộ hồ sơ xác định giá trị doanh nghiệp (cần có các tài liệu sau) Công văn của doanh nghiệp cổ phần hoá đề nghị tổ chức thẩm tra và xác định giá trị doanh nghiệp.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Biên bản xác định giá trị doanh nghiệp phụ lục 04 thông tư 126/2004/TT-BTC. Báo cáo tài chính tính đến thời điểm kết thúc quý trước ngày doanh nghiệp có quyết định thực hiện cổ phần hoá của cơ quan có thẩm quyền. Báo cáo quyết toán thuế có có xác nhận của cơ quan thuế địa phương Báo cáo kết quả kiểm kê và xác định giá trị tài sản của doanh nghiệp theo mẫu quy định tại công văn số 5155- BCN( từ biểu số 1-12b) Bản hồ sơ chi tiết của những vấn đề vướng mắc đề nghị được xử lý khi xác định giá trị doanh nghiệp Các tài liệu khác nếu có Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng cần chuẩn bị các tài liệu để xuất trình khi thực hiện xác định giá trị doanh nghiệp bao gồm: Biên bản kiểm kê tài sản cố định, hàng tồn kho, tiền mặt bản xác nhận số dư của từng ngân hàng. Biên bản đánh giá của hội đồng kiểm kê của doanh nghiệp đối với vật tư, hàng hoá không cần dùng, ứ đọng chờ thanh lý mà không tính vào giá trị doanh nghiệp. Biên bản đối chiếu xác nhận công nợ . Các tài liệu liên quan đến nợ phải thu không có khả năng thu hồi , không tính vào giá trị doan nghiệp Bước 2: Các chuyên viên thẩm định của Mê Kông tiến hành kiểm tra xem văn bản đã đúng và đầy đủ quy định không, kiểm tra tính cân đối giữa các phụ lục những vấn đề vướng mắc ghi chép lại để làm việc với doanh nghiệp giúp bổ sung thêm tài liệu. Bước 3: Nếu doanh nghiệp chưa có hồ sơ thì công ty Mê Kông cùng với doanh nghiệp tiến hành lập hồ sơ xác định giá trị doanh nghiệp dựa trên việc kiểm kê phân loại và đánh giá chất lượng của các tài sản. Báo cáo tài chính: Doanh nghiệp lập ngay các báo cáo tài chính các quý trước ngày doanh nghiệp có quyết định cổ phần hoá bao gồm: Bảng cân đối kế toán và báo cáo kết quả kinh doanh
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Rà soát lại sự cân đối trong bảng cân đối kế toán đối chiếu lại các số liệu giữa bảng cân đối kế toán với: các bảng kê chi tiết (Với từng tài khoản), các bảng giải trình số liệu do phía doanh nghiệp cung cấp đồng thời tiến hành xử lý các số liệu chênh lệch nếu có. Báo cáo quyết toán thuế : Nếu doanh nghiệp chưa có báo cáo quyết toán thuế thì tại thời điểm đánh giá vẫn tiến hành xác định giá trị doanh nghiệp nhưng phải ghi vào biên bản xác định giá trị doanh nghiệp: “khi có quyết toán thuế thì số liệu trong biên bản này sẽ được điều chỉnh cho phù hợp với quyết toán thuế”. Báo cáo kết quả kiểm kê và xác định giá trị tài sản của doanh nghiệp, phân loại tài sản đến thời điểm định giá: việc phân loại tài sản do doanh nghiệp tự thực hiện, nếu doanh nghiệp chưa phân loại chính xác thì các cán bộ của Mê Kông phải tiến hành tư vấn doanh nghiệp phân loại theo bốn nhóm sau: Tài sản đang dùng Tài sản không cần dùng Tài sản chờ thanh lý Tài sản hình thành từ quỹ khen thưởng phúc lợi (nếu có) Cán bộ định giá