Đề tài Nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính Dầu khí

69 trang nguyendu 4310

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Đề tài Nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính Dầu khí", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

de_tai_nang_cao_chat_luong_cho_vay_trung_va_dai_han_tai_cong.doc

Nội dung text: Đề tài Nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính Dầu khí

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Lời mở đầu Trong những năm gần đây, nền kinh tế nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, quá trình hội nhập kinh tế đang diễn ra mạnh mẽ mà cụ thể là Việt Nam đã ký kết hiệp định thương mại Việt-Mỹ, và phấn đấu trở thành thành viên chính thức của WTO điều đó đặt ra những thuận lợi và thách thức to lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam. Quan điểm chủ đạo của Đảng và Nhà nước ta là cho phép phát triển nền kinh tế nhiều thành phần trong đó kinh tế Nhà nước đóng vai trò chủ đạo định hướng cho các thành phần kinh tế khác phát triển. Vì vậy mà Đảng và Nhà nước đã cho phép thành lập các Tổng Công ty 90, 91 và khuyến khích các Tổng Công ty này tự chủ hơn trong lĩnh vực tài chính tiền tệ để có thể trở thành các tập đoàn kinh tế mạnh đảm bảo gánh vác trách nhiệm nặng nề của tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Hiện nay, ở nước ta đã xuất hiện rất nhiều mô hình các Tổng Công ty thành lập các Công ty Tài chính cho riêng mình mà Công ty Tài chính Dầu khí trực thuộc Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam là một ví dụ điển hình. Nhiệm vụ chính của các Công ty Tài chính là đáp ứng đầy đủ nhu cầu vốn cho các Tổng Công ty và các đơn vị thành viên. Hiện nay nhu cầu của các đơn vị này chủ yếu là nhu cầu về vốn trung, dài hạn để thực hiện các dự án lớn, để hiện đại hoá tài sản cố định phục vụ tốt hơn cho nhu cầu sản xuất kinh doanh. Trong quá trình thực tập nghiên cứu tìm hiểu tài liệu tại Công ty Tài chính Dầu khí em mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính Dầu khí”. Chuyên đề được bố cục như sau: Chương I: Lý luận chung Chương II: Chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính Dầu khí.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Chương III: Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính Dầu khí. Em xin chân thành cảm ơn tới cô giáo – Th.S. Lê Thanh Tâm đã hết sức tận tình hướng dẫn giúp em trong quá trình thực hiện chuyên đề này, tới các anh chị tại Công ty Tài chính Dầu khí đã tạo mọi điều kiện thuận lợi trong thời gian em thực tập tại đây.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Chương1 Lý luận chung 1.1. Tổng quan về Công ty Tài chính 11.1. Khái niệm Công ty Tài chính Theo Frederich S Min Kin thì Công ty Tài chính là “Công ty thu hút vốn bằng cách phát hành thương phiếu hoặc cổ phiếu và trái khoán (thường là các món tiền nhỏ) đặc biệt thích hợp với nhu cầu của các doanh nghiệp và người tiêu dùng”. Theo NĐ- CP số 79/2002 thì Công ty Tài chính là loại hình tổ chức tín dụng phi ngân hàng, với chức năng là sử dụng vốn tự có, vốn huy động và các nguồn vốn khác để cho vay, đầu tư, cung ứng các dịch vụ tư vấn về tài chính, tiền tệ và thực hiện một số dịch vụ khác theo qui định của pháp luật, nhưng không được làm dịch vụ thanh toán, không được nhận tiền gửi dưới một năm. 1.1.2. Các mô hình Công ty Tài chính Theo hình thức thành lập Công ty Tài chính nhà nước: Là Công ty Tài chính do nhà nước đầu tư vốn, thành lập và tổ chức quản lý hoạt động kinh doanh. Công ty Tài chính cổ phần: Là Công ty Tài chính do tổ chức và cá nhân cùng góp vốn, thành lập và tổ chức quản lý hoạt động kinh doanh . Công ty Tài chính trực thuộc tổ chức tín dụng: Là Công ty Tài chính do một tổ chức tín dụng thành lập bằng vốn tự có của mình và làm chủ sở hữu theo qui định của pháp luật, hạch toán độc lập và có tư cách pháp nhân. Công ty Tài chính liên doanh:Là Công ty Tài chính được thành lập bằng cách góp vốn giữa bên Việt Nam và bên nước ngoài, trên cở sở hợp đồng liên doanh.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Công ty Tài chính 100% vốn nước ngoài: Là Công ty Tài chính được thành lập bằng vốn của một hoặc của nhiều tổ chức tín dụng nước ngoài theo qui định của pháp luật Việt Nam. Theo tổng kết của chuyên gia tư vấn IFC (Công ty Tài chính quốc tế) thì trên thế giới có hai mô hình Công ty Tài chính. Công ty Tài chính độc lập: Là loại hình Công ty Tài chính đứng độc lập, tự hoạt động kinh doanh. Chia làm hai loại sau: Công ty Tài chính đứng độc lập đầu tư vào nhiều lĩnh vực như loại Công ty Tài chính Thương mại( tập trung cho vay, đầu tư trung dài hạn cho các doanh nghiệp và cho các cá nhân), đại diện là Công ty CITYGROUP, HELLER Financial, Century, Bussiness Credit Corp Công ty Tài chính độc lập đầu tư vào một lĩnh vực như Công ty Tài chính tiêu dùng(tài trợ cho các cá nhân, gia đình để mua hàng tiêu dùng dưới hình thức tín dụng), đại diện là Công ty Benefitcial Corporation, bán lẻ( tài trợ cho các hộ gia đình ), đại diện là TransAmerican Commercial Finance Công ty Tài chính thuộc Tập đoàn: Là các Công ty Tài chính do một Công ty mẹ lập nên và thường đóng vai trò đầu tư trong nội bộ tập đoàn với một số hoạt động như: Thu xếp các khoản cho vay cho các Công ty con khác trong nội bộ tập đoàn. Quản lý nguồn tiền mặt và tình hình tiền mặt cho các Công ty con. Quản lý đầu tư các khoản tiền chưa sử dụng đến cho các Công ty con Quản lý rủi ro tài chính trong toàn bộ tập đoàn bao gồm các rủi ro về lãi suất, ngoại hối, mất cân đối giữa tài sản và nguồn vốn . 1.1.3. Vai trò của Công ty Tài chính Góp phần giảm bớt những chi phí thông tin và giao dịch lớn cho mỗi cá nhân tổ chức và toàn bộ nền kinh tế.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Do chuyên môn hoá và thành thạo trong nghề nghiệp, các Công ty Tài chính đã đáp ứng đầy đủ, chính xác và kịp thời yêu cầu giữa người cần vốn và người có vốn. Do cạnh tranh đan xen và đa năng hoá hoạt động, các Công ty Tài chính thường xuyên thay đổi lãi suất một cách hợp lý, làm cho nguồn vốn thực tế được tài trợ cho đầu tư tăng lên mức cao nhất. Thực hiện có hiệu quả dịch vụ tư vấn , môi giới, tài trợ, trợ cấp và phòng ngừa rủi ro. 1.1.5. Hoạt động của Công ty Tài chính 1.1.5.1 Huy động vốn Công ty Tài chính được huy động vốn từ các nguồn : Nhận tiền gửi có kỳ hạn từ một năm trở lên của tổ chức, cá nhân theo qui định Ngân hàng Nhà nước. Phát hành kỳ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi và các loại giấy tờ có giá khác để huy động vốn của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước theo qui định của pháp luật hiện hành. Vay các tổ chức tài chính, tín dụng trong nước, ngoài nước và các tổ chức tài chính quốc tế. Tiếp nhận vốn uỷ thác của chính phủ, các tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước. 1.1.5.2 Hoạt động cho vay Công ty Tài chính được cho vay dưới các hình thức: Cho vay ngắn hạn, cho vay trung và dài hạn Cho vay theo uỷ thác của chính phủ, của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước theo qui định hiện hành và hợp đồng uỷ thác. Cho vay tiêu dùng bằng hình thức cho vay mua trả góp
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 1.1.5.3 Chiết khấu, tái chiết khấu, cầm cố thương phiếu và các giấy tờ có giá khác. Công ty Tài chính cấp tín dụng dưới hình thức chiết khấu, cầm cố thương phiếu, trái phiếu và các giấy tờ có giá khác đối với các tổ chức và cá nhân. Công ty Tài chính và các tổ chức tín dụng khác tái chiết khấu, cầm cố thương phiếu, trái phiếu và các giấy tờ khác cho nhau. 1.1.5.4 Bảo lãnh Công ty Tài chính được bảo lãnh bằng uy tín và khả năng tài chính tài chính của mình đối với người nhận bảo lãnh. 1.1.5.5 Các hoạt động khác Góp vốn, mua cổ phần của các doanh nghiệp và các Tỏ chức Tín dụng khác. Đầu tư cho các dự án theo hợp đồng Tham gia thị trường tiền tệ. Kinh doanh vàng. Làm đại lý phát hành trái phiếu, cổ phiếu và các loại giấy tờ có giá cho các doanh nghiệp. Nhận uỷ thác, làm đại lý trong các lĩnh vực liên quan đến tài chính, ngân hàng, bảo hiểm và đầu tư, kể cả việc quản lý tài sản, vốn đầu tư của các tổ chức, cá nhân theo hợp đồng. Cung ứng các dịch vụ tư vấn về ngân hàng, tài chính, tiền tệ, đầu tư cho khách hàng. Cung ứng dịch vụ bảo quản hiện vật quí, giấy tờ có giá, cho thuê tủ két, cầm đồ. 1.2 Cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính 1.2.1 Khái niệm cho vay trung- dài hạn. Theo luật các tổ chức tín dụng Việt Nam:
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp “Cho vay là hình thức tín dụng theo đó tổ chức tín dụng giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích và thời gian nhất định theo thoả thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi”. Cho vay trung hạn: Là các khoản vay có thời hạn từ một đến năm năm. Loại này được cấp chủ yếu để mua sắm tài sản cố định, cải tiếnvàđổi mới công nghệ, mở rộng sản xuất và xây dựng các công trình nhỏ, có thời hạnthu hồi vốn nhanh. Cho vay dài hạn: Là các khoản vay có thời hạn trên năm năm, chủ yếu được sử dụng để cấp vốn cho xây dựng cơ bản, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, đầu tư xây dựng các xí nghiệp mới, cải tiến và mở rộng sản xuất với qui mô lớn. 1.2.2 Đặc điểm cho vay trung- dài hạn. 1.2.2.1 Rủi ro cao Rủi ro là sự xuất hiện của một biến cố không mong đợi gây thiệt hại cho một công việc cụ thể. Cũng như bất kỳ ngành kinh doanh nào khác, khi cho vay vốn có thể gặp rủi ro và có thể bị mất vốn. Nhất là đối với các khoản cho vay trung và dài hạn thì khả năng các Công ty Tài chính gặp phải rủi ro càng lớn đặc bịêt là rủi ro tín dụng . Rủi ro tín dụng là tình trạng người đi vay không trả, hoặc trả không đúng hạn, hoặc không trả đầy đủ gốc và lãi cho người cho vay. Có thể khách hàng cố ý không trả nợ hoặc bị thất thoát ảnh hưởng khả năng trả nợ, hoặc do các nguyên nhân khách quan mà khách hàng không trả được nợ ví dụ như do sự thay đổi bất thường các chính sách kinh tế của nhà nước ảnh hưởng tới tiến trình thực hiện cũng như hiệu quả dự án của khách hàng, do gặp phải thiên tai, dịch bệnh, hoả hoạn, do hành vi gian lận trên thị trường( hàng giả tràn lan .) cũng ảnh hưởng đến doanh thu của người đi vay.Trong khi đó tài sản đảm bảo cho khoản vay bị giảm giá do biến động của thị trường, chất lượng tài sản thế chấp giảm vì quá thời hạn bảo quản, các chế
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp tài của nhà nước về thuế, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, bán đấu giá tài sản còn những điểm bất lợi cho việc xử lý tài sản đảm bảo trường hợp doanh nghiệp tuyên bố phá sản Mặt khác do các Công ty Tài chính vốn chủ sở hữu nhỏ so với tổng giá trị tài sản là rất nhỏ nên chỉ cần một tỷ lệ nhỏ danh mục cho vay có vấn đề có thể đẩy nó tới nguy cơ phá sản. 1.2.2.2. Lãi suất cho vay cao Luôn luôn đi kèm đặc diểm rủi ro cao là lợi nhuận kỳ vọng cao. Cho nên các khoản cho vay trung và dài hạn thường mang lại tỉ lệ thu nhập lớn mà biểu hiện cụ thể ở đây là lãi suất các khoản cho vay trung và dài hạn rất cao. Lãi suất cao chính là để trang trải chi phí cho huy động vốn, bù đắp rủi ro có thể xảy ra cũng như các Công ty Tài chính phải nhận được một phần thu nhập cho riêng mình. Ngoài ra đặt lãi suất cao góp phần chọn lọc những người thực sự có nhu cầu vay vốn trung và dài hạn. 1.2.2.3. Tính thanh khoản thấp Tính thanh khoản là chỉ tiêu phản ánh khả năng chuyển đổi thành tiền của một loại hàng hoá. Chỉ tiêu này được xem xét dựa trên thời gian,chi phí để chuyển hàng hoá đó thành tiền. Các khoản cho vay trung- dài hạn có thời hạn dài, nguồn trả nợ gốc và lãi chủ yếu dựa vào khấu hao cơ bản và lợi nhuận của dự án. Các Công ty Tài chính phải bỏ vốn trong suốt thời gian xây dựng dự án và chỉ tiến hành thu hồi vốn đầu tư khi dự án đi vào hoạt động. Vì vậy mà khi các công ty này có nhu cầu vốn bất thườngthì khả năng thu hồi vốn để trả nợ là không thể xảy ra vì nó chẳng khác nào đẩy người đi vay đến chỗ khó khăn và cũng là tự huỷ hoại uy tín của mình trong một môi trường cạnh tranh khốc liệt như hiện nay. 1.2.3. Các hình thức cho vay trung và dài hạn Căn cứ theo mục đích sử dụng vốn
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Cho vay trung và dài hạn phục vụ sản xuất kinh doanh:Là loại cho vay trung và dài hạn nhằm để tiến hành sản xuất kinh doanh, lưu thông hàng hoá. Cho vay trung và dài hạn phục vụ cho tiêu dùng: Là loại cho vay cấpcho các cá nhân để đáp ứng các nhu cầu tiêu dùng cá nhân như mua sắm nhà cửa, tiện nghi sinh hoạt, phương tiện đi lại. Căn cứ vào tính chất có đẩm bảo. Cho vay trung dài hạn không có đảm bảo: Là loại cho vay mà người vay không cần có tài sản cầm cố, thế chấp hoặc sự bảo lãnh của bên thứ ba, mà việc cho vay chỉ dựa vào uy tín của bản thân khách hàng. Cho vay trung và dài hạn có đảm bảo:Là loại cho vay đòi hỏi người vay phải có tài sản cầm cố, thế chấp hoặc bảo lãnh của bên thứ ba Cho vay theo dự án là khoản cho vay nhằm tài trợ cho việc xây dựng những tài sản cố định sẽ mang lại không nhỏ nên việc cho vay những dự án lớn đòi hỏi sự tham gia của một vài tổ chức tài chính. Cho vay dự án có thể được chấp nhận trên cơ sở bảo lãnh của bên thứ ba. Căn cứ vào cách thức hoàn trả Cho trung và dài hạn có kỳ hạn trả nợ đều nhau tức là khách hàng phải trả vốn gốc và lãi theo định kỳ( thường là theo tháng, quý, năm) Cho vay trung dài hạn có kỳ hạn trả nợ một lần: Khách hàng trả gốc và lãi một lần vào thời điểm kết thúc hợp đồng. Cho vay trung và dài hạn có kỳ hạn trả nợ có tính thời vụ: Khách hàng hoàn trả bất cứ lúc nào khi có khả năng trả nợ. 1.2.4 Qui trình cho vay trung và dài hạn Việc cho vay trung và dài hạn phải tuân theo một qui ttrình liền mạch, chặt chẽ, khoa học. Về cơ bản, có thể chia qui trình thành các bước sau: Bước 1: Tiếp cận khách hàng và tìm hiểu nhu cầu tín dụng
