›

Đề tài Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Công ty Sông Đà 10

doc 107 trang nguyendu 4360
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Đề tài Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Công ty Sông Đà 10", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • docde_tai_mot_so_giai_phap_nang_cao_hieu_qua_su_dung_von_luu_do.doc

Nội dung text: Đề tài Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Công ty Sông Đà 10

  1. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Lêi nãi ®Çu NhiÒu nhµ ph©n tÝch tµi chÝnh ®· vÝ Vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp nh­ dßng m¸u tuÇn hoµn trong c¬ thÓ con ng­êi. Vèn l­u ®éng ®­îc vÝ nh­ vËy cã lÏ bëi sù t­¬ng ®ång vÒ tÝnh tuÇn hoµn vµ sù cÇn thiÕt cña vèn l­u ®éng ®èi víi ‘c¬ thÓ’ doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, mét doanh nghiªp muèn ho¹t ®éng th× kh«ng thÓ kh«ng cã vèn. Vèn cña doanh nghiÖp nãi chung vµ vèn l­u ®éng nãi riªng cã mÆt trong mäi kh©u ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp tõ: dù tr÷, s¶n xuÊt ®Õn l­u th«ng. Vèn l­u ®éng gióp cho doanh nghiÖp tån t¹i vµ ho¹t ®éng ®­îc tr¬n tru. Tuy nhiªn do sù vËn ®éng phøc t¹p vµ tr×nh ®é qu¶n lý tµi chÝnh cßn h¹n chÕ ë nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam, vèn l­u ®éng ch­a ®­îc qu¶n lý, sö dông cã hiÖu qu¶ dÉn ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng cao. Trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty S«ng §µ 10 em nhËn thÊy ®©y lµ mét vÊn ®Ò thùc sù næi cém vµ rÊt cÇn thiÕt ë C«ng ty, n¬i cã tû träng vèn l­u ®éng lín víi nhiÒu ho¹t ®éng s¶n xuÊt quy m« lín, phøc t¹p, vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ®ang lµ mét chñ ®Ò mµ C«ng ty rÊt quan t©m. Víi nhËn thøc nh­ vËy, b»ng nh÷ng kiÕn thøc quý b¸u vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp, vèn l­u ®éng tÝch luü ®­îc trong thêi gian häc tËp, nghiªn cøu t¹i tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n Hµ Néi, cïng thêi gian thùc tËp thiÕt thùc t¹i C«ng ty S«ng §µ 10, em ®· chän ®Ò t¹i: “Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i C«ng ty S«ng §µ 10” lµm ®Ò tµi chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp. Chuyªn ®Ò gåm cã 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I. Vèn l­u ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i C«ng ty S«ng §µ 10 Mai Thanh S¬n- 1 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  2. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Ch­¬ng III. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i C«ng ty S«ng §µ 10 Do nh÷ng h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é nhËn thøc vµ thêi gian thùc tËp, chuyªn ®Ò nµy ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ®ãng gãp tõ phÝa thÇy, c« gi¸o, c¸c anh chÞ trong phßng tµi chÝnh – kÕ to¸n C«ng ty S«ng §µ 10 ®Ó chuyªn ®Ò cã thÓ hoµn thiÖn h¬n còng nh­ gióp em hiÓu s©u h¬n vÒ ®Ò tµi mµ m×nh ®· lùa chän. Mai Thanh S¬n- 2 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  3. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Ch­¬ng I. Vèn l­u ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 1.1. Vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 1.1.1. Doanh nghiÖp vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp 1.1.1.1. Doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ mét nÒn kinh tÕ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng trong ®ã ng­êi mua vµ ng­êi b¸n t­¬ng t¸c víi nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶ vµ s¶n l­îng cña hµng ho¸ hay dÞch vô. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng chøa ®ùng 3 chñ thÓ lµ c¸c hé gia ®×nh, doanh nghiÖp vµ chÝnh phñ. Trong ®ã, Doanh nghiÖp cã mét vai trß to lín trong sù ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. “Doanh nghiÖp lµ tæ chøc kinh tÕ cã tªn riªng, cã tµi s¶n, cã trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®­îc ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m môc ®Ých thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh”1 – tøc lµ thùc hiÖn mét, mét sè hoÆc tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh ®Çu t­, tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô s¶n phÈm hoÆc cung øng dÞch vô trªn thÞ tr­êng nh»m môc ®Ých sinh lîi. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cña n­íc ta ®ang x©y dùng lµ mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. §©y lµ mét nÒn kinh tÕ víi nhiÒu thµnh phÇn, trong ®ã thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh – doanh nghiÖp Nhµ n­íc – gi÷ vai trß chñ ®¹o. “Doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ tæ chøc kinh tÕ do Nhµ n­íc ®Çu t­ vèn, thµnh lËp vµ tæ chøc qu¶n lý, ho¹t ®éng kinh doanh hoÆc ho¹t ®éng c«ng Ých nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ – x· héi do Nhµ n­íc giao”.2 Nh­ vËy ta thÊy, cã thÓ ph©n c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµm hai lo¹i: doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh vµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng c«ng Ých, khi nghiªn cøu vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp chóng ta tËp trung vµo hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh víi môc tiªu thèng nhÊt lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. 1 LuËt doanh nghiÖp – ngµy12 th¸ng 6 n¨m 1999 2 LuËt doanh nghiÖp nhµ n­íc – ngµy 20 th¸ng 4 n¨m 1995 Mai Thanh S¬n- 3 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  4. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Doanh nghiÖp cã thÓ ®­îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau. Theo h×nh thøc tæ chøc cã: doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH, doanh nghiÖp Nhµ n­íc, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Ph©n lo¹i doanh nghiÖp theo chñ thÓ kinh doanh cã: kinh doanh c¸ thÓ; kinh doanh gãp vèn; c«ng ty. Dùa vµo tÝnh chÊt cña lÜnh vùc ho¹t ®éng, cã doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ doanh nghiÖp th­¬ng m¹i Sù ph©n chia c¸c doanh nghiÖp theo c¸c tiªu thøc nãi trªn nh»m tiÖn cho viÖc qu¶n lý vµ nghiªn cøu tuy nhiªn chóng ®Òu mang tÝnh t­¬ng ®èi khi trong mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn h×nh thøc, ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp lµ rÊt ®a d¹ng, phøc t¹p. 1.1.1.2. Ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Bao quanh doanh nghiÖp lµ mét m«i tr­êng kinh tÕ – x· héi phøc t¹p vµ lu«n biÕn ®éng. §Ó ®¹t ®­îc møc lîi nhuËn mong muèn, doanh nghiÖp lu«n ph¶i ®­a ra hµng lo¹i c¸c quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, mäi quyÕt ®Þnh ®Òu ph¶i g¾n kÕt víi m«i tr­êng xung quanh. Doanh nghiÖp ph¶i gi¶i quyÕt tõ kh©u nghiªn cøu nhu cÇu thÞ tr­êng; x¸c ®Þnh n¨ng lùc b¶n th©n; x¸c ®Þnh c¸c mÆt hµng mµ m×nh s¶n xuÊt vµ cung øng; c¸ch thøc s¶n xuÊt, ph­¬ng thøc cung øng sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt D­íi gãc ®é cña nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh, ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp, mét doanh nghiÖp lu«n ph¶i ®èi mÆt víi 3 nhãm quyÕt ®Þnh: - QuyÕt ®Þnh ®Çu t­; - QuyÕt ®Þnh tµi trî; - QuyÕt ®Þnh ho¹t ®éng hµng ngµy. Nãi mét c¸ch kh¸c, qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ gi¶i quyÕt mét tËp hîp ®a d¹ng vµ phøc t¹p c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh dµi h¹n vµ ng¾n h¹n. C¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh dµi h¹n nh­ lËp ng©n s¸ch vèn, lùa chän cÊu tróc vèn lµ nh÷ng quyÕt ®Þnh th­êng liªn quan ®Õn nh÷ng tµi s¶n hay nh÷ng kho¶n nî dµi h¹n, c¸c quyÕt ®Þnh nµy kh«ng thÓ thay ®æi mét c¸ch dÔ dµng vµ do ®ã chóng cã kh¶ n¨ng lµm cho doanh nghiÖp ph¶i theo ®uæi mét ®­êng h­íng ho¹t ®éng riªng biÖt trong nhiÒu n¨m. C¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh ng¾n h¹n th­êng liªn Mai Thanh S¬n- 4 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  5. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp quan ®Õn nh÷ng tµi s¶n hay nh÷ng kho¶n nî ng¾n h¹n vµ th­êng th× nh÷ng quyÕt ®Þnh nµy ®­îc thay ®æi dÔ dµng. Trong thùc tÕ, gi¸ trÞ c¸c tµi s¶n l­u ®éng chiÕm mét tû träng lín trong tæng gi¸ trÞ doanh nghiÖp vµ cã mét vÞ trÝ quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc c¸c c¬ héi ®Çu t­ cã gi¸ trÞ, t×m ®­îc chÝnh x¸c tû lÖ nî tèi ­u, theo ®uæi mét chÝnh s¸ch cæ tøc hoµn h¶o nh­ng vÉn thÊt b¹i v× kh«ng ai quan t©m ®Õn viÖc huy ®éng tiÒn mÆt ®Ó thanh to¸n c¸c ho¸ ®¬n trong n¨m Do vËy, chuyªn ®Ò nµy ®i s©u vµo nghiªn cøu vèn l­u ®éng vµ viÖc n©ng cao hiÖu sö dông vèn l­u ®éng trong doanh nghiÖp. §Ó cã thÓ hiÓu s©u vÒ vèn l­u ®éng tr­íc tiªn chóng ta cÇn cã c¸i nh×n kh¸i l­îc vÒ vèn, mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.1.2. Vèn cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 1.1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ vèn Theo quan ®iÓm cña K.Marx, vèn lµ t­ b¶n, mµ t­ b¶n ®­îc hiÓu lµ gi¸ trÞ mang l¹i gi¸ trÞ thÆng d­. Nh­ vËy, hiÓu mét c¸ch th«ng th­êng, vèn lµ toµn bé gi¸ trÞ vËt chÊt ®­îc doanh nghiÖp ®Çu t­ ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn cã thÓ lµ toµn bé cña c¶i vËt chÊt do con ng­êi t¹o ra vµ tÝch luü ®­îc qua thêi gian s¶n xuÊt kinh doanh còng cã thÓ lµ nh÷ng cña c¶i mµ thiªn nhiªn ban cho nh­ ®Êt ®ai, kho¸ng s¶n Víi sù ph¸t triÓn vò b·o cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c ngµnh nghÒ míi liªn tôc ra ®êi, quan niÖm vÒ vèn còng ngµy cµng ®­îc më réng. Bªn c¹nh vèn h÷u h×nh, dÔ dµng ®­îc nhËn biÕt, cßn tån t¹i vµ ®­îc thõa nhËn lµ vèn v« h×nh nh­: c¸c s¸ng chÕ ph¸t minh, nh·n hiÖu th­¬ng m¹i, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, vÞ trÝ ®Æt trô së cña doanh nghiÖp Theo c¸ch hiÓu réng h¬n, ng­êi lao ®éng còng ®­îc rÊt nhiÒu doanh nghiÖp coi lµ mét trong nh÷ng nguån vèn quan träng. Cã thÓ thÊy, vèn tån t¹i trong mäi giai ®o¹n s¶n xuÊt kinh doanh, tõ dù tr÷; s¶n xuÊt ®Õn l­u th«ng; doanh nghiÖp cÇn vèn ®Ó ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n; Mai Thanh S¬n- 5 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  6. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp cÇn vèn ®Ó duy tr× s¶n xuÊt vµ ®Ó ®Çu t­ n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt QuyÕt ®Þnh tµi trî, do ®ã, lµ mét trong 3 nhãm quyÕt ®Þnh quan träng cña tµi chÝnh doanh nghiÖp vµ cã ¶nh h­ëng s©u s¾c têi môc tiªu cuèi cïng cña doanh nghiÖp – tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp. 1.1.2.2. §Æc ®iÓm vµ ph©n lo¹i vèn  §Æc ®iÓm cña vèn Vèn lµ gi¸ trÞ toµn bé tµi s¶n h÷u h×nh (nhµ x­ëng, m¸y mãc thiÕt bÞ ), tµi s¶n v« h×nh (s¸ng chÕ, ph¸t minh, nh·n hiÖu th­¬ng m¹i ) mµ doanh nghiÖp ®Çu t­ vµ tÝch luü ®­îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh»m t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­. Vèn tån t¹i trong mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®­îc chuyÓn ho¸ tõ d¹ng nµy sang d¹ng kia: tõ nguyªn, nhiªn vËt liÖu ®Çu vµo ®Õn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt dë dang, b¸n thµnh phÈm vµ cuèi cïng chuyÓn ho¸ thµnh thµnh phÈm ræi chuyÓn vÒ h×nh th¸i tiÒn tÖ. Vèn lu«n g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u, viÖc nhËn ®Þnh râ vµ ho¹ch ®Þnh c¬ cÊu nî – vèn chñ së h÷u lu«n lµ mét néi dung quan träng vµ phøc t¹p trong qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, vèn cßn ®­îc coi lµ mét hµng ho¸ ®Æc biÖt do cã sù t¸c b¹ch gi÷a quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông. Do ®ã, viÖc huy ®éng vèn b»ng nhiÒu con ®­êng: ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu; tÝn dông th­¬ng m¹i; vay ng©n hµng ®ang ®­îc c¸c doanh nghiÖp rÊt quan t©m vµ ®­îc vËn dông linh ho¹t. Do sù t¸ch b¹ch gi÷a quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông, sù lu©n chuyÓn phøc t¹p cña vèn nªn yªu cÇu qu¶n lý vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ tr¸nh l·ng phÝ thÊt tho¸t ®­îc ®Æt lªn cao.  Ph©n lo¹i vèn Tuú theo tõng tiªu thøc kh¸c nhau, vèn cña doanh nghiÖp ®­îc ph©n lo¹i nh­ sau: Mai Thanh S¬n- 6 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  7. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Theo h×nh th¸i tµi s¶n, vèn cña doanh nghiÖp gåm 2 bé phËn chÝnh: Vèn l­u ®éng vµ vèn cè ®Þnh. Vèn l­u ®éng lµ toµn bé gi¸ trÞ cña tµi s¶n l­u ®éng, vèn cè ®Þnh lµ toµn bé gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh. Theo nguån h×nh thµnh, vèn cña doanh nghiÖp ®­îc h×nh thµnh tõ hai nguån chÝnh: Vèn chñ së h÷u vµ Nî. 1.1.3. Vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 1.1.3.1. Kh¸i niÖm vÒ vèn l­u ®éng §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, ngoµi c¸c yÕu tè con ng­êi lao ®éng, t­ liÖu lao ®éng cßn ph¶i cã ®èi t­îng lao ®éng. Trong c¸c doanh nghiÖp ®èi t­îng lao ®éng bao gåm 2 bé phËn: Mét bé