của Mê Kông sẽ cùng cán bộ của doanh nghiệp lập hồ sơ gồm các biểu theo quy định và ký biên bản với doanh nghiệp. Khi tiến hành lập biên bản thì các vấn đề mà các cán bộ định giá của Mê Kông cần lưu ý là doanh nghiệp phải có các biểu mẫu theo quy định, các chuyên viên định giá sẽ phải rà soát lại các vấn đề tài chính đã xử lý theo thông tư 126 gồm có: xử lý tài sản, xử lý nợ phải thu khó đòi, xử lý các khoản nợ phải trả, các khoản nợ dự phòng và lãi chưa phân phối, tài sản góp vốn liên doanh với nước ngoài (số bằng tiền của quỹ khen thưởng phúc lợi, xử lý các số liệu chênh lệch) Tổ chức thực hiện Bước 1: Nhân sự
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Theo tính chất của từng doanh nghiệp (quy mô, tình hình tài chính ) mà công ty bố trí số lượng nhóm và số người tham gia vào mỗi nhóm. Người lãnh đạo công ty là người trực tiếp chỉ đạo các nhóm. Mỗi nhóm thường có một chuyên gia có chuyên môn của doanh nghiệp về tài sản định giá đi kèm. Nhìn chung có thể xác định nhân sự theo sơ đồ sau: Lãnh đạo công ty Phòng tư vấn phân tích Nhóm 1: Nhóm 2: Nhóm3: Nhà cửa, Máy móc Tài sản vật kiến thiết bị và lưu động trúc, tài sản cố và công phuơng định khác nợ. tiện vận tải Bước 2: Tiến hành định giá doanh nghiệp. Xử lý các vấn đề tài chính. Tìm hiểu các vấn đề tồn tại về tài chính của doanh nghiệp như: âm quỹ, lỗ, nợ khó đòi Xem xét và tư vấn các biện pháp giải quyết những vướng mắc mà doanh nghiệp đưa ra: theo hướng dẫn của các thông tư và các văn bản có liên quan về cổ phần hoá. Đồng thời tham khảo ý kiến của chi cục tài chính doanh nghiệp. Việc tiến hành kiểm kê tài sản sẽ tiến hành đồng thời với việc xác định giá trị tài sản. Chỉ xác định giá trị tài sản đối với các tài sản đang dùng. Hơn nữa để tiết kiệm thời gian nên chỉ cần kiểm kê đối với các loại tài sản có giá trị lớn, tài sản chính trong dây chuyền sản xuất và tài sản có tính chất quyết định đối với doanh nghiệp. Tài sản cố định và đầu tư dài hạn.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Đất đai: tập hợp hồ sơ đất đai của doanh nghiệp bao gồm: hợp đồng thuê đất, sơ đồ mặt bằng, diện tích sử dụng, không sử dụng Nếu như doanh nghiệp không có đầy đủ những giấy tờ xác minh quyền sử dụng đất, sơ đồ mặt bằng, diện tích sử dụng thì công ty chứng khoán Mê Kông yêu cầu doanh nghiệp tiến hành đánh giá thực trạng, vẽ phác hoạ mô hình và diện tích sử dụng, phải có xác nhận của cơ quan chủ quản là đúng hay sai, bên cạnh đó công ty chứng khoán Mê Kông cần có được đầy đủ giấy tờ, tài liệu xác minh về nguồn gốc đất đai của doanh nghiệp sau đó trình và xin ý kiến của sở tài nguyên môi trường. Đối tượng đất được tính lợi thế vị trí địa lý: Thuộc quyền quản lý của doanh nghiệp, doanh nghiệp đang sử dụng và có nguồn gốc rõ ràng. Không vi phạm quy hoạch của thành phố Không có tranh chấp Sử dụng hiệu quả. Tài sản cố định đang dùng đối với tài sản cố định đang dùng tiến hành kiểm tra thực tế hiện trạng đối chiếu xem lại giá trị sổ sách, khấu hao, việc trích lập khấu hao của doanh