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Cán bộ tín dụng chủ động tìm kiếm, tiếp xúc trực tiếp với khách hàng để thu thập thông tin, tài liệu để nắm thông tin sơ bộ về khách hàng: - Tư cách pháp lý của khách hàng - Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh - Tình hình tài chính của khách hàng Nhu cầu tín dụng, tài sản đảm bảo, công nợ và quan hệ tín dụng của khách hàng. Sau khi tìm hiểu về khách hàng và khả năng đáp ứng nhu cầu của khách hàng và ghi chép vào sổ thông tin khách hàng. Trường hợp xét thấy khách hàng không đủ điều kiện để cấp tín dụng, cán bộ tín dụng cho khách hàng về việc từ chối cấp tín dụng. Trường hợp xét thấy có thể xem xét cấp tín dụng cho khách hàng, cán bộ tín dụng có trách nhiệm hướng dẫn khách hàng lập hồ sơ xin cấp tín dụng. Bước 2: Hướng dẫn khách hàng làm thủ tục xin cấp tín dụng Hồ sơ xin cấp tín dụng bao gồm: Hồ sơ pháp lý, hồ sơ tài chính, hồ sơ các khoản vay( nếu có), các tài liệu giấy tờ khác tuỳ từng trường hợp cụ thể. Bước 3: Tiếp nhận hồ sơ xin cấp tín dụng Cán bộ tín dụng có trách nhiệm kiểm tra tính pháp lýcủa các tài liệu, giấy tờ do khách hàng cung cấp. Trường hợp thiếu cần đề nghị khách hàng bổ xung kịp thời. Các tài liệu, giấy tờ do khách hàng cung cấp phải là bản chính hoặc bản sao có công chứng hoặc chứng thực. Sau khi nhận đủ hồ sơ của khách hàng, cán bộ tín dụng phải ghi rõ thời gian nhận đủ hồ sơ và cùng ký tên trên bảng kê. Bước 4: Thẩm định Hồ sơ xin cấp tín dụng Thẩm định, đánh giá khách hàng: Năng lực pháp lý của khách hàng, ngành nghề sản xuất kinh doanh, mô hình tổ chức, bố trí lao động, quản trị điều hành, tình hình sản xuất kinh doanh và tài chính( của khách hàng). Thẩm định dự án: Đánh giá sơ bộ theo các nội dung chính của dự án.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phân tích về thị trường và khả năng tiêu thụ sản phẩm của dự án. Khả năng cung cấp nguyên liệu đầu vào của dự án. Đánh giá nội dung về phương diện kỹ thuật. Đánh giá về phương diện tổ chức, quản lý thực hiện dự án. Thẩm định qui mô vốn đầu tư và tính khả thi của phương án nguồn vốn. Đánh giá hiệu quả tài chính của dự án và khả năng tra nợ. Đối với hoạt động cho vay trung và dài hạn đây là một bước rất quan trọng. Nếu việc thẩm định đánh giá này không chính xác sẽ dẫn tới việc bỏ qua những dự án có hiệu quả, đem lại thu nhập cho các Công ty Tài chính, hay cho vay dự án không khả thi, không hiệu quả, không thu được lãi, gốc đúng hạn thậm chí có thể mất toàn bộ phần vốn gốc. Hầu hết các dự án trung và dài hạn thường có qui mô vốn tương đối lớn, vì vậy nếu xảy ra rủi ro thì hiệu quả rất nghiêm trọng gây thiệt hại lớn cho các Công ty Tài chính. Trong các nội dung thẩm định đó, thẩm định hiệu quả tài chính dự án khả năng trả nợ có vai trò quan trọng nhất. Việc thẩm định này cần xác định được dòng tiền, dự kiến thu nhập, chi phí, lợi nhuận cũng như nguồn trả nợ cho khách hàng. Bước 5: Kiểm tra Sau khi hoàn thiện việc thẩm định khách hàng, cán bộ tín dụng tập hợp hồ sơ để trình trưởng phòng nghiệp vụ có trách nhiệm trực tiếp kiểm tra lại toàn bộ hồ sơ xin cấp tín dụng của khách hàng và tờ trình thẩm định do cán bộ tín dụng lập và ghi rõ ý kiến của mình trên tờ trình. Bước 6: Phê duyệt Sau khi trưởng phòng nghịêp vụ kiểm tra, xem xét, cán bộ tín dụng chuyển hồ sơ lên lãnh đạo/hội đồng thẩm định để xin phê duyệt. Bước 7: Hoàn thiện các thủ tục đảm bảo tín dụng.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Sau khi khoản tín dụng được phê duyệt, cán bộ tín dụng có trách nhiệm hoàn thiện các thủ tục về đảm bảo tín dụng (nếu có): - Soạn thảo và chuyển các bên ký kết hợp đồng cầm cố, thế chấp - Tiến hành các thủ tục đăng ký giao dịch đảm bảo - Giao nhận tài sản đảm bảo. Các thủ tục về đảm bảo tín dụng phải được hoàn thành trước khi kí kết hợp đồng tín dụng. Sau đó, cán bộ tín dụng chuyển các bên ký kết. Bước 8: Ký kết hợp đồng tín dụng Tuỳ từng trường hợp cụ thể, căn cứ kết quả phê duyệt cấp tín dụng, cán bộ tín dụng soạn thảo hợp đồng tín dụng và trình trưởng phòng nghiệp vụ phê duyệt về nội dung. Hợp đồng tín dụng cần xác định rõ qui mô, lãi suất, thời hạn vay, kỳ hạn trả nợ cũng như các điều kiện về tài sản đảm bảo. Bước 9: Cấp tín dụng. Sau khi hợp đồng tín dụng được ký kết, cán bộ tín dụng căn cứ vào các điều khoản của hợp đồng tín dụng, nhu cầu của khách hàng để cấp tín dụng. Bước 10: Giám sát sau khi cấp tín dụng Sau khi cấp tín dụng cho khách hàng, cán bộ tín dụng có trách nhiệm kiểm tra, giám sát khoản vay để đảm bảo rằng tiền vay được sử dụng đúng mục đích và có hiệu quả. Trong quá trình này, các Công ty Tài chính có thể tư vấn thêm cho khách hàng hoặc yêu cầu khách hàng thực hiện theo đúng hợp đồng nếu thấy dấu hiệu vi phạm. Trong trường hợp xấu, Công ty Tài chính có thể yêu cầu khách hàng chấm dứt hợp đồng và hoàn trả lại khoản vay. Khi dự án kết thúc, các Công ty Tài chính lưu lại hồ sơ về khách hàng, dự án để tạo điều kiện cho các khoản vay tiếp theo đối với khách hàng đó.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 1.3 Chất lượng cho vay trung và dài hạn của Công ty Tài chính. 1.3.1 Quan điểm về chất lượng. Trong nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển ở bất kỳ hoạt động kinh doanh nào thì việc không ngừng nâng cao chất lượng là điều tất yếu. Khách hàng khi lựa chọn một sản phẩm nào đó để tiêu dùng thì cái mà họ quan tâm chính là chất lượng và giá cả của sản phẩm đó, và một khi điều kiện cuộc sống ngày càng được cải thiện thì chất lượng sản phẩm ngày càng được người tiêu dùng ưu tiên khi lựa chọn sản phẩm cho mình. Theo từ điển thuật ngữ kinh tế học (nhà xuất bản từ điển bách khoa Hà Nội- 2001) định nghĩa về chất lượng như sau :”Chất lượng là toàn bộ các đặc tính của một hàng hoá hoặc dịch vụ đáp ứng yêu cầu của người mua. Vật liệu, kiểu dáng và kỹ thuật chế biến là đặc điểm quan trọng của chất lượng sản phẩm, ảnh hưởng đến việc người tiêu dùng mua sản phẩm đó”. Còn theo quan điểm của Công ty Tài chính chất lượng của một khoản cho vay là:”Mức độ đáp ứng yêu cầu về cho vay của khách hàng (cả người vay lẫn người cho vay tiền), phù hợp với các điều kiện kinh tế và tài chính chung của xã hội và các điều kiện đặc thù của bản thân Công ty Tài chính cung cấp sản phẩm cho vay đó”. Chất lượng cho vay trung và dài hạn là một khái niệm tương đối, nó vừa cụ thể (thể hiện qua các chỉ tiêu có thể tính toán được như kết quả kinh doanh, nợ quá hạn ) vừa trừu tượng (thể hiện qua khả năng thu hút khách hàng, tác động đến nền kinh tế như tốc tăng trưởng kinh tế, lạm phát, thất nghiệp ).Chất lượng cho vay trung và dài hạn là một chỉ tiêu tổng hợp, nó phản ánh mức độ thích nghi của các Công ty Tài chính với sự thay đổi của môi trường bên ngoài,thể hiện sức của các Công ty Tài chính trong quá trình cạnh tranh .
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 1.3.2 ý nghĩa của việc nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn. * Để mở rộng qui mô cho vay có hiệu quả hơn. Các Công ty Tài chính ngày càng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Do ra đời sau các ngân hàng thương mại cho nên để có thể thu hút mở rộng đối tượng khách hàng gặp không ít khó khăn, cách tốt nhất chính là nâng cao chất lượng các sản phẩm, dịch vụ mà mình cung cấp. Cho vay trung dài hạn đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của Công ty Tài chính, nâng cao chất lượng cho vay trung dài hạn sẽ tạo được uy tín với khách hàng, tạo hình ảnh tốt của Công ty từ đó thu hút được nhiều khách hàng lớn có tiềm năng trong tương lai. * Tiết kiệm chi phí, tăng thu nhập cho Công ty Tài chính Khi chất lượng cho vay trung và dài hạn được nâng cao thì nhiều khách hàng lớn có uy tín tìm đến vay vốn cũng như sử dụng các dịch vụ khác các Công ty Tài chính có khả năng cung cấp nhờ đó Công ty Tài chính tiết kiệm được một số chi phí như chi phí marketing, chi phí công tác khách hàng , chi phí về việc thẩm định tìm hiểu khách hàng trước khi cho vay vì nhiều khách hàng đã sử dụng các sản phẩm, dịch vụ của Công ty lại tiếp tục sử dụng nhiều loại hình dịch vụ Công ty, giới thiệu bạn bè có uy tín của mình đến giao dịch với Công ty Tài chính. Điều đó đồng nghĩa giảm thiểu rủi ro, tăng thu nhập đáng kể cho các Công ty Tài chính. 1.3.3 Các chỉ tiêu đo lường chất lượng cho vay trung và dài hạn. 1.3.3.1 Các chỉ tiêu định tính. Có thể đo lường chất lượng thông qua + Số khách hàng quay trở lại sau khoản vay đầu tiên (khách hàng trung thành) + Các yếu tố phản ánh chất lượng thông qua các bước cơ bản của qui trình cho vay trung, dài hạn. Đánh giá chất lượng cho vay trung và dài hạn
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Nội dung bước Chỉ tiêu đánh giá Chỉ tiêu chấp nhận 1.Tiếp nhận hồ sơ - Thủ tục tiếp nhận - Thủ tục đơn giản - Thái độ tiếp đón - Thái độ tiếp đón 2.Thẩm định hiệu quả Thời gian thẩm định Phù hợp với qui định về và khả năng trả nợ. thời gian thẩm định và phê duyệt dự án. 3.Quyết định cho vay Thời gian thẩm định và Phù hợp với qui định về quyết định cho vay. thời gian thẩm định và phê duyệt dự án. 4. Giải ngân, kiểm tra, Thời điểm thực hiện Phù hợp với yêu cầu giám sát. giải ngân giải ngân trong hợp đồng . 5.Thu nợ, lãi và xử lý Thời điểm thực hiện Phù hợp với kỳ hạn nợ phát sinh. và các điều kịên khách quan. 6. Kết thúc hợp đồng Thời điểm kết thúc hợp Phù hợp với hạn nợ tín dụng. đồng tín dụng. trong hợp đồng. Các tiêu chất lượng: - Có thái độ tiếp đón, hướng dẫn và phục vụ khách hàng một cách hoà nhã ân cần. - Phục vụ nhanh nhất cho khách hàng trong thời gian qui định. - Đảm bảo cung ứng đúng và đủ tiền theo hợp đồng tín dụng đã ký. 1.3.3.2 Các chỉ tiêu chất lượng Chất lượng cho vay là một khái niệm vừa tương đối vừa trừu tượng mang nhiều định tính. Để một phần đánh giá chỉ tiêu này, các nhà kinh tế đã nghiên cứu và đưa ra một loạt các chỉ tiêu, mỗi chỉ tiêu phản ánh một
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp khía cạnh của chất lượng cho vay. Với hình thức cho vay trung và dài hạn ta có thể đánh giá thông qua các chỉ tiêu sau đây: * Chỉ tiêu về dư nơi cho vay trung và dài hạn Tổng dư nợ tín dụng bao gồm: Dư nợ vốn ngắn hạn, dư nợ vốn trung dài hạn, dư nợ vốn uỷ thác, vốn góp đồng tài trợ. Chỉ tiêu dư nợ này cho biết doanh số cho vay trong một thời kỳ nhất định thường là theo quí, theo năm. Tổng dư nợ cao chứng tỏ Công ty Tài chính cho vay được nhiều, uy tín tương đối tốt, có nhiều khách hàng. Trong đó dư nợ cho vay trung và dài hạn lớn cho thấy các Công ty Tài chính có qui mô lớn, uy tín với nhiều khách hàng lớn, cung cấp nhiều hình thức cho vay trung và dài hạn đa dạng phong phú. Chất lượng cho vay tốt là cơ sở để tăng dư nợ tín dụng, vì vậy chỉ tiêu dư nợ tín dụng cho biết chất lượng cho vay là tốt hay xấu. Ngoài ra để biết chất lượng và mức độ quan trọng của cho vay trung và dài hạn so với cho vay chung của một Công ty Tài chính ta còn phải thông qua tỉ lệ: Dư nợ tín dụng trung dài hạn Tổng dư nợ tín dụng * Hệ số sử dụng vốn. Tổng dư nợ trung dài hạn Hệ số sử dụng vốn Tổng nguồn vốn trung dài hạn Hệ số sử dụng vốn cho biết khả năng sử dụng nguồn vốn trung dài hạn huy động được để cho vay trung dài hạn để cho vay trung dài hạn là cao hay thấp. * Chỉ tiêu về nợ quá hạn trung dài hạn: Nợ quá hạn là khoản nợ mà hết thời hạn trả nợ ghi trong hợp đồng khách hàng vẫn chưa trả được hết nợ. Nợ quá hạn cho vay trung dài hạn Tỷ lệ nợ quá hạn của cho vay trung dài hạn Tổng dư nợ cho vay trung dài hạn Chỉ tiêu nợ quá hạn có thể chia làm hai loại: Nợ quá hạn có khả năng thu hồi và nợ quá hạn không có khả năng thu hồi.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp + Nợ quá hạn có khả năng thu hồi là khoản nợ mà người vay vốn có thể tiếp tục hoàn trả nợ sau khi khoản nợ đã quá hạn. Lý do khách hàng chưa trả được nợ có thể do các Công ty Tài chính xác định kỳ hạn trả nợ chưa hợp lý, do thiên tai, dịch hoạ, thay đổi bất thường cơ chế chính sách, luật pháp dẫn đến dòng tiền thu về của khách hàng bị chậm lại so với dự tính. + Nợ quá hạn không có khả năng thu hồi: Là những khoản nợ quá hạn mà các Công ty Tài chính không có khả năng thu nợ từ người vay. Các nguyên nhân có thể là người vay cố tình lừa đảo hoặc làm ăn thua lỗ dẫn đến mất khả năng thanh toán nợ. Chỉ tiêu này ảnh hưởng tới kế hoạch thu nợ, tăng thêm chi phí quản lý cho các Công ty Tài chính do đó chỉ tiêu này càng cao thì càng ảnh hưởng xấu tới uy tín cũng như kết quả hoạt động kinh doanh. Dư nợ quá hạn không có khả năng thu hồi Tỷ lệ nợ quá hạn không có khả năng thu hồi Tổng dư nợ quá hạn Tỷ lệ này cho biết trong tổng số nợ quá hạn thì có bao nhiêu nợ là không thể thu hồi lại được. Điều này cũng đồng nghĩa người cho vay phải trích bao nhiêu tiền từ quỹ dự phòng rủi ro hoặc vốn tự có để bù đắp lại. * Chỉ tiêu lợi nhuận. Bất cứ một hoạt động kinh doanh nào thì mục đích cuối cùng vẫn là lợi nhuận. Một khoản cho vay trung và dài hạn không thể được đánh giá là có chất lượng cao nếu không đem lại lợi nhuận thực tế cho các Công ty Tài chính, và việc các Công ty Tài chính nâng cao chất lượng cho vay trung dài hạn thực chất để nhằm tăng lợi nhuận cho mình. Lợi nhuận tín dụng trung dài hạn Chỉ tiêu lợi nhuận 1 Tổng dư nợ tín dụng trung dài hạn
