Đề tài Một số giải pháp nhằm nâng cao Hiệu quả sử dụng Vốn cố định tại Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam

Nội dung text: Đề tài Một số giải pháp nhằm nâng cao Hiệu quả sử dụng Vốn cố định tại Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam

1. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên lời nói đầu Khi tiến hành hoạt động kinh doanh, các Doanh nghiệp phải tự trang bị cho mình một hệ thống cơ sở vật chất tương ứng với ngành nghề kinh doanh đã lựa chọn. Điều này đòi hỏi các Doanh nghiệp phải có một số tiền ứng trước để mua sắm. Lượng tiền ứng trước đó gọi là vốn kinh doanh trong đó chiếm chủ yếu là vốn cố định. Nhất là trong sự cạnh tranh gay gắt của cơ chế thị trường hiện nay, các Doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển được thì bằng mọi cách phải sử dụng đồng vốn có hiệu quả. Do vậy đòi hỏi các nhà quản lý Doanh nghiệp phải tìm ra các phương sách nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn nói chung và hiệu quả sử dụng vốn cố định nói riêng. Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam (tên viết tắt là VNCC) là một đơn vị có quy mô và lượng vốn cố định tương đối lớn. Hiện nay tài sản cố định của Công ty đã và đang được đổi mới. Do vậy việc Quản lý sử dụng chặt chẽ và có hiệu quả vốn cố định của Công ty là một trong những yêu cầu lớn nhằm tăng năng suất lao động thu được lợi nhuận cao đảm bảo trang trải cho mọi chi phí và có lãi. Xuất phát từ lý do trên và với mong muốn trở thành nhà quản lý trong tương lai; trong thời gian thực tập tại Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam được sự hướng dẫn giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cô giáo trong khoa cùng tập thể cán bộ công nhân viên phòng Kế toán - Tài chính công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam, em đã chọn đề tài: “Một số giải pháp nhằm nâng cao Hiệu quả sử dụng Vốn cố định tại Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam” cho luận văn tốt nghiệp của mình. Kết cấu của chuyên đề gồm những phần chính sau: Phần I: Vốn cố định và Hiệu quả sử dụng vốn cố định của Doanh nghiệp. Phần II: Thực trạng sử dụng vốn cố định của Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam. Phần III: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định tại Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam 1
2. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Là công trình nghiên cứu đầu tay, do điều kiện hạn chế về thời gian và tài liệu nên khó tránh khỏi có sai sót, khiếm khuyết. Em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo và các bạn để nội dung nghiên cứu vấn đề này được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn ! 2
3. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Phần I Vốn cố định và hiệu quả sử dụng vốn cố định của Doanh nghiệp I-/ Tầm quan trọng của vốn cố định đối với Doanh nghiệp. 1-/ Khái niệm, đặc điểm và nguồn hình thành vốn cố định trong Doanh nghiệp 1.1. Khái niệm vốn cố định. Theo quy định hiện hành của Việt Nam thì “Vốn cố định là biểu hiện bằng tiền của tài sản cố định, hay vốn cố định là toàn bộ giá trị bỏ ra đề đầu tư vào tài sản cố định nhằm phục vụ hoạt động kinh doanh”. Trong nền kinh tế hàng hoá - tiền tệ để mua sắm, xây dựng tài sản cố định, một trong những yếu tố của quá trình kinh doanh đòi hỏi các Doanh nghiệp phải có một số tiền ứng trước. Vốn tiền tệ được ứng trước để mua sắm tài sản cố định hữu hình và tài sản cố định vô hình được gọi là vốn cố định. Do vậy, đặc điểm vận động của tài sản cố định sẽ quyết định sự vận động tuần hoàn của vốn cố định. Tài sản cố định là những tư liệu lao động chủ yếu. Chúng tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào nhiều chu kỳ của quá trình sản xuất kinh doanh của Doanh nghiệp. Tài sản cố định không thay đổi hình thái vật chất ban đầu trong suốt thời gian sử dụng, cho đến lúc hư hỏng hoàn toàn. Trong quá trình sử dụng, tài sản cố định hao mòn dần, phần giá trị hao mòn sẽ chuyển dần vào giá trị mới tạo ra của sản phẩm và được bù đắp lại bằng tiền khi sản phẩm được tiêu thụ. Tài sản cố định cũng là một loại hàng hoá có giá trị sử dụng và giá trị. Nó là sản phẩm của lao động và được mua bán, trao đổi trên thị trường sản xuất. Giữa tài sản cố định và vốn cố định có mối quan hệ mật thiết với nhau. Tài sản cố định là hình thái biểu hiện vật chất của vốn cố định. Do vậy, vốn cố định của Doanh nghiệp có đặc điểm tương tự như tài sản cố định. Như thế sau nhiều chu kỳ sản xuất kinh doanh phần vốn cố định giảm dần và phần vốn đã luân chuyển tăng lên. Kết thúc quá trình này, số tiền khấu hao đã thu hồi đủ để tái tạo một tài sản mới. Lúc này tài sản cố định cũng hư hỏng hoàn toàn cùng với vốn cố định đã kết thúc một vòng tuần hoàn luân chuyển. Do đó, có thể nói 3
4. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên vốn cố định là biểu hiện số tiền ứng trước về những tài sản cố định mà chúng có đặc điểm chuyển dần từng phần trong chu kỳ sản xuất và kết thúc một vòng tuần hoàn khi tài sản cố định hết thời hạn sử dụng. 1.2. Phân loại tài sản cố định: Việc quản lý vốn cố định là công việc phức tạp và khó khăn, nhất là ở các Doanh nghiệp có tỷ trọng vốn cố định lớn, có phương tiện kỹ thuật tiên tiến. Trong thực tế tài sản cố định sắp xếp phân loại theo những tiêu thức khác nhau nhằm phục vụ công tác quản lý, bảo dưỡng tài sản, đánh giá hiệu quả sử dụng từng loại, từng nhóm tài sản. 1.2.1 Phân loại theo hình thái biểu hiện gồm: 1.2.1.(1) Tài sản cố định hữu hình: Khái niệm: Tài sản cố định hữu hình là những tư liệu lao động chủ yếu có tính chất vật chất (từng đơn vị tài sản có kết cấu độc lập hoặc là một hệ thống gồm nhiều bộ phận từng tài sản liên kết với nhau để thực hiện một hay một số chức năng nhất định), có giá trị lớn và thời gian sử dụng lâu dài, tham gia vào nhiều chu kỳ kinh doanh nhưng vẫn giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu như nhà cửa, vật kiến trúc, máy móc, thiết bị Tiêu chuẩn nhận biết tài sản cố định hữu hình. Là mọi tư liệu lao động, là từng tài sản hữu hình có kết cấu độc lập, hoặc là một hệ thống gồm nhiều bộ phận tài sản riêng lẻ liên kết với nhau để cùng thực hiện một hay một số chức năng nhất định mà nếu thiếu bất kỳ một bộ phận nào trong đó thì cả hệ thống không thể hoạt động được, nếu thoả mãn đồng thời cả hai tiêu chuẩn dưới đây thì được coi là một tài sản cố định: 1- Có thời gian sử dụng từ 1 năm trở lên. 2- Có giá trị từ 5.000.000 đồng trở lên. Trường hợp một hệ thống gồm nhiều bộ phận tài sản riêng lẻ liên kết với nhau, trong đó mỗi bộ phận cấu thành có thời gian sử dụng khác nhau và nếu thiếu một bộ phận nào đó mà cả hệ thống vẫn thực hiện chức năng hoạt động chính của nó mà do yêu cầu quản lý, sử dụng tài sản cố định đòi hỏi phải quản lý riêng từng bộ phận tài sản thì mỗi bộ phận tài sản đó được coi là một tài sản cố định hữu hình độc lập. Các loại tài sản cố định hữu hình: 4
5. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên 1, Nhà cửa, vật kiến trúc: là tài sản cố định của Doanh nghiệp được hình thành sau quá trình thi công xây dựng như trụ sở làm việc, nhà kho, hàng rào, tháp nước, sân bãi, các công trình trang trí cho nhà cửa, đường xá, cầu cống, đường sắt, cầu tàu, cầu cảng 2, Máy móc, thiết bị: là toàn bộ các loại máy móc, thiết bị dùng trong hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp như máy móc chuyên dùng, thiết bị công tác, dây chuyền công nghệ, những máy móc đơn lẻ. 3, Phương tiện vận tải, thiết bị truyền dẫn: là các loại phương tiện vận tải gồm phương tiện vận tải đường sắt, đường thuỷ, đường bộ, đường không, đường ống và các phương tiện, thiết bị truyền dẫn như hệ thống thông tin, hệ thống điện, đường ống nước, băng tải 4, Thiết bị, dụng cụ quản lý: là những thiết bị, dụng cụ dùng trong công tác quản lý hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp như máy vi tính phục vụ quản lý, thiết bị điện tử, thiết bị dụng cụ đo lường, kiểm tra chất lượng, máy hút ẩm, hút bụi, chống mối mọt. 5, Vườn cây lâu năm, súc vật làm việc và hoặc cho sản phẩm: là các vườn cây lâu năm như vườn cà phê, vườn chè, vườn cao su, vườn cây ăn quả, thảm cỏ, thảm cây xanh súc vật làm việc và hoặc cho sản phẩm như đàn voi, đàn ngựa, trâu bò 6, Các loại tài sản cố định khác: là toàn bộ các tài sản cố định khác chưa liệt kê vào 5 loại trên như tranh ảnh, tác phẩm nghệ thuật Đánh giá tài sản cố định theo nguyên giá: Là toàn bộ các chi phí thực tế đã chi ra để có tài sản cố định hữu hình cho tới khi đưa tài sản cố định đi vào hoạt động bình thường như giá mua thực tế của tài sản cố định các chi phí vận chuyển bốc dỡ, chi phí lắp đặt, chạy thử, lãi tiền vay đầu tư cho tài sản cố định khi chưa bàn giao và đưa tài sản cố định vào sử dụng; thuế và lệ phí trước bạ (nếu có) Đối với tài sản cố định loại đầu tư xây dựng thì nguyên giá là giá thực tế của công trình xây dựng (cả tự làm và thuê ngoài) theo quy định tại điều lệ quản lý đầu tư và xây dựng hiện hành, các chi phí khác có liên quan và lệ phí trước bạ (nếu có). Đối với tài sản cố định là súc vật làm việc và hoặc cho sản phẩm, vườn cây lâu năm thì nguyên giá là toàn bộ các chi phí thực tế, hợp lý, hợp lệ đã chi ra cho con súc vật, mảnh vườn cây từ lúc hình thành cho tới khi đưa vào khai thác, 5
6. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên sử dụng theo quy định tại điều lệ quản lý đầu tư và xây dựng hiện hành, các chi phí khác có liên quan và lệ phí trước bạ (nếu có). Đối với tài sản cố định loại được cấp, được điều chuyển đến thì nguyên giá tài sản cố định loại được cấp, điều chuyển đến bao gồm: giá trị còn lại trên sổ kết toán của tài sản cố định ở đơn vị cấp, đơn vị điều chuyển hoặc giá trị theo đánh giá thực tế của hội đồng giao nhận, các chi phí tân trang; chi phí sửa chữa, chi phí vận chuyển bốc dỡ, lắp đặt, chạy thử, lệ phí trước bạ (nếu có) mà bên nhận tài sản phải chi ra trước khi đưa tài sản cố định vào sử dụng. Riêng nguyên giá tài sản cố định điều chuyển giữa các đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc trong Doanh nghiệp là nguyên giá phản ánh ở đơn vị bị điều chuyển phù hợp với bộ hồ sơ của tài sản cố định đó. Đơn vị nhận tài sản cố định căn cứ vào nguyên giá, số khấu hao luỹ kế, giá trị còn lại trên sổ kế toán và bộ hồ sơ của tài sản cố định đó để xác định các chỉ tiêu nguyên giá, số khấu hao luỹ kế, giá trị còn lại trên sổ kế toán của tài sản cố định và phản ánh vào số kế toán. Các chi phí có liên quan đến việc điều chuyển tài khoản giữa các đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc không hạch toán tăng nguyên giá tài sản cố định mà hạch toán vào chi phí kinh doanh trong kỳ. Đối với tài sản cố định loại được cho, được biếu, được tặng, nhận góp vốn liên doanh, nhận lại vốn góp do phát hiện thừa thì nguyên giá bao gồm: giá trị theo đánh giá thực tế của Hội đồng giao nhận; các chi phí tân trang, sửa chữa tài sản cố định; các chi phí vận chuyển, bốc dỡ, lắp đặt, chạy thử, lệ phí trước bạ (nếu có) mà bên nhận phải chi ra trước khi đưa tài sản cố định vào sử dụng. 1.2.1(2) Tài sản cố định vô hình. Khái niệm: Tài sản cố định vô hình là những tài sản cố định không có hình thái vật chất, thể hiện một lượng giá trị đã được đầu tư có liên quan trực tiếp đến nhiều chu kỳ kinh doanh của Doanh nghiệp như chi phí thành lập Doanh nghiệp, chi phí về đất sử dụng, chi phí về bằng phát minh, sáng chế, bản quyền tác giả, mua bản quyền tác giả, nhận chuyển giao công nghệ Tiêu chuẩn nhận biết tài sản cố định vô hình. Mọi khoản chi phí thực tế mà Doanh nghiệp đã chi ra có liên quan đến hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp nếu thoả mãn đồng thời 2 điều kiện sau: 1- Có thời gian sử dụng từ 1 năm trở lên 2- Có giá trị từ 5000.000 đồng trở lên, thì được coi là tài sản cố định 6
7. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên và nếu không hình thành tài sản cố định hữu hình thì được coi là tài sản cố định vô hình. Nếu khoản chi phí này không đồng thời thoả mãn cả 2 tiêu chuẩn nêu trên thì được hạch toán thẳng hoặc được phân bổ dần vào chi phí kinh doanh của Doanh nghiệp. Các loại tài sản cố định vô hình và nguyên giá của chúng: 1, Chi phí về đất sử dụng: là toàn bộ các chi phí thực tế đã chi ra có liên quan trực tiếp đến đất sử dụng bao gồm: tiền chi ra để có quyền sử dụng đất (gồm cả tiền thuê đất hay tiền sử dụng đất trả 1 lần (nếu có); chi phí cho đền bù giải phóng mặt bằng; san lấp mặt bằng (nếu có); lệ phí trước bạ (nếu có) nhưng không bao gồm các chi phí chi ra để xây dựng các công trình trên đất). Trường hợp Doanh nghiệp trả tiền thuê đất hàng năm hoặc định kỳ nhiều năm thì các chi phí này được phân bổ dần vào chi phí kinh doanh trong (các) kỳ, không hạch toán vào nguyên giá tài sản cố định. 2, Chi phí thành lập Doanh nghiệp Là các chi phí thực tế hợp lý, hợp lệ và cần thiết đã được những người tham gia thành lập Doanh nghiệp chi ra có liên quan trực tiếp tới việc chuẩn bị khai sinh ra Doanh nghiệp bao gồm các chi phí cho công tác nghiên cứu, thăm dò lập dự án đầu tư thành lập Doanh nghiệp; chi phí thẩm định dự án, họp thành lập nếu các chi phí này được những người tham gia thành lập Doanh nghiệp xem xét, đồng ý coi như một phần vốn góp của mỗi người và được ghi trong vốn điều lệ của Doanh nghiệp. 3, Chi phí nghiên cứu phát triển. Là toàn bộ các chi phí thực tế Doanh nghiệp đã chi ra để thực hiện các công việc nghiên cứu, thăm dò, xây dựng các kế hoạch đầu tư dài hạn nhằm đem lại lợi ích lâu dài cho Doanh nghiệp. 4, Chi phí về bằng phát minh, bằng sáng chế, bản quyền tác giả, mua bản quyền tác giả, nhận chuyển giao công nghệ là toàn bộ các chi phí thực tế Doanh nghiệp chi ra cho các công trình nghiên cứu (bao gồm cả chi phí cho sản xuất thử nghiệm, chi cho công tác kiểm nghiệm, nghiệm thu của Nhà nước) được Nhà nước cấp bằng phát minh, bằng sáng chế, bản quyền tác giả, bản quyền nhãn hiệu, chi cho việc nhận chuyển giao công nghệ từ các tổ chức và các cá 7
8. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên nhân mà các chi phí này có tác dụng phục vụ trực tiếp hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp. 5, Chi phí về lợi thế kinh doanh. Là khoản chi cho phần chênh lệch Doanh nghiệp phải trả thêm (Chênh lệch phải trả thêm = Giá mua - Giá trị của các tài sản theo đánh giá thực tế). Ngoài giá trị của các tài sản theo đánh giá thực tế (tài sản cố định, tài sản lưu động), khi Doanh nghiệp đi mua, nhận sáp nhập, hợp nhất một Doanh nghiệp khác. Lợi thế này được hình thành bởi ưu thế về vị trí kinh doanh, về danh tiếng và uy tín với bạn hàng, về trình độ tay nghề của đội ngũ người lao động, về tài điều hành và tổ chức của Ban quản lý Doanh nghiệp đó Trong thực tế phần vốn đầu tư cho tài sản cố định vô hình trong tổng số đầu tư của Doanh nghiệp nhiều hay ít còn tuỳ thuộc vào đặc điểm ngành nghề kinh doanh của Doanh nghiệp. Nhưng việc đánh giá các tài sản bất động vô hình cũng rất phức tạp. Tài sản cố định hữu hình có thể tham khảo giá cả trên thị trường của chúng một cách tương đối khách quan, trong khi đó đối với tài sản cố định vô hình thường khó khăn hơn và mang nhiều tính chủ quan. Số lượng các tài sản cố định vô hình không khấu hao cũng rất lớn. Như vậy cách phân loại này có thể cho ta thấy một cách tổng quát các hình thái của tài sản cố định, từ đó có những bp, phương thức quản lý thích hợp. 1.2.2. Phân loại tài sản cố định theo tình hình sử dụng gồm: 1.2.2 (1) Tài sản cố định đang sử dụng Đây là những tài sản đang trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh tạo ra sản phẩm. Trong Doanh nghiệp, tỷ trọng tài sản cố định đã đưa vào sử dụng so với toàn bộ tài sản cố định hiện có càng lớn thì hiệu quả sử dụng tài sản cố định càng cao. 1.2.2 (2) Tài sản cố định chưa sử dụng. Đây là những tài sản Doanh nghiệp do những nguyên nhân chủ quan, khách quan chưa thể đưa vào sử dụng như: tài sản dự trữ, tài sản mua sắm, xây dựng thiết kế chưa đồng bộ, tài sản trong giai đoạn lắp ráp, chạy thử 1.2.2 (3) Tài sản cố định không cần dùng chờ thanh toán Đây là những tài sản đã hư hỏng, không sử dụng được hoặc còn sử dụng được nhưng lạc hậu về mặt kỹ thuật, đang chờ đợi để giải quyết. Như vậy có thể 8
9. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên thấy rằng cách phân loại này giúp người quản lý tổng quát tình hình và tiềm năng sử dụng tài sản, thực trạng về tài sản cố định trong Doanh nghiệp. 1.2.3. Phân loại tài sản cố định theo tính chất, công dụng kinh tế. 1.2.3 (1) Tài sản cố định dùng cho mục đích kinh doanh: là những tài sản cố định do Doanh nghiệp sử dụng nhằm phục vụ cho hoạt động kinh doanh của mình. 1.2.3 (2) Tài sản cố định dùng cho mục đích phúc lợi, sự nghiệp an ninh quốc phòng: là những tài sản cố định do Doanh nghiệp quản lý sử dụng cho các mục đích phúc lợi, sự nghiệp, an ninh, quốc phòng trong Doanh nghiệp. 1.2.3 (3) Tài sản cố định bảo quản hộ, gửi hộ, cất giữ hộ Nhà nước: là những tài sản cố định Doanh nghiệp bảo quản, giữ hộ cho các đơn vị khác hoặc cất giữ hộ Nhà nước theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Nói chung tuỳ theo yêu cầu quản lý của từng Doanh nghiệp, Doanh nghiệp tự phân loại chi tiết hơn các tài sản cố định của Doanh nghiệp theo từng nhóm cho phù hợp. 1.2.4. Phân loại tài sản cố định theo quyền sở hữu: Cách phân loại này giúp người sử dụng tài sản cố định phân biệt tài sản cố định nào thuộc quyền sở hữu của đơn vị mình trích khấu hao, tài sản cố định nào đi thuê ngoài không tính trích khấu hao nhưng phải có trách nhiệm thanh toán tiền đi thuê và hoàn trả đầy đủ khi kết thúc hợp đồng thuê giữa 2 bên. Tài sản cố định sẽ được phân ra là: 1.2.4 (1) Tài sản cố định tự có: Là những tài sản cố định được mua sắm, xây dựng bằng nguồn vốn tự có, tự bổ sung, nguồn do Nhà nước đi vay, do liên doanh, liên kết. 1.2.4 (2) Tài sản cố định đi thuê: Trong loại này bao gồm 2 loại: Tài sản cố định thuê hoạt động: tài sản cố định này được thuê tính theo thời gian sử dụng hoặc khối lượng công việc không đủ điều kiện và không mang tính chất thuê vốn. Tài sản cố định thuê tài chính: đây là hình thức thuê vốn dài hạn, phản ánh giá trị hiện có và tình hình biến động toàn bộ tài sản cố định đi thuê tài chính của đơn vị. 9
10. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Cách phân loại giúp đơn vị sử dụng có thông tin về cơ cấu, từ đó tính và phân bổ chính xác số khấu hao cho các đối tượng sử dụng, giúp cho công tác hạch toán tài sản cố định biết được hiệu quả sử dụng. Đối với những tài sản cố định chờ xử lý phải có những biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định. 1.2.5. Phân loại tài sản cố định theo nguồn hình thành gồm: 1.2.5 (1) Tài sản cố định mua sắm, xây dựng bằng vốn được cấp 1.2.5 (2) Tài sản cố định mua sắm, xây dựng bằng vốn đi vay 1.2.5 (3) Tài sản cố định mua sắm, xây dựng bằng vốn tự bổ sung của đơn vị. 1.2.5 (4) Tài sản cố định nhận góp liên doanh, liên kết từ các đơn vị tham gia. 1.2.6. Phân loại tài sản cố định theo cách khác. Toàn bộ tài sản cố định được phân thành các loại sau: 1.2.6 (1) Tài sản cố định cố định tài chính: là các khoản đầu tư dài hạn, đầu tư vào chứng khoán và các giấy tờ có giá trị khác. Các loại tài sản này được Doanh nghiệp mua và giữ lâu dài nhằm mục đích thu hút và các mục đích khác như chiếm ưu thế quản lý, hoặc đảm bảo an toàn cho Doanh nghiệp. 1.2.6 (2) Tài sản cố định phi tài chính: bao gồm các tài sản cố định cố định khác phục vụ cho lợi ích của Doanh nghiệp nhưng không được chuyển nhượng trên thị trường tài chính. Trong nền kinh tế thị trường để thuận lợi cho việc hạch toán người ta thường phân loại tài sản cố định theo hình thái biểu hiện kết hợp với tính chất đầu tư. Theo cách phân loại này, tài sản cố định của Doanh nghiệp được chia làm 4 loại sau: Tài sản cố định hữu hình Tài sản cố định vô hình Tài sản cố định thuê tài chính Tài sản cố định tài chính 1.3. Đánh giá tài sản cố định Ngoài việc phân loại tài sản cố định phân tích kết cấu, đánh giá tài sản cố định, là một công việc hết sức quan trọng. Thực chất, việc đánh giá tài sản cố định là việc xác định giá trị ghi sổ của tài sản. Tài sản cố định được đánh giá ban 10
11. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên đầu và có thể đánh giá lại trong quá trình sử dụng. Trong mọi trường hợp, tài sản cố định phải được đánh giá theo nguyên giá và giá trị còn lại. Do vậy, việc ghi sổ phải đảm bảo phản ánh được cả 3 chỉ tiêu về giá trị tài sản cố định là nguyên giá, giá trị hao mòn và giá trị còn lại. Giá trị còn lại = Nguyên giá - Giá trị hao mòn Tuy nhiên, tuỳ theo từng loại tài sản cố định cụ thể từng cách thức hình thành, nguyên giá của tài sản cố định sẽ được xác định khác nhau. 1.3 (1) Đánh giá tài sản cố định theo nguyên giá Nguyên giá tài sản cố định, bao gồm toàn bộ chi phí liên quan đến việc xây dựng, mua sắm tài sản cố định kể cả chi phí vận chuyển lắp đặt, chạy thử trước khi dùng. Tương ứng với mỗi loại được hình thành từ những nguồn khác nhau ta có thể xác định được nguyên giá của chúng như đã đề cập đến trong phần 1.2.1.1 và 1.2.1.2 Tuy nhiên giá tài sản cố định phản ánh thực tế số vốn đã bỏ ra để mua sắm hoặc xây dựng tài sản cố định, là cơ sở để tính khấu hao và lập bảng cân đối tài sản cố định. Những hạn chế của nó là ở chỗ: không phản ánh được trạng thái kỹ thuật của tài sản cố định. Mặt khác giá ban đầu này thường xuyên biến động nên định kỳ phát triển phải tiến hành kiểm kê, đánh giá lại tài sản cố định theo mặt bằng giá cả thị trường. 1.3 (2) Đánh giá tài sản cố định theo giá trị còn lại. Giá trị còn lại của tài sản cố định thể hiện giá trị tài sản cố định hiện có của Doanh nghiệp. Việc đánh giá tài sản cố định theo giá trị còn lại thực chất là xác định chính xác, hợp lý số vốn còn phải tiếp tục thu hồi trong quá trình sử dụng tài sản cố định để đảm bảo vốn đầu tư cho việc mua sắm, xây dựng tài sản cố định. Giá trị còn lại của tài sản cố định được xác định dựa trên cơ sở nguyên giá và giá trị hao mòn. 1.3 (3) Đánh giá lại tài sản cố định. Ngoài việc đánh giá của tài sản cố định lần đầu như đã nêu trên, do tiến bộ khoa học kỹ thuật, do sự biến động về giá cả nên tài sản cố định cũng được đánh giá lại. Giá trị đánh giá lại (giá trị khôi phục của tài sản cố định) được xác định trên cơ sở nguyên giá tài sản cố định ở thời điểm hệ số trượt giá và hao mòn vô hình (nếu có) cụ thể: 11
12. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên NGL = NGO x HT + HMVH NGL : Giá trị đánh giá lại NGO : Giá trị đánh giá lần đầu HT : Hệ số trượt giá HMVH : Hệ số hao mòn vô hình Tất nhiên quá trình đánh giá lại tài sản cố định trên đây chỉ áp dụng đối với tài sản cố định của Doanh nghiệp. Khi đó, giá trị còn lại của tài sản cố định sau khi đánh giá lại được xác định trên cơ sở giá trị đánh giá lại và hệ số hao mòn của tài sản cố định đó: GcL = NGL x (1 -MkH) Với GcL là giá trị còn lại của tài sản cố định sau khi đánh giá lại MkH là mức khấu hao luỹ kế của tài sản cố định đến thời điểm đánh giá lại. 1.4 Nguồn hình thành vốn cố định. Đầu tư vào tài sản cố định là một sự bỏ vốn dài hạn nhằm hình thành và bổ sung những tài sản cố định cần thiết để thực hiện mục tiêu kinh doanh lâu dài của Doanh nghiệp. Do đó việc xác định nguồn tài trợ cho những khoản mục đầu tư như vậy là rất quan trọng bởi vì nó có yếu tố quyết định cho việc quản lý và sử dụng vốn cố định sau này. Về đại thể thì người ta có thể chia ra làm 2 loại nguồn tài trợ chính. Nguồn tài trợ bên trong: là những nguồn xuất phát từ bản thân Doanh nghiệp như vốn ban đầu, lợi nhuận để lại hay nói khác đi là những nguồn thuộc sở hữu của Doanh nghiệp. Nguồn tài trợ bên ngoài: là những nguồn mà Doanh nghiệp huy động từ bên ngoài để tài trợ cho hoạt động kinh doanh của mình như vốn vay, phát hành trái phiếu, cổ phiếu, thuê mua, thuê hoạt động. Tuy nhiên, để làm rõ tính chất này cũng như đặc điểm của từng nguồn vốn nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng và chế độ quản lý thích hợp tài sản cố định, người ta thường chia các nguồn vốn như sau: 1.4 (1) Nguồn vốn bên trong Doanh nghiệp: Vốn do Ngân sách Nhà nước cấp Vốn do Ngân sách Nhà nước cấp được cấp phát cho các Doanh nghiệp Nhà 12
13. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên nước. Ngân sách chỉ cấp một bộ phận vốn ban đầu khi các Doanh nghiệp này mới bắt đầu hoạt động. Trong quá trình kinh doanh, Doanh nghiệp phải bảo toàn vốn do Nhà nước cấp. Ngoài ra các Doanh nghiệp thuộc mọi tầng lớp, thành phần kinh tế cũng có thể chọn được nguồn tài trợ từ phía Nhà nước trong một số trường hợp cần thiết, những khoản tài trợ này thường không lớn và cũng không phải thường xuyên do đó trong một vài trường hợp hết sức khó khăn, Doanh nghiệp mới tìm đến nguồn tài trợ này. Bên cạnh đó, Nhà nước cũng xem xét trợ cấp cho các Doanh nghiệp nằm trong danh mục ưu tiên. Hình thức hỗ trợ có thể được diễn ra dưới dạng cấp vốn bằng tiền, bằng tài sản, hoặc ưu tiên giảm thuế, miễn phí Vốn tự có của Doanh nghiệp: Đối với các Doanh nghiệp mới hình thành, vốn tự có là vốn do các Doanh nghiệp, chủ Doanh nghiệp, chủ đầu tư bỏ ra để đầu tư và mở rộng hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp. Số vốn tự có nếu là vốn dùng để đầu tư thì phải đạt được một tỷ lệ bắt buộc trong tổng vốn đầu tư và nếu là vốn tự có của Công ty, Doanh nghiệp tư nhân thì không được thấp hơn vốn pháp định. Những Doanh nghiệp đã đi vào hoạt động, vốn tự có còn được hình thành từ một phần lợi nhuận bổ sung, để mở rộng hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp. Thực tế cho thấy từ tài trợ bằng nguồn vốn nội bộ là một con đường tốt. Rất nhiều Công ty coi trọng chính sách tái đầu tư từ số lợi nhuận để lại đủ lớn nhằm tự đáp ứng nhu cầu vốn ngày càng tăng. Tuy nhiên với các Công ty cổ phần thì việc để lại lợi nhuận có liên quan đến một số khía cạnh khá nhạy cảm. Bởi khi Công ty để lại lợi nhuận trong năm cho tái đầu tư tức là không dùng số lợi nhuận đó để chia lãi cổ phần. Các cổ đông không được nhận tiền lãi cổ phần nhưng bù lại họ có quyền sở hữu số vốn tăng lên của Công ty. Tuy nhiên, nó dễ gây ra sự kém hấp dẫn của cổ phiếu do cổ đông chỉ được nhận một phần nhỏ cổ phiếu và do đó giá cổ phiếu có thể bị giảm sút. Vốn cổ phần Nguồn vốn này hình thành do những người sáng lập Công ty cổ phần phát hành cổ phiếu và bán những cổ phiếu này trên thị trường mà có được nguồn vốn nhất định. Trong quá trình hoạt động, nhằm tăng thực lực của Doanh nghiệp, các nhà lãnh đạo có thể sẽ tăng lượng cổ phiếu phát hành trên thị trường thu hút lượng tiền nhàn rỗi phục vụ cho mục tiêu kinh doanh. Đặc biệt để tài trợ cho các 13
14. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên dự án đầu tư dài hạn, thì nguồn vốn cổ phấn rất quan trọng. Nó có thể kêu gọi vốn đầu tư với khối lượng lớn, mặt khác, nó cũng khá linh hoạt trong việc trao đổi trên thị trường vốn. Tận dụng các cơ hội đầu tư để được cả hai giá là người đầu tư và Doanh nghiệp phát hành chấp nhận. Tuy nhiên, việc phát hành cổ phiếu thêm trong quá trình hoạt động đòi hỏi các nhà quản lý tài chính phải cực kỳ thận trọng và tỷ mỷ trong việc đánh giá các nhân tố có liên quan như: uy tín của Công ty, lãi suất thị trường, mức lạm phát, tỷ lệ cổ tức, tình hình tài chính Công ty gần đây. Để đưa ra thời điểm phát hành tối ưu nhất, có lợi nhất trong Công ty. 1.4 (2) Nguồn vốn bên ngoài của Doanh nghiệp. Vốn vay Mỗi Doanh nghiệp dưới các hình thức khác nhau tuỳ theo quy định của luật pháp mà có thể vay vốn từ các đối tượng sau: Nhà nước, Ngân hàng, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, dân cư trong và ngoài nước dưới các hình thức như tín dụng ngân hàng, tín dụng thương mại, vốn chiếm dụng, phát hành các loại chứng khoán của Doanh nghiệp với các kỳ hạn khác nhau. Nguồn vốn huy động này chủ yếu phụ thuộc vào các yếu tố sau: hiệu quả kinh doanh, khả năng trả nợ, lãi suất vay, số lượng vốn đầu tư có. Tỷ lệ lãi vay càng cao sẽ tạo điều kiện cho phía Doanh nghiệp huy động vốn càng nhiều nhưng lại ảnh hưởng đến lợi tức cùng với khả năng thanh toán vốn vay và lãi suất tiền đi vay. Vốn liên doanh Nguồn vốn này hình thành bởi sự góp vốn giữa các Doanh nghiệp hoặc chủ Doanh nghiệp ở trong nước và nước ngoài để hình thành một Doanh nghiệp mới. Mức độ vốn góp giữa các Doanh nghiệp với nhau tuỳ thuộc vào thoả thuận giữa các bên tham gia liên doanh. Tài trợ bằng thuê (thuê vốn) Các Doanh nghiệp muốn sử dụng thiết bị và kiến trúc hơn là muốn mang danh làm chủ sở hữu thì có thể sử dụng thiết bị bằng cách thuê mướn hay còn gọi là thuê vốn. Thuê mướn có nhiều hình thức mà quan trọng nhất là hình thức bán rồi thuê lại, thuê dịch vụ, thuê tài chính. 1, Bán rồi thuê lại (Sale and baseback) 14
15. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Theo phương thức này, một Doanh nghiệp sở hữu chủ đất đai kiến trúc và thiết bị bán tài sản lại cho cơ quan tín dụng và đồng thời kỳ một thoả ước thuê lại các tài sản trên trong một thời hạn nào đó. Nếu là đất đai hay kiến trúc, cơ quan tín dụng thường là một Công ty bảo hiểm. Nếu tài sản là máy móc, thiết bị người cho thuê có thể là một Ngân hàng thương mại, một Công ty bảo hiểm hay một Công ty chuyên cho thuê mướn. Lúc này người bán (hay người thuê) nhận ngay được một số vốn do việc bán lại tài sản từ người cho thuê. Đồng thời người bán và người thuê cùng duy trì việc sử dụng tài sản trên trong suốt thời hạn thuê mướn. 2, Thuê dịch vụ Thuê dịch vụ bao gồm cả việc tài trợ và bảo trì. Một đặc tính quan trọng của thuê dịch vụ là tiền thuê theo khế ước không đủ để hoàn trả toàn thể trị giá của thiết bị. Đương nhiên là thời gian cho thuê rất ngắn so với đời sống thiết bị và người cho thuê kỳ vọng thu hồi với giá cả bằng các khế ước cho thuê khác hay khi bán đắt thiết bị. Thuê dịch vụ đòi hỏi người cho thuê bảo trì các thiết bị và phí tổng bảo trì được gộp trong giá thuê dịch vụ. Mặt khác có khế ước dịch vụ thường có điều khoản cho người thuê chấm dứt thuê mướn trước ngày hết hạn khế ước. Đây là điểm rất quan trọng đối với người thuê giúp họ có thể hoàn trả thiết bị nếu sự phát triển cao làm cho thiết bị trở nên lạc lậu. 3, Thuê tài chính. Đây là loại thuê không có cung cấp dịch vụ bảo trì, không thể chấm dứt hợp đồng trước thời hạn và được hoàn trả toàn bộ trị giá thiết bị. Người cho thuê có thể là Công ty bảo hiểm, Ngân hàng thương mại, hoặc Công ty chuyên cho thuê mướn. Người đi thuê thường được quyền lựa chọn tiếp tục thuê mướn với giá giảm bớt hoặc mua lại sau khi hết hạn hợp đồng. 2-/ Tầm quan trọng của vốn cố định đối với Doanh nghiệp. Về mặt giá trị bằng tiền vốn cố định phản ánh tiềm lực của Doanh nghiệp. Còn về mặt hiện vật, vốn cố định thể hiện vai trò của mình qua tài sản cố định. Tài sản cố định là những tư liệu lao động chủ yếu tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh của Doanh nghiệp. Nó gắn liền với Doanh nghiệp trong suốt quá trình tồn tại. Doanh nghiệp có tài sản cố định có thể không lớn về mặt giá trị nhưng tầm quan trọng của nó lại không nhỏ chút nào. 15
16. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Thứ nhất, tài sản cố định phản ánh mặt bằng cơ sở hạ tầng của Doanh nghiệp, phản ánh quy mô của Doanh nghiệp có tương xứng hay không với đặc điểm loại hình kinh doanh mà nó tiến hành. Thứ hai, tài sản cố định luôn mang tính quyết định đối với quá trình sản xuất hàng hoá của Doanh nghiệp. Do đặc điểm luân chuyển của mình qua mỗi chu kỳ sản xuất, tài sản cố định tồn tại trong một thời gian dài và nó tạo ra tính ổn định trong chu kỳ kinh doanh của Doanh nghiệp cả về sản lượng và chất lượng. Thứ ba, trong nền kinh tế thị trường, khi mà nhu cầu tiêu dùng được nâng cao thì cũng tương ứng với tiến trình cạnh tranh ngày càng trở nên gay gắt hơn. Điều này đòi hỏi các Doanh nghiệp phải làm sao để tăng năng suất lao động, tạo ra được những sản phẩm có chất lượng cao, giá thành hạ, nhằm chiếm lĩnh thị trường. Sự đầu tư không đúng mức đối với tài sản cố định cũng như việc đánh giá thấp tầm quan trọng của tài sản cố định dễ đem lại những khó khăn sau cho Doanh nghiệp: Tài sản cố định có thể không đủ tối tân để cạnh tranh với các Doanh nghiệp khác cả về chất lượng và giá thành sản phẩm. Điều này có thể dẫn các Doanh nghiệp đến bờ vực phá sản nếu lượng vốn của nó không đủ để cải tạo đổi mới tài sản. Sự thiếu hụt các khả năng sản xuất sẽ giúp các đối thủ cạnh tranh giành mất một phần thị trường của Doanh nghiệp và điều này buộc Doanh nghiệp khi muốn giành lại thị trường khách hàng đã mất phải tốn kém nhiều về chi phí tiếp thị hay phải hạ giá thành sản phẩm hoặc cả hai biện pháp. Thứ tư, tài sản cố định còn lại một công cụ huy động vốn khá hữu hiệu: Đối với vốn vay Ngân hàng thì tài sản cố định được coi là điều kiện khá quan trọng bởi nó đóng vai trò là vật thế chấp cho món tiền vay. Trên cơ sở trị giá của tài sản thế chấp Ngân hàng mới có quyết định cho vay hay không và cho vay với số lượng là bao nhiêu. Đối Công ty cổ phần thì độ lớn của Công ty phụ thuộc vào giá tài sản cố định mà Công ty nắm giữ. Do vậy trong quá trình huy động vốn cho Doanh nghiệp bằng cách phát hành trái phiếu hay cổ phiếu, mức độ tin cậy của các nhà đầu tư chịu ảnh hưởng khá lớn từ lượng tài sản mà Công ty hiện có và hàm lượng công nghệ có trong tài sản cố định của Công ty. 16
17. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên 3-/ Nội dung công tác quản lý sử dụng vốn cố định. Quản lý việc sử dụng vốn cố định là một trong những nội dung quan trọng của công tác quản lý Doanh nghiệp. Trong quá trình sản xuất kinh doanh, sự vận động của vốn cố định gắn liền với hình thái vật chất của nó. Vì vậy để quản lý sử dụng có hiệu quả vốn cố định có một số hình thức quản lý sau: 3.1. Hao mòn và khấu hao tài sản cố định: Trong quá trình sử dụng, tài sản cố định có thể bị hao mòn dưới hai hình thức: Hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình. Hao mòn hữu hình: là sự hao mòn về mặt vật chất tức là tổn thất dần về mặt chất lượng và tính năng kỹ thuật của tài sản cố định cuối cùng tài sản cố định đó không sử dụng được nữa và phải thanh lý. Thực chất về mặt kinh tế của hao mòn hữu hình là giá trị của tài sản cố định giảm dần và giá trị của nó được chuyển dần vào sản phẩm được sản xuất ra. Trường hợp tài sản cố định không sử dụng được, hao mòn hữu hình biểu hiện ở chỗ tài sản cố định mất dần thuộc tính do ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên hay quá trình hoá học xảy ra bên trong cũng như việc trông nom, bảo quản tài sản cố định không được chu đáo. Có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến hao mòn hữu hình của tài sản cố định, có thể chia thành 3 nhóm sau: Nhóm những nhân tố thuộc về chất lượng chế tạo như: vật liệu dùng để sản xuất ra tài sản cố định, trình độ và công nghệ chế tạo, chất lượng xây dựng, lắp ráp. Nhóm những nhân tố thuộc về quá trình sử dụng như mức độ đảm nhận về thời gian và cường độ sử dụng, trình độ tay nghề của công nhân viên, việc chấp hành quy tắc, quy trình công nghệ, chế độ bảo quản, bảo dưỡng và sửa chữa Nhóm những nhân tố ảnh hưởng của tự nhiên như độ ẩm, không khí, thời tiết Hao mòn vô hình có 3 hình thức. Tài sản cố định bị giảm giá trị do năng suất lao động xã hội tăng lên, người ta sản xuất ra các loại tài sản cố định mới sản xuất ra những sản phẩm có chất lượng như cũ nhưng có giá thành hạ hơn. Tài sản cố định bị giảm giá trị do sản xuất được loại tài sản cố định 17
18. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên khác hoàn thiện hơn về mặt kỹ thuật. Tài sản cố định bị giảm giá trị do sản phẩm của nó làm ra bị lỗi thời. Như vậy hao mòn vô hình là do tiến bộ khoa học kỹ thuật gây ra. Khấu hao tài sản cố định : Tài sản cố định được sử dụng trong nhiều chu kỳ sản xuất, giá trị của nó hao mòn dần và được dịch chuyển từng phần và giá trị của sản phẩm làm ra. Phần giá trị này được thu hồi lại dưới hình thức khấu hao, được hạch toán vào giá thành sản phẩm để hình thành quỹ khấu hao đáp ứng nhu cầu sửa chữa lớn, khắc phục, cải tạo, đổi mới, hoặc mở rộng tài sản cố định. Khấu hao là sự bù đắp về mặt kinh tế hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình. Khấu hao có ý nghĩa quan trọng đối với bảo toàn và phát triển vốn, kết của của hoạt động sản xuất kinh doanh. Thực hiện khấu hao đúng đủ giá trị thực tế tài sản cố định không những phản ánh đúng thực chất của kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh mà còn đảm bảo quỹ khấu hao, duy trì được số vốn bỏ ra. Có hai hình thức khấu hao là khấu hao cơ bản và khấu hao sửa chữa lớn. Trong quá trình khấu hao, tiến trình khấu hao biểu thị phần giá trị của tài sản cố định đã chuyển vào sản phẩm sản xuất ra trong kỳ. Do phương thức bù đắp và mục đích khác nhau nên tiền trích khấu hao tài sản cố định được chia thành 2 bộ phận: Tiền trích khấu hao cơ bản: dùng để bù đắp tài sản cố định sau khi bị đào thải vì mất giá trị sử dụng. Nếu là Doanh nghiệp Nhà nước, Doanh nghiệp trích một phần tiêu hao này vào Ngân sách Nhà nước, phần còn lại bổ sung vào quỹ phát triển sản xuất theo hướng cả chiều rộng lẫn chiều sâu. Các Doanh nghiệp thuộc loại hình thức khác lập quỹ khấu hao cơ bản để duy trì hoạt động của Doanh nghiệp và thực hiện yêu cầu tái sản xuất mở rộng. Tiền khấu hao sửa chữa lớn: dùng để sửa chữa tài sản cố định một cách có kế hoạch và có hệ thống nhằm duy trì khả năng sản xuất của tài sản cố định trong suốt thời gian sử dụng. Doanh nghiệp tính một phần tiền khấu hao sửa chữa lớn gửi vào một tài khoản riêng ở Ngân hàng để dùng làm nguồn vốn cho kế hoạch sửa chữa tài sản cố định. Tỷ lệ khấu hao là tỷ lệ phần trăm giữa tiền trích khấu hao hàng năm so với nguyên giá tài sản cố định. Tỷ lệ này có tính chung cho cả hai loại khấu hao hoặc cho từng loại. Việc xác định tỷ lệ khấu hao quá thấp sẽ không bù đắp được hao mòn thực tế của tài sản cố định, Doanh nghiệp không bảo toàn được vốn cố 18
19. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên định, còn nếu tỷ lệ khấu hao qúa cao yêu cầu cho bảo toàn vốn được đáp ứng, song nó sẽ làm tăng giá thành một cách giả tạo ảnh hưởng đến kết quả sản xuất kinh doanh của Doanh nghiệp. Theo chế độ hiện hành, muốn đổi mới thiết bị, tài sản cố định Doanh nghiệp phải tích luỹ trong một thời gian dài tuỳ loại tài sản cố định. Sau thời gian này, khấu hao của Doanh nghiệp thường bị giảm tương ứng so với sự mất giá của đồng tiền và Doanh nghiệp sẽ không đủ khả năng để tái đầu tư tài sản cố định. Mặt khác phương pháp khấu hao đường thẳng hiện nay (khấu hao theo tỷ lệ % cố định trong suốt thời gian sử dụng tài sản cố định) chưa tạo điều kiện cho Doanh nghiệp thu hồi vốn, đổi mới thiết bị và ứng dụng kỹ thuật mới vào giá thành kinh doanh. Một lý do khách quan nữa là giá trị tài sản cố định không được điều chỉnh kịp thời, cho phù hợp với mặt bằng giá hàng năm nên giá trị tài sản cố định tính khấu hao rất thấp so với giá hiện hành. Sửa chữa chế độ quản lý tài sản cố định và quản lý khấu hao tài sản cố định cho phù hợp với điều kiện cách mạng khoa học, kỹ thuật diễn ra sâu rộng, giá thị trường biến động, chu kỳ sống của sản phẩm phải cải tiến chế độ khấu hao như sau: quy định chế độ điều chỉnh nguyên giá tài sản cố định, tính khấu hao theo hệ số trượt giá, chia tài sản cố định theo nhóm nghiên cứu và ban hành nhiều phương pháp và công thức tính khấu hao cho phù hợp với từng đặc điểm của từng máy móc, thiết bị nhằm đẩy nhanh tốc độ thu hồi vốn, phục vụ kịp thời nhu cầu đổi mới, công nghệ. Đẩy nhanh tốc độ khấu hao sẽ làm giảm tương ứng lợi nhuận của Doanh nghiệp song xét về mục đích lâu dài đây là con đường đúng đắn nhất để bảo toàn và phát triển vốn cố định. Nhà nước nên có chế độ quản lý quỹ khấu hao theo nguồn vốn đầu tư và theo yêu cầu hiện đại hoá máy móc thiết bị, tài sản cố định. Không để vốn khấu hao sử dụng sai mục đích. Mặt khác Doanh nghiệp cần quản lý khấu hao để lại cho mình như các quỹ tiền tệ. Hàng năm, Doanh nghiệp cần có trách nhiệm bảo toàn vốn theo hệ số trượt giá v.v 3.2. Lập kế hoạch khấu hao tài sản cố định. Khấu hao tài sản cố định là một bộ phận quan trọng của kế hoạch tài chính. Kế hoạch khấu hao tài sản cố định phản ánh các chỉ tiêu giá trị về tài sản cố định như: Tổng giá trị tài sản cố định có đầu kỳ, tình hình tăng giảm tài sản cố định trong năm kế hoạch, xác định tổng giá trị bình quân tài sản cố định cần tính khấu hao, mức khấu hao trong năm và tình hình phân phối quỹ khấu hao. 19
20. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Trong khi lập quỹ khấu hao cần xác định rõ: Đối với tài sản cố định đã trích khấu hao hết nhưng vẫn còn sử dụng được Doanh nghiệp vẫn tiếp tục tính khấu hao cơ bản và khấu hao sửa chữa lớn theo tỷ lệ nguyên giá và hạch toán vào giá thành nhưng không hạch toán giảm vốn cố định. Tài sản chưa khấu hao mà đã hư hỏng, Doanh nghiệp cần nộp vào Ngân sách số tiền chưa khấu hao hết và phân bổ vào khoản lỗ cho đến khi nộp đủ. Kế hoạch khấu hao tài sản cố định bao gồm: Tài sản cố định không phải tính khấu hao cơ bản và khấu hao sửa chữa lớn như đất đai. Tài sản cố định tăng thêm trong năm kế hoạch, nếu tăng vào một ngày nào đó của tháng thì tháng sau mới tính khấu hao. Tài sản cố định giảm trong năm kế hoạch, nếu giảm bớt từ ngày nào đó trong tháng thì tháng sau không phải tính khấu hao. Công thức Giá trị b/quân Số tháng sẽ sử dụng Giá trị bình quân tài x TSCĐ tăng (giảm) (không sử dụng) sản cố định tăng trong năm TSCĐ (giảm) trong năm = kế hoạch 12 Tổng giá trị bình quân tài sản cố định phải tính khấu hao trong năm kế hoạch được xác định theo công thức: Tổng giá trị TSCĐ Tổng giá Tổng giá trị Tổng giá trị phải tính khấu hao = trị TSCĐ + b/quân TSCĐ - b/quân TSCĐ trong kỳ có đầu kỳ tăng trong kỳ giảm trong kỳ Trên cơ sở cách tính các chỉ tiêu, hàng năm vào đầu kỳ, Doanh nghiệp lập kế hoạch khấu hao tài sản cố định, biến động giá Làm cơ sở cho việc xác định mức khấu hao đúng. Kế hoạch khấu hao tài sản cố định được xem là một biện pháp quan trọng để quản lý sử dụng vốn cố định - trên phương diện nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định. 20
21. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên 3.3. Bảo toàn và phát triển vốn cố định. Để đảm bảo cho quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh được duy trì và phát triển, một trong nhiều yếu tố trong đó là phải bảo tồn và phát triển được vốn cố định. Hoạt động sản xuất kinh doanh trong cơ chế thị trường không tách khỏi những biến động về giá cả, lạm phát. Xu thế này thường có chiều hướng gia tăng làm cho sức mua của đồng tiền và giá trị của tiền vốn giảm xuống so với thực tế. Mặt khác do sự lỏng lẻo quản lý dẫn đến hiện tượng hư hỏng, mất mát tài sản cố định trước thời hạn. Cả hai nguyên nhân này đều làm cho giá trị của đồng vốn giảm tương đối so với thực tế và giảm tuyệt đối so với thời gian sử dụng vốn. Theo quy định của Nhà nước, các Doanh nghiệp Nhà nước có trách nhiệm bảo toàn và phát triển vốn cố định cả về mặt hiện vật và giá trị. Bảo toàn về mặt hiện vật không có nghĩa là Nhà nước bắt buộc Doanh nghiệp phải giữ nguyên hình thái vật chất của tài sản cố định hiện có khi giao vốn mà là bảo toàn năng lực sản xuất của tài sản cố định. Cụ thể, trong quá trình sử dụng tài sản cố định vào sản xuất kinh doanh, Doanh nghiệp phải quản lý chặt chẽ không làm hư hỏng, mất mát tài sản cố định, thực hiện đúng quy chế sử dụng, bảo dưỡng, sửa chữa nhằm làm cho tài sản cố định không hư hỏng trước thời gian, duy trì nâng cao năng lực hoạt động của tài sản cố định. Doanh nghiệp có quyền chủ động thực hiện đổi mới, thay thế tài sản cố định theo yêu cầu đổi mới công nghệ, phát triển và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định. Bảo toàn về mặt giá trị có nghĩa là trong điều kiện có biến động lớn về giá cả, các Doanh nghiệp phải thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của Nhà nước về điều chỉnh nguyên giá tài sản cố định theo hệ số tính lại được cơ quan có thẩm quyền công bố nhằm bảo toàn vốn cố định. Đồng thời phải sử dụng đúng mục đích và có sự kiểm tra của Nhà nước đối với việc sử dụng vốn thu hồi về thanh lý nhượng bán tài sản cố định. Nội dung của chế độ bảo toàn và phát triển vốn cố định bao gồm: Các Doanh nghiệp xác định đúng nguyên giá tài sản cố định trên cơ sở tính đúng, tính đủ khấu hao cơ bản và khấu hao sửa chữa lớn để tạo nguồn thay thế và duy trì năng lực sản xuất của tài sản cố định bảo toàn vốn cố định. Hàng năm, các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền sẽ công bố hệ số điều chỉnh giá trị tài sản cố định vào thời điểm 1/1 và 1/7 phù hợp với đặc điểm 21
22. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên cơ cấu hình thành tài sản cố định của từng ngành kinh tế - kỹ thuật làm căn cứ thống nhất để các Doanh nghiệp điều chỉnh giá trị tài sản cố định, vốn cố định. Ngoài việc bảo toàn vốn cố định trên cơ sở hệ số trượt giá phải bảo toàn về vốn cố định, còn cả vốn Ngân sách cấp thêm hoặc Doanh nghiệp tự bổ sung trong kỳ (nếu có) Số vốn cố định phải bảo toàn đến cuối kỳ của Doanh nghiệp được xác định theo công thức: Số vốn Số vốn được giao Tăng Khấu hao Hệ số điều cố định đầu kỳ (hoặc số (giảm) = - cơ bản tính x chỉnh giá - phải bảo vốn phải bảo vốn trong kỳ trị TSCĐ toàn toàn đến cuối kỳ) trong kỳ Ngoài trách nhiệm bảo toàn vốn, các Doanh nghiệp có trách nhiệm phát triển vốn cố định trên cơ sở quỹ khuyến khích phát triển sản xuất trích từ lợi nhuận để lại của xí nghiệp và phần vốn khấu hao cơ bản để lại đầu tư tái sản xuất mở rộng tài sản cố định. II-/ Hiệu quả sử dụng vốn cố định của Doanh nghiệp. 1-/ Khái niệm về hiệu quả kinh doanh. Hiệu quả là khái niệm dùng để chỉ mối quan hệ giữa kết quả thực hiện các mục tiêu hoạt động của chủ thể và chi phí mà chủ thể bỏ ra để có kết quả đó trong những điều kiện nhất định. Hiệu quả kinh doanh: Còn gọi là hiệu quả Doanh nghiệp, là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ sử dụng nguồn lực của Doanh nghiệp để đạt được kết quả cao nhất trong quá trình sản xuất kinh doanh với chi phí thấp nhất. Hiệu quả kinh doanh phản ánh mối quan hệ giữa lợi ích kinh tế mà Doanh nghiệp nhận được và chi phí mà Doanh nghiệp bỏ ra để có được lợi ích kinh tế. Hiệu quả kinh doanh được tính toán thông qua các chỉ tiêu sau: + Hiệu quả tuyệt đối: Chỉ tiêu này để tính toán cho từng phương án sản xuất kinh doanh bằng cách xác định mối tương quan giữa kết quả thu được của phương án kinh doanh đó với chi phí bỏ ra khi thực hiện nhiệm vụ sản suất kinh doanh của chủ thể. Hiệu quả tuyệt đối là hiệu số giữa kết quả nhận được và chi phía bỏ ra. Hiệu quả kinh doanh = Kết quả nhận được - Chi phí bỏ ra 22
23. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên + Hiệu quả tương đối: Đây là một chỉ tiêu so sánh, là căn cứ để đánh giá mức độ hiệu quả của các phương án kinh doanh có lợi nhất của chủ thể và được tính bằng tỷ lệ giữa kết quả nhận được và chi phí bỏ ra. Kết quả nhận được Hiệu quả kinh doanh = Chi phí bỏ ra Trong các chỉ tiêu tính toán hiệu quả kinh doanh kết quả đầu ra được đo bằng giá trị tổng sản lượng, tổng doanh thu, lơị nhuận. Còn các yếu tố đầu vào bao gồm nhiều loại như lao động, tư liệu lao động, đối tượng lao động vv. Một cách chung nhất, kết quả mà chủ thể nhận được theo hướng mục tiêu kinh doanh càng lớn hơn chi phí bỏ ra bao nhiêu thì càng có lợi bấy nhiêu. 2-/ Hiệu quả sử dụng vốn cố định. Như đã nói: tài sản cố định là hình thái vật chất của vốn cố định. Do đó khi đánh giá hiệu quả sử dụng vốn cố định người ta thường xem xét thông qua hiệu quả sử dụng tài sản cố định. Xuất phát từ việc coi tài sản cố định là một yếu tố đầu vào của Doanh nghiệp ta sẽ tiến hành đánh giá bằng việc so sánh nó với các kết quả thu được trong chu kỳ kinh doanh. Có những chỉ tiêu biểu đạt hiệu quả sử dụng tài sản cố định (vốn cố định) như sau: Chỉ tiêu 1: Sức sinh lợi của tài sản cố định Công thức tính: Lợi nhuận tronh năm Sức sinh lợi của TSCĐ = Nguyên giá TSCĐ sử dụng b/q năm ý nghĩa: Chỉ tiêu sức sinh lợi của tài sản cố định cho biết một đồng nguyên giá bình quân TSCĐ sử dụng trong năm đem lại mấy đồng lợi nhuận Chỉ tiêu 2: Sức sản xuất của tài sản cố định. Công thức tính: Tổng doanh thu năm Sức sản xuất của TSCĐ = Nguyên giá TSCĐ sử dụng b/q năm 23
24. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên ý nghĩa: Chỉ tiêu này phản ánh một đồng giá trị bình quân TSCĐ bỏ ra kinh doanh đem lại bao nhiêu đồng doanh thu. Chỉ tiêu 3: Suất hao phí của tài sản cố định. Công thức tính: Nguyên giá TSCĐ sử dụng b/q năm Suất hao phí của TSCĐ = Tổng doanh thu năm ý nghĩa: Chỉ tiêu này cho thấy để có một đồng doanh thu thì cần bỏ vào sản xuất kinh doanh bao nhiêu đồng nguyên giá tài sản cố định. Chỉ tiêu 4: Hiệu quả sử dụng vốn cố định Công thức tính: Tổng doanh thu hoặc Lợi nhuận năm Hiệu quả sử dụng VCĐ = Vốn cố định bình quân trong năm ý nghĩa: Chỉ tiêu Hiệu quả sử dụng vốn cố định cho thấy để có một đồng doanh thu hoặc lợi nhuận trong năm Doanh nghiệp phải bỏ vào sản xuất kinh doanh bao nhiêu đồng vốn cố định. Sau khi đã tính được các chỉ tiêu nêu trên, người ta tiến hành so sánh chúng giữa các năm với nhau để thấy vốn cố định (hoặc TSCĐ) sử dụng có hiệu quả hay không. Người ta cũng có thể so sánh giữa các Doanh nghiệp trong cùng một ngành, một lĩnh vực để xem xét khả năng cạnh tranh, tình trạng sử dụng và quản lý kinh doanh có hiệu quả hay không. III-/ Những nhân tố chính ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn cố định của Doanh nghiệp 1-/ Các nhân tố khách quan 1.1 Chính sách kinh tế của Đảng và Nhà nước Trên cơ sở pháp luật kinh tế và các biện pháp kinh tế, Nhà nước tạo môi trường và hành lang cho các Doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh và hướng các hoạt động đó theo kế hoạch kinh tế vĩ mô. Với bất cứ một sự thay đổi nào trong chế độ chính sách hiện hành đều chi phối các mảng hoạt động của Doanh nghiệp. 24
25. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Đối với vấn đề hiệu quả sử dụng vốn cố định của Doanh nghiệp thì các văn bản pháp luật về tài chính, kế toán thống kê, về quy chế đầu tư, gây ảnh hưởng lớn trong quá trình kinh doanh, nhất là các quy định về cơ chế giao vốn, đánh giá tài sản cố định, về trích khấu hao, tỷ lệ trích lập các quỹ, cũng như các văn bản về thuế vốn, khuyến khích nhập một số máy móc, thiết bị nhất định đều có thể làm tăng hay giảm hiệu quả sử dụng vốn cố định. 1.2. Tác động của thị trường Tuỳ theo mỗi loại thị trường mà Doanh nghiệp tham gia tác động đến hiệu quả sử dụng vốn cố định là phải phục vụ những gì mà thị trường cần căn cứ vào nhu cầu hiện tại và tương lai. Sản phẩm cạnh tranh phải có chất lượng cao, giá thành hạ mà điều này chỉ xảy ra khi Doanh nghiệp tích cực nâng cao hàm lượng công nghệ kỹ thuật của tài sản cố định. Điều này đòi hỏi Doanh nghiệp phải có kế hoạch đầu tư cải tạo, đầu tư mới tài sản cố định trước mắt cũng như lâu dài. Nhất là những Doanh nghiệp hoạt động trong môi trường cạnh tranh cao, tốc độ thay đổi công nghệ nhanh như ngành kiến trúc, thiết kế, thi công xây dựng Bên cạnh đó, lãi suất tiền vay cũng là một nhân tố ảnh hưởng quan trọng. Lãi suất tiền vay ảnh hưởng đến chi phí đầu tư của Doanh nghiệp. Sự thay đổi lãi suất sẽ kéo theo những biến đổi cơ bản của đầu tư mua sắm thiết bị, tài sản cố định. 1.3. Các nhân tố khác Các nhân tố này có thể được coi là nhân tố bất khả kháng như thiên tai, dịch hoạ có tác động trực tiếp lên hiệu quả sử dụng vốn cố định (tài sản cố định) của Doanh nghiệp. Mức độ tổn hại về lâu dài hay tức thời là hoàn toàn không thể biết trước, chỉ có thể dự phòng trước nhằm giảm nhẹ thiên tai mà thôi. 2-/ Các nhân tố chủ quan Đây là nhân tố chủ yếu quyết định đến hiệu quả sử dụng các tài sản cố định và qua đố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn cố định của Doanh nghiệp. Nhân tố này gồm nhiều yếu tố cùng tác động trực tiếp đến kết quả cuối cùng của hoạt động sản xuất kinh doanh cả trước mắt cũng như lâu dài. Bởi vậy, việc xem xét đánh giá và ra quyết định đối với các yếu tố này là điều cực kỳ quan trọng. Thông thường người ta thường xem xét những yếu tố sau: 2.1. Ngành nghề kinh doanh của Doanh nghiệp: Nhân tố này tạo ra điểm xuất phát cho Doanh nghiệp cũng như định hướng cho nó trong suốt quá trình tồn tại. Với một ngành nghề kinh doanh đã được lựa chọn, 25
26. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên chủ Doanh nghiệp buộc phải giải quyết những vấn đề đầu tiên về tài chính gồm: Cơ cấu vốn cố định của Doanh nghiệp thế nào là hợp lý, khả năng tài chính của công ty ra sao. Cơ cấu tài sản được đầu tư ra sao, mức độ hiện đại hoá nói chung so với các đối thủ cạnh tranh đến đâu. Nguồn tài trợ cho những tài sản cố định đó được huy động từ đâu, có đảm bảo lâu dài cho sự hoạt động an toàn của Doanh nghiệp hay không. 2.2. Đặc điểm về kỹ thuật sản xuất kinh doanh. Các đặc điểm riêng về kỹ thuật sản xuất tác động liên tục tới một số chỉ tiêu quan trọng phản ánh hiệu quả sử dụng vốn cố định như hệ số đổi mới máy móc thiết bị, hệ số sử dụng về thời gian công suất Nếu kỹ thuật sản xuất giản đơn, Doanh nghiệp chỉ có điều kiện sử dụng máy móc, thiết bị nhưng lại luôn phải đối phó với các đối thủ cạnh tranh với yêu cầu của khách hàng về vấn đề chất lượng. Do vậy, Doanh nghiệp dễ dàng tăng được lợi nhuận trên vốn cố định nhưng khó giữ được chỉ tiêu này lâu dài. Nếu kỹ thuật sản xuất phức tạp, trình độ máy móc thiết bị cao. Doanh nghiệp có lợi thế lớn trong cạnh tranh, song đòi hỏi tay nghề công nhân cao có thể sẽ làm giảm hiệu quả sử dụng vốn cố định. 2.3. Trình độ tổ chức quản lý, tổ chức kinh doanh, hạch toán nội bộ Doanh nghiệp. Để có hiệu quả cao thì bộ máy tổ chức quản lý, tổ chức sản xuất phải gọn nhẹ, ăn khớp nhịp nhàng với nhau. Với mỗi phương thức sản xuất và loại hình sản xuất sẽ có tác động khác nhau tới tiến độ sản xuất, phương pháp và quy trình vận hành máy móc, số bộ phận phục vụ sản xuất kinh doanh. Mặt khác, đặc điểm của Công ty hạch toán, kế toán nội bộ Doanh nghiệp (luôn gắn bó với tính chất của tổ chức sản xuất và quản lý trong cùng Doanh nghiệp) sẽ có tác động không nhỏ. Công tác kế toán đã dùng những công cụ của mình (bảng biểu, khấu hao, thống kê, sổ cái ) để tính toán hiệu quả sử dụng vốn cố định và kế toán phải có nhiệm vụ phát hiện những tồn tại rong quá trình sử dụng vốn và đề xuất những biện pháp giải quyết. 26
27. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên 2.4. Trình độ lao động, cơ chế khuyến khích và trách nhiệm vật chất trong Doanh nghiệp Để phát huy được hết khả năng của dây chuyền công nghệ, máy móc thiết bị phục vụ sản xuất kinh doanh đòi hỏi trình độ quản lý và sử dụng máy móc thiết bị của công nhân cao. Song trình độ của lao động phải được đặt đúng chỗ, đúng lúc, tâm sinh lý Để sử dụng tiềm năng lao động có hiệu quả cao nhất Doanh nghiệp phải có một cơ chế khuyến khích vật chất cũng như trách nhiệm một cách công bằng. Ngược lại, nếu cơ chế khuyến khích không công bằng, quy định trách nhiệm không rõ ràng dứt khoát sẽ cản trở mục tiêu nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. 27
28. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Phần II Thực trạng Hiệu quả sử dụng Vốn cố định tại Công ty Tư Vấn Xây dựng Dân dụng Việt nam. I-/ Quá trình hình thành và phát triển : Là một Doanh nghiệp Nhà nước, chịu sự quản lý theo dõi và giám sát của Bộ Xây Dựng, Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam đã được thành lập từ năm 1955. Tiền thân là Viện Thiết Kế nhà ở và Công trình xây dựng đã có 45 năm tồn tại và phát triển. Được chuyển thành Doanh nghiệp Nhà nước theo Quyết định số 118/QĐ của Hội đồng Chính phủ, Quyết định số 1767/BXD-TCCB và tại Quyết định số 785/BXD-TCCB ngày 28 tháng 12 năm 1992 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng chuyển Viện Thiết kế Nhà ở và Công trình công cộng thành Công ty Tư Vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam (Tên giao dịch quốc tế là VNCC). Công ty là Doanh nghiệp Nhà nước, được xếp hạng Doanh nghiệp loại một. Công ty Tư Vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam có trụ sở chính đặt tại 37 - Lê Đại Hành - Hà Nội. Năm 1992 là thời điểm xóa bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp chuyển sang cơ chế hạch toán kinh doanh có hiệu quả theo đường lối của Đảng và Nhà nước. Đây cũng là thử thách lớn đối với Công ty, vì vào thời điểm này Công ty mới được chuyển đổi thành Doanh nghiệp Nhà nước. Công ty phải tự lo công ăn , việc làm cho cán bộ công nhân viên. Có thể nói những năm đầu khi mới chuyển đổi, công ty gặp nhiều khó khăn vì chưa có khả năng cạnh tranh trên thị trường và chưa gây được uy tín đối với chủ đầu tư. Trước những khó khăn và thử thách đó Công ty đã có sự chuyển biến trong việc định hướng kinh doanh, mở rông địa bàn hoạt động, xác lập mô hình kinh doanh, bổ xung cơ chế quản lý cho phù hợp với điều kiện để duy trì và phát triển kinh doanh. Chính vì thế bước đầu chuyển sang cơ chế hạch toán kinh doanh, cùng với khả năng sẵn có của Công ty là đội ngũ cán bộ khoa học vững vàng đã trải qua quá trình công tác lâu năm, tích lũy được nhiều kinh nghiệm nên Công ty đã nhanh chóng gây được uy tín đối với các chủ đầu tư. Thị trường kịnh doanh ngày càng mở rộng, cơ sở vật chất, trang thiết bị càng được củng cố và phát triển. Bước đầu đã khẳng định được bước đi và sự tồn tại trong cơ chế thị trường tạo điều kiện cho sự tăng trưởng trong những năm tiếp theo. 28
29. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Từ năm 1995 đến nay, tình hình kinh doanh của công ty không những đã được duy trì ổn định mà còn có sự tăng trưởng và phát triển vượt bậc cả về quy mô và giá trị tư vấn, khảo sát và thiết kế các công trình xây dựng. Đây là giai đoạn mà Công ty đã khẳng định được tính đúng đắn trong hướng đi của mình, ổn định về tổ chức, tăng cường về cán bộ kỹ thuật , mua sắm nhiều trang thiết bị , tài sản phục vụ cho việc nâng cao hiệu quả kinh doanh , cũng như mở rộng thị trường kinh doanh, cho nên giá trị tư vấn khảo sát, thiết kế hàng năm đều tăng, đời sống của cán bộ công nhân viên ngày càng được cải thiện. Trải qua quá trình hình thành và phát triển, Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam Đã tự khẳng định được sự tồn tại và phát triển của mình trong cơ chế thị trường. Công ty đang có những bước tiến vững chắc trên mọi mặt của hoạt động sản xuất kinh doạnh. II-/ Những đặc điểm kinh tế - kỹ thuật chủ yếu của Công ty Tư Vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam có ảnh hưởng đến Hiệu quả sử dụng vốn cố định của Công ty. 1-/ Đặc điểm về nhiệm vụ, quyền hạn và thị trường của Công ty: Là một Doanh nghiệp thuộc ngành xây dựng, nhiệm vụ của Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam được Bộ Xây Dựng phân công theo Quyết định số 157A/ BXD-TCLĐ ngày 5 tháng 3 năm 1993 của Bộ trởng Bộ Xây Dựng. Theo đó Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam có các nhiệm vụ chủ yếu sau đây:  Lập dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng, kỹ thuật hạ tầng đô thị.  Khảo sát địa chất các công trình đân dụng và công nghiệp nhóm B và C.  Thiết kế quy hoạch chi tiết các khu dân cư, khu chức năng đô thị, khu công nghiệp.  Thiết kế và tổng hợp dự toán các công trình xây dựng dân dụng, kỹ thuật hạ tầng đô thị, phần xây dựng công trình công nghiệp.  Đánh giá hiện trạng, xác định nguyên nhân sự cố các công trình xây dựng dân dụng và công nghiệp.  Giám sát kỹ thuật xây dựng, quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình các công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp và kỹ thuật hạ tầng đô thị.  Lập hồ sơ mời thầu, tư vấn đấu thầu và hợp đồng kinh tế về thiết kế, mua 29
30. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên sắm vật tư thiết bị, quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng, kỹ thuật hạ tầng đô thị .  Thực hiện trang trí nội, ngoại thất mang tính nghệ thuật đặc biệt do công ty thiết kế.  Thực hiện các dịch vụ tư vấn xây dựng ngoài dang mục. Việc tạo ra một sản phẩm trong ngành xây dựng nói chung và ngành Tư vấn thiết kế xây dựng nói riêng mang tính chất đặc thù không giống với bất kỳ ngành sản xuất nào. Các công trình mà Công ty đã thực hiện tư vấn , thiết kế giám sát là những công trình quan trọng, thực hiện trong thời gian dài, vốn đầu tư lớn cho nên đòi hỏi sự tập trung cao độ các yêu cầu về tiêu chuẩn chất lượng. Điều này đòi hỏi công tác tổ chức, bố trí, điều động máy móc thiết bị kiểm tra thăm dò chất lượng công trình phải được thực hiện một cách hợp lý, có hiệu quả. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng vốn định cũng như hiệu quả kinh doanh của Công ty. Trong những năm qua, thị trường của Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam đã không ngừng được mở rộng. Đó là thị trường của các công trĩnh xây dựng dân dụng, công nghiệp và kiến trúc đô thị trong cả nước. Cho đến nay Công ty đã đảm nhận tư vấn, khảo sát và thiết kế nhiều công trình trọng điểm, đặc biệt là các dự án lớn của Nhà nước như: Các tháp truyền hình từ trung ương, địa phương; Nhà Ga T1 - Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài; giám sát thi công Nhà Hát Lớn Hà Nội; Thiết kế, tham gia cải tạo và giám sát thi công Hội trường Ba Đình; thiết kế, thi công Khu nhà ở Nhà máy Xi măng Nghi Sơn - Thanh Hóa; Tư vấn, thiết kế và giám sát thi công Chợ Đồng Xuân và nhiều trung tâm, trụ sở, nhà ở dân dụng khác. Thị trường là yếu tố sống còn quyết định sự phát triển của Công ty nói chung và công tác quản lý để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định nói riêng. Công ty định hướng cho mình cần chuẩn bị năng lực tư vấn, thiết kế để thâm nhập vào thị trường mà Công ty đã lựa chọn, có chiến lược tiếp cận với các chủ đầu tư để đặt quan hệ hợp tác và duy trì thị trường mà Công ty đã có. 2-/ Cơ cấu và tổ chức bộ máy quản ký kinh doanh của công ty: Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam được thành lập theo Quyết định số 785/ BXD - TCCB và Quyết định số 157A/BXD-TCLĐ ngày 5 tháng 3 năm 1993 của Bộ Xây Dựng. Là một doanh nghiệp Nhà nước, cơ cấu của Công 30
31. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên ty chủ yếu gồm: 1 Giám đốc, 3 Phó giám đốc, 6 phòng chức năng nghiệp vụ, một xí nghiệp khảo sát đo đạc, một chi nhánh tại Thành phố Hồ Chí Minh, và một Hội đồng Khoa học kỹ thuật . Bộ máy quản lý của Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam bao gồm: Giám đốc công ty chịu trách nhiệm điều hành các hoạt đọng chung của Công ty. Giúp việc Giám đốc là các Phó giám đốc phụ trách điều hành. Một Kế toán trưởng phụ trách chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác kế toán, tài chính, thống kê. Cơ cấu tổ chức bộ máy của Công ty theo mô hình trực tuyến chức năng. Các phòng ban có nhiệm vụ thực hiện, tham mưu giúp việc và phục vụ yêu cầu của các đơn vị. Biểu số 1: Sơ đồ cơ cấu Tổ chức bộ máy tại VNCC. (Xem trang sau) Có thể khái quát chức năng, nhiệm vụ chủ yếu của các cấp phòng ban trong Công ty như sau: - Giám đốc Công ty: Giữ vai trò chủ đạo của Công ty, là người có thẩm quyền cao nhất trong Công ty, có nhiệm vụ điều hành mọi hoạt động kinh doanh, quyết định các phương án đầu tư mở rộng sản suất kinh doanh của Công ty và chịu trách nhiệm trước Công ty và trước pháp luật. - Phó giám đốc Công ty, Giám đốc các Phòng ban: Có trách nhiệm giúp việc cho Giám đốc. - Kế toán trưởng: Là người chịu trách nhiệm trước Giám đốc Công ty và Nhà nước về công tác tài chính - kế toán, thống kê của Công ty. Do chức năng nhiệm vụ mà Công ty đảm nhận và cũng để phù hợp với cơ chế kinh tế mới, Công ty đã không ngừng hoàn thiện bộ máy quản lý, làm cho bộ máy quản lý ngày càng gọn nhẹ, có hiệu quả. Các phòng ban chức năng chuyên môn nghiệp vụ của Công ty bao gồm: . Phòng kế toán - Tài chính: Có trách nhiệm quản lý tài chính và các nguồn vốn theo đúng chế độ của Nhà nước đảm bảo cung ứng cho các hoạt động tư vấn, thiết kế, mua sắm vật tư thiết bị phục vụ các công trình theo kế hoạch đã vạch ra. Phòng còn có trách nhiệm thu hồi vốn đối với các công trình mà Công ty đã tham gia thi công và đã thực hiện xong các thủ tục thanh toán. . Phòng tổ chức lao động: Có nhiệm vụ giải quyết các vấn đề về tổ chức hành chính, quản lý lao động và tiền lương của toàn Công ty, có tổ chức tuyển dụng nhân viên mới theo yêu cầu của sản suất kinh doanh. 31
32. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên . Văn phòng tổng hợp: Tổ chức quản lý công tác tổng hợp, công tác văn thư, công tác quản trị (lập kế hoạch đầu tư chiều sâu, mua sắm trang thiết bị mới), phục vụ công tác nghiên cứu sản suất, điều kiện làm việc của Công ty. Quản lý và thực hiện việc xây dựng vơ bản như xây dựng mới, cải tạo sửa chữa Điều hành và thực hiện công tác bảo vệ, quân sự, tự vệ Xây dựng nội quy và lề lối làm việc, quản lý đội xe. . Trung tâm khoa học công nghệ thông tin: Có nhiệm vụ nghiên cứu, đề xuất chiến lược phát triển Khoa học và công nghệ thông tin cho Công ty và là đầu mối tổ chứcvà thực hiện các đề tài nghiên cứu Khoa học và Công nghệ do Công ty, Bộ và Nhà nước giao. . Phòng kinh doanh: Có nhiệm vụ xây dựng các mục tiêu phát triển kinh doanh của Công ty, tìm hiều thị trường, phát hiện những nhu cầu về tư vấn xây dựng, hướng dẫn làm thủ tục và ký kết hợp đồng kinh tế, thay mặt Công ty kiểm tra chất lượng tiến độ và chất lượng thực hiện hợp đồng kinh tế, nắm được trình độ khả năng của các đơn vị bạn, đánh giá được các thế mạnh của Công ty để đề xuất các biện pháp, sách lược và chiến lược trong các hợp đồng kinh doanh chất xám của Công ty. Các phòng ban chức năng của Công ty có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, bổ sung cho nhau và cùng tham mưu với ban giám đốc để thực hiện các hoạt động kinh doanh của Công ty. Nhìn chung với cách sắp xếp cơ cấu và tổ chức phòng ban chức năng này giúp cho Công ty vừa có thể chuyên môn hoá cao, đồng thời có thể đa dạng hoá công việc phù hợp và đáp ứng được yêu cầu của công tác tư vấn, thiết kế như hiện nay. 3-/ Đặc điểm về lao động của Công ty: Từ một lực lượng nhỏ bé lúc đầu chỉ có 40 người thuộc 6 ngành nghề khác nhau ( hầu hết là cán bộ trung, sơ cấp ), trong đó chỉ có 6 kiến trúc sư và 2 kỹ sư xây dựng. Đến nay Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam đã trở thành một cơ quan thiết kế lớn, có cơ cấu hoàn chỉnh và đồng bộ. Đội ngũ cán bộ công nhân viên của Công ty hiện nay lên tới 419 người thuộc 21 ngành nghề khác nhau, trong đó có 11 tiến sỹ, thạc sỹ; 145 kiến trúc sư; 90 kỹ sư xây dựng; 28 kỹ sư điện nước; 51 kỹ sư khác; 45 trung cấp và 49 nhân viên kỹ thuật. Biểu số 2: Cơ cấu lao động của Công ty. 32
33. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Đơn vị tính: Người Cán bộ công nhân kỹ thuật Số lượng Tỷ lệ % 1. Tiến sĩ, thạc sĩ 11 2,6 2. Kiến trúc sư, hoạ sỹ 145 34,6 3. Kỹ sư kết cấu xây dựng 90 21,5 4. Kỹ sư khác 51 12,2 5. Kỹ sư điện nước 28 6,7 6. Kỹ thuật viên 49 11,7 7. Trung cấp 45 10,7 Tổng 419 100 (*) Nguồn: Phòng Lao động - Tiền lương VNCC Từ số liệu trên ta thấy, số lượng công nhân viên bậc kỹ sư trở lên trong Công ty chiếm tỷ lệ lớn, trong khi số lao động có trình độ trung cấp chiếm 14% lao động toàn Công ty. Trong tổng số 149 cán bộ công nhân viên hiện nay số lao động nữ là 152 người, 104 người có thâm niên công tác trên 30 năm, 97 người có thâm niên trên 20 năm và thâm niên công tác trên 10 năm là 82 người. Có thể nói lao động thuộc ngành Tư vấn, thiết kế xây dựng có vai trò quan trọng góp phần sáng tạo ra các công trình xây dựng dân dụng công nghiệp và đô thị bởi vì có sự tham gia của công tác tư vấn thiết kế mới đảm bảo cho các công trình tốt về chất lượng, đúng theo tiêu chuẩn quy định và có thẩm mỹ cao. Trong những năm qua Công ty tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt nam đã đảm nhận khảo sát, thiết kế và tư vấn thi công nhiều công trình, dự án và đã được các chủ đầu tư đánh giá cao. Đạt được điều đó phải kể phải kể đến đội ngũ lao động giỏi về chuyên môn kỹ thuật, trình độ tay nghề cao, sử dụng thành thạo các máy móc thiết bị. Xác định được tầm quan trọng của vấn đề nhân lực. Công ty đã không ngừng khuyến khích cán bộ công nhân viên học tập, trao dồi nghiệp vụ, nâng cao trình độ tay nghề. Đối với đội ngũ các cán bộ quản lý, Công ty tạo điều kiện cho học thêm bằng đại học thứ hai hoặc cao học. Công ty còn liên hệ với các trường đại học lớn trong nước tổ chức các lớp bồi dưỡng , nâng cao kiến thức quản lý kinh tế, kiến thức về kỹ thuật cho cán bộ nhân viên của mình. Hiện nay Công ty là một địa chỉ khá hấp dẫn thu hút đông đảo lao động ở 33
34. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên khu vực Hà Nội và các tỉnh lân cận. Đời sống của cán bộ công nhân viên trong Công ty từng bước được cải thiện. Mức thu nhập của cán bộ nhân viên trong Công ty thể hiện qua biểu sau. Biểu số 3: Thu nhập bình quân một lao động tại VNCC. Đơn vị tính: Đồng Chỉ tiêu Năm 1996 Năm 1997 Năm 1998 Năm 1999 1/ Số lao động bình quân 314 367 406 419 (người) 2/ Thu nhập bình quân 470.000 896.000 1.210.000 1.480.000 (Đồng/người/năm) (*) Nguồn : Phòng Lao động- Tiền lương VNCC. Với đặc điểm về lao động như vậy, Công ty có nhiều thuận lợi trong việc thực hiện nhiệm vụ sản suất kinh doanh trong sự cạnh tranh của cư chế thị trường. Tuy nhiên, Công ty vẫn cần tiếp tục nâng cao trình độ của cán bộ công nhân viên, cũng như tăng cường công tác quản lý kinh doanh, nhất là vấn đề quản lý và sử dụng có hiệu quả vốn kinh doanh nói chung và Vốn cố định nói riêng. 4-/ Đặc điểm về tài chính của Công ty: Nguồn lực tài chính là một nhân tố quan trọng đối với hoạt động sản suất kinh doanh của Doanh nghiệp. Từ việc mua sắm máy móc thiết bị, tài sản cố định,vật liệu cho sản suất kinh doanh đến khi tạo ra sản phẩm theo lĩnh vực sản suất kinh doanh của mình. Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân dụng Việt Nam (tên viết tắt là VNCC) là đơn vị thuộc loại hình sở hữu vốn của Nhà nước. Hình thức hoạt động kinh doanh độc lập tự phát triển, tự hạch toán trang trải và làm nghĩa vụ nộp Ngân sách cho Nhà nước. Nguồn lực tài chính trong Công ty ảnh hưởng lớn đến việc đầu tư mua sắm máy móc thiết bị, tài sản cố định. Công ty đã không ngừng tăng cường công tác tài chính theo đúng chế độ quy định của Nhà nước. Đây là sự đòi hỏi thường xuyên liên tục trong suốt quá trình sản suất kinh doanh hiện nay. Vấn đề vốn để đầu tư cho máy móc thiết bị phục vụ cho hoạt động kinh doanh ở Công ty luôn là vấn đề lớn, nó đảm bảo yêu cầu kinh doanh đặt ra. 34
35. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Biểu số 4: Tình hình nguồn vốn chủ sở hữu ở VNCC năm 1999 Đơn vị tính: 1000 đồng. TT Chỉ tiêu Giá trị 1 Ngân sách Nhà nước cấp 1.562.356 2 Vốn tự bổ sung 1.660.455 3 Vốn khác 2.415.465 Tổng: 5.638.276 (*) Nguồn: Phòng Kế toán - Tài chính VNCC. Theo dõi bảng số liệu, ta thấy năm 1999 tổng số vốn cho sản suất kinh doanh của Công ty là 5.638.277 nghìn đồng, trong đó vốn ngân sách Nhà nước cấp là 1.562.356 nghìn đồng. Số vốn còn lại gồm vốn do Công ty tự bổ sung là 1.660.445 nghìn đồng và vốn khác là 2.415.465 nghìn đồng. Tình hình hoạt động và kết quả kinh doanh của Công ty trong những năm qua thể hiện ở biểu sau. Biểu số 5: Tình hình hoạt động của VNCC. Đơn vị tính: 1000 đồng. TT Chỉ tiêu 1997 1998 1999 1 Tổng số vốn kinh doanh 3.506.769 5.029.875 5.638.276 + Vốn cố định 3.173.984 4.697.090 5.292.262 + Vốn lưu động 332.785 382.785 332.785 + Vốn XDCB 58.229 58.229 58.229 2 Doanh thu 32.160.496 41.018.965 44.106.812 3 Lợi nhuận 1.648.180 2.264.432 1.946.040 (*) Nguồn: Phòng Kế toán - Tài chính VNCC. Qua biểu trên ta có thể rút ra một số nhận xét sau: - Vốn kinh doanh của Công ty qua các năm đã tăng lên rõ rệt. Cụ thể, năm 1997 với số vốn là 3.506.769 nghìn đồng tăng lên 5.029.875 nghìn đồng vào thời điểm năm 1998 và 5.638.276 nghìn đồng năm 1999. - Doanh thu của Công ty cũng tăng lên với lượng năm sau cao hơn năm 35
36. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên trước thể hiện sự cố gắng của Công ty trong sản suất kinh doanh.Với các số liệu về doanh thu của Công ty năm1997 là 32.160.496 nghìn đồng; năm 1998 là 41.018.965 nghìn đồng và năm 1999 là 44.106.812 nghìn đồng. Lợi nhuận của Công ty qua các năm là 1.648.180 nghìn đồng năm 1997; năm 1998 Công ty đạt được lợi nhuận là 2.264.432 nghìn đồng và năm 1999 là 1.946.040 nghìn đồng. Riêng năm1999, do tình hình chung là thị trường các công trình xây dựng giảm hơn so với những năm trước và sự đầu tư thêm một số máy móc, thiết bị mới đã làm tăng chi phí kinh doanh nên lợi nhuận đạt được có thấp hơn so với năm 1998. Như vậy, với các chỉ tiêu tài chính cơ bản trên cho thấy Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể trong hoạt động kinh doanh của mình. Với những kết quả đã đạt được trong kinh doanh Công ty cũng thực hiện nghĩa vụ nộp Ngân sách cho Nhà nước. Mức nộp của Công ty đối với Nhà nước trong những năm vừa qua được trình bày ở biểu dưới đây. Biểu số 6: Nộp ngân sách của VNCC. Đơn vị tính: 1000 đồng. TT Năm Số tiền đã nộp ngân sách 1 1997 1.301.670 2 1998 1.970.417 3 1999 1.801. 321 (*) Phòng Kế toán - Tài chính VNCC Như vậy, mặc dù hoạt động kinh doanh có không ít khó khăn nhưng hàng năm Công ty vẫn hoàn thành nghĩa vụ nộp Ngân sách đối với Nhà nước. Riêng năm 1999 như đã trình bày, do một số ảnh hưởng chung của thị trường đối với các doanh nghiệp và sự gia tăng khấu hao tài sản cố định tính vào chi phí kinh doanh làm lợi nhuận Công ty đạt được thấp hơn năm 1998 nên Công ty đã được Nhà nước chấp nhận mức nộp Ngân sách là 1.802.321 nghìn đồng. Để ổn định việc làm và nâng cao mức sống của cán bộ công nhân viên trong Công ty, đồng thời tăng nhanh mức đóng góp cho Ngân sách Nhà nước, trong thời gian tới Công ty cần phấn đấu nâng cao Hiệu quả sản suất kinh doanh. Điều này cũng chính là nâng cao Hiệu quả sử dụng Vốn cố định tại Công ty vì 36
37. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên hiện nay Vốn cố định chiếm hầu hết trong tổng vốn kinh doanh của Công ty. III-/ Thực trạng Hiệu quả sử dụng Vốn cố định tại Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam. 1-/ Tổng quan chung về Vốn cố định của Công ty. Như phần đầu đã nói, Vốn cố định là biểu hiện bằng tiền của tài sản cố định, do vậy ta có thể xem xét, đánh giá Hiệu quả sử dụng Vốn cố định của Công ty thông qua việc đánh giá Hiệu quả sử dụng Tài sản cố định. Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam hoạt động trong ngành tư vấn, thiết kế xây dựng. Năm 1999 tỷ lệ Tài sản cố định (theo giá trị còn lại) trên tổng vốn kinh doanh là: 5.292.262 = 0,938 5.638.277 Điều này cho thấy Vốn cố định của Công ty chiếm một tỷ trọng lớn trong tổng số vốn kinh doanh của Công ty. Vốn cố định được hình thành từ các nguồn khác nhau và mức độ đầu tư cho các bộ phận tài sản cố định (mặt hiện vật của Vốn cố định ) cũng khác nhau. Trong quá trình sản suất kinh doanh, do tác động của một số nhân tố làm cho Tài sản cố định biến đổi theo chiều hướng khác nhau. Sau đây ta sẽ tìm hiểu Tài sản cố định của Công ty theo đặc điểm và cơ cấu của chúng. 1.1. Cơ cấu Vốn cố định theo nguồn hình thành và sự biến động của nó. Cơ cấu Vốn cố định của Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam được hình thành từ các nguồn chính như: Nguồn vốn Ngân sách cấp, Nguồn vốn tự bổ sung và nguồn vốn huy động khác. Cơ cấu Vốn cố định theo nguồn hình thành và sự biến động của nó được phản ánh ở biểu sau. 37
38. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Biểu số 7: Cơ cấu Vốn cố định và sự biến động của nó. Đơn vị tính: 1000 Đồng. Đầu năm Cuối năm Chênh lệch Chỉ tiêu Tỷ lệ Tỷlệ Tỷ lệ Sô tiền Số tiền Số tiền % % % 1.Vốn NS cấp 2.099.412 32,6 2.099.412 24,8 0 0 - Nhà cửa, vật kiến 2.010.088 95,7 2.010.088 95,7 trúc - Máy móc 70.666 3,4 70.666 3,4 TBKTCLCT - Phương tiệnVT 0 0 0 0 - TB văn phòng 18.657 0,9 18.658 0,9 2. Vốn tự bổ sung 2.843.851 44,2 2.975.205 35,1 131.354 4,6 - Nhà cửa, vật kiến 0 0 0 0 trúc - Máy móc 54 217 5,4 160.895 5,4 TBKTCLCT - Phương tiệnVT 1.139.151 40,1 1.139.151 38,3 - TB văn phòng 1.550.484 54,5 1.675.162 56,3 3. Nguồn vốn 1.495.508 23,2 3.391.860 40,1 1.896.352 126,8 khác - Nhà cửa, vật kiến 0 0 0 0 trúc - Máy móc 6.612 0,4 337.401 11,1 TBKTCLCT - Phương tiệnVT 465.840 31,2 465.840 13,7 - TB văn phòng 1.023.056 68,4 2.548.619.325 75,2 Tổng 6.438.771 100 8.466.477 100 2.027.706 31,5 (*) Nguồn ; Phòng Kế toán- Tài chính VNCC. Qua bảng số liệu trên ta thấy Công ty đã sử dụng một lượng vốn cố định tương đối lớn. Năm 1999, đầu năm lượng vốn Công ty sử dụng là 6.438.771 38
39. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên nghìn đồng và cuối năm là 8.466.477 nghìn đồng. Như vậy, so sánh giữa thời điểm đầu năm và thời điểm cuối năm ta thấy lượng vốn tăng thêm là 2.026.706 nghìn đồng, tương ứng với tỷ lệ tăng là 31,5%. Trong tổng số vốn cố định năm 1999 mà Công ty sử dụng, nguồn vốn tăng mạnh nhất là nguồn vốn huy động khác, với mức tăng là 126,8%. Tại thời điểm đầu năm nguồn vốn này là 1.495.508 nghìn đồng, chiếm 23,2% trong tổng Vốn cố định, cuối năm là 3.391.860 nghìn đồng, chiếm 40,1%. Đứng sau nguồn này là nguồn vốn tự bổ sung và chiếm tỷ trọng thấp nhất là nguồn vốn Ngân sách cấp. Vào thời điểm đầu năm nguồn vốn tự bổ sung là 2.843.851 nghìn đồng chiếm 44,2% tổng vốn, cuối năm chỉ tiêu tăng lên 2.975.205 nghìn đồng nhưng tỷ trọng trong tổng vốn cố định giảm thấp hơn đầu năm còn 35,1%. Riêng nguồn vốn Ngân sách cấp trong năm 1999 không có sự thay đổi với 2.099.412 nghìn đồng. Như vậy, trong năm 1999 trong có cấu Vốn cố định của Công ty (ngoại trừ nguồn vốn Ngân sách cấp vẫn giữ nguyên mức độ ban đầu ), vốn tự bổ sung và vốn khác đã tăng lên. Điều đáng chú ý là trong năm 1999 Công ty đã huy động được một lượng vốn đáng kể thuộc nguồn khác là 1.896.352 nghìn đồng , tương đương 126,8% so với đầu năm. Công ty đã dùng số vốn này đầu tư mua sắm máy móc, thiết bị; trang bị các thiết bị văn phòng mới Nên mặc dù nguồn vốn Ngân sách cấp và nguồn vốn tự bổ sung ít thay đổi nhưng tổng Vốn cố định của Công ty vẫn tăng lên tổng cộng 2.027.706 nghìn đồng, tương đương với tỷ lệ tăng là 31,5 %. Phần vốn Ngân sách cấp ở Công ty hiện nay chủ yếu là nhà cửa, vật kiến trúc với giá trị của nhà cửa, vật kiến trúc tương đương 2.010.088 nghìn đồng, chiếm 95,7% tổng vốn Ngân sách cấp cả đầu năm và cuối năm. Vốn Ngân sách cấp ít được đầu tư chi dùng cho mua sắm máy móc thiết bị và cũng không đầu tư cho các phương tiện vận tải. Trong cơ cấu nguồn vốn tự bổ sung, Công ty hoàn toàn không đầu tư phần vốn này cho việc xây dựng, sửa chữa nhà cửa vật kiến trúc. Giá trị của các thiết bị văn phòng chiếm tỷ lệ lớn trong vốn tự bổ sung cả số tuyệt đối và số tương đối. Cụ thể, vào thời điểm đầu năm giá trị phần thiết bị văn phòng thuộc nguồn vốn tự bổ sung là 1.550.483 nghìn đồng, bằng 54,5% trong tổng vốn tự bổ sung và cuối năm là 1.675.162 nghìn đồng, tương đương 56,3%. Một lượng đáng kể vốn tự bổ sung thuộc về phương tiện vận tải, đầu năm phần phương tiện vận tải thuộc vốn tự bố sung là 1.139.151 nghìn đồng, bằng 40,1% trong tổng nguồn vốn tự bổ 39
40. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên sung, cuối năm giá trị tuyệt đối giữ nguyên nhưng tỷ lệ trong tổng vốn tự bổ sung giảm so với đầu năm còn 38,3%. Một lượng vốn tự bổ sung là các thiết bị kiểm soát và kiểm tra chất lượng công trình với 154.217 nghìn đồng, bằng 5,4% trong tổng vốn thời điểm đầu năm và cuối năm với 160.893 nghìn đồng vẫn chiếm 5,4% trong tổng nguồn vốn mà Công ty đã tự bổ sung. Trong cơ cấu nguồn vốn khác đã huy động được, Công ty cũng không đầu tư cho phương tiện vận tải hoặc xây dựng, sửa chữa nhà cửa vật kiến trúc mà dành phần lớn cho việc mua sắm trang bị các máy móc trực tiếp phục vụ công tác tư vấn thiết kế, thiết bị văn phòng. Cụ thể, phần thiết bị văn phòng là 1.023.056 nghìn đồng, tương đương 68,4% tổng vốn cố định vào thời điểm đầu năm và 2.548.619 nghìn đồng, bằng 75,2% vào thời điểm cuối năm. Vốn cố định của Công ty tăng trong năm được tóm tắt như sau: - Nguồn vốn tự bổ sung tăng 131.354 nghìn đồng, với tỷ lệ tăng là 4,6%. - Nguồn vốn khác tăng 1.896.352 nghìn đồng, với tỷ lệ 126,8%. Tuy nguồn vốn Ngân sách cấp không đổi và nguồn vốn tư bổ sung tăng chậm nhưng nguồn vốn khác mà Công ty huy động tăng một lượng lớn dẫn đến tổng số vốn cố định tăng lên, tổng cộng 2.027.706 nghìn đồng, tương ứng với tỷ lệ tăng 31,5% so với đầu năm. Trong cơ chế thị trường, sự biến động về giá cả đối với tư liệu tiêu dùng và tư liệu sản suất là tất yếu. Sự biến động này nhiều hay ít còn tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó không thể thiếu được các nhân tố quan trọng như quan hệ cung cầu, mức độ khan hiếm của tư liệu đó cũng như thị hiếu của khách hàng. Nhìn chung sự biến động về giá cả tài sản, máy móc thiết bị của Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam là do các nguyên nhân chủ yếu sau: a) Công ty đầu tư mua sắm một số máy móc thiết bị mới để thay thế số máy móc thiết bị cũ trước đây hoặc mua sắm những máy móc, thiết bị rất cần thiết cho sản suất kinh doanh mà Công ty chưa có như Máy thuỷ chuẩn tự động; Máy định vị cốt thép; Máy khoan tự hành vv nhằm nâng cao năng suất lao động, giảm bớt lao động thủ công của công nhân viên, đặc biệt là nhằm nâng cao Hiệu quả sử dụng Vốn cố định và nâng cao chất lượng công tác khảo sát, thiết kế và tư vấn công trình. b) Mua sắm thiết bị văn phòng như máy đồ hoạ, máy in Laser chuyên dụng khổ lớn, máy tính các loại và các thiết bị văn phòng khác như Điều hoà nhiệt độ; 40
41. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên máy Phôtôcoppy nhằm cải thiện môi trường làm việc cho cán bộ công nhân viên làm việc tại văn phòng Công ty. c) Nâng cấp, sửa chữa các số phương tiện vận tải; mua sắm thiết bị thông tin nhằm tạo điều kiện thuận lợi trong việc liên hệ của cán bộ trong Công ty. Những tài sản cố định này góp phần không nhỏ trong công tác ký kết hợp đồng, mở rộng thị trường, tìm kiếm việc làm, nhận và truyền tin một cách kịp thời của cán bộ quản lý Công ty tới đội ngũ kỹ sư kỹ thuật viên cũng như đối với chi nhánh của Công ty. d) Công ty đã thực hiện trích khấu hao 1.114.919 nghìn đồng. e) Trong năm Công ty đã thanh lý một số tài sản cố định, nhưng số lượng tài sản thanh lý ít hơn số lượng tài sản cố định mua sắm. Mức độ ảnh hưởng của từng nguyên nhân cho ở biểu sau. Biểu số 8: ảnh hưởng của các nhân tố đến sự biến động Vốn cố định tại VNCC. Đơn vị tính: 1000 đồng. TT Nguyên nhân ảnh hưởng Mức độ ảnh hưởng 1 Tăng do mua sắm. 2.043.620 - Thiết bị kiểm soát và kiểm 377.464 tra chất lượng công trình - Thiết bị văn phòng 1.666.156 2 Giảm do thanh lý. -15.915 Tổng 1.027.706 (*) Nguồn: Phòng Kế toán - Tài chính VNCC. Để thấy rõ mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến sự biến động của Vốn cố định của Công ty năm 1999, ta đi xem xét cơ cấu Tài sản cố định về mặt hiện vật và theo tình hình sử dụng. 1.2 Cơ cấu Vốn cố định về mặt hiện vật. Về mặt hiện vật, cơ cấu Vốn cố đinh của Công ty theo tài sản cố định gồm 4 loại chính là: Nhà cửa vật kiến trúc; Máy móc thiết bị kiểm tra chất lượng công trình; Phương tiện vận tải và các Thiết bị văn phòng. Như đã trình bày các loại tài sản cố định này được hình thành từ 3 nguồn khác nhau: Nguồn vốn Ngân 41
42. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên sách cấp, Nguồn vốn tự bổ sung và Nguồn vốn khác do Công ty huy động. Danh mục Tài sản cố định về mặt hiện vật cuả Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam được trình bày ở biểu sau. Do đặc thù của ngành Xây dựng nói chung và lĩnh vực Tư vấn, khảo sát và thiết kế xây dựng nói riêng là cần phải trang bị các loại tài sản, máy móc thiết bị hiện đại đáp ứng yêu cầu sản suất kinh doanh, năm 1999 Công ty đã thanh lý một số tài sản cố định lạc hậu và trang bị máy móc thiết bị tiên tiến với tổng trị giá trên 2 tỷ đồng. 1.3 Khấu hao Tài sản cố định ở Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam. Khấu hao Tài sản cố định là một yếu tố có liên quan đến Hiệu quả sử dụng Vốn cố định. Việc trích đúng, đủ mức khấu hao theo Quy định về công tác khấu hao sẽ góp phần phản ánh đúng thực chất Hiệu quả sử dụng Vốn cố định. Như chúng ta đã biết, trong quá trình quản lý và sử dụng Tài sản cố định, Tài sản cố định luôn luôn bị hao mòn dưới hai hình thức là hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình. Giá trị hao mòn được dịch chuyển dần vào giá trị sản phẩm qua hình thức khấu hao. Sau khi sản phẩm được tiêu thụ, số tiền khấu hao được trích lại và tích luỹ thành quỹ khấu hao Tài sản cố định. Quỹ khấu hao được dùng để tái sản suất giản đơn Tài sản cố định (còn gọi là quỹ khấu hao cơ bản). Song trên thực tế, trong điều kiện tiến bộ của khoa học kỹ thuật quỹ khấu hao cơ bản vẫn có khả năng tái sản suất mở rộng Tài sản cố định. Khả năng này có thể được thực hiện bằng cách Công ty sử dụng linh hoạt quỹ khấu hao được tích luỹ hàng năm như một nguồn tài chính bổ sung cho các mục đích như đầu tư phục vụ sản suất kinh doanh và thu hồi doanh lợi (trên nguyên tắc được hoàn quỹ), hoặc nhờ nguồn này đơn vị có thể đầu tư thay thế, đổi mới Tài sản cố định ở những năm sau lớn hơn và hiện đại hơn những năm trước. Trên ý nghĩa đó, quỹ khấu hao được coi là một nguồn tài chính quan trọng để tái sản suất mở rộng Tài sản cố định trong sản suất kinh doanh của các doanh nghiệp. Do chức năng và tác dụng của mỗi loại tài sản cố định là khác nhau nên mỗi loại tài sản cố định được áp dụng một tỷ lệ khấu hao nhất định. Theo chế độ quy định tại Quyết định số 1062 năm 1998 của Bộ Tài chính thì những Tài sản cố định, máy móc thiết bị đang được dùng tại Công ty được áp dụng trích khấu hao theo phương pháp khấu hao đều. Mức trích khấu trung bình hàng năm cho 42
43. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Tài sản cố định tại Công ty được tính như sau: Tỷ lệ khấu hao trung bình hàng Nguyên giá của TSCĐ = năm cho TSCĐ Thời gian sử dụng Phương pháp khấu hao đều mà Công ty đang áp dụng có đặc điểm là đơn giản, dễ xác định và tạo nên sự ổn định cho chi phí khấu hao trong giá thành. Mức trích khấu hao đối với Tài sản cố định tại Công ty thể hiện ở biểu sau: Biểu số 10: Mức trích khấu hao đối với TSCĐ tại VNCC. Loại tài sản Thời hạn sử dụng Mức tính khấu hao 1. Máy móc thiết bị 6 (năm) 16,7%/năm 2. Phương tiện vận tải 10 (năm) 10%/năm 3. Thiết bị văn phòng 5 (năm) 20%/năm (*) Nguồn: Phòng Kế toán - Tài chính VNCC. Riêng đối với nhà cửa vật kiến trúc đây là khu nhà ở của cán bộ công nhân viên nên theo quy định của Bộ Tài chính kể từ năm 1996 Công ty không trích khấu hao phần tài sản này. Tình hình khấu hao Tài sản cố định ở Công ty thể hiện qua biểu sau. Biểu số 11: Thực hiện trích khấu hao cơ bản TSCĐ tại VNCC. Đơn vị tính: 1000 đồng. Thiết bị KS & Phương tiện vận tải Thiết bị văn phòng KTCLCT Chỉ tiêu Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ KH TH KH TH KH TH % % % 1. Nguyên giá 608.969 1.604.991 4.242.438 TSCĐ(Đ/kỳ) 2. Khấu hao 80.061 80.061 0 193.915 193.915 0 840.942 840.942 0 trong năm 3. Tổng mức 110.884 110.884 0 631.165 631.165 0 1.920.360 1.920.360 0 khấu hao 4. Giá trị còn 448.086 448.086 0 973.826 973.826 0 2.322.079 2.322.079 0 lại 5. Tỷ lệ tính 16,7% 16,7% 10% 10% 20% 20% 0 (*) Nguồn: Phòng Kế toán - Tài chính VNCC. Trong mấy năm qua Công ty đã thực hiện đúng kế hoạch khấu hao, tính 43
44. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên đúng tỷ lệ khấu quy định (có thể nhận rõ vấn đề này qua thực hiện khấu hao của Công ty năm 1999 ở biểu số 11 trên ). Do việc tính và trích khấu hao Tài sản cố định được thực hiện theo quý và tính cho từng Tài sản cố định nên đối với số Tài sản cố định tăng trong năm với nguyên giá là 2.027.706 nghìn đồng, Công ty đã tính và trích khấu hao được 286.969 nghìn đồng. Trong năm 1999 khấu hao cơ bản của Công ty được tóm tắt qua các chỉ tiêu sau: + Nguyên giá tài sản cố định ( cuối kỳ ): 8.466.477 nghìn đồng. + Số khấu hao tăng trong năm: 1.114.919 nghìn đồng. + Số khấu hao giảm trong kỳ: 0 + Giá trị còn lại: 5.292.262 nghìn đồng. Như vậy, với phương pháp khấu hao đều và tỷ lệ khấu hao như hiện nay, Tài sản cố định của Công ty nhất là phần thiết bị văn phòng (có độ thay đổi lớn ), Công ty phải sử dụng trong một thời gian nữa mới có thể khấu hao hết chúng. Yêu cầu đặt ra là Công ty phải không ngừng bổ sung, đổi mới máy móc thiết bị, tài sản cố định. điều này có tác dụng tích cực đối với việc nâng cao Hiệu quả sử dụng Vốn cố định, hoàn thành nhiệm vụ sản suất kinh doanh của Công ty. 1.4 Tình hình bảo toàn và phát triển vốn cố định của Công ty. Bảo toàn và phát triển Vốn cố định là yếu tố quan trọng đảm bảo cho các daonh nghiệp duy trì và phát triển vốn sản suất kinh doanh. Hàng năm các Doanh nghiệp nhà nước sau khi được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền công bố hệ số điều chỉnh giá trị Tài sản cố định của từng ngành kinh tế,kỹ thuật sẽ tiến hành điều chỉnh, tăng giá trị Tài sản cố định, thực hiện bảo toàn và phát triển Vốn cố định. Tình hình bảo toàn và phát triển Vốn cố định của Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam được trình bày ở biểu số 12. 44
45. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Biểu số 12: Tình hình bảo toàn và phát triển triển Vốn cố định của VNCC năm 1999. Đơn vị tính: 1000đồng. Giá trị Trong đó: Chỉ tiêu (Nguyên giá) Ngân sách Tự bổ sung Vốn khác 1. Số VCĐ phải bảo 6.437.771 2.099.412 2.843.850 1.495.508 toàn đầu năm. 2. Số VCĐ phải bảo 8.466.477 2.099.412 2.975.205 3.391.860 toàn cuối năm. 3. Số VCĐ thực tế 8.466.477 2.099.412 2.975.205 3.391.860 đã bảo toàn. 4. Chênh lệch số vốn đã bảo toàn và số vốn 0 0 0 0 phải bảo toàn. (*) Nguồn: Phòng Kế toán - Tài chính VNCC. Trên cơ sở số liệu ở biểu số 12, ta thấy trong năm 1999 Công ty đã bảo toàn được Vốn cố định. Theo tính toán tổng số Vốn cố định thực tế Công ty đã bảo toàn là 8.466.477 nghìn đồng, đúng bằng số Vốn cố định phải bảo toàn cuối kỳ. Trong đó các chỉ tiêu thành phần như Vốn cố định được Ngân sách cấp, Vốn cố định tự bổ sung, Vốn cố định khác cũng đã được bảo toàn trong thực tế. Trong năm 1999, tính theo yêu cầu bảo toàn Vốn cố định thì lợi nhuận Công ty đạt được phản ánh đúng thực chất và Hiệu quả sử dụng Vốn cố định và lợi nhuận đúng bằng 1.946.040 nghìn đồng. Trong thời gian tới Công ty cần tiếp tục thực hiện tốt công tác bảo toàn và phát triển Vốn. Phấn đấu phát triển Vốn cố định, góp phần nâng cao Hiệu quả sản suất kinh doanh nói chung và Hiệu quả sử dụng Vốn cố định nói riêng. 2-/ Phân tích Hiệu quả sử dụng Vốn cố định của Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam. 2.1 Nội dung phân tích: Tài sản cố định thể hiện hình thái vật chất của Vốn cố định. Trên cơ sở kết 45
46. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên quả hoạt động sản suất kinh doanh của Công ty trong những năm qua và các chỉ tiêu cơ bản để đánh giá Hiệu quả sử dụng Vốn cố định đã được trình ở phần lý luận, ta đi phân tích Hiệu quả sử dụng Vốn cố định của Công ty theo các chỉ tiêu như sau: 1) Sức sinh lời của Tài sản cố định. Chỉ tiêu này phản ánh bỏ một đồng nguyên giá Tài sản cố định vào sản suất kinh doanh thì đem lại bao nhiêu đồng lợi nhuận. Nguyên giá TSCĐ sử dụng bình quân Sức sinh lời của TSCĐ = Tổng doanh thu năm Căn cứ vào lợi nhuận đạt được và nguyên giá Tài sản cố định sử dụng bình quân của Công ty cũng như cách tính chỉ tiêu sức sinh lời của TSCĐ, sức sinh lời của TSCĐ của Công ty thể hiện ở biểu sau: Chênh lệch Chỉ tiêu 1998 1999 Số tuyệt đối Tỷ lệ % Lợi nhuận năm 2.264.432 1.940.040 3.018.393 -14,1 (1000đ ) TSCĐ sử dụng b/q 5.806.838 7.452.624 1.645.786 28,3 năm (1000đ ) Sức sinh lời của 0.389 0,264 - 0,125 - 32,1 TSCĐ Sức sinh lời của Tài sản cố định năm 1999 là 0,264 ( đồng lợi nhuận / 1 đồng nguyên giáTSCĐ ), của năm 1998 là 0,389 tức là sức sinh lợi năm 1999 giảm 0,125 ( đồng lợi nhuận / 1 đồng nguyên giá TSCĐ ), tương ứng với tỷ lệ giảm là 32,1%. Như vậy, giá trị một đồng lợi nhuận tạo ra bởi1 dồng nguyên giá Tài sản cố định năm 1999 ít hơn năm 1998 là 0,125 đồng. Nguyên nhân chủ yếu của thực tế này là do lợi nhuận mà Công ty đạt được năm 1999 giảm so với năm 1998 cũng như nguyên giá của tài sản cố định trong năm 1999 lớn hơn năm 1998. + Mức giảm của lợi nhuận là: 328.393 nghìn đồng, tương ứng với tỷ lệ giảm 46
47. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên là 14,1%. + Mức tăng của nguyên giá Tài sản cố định trong năm là: 1.645.786 nghìn đồng, tương ứng với tỷ lệ 28,3%. 2) Sức sản suất của Tài sản cố định. Tổng doanh thu năm Sức sản xuất của TSCĐ = Nguyên giá TSCĐ sử dụng bình quân năm Chỉ tiêu này phản ánh 1 đồng TSCĐ bỏ vào sản suất kinh doanh đem lại bao nhiêu đồng doanh thu. Căn cứ vào mức doanh thu và nguyên giá tài sản cố định bình quân các năm 1998, 1999 của Công ty (trình bày ở biểu số 5 ) cũng như cách tính chỉ tiêu sức sản xuất của tài sản cố định, ta thấy sự biến động sức sản xuất của Tài sản cố định của Công ty ở biểu sau Chênh lệch Chỉ tiêu 1998 1999 Số tuyệt đối Tỷ lệ % Doanh thu năm 41.018.965 44.106.812 3.807.847 7,5 (1000đ) TSCĐ sử dụng b/q 5.806.838 7.452.624 1.465.786 28,3 năm (1000đ ) Sức sản xuất của 7,064 5,918 - 1,146 - 16,2 TSCĐ Sức sản suất của Tài sản cố định của Công ty năm 1999 là 5,918 (đồng doanh thu / 1 đồng nguyên giá TSCĐ ), năm 1998 là 7,064; tức là sức sản suất của Tài sản cố định năm 1999 thấp hơn năm 1998 một lượng là 1,146 ( đồng doanh thu / 1 đồng nguyên giá TSCĐ ), tương ứng với tỷ lệ giảm là 16,2%. Nếu sức sản suất của Tài sản cố định không đổi, để đạt được mức doanh thu như năm 1999, Công ty chỉ cần sử dụng: 44106812 = 5.773.143 nghìn đồng nguyên giá TSCĐ. 7,064 Như vậy, so với năm 1998, năm 1999 Công ty đã sử dụng 7.452.624 - 5.773.143 =1.679.481 nghìn đồng nguyên giá Tài sản cố định với sức sản suất 47
48. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên thấp. Nguyên nhân là do năm 1999 Công ty phải trích khấu hao với một lượng lớn cho những Tài sản cố định mới đưa vào hoạt động đã làm tăng chi phí kinh doanh cũng như có khó khăn trong việc tìm kiếm khảo sát thiết kế, tư vấn các công trình xây dựng do mức độ các công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp và hạ tầng suy giảm so với năm 1998. + Mức tăng doanh thu là: 3.087.847 nghìn đồng, tương ứng với tỷ lệ 7,5%. + Mức tăng của nguyên giá Tài sản cố định là: 1.645.786 nghìn đồng, tương ứng với tỷ lệ tăng là 28,3%. Như vậy chỉ tiêu Sức sản suất của Tài sản cố định năm 1999 thấp hơn năm 1998. 3) Suất hao phí của Tài sản cố định. Đây chính là chỉ tiêu nghịch đảo của chỉ tiêu Sức sản suất theo nguyên giá của Tài sản cố định. Chỉ tiêu Suất hao phí của Tài sản cố định cho biết để tạo ra một đồng doanh thu thì Công ty cần bỏ vào sản suất bao nhiêu đồng nguyên giá Tài sản cố định. Nguyên giá TSCĐ sử dụng bình quân năm Suất hao phí của TSCĐ = Tổng doanh thu năm + Năm 1998 là: 0,142 ( đồng nguyên giá / 1 đồng doanh thu ). + năm 1999 là: 0,169 ( đồng nguyên giá / 1 đồng doanh thu). Với thực tế này, Suất hao phí của Tài sản cố định năm 1999 đã tăng lên cao hơn năm 1998 là 0,027 đồng nguyên giá trên một đồng doanh thu, tương ứng với tỷ lệ tăng là 19%. Điều đó có nghĩa là năm 1999 Công ty đã sử dụng hao phí 0,027 đồng nguyên giá Tài sản cố định so với năm 1998. 4) Hiệu quả sử sụng Vốn cố định. Căn cứ vào một trong các yếu tố sau: - Theo doanh thu mà Công ty đạt được. - Theo lợi nhuận. a) Theo Doanh thu. Chỉ tiêu hệu quả sử dụng Vốn cố định phản ánh một đồng Vốn cố định bỏ vào sản suất kinh doanh đem lại bao nhiêu đồng doanh thu. Tổng doanh thu năm Hiệu quả sử dụng vốn cố định = Vốn cố định bình quân năm 48
49. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Dựa vào mức doanh thu đạt được của Công ty các năm 1998, 1999 và cách tính chỉ tiêu hiệu quả sử dụng Vốn cố định ( theo doanh thu ).Ta thấy hiệu quả sử dụng Vốn cố định của Công ty như sau: Chênh lệch Chỉ tiêu 1998 1999 Số tuyệt đối Tỷ lệ % Doanh thu năm 41.018.965 44.106.812 3.087.857 7,5 (1000đ ) Vốn cố định bình 4.698.090 5.292.262 595.172 12,7 quân năm (1000đ ) Hiệu quả sử dụng 8,733 8,334 - 0,397 - 4,6 Vốn cố định + Năm 1998 hiệu quả sử dụng vốn cố định là 8,733 (đồng doanh thu/1 đồng Vốn cố định ) + Năm 1999 hiệu quả sử dụng vốn cố định là 8,334 (đồng doanh thu/1 đồng Vốn cố định). Số liệu trên cho thấy Hiệu quả sử dụng Vốn cố định theo doanh thu năm 1999 so với năm 1998 đã giảm 0,397 (đồng doanh thu/1 đồng Vốn cố định), tương đương với tỷ lệ giảm là 4,6%. Nếu hiệu quả sử dụng Vốn cố định theo doanh thu năm 1999 so với năm 1998 là không đổi và bằng 8,733 ( đồng doanh thu /1 đồng Vốn cố định ) thì để đạt mức doanh thu như năm 1999 Công ty chỉ cần sử dụng: 44106812 =5.050.591 nghìn đồng Vốn cố định 8,733 Nguyên nhân Hiệu quả sử dụng Vốn cố định theo doanh thu năm 1999 thấp hơn năm 1998 là do trong năm 1999 Vốn cố định và tổng doanh thu đều tăng, nhưng Vốn cố định tăng mạnh hơn tổng doanh thu làm cho Hiệu quả sử dụng Vốn cố định suy giảm. + Mức tăng tổng doanh thu là: 3.087.847 nghìn đồng, tương ứng với tỷ lệ tăng là 7,5%. + Mức tăng của Vốn cố định là: 595.172 nghìn đồng, bằng 12,7% lớn hơn tỷ lệ tăng của doanh thu thực hiện được. 49
50. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên b) Theo lợi nhuận: Chỉ tiêu Hiệu quả sử dụng Vốn cố định theo lợi nhuận cho biết một đồng Vốn cố định bỏ vào sản suất kinh doanh đem lại bao nhiêu đồng lợi nhuận. Lợi nhuận năm Hiệu quả sử dụng vốn cố định = Vốn cố định bình quân năm Từ mức lợi nhuận của Công ty các năm 1998, 1999 và công thức tính chỉ tiêu hiệu quả sử dụng Vốn cố định ( theo lợi nhuận ). Ta có biểu sau: Chênh lệch Chỉ tiêu 1998 1999 Số tuyệt đối Tỷ lệ % Lợi nhuận năm 2.264.432 1.940.040 - 318.393 - 14.,1 (1000đ ) Vốn cố định bình 4.698.090 5.292.262 595.172 12,7 quân năm (1000đ ) Hiệu quả sử dụng 0,482 0,368 - 0,114 - 23,7 Vốn cố định Hiệu quả sử dụng Vốn cố định trong năm 1998 là 0,482 (đồng lợi nhuận / 1 đồng Vốn cố định ), năm 1999 là 0,368 giảm 0,114 (đồng lợi nhuận / 1 đồng Vốn cố định ) so với năm 1998, tương ứng với tỷ lệ giảm là 23,7%. Điều này cho thấy, nếu Hiệu quả sử dụng Vốn cố định theo lợi nhuận của Công ty năm 1999 là không đổi so với năm 1998 và bằng 0,482 (đồng lợi nhuận/1 đồng Vốn cố định ) thì để đạt được mức lợi nhuận như năm 1999 Công ty cần sử dụng là: 1946040 = 4.074.771 nghìn đồng vốn cố định 0,482 Với thực tế đạt được năm 1999, số Vốn cố định sử dụng với Hiệu quả thấp là: 5.292.262 - 4.697.090 = 595.172 nghìn đồng. Nguyên nhân Hiệu quả sử dụng Vốn cố định theo lợi nhuận năm 1999 giảm so với năm 1998 là lợi nhuận Công ty đạt được năm 1999 giảm so với năm 1998 một lượng là 318.393 nghìn đồng, tương ứng với tỷ lệ giảm là 14,1% trong khi đó số Vốn cố định sử dụng năm 1999 cao hơn năm 1998 là 595.172 nghìn đồng, 50
51. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên với tỷ lệ 12,7%. Tổng hợp các chỉ tiêu về Hiệu quả sử dụng Vốn cố định của Công ty được phản ánh ở biểu sau. Biểu số 13: Tổng hợp hiệu quả sử dụng vốn cố định tại VNCC Đơn vị tính: 1000 đồng. So sánh 99 với 98 Chỉ tiêu 1998 1999 Số tiền Tỷ lệ % 1. Doanh thu 41.018.965 44.106.812 3.087.847 7,5 2. Lợi nhuận 2.264.432 1.940.040 -318.393 -14,1 3. Nguyên giá bình quân 5.806.838 7.452.624 1.645.786 28,3 TSCĐ 4. Vốn cố định 4.698.090 5.292.262 595.172 12,7 5. Sức sinh lời của TSCĐ 0,389 0,264 -0,125 -32,1 (7) = (2)/(3) 6. Suất hao phí của TSCĐ 0,142 0,169 0,027 19,0 (6) = (3)/(1) 7. Sức sản xuất của TSCĐ 7,064 5,918 - 1,146 - 16,2 (5) = (1)/(3 ) 8. Hiệu quả sử dụng VCĐ a. Theo doanh thu: 8,733 8,334 -1,399 -16,0 (8a) = (1)/(4) b. Theo lợi nhuận: 0,482 0,368 -0,114 -23,7 (8b) = (2)/(4) Thực trạng hiệu quả sử dụng Vốn cố định của Công ty thể hiện rõ hơn ở biểu dưới đây. 51
52. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên 10 Tỷ lệ % 8 Hiệu quả sử dụng VCĐ 6 theo DT 4 Hiệu quả sử dụng VCĐ 2 theo LN 0 1998 1999 Năm 2.2 Đánh giá khái quát thực trạng Hiệu quả sử dụng Vốn cố định Của Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam. Qua thời gian thực tập tại Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam, được nghiên cứu, tìm hiểu thực tế quá trình xây dựng, phát triển của Công ty em xin phép được nhận xét về những thành tựu và những nhược điểm còn tồn tại trong quá trình sử dụngVốn cố định của Công ty như sau: 2.2.1 Những thành tựu trong việc quản lý và sử dụng Vốn cố định. Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam là doanh nghiệp Nhà nước được thành lập theo Quyết định số 785/ BXD, hoạt động trên cơ sở Luật doanh nghiệp Nhà nước và có đầy đủ tư cách pháp nhân. Là một doanh nghiệp Nhà nước, chuyển sang cơ chế thị trường, thực hiện hạch toán độc lập, Công ty đã gặp phải khó khăn chung là tình trạng thiếu Vốn cho hoạt động sản suất kinh doanh, nhất là Vốn đầu tư cho Tài sản cố định, đội ngũ cán bộ công nhân viên có trình độ ít, trình độ chuyên môn kỹ thuật lúc đầu còn hạn chế, phải tự cạnh tranh đi lên bằng chính khả năng của mình. Nhưng nhờ có sự mạnh dạn của Ban lãnh đạo Công ty, nhờ chủ trương đúng đắn, coi chất lượng là yếu tố hàng đầu trải qua quá trình phát triển, Công ty đã trưởng thành và củng cố được chỗ đứng vững chắc trong ngành Xây dựng cũng như trên thị trường. Thực tế cho thấy Công ty là một trong số ít các Doanh nghiệp Nhà nước đã đảm bảo sản suất kinh doanh ổn định, giá trị sản lượng, lợi nhuận và các khoản thu nộp Ngân sách Nhà nước hàng năm đều tăng trưởng. Việc làm và đời sống của cán bộ, công nhân viên trong Công ty được đảm bảo. 52
53. Chuyên Đề Thực Tập tốt nghiệp Phạm Hồng Nguyên Trong quản lý và sử dụng Vốn cố định, Công ty đã thu được những thành tựu sau: a) Công ty đã tận dụng tối đa số Vốn cố định hiện có. Ngoài số vốn Ngân sách cấp và số vốn tự bổ sung, hàng năm Công ty còn huy động thêm một lượng vốn đáng kể thuộc nguồn khác. Vốn cố định luôn có vai trò quyết định đối với sự thành bại của các Doanh nghiệp, nhất là đối với Doanh nghiệp nào có tỷ lệ Vốn cố định lớn. Mặt khác do đặc trưng của lĩnh vực Tư vấn, thiết kế Xây dựng là cần phải có một lượng Vốn cố định lớn để có thể đầu tư cho các máy móc thiết bị phục vụ thi công nhiều công trình trong cùng một thời gian nên sự thiếu về Vốn cố định để đầu tư cho các hoạt động này là điều khó tránh khỏi. Chính vì thế năm 1999 Công ty đã chú trọng huy động và đầu tư chiều sâu, mua sắm thay thế các máy móc, thiết bị hiện đại phục vụ trực tiếp cho sản suất kinh doanh với giá trị trên 2 tỷ đồng. Trong cơ cấu Vốn cố định hiện nay, một lượng Vốn đáng kể là các thiết bị kiểm soát, kiểm tra chất lượng công trình, các thiết bị văn phòng. Đây là những tài sản trực tiếp tham gia vào hoạt động sản suất kinh doanh của Công ty. b) Để đảm bảo việc tái đầu tư Tài sản cố định, Công ty còn thường xuyên thực hiện việc tính và trích khấu hao Tài sản cố định. Hàng năm Công ty tiến hành trích khấu hao đúng theo kế hoạch nhằm bổ sung vào quỹ khấu hao, tái đầu tư cho Tài sản cố định. Qua đó thực tế Hiệu quả sử dụng Vốn cố định đã tăng lên rõ rệt. Biểu số 14: Hiện trạng TSCĐ tại VNCC. Đơn vị tính 1000 đồng. Chỉ tiêu Năm 1998 Năm 1999 1. Tổng nguyên giá TSCĐ 6.438.771 8.466.477 2. Tổng giá trị hao mòn TSCĐ 2.117.420 3.235.903 3. GTCL 4.321.351 5.230.574 4. Hệ số hao mòn TSCĐ 0,33 0,38 5. Hệ số sử dụng TSCĐ 0,67 0,62 (*) Nguồn: Phòng Kế toán - Tài chính VNCC. Trong năm qua Tài sản cố định của Công ty đã được đổi mới một phần. Mặt 53