nghiệp có đúng với quy định hiện hành đối với nhà cửa vật kiến trúc đưa vào sử dụng trong 3 năm gần đây trước thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp thì giữ nguyên giá trị sổ sách. đối với nhà cửa vật kiến trúc đưa vào sử dụng trong thời gian cách thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp quá 3 năm thì tiến hành xác định lại theo quy định. Nguyên giá xác định lại = Đơn giá /1m2 xây dựng x Diện tích xây dựng. Giá trị còn lại = Nguyên giá xác định lại x Tỷ lệ % còn lại. Tỷ lệ % còn lại xác định bằng cả 2 phương pháp kinh tế kỹ thuật và phương pháp thống kê kinh nghiệm căn cứ theo công văn số 1076/CV BXD liên ngành xây dựng nhà đất. Đối với việc xác định tỷ lệ % bằng phương pháp
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 kinh tế kỹ thuật: kết cấu các bộ phận chính của nhà xây dựng được xác định theo quyết định 238/QĐ- BXD. Trong 2 phương pháp xác định tỷ lệ % còn lại thì phương pháp thống kê kinh nghiệm hay được sử dụng vì tính đơn giản của nó. Tuy nhiên độ chính xác không cao. Thông thường người ta thường tính cả hai phương pháp sau đó so sánh kết quả. Nếu kết quả chênh lệch quá lớn thì sẽ được lấy theo phương pháp thống kê kinh nghiệm. Đơn giá /1m2 xây dựng: căn cứ theo quyết định của từng địa phương Hồ sơ đi kèm: yêu cầu doanh nghiệp cung cấp hồ sơ kiến trúc, bản vẽ ban đầu. Nếu không có chuyên viên định giá của công ty chứng khoán sẽ cùng người đại diện của doanh nghiệp vẽ lại mặt bằng và yêu cầu doanh nghiệp ký đóng dấu. Sau đó phải có bản đánh giá đối với từng nhà cửa vật kiến trúc khác nhau: với các nội dung sau: Các thông tin liên quan (năm sử dụng , diện tích sử dụng, nguyên giá, giá trị còn lại ), Mô tả hiện trạng (mấy tầng, sàn, móng ), xác định tỷ lệ % còn lại. Cuối cùng lập bảng tổng hợp nhà cửa, vật kiến trúc sau đó gửi bảng tổng hợp nhà cửa vật kiến trúc có kèm theo sơ đồ mặt bằng có kích thước và tỷ lệ rõ ràng lên sở xây dựng, sở chủ quản, chi cục TCDN để xin ý kiến. Đối với máy móc thiết bị phương tiện vận tải và TSCĐ khác. Đối với tất cả các loại máy móc thiết bị phương tiện vận tải và TSCĐ khác trong quá trình xác định giá trị doanh nghiệp đều phải tiến hành xác định lại giá trị và đối với mỗi loại đều phải có một phiếu đánh giá riêng sau đó lập bảng tổng hợp đối với từng loại tài sản cố định. Nguyên giá xác định lại: Nguyên giá = Giá thị trường + Chi phí vận chuyển lắp đặt(nếu có) Nguyên giá bằng giá tương đương với giá của tài sản đó trên thị trường. Đối với những tài sản đặc biệt mà không có tài sản tương đương hay cùng loại trên thị trường thì lấy theo giá sổ sách. Giá trị còn lại