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Lợi nhuận tín dụng trung dài hạn Chỉ tiêu lợi nhuận 2 Tổng lợi nhuận Chỉ tiêu này phản ánh khả năng sinh lời của tín dụng trung dài hạn. Nó cho biết một đồng dư nợ tín dụng trung dài hạn mang lại bao nhiêu đồng lợi nhuận. 1.3.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng cho vay trung và dài hạn của Công ty Tài chính. 1.3.4.1 Nhân tố thuộc về bản thân Công ty Tài chính. * Vốn tự có của các Công ty Tài chính Đối với một Công ty Tài chính, chất lượng cho vay trung và dài hạn phụ thuộc vào mối tương quan giữa vốn chủ sở hữu của Công ty Tài chính với tổng khối lượng vốn huy động và với vốn cho vay đối với một khách hàng. Theo luật thì tổng dư nợ cho vay đối với một khách hàng không vượt quá 15% vốn chủ sở hữu của Công ty Tài chính và giao cho Thống đốc Ngân hàng Nhà nước qui định tỷ lệ tối thiểu giữa vốn tự có và tài sản có. Vì vậy vốn tự có quyết định khối lượng cho vay tối đa đối với một khách hàng. * Chính sách cho vay của các Công ty Tài chính Mỗi Công ty Tài chính đều xây dựng cho mình một chính sách cho vay riêng cho phù hợp với đặc điểm kinh doanh của mình. Thông thường ở Việt nam các Công ty Tài chính xây dựng các chính sách cho vay dưới hình thức các văn bản. Văn bản này bao gồm các tiêu chuẩn, các hướng dẫn và các giới hạn để chỉ đạo qui trình ra quyết định cho vay. Chính sách cho vay đã xác định phương hướng cũng như một cơ sở để cán bộ tín dụng cân nhắc quyết định cho vay, qui mô khoản vay. Một chính sách cho vay tốt sẽ giúp cho cán bộ tín dụng nhanh chóng đưa ra quyết định cũng như tăng tính an toàn, hiệu quả của khoản cho vay. * Qui trình cho vay Qui trình cho vay là tổng hợp các nguyên tắc, qui định của Công ty Tài chính trong quá trình cấp vốn, thu nợ nhằm đảm bảo an toàn vốn cho vay, nó bắt đầu từ khi điều tra, thẩm định, thiết lập hồ sơ, phê duyệt cho vay, thu
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp lãi cho đến khi thu hồi được nợ. Chất lượng cho vay có đảm bảo hay không tuỳ thuộc vào thực hiện tốt các qui định ở từng bước và sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng giữa các bước trong qui trình cho vay. Việc xây dựng các qui trình cho vay hợp lý, thích ứng với từng nhóm khách hàng, từng loại cho vay cũng góp phần giảm thiểu rủi ro, nâng cao doanh lợi, đồng thời không gây phiền hà cho khách hàng, cũng như tiết kiệm thời gian cho cả hai bên. Là điều kiện để thu hút khách hàng, các Công ty Tài chính sẽ mở rộng qui mô cho vay của mình mà vẫn hạn chế và kiểm soát được rủi ro có thể xảy ra. + Bước thẩm định cho vay hết sức quan trọng. Như đã trình bày ở phần qui trình cho vay trung, dài hạn thì đây là bước giúp đưa ra kết luận về tính hiệu quả khả thi, khả năng trả nợ và những rủi ro có thể xảy ra để quyết định có cho khách hàng vay vốn hay không, nếu cho vay thì qui mô vốn vay, lãi suất, thời gian thu nợ gốc và lãi thế nào là phù hợp. + Tiếp theo là khâu kiêm tra, giám sát quá trình sử dụng vốn vay của khách hàng để kịp thời can thiệp khi phát hiện có dấu hiệu rủi ro với khoản cho vay đó. * Thông tin tín dụng Trong điều kiện nền kinh tế tri thức như hiện nay, mọi yếu tố có thể thay đổi hàng ngày, hàng giờ thì việc nắm bắt được thông tin chính xác, kịp thời có quyết định không nhỏ đến sự thành bại của mọi hoạt động kinh doanh. Hoạt động cho vay của các Công ty Tài chính gắn liền với một sản phẩm đặc biệt đó là tiền tệ, đây là một sản phẩm rất nhạy cảm với sự biến động kinh tế. + Thông tin trung thực và kịp thời về khách hàng như : uy tín, năng lực quản lý, năng lực sản xuất kinh doanh .của người vay, thông tin về tình hình tài chính như tổng tài sản, công nợ, khả năng thanh toán, khả năng tài chính, kết quả sản xuất kinh doanh của phương án. + Thông tin về tình hình kinh tế xã hội, xu hướng phát triển, khả năng cạnh tranh của ngành nghề
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Tất cả thông tin trên giúp ích rất nhiều cho các Công ty Tài chính trong việc ra các quyết định liên quan đến việc cho vay, giúp tăng tính cạnh tranh, tăng tính an toàn, hiệu quả trong hoạt động kinh doanh của mình. * Chất lượng nhân sự Con người là yếu tố quyết định sự thành công hay thất bại trong mọi lĩnh vực, dù cho công nghệ máy móc có hiện đại đến đâu thì cũng không thể thay thế hoàn toàn được vị trí vai trò của con người bởi vì con người tạo ra nó và tác động vào nó theo ý muốn của mình. Trong hoạt động cho vay trung và dài hạn, cán bộ tín dụng là người tham gia trực tiếp từ khâu đầu tiên đến khâu cuối cùng của qui trình cho vay. Vì thế họ phải giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, đạo đức để đánh giá chính xác, khách quan tính khả thi dự án, kiểm tra các món vay hiện có, báo cáo tiến độ giải ngân, thu dư nợ định kỳ từ người vay, liên tục đánh giá triển vọng các khoản vay để xác định các vấn đề khó khăn phát sinh càng sớm càng tốt. Bên cạnh đó cán bộ Công ty nói chung, cán bộ tín dụng nói riêng chính là bộ mặt hình ảnh Công ty trong con mắt khách hàng, có thể đem lại niềm tin cho mọi nhười khi sử dụng các dịch vụ do Công ty Tài chính cung cấp. Vì vậy, nâng cao chất lượng cho vay trong hoạt động của các Công ty Tài chính phải bao gồm cả nâng cao trình độ nghiệp vụ, đạo đức của tập thể nhân viên Công ty. * Công tác tổ chức, quản lý của Công ty Tài chính Để đánh giá dự án, đánh giá khách hàng trước khi cho vay, các cán bộ tín dụng phải độc lập làm thì không có hiệu quả mà ở đây cần sự hỗ trợ của các phòng ban với nhau. Cho nên sắp xếp hợp lý chức năng, nhiệm vụ của các phòng ban để phối hợp trợ giúp nhau cũng là một cách góp phần nâng cao chất lượng cho vay. Thứ hai là công tác tổ chức cũng đề cao vấn đề gíao đúng người đúng việc, phân công cụ thể đến từng người trong việc xem xét một hợp đồng tín dụng nhằm phát huy tinh thần trách nhiệm, thế mạnh của mỗi người. Cân đối giữa nguồn vốn và tài sản là một trong những nội dung quan trọng của công tác quản lý. Nếu qui mô và thời hạn của nguồn vốn không được cân nhắc xem xét trước mỗi dự án cho vay trung, dài hạn có thể dẫn
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp tới tình trạng lãng phí nguồn vốn hay thiếu hụt thanh khoản làm giảm lợi nhuận, tăng chi phí của Công ty. 1.3.4.2 Nhân tố thuộc về khách hàng. Nói đến những nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng cho vay trung, dài hạn không thể không nhắc tới ảnh hưởng của khách hàng. Bởi Công ty Tài chính chỉ là người cung cấp vốn cho chủ dự án nhưng kết quả ra sao, có hiệu quả hay không lại phụ thuộc vào người sử dụng vốn- chủ dự án Có một số nhân tố chính thuộc về khách hàng ảnh hưởng tới chất lượng cho vay của Công ty Tài chính là: + Tính trung thực của khách hàng: Rủi ro đạo đức có thể xảy ra khi khách hàng sử dụng vốn sai mục đích đã ghi trong hợp đồng, sử dụng vốn vào các hoạt động có rủi ro cao dẫn đến thua lỗ không trả được nợ gốc khiến các Công ty Tài chính phải bù lỗ. Do đó, giám sát việc sử dụng vốn vay như những qui định chặt chẽ về giải ngân, chấm dứt hợp đồng, uy tín khách hàng cần được các Công ty Tài chính quan tâm. + Năng lực kinh doanh, quản lý tài chính của khách hàng: Một dự án khi xây dựng có thể rất khả thi nhưng khi đi vào thực hiện nếu không có năng lực quản lý tốt (khả năng thích nghi của bộ máy quản lý trước những biến động của cơ chế thị trường) thì có thể dẫn tới thất thoát, thua lỗ, không có khả năng trả được lãi và gốc. + Năng lực thị trường của khách hàng: Năng lực thị trường được thể hiện qua chất lượng, giá cả của sản phẩm, vị thế của doanh nghiệp đi vào hoạt động cho đến nay để biết được sự phù hợp của dự án so với thực lực của khách hàng. Khách hàng có năng lực thị trường tốt là điều kiện rất thuận lợi để mở rộng sản xuất và có lãi. + Trường hợp các doanh nghiệp lạm dụng vốn của nhau ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thanh toán của khách hàng: Thực chất đây không phải là nguyên nhân cố ý mà các doanh nghiệp gây ra, nhưng vì để tồn tại và giữ vững thị trường nên các doanh nghiệp đã đầu tư không cần thu hồi vốn, doanh nghiệp này mua bán chịu của các doanh nghiệp khác và ngược lại dẫn đến khách hàng không có tiền trả nợ đúng hạn ghi trong hợp đồng,
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp buộc các Công ty Tài chính phải tăng thêm chi phí giám sát, tìm hiểu nguyên nhân để có quyết định phù hợp. Một quyết định sai lầm có thể đẩy doanh nghiệp có tình hình hoạt động tốt đến chỗ không có vốn để sản xuất, vừa ảnh hưởng đến uy tín Công ty Tài chính, vừa tạo cơ hội cho đối thủ cạnh tranh thu hút khách hàng của mình. 1.3.4.3 Các nhân tố khác * Môi trường kinh tế Môi trường kinh tế là tổng hợp những điều kiện kinh tế trên địa bàn, trong khu vực mà Công ty Tài chính hoạt động, cùng với các điều kiện kinh tế trong và ngoài nước. Trong điều kiện kinh tế tăng trưởng tạo điều kiện thuận lợi lợi cho các doanh nghiệp kinh doanh và đạt lợi nhuận cao, trên cơ sở đó các doanh nghiệp sẽ hoàn trả gốc và lãi đúng hạn. Hơn nữa, thường trong giai đoạn này nhu cầu của dân cư tăng cao, kéo theo nhu cầu vay vốn trung, dài hạn để đầu tư mới hay mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh. Các Công ty Tài chính có thêm nhiều lựa chọn về khách hàng. Ngược lại, trong điều kiện nền kinh tế trì trệ, khủng hoảng sẽ làm sản xuất ngừng trệ, các doanh nghiệp không bán được hàng, nguy cơ thua lỗ là rất lớn, khi doanh nghịêp đã làm ăn thua lỗ thì sẽ không có tiền trả gốc và lãi cho các khoản vay. Môi trường kinh tế thế giới cũng tác động tới chất lượng cho vay trung và dài hạn. Các quốc gia trong khu vực và trên thế giới có mối liên hệ chặt chẽ ảnh hưởng lẫn nhau. Một số biến động về tài chính, tiền tệ ở một nước có thể ảnh hưởng tới nhiều nước khác, tác động tới lãi suất và hoạt động cho vay của các Công ty Tài chính. Việc mở rộng hay mất đi một thị trường lớn nước ngoài có thể đẩy các doanh nghiệp xuất nhập khẩu tới chỗ gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng tới khả năng trả nợ. Ngoài ra các Công ty Tài chính còn chịu sự cạnh tranh trong ngành tài chính ngân hàng. Với đặc điểm là một loại hình tổ chức tín dụng phi ngân hàng ra đời muộn hơn nhiều so với các ngân hàng thương mại, chức năng chủ yếu là sử dụng vốn tự có, vốn huy động và các nguồn vốn khác để cho vay, đầu tư, cung ứng các dịch vụ tư vấn về tài chính, tiền tệ và thực hiện một số dịch vụ khác theo qui định của pháp luật, nhưng không dưới một