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Giá trị còn lại = Nguyên giá xác định lại x Tỷ lệ % còn lại. Tỷ lệ % còn lại xác định theo hiện trạng thực tế của tài sản, thời gian sử dụng, thời gian khấu hao theo quyết định số 206/2003/QĐ-BTC, đối với những tài sản đã hết khấu hao nhưng doanh nghiệp vẫn có nhu cầu sử dụng thì tỷ lệ % còn lại được đánh giá ít nhất là 20%. Sau đó lập bảng tổng hợp máy móc thiết bị, phương tiện vận tải, TSCĐ khác. Nhóm TSCĐ không cần dùng, chờ thanh lý và TSCĐ hình thành từ quỹ khen thưởng phúc lợi. Xác định trên cơ sở kiểm kê phân loại của doanh nghiệp và kiểm tra thực tế nếu xét thấy có lý do đưa ra tài sản không cần dùng chờ thanh lý phù hợp với quy định thì công ty chứng khoán Mê Kông chấp nhận. Đối với nhóm TSCĐ này cũng được kiểm kê, phân loại, xác định giá trị theo từng hạng mục nhỏ như đối với TSCĐ đang dùng. Lập bảng tổng hợp TSCĐ không cần dùng chờ thanh lý và TSCĐ hình thành từ quỹ khen thưởng phúc lợi. Đối với chi phí XDCB dở dang thì tiến hành kiểm tra sổ sách kế toán và các tài liệu liên quan nếu thấy phù hợp thì lấy nguyên theo giá trị trên sổ sách kế toán. Sau đó lập bảng tổng hợp chi phí XDCB dở dang. Đối với các khoản đầu tư tài chính dài hạn mà công ty được kế thừa thì được tính theo sổ kế toán. Riêng với khoản góp vốn, mua cổ phần của doanh nghiệp khác thì xác định lại giá trị cổ phần và giá trị vốn góp theo giá trị vốn chủ sở hữu thể hiện trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp mà doanh nghiệp cổ phần hoá góp vốn hoặc mua cổ phần tại thời điểm gần nhất trước thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hoá để lập bảng tổng hợp các khoản đầu tư tài chính dài hạn. TSLĐ và đầu tư ngắn hạn. Vật tư hàng hoá tồn kho. Đối chiếu số liệu trên bảng kiểm kê với bảng kê xác định lại và với bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Về số lượng: chọn một số vật tư hàng hoá tiêu biểu đối chiếu bảng kiểm kê, thẻ kho và sổ kế toán chi tiết. Về đơn giá: đối với vật tư, công cụ dụng cụ, hàng hoá theo giá mua vào tại thời điểm gần nhất. Nếu không có giá mới thì tính theo giá sổ sách kế toán của doanh nghiệp. Đối với thành phẩm tồn kho lấy theo đơn giá bán của doanh nghiệp( sau khi trừ đi thuế GTGT). Lập bảng kiểm kê, đánh giá lại vật tư hàng hoá tồn kho. Đối với tài sản là chi phí sản xuất kinh doanh dở dang(bán thành phẩm) Tiến hành kiểm kê thực tế kết hợp với đối chiếu sổ sách. Trong đó lưu ý đơn giá của thành phẩm bao giờ cũng phải cao hơn đơn giá của bán thành phẩm. Lập bảng kê chi phí sản xuất dở dang. Nhóm vật tư hàng hoá chờ thanh lý. Phải tiến hành đi kiểm tra kho để xem thực trạng có phù hợp với biên bản kiểm kê và phân loại không. theo giá trị sổ sách. Nhóm các khoản nợ phải thu. Đối chiếu công nợ giữa xác nhận nợ, sổ sách kế toán, bảng kê, bảng CĐKT. Tiến hành bù trừ công nợ phải thu và phải trả của cùng một đối tượng. Những trường hợp không có căn cứ chứng minh, yêu cầu doanh nghiệp phải giải trình và bổ sung chứng từ. Lập bảng kê công nợ phải thu. Nợ phải thu khó đòi. Yêu cầu doanh nghiệp chứng minh nợ phải thu khó đòi. Nghiên cứu kỹ những tài liệu chứng minh nếu thấy không có đủ căn cứ thì phải đưa lên nợ phải thu. Lập bảng kê nợ phải thu. Trong quá trình xác định xin ý kiến của chi cục tài chính doanh nghiệp. Nợi phải trả. Đối chiếu công nợ giữa biên bản xác nhận nợ, sổ sách kế toán, bảng CĐKT . Đối với các khoản nộp ngân sách kiểm tra quyết toán thuế.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Lập bảng kê công nợ phải trả. Tiền mặt, tiền gửi ngân hàng. Tiền mặt: Đối chiếu với biên bản kiểm quỹ, BCĐKT. Tiền gửi ngân hàng: Đối chiếu với giấy báo số dư của ngân hàng và BCĐKT. Lập biên bản xác định số dư quỹ khen thưởng, quỹ phúc lợi và nguồn kinh phí sự nghiệp Xác định giá trị lợi thế kinh doanh nếu có. Để hiểu rõ hơn quy trình này ta sẽ xem xét một ví dụ về xác định giá trị doanh nghiệp mà công ty chứng khoán Mê Kông đã thực hiện trong thời gian qua. Đó là: Xác định giá trị doanh nghiệp tại công ty thuỷ tinh Hà Nội. Mục đích xác định giá trị doanh nghiệp: để phục vụ cho quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp. Thời điểm xác định: 31/12/2004. Căn cứ chính để xác định giá trị doanh nghiệp là nghị định sô 64/2002/NĐ-CP ngày 19/6/2002 của chính phủ về việc chuyển doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần. Căn cứ vào thông tư số 76/2002/TT-BTC ngày 09/9/2002 của bộ tài chính hướng dẫn những vấn đề tài chính khi chuyển doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần. Căn cứ vào thông tư số 79/2002/TT-BTC ngày 12/9/2002 của bộ tài chính hướng dẫn xác định giá trị doanh nghiệp khi chuyển doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần. Công ty thuỷ tinh Hà Nội là doanh nghiệp nhà nước trực thuộc sở công nghiệp Hà Nội. Phương pháp tính: phương pháp tài sản. Quy trình thực hiện: Thực hiện theo đúng các bước như trên. Các vấn đề mà công ty chứng khoán Mê Kông đã tư vấn cho công ty thuỷ tinh Hà Nội trong quá trình xác định giá trị doanh nghiệp:
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp SV: Đỗ Quang Hoà-TTCK43 Tài sản cố định và đầu tư dài hạn. Công ty thuỷ tinh Hà Nội không có các khoản đầu tư tài chính dài hạn, chi phí xây dựng cơ bản dở dang, các khoản ký quỹ, ký cược dài hạn. Tài sản cố định: Đối với nhà cửa: Mô tả loại nhà, hiện trạng của ngôi nhà từng bộ phận rõ ràng như ví dụ sau tại công ty thuỷ tinh: 1. Tên nhà: Nhà văn phòng làm việc. 2. Cấp nhà: cấp 2 (việc phân cấp nhà dựa vào thông tư số 13 ngày 18/8/1994 của liên bộ Tài Chính -Vật Giá- Xây dựng ) 3. Diện tích sàn xây dựng: 978 m2 4. Giá nhà ở xây dựng mới: 1.330.000 đ/m2 (giá nhà được căn cứ vào thông báo số 134 ngày 17/02/2002 của liên bộ Tài Chính-Vật Giá- Xây dựng) 5. Năm xây dựng: năm 1985 6. Hiện trạng công trình. Đặc Tỷ trọng Giá trị còn lại Kết cấu Stt điểm Hiện trạng của kết thực tế của kết chính chung cấu (%) cấu chính 1 Móng Bê tông Móng đã xuất hiện nhiều 8 40 cốt thép chỗ nứt, lún không đều, cốt thép han gỉ nhiều. 2 Khung Cột bê Đã bắt đầu nứt nhiều chỗ 30 35 cột tông hở sắt, lớp trát bảo vệ đã bong tróc nhiều mảng lớn. 3 Tường Gạch Rạn nứt nhiều chỗ hở sắt, 20 40 220 lớp trát bảo vệ đã bong tróc nhiều mảng lớn có vết nứt rộng. 4 Nền, sàn Lát gạch Gạch mốc, vỡ nhiều, đứt 16 40 hoa mạch. 20x20 cm 5 Mái Bằng Lớp trát bảo vệ rộp, bong 18 35 tróc nhiều, có nhiều vết nứt hở sắt. (Nguồn công ty chứng khoán Mê Kông)