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp năm. Đặc trưng của Công ty Tài chính khác cơ bản với các NHTM ở chỗ NHTM là một định chế nhận tiền gửi theo yêu cầu và sử dụng số tiền đó cho vay thương mại, trái lại Công ty Tài chính là một định chế tài chính không có chức năng thanh toán và huy động vốn ngắn hạn. Do vậy, hệ thống dịch vụ tài chính hoàn hảo và rộng khắp của các NHTM làm hạn chế khả năng hoạt động của các Công ty Tài chính . Hơn nữa, đây là loại hình mới chưa đủ thời gian để tạo uy tín trên thị trường tiền tệ cho nên càng phải nâng cao chất lượng các khoản cho vay. * Môi trường pháp lý Môi trường pháp lý bao gồm hệ thống pháp luật, những biện pháp điều chỉnh để thực thi pháp luật. Mỗi thành phần kinh tế đều có quyền tự do hoạt động sản xuất kinh doanh nhưng trong khuôn khổ pháp luật qui định. Các Công ty Tài chính không phải là ngoại lệ. Theo qui định của pháp luật các Công ty Tài chính không được làm dịch vụ thanh toán đây là một hạn chế rất lớn trong hoạt động của nó. Ngoài ra, các yêu cầu về tỉ lệ dự trữ bắt buộc, qui định về cho vay tối đa với một khách hàng trong từng thời kỳ nhất định cũng có tác động ảnh hưởng làm thu hẹp hay mở rộng cho vay trung, dài hạn. Môi trường pháp lý ổn định là cơ sở để các doanh nghiệp yên tâm hoạt động sản xuất kinh doanh và kinh doanh có hiệu quả. Khi các văn bản pháp luật có liên quan không rõ ràng, đồng bộ và bất ổn định sẽ tạo ra những khe hở và tình trạng “lách luật” trong hoạt động kinh doanh, gây khó khăn trong hoạt động cho vay của các Công ty Tài chính cũng như trong hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Tạo tâm lý không tin tưởng lẫn nhau giữa người cho vay và người đi vay, cản trở việc mở rộng cho vay. Vì thế các qui định, qui chế do chính phủ nhà nước ban hành cần phải chặt chẽ rõ ràng đầy đủ, kịp thời, lành mạnh. Đây chính là cơ sở pháp lý để giải quyết khiếu nại, tố cáo khi xảy ra tranh chấp, tạo ra sự công bằng. Mặt khác đối với các Công ty Tài chính trực thuộc tổng công ty thì đường lối chủ trương của tổng công ty ảnh hưởng rất lớn đến phương án cho vay, đối tượng khách hàng vay vốn.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Chương II Chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính Dầu Khí 2.1. Giới thiệu chung về Công ty Tài chính Dầu Khí 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển Công ty Tài chính Dầu khí Trong chiến lược xây dựng và phát triển Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, còn có một đơn vị thành viên thực hiện nhiệm vụ quan trọng là đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng và vận hành mọi nguồn vốn hiệu quả sinh lời cho ngành Dầu khí Việt Nam chính vì vậy ngày 30/03/2000 Bộ trưởng chủ nhiệm văn phòng Chính Phủ đã ban hành quyết định số 04/2000 - VPCP về việc thành lập Công ty Tài chính Dầu khí. Công ty Tài chính Dầu khí Việt Nam (Petro Vietnam Finance company - PVFC) có trụ sở chính tại 34B Hàn Thuyên, quận Hai Bà Trưng, Thành phố Hà Nội. Công ty Tài chính Dầu khí là một tổ chưc tín dụng phi Ngân hàng, là thành viên 100% vốn của Tổng công ty Dầu khí Việt Nam ra đời với phương châm hoạt động "vì sự phát triển vững mạnh của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam". Thành lập Công ty Tài chính Dầu khí là một dấu móc quan trọng, là một tầm nhìn mới trong chiến lược phát triển của ngành năng lượng Dầu khí và hướng tăng trưởng vững bền nền kinh tế Việt Nam tro ng thế kỷ 21. Ngay từ khi ra đời, Công ty đã nhanh chóng hội nhập vào các hoạt động của Tổng công ty Dầu khí Việt Nam cũng như hội nhập vào cộng đồng các định chế tài chính trong nước và quốc tế. Công ty xác định hợp tác chặt chẽ, chân thành với các tổ chức tín dụng, c ác nhà đầu tư tro ng và ngoài nước nhằm đảm bảo nguồn vốn cho các dự án của Tổng công ty Dầu khí Việt Nam - yếu tố quan trọng đầu tiên đảm bảo sự thành công của Công ty. "Tầm nhìn tăng trưởng - cam kết vững chắc - thành công tài chính" là tôn chỉ hoạt động của Công ty Tài chính Dầu khí. Tư tưởng của tôn chỉ thể
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp hiện rõ nhiệm vụ chiến lược của Công ty là: đáp ứng nhu cầu vốn cho đầu tư phát triển của ngành Dầu khí Việt Nam và vận hành sinh lời hiệu quả nhất mĐể thực hiện thành công các mục tiêu và cam kết trên, Công ty Tài chính Dầu khí còn coi trọng việc phát triển nguồn nhân lực, văn hoá Công ty và hiện đại hoá hệ thống công nghệ thông tin Tài chính Ngân hàng. Thành công của Công ty Tài chính Dầu khí là thành công của sự lãnh đạo của Tổng công ty Dầu khí Việt Nam, sự hợp tác chặt chẽ của các đơn vị thành viên Tổng công ty và các tổ chức tài chính Ngân hàng trong và ngoài nước vì mục tiêu phát triển bền vững của ngành kinh tế mũi nhọn Việt Nam. Công ty Tài chính Dầu khí có các chức năng nhiệm vụ chủ yếu sau: - Đáp ứng nhu cầu tín dụng của Tổng công ty, các đơn vị thành viên thuộc Tổng công ty và các tổ chức cá nhân khác. - Nhận tiền gửi có kỳ hạn từ một năm trở lên của Tổng công ty, các đơn vị thành viên thuộc Tổng công ty và các tổ chức cá nhân khác. - Phát hành tín phiếu, trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi và các giấy tờ có giá khác để huy động vốn trong và ngoài nước. - Làm đại lý phát hành trái phiếu cho Tổng công ty, các đơn vị thành viên và các tổ chức khác. - Đàm phán ký kết các hoạt động vay vốn trong và ngoài nước cho Tổng công ty, các đơn vị thành viên và các tổ chức cá nhân khác theo sự uỷ quyền. - Tiếp nhận và sử dụng vốn uỷ thác đầu tư trong và ngoài nước, bao gồm cả vốn uỷ thác đầu tư của Nhà nước, Tổng công ty, các đơn vị thành viên thuộc Tổng công ty và các tổ chức cá nhân khác. - Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của luật các tổ chức Tín dụng. 2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ các phòng ban
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Sơ đồ cơ cấu tổ chức PVFC Hội đồng quản trị Giám đốc Ban kiểm soát Văn Phòng Phòng Phòng Phòng Phòng Phòng Phòng phòng Phòng kiểm thông thu Phòng tổ kế quản dịch giám Phòng Ban kế tra tin và xếp dịch đốc và chức hoạch kiểm công lý vốn và vụ tín đầu tư chứng hội toán toán nghệ tín vụ tài hành và thị dòng dụng đồng nội bộ tin dụng chính khoán quản chính trường học tiền doanh cá trị nghiệp nhân
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp * Hội đồng quản trị Hội đồng quản trị Công ty có quyền nhân danh hội đồng quản trị Tổng công ty theo uỷ quyền và Công ty Tài chính Dầu Khí để quyết định các vấn đề liên quan đến quản lý Công ty theo Luật các tổ chức tín dụng, báo cáo tổng công ty quyết định các vấn đề của Công ty Tài chính Dầu khí theo điều lệ tổ chức và hoạt động của Tổng công ty Dầu Khí Việt Nam và quyết định các vấn đề theo sự uỷ quyền của Hội đồng quản trị Tổng công ty. Nhận các nguồn vốn và các nguồn lực khác do Tổng công ty Dầu khí giao Trình thống đốc Ngân hàng Nhà nước chấp thuận chuẩn y các quyết định. * Ban kiểm soát Kiểm tra hoạt động tài chính của Công ty, giám sát việc chấp hành chế độ hạch toán, hoạt động của hệ thống kiểm tra và kiểm toán nội bộ của Công ty. Thẩm định báo cáo tài chính hàng năm của Công ty, kiểm tra từng vấn đề cụ thể liên quan đến các hoạt động tài chính của Công ty khi xét thấy cần thiết hoặc theo quyết định của Hội đồng quản trị. Thường xuyên thông báo với Hội đồng quản trị về kết quả hoạt động tài chính của Công ty. *. Giám đốc Cùng với Chủ tịch Hội đồng quản trị ký nhận vốn và các nguồn lực khác do Tổng công ty Dầu Khí Việt Nam giao để quản lý, sử dụng. Giao vốn và các nguồn lực khác cho các Công ty trực thuộc. Ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể việc thực hiện các chính sách, chế độ của Nhà nước, của Ngân hàng Nhà nước về hoạt động Công ty. Tổ chức thực hiện phương án hoạt động kinh doanh, sử dụng các phương án lợi nhuận sau thuế khi được Hội đồng quản trị phê duyệt. Là phòng nghiệp vụ có chức năng tham mưu và giúp việc cho ban giám đốc và hội đồng quản trị Công ty trong việc chỉ đạo và điều hành quản lý chung.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp * Văn phòng giám đốc và hội đồng quản trị Là phòng nghiệp vụ có chức năng tham mưu và giúp việc cho ban giám đốc và hội đồng quản trị Công ty trong việc chỉ đạo và điều hành quản lý chung. * Phòng tổ chức hành chính Là phòng nghiệp vụ có chức năng tham mưu và giúp việc cho giám đốc Công ty trong việc quản lý và điều hành các công tác: tổ chức nhân sự, đào tạo, bồi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực, tiền lương và chế độ chính sách đối với người lao động, công tác hành chính quản trị, văn thư lưu trữ, lễ tân, an ninh bảo vệ, công tác an toàn vệ sinh lao động, bảo hộ lao động của Công ty. * Phòng kế hoạch và thị trường Là phòng nghiệp vụ có chức năng tham mưu và giúp việc cho Giám đốc công ty trong công tác kế hoạch hoá, báo cáo thống kê, đầu tư xây dựng cơ bản và kế hoạch phát triển sản phẩm và thị trường. Tham mưu và giúp việc cho Giám đốc Công ty trong tổ chức công tác hạch toán kế toán, quản lý tài sản tiền vốn, xây dựng, quản lý và thực hiện kế hoạch tài chính của Công ty. * Phòng kế toán: Tham mưu và giúp việc cho Giám đốc Công ty trong tổ chức công tác hạch toán kế toán, quản lý tài sản tiền vốn, xây dựng, quản lý và thực hiện kế hoạch tài chính của Công ty. * Phòng kiểm tra kiểm toán nội bộ Có chức năng tham mưu giúp việc cho Giám đốc Công ty trong công tác kiểm tra, kiểm toán các hoạt động của Công ty bảo đảm được thực hiện đúng theo các quy định của pháp luật và của Công ty.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp * Phòng thông tin và công nghệ tin học Là phòng nghiệp vụ có chức năng tham mưu và giúp việc cho Giám đốc Công ty trong công tác thu thập, tổng hợp, xử lý, phân tích , lưu trữ và cung cấp thông tin phục vụ hoạt động của Công ty, quản lý hệ thống kỹ thuật Công nghệ thông tin, phát triển và năng cao chất lượng sản phẩm Công nghệ thông tin ứng dụng. * Phòng quản lý dòng tiền Là phòng nghiệp vụ có chức năng tham mưu và giúp việc cho Giám đốc Công ty trong việc cân đối điều hoà, sử dụng và kinh doanh mọi nguồn vốn trong công ty nhằm đảm bảo đáp ứng kịp thời và hiệu quả vốn trong hoạt động kinh doanh của công ty. * Phòng dịch vụ tài chính Tham mưu và giúp việc cho Giám đốc Công ty trong lĩnh vực tổ chức, triển khai cung cấp các dịch vụ tài chính tiền tệ cho Tổng công ty và các tổ chức kính tế khác. * Phòng dịch vụ và tín dụng cá nhân Có chức năng tham mưu và giúp việc cho Giám đốc Công ty trong việc nghiên cứu và chỉ đạo triển khai chung trong toàn hệ thống Công ty và trực tiếp tổ chức hoạt động các phòng giao dịch trực thuộc Công ty về dịch vụ tài chính đáp ứng nhu cầu của Cán bộ công nhân viên Dầu khí và các cá nhân khác. * Phòng đầu tư Tham mưu và giúp việc cho Giám đốc Công ty trong việc nghiên cứu, tổ chức triển khai và quản lý đầu tư, vốn của các Công ty tại các doanh nghiệp khác (trừ lĩnh vực đầu tư chứng khoán).
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp * Ban chứng khoán Là đơn vị nghiệp vụ có chức năng tham mưu và giúp việc cho Giám đốc trong việc nghiên cứu triển khai kinh doanh trên thị trường chứng khoán, nghiên cứu và xây dựng đề án thành lập Công ty chứng khoán Dầu khí. * Phòng đầu tư Tham mưu và giúp việc cho Giám đốc Công ty trong việc nghiên cứu, tổ chức triển khai và quản lý đầu tư, vốn của các Công ty tại các doanh nghiệp khác (trừ lĩnh vực đầu tư chứng khoán). * Ban chứng khoán Là đơn vị nghiệp vụ có chức năng tham mưu và giúp việc cho Giám đốc trong việc nghiên cứu triển khai kinh doanh trên thị trường chứng khoán, nghiên cứu và xây dựng đề án thành lập Công ty chứng khoán Dầu khí. 2.1.3 Tình hình hoạt động kinh doanh của Công ty Tài chính Dầu Khí trong các năm qua Là một ngành kinh tế mũi nhọn, có tốc độ tăng trưởng nhanh với nhiều dự án trọng điểm của đất nước, Tổng Công ty Dầu Khí Việt nam có nhu cầu rất lớn về các loại hình dịch vụ, đặc biệt là các dịch vụ tài chính tiền tệ. Trong những năm qua, hoạt động dịch vụ này đã được Tổng Công ty quan tâm phát triển mức tăng trưởng bình quân đạt được khoảng 20%. Là một định chế tài chính của Tổng Công ty Dầu khí Việt nam, Công ty Tài chính Dầu khí phấn đấu cung cấp đầy đủ các dịch vụ tài chính cho các dự án của Tổng Công ty và các đơn vị thành viên. Là đơn vị trực thuộc Tổng Công ty vì vậy Tổng Công ty luôn có trủ trương ủng hộ, tạo điều kiện cho PVFC tham gia hầu hết các dự án, các hoạt động kinh doanh của các đơn vị trong ngành. Tạo điều kiện cho PVFC được thấu chi tại tài khoản trung tâm phục vụ hoạt động kinh doanh của mình với mức ổn định là 15 tỷ đồng, hiện tại mức thấu chi của PVFC là 50 tỷ đồng. Đây là nguồn vốn huy động rất cần thiết cho hoạt động kinh doanh
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp tiền tệ của PVFC . Tổng Công ty khuyến khích các đơn vị thành viên sử dụng các dịch vụ tài chính của PVFC. Tình hình thực hiện các sản phẩm dịch vụ của Công ty trong các năm 2002- 2004 như sau: 2002 2003 2004 STT Tên dịch vụ Thực Tỷ Thực Tỷ Thực Tỷ hiện trọng hiện trọng hiện trọng 1 Tổng số vốn thu xếp 1800 100% 1180 100% 1770 100% Trong đó trong ngành 1800 100% 1180 100% 1770 100% 2 Huy động vốn 1122 100% 2410 100% 6176 100% Trong đó trong ngành 294.6 26% 1107 46% 4160 67% Từ cá nhân 22.3 2% 37.7 2% 63.7 1% Từ nguồn uỷ thác QLV 136.7 12% 334 14% 816 13% Từ trái phiếu Dầu khí 300 12% Từ thấu chi TKTT 50 4.5% 65 3% 84.5 1% 2.1.3.1 Các sản phẩm dịch vụ thực hiện nhiệm chính trị * Phát hành trái phiếu trong nước Với khối lượng phát hành 300 tỷ VNĐ, thời gian phát hành từ ngày 3/9 đến ngày 17/9/03, Công ty đã có nhiều nỗ lực, cố gắng để phát hành thành công một đợt trái phiếu dầu khí đảm bảo đúng tiến độ và chất lượng đồng thời quản lý và sử dụng có hiệu quả nguồn thu từ phát hành trái phiếu. * Đề án phát hành trái phiếu quốc tế Hoàn thành các công việc theo chương trình phê duyệt của Tổng Công ty bao gồm: Hoàn thành hợp đồng tư vấn luật giai đoạn một và hoàn thành các hợp đồng thanh toán cho tư vấn luật, tư vấn tài chính. * Dịch vụ thu xếp vốn Dịch vụ này đã được triển khai tích cực, bám sát tất cả các dự án trong ngành dầu khí, đảm bảo thu xếp vốn tín dụng cho các dự án của Tổng Công ty và các đơn vị thành viên với chi phí hợp lý. Trong hoạt động này, Công
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp ty đã thể hiện được vị thế của mình và tạo được uy tín nhất định đối với Tổng Công ty bằng việc được Tổng Công ty tin tưởng giao cho thu xếp vốn đối với các dự án quan trọng như: Rạng Đồng- Bạch Hổ, Cảng đạm Phú Mỹ, Đường ống Phú Mỹ- TPHCM Kết quả đạt được trong thời gian qua là thu xếp thành công cho 32 dự án với tổng số vốn gần 4750 tỷ VNĐ (riêng trong năm 2004 tổng số vốn thu xếp đạt 1770 tỷ VNĐ). Đến nay, hơn 2200 tỷ VNĐ được giải ngân đúng mục đích và phát huy hiệu quả thực sự của đồng vốn đầu tư cho các dự án của ngành dầu khí. 2.1.3.2 Các sản phẩm dịch vụ tài chính tiền tệ * Hoạt động huy động vốn Để đảm bảo nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh, Công ty đã có nhiều nỗ lực trong công tác huy động vốn, đặc biệt là huy động vốn bằng ngoại tệ, đảm bảo quay vòng vốn hiệu quả. Số dư huy động đến ngày 31/12/2004 đạt 6176 tỷ VNĐ bằng 159% kế hoạch, tăng 256% so với năm 2003. * Hoạt động tín dụng. Đơn vị : tỷ VNĐ 2002 2003 2004 Tên dịch vụ Thực Tỷ Thực Tỷ Thực Tỷ hiện trọng hiện trọng hiện trọng Tín dụng 931 100% 1750 100% 3289 100% Trong đó trong ngành 622.7 67% 657 38% 1175 36% - cho vay CBCNV 4.7 1% 9 0.5% 17 1% - cho vay các đơn vị 618 648 1158 - cho vay ngắn hạn 123,6 129,6 208,44 (Nguồn: báo cáo tổng kết hoạt động kinh doanh 2002, 2003, 2004) Bằng hình thức đa dạng, sáng tạo, Công ty đã đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng đầu tư phát triển ngành dầu khí trong điều kiện vốn điều lệ chỉ có 100 tỷ VNĐ. Số dư nợ cuối năm 2004 đạt 3289 tỷ VNĐ bằng 125% kế hoạch, gấp 1.9 lần so với năm 2003 và 3.5 lần so với năm 2002, trong đó số dư cho vay các doanh nghiệp 1178 tỷ VNĐ.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Bên cạnh đó, Công ty đã tích cực triển khai việc cho vay CBCNV trong ngành với nhiều hình thức đa dạng như cho vay đảm bảo bằng lương, cho vay thế chấp . đáp ứng nhu cầu tài chính của cán bộ công nhân viên, thể hiện là một công cụ đắc lực trong chính sách nhân viên của ngành. * Dịch vụ bảo lãnh Đơn vị : tỷ VND 2002 2003 2004 Tên dịch Thực Tỷ Thực Tỷ Thực Tỷ hiện trọng hiện trọng hiện trọng Bảo lãnh 60 100% 65 100% 70 100% Trong đó trong ngành 35 58% 40 62% 47 67% (Nguồn: báo cáo tổng kết hoạt động kinh doanh 2002, 2003, 2004 ) Dịch vụ bảo lãnh đã được Công ty chú trọng đẩy mạnh, đặc biệt là đối với các đơn vị trong ngành với nhiều hình thức: Bảo lãnh thực hiện hợp đồng, bảo lãnh dự thầu, bảo lãnh thanh toán thực hiện hợp đồng Đến ngày 31/12/2004 số dư bảo lãnh đạt 70 tỷ VNĐ, với một số khách hàng lớn như PTSC, PVDrilling, Pêtchim, Saigon Petrol . * Dịch vụ tư vấn tài chính tiền tệ Đơn vị: tỷ VND 2002 2003 2004 Tên dịch vụ Thực Tỷ Thực Tỷ Thực Tỷ hiện trọng hiện trọng hiện trọng Dịch vụ tư vấn 0.45 100% 0.2 100% 0.4 100% TCTT Trong đó trong 0.3 67% 0.1 50% 0.2 50% ngành (Nguồn: báo cáo kết quả kinh doanh 2002, 2003, 2004) Dịch vụ tư vấn tài chính: Công ty phấn đấu cung cấp tối đa các dịch vụ tư vấn tài chính tiền tệ cho các dự án trong và ngoài ngành, đặc biệt tập trung vào dịch vụ tư vấn cho các dự án và các doanh nghiệp trong ngành như lập phương án tài chính cho dự án, tư vấn xử lý nợ, tư vấn cổ phần hoá,
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp tư vấn đầu tư dư án .Đến nay, đã ký được một số hợp đồng tư vấn tài chính dự án cho các doanh nghiệp trong ngành như :Đường ống Phú Mỹ- Thủ Đức, Giàn khoan tự nâng, Cảng hạ lưu Vũng Tàu và các doanh nghiệp ngoài ngành:Công ty Hiệp Hoà Phát, khu đô thị mới Nhơn Trạch- Đồng Nai với tổng doanh thu đạt gần 1.2 tỷ VND. Trong năm 2004, Công ty đã thực hiện tư vấn thành công hợp đồng tư vấn tài chính cho các dự án nhà máy lọc dầu số 2- Nghi Sơn. Đối với dịch vụ tư vấn cổ phần hoá, Công ty đã có những bước làm việc với Tổng Công ty, tích cực bám sát các đơn vị trong ngành sẽ thực hiện cổ phần hoá. Dịch vụ tư vấn quản lý vốn và tài sản: Tiển khai thành công tư vấn trong lĩnh vực quản lý vốn và tài sản cho các liên doanh trong ngành như: Vietsov, Viettross * Dịch vụ uỷ thác Để phát huy hết hiệu quả sử dụng và sinh lời của vốn và tài sản của các doanh nghiệp, từ năm 2001 PVFC đã linh hoạt triển khai dịch vụ uỷ thác quản lý vốn và tài sản. Sau khi được Ngân hàng nhà nước cấp giấy phép hoạt động ngoại hối, tháng 6/2003 Công ty đã phát triển thêm hình thức nhận uỷ thác quản lý vốn bằng ngoại tệ. Số vốn nhận uỷ thác quản lý ngày càng tăng thời điểm cao nhất đạt 590 tỷ VND, với số lượng khách hàng không chỉ giới hạn trong ngành mà mở rộng ra ngoài ngành từ ba khách hàng năm 2001 tăng lên 20 khách hàng trong năm2004. Ngày 1/8/2003, Công ty đã triển khai dịch vụ mới là nhận uỷ thác quản lý vốn cho cán bộ công nhân viên trong ngành với nhiều kỳ hạn đa dạng. Số dư uỷ thác quản lý vốn cá nhân tại thời điểm 31/12/2004 đạt 19.7 tỷ. Dịch vụ nhận ký quĩ của CBCNV trong ngành: thực hiện chủ trương của Tổng Công ty, đáp ứng nhu cầu cho CBCNV trong ngành tham gia các khoá đào tạo nước ngoài, từ tháng 7/2003, Công ty thực hiện dịch vụ nhận
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp ký quỹ cho CBCNV trong ngành đi học ở nước ngoài với số tiền nhận được là 3 tỷ VND. * Hoạt động đầu tư - Đầu tư góp vốn liên doanh: Trong các năm 2001, 2002, hoạt động đầu tư chủ yếu tập trung vào việc nghiên cứu cơ hội đầu tư vào các dự án. Đến năm 2003, 2004 hoạt động này có chuyển biến tích cực: Đã ký kết hợp đồng hợp tác đầu tư dự án nhà máy sản xuất vỏ bình Gas, thực hiện đầu tư vào dự án tàu FPSO với tổng số 23.7 tỷ VND, góp vốn mua cổ phần của Công ty Sông Hồng Gas 600 triệu VND. - Đầu tư chứng từ có giá và kinh doanh chứng khoán: Về đầu tư chứng từ có giá: Năm 2003, Công ty đã tập trung đầu tư vào các loại trái phiếu chính phủ, kỳ phiếu của các tổ chức tín dụng và các chứng từ có giá khác với giá trị 120 tỷ VND. Về hoạt động kinh doanh chứng khoán: Việc khai trương phòng giao dịch chứng khoán BSC- PVFC (21/5/2002) đã tạo ra sự chuyển biến về chất trong hoạt động kinh doanh chứng khoán, hoạt động môi giới chứng khoán đã được triển khai tích cực và đạt thị phần bằng 2% tổng giao dịch thị trường. Nhiều nghiệp vụ mới triển khai có hiệu quả như: Uỷ thác đầu tư chứng khoán, chiết khấu có hoàn lại, đại lý phân phối trái phiếu và đồng bảo lãnh phát hành trái phiếu .phần nào đáp ứng yêu cầu của khách hàng, tăng tính thanh khoản cho các loại chứng khoán và góp phần tạo nguồn vốn ngắn cho Công ty. Trong năm 2003, giá trị giao dịch chứng khoán của Công ty đạt 73 tỷ VND và đem lại doanh thu 1.1 tỷ VND. * Hoạt động ngoại hối Sau khi được cấp giấy phép hoạt động ngoại hối (tháng 5/2003), Công ty đã tích cực chuẩn bị các điều kiện cần thiết để triển khai các dịch vụ ngoại hối đến các khách hàng. Đến nay, bên cạnh việc huy động vốn và cho vay bằng ngoại tệ, từ tháng 10/2003 Công ty đã triển khai nghiệp vụ hoán
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp đổi ngoại tệ, đem lại hiệu quả khá cao cho hoạt động kinh doanh với lợi nhuận thu được trong năm 2003 đạt gần 950 triệu VND. 2.2 Chất lượng cho vay trung dài và dài hạn tại Công ty Tài chính Dầu khí. 2.2.1 Qui trình cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính Dầu khí Trách nhiệm Trình tự thực hiện Tiếp cận khách hàng CBTD CBTD Hướng dẫn khách hàng làm hồ sơ xin cấp tín dụng Thẩm định CBTD hồ sơ xin cấp tín dụng Trưởng phòng Kiểm tra nghiệp vụ Hội đồng thẩm Phê duyệt KH định, lãnh đạo CBTD Hoàn thiện các thủ tục bảo đảm tín dụng Lãnh đạo Ký kết hợp đồng tín dụng CBTD Cấp tín dụng Giám sát CBTD sau khi cấp tín dụng
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Xử lý CBTD các vấn đề phát sinh Thanh lý hợp đồng tín CBTD dụng và giải chấp tài sản đảm bảo Hoàn thiện và lưu hồ sơ CBTD Trong đó: CBTD: cán bộ tín dụng Lãnh đạo: là giám đốc Công ty (đối với trụ sở chính), giám đốc chi nhánh (đối với chi nhánh) hoặc người được giám đốc Công ty, giám đốc chi nhánh uỷ quyền phân công. Cấp tín dụng: là việc PVFC dùng nguồn vốn của mình để cho vay đối với khách hàng. Khách hàng: là tổ chức kinh tế có nhu cầu tín dụng và xin cấp tín dụng tại Công ty Tài chính Dầu khí. 2.2.2 Thực trạng chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính Dầu khí. a. Dư nợ cho vay trung và dài hạn. Phát huy ưu thế riêng của mình, Công ty Tài chính Dâầu khí ngày càng được mở rộng cho vay trung và dài hạn, đặc biệt là tập trung vào các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực: dầu khí và năng lượng, phục vụ trực tiếp cho hoạt động dầu khí và năng lượng, du lịch cao cấp. Hoạt động cho vay nói chung và hoạt động cho vay trung và dài hạn nói riêng của Công ty được mở rộng không ngừng qua các năm cụ thể như sau:
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Bảng 1:Dư nợ cho vay trung và dài hạn Đơn vị: tỷ đồng Chỉ tiêu Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Tổng dư nợ 931 1750 3289 Tăng tuyệt đối 608.3 2466.75 Tăng tương đối 93.34% 95.72% Dư nợ cho vay trung, dài hạn 651.7 1260 2466.75 Tỉ trọng 70% 72% 75% (Nguồn báo cáo tổng kết hoạt động kinh doanh năm 2002,2003,2004) Biểu đồ dư nợ cho vay trung và dài hạn 3500 3289 3000 2466.75 Tổng dư nợ 2500 2000 1750 1500 1260 Dư nợ cho 1000 931 vay trung 651.7 và dài hạn 500 0 Năm Năm Năm 2002 2003 2004 Năm 2003, dư nợ cho vay trung và dài hạn tăng 608.3 tỷ đồng, tương ứng với 93.34% so với năm 2002. Năm 2004 tăng thêm 1206.075 tỷ đồng so với năm 2003 tương ứng với 95.72 %. Tỉ trọng dư nợ cho vay trung và dài hạn trong tổng dư nợ tăng dần theo thời gian chứng tỏ Công ty Tài chính đã xác lập được vị thế của mình trên thị trường, xứng đáng là đầu mối thu xếp vốn cho các dự án lớn của Tổng Công ty Dầu khí.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Theo đối tượng khách hàng Bảng 2: Dư nợ cho vay trung, dài hạn theo đối tượng khách hàng Đơn vị: tỷ đồng 2002 2003 2004 Chỉ tiêu Thực Tỉ Thực Tỉ Thực Tỉ hiện trọng hiện trọng hiện trọng Dư nợ cho vay trung và dài hạn 651.7 100% 1260 100% 2466.75 100% Cho vay TDH đơn vị trong ngành 618 94.8% 648 51.4% 1494 60.6% Cho vay TDH đơn vị ngoài ngành 33.7 5.2% 612 48.6% 972.75 39.4% (Nguồn: Báo cáo tổng kết hoạt động kinh doanh 2002, 2003, 2004) Cho vay trung và dài hạn theo đối tượng khách hàng 2500 2000 Dư nợ cho vay trung dài hạn 1500 Cho vay TDH đơn vị 1000 trong ngành Cho vay 500 TDH đơn vị ngoài ngành 0 2002 2003 2004 Thực hiện chính sách không ngừng mở rộng hoạt động cho vay, đặc biệt là hình thức cho vay trung và dài hạn. Công ty không chỉ cho vay đối với các doanh trong ngành dầu khí mà đã mở rộng đối tượng phục vụ của mình ra các khách hàng ngoài ngành. Năm 2002 tỉ trọng cho vay trung và dài hạn với các đơn vị trong ngành là 94.8%, tương ứng 618 tỷ đồng. Đến năm 2003 tỉ trọng này giảm xuống còn 51.4%. Sang năm 2004 tỉ trọng này là60.65%, tương ứng 1494 tỷ đồng.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Qua đây, ta nhận thấy PVFC đã không không ngừng mở rộng hợp tác làm ăn với các đơn vị ngoài ngành mà năm 2003 là một mốc đánh dấu bước chuyển biến tích cực trong chính sách đa dạng hoá khách hàng của Công ty.Thực tế cho thấy, PVFC đã không ngừng nâng cao chất lượng cho vay trung, dài hạn cũng như có những thay đổi hợp lý thích nghi với điều kiện thực tế, nhiều đơn vị ngoài ngành đã tìm đến PVFC, coi PVFC là một đối tác đáng tin cậy. Số tuyệt đối dư nợ cho vay trung và dài hạn các đợn vị trong ngành không ngừng tăng lên qua các năm, chứng tỏ PVFC ngày càng phát huy vai trò, vị thế của mình là cung cấp tài chính cho các dự án lớn của ngành dầu khí. Mà năm 2004 là một biểu hiện cụ thể, đây là năm mà ngành dầu khí thực hiện nhiều dự án quan trọng, cần một nguồn vốn lớn trong dài hạn. Theo loại tiền Bảng 3: Tình hình cho vay TDH theo loại tiền Năm 2004 Chỉ tiêu Số tiền (tỷ đồng) Tỉ trọng (%) Tổng dư nợ cho vay TDH 2466.75 100% Cho vay bằng VND 1924.065 78% Cho vay bằng ngoại tệ 542.685 22% Cho vay trung dài hạn theo loại tiền 100% 100% Tổng dư nợ cho vay 80% 78% TDH 60% Cho vay bằng VND 40% 22% Cho vay 20% bằng ngoại tệ 0% năm 2004 Mặc dù mới được cấp giấy phép hoạt động ngoại hối (tháng 5/2003), hoạt động cho vay đã đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng trong ngành vì đặc điểm của ngành dầu khí phải quan hệ làm ăn, cũng như mua thiết bị
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp hiện đại nước ngoài về phục vụ sản xuất. Ngoài ra, nhờ được phép cho vay bằng ngoại tệ cũng là tạo ra lợi thế cạnh tranh thu hút khách hàng mới, duy trì khách hàng truyền thống. b. Số khách hàng quan hệ với PVFC Cùng với sự gia tăng dư nợ cho vay là sự gia tăng dư nợ cho vay là sự mở rộng về số lương và cơ cấu khach hàng. Nếu như năm 2001 PVFC mới có quan hệ giao dịch với 9 khách hàng ngoài ngành và 9 khách hàng trong ngành thì tới nay đã là 89 khách hàng trong ngành và 25 khách hàng ngoài ngành. Số lượng khách hàng có quan hệ với PVFC luỹ kế qua các năm Thời gian Ngoài ngành Trong ngành 2001 9 9 2002 35 17 2003 64 23 2004 89 25 (Theo báo cáo của phòng tổng hợp) Sự mở rộng quan hệ khách hàng là một yếu tố hết sức quan trọng trong việc tạo dựng vị thế của PVFC trên thị trường tài chính tiền tệ. Con số khách hàng tái sử dụng dịch vụ của Công ty không ngừng tăng, và có một đặc điểm rút ra là những đơn vị có nhu cầu và qui mô hoạt động tài chính càng lớn thì mức độ quan hệ giao dịch với PVFC càng cao. c. Nợ quá hạn Qui mô, tỉ lệ nợ quá hạn là chỉ tiêu phản ánh rõ rệt nhất tính an toàn của mỗi hoạt động cho vay. Đặc biệt là đối với hoạt động rủi ro cao như cho vay trung, dài hạn thì tỉ lệ này càng cần quan tâm, xem xét một cách thận trọng, tỉ mỉ. Do đó, quản lý nợ quá hạn là vấn đề luôn được PVFC quan tâm theo dõi và có biện pháp xử lý phù hợp, kịp thời. Các năm qua, tỉ lệ nợ quá hạn của PVFC là không có. Điều này thể hiện PVFC chủ yếu cho vay các doanh nghiệp trong ngành, các doanh nghiệp ngoài ngành đủ điều kiện để vay vốn PVFC là rất khắt khe. Hiện nay, PVFC áp dụng chính sách tài sản đảm bảo phân biệt theo loại đối tượng khách hàng:
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Đối với các khách hàng trong ngành: áp dụng hình thức tín chấp hoặc thế chấp bằng tài sản hình thành từ vốn vay. Ngoài ra còn có thể áp dụng lãi suất ưu đãi hơn. Đây là các doanh nghiệp thuộc Tổng Công ty Dầu khí Việt nam, các doanh nghiệp mà Tổng Công ty Dầu khí Việt nam hoặc các đơn vị thành viên tham gia đầu tư góp vốn liên doanh có ngành nghề hoạt động phù hợp qui định cho vay PVFC, các doanh nghiệp là hội viên thuộc các tổ chức mà PVFC đang tham gia hoặc có thoả thuận hợp tác toàn diện nên khả năng xảy ra tình trạng nợ khó đòi là không có. Đối với các khách hàng ngoài ngành: PVFC qui định 100% phải có tài sản đảm bảo, đồng thời phải có 50% vốn doanh nghiệp tham gia vào dự án. Những điều kiện chặt chẽ này tạo ra nguồn thu nợ tương đối chắc chắn khi xảy ra rủi ro. Chính sách hạn chế cho vay này trong ngắn hạn có thể giúp PVFC ngăn chặn sự phát sinh nợ quá hạn. Tuy nhiên với các điều kiện chặt chẽ như vậy, số lượng dự án cho vay sẽ bị hạn chế, làm giảm lợi nhuận. Điều quan trọng là sẽ có rất nhiều dự án hiệu quả , khả thi bị bỏ qua vì doanh nghiệp không hội đủ điều kiện cần thiết mà PVFC đặt ra. Trong dài hạn, tình trạng này có thể dẫn tới việc mất thị phần trên địa bàn, ảnh hưởng tới doanh thu trong dài hạn. d. Chỉ tiêu lợi nhuận Lợi nhuận cho vay trung và dài hạn của PVFC: Đơn vị: tỉ đồng Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Chỉ tiêu Thực Tỷ Thực Tỷ Thực Tỷ hiện trọng hiện trọng hiện trọng Lợi nhuận của PVFC 5 100% 5.94 100% 8.3 100% Lợi nhuận từ cho vay 2.55 51% 3.267 55% 4.731 57% TDH
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Lợi nhuận từ cho vay TDH so với tổng lợi nhuận 9 8.3 8 7 Lợi nhuận 5.94 của PVFC 6 5 5 4.731 4 3.267 Lợi nhuận 3 2.55 từ cho vay 2 TDH 1 0 2002 2003 2004 Lợi nhuận của PVFC không ngừng tăng qua các năm, tính đến ngày 31/12/2004 lợi nhuận của Công ty đạt 6.3 tỉ đồng tăng khoảng (6%) so với năm 2003. Phần tăng này có phần đóng góp rất lớn ở nỗ lực trong hoạt động cho vay trung và dài hạn. Bên cạnh việc duy trì lợi nhuận cho vay trung, dài hạn ở doanh số cao. Công ty cũng chú ý tới rủi ro có thể xảy ra và trích lập quỹ phòng chống rủi ro theo đúng qui định. 2.2.3 Đánh giá thực trạng chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính Dầu khí. 2.2.3.1 Kết quả Trong thời gian qua, PVFC đã đạt được một số thành tựu trong nỗ lực nâng cao chất lượng cho vay trung, dài hạn. Từ một đơn vị có chức năng chủ yếu đầu mối thu xếp vốn cho các dự án lớn của Tổng Công ty Dầu khí, PVFC đã ngày càng chủ động trong hoạt động cho vay của mình với phương châm đặt chất lượng cho vay lên hàng đầu. Đó là một hướng đi đúng đắn đã và đang mang lại những thành công bước đầu cho PVFC. Với quyết tâm phát triển cho vay trung, dài hạn, PVFC đã không ngừng mở rộng qui mô dư nợ. Doanh số cho vay tăng đều đặn hàng năm với tốc độ cao. Điều đó thể hiện sự ưa chuộng của khách hàng và tính hấp dẫn tương đối của sản phẩm dịch vụ này. Đồng thời, qui mô vốn huy động cũng tăng đều đặn đảm bảo một sự cân đối hợp lý, tạo nguồn vốn vững chắc cho hoạt động tín dụng.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Song hành với sự tăng trưởng qui mô tín dụng là sự không ngừng tăng lên của lợi nhuận từ hoạt động này. Thu nhập từ cho vay trung, dài hạn luôn chiếm tỉ trọng lớn nhất trong tổng thu nhập của PVFC. Đồng thời, qui mô lợi nhuận từ hoạt động này cũng là một con số đáng nể. Với những bước tiến vững chắc, hoạt động PVFC luôn ở mức an toàn cao. Tỉ lệ nợ quá hạn năm 2003, 2004 là không có. Đó là tổng hợp kết quả của cho vay thẩm định dự án, giám sát sử dụng vốncủa khách hàng và hàng loạt các hoạt động khác. PVFC đã thực hiện nghiên cứu phân tích khách hàng từ nhiều kênh thông tin, hệ thống chỉ tiêu đánh giá khách hàng nhằm xây dựng hạn mức tín dụng phù hợp với từng khách hàng, nâng cao chất lượng cho vay cũng như giảm thiểu thời gian và thủ tục duyệt vay. Thực hiện kiểm tra trước, trong và sau khi cho vay, nâng cao vai trò kiểm tra nội bộ, tăng cường gặp gỡ nắm vững tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, tìm kiếm các các biện pháp tích cực tháo gỡ khi doanh nghiệp gặp khó khăn. Để không ngừng nâng cao và hoàn thiện chất lượng các sản phẩm dịch vụ, năm 2003 Công ty đã tiến hành xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn chất lượng ISO 9001:2000 (được cấp giấy chứng nhận vào đầu quý 2/2004). Trong quá trình cung cấp các tín dụng, PVFC đã tạo được mối quan hệ tốt với khách hàng của mình, với các đơn vị cấp tín dụng (PVFC có quan hệ với hơn 80 đơn vị cấp tín dụng). 2.2.3.2 Hạn chế – Nguyên nhân * Hạn chế Tuy đã đạt được một số thành tựu nhưng hoạt đông cho vay trung, dài hạn còn tồn tại một số hạn chế: Về thủ tục cho vay triển khai qua các giai đoạn: Tiếp nhận và hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ thẩm định, xây dựng phương án tài trợ và ký kết hợp đồng, giải ngân và quản lý khoản vay. Công ty thiếu hẳn một cơ sở dữ liệu đánh giá phân loại, định hướng thị trường khi vào giai đoạn một. Chính điều
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp này đã giảm mức độ chủ động trong việc mở rộng thị trường cũng như quản lý rủi ro tín dụng. Đối với khách hàng ngoài ngành còn lúng túng trong việc hướng dẫn hoàn thiện hoàn thiện hồ sơ dẫn đến kéo dài thời gian xử lý sơ bộ hồ sơ quá thời gian qui định (15 ngày). Công tác thẩm định đối với một khách hàng trong ngành thực hiện rất nhiều hình thức do khả năng nắm bắt các đặc thù của ngành công nghiệp dầu mỏ của cán bộ tín dụng chưa cao, do tập quán và cơ chế cung cấp thông tin của các đơn vị dầu khí chưa thực sự cởi mở như yêu cầu của nền kinh tế thị trường. Đối với việc thẩm định khách hàng ngoài ngành thì khả năng nắm bắt và phân tích khách hàng của cán bộ tín dụng không đồng đều nên chất lượng và thời gian ra quyết định chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu chi phí về thời gian cho vay tương đối lớn làm số dự án cho vay bị hạn chế, đồng thời gián tiếp làm tăng chi phí giảm lợi nhuận. Qui mô cho vay chưa tương xứng với nguồn huy động và uy tín gây ra lãng phí nguồn vốn. * Nguyên nhân - Các nguyên nhân thuộc về PVFC: Qui trình nghiệp vụ vừa làm vừa hoàn thiện gây khó khăn cho cán bộ tín dụng trong quá trình xét duyệt cho vay. Công tác quản lý hồ sơ thực sự là một vấn đề nổi cộm được đặt ra đi kèm với tốc độ mở rộng hoạt độngcho vay. Vấn đề này được quan tâm từ đầu năm 2004 khi hệ thống quản lý chất lượng theo ISO 2000 được cấp cho PVFC. Công ty đã ban hành một qui trình riêng về văn thư lưu trữ, soạn thảo văn bản tuy nhiên với các đặc trưng phát sinh hồ sơ khác nhau theo các loại hình nghiệp vụ thì mỗi đơn vị lại phải có cách thức quản lý riêng. Thực tế công tác bảo quản, quản lý hồ sơ trong thời gian qua đã bộc lộ nhiều vấn đề: thiếu, mất hồ sơ, sắp xếp không có trật tự, không có biện pháp quản lý việc sử dụng hồ sơ. Mặc dù các đơn vị cũng đưa ra các biện pháp thực hiện cụ thể tuy nhiên việc thực hiện còn chưa triệt để và toàn diện. Bên cạnh đó, tỉ trọng dư nợ có tài sản đảm bảo trên tổng dư nợ còn thấp (90% là cho vay tín chấp, 10% cho vay có tài sản đảm bảo). Hơn nữa,
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp cơ chế định giá tài sản đảm bảo còn cứng nhắc, chưa xác định đúng giá thực tế của tài sản. Hơn nữa PVFC quá tập trung, ưu tiên cho vay các đơn vị thành viên trong Tổng Công ty Dầu khí, các đơn vị liên doanh trong ngành, bỏ qua một thị trường sôi động đầy tiềm năng là các doanh nghiệp ở các lĩnh vực khác. Nếu quá coi trọng nhóm khách hàng sẽ dẫn đến thụ động trong hoạt động của mình, một khi số lượng các dự án trong ngành dầu khí giảm thì sẽ ảnh huởng làm sụt giảm doanh số, tạo ra sự trì trệ trong việc tìm kiếm khách hàng. Mặt khác, quá trình cạnh tranh để thu hút khách hàng đã vô hình tạo ra một động lực thúc đẩy PVFC tích cực cải tiến nâng cao chất lượng các sản phẩm dịch vụ của mình một cách mạnh mẽ hơn, cũng như nâng cao trình độ nghiệp vụ và kinh nghiệm cọ xát thực tế cho đội ngũ cán bộ tín dụng. Nếu chậm một bước trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm của mình thì chưa chắc giữ được khách hàng chính trong tương lai. Tiếp theo là cơ sở vật chất kỹ thuật hiện nay còn yếu, chưa thực hiện đi trước một bước và chưa tương xứng với yêu cầu hoạt động của một định chế tài chính hiện đại, các phần mềm chuyên dụng còn thiếu không đáp ứng được nhu cầu hoạt động đa dạng trong lĩnh vực tài chính ngân hàng khi Công ty mở rộng hoạt động về qui mô và số lượng các sản phẩm dịch vụ, các thông tin phục vụ công tác quản trị điều hành còn thiếu. Cán bộ tín dụng còn trẻ, có trình độ song thiếu kinh nghiệm nên chưa thích ứng ngay với cơ chế thị trường, còn ít những hoạt động sinh hoạt sinh hoạt nghiệp vụ tổ chức các cuộc hội thảo, hay những chủ đề mới được đem ra thảo luận chung. Nguồn thông tin, đặc biệt thông tin dự báo dài hạn vĩ mô về định hướng phát triển kinh tế theo ngành, vùng còn thiếu, chưa kịp thời, thiếu cơ sở khi xây dựng các kế hoạch, giải pháp mang tính lâu dài. Mạng lưới chi nhánh của PVFC còn ít. Tập trung chủ yếu ở Hà Nội, Vũng Tàu, Thành phố Hồ Chí Minh. Việc giám sát khách hàng sử dụng các khoản vay còn hạn chế mà nguyên nhân chủ yếu là do các Công ty Tài chính không có chức năng
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp thanh toán nên các khách hàng quan hệ với PVFC đều phải mở tài khoản tài khoản tại một ngân hàng khác điều này cản trở PVFC theo dõi các khoản cho vay của mình, một khi khách hàng cố tình gian lận bằng việc mở tài khoản tại nhiều ngân hàng, trong khi đó giữa các ngân hàng với nhau chưa có mối liên kết chặt chẽ, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp bưng bít, gian lận. Việc nối mạng giữa PVFC với các ngân hàng, giữa các ngân hàng với nhau đã bước đầu triển khai, nhưng mới chỉ trong phạm vi hẹp, do đó PVFC , các ngân hàng không thể kiểm soát được khi khách hàng mở tài khoản tại các ngân hàng chưa nối mạng. Tiếp theo là công tác marketing chỉ dừng lại ở việc phục vụ tốt, làm hài lòng tối đa những khách hàng đã đến với PVFC chứ chưa phải là thu hút tối đa khách hàng, trực tiếp tìm kiếm khách hàng, chưa có hoạt động tiếp cận tới từng đối tượng khách hàng. Công tác quảng cáo cũng chỉ thường giới hạn ở việc thu hút khách hàng đến gửi tiền (ví dụ như gần đây là chương trình tiết kiệm có thưởng điểm) mà chưa chú ý đến việc thu hút khách hàng đến vay tiền. Cuối cùng là vốn điều lệ của PVFC là 100 tỉ đồng mới tăng lên thành 300 tỉ đồng vào ngày 27/12/2004. Chính vì vậy hạn chế tới dư nợ tối đa với một khách hàng, nhiều dự án dầu khí vốn lớn PVFC phải thực hiện chính sách cùng với các ngân hàng đồng tài trợ dự án. - Nguyên nhân về phía khách hàng: Trên thị trường tiền tệ thì có một đặc điểm là các khách hàng thường giữ thói quen quan hệ làm ăn lâu dài với các tổ chức tín dụng, vì thế do ra đời từ rất sớm các ngân hàng thương mại có một số lượng khách hàng truyền thống lâu đời có năng lực tài chính tốt, PVFC vừa mới ra đời là một mô hình mới mẻ trong con mắt các doanh nghiệp Việt nam nên không dễ gì họ từ bỏ các NHTM sang bắt tay làm ăn cùng PVFC. Nhiều doanh nghiệp chưa thiết kế các trang Web cộng với việc tìm hiểu thông tin từ các cơ quan nhà nước (thuế, kiểm toán, công an ) nên việc tìm hiểu thông tin về các doanh nghiệp này hết sức khó khăn nếu một khi doanh nghiệp cố ý che giấu gây khó khăn rất lớn cho các cán bộ tín
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp dụng trong việc thẩm định khách hàng cũng như quản lý đồng vốn vay được các doanh nghiệp sử dụng như thế nào. Nguyên nhân từ phía các đối thủ cạnh tranh Các đối thủ cạnh tranh của PVFC gồm có : Thứ nhất là các NHTM trong nước đặc biệt là các NHTM quốc doanh hiện nay có mối quan hệ tốt với Tổng Công ty và các đơn vị thành viên, có chính sách ưu đãi đặc biệt đối với ngành dầu khí về điều kiện vay, trả nợ cũng như lãi suất các khoản vay. Với các lợi thế sau: + Ngoài những nghiệp vụ như các Công ty Tài chính, các NHTM còn được thực hiện một số nghiệp vụ khác mà PVFC không được thực hiện (thanh toán) + Có nguồn vốn rất lớn, đặc biệt là các NHTM quốc doanh có khả năng áp đặt áp đặt lãi suất trên thị trường. + Hệ thống thanh toán tốt, mạng lưới giao dịch rộng khắp trên toàn quốc. + Đầu tư hệ thống thông tin hiện đại, đội ngũ được đào tạo lành nghề nhiều kinh nghiệm. + Công tác marketing được thực hiện thường xuyên, có những chính sách ưu đãi đặc biệt với các khách hàng lớn như các đơn vị trong ngành dầu khí. Bên cạnh đó còn có các NH nước ngoài hoạt động tại Việt nam như CitiBank, ANZ lợi thế của các ngân hàng này là nguồn vốn lớn, được sự hỗ trợ tư các ngân hàng mẹ, dịch vụ hoàn hảo, đội ngũ nhân viên giỏi nghiệp vụ, nhiều kinh nghiệm, đặc biệt là đối với các dự án có sự tham gia của các đối tác nước ngoài. Đặc biệt là thế mạnh ngoại hối và các dịch vụ tài chính tiền tệ hiện đại. Chiến lược marketing của các ngân hàng này là bằng mọi hình thức tiếp cận chủ dự án, cạnh tranh bằng chất lượng dịch vụ và các ưu đãi khác. Các tổ chức tài chính khác như các Công ty Tài chính, các Công ty Bảo hiểm, các Công ty Chứng khoán cùng có phạm vi hoạt động như PVFC do đó họ cũng là đối thủ cạnh tranh đầy tiềm năng.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Chương III: Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại Công ty Tài chính Dầu khí 3.1. Định hướng phát triển của PVFC trong thời gian tới 3.1.1. Định hướng chung Công ty Tài chính Dầu khí được xây dựng và phát triển trên nền tảng sức mạnh tài chính của tập đoàn Dầu khí, phục vụ chủ yếu cho thu xếp và quản trị vốn đầu tư và phục vụ chính sách nhân viên của tập đoàn. Sử dụng vị thế tài chính của tập đoàn Dầu khí tham gia hoạt động trên thị trường tài chính ngân hàng cùng với hệ thống các định chế tài chính của Việt Nam hội nhập với cộng đồng tài chính quốc tế. Nâng dần tỷ trọng thu nhập từ hoạt động tài chính - ngân hàng trong tổng thu nhập của tập đoàn Dầu khí. Xây dựng phát triển PVFC thành trung tâm tài chính của tập đoàn Dầu khí, là định chế tài chính phi ngân hàng là công cụ tài chính của tập đoàn Dầu khí để thực hiện chức năng: - Tạo lập và quản trị vốn đầu tư của tập đoàn Dầu khí - Là công cụ của để thực hiện chức năng đầu tư tài chính của tập đoàn Dầu khí Xây dựng Công ty Tài chính thành công ty mẹ hoạt động trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng, chiếm giữ cổ phần chi phối của các Công ty Chứng khoán, Công ty Quản lý Quỹ đầu tư, Công ty Thuê mua, Ngân hàng thương mại và tham gia nắm cổ phần ở một số định chế tài chính khác như: bảo hiểm Là công cụ tài chính hỗ trợ để thực hiện chính sách nhân viên của tập đoàn Dầu khí trong thời gian tới phải có một mô hình “mở”, trở thành một định chế tài chính hiện đại có khả năng cạnh tranh và hội nhập vào cộng đồng tài chính trong nước và quốc tế. Trong đó định hướng phát triển dịch vụ của công ty là:
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp * Các sản phẩm dịch vụ mũi nhọn: - Thu xếp vốn và tài trợ tài chính các dự án: Phương châm của công ty là thu xếp thành công vốn cho tất cả các dự án đầu tư phát triển của tổng Công ty và các đơn vị thành viên, tài trợ cho các dự án của các tổ chức và cá nhân khác phù hợp với mục tiêu kinh doanh và hợp tác của PVFC bằng việc triển khai đồng tài chính (đồng tài trợ, tín dụng xuất nhập khẩu, gọi vốn cổ phần, uỷ thác đầu tư, phát hành trái phiếu, cổ phiếu và các hình thức tạo vốn thông qua thị trường Chứng khoán ) - Đầu tư tài chính: + Phát huy tối đa hạn mức đầu tư dự án được phép, nâng cao khối lượng vốn uỷ thác đầu tư và tăng cường vòng quay của vốn đầu tư tập trung vào các dự án trong ngành. + Nhận uỷ thác và quản trị vốn đầu tư vào các lĩnh vực theo yêu cầu của khách hàng. Đầu tư vào dự án song song với cung cấp các dịch vụ tài chính của PVFC. + Đa dạng hoá danh mục đầu tư, triển khai thêm các sản phẩm và dịch vụ phục vụ khách hàng như: quản trị tiền mặt, quản lý rủi ro, chiết khấu các chứng từ có giá + Đến năm 2010, phấn đấu tỷ trọng doanh thu, tỷ trọng lợi nhuận mang lại từ hoạt động đầu tư tài chính chiếm 30% trong tổng doanh thu và lợi nhuận của công ty. - Các dịch vụ tư vấn tài chính tiền tệ: một trong những chiến lược ưu tiên phát triển sản phẩm dịch vụ của PVFC là đẩy mạnh các hoạt động tư vấn liên quan đến tài chính tiền tệ, trong đó xác định các hoạt động tư vấn trọng tâm là: + Tư vấn tài chính dự án + Tư vấn tài chính doanh nghiệp + Đẩy mạnh phát triển tư vấn cổ phần hoá, đại lý phát hành cổ phiếu, tham gia trực tiếp vào quá trình cổ phần hoá của Petro Việt Nam và tiếp cận, tham gia vào quá trình đổi mới doanh nghiệp ở các tổng công ty khác. + Tư vấn phát hành chứng từ có giá
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp + Phát triển các dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán tập trung vào các công ty cổ phần của Petro Việt Nam, triển khai có trọng điểm các công ty cổ phần khác của các tổng công ty 90 và 91. + Tư vấn thẩm định kinh tế dự án: từng bước cung cấp dịch vụ thẩm định cho các đơn vị trong và ngoài ngành. Đến năm 2010 thực hiện thẩm định cho tất cả các dự án đầu tư phát triển của Petro Việt Nam. - Hoạt động tài chính uỷ thác: Đẩy mạnh dịch vụ quản lý vốn và tài sản liên quan đến ngoại hối, uỷ thác đầu tư, quản lý dòng tiền của khách hàng. - Phát triển các dịch vụ trên thị trường chứng khoán: Với tư cách là nhà đầu tư và nhà tư vấn cho khách hàng về hoạt động của thị trường chứng khoán, là cầu nối của Petro Việt Nam và các đơn vị thành viên với thị trường vốn, thị trường chứng khoán. - Hoạt động thanh toán và mua bán nợ: Tập trung vào các đối tượng khách hàng là các đơn vị thành viên của tổng công ty, một số doanh nghiệp có quan hệ mật thiết trong hoạt động của công ty và hoạt động Dầu khí. - Hoạt động ngoại hối: Triển khai song song với các sản phẩm dịch vụ sử dụng VND, trong đó ưu tiên thực hiện các nghiệp vụ như: thu xếp chuyển đổi ngoại tệ không kỳ hạn, có kỳ hạn * Các sản phẩm dịch vụ nền tảng Duy trì và nâng cao chất lượng các sản phẩm dịch vụ nền tảng làm cơ sở để phát triển các sản phẩm dịch vụ mũi nhọn của công ty. - Huy động vốn: Công ty phải đảm bảo tạo dựng được nguồn vốn vững chắc, ổn định đáp ứng nhu cầu kinh doanh của công ty đặc biệt là vốn trung và dài hạn, chú trọng tạo vốn từ nguồn tiền tệ của tổng công ty và các đơn vị thành viên thông qua tài khoản trung tâm của Petro Việt Nam, các nguồn vốn từ hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam, các tổ chức tài chính trong và ngoài nước. Sử dụng thị trường chứng khoán và huy động vốn qua phát hành trái phiếu công ty là kênh chủ yếu để huy động vốn trung và dài hạn cho đầu tư phát triển. Tìm kiếm và khơi thông nguồn vốn quốc tế qua
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp các hình thức vay thương mại, đồng tài trợ, vào ngành dầu khí trong đó PVFC là đơn vị nhận uỷ thác trung chuyển. - Hoạt động cho vay: đẩy mạnh cho vay trung và dài hạn, quan tâm phát triển cho vay uỷ thác. Hoạt động cho vay đã thực hiện đảm bảo an toàn, được kiểm soát chặt chẽ. 3.1.2. Định hướng cho vay trung và dài hạn trong thời gian tới - Đáp ứng tốt hơn nữa nhu cầu vốn dài hạn của các đơn vị trong ngành đồng thời tích cực mở rộng cho vay các đơn vị ngoài ngành. - Đi đôi với việc mở rộng quy mô dư nợ cho vay trung và dài hạn PVFC luôn đặt ra mục tiêu coi trọng chất lượng hơn số lượng, lấy hiệu quả, an toàn là tiêu chuẩn hàng đầu. - Cùng với các tổ chức tín dụng thực hiện đồng tài trợ cho các dự án lớn. 3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay trung và dài hạn tại PVFC 3.2.1. Tăng cường công tác Marketing Marketing trong lĩnh vực tài chính ngân hàng được hiểu là một khái niệm dùng để chỉ hệ thống các chiến lược, chính sách, biện pháp, các chương trình, kế hoạch, các hoạt động tác động vào toàn bộ quá trình cung ứng dịch vụ của các Công ty Tài chính nhằm sử dụng các nguồn lực của mình một cách tốt nhất trong việc thoả mãn nhu cầu của khách hàng mục tiêu Marketing chính là công việc quảng cáo, khuếch trương, tiếp thị mà đó còn là các chính sách của công ty, năng lực quản lý, trình độ và ứng xử của nhân viên. Thông qua hoạt động marketing, PVFC chứng tỏ khả năng đáp ứng nhu cầu khách hàng, là cách làm tăng thêm uy tín và danh tiếng cũng như là khả năng cạnh tranh cho công ty trên thị trường. Hoạt động marketing của PVFC cần thực hiện một số chương trình sau: Thứ nhất: tích cực tuyên truyền giới thiệu về PVFC và các dịch vụ của công ty. - Để đạt mục tiêu 100% các đơn vị trong ngành sử dụng dịch vụ tài chính của PVFC cần tổ chức giới thiệu về công ty nói chung và những dịch
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp vụ cụ thể với từng đơn vị tuỳ theo mức độ quan hệ đã có của họ với PVFC. Cụ thể: + Đối với những đơn vị chưa có mối quan hệ nhiều với PVFC: tổ chức đến tận nơi giới thiệu về hoạt động của PVFC nói chung, đồng thời đề xuất các dịch vụ cụ thể phù hợp với nhu cầu hiện tại của các đơnvị này. + Đối với những đơn vị là khách hàng lớn tiềm năng đã có sử dụng một số dịch vụ của PVFC thì tiếp tục củng cố mối quan hệ bằng các dịch vụ đã làm, đồng thời giới thiệu và đề xuất các loại hình dịch vụ mới. - Gặp mặt truyền thống: tổ chức “gặp mặt PVFC” với mục đích giao lưu với bạn hàng truyền thống vào một ngày nào đó trong năm, để trao đổi kinh nghiệm, nâng cao chất lượng dịch vụ và tăng tình thân ái. Yêu cầu đối với buổi gặp mặt này phải đảm bảo tính trang trọng, lịch sự nhưng thân mật, tỏ lòng mến khách. Hình thức tổ chức hàng năm phải thay đổi, gây ấn tượng tốt với khách. - Quảng cáo trên các phương tiện thông tin đại chúng: nên đăng tin quảng cáo trên các báo chuyên ngành như: tạp chí thị trường tài chính tiền tệ, tạp chí ngân hàng, thời báo ngân hàng, Đăng tin trên các báo chuyên ngành, đài truyền hình với các nội dung giới thiệu ngắn gọn về phạm vi hoạt động kinh doanh của công ty, những lợi thế của PVFC về ký kết các hợp đồng lớn, lễ khai trương chi nhánh, văn phòng đại diện, qua kết quả hoạt động kinh doanh. - Cập nhật các thông tin về tình hình hoạt động của PVFC lên trang Web, in sách giới thiệu đầy đủ về các dịch vụ của công ty kết hợp báo cáo thường niên, được thiết kế trang nhã, đảm bảo tính mỹ thuật cao, giấy đẹp được đặt tại các văn phòng giao dịch của công ty và giới thiệu khi khách đến tham quan và làm việc. Thứ 2: Tìm hiểu khách hàng Bên cạnh việc tích cực quảng bá, tuyên truyền về công ty, cần phải nghiên cứu nhu cầu sử dụng dịch vụ tài chính của khách hàng, tìm hiểu đánh giá và yêu cầu của khách hàng khi sử dụng dịch vụ của PVFC để hoàn thiện nghiệp vụ cho phù hợp.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Tích cực thu thập thông tin về nhu cầu tài chính của các đơn vị, khách hàng tiềm năng qua các kênh thông tin (từ tổng công ty, từ các đơn vị, ). Công việc này cần phải làm thường xuyên hàng tuần. - Vào đầu tháng 1 hàng năm làm việc trực tiếp với các đơn vị về nhu cầu dịch vụ tài chính và các lĩnh vực hợp tác trong năm. Thông qua trợ giúp của các đơn vị trong ngành như: VSP, VR, ban quản lý dự án .Tiếp cận tìm hiểu nhu cầu của những khách hàng tiềm năng, của ngành kinh tế kỹ thuật khác. - Vào cuối mỗi năm đề nghị khách hàng có nhận xét, đánh giá về việc cung cấp các dịch vụ tài chính của PVFC nói chung, cho vay trung và dài hạn nói riêng theo từng nhóm khách hàng bằng cách thông qua hình thức phiếu trắc nghiệm, thư hỏi ý kiến. Đối tượng hỏi là khách hàng sử dụng nhiều nhất và ít nhất các dịch vụ của công ty. Thứ 3: Là kinh phí cho hoạt động Marketing Hàng năm xác định ngân sách cho công tác Marketing trên cơ sở khối lượng công việc cụ thể, phù hợp với quy định tài chính kế toán nhà nước ban hành. Thứ 4: Xây dựng và áp dụng các chính sách chăm sóc khách hàng hợp lý. Là các điều kiện ưu đãi của từng hợp đồng cụ thể, các chế độ ngoại giao tới các cá nhân, tập thể nhân các dịp đặc biệt. Đối tượng: tất cả các khách hàng và các bạn hàng có quan hệ với công ty. Tuy nhiên cần có chính sách đặc biệt với các đối tượng sau: + Các đơn vị trong ngành, đặc biệt là các đơn vị lớn, tiềm năng như PVGC, PTSC, VSP, Petechim, Các ngân hàng thương mại lớn như: ngân hàng đầu tư, ngoại thương, công thương, nông nghiệp, và các tổ chức tài chính khác như bảo hiểm, công ty chứng khoán Những nội dung cần thực hiện gồm: - Xây dựng quy chế tài chính thống nhất cho công tác chăm sóc khách hàng. -Xây dựng chính sách với từng loại khách hàng
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp -Tổ chức các buổi giao lưu với các đơn vị trong ngành, các ngân hàng, tổ chức tài chính để tăng tính thân thiện (tham gia dã ngoại, tổ chức thi đấu thể thao). Các chương trình này cần được đưa vào kế hoạch hoạt động của công ty hàng năm. Thứ 5: Xây dựng hình ảnh riêng cho mình thông qua cán bộ tín dụng: - Làm việc đúng nguyên tắc: thực hiện đúng và đủ các quy trình nghiệp vụ, các nội quy, quy chế của công ty, tuân thủ theo pháp luật. - Thật thà, trung thực khi thực hiện các dịch vụ với khách hàng - Chu đáo tận tuỵ với khách hàng với thái độ mềm mỏng, lịch sự, hướng dẫn khách hàng chu đáo về mọi thủ tục cần thiết kể cả trong đàm phán, giao dịch trực tiếp nhằm tạo niềm tin cho khách hàng. - Coi nhiệm vụ của khách hàng cũng chính là nhiệm vụ của mình. Cố gắng hết sức hỗ trợ cho khách hàng hoàn thành nhiệm vụ với tinh thần “thành công của khách hàng chính là thành công của PVFC” - Cán bộ tín dụng của PVFC phải tuân thủ mặc đông phục, đeo phù hiệu. Đây là hình ảnh của công ty gây ấn tượng ngay với khách hàng khi giao tiếp. - Đoàn kết nội bộ giữa các đơn vị trong công ty, giữa các thành viên trong phòng. Mọi người cần làm việc với tinh thần tất cả vì công việc chung của công ty. Tránh tư tưởng cục bộ, các phòng chỉ lo thực hiện nhiệm vụ cả mình mà không có sự phối hợp giúp đỡ lẫn nhau để hoàn thành nhiệm vụ chung. 3.2.2. Tăng cường công tác đào tạo phát triển cán bộ tín dụng Với mục tiêu bằng các dịch vụ có chất lượng cao để thu hút khách hàng đến với công ty, nên công tác đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn, giáo dục và rèn luyện đạo đức tác phong nghề nghiệp đối với đội ngũ cán bộ công nhân viên của công ty có vai trò rất quan trọng. Công tác giáo dục, rèn luyện cần phải được thực hiện thường xuyên hàng năm. Với đội ngũ cán bộ trẻ, hoạt động của PVFC trong những năm qua đã phát triển năng động theo kịp với quá trình hiện đại hoá. Tuy nhiên khó khăn lớn nhất đối với cán bộ trẻ chính là hạn chế về kinh nghiệm thực tế. Để khắc phục tình trạng
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp này, PVFC nên tổ chức các cuộc hội thảo trong đó có sự góp mặt của các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, các cán bộ tín dụng nhiều năm kinh nghiệm ở các ngân hàng lớn đến PVFC nói chuyện trao đổi kinh nghiệm. Bên cạnh đó để tránh bị tụt hậu, PVFC nên chọn một số cán bộ tín dụng tiêu biểu đi học tập ở nước ngoài, tham gia các khoá đào tạo chuyên sâu về lĩnh vực tài chính ngân hàng sau đó về truyền đạt kiến thức với các đồng nghiệp. Riêng phòng thu xếp vốn phải thường xuyên tổ chức các buổi họp trao đổi nghiệp vụ giữa các thành viên, đem các vấn đề vướng mắc ra thảo luận để cùng nhau tháo gỡ. Mặt khác là một cán bộ tín dụng thường xuyên phải tiếp xúc với các thương vụ có giá trị lớn, tiền mặt nên yêu cầu cán bộ tín dụng phải thường xuyên rèn luyện đạo đức nghề nghiệp để tránh tình trạng móc ngoặc với khách hàng rút vốn của công ty. Công ty cần có chính sách khen thưởng và kỷ luật kịp thời đúng lúc đối với từng nhân viên. 3.2.3. Tiếp tục hiện đại hoá công nghệ ngân hàng phục vụ cho hoạt động cho vay trung và dài hạn. Trang bị, bổ sung máy móc thiết bị tin học. Hoàn thiện các tính năng của phần mềm bank 2000, xây dựng bổ sung các phần mềm quản lý tác nghiệp để hỗ trợ công tác quản lý và triển khai nghiệp vụ. + Thực hiện các chương trình phần mềm ứng dụng trong công tác thẩm định, theo dõi, giám sát tình hình sử dụng vốn vay của khách hàng trong hoạt động cho vay trung và dài hạn. + Tiến hành mở rộng nối mạng với PVFC với các ngân hàng có quan hệ với PVFC để quản lý đối tượng khách hàng vay vốn một cách có hiệu quả hơn. + Tiếp tục hoàn thiện mạng thông tin nội bộ trong công ty và kế nối giữa các phòng ban, chi nhánh, trạm liên lạc, các điểm giao dịch, phân tích, thẩm định, đánh giá dự án và các thông tin liên quan đến khách hàng. + PVFC cần chủ động hơn trong việc tìm kiếm thông tin thông qua trung tâm thông tin Ngân hàng nhà nước và với các hãng tin Reuter, Money
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp line, Telerate để cập nhật thường xuyên các thông tin về tỷ giá, lãi suất, tình hình + Thiết lập phần mềm để quản lý khách hàng, thống kê lưu trữ thông tin từ đó đánh giá bổ sung cho việc phân tích đánh giá khách hàng từ các lần vay sau. 3.2.4. Xây dựng cơ chế xếp hạng và phân loại khách hàng tín dụng Ưng dụng kết quả chấm điểm tín dụng và xếp hạng khách hàng trong việc ra quyết định cấp tín dụng và giám sát sau khi cho vay. Các bước tiến hành phân tích, xếp loại tín dụng doanh nghiệp Một là, thu thập và xử lý thông tin: Yêu cầu: Thông tin để phân tích, xếp loại tín dụng phải trung thực, tin cậy. Nếu sai sót ngay từ đầu vào thì phân tích đưa ra kết quả sai lệch nghiêm trọng, dẫn đến đánh giá thiếu chính xác. Các thông tin thu thập để sử dụng trong quá trình phân tích, xếp loại bao gồm: bảng cân đối kế toán, bảng kết quả hoạt động kinh doanh, bảng lưu chuyển tiền tệ, tình hình quan hệ tín dụng với các ngân hàng, các thông tin phi tài chính khác các thông tin này có thể lấy từ các nguồn sau: - Hồ sơ do khách hàng cung cấp: giấy tờ pháp lý và các báo cáo tài chính - Phỏng vấn trực tiếp khách hàng - Đi thăm thực địa khách hàng - Báo chí và các phương tiện thông tin đại chúng khác - Báo cáo nghiên cứu nghiên cứu thị trường của các tổ chức chuyên nghiệp - Các nguồn khác Các thông tin sau khi được thu thập sẽ được kiểm tra, đối chiếu, làm sạch để đảm bảo tính trung thực, minh bạch và có nguồn gốc rõ ràng trước khi đưa vào phân tích, đồng thời các thông tin này phải được đưa vào kho lưu trữ để tạo dựng cơ sở dữ liệu trong nhiều năm liên tục để phân tích có hệ thống và thấy được xu hướng phát triển. Hai là, phân loại ngành kinh tế của doanh nghiệp: Yêu cầu: Hệ thống phân loại ngành kinh tế dùng để phân tích, xếp loại doanh nghiệp phải phù hợp với trình độ phát triển của nền kinh tế và
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp môi trường pháp lý của mỗi quốc gia, tuy nhiên phải gần sát với thông lệ quốc tế. Bốn nhóm ngành nghề lựa chọn bao gồm: nông lâm ngư nghiệp, sản xuất công nghiệp, xây dựng cơ bản, thương mại và dịch vụ. Việc phân loại doanh nghiệp theo ngành nghề kinh doanh căn cứ vào ngành nghề kinh doanh chính đăng ký trên giấy phép, đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp. Trường hợp doanh nghiệp hoạt động đa ngành nghề thì phân loại theo ngành nghề nào đem lại tỷ trọng doanh thu lớn nhất cho doanh nghiệp. Ba là, phân loại doanh nghiệp theo quy mô: Quy mô của doanh nghiệp được xác định dựa vào tiêu chí: vốn kinh doanh, lao động, doanh thu thuần và giá trị nộp ngân sách nhà nước. Bảng chấm điểm: STT Tiêu chí Trị số Điểm 1 Vốn kinh doanh Từ 50 tỷ trở lên 30 Từ 40 tỷ đến dưới 50 tỷ 25 Từ 30 tỷ đến dưới 40 tỷ 20 Từ 20 tỷ đến dưới 30 tỷ 15 Từ 10 tỷ đến dưới 20 tỷ 10 Dưới 10 tỷ 5 2 Lao động Từ 1500 người trở lên 15 Từ 1000 người đến dưới 1500 người 12 Từ 500 người đến dưới 1000 người 9 Từ 100 người đến dưới 500 người 6 Từ 50 người đến dưới 100 người 3 Dưới 50 người 1 3 Doanh thu thuần Từ 200 tỷ trở lên 40 Từ 100 tỷ đến dưới 200 tỷ 30 Từ 50 tỷ đến dưới 100 tỷ 20 Từ 20 tỷ đến dưới 50 tỷ 10 Từ 5 tỷ đến dưới 20 tỷ 5 Dưới 5 tỷ 2 4 Nộp ngân sách Từ 10 tỷ trở lên 15 Từ 7 tỷ đến dưới 10 tỷ 12 Từ 5 tỷ đến dưới 7 tỷ 9 Từ 3 tỷ đến dưới 5 tỷ 6 Từ 1 tỷ đến dưới 3 tỷ 3 Dưới 1 tỷ 1
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Căn cứ vào thang điểm trên, các doanh nghiệp được xếp loại thành doanh nghiệp có quy mô lớn, vừa và nhỏ Điểm Quy mô Từ 70 -100 điểm Lớn Từ 30 - 69 điểm Vừa Dưới 30 điểm Nhỏ Bốn là, phân tích các chỉ tiêu tài chính: Cán bộ tín dụng chấm điểm các chỉ tiêu tài chính theo các bản phụ lục đi kèm. Năm là, phân tích các chỉ tiêu phi tài chính: Cán bộ tín dụng chấm điểm các chỉ tiêu phi tài chính của doanh nghiệp theo các bảng phụ lục đi kèm Sau khi hoàn tất việc chấm điểm theo các bảng trên cán bộ tín dụng tổng hợp các điểm dựa trên kết quả chấm điểm Bảng 2M: Bảng trọng số áp dụng cho các chỉ tiêu phi tài chính DNTrong DNđầu tư STT Tiêu chí DNNN nước nước ngoài 1 Lưu chuyển tiền tệ 20% 20% 27% 2 Năng lực và kinh nghiệm quản lý 27% 33% 27% 3 Tình hình và uy tín giao dịch với 33% 33% 31% PVFC 4 Môi trường kinh doanh 7% 7% 7% 5 Các đặc điểm hoạt động khác 13% 7% 8% Tổng 100% 100% 100% Sáu là, tổng hợp điẻm và xếp hạng khách hàng Cán bộ tín dụng cộng tổng số điểm tài chính và phi tài chính và nhân với trọng số của bảng 2n để xác định điểm tổng hợp Bảng 2n: Tổng hợp điểm tín dụng
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Thông tin tài chính không được kiểm Thông tin tài chính được kiểm toán toán DNNN DN ngoài DN DNNN DN Ngoài DN Quốc doanh ĐTNN Quốc doanh ĐTNN Các chỉ 25% 35% 45% 35% 45% 55% số tài chính Các chỉ 75% 65% 55% 65% 55% 45% số phi tài chính Sau khi xác định được điểm tổng hợp, cán bộ tín dụng như sau: Hạng Số điểm đạt được AAA 92.4 - 100 AA 84.8 - 100 A 77.2 - 84.7 BBB 69.6 - 77.1 BB 62 - 69.5 B 54.4 - 61.9 CCC 46.8 - 54.3 CC 39.2 - 46.7 C 31.6 - 39.1 D < 31.6 PVFC chấm điểm tín dụng và xếp loại khách hàng thành 10 hạng có mức độ rủi ro từ thấp đến cao AAA, A, BBB, BB, B, CCC, CC, C, D Kết quả chấm điểm tín dụng và xếp hạng khách hàng doanh nghiệp được ứng dụng trong việc ra quyết định cấp tín dụng và giám sát sau khi cho vay như hướng dẫn trong bảng sau:
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Loại Cấp tín dụng Giám sát sau khi cho vay AAA Ưu tiên đáp ứng tối đa nhu cầu tín Kiểm tra khách hàng dụng với mức ưu đãi về lãi suất, phí, định kỳ nhằm cập nhật thời hạn và biện pháp bảo đảm tiền vay thông tin và tăng cường (có thể cho vay tín chấp). mối quan hệ với khách hàng. AA Ưu tiên đáp ứng nhu cầu tín dụng với Kiểm tra khách hàng mức ưu đãi về lãi suất, phí, thời hạn và định kỳ nhằm cập nhật biện pháp bảo đảm tiền vay (có thể cho thông tin và tăng cường vay tín chấp). mối quan hệ với khách hàng. A Ưu tiên đáp ứng nhu cầu tín dụng, đặc Kiểm tra khách hàng biệt là các khoản tín dụng từ trung hạn định kỳ để cập nhật trở xuống. Không yêu cầu về biện pháp thông tin. bảo đảm tiền vay (có thể cho vay tín chấp). BBB Có thể mở rộng tín dụng, không hoặc Kiểm tra khách hàng hạn chế áp dụng các điều kiện ưu đãi, định kỳ để cập nhật đánh giá kỹ về chu kỳ kinh tế và tính thông tin hiệu quả khi cho vay dài hạn. BB Hạn chế việc mở rộng tín dụng, chỉ tập Chú trọng kiểm tra việc trung vào các khoản tín dụng ngắn hạn sử dụng vốn vay, tình với các biện pháp bảo đảm tiền vay hình tài sản đảm bảo hiệu quả. Việc cho vay mới hay các khoản cho cho vay dài hạn chỉ thực hiện với các đánh giá kỹ về chu kỳ kinh tế và tính hiệu quả, khả năng trả nợ của phương án vay vốn.
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp B Hạn chế mở rộng tín dụng và tập trung Tăng cường kiểm tra thu hồi vốn cho vay. khách hàng để thu nợ và Các khoản cho vay mới chỉ được thực giám sát hoạt động. hiện trong các trường hợp đặc biệt với việc đánh giá kỹ càng khả năng phục hồi của khách hàng và phương án đảm bảo tiền vay. CCC Hạn chế tối đa mở rộng tín dụng, các Tăng cường kiểm tra biện pháp giãn nợ, gia hạn nợ chỉ thực khách hàng. Tìm cách bổ hiện nếu có phương án khắc phục khả sung TSBĐ thi. CC Không mở rộng tín dụng, tìm mọi biện Tăng cường kiểm tra pháp để thu hồi nợ, kể cả việc gia hạn khách hàng. nợ chỉ thực hiện nếu có phương án khắc phục khả thi. C Không mở rộng tín dụng, tìm mọi cách Xem xé phương án phải để thu hồi nợ, kể cả việc xử lý sớm tài đưa ra toà kinh tế. sản đảm bảo. D Không mở rộng tín dụng, tìm mọi biện Xem xét phương án phải pháp để thu hồi nợ kể cả việc sử lý sớm đưa ra toà kinh tế. tài sản đảm bảo. 3.2.5. Chủ động tìm kiếm, mở rộng nguồn huy động vốn. Các điều kiện vay vốn ngày càng khó khăn (về mặt điều kiện, lãi suất ), các nguồn vốn trong nước ngày càng hạn chế, đặc biệt là các nguồn huy động bằng ngoại tệ, các ngân hàng ngày càng áp dụng qui định chặt chẽ trong việc thẩm định, xét duyệt cho vay, điều kiện hợp đồng, kiểm tra sử dụng vốn vay. Các dự án ngành dầu khí cũng không còn được ưu ái như trước đây: khó thuyết phục bên vay từ bỏ tập quán lãi suất thấp và các điều kiện ưu đãi trước đây đối với khách hàng trong ngành dầu khí.Tuy nhiên các đối tác nước ngoài rất quan tâm đến khách hàng ngành dầu khí,
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp cần tiếp cận các nguồn vốn từ ngân hàng nước ngoài và các ngân hàng cổ phần, ngân hàng liên doanh để có thể đảm bảo đáp ứng nhu cầu. Hiện nay, thu nhập và tích luỹ của người dân đang có xu hướng gia tăng. PVFC nên điều chỉnh hoạt động huy động vốn nhằm thu hút được một bộ phận tiền gửi dài hạn này.Các hình thức khuyến khích người dân gửi tiền tại PVFC như chương trình gửi tiền có cơ hội nhận được các phần quà hấp dẫn (số tiền càng lớn, thời hạn càng dài thì càng có thể nhận được càng nhiều phần quà hấp dẫn), tăng tính thanh khoản cho tiền gửi tiết kiệm bằng cách có thể đem sổ tiết kiệm thế chấp tại PVFC, các ngân hàng mà PVFC có quan hệ để xin vay vốn đáp ứng nhu cầu vốn đột xuất, liên hệ với các ngân hàng để khách hàng gửi tiền tại PVFC có thể rút tiền tại các chi nhánh của PVFC và các chi nhánh ngân hàng này trên toàn quốc. 3.3. Kiến nghị 3.3.1 Kiến nghị với Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam 3.3.1.1. Cho phép PVFC tăng vốn điều lệ Đề nghị Tổng Công ty xem xét phê duyệt việc tăng vốn điều lệ cho PVFC lên 500 tỷ đồng trong năm 2005, trong đó 30% là bằng ngoại tệ để đảm khả năng đáp ứng nhu cầu tín dụng cho các dự án và các đơn vị trong ngành và an toàn trong hoạt động của PVFC. * Hiệu quả về vị thế khi tăng vốn điều lệ Với mức vốn diều lệ 500 tỷ đồng, Công ty Tài chính Dầu khí trở thành Công ty Tài chính có số vốn điều lệ lớn nhất so với các công ty taì chính khác của Việt Nam. Mặc dù còn khiêm tốn so với vốn điều lệ của các ngân hàng thương mại quốc doanh nhưng đây là một số vốn không nhỏ so với các ngân hàng thương mại cổ phần hiện nay. Vốn điều lệtăng vị thế của PVFC ngày càng được nâng cao trên thị trường tiền tệ. Cụ thể là: Tăng uy tín với các khách hàng: - Khách hàng sẽ thấy yên tâm, tin tưởng hơn về mức độ an toàn và khả năng chi trả của PVFC khi họ có nhu cầu gửi, rút tiền. Qui định của Ngân hàng nhà nước về tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu giữa vốn tự có và tài sản có là