phËn lµ nh÷ng nguyªn, nhiªn vËt liÖu, phô tïng thay thÕ ®ang dù tr÷ chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc tiÕn hµnh nhÞp nhµng, liªn tôc; bé phËn cßn l¹i lµ nh÷ng nguyªn vËt liÖu ®ang ®­îc chÕ biÕn trªn d©y truyÒn s¶n xuÊt (s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm). Hai bé phËn nµy biÓu hiÖn d­íi h×nh th¸i vËt chÊt gäi lµ tµi s¶n l­u ®éng cña doanh nghiÖp trong dù tr÷ vµ s¶n xuÊt. Th«ng qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, khi kÕt thóc mét chu kú s¶n xuÊt th× toµn bé t­ liÖu lao ®éng ®· chuyÓn ho¸ thµnh thµnh phÈm. Sau khi kiÓm tra, kiÓm nghiÖm chÊt l­îng thµnh phÈm ®­îc nhËp kho chê tiªu thô. MÆt kh¸c ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm doanh nghiÖp cßn cÇn mét sè tiÒn mÆt tr¶ l­¬ng c«ng nh©n vµ c¸c kho¶n ph¶i thu ph¶i tr¶ kh¸c Toµn bé thµnh phÈm chê tiªu thô vµ tiÒn ®Ó phôc vô cho tiªu thô s¶n phÈm ®­îc gäi lµ tµi s¶n l­u ®éng trong l­u th«ng. Nh­ vËy xÐt vÒ vËt chÊt, ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc tiÕn hµnh liªn tôc, ngoµi tµi s¶n cè ®Þnh doanh nghiÖp cßn cÇn ph¶i cã tµi s¶n l­u ®éng trong dù tr÷, trong s¶n xuÊt vµ trong l­u th«ng. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ - tiÒn tÖ, ®Ó h×nh thµnh c¸c tµi s¶n l­u ®éng nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i bá ra mét sè vèn ®Çu t­ ban ®Çu nhÊt ®Þnh. V× vËy cã thÓ nãi: Vèn l­u ®éng cña Mai Thanh S¬n- 7 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  8. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp doanh nghiÖp lµ sè vèn tiÒn tÖ øng tr­íc ®Ó ®Çu t­, mua s¾m tµi s¶n l­u ®éng trong doanh nghiÖp. Vèn l­u ®éng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n l­u ®éng nªn ®Æc ®iÓm vËn ®éng cña vèn l­u ®éng chÞu sù chi phèi bëi nh÷ng ®Æc ®iÓm cña tµi s¶n l­u ®éng. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vèn l­u ®éng kh«ng ngõng vËn ®éng qua c¸c giai ®o¹n cña chu kú kinh doanh: dù tr÷ s¶n xuÊt, s¶n xuÊt vµ l­u th«ng. Qu¸ tr×nh nµy ®­îc diÔn ra liªn tôc vµ th­êng xuyªn lÆp l¹i theo chu kú vµ ®­îc gäi lµ qu¸ tr×nh tuÇn hoµn, chu chuyÓn cña vèn l­u ®éng. Qua mçi giai ®o¹n cña chu kú kinh doanh, vèn l­u ®éng l¹i thay ®æi h×nh th¸i biÓu hiÖn: tõ h×nh th¸i vèn tiÒn tÖ ban ®Çu chuyÓn sang h×nh th¸i vèn vËt t­ hµng ho¸ dù tr÷ vµ vèn s¶n xuÊt, råi cuèi cïng l¹i trë vÒ h×nh th¸i vèn tiÒn tÖ. T­¬ng øng víi mét chu kú kinh doanh th× vèn l­u ®éng còng hoµn thµnh mét vßng chu chuyÓn. Vèn b»ng tiÒn Mua vËt t­ Vèn dù tr÷ s¶n S¶n xuÊt Vèn trong s¶n hµng ho¸ xuÊt s¶n phÈm xuÊt Tiªu thô s¶n phÈm 1.1.3.2. §Æc ®iÓm vµ ph©n biÖt vèn l­u ®éng víi vèn cè ®Þnh  Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña vèn l­u ®éng Vèn l­u ®éng lu©n chuyÓn víi tèc ®é nhanh. Vèn l­u ®éng hoµn thµnh mét vßng tuÇn hoµn sau khi kÕt thóc mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn l­u ®éng trong doanh nghiÖp lu«n thay ®æi h×nh th¸i biÓu hiÖn trong qu¸ tr×nh tuÇn hoµn lu©n chuyÓn. Vèn l­u ®éng chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt mµ kh«ng gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu, gi¸ trÞ cña nã ®­îc chuyÓn dÞch toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm. Mai Thanh S¬n- 8 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  9. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Vèn l­u ®éng vËn ®éng theo mét vßng tuÇn hoµn, tõ h×nh th¸i nµy sang h×nh th¸i kh¸c råi trë vÒ h×nh th¸i ban ®Çu víi mét gi¸ trÞ lín h¬n gi¸ trÞ ban ®Çu. Chu kú vËn ®éng cña vèn l­u ®éng lµ c¬ së quan träng ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp.  Ph©n biÖt vèn l­u ®éng víi vèn cè ®Þnh Vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n cè ®Þnh. §Æc ®iÓm kh¸c biÖt lín nhÊt gi÷a vèn l­u ®éng vµ vèn cè ®Þnh lµ vèn cè ®Þnh chØ chuyÓn dÇn gi¸ trÞ cña nã vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm theo møc khÊu hao trong khi gi¸ trÞ vèn l­u ®éng ®­îc chuyÓn dÞch toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm. Do ®Æc ®iÓm vËn ®éng, sè vßng quay cña vèn l­u ®éng lín h¬n rÊt nhiÒu so víi vèn cè ®Þnh. 1.1.3.3. Ph©n lo¹i vèn l­u ®éng §Ó qu¶n lý, sö dông vèn l­u ®éng cã hiÖu qu¶ cÇn ph¶i ph©n lo¹i vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý. 1.1.3.3.1. C¨n cø vai trß cña vèn l­u ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp ®­îc ph©n thµnh 3 lo¹i: (1)Vèn l­u ®éng trong kh©u dù tr÷ Bao gåm c¸c kho¶n vèn sau: - Vèn nguyªn vËt liÖu chÝnh: Lµ gi¸ trÞ c¸c lo¹i vËt t­ dïng dù tr÷ s¶n xuÊt mµ khi tham gia vµo s¶n xuÊt chóng cÊu thµnh thùc thÓ cña s¶n phÈm. - Vèn vËt liÖu phô: Lµ gi¸ trÞ c¸c lo¹i vËt t­ dù tr÷ dïng trong s¶n xuÊt. C¸c lo¹i vËt t­ nµy kh«ng cÊu thµnh thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm mµ nã kÕt hîp víi nguyªn vËt liÖu chÝnh lµm thay ®æi mµu s¾c, mïi vÞ, h×nh Mai Thanh S¬n- 9 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  10. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp d¸ng bªn ngoµi cña s¶n phÈm hoÆc t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm thùc hiÖn ®­îc b×nh th­êng, thuËn lîi. - Vèn nhiªn liÖu: Lµ gi¸ trÞ c¸c lo¹i nhiªn liÖu dù tr÷ dïng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - Vèn phô tïng thay thÕ: Lµ gi¸ trÞ c¸c lo¹i vËt t­ dïng ®Ó thay thÕ, söa ch÷a c¸c tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - Vèn vËt liÖu ®ãng gãi: Lµ gi¸ trÞ cña c¸c vËt t­ mµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nã cÊu thµnh bao b× b¶o qu¶n s¶n phÈm. - Vèn c«ng cô, dông cô: Lµ gi¸ trÞ c¸c c«ng cô, dông cô kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lµ tµi s¶n cè ®Þnh, dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Lo¹i vèn nµy cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh liªn tôc. (2) Vèn l­u ®éng trong kh©u s¶n xuÊt Bao gåm c¸c kho¶n vèn: - Vèn s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o: Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®· bá ra cho c¸c lo¹i s¶n phÈm ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - Vèn b¸n thµnh phÈm tù chÕ: §©y lµ phÇn vèn l­u ®éng ph¶n ¸nh gi¸ trÞ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh bá ra khi s¶n xuÊt s¶n phÈm ®· tr¶i qua nh÷ng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh nh­ng ch­a hoµn thµnh s¶n phÈm cuèi cïng (thµnh phÈm). - Vèn chi phÝ tr¶ tr­íc: Lµ c¸c chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh nh­ng cã t¸c dông cho nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nªn ch­a thÓ tÝnh hÕt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm trong kú nµy mµ cßn ®­îc tÝnh dÇn vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm cña mét sè kú tiÕp theo nh­: chi phÝ nghiªn cøu thÝ nghiÖm, c¶i tiÕn kü thuËt, chi phÝ x©y dùng, l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh t¹m thêi, chi phÝ vÒ v¸n khu«n, giµn gi¸o ph¶i l¾p dïng trong x©y dùng c¬ b¶n Mai Thanh S¬n- 10 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  11. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Lo¹i vèn nµy ®­îc dïng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña c¸c bé phËn s¶n xuÊt trong d©y truyÒn c«ng nghÖ ®­îc liªn tôc, hîp lý. (3) Vèn l­u ®éng trong kh©u l­u th«ng Lo¹i nµy bao gåm c¸c kho¶n vèn: - Vèn thµnh phÈm: Lµ gi¸ trÞ nh÷ng s¶n phÈm ®· ®­îc s¶n xuÊt xong, ®¹t tiªu chuÈn kü thuËt vµ ®· ®­îc nhËp kho. - Vèn b»ng tiÒn: Bao gåm tiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn göi ng©n hµng vµ tiÒn ®ang chuyÓn. TiÒn lµ mét lo¹i tµi s¶n cña doanh nghiÖp mµ cã thÓ dÔ dµng chuyÓn ®æi thµnh c¸c lo¹i tµi s¶n kh¸c hoÆc ®Ó tr¶ nî. Do vËy, trong ho¹t ®éng kinh doanh ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i cã mét l­îng tiÒn nhÊt ®Þnh. - C¸c kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n: §Çu t­ chøng kho¸n ng¾n h¹n, cho vay ng¾n h¹n §©y lµ nh÷ng kho¶n ®Çu t­ nh»m mét mÆt ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n (do tÝnh thanh kho¶n cña c¸c tµi s¶n tµi chÝnh ng¾n h¹n ®­îc ®Çu t­), mÆt kh¸c tËn dông kh¶ n¨ng sinh lêi cña c¸c tµi s¶n tµi chÝnh ng¾n h¹n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. - C¸c kho¶n vèn trong thanh to¸n: c¸c kho¶n ph¶i thu, c¸c kho¶n t¹m øng Chñ yÕu trong kho¶n môc vèn nµy lµ c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng, thÓ hiÖn sè tiÒn mµ kh¸ch hµng nî doanh nghiÖp ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh b¸n hµng ho¸, dÞch vô d­íi h×nh thøc b¸n tr­íc, tr¶ sau. Kho¶n môc vèn nµy liªn quan chÆt chÏ ®Õn chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i cña doanh nghiÖp, mét trong nh÷ng chiÕn l­îc quan träng cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Ngoµi ra, trong mét sè tr­êng hîp mua s¾m vËt t­, hµng ho¸ doanh nghiÖp cßn ph¶i øng tr­íc tiÒn cho ng­êi cung cÊp tõ ®ã h×nh thµnh kho¶n t¹m øng. Lo¹i vèn nµy dïng ®Ó dù tr÷ s¶n phÈm, b¶o ®¶m cho tiªu thô th­êng xuyªn, ®Òu ®Æn theo nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Mai Thanh S¬n- 11 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  12. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ViÖc ph©n lo¹i vèn l­u ®éng theo ph­¬ng ph¸p nµy gióp cho viÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ph©n bæ cña vèn l­u ®éng trong tõng kh©u cña qu¸ tr×nh chu chuyÓn vèn l­u ®éng. Th«ng qua ®ã, nhµ qu¶n lý sÏ cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp nh»m t¹o ra mét kÕt cÊu vèn l­u ®éng hîp lý, t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. 1.1.3.3.2. Theo c¸c h×nh th¸i biÓu hiÖn (1)TiÒn vµ c¸c tµi s¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn - Vèn b»ng tiÒn - C¸c tµi s¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn: Gåm c¸c kho¶n ®Çu t­ tµi chÝnh ng¾n h¹n. ViÖc t¸ch riªng kho¶n môc nµy gióp cho doanh nghiÖp dÔ dµng theo dâi kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh cña m×nh ®ång thêi cã nh÷ng biÖn ph¸p linh ho¹t ®Ó võa ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n võa n©ng cao kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn l­u ®éng. (2)C¸c kho¶n ph¶i thu Nghiªn cøu c¸c kho¶n ph¶i thu gióp doanh nghiÖp n¾m b¾t chÆt chÏ vµ ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i hîp lý, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng, n©ng cao doanh sè b¸n còng nh­ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. (3)Hµng tån kho Lµ c¸c kho¶n vèn l­u ®éng cã h×nh th¸i biÓu hiÖn b»ng hiÖn vËt cô thÓ bao gåm: Vèn nguyªn, nhiªn vËt liÖu - Vèn nguyªn vËt liÖu chÝnh - Vèn vËt liÖu phô - Vèn nhiªn liÖu C«ng cô, dông cô trong kho Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Mai Thanh S¬n- 12 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  13. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Thµnh phÈm tån kho Hµng göi b¸n Hµng mua ®ang ®i trªn ®­êng §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, hµng tån kho cã vai trß nh­ mét tÊm ®Öm an toµn gi÷a c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau trong chu kú kinh doanh nh­ dù tr÷ - s¶n xuÊt – l­u th«ng khi mµ gi÷a c¸c giai ®o¹n nµy c¸c ho¹t ®éng kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®­îc diÔn ra ®ång bé. Hµng tån kho mang l¹i cho bé phËn s¶n xuÊt vµ bé phËn marketing cña mét doanh nghiÖp sù linh ho¹t trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh­ lùa chän thêi ®iÓm mua nguyªn vËt liÖu, lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ tiªu thô. Ngoµi ra hµng tån kho gióp cho doanh nghiÖp tù b¶o vÖ tr­íc nh÷ng biÕn ®éng còng nh­ sù kh«ng ch¾c ch¾n vÒ nhu cÇu ®èi víi c¸c s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. (4)Tµi s¶n l­u ®éng kh¸c T¹m øng Chi phÝ tr¶ tr­íc Chi phÝ chê kÕt chuyÓn C¸c kho¶n thÓ chÊp, ký quü, ký c­îc ng¾n h¹n 1.1.3.3.3. Theo nguån h×nh thµnh cña vèn l­u ®éng Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, vèn l­u ®éng ®­îc chia lµm 2 lo¹i: (1)Nguån vèn chñ së h÷u Lµ nguån vèn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp, doanh nghiÖp cã ®Çy ®ñ c¸c quyÒn chiÕm h÷u, quyÒn sö dông, quyÒn chi phèi vµ ®Þnh ®o¹t. Tuú theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau mµ vèn chñ së h÷u cã néi dung cô thÓ riªng: Sè vèn l­u ®éng ®­îc ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp hoÆc cã nguån gèc tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc (®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc); sè vèn do c¸c thµnh viªn (®èi víi lo¹i h×nh doanh nghiÖp c«ng ty) hoÆc do chñ doanh nghiÖp t­ nh©n bá ra; sè vèn l­u ®éng t¨ng thªm tõ lîi Mai Thanh S¬n- 13 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  14. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nhËn bæ sung; sè vèn gãp tõ liªn doanh liªn kÕt; sè vèn l­u ®éng huy ®éng ®­îc qua ph¸t hµnh cæ phiÕu. (2)Nî ph¶i tr¶ - Nguån vèn ®i vay: Lµ c¸c kho¶n vèn l­u ®éng ®­îc h×nh thµnh tõ vèn vay c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i hoÆc c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c; vèn th«ng qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu. - Nguån vèn trong thanh to¸n: §ã lµ c¸c kho¶n nî kh¸ch hµng, doanh nghiÖp kh¸c trong qu¸ tr×nh thanh to¸n. ViÖc ph©n lo¹i nµy gióp cho ta cã thÓ thÊy ®­îc kÕt cÊu c¸c nguån h×nh thµnh nªn vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. Tõ ®ã, doanh nghiÖp cã thÓ chñ ®éng vµ ®­a ra c¸c biÖn ph¸p huy ®éng, qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng hiÖu qu¶ h¬n. 1.1.3.4. KÕt cÊu vèn l­u ®éng vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn kÕt cÊu vèn l­u ®éng KÕt cÊu vèn l­u ®éng lµ quan hÖ tû lÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn vèn l­u ®éng chiÕm trong tæng sè vèn l­u ®éng t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. ViÖc nghiªn cøu kÕt cÊu vèn l­u ®éng sÏ gióp ta thÊy ®­îc t×nh h×nh ph©n bæ vèn l­u ®éng vµ tû träng mçi kho¶n vèn trong c¸c giai ®o¹n lu©n chuyÓn ®Ó x¸c ®Þnh träng ®iÓm qu¶n lý vèn l­u ®éng vµ t×m mäi biÖn ph¸p tèi ­u ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®ång trong tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ. ë c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau th× kÕt cÊu vèn l­u ®éng còng kh«ng gièng nhau. Th«ng qua ph©n tÝch kÕt cÊu vèn l­u ®éng theo c¸c tiªu thøc ph©n lo¹i kh¸c nhau sÏ gióp cho doanh nghiÖp hiÓu râ h¬n nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng vÒ sè vèn l­u ®éng mµ m×nh ®ang qu¶n lý vµ sö dông. MÆt kh¸c, th«ng qua viÖc thay ®æi kÕt cÊu vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp qua c¸c thêi kú kh¸c nhau cã thÓ thÊy ®­îc nh÷ng biÕn ®æi tÝch cùc hoÆc h¹n chÕ vÒ mÆt chÊt l­îng trong c«ng t¸c qu¶n lý, sö dông vèn l­u ®éng cña tõng doanh nghiÖp. Cã nhiÒu nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn kÕt cÊu cña vèn l­u ®éng, tuy nhiªn cã thÓ chia lµm 3 nhãm nh©n tè chñ yÕu sau ®©y: Mai Thanh S¬n- 14 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  15. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp - C¸c nh©n tè vÒ s¶n xuÊt: ®Æc ®iÓm kü thuËt, c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp; møc ®é phøc t¹p cña s¶n phÈm chÕ t¹o; ®é dµi cña chu kú s¶n xuÊt; tr×nh ®é tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - C¸c nh©n tè vÒ mÆt cung tiªu nh­: Kho¶ng c¸ch gi÷a doanh nghiÖp víi n¬i cung cÊp; kh¶ n¨ng cung cÊp cña thÞ tr­êng; kú h¹n giao hµng vµ khèi l­îng vËt t­ ®­îc cung cÊp mçi lÇn giao hµng; ®Æc ®iÓm thêi vô cña chñng lo¹i vËt t­ cung cÊp - C¸c nh©n tè vÒ mÆt thanh to¸n: Ph­¬ng thøc thanh to¸n ®­îc lùa chän theo c¸c hîp ®ång b¸n hµng; thñ tôc thanh to¸n; viÖc chÊp hµnh kû luËt thanh to¸n 1.2. HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng 1.2.1. Kh¸i niÖm HiÖu qu¶ lµ mét kh¸i niÖm lu«n ®­îc ®Ò cËp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng: c¸c doanh nghiÖp lu«n h­íng tíi hiÖu qu¶ kinh tÕ; chÝnh phñ nç lùc ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi. Theo nghÜa chung nhÊt, hiÖu qu¶ lµ mét kh¸i niÖm ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông c¸c yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó tham gia vµo mét ho¹t ®éng nµo ®ã víi nh÷ng môc ®Ých x¸c ®Þnh do con ng­êi ®Æt ra. Nh­ vËy, cã thÓ hiÓu hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ®¸nh gi¸ tr×nh ®é sö dông c¸c nguån vËt lùc cña doanh nghiÖp ®Ó ®¹t kÕt qu¶ cao nhÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh víi tæng chi phÝ thÊp nhÊt. Nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn, vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp ®­îc sö dông cho c¸c qu¸ tr×nh dù tr÷, s¶n xuÊt vµ l­u th«ng. Qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn l­u ®éng b¾t ®Çu tõ viÖc dïng tiÒn tÖ mua s¾m vËt t­ dù tr÷ cho s¶n xuÊt, tiÕn hµnh s¶n xuÊt vµ khi s¶n xuÊt xong doanh nghiÖp tæ chøc tiªu thô ®Ó thu vÒ mét sè vèn d­íi h×nh th¸i tiÒn tÖ ban ®Çu víi gi¸ trÞ t¨ng thªm. Mçi lÇn vËn ®éng nh­ vËy ®­îc gäi lµ mét vßng lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng. Doanh nghiÖp sö dông vèn ®ã cµng cã hiÖu qu¶ bao nhiªu th× cµng cã thÓ s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm nhiÒu bÊy nhiªu. V× lîi Ých kinh doanh ®ßi hái c¸c doanh Mai Thanh S¬n- 15 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  16. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nghiÖp ph¶i sö dông hîp lý, hiÖu qu¶ h¬n tõng ®ång vèn l­u ®éng lµm cho mçi ®ång vèn l­u ®éng hµng n¨m cã thÓ mua s¾m nguyªn, nhiªn vËt liÖu nhiÒu h¬n, s¶n xuÊt ra s¶n phÈm vµ tiªu thô ®­îc nhiÒu h¬n. Nh÷ng ®iÒu ®ã còng ®ång nghÜa víi viÖc doanh nghiÖp n©ng cao tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng (sè vßng quay vèn l­u ®éng trong mét n¨m). §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng chóng ta cã thÓ sö dông nhiÒu chØ tiªu kh¸c nhau nh­ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng lµ chØ tiªu c¬ b¶n vµ tæng hîp nhÊt ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. 1.2.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng 1.2.2.1. Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng lµ mét chØ tiªu tæng hîp ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng nhanh hay chËm nãi lªn t×nh h×nh tæ chøc c¸c mÆt: mua s¾m, dù tr÷ s¶n xuÊt, tiªu thô cña doanh nghiÖp cã hîp lý hay kh«ng, c¸c kho¶n vËt t­ dù tr÷ sö dông tèt hay kh«ng, c¸c kho¶n phÝ tæn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt – kinh doanh cao hay thÊp Th«ng qua ph©n tÝch chØ tiªu tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng cã thÓ gióp cho doanh nghiÖp ®Èy nhanh ®­îc tèc ®é lu©n chuyÓn, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. (1)Vßng quay vèn l­u ®éng trong kú (Lkú) Mkyø Lkyø VLÑBQkyø Trong ®ã: .M kú: Tæng møc lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng trong kú. Trong n¨m, tæng møc lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng ®­îc x¸c ®Þnh b»ng doanh thu thuÇn cña doanh nghiÖp. Ta cã: Mai Thanh S¬n- 16 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  17. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Doanh thu thuaàn L kyø Voán löu ñoäng bình quaân trong kyø §©y lµ chØ tiªu nãi lªn sè lÇn quay (vßng quay) cña vèn l­u ®éng trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th­êng lµ mét n¨m), chØ tiªu nµy ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trªn mèi quan hÖ so s¸nh gi÷a kÕt qu¶ s¶n xuÊt (tæng doanh thu thuÇn) vµ sè vèn l­u ®éng b×nh qu©n bá ra trong kú. Sè vßng quay vèn l­u ®éng trong kú cµng cao th× cµng tèt. Trong ®ã: - Vèn l­u ®éng b×nh qu©n trong kú (VL§BQkú) ®­îc tÝnh nh­ sau: VLÑ VLÑ VLÑBQ ñaàu kyø cuoái kyø kyø 2 - Vèn l­u ®éng b×nh qu©n n¨m: VLÑñaàu thaùng1 VLÑcuoái thaùng12 VLÑñaàu thaùng 2 VLÑñaàu thaùng12 VLÑBQ 2 2 naêm 12 §Ó ®¬n gi¶n trong tÝnh to¸n ta sö dông c«ng thøc tÝnh VL§BQ gÇn ®óng: VLÑ VLÑ VLÑBQ ñaàu naêm cuoái naêm naêm 2 (2)Thêi gian lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng (K) VLÑBQ N N K kyø kyø hay K kyø M kyø L kyø Trong ®ã: .N kú: Sè ngµy ­íc tÝnh trong kú ph©n tÝch (mét n¨m lµ 360 ngµy, mét quý lµ 90 ngµy, mét th¸ng lµ 30 ngµy). ChØ tiªu nµy nãi lªn ®é dµi b×nh qu©n cña mét lÇn lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng hay sè ngµy b×nh qu©n cÇn thiÕt ®Ó vèn l­u ®éng thùc hiÖn mét vßng quay trong kú. Ng­îc víi chØ tiªu sè vßng quay vèn l­u ®éng trong kú, thêi gian lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng cµng ng¾n chøng tá vèn l­u ®éng cµng ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶. Mai Thanh S¬n- 17 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  18. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp §Ó ®¸nh gi¸, so s¸nh gi÷a kú nµy víi kú tr­íc, trong h¹ch to¸n néi bé cña doanh nghiÖp cßn sö dông chØ tiªu tèc ®é lu©n chuyÓn cña c¸c bé phËn (dù tr÷, s¶n xuÊt vµ l­u th«ng) cña vèn l­u ®éng. Tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng trong dù tr÷ - Vßng quay cña vèn l­u ®éng trong dù tr÷ Mdt Ldt VLÑBQdt - Thêi gian lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng trong dù tr÷ VLÑBQdt 360 Kdt Mdt Tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng trong s¶n xuÊt - Vßng quay cña vèn l­u ®éng trong s¶n xuÊt Msx Lsx VLÑBQsx - Thêi gian lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng trong kh©u s¶n xuÊt VLÑBQsx 360 Ksx Msx Tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng trong l­u th«ng - Vßng quay cña vèn l­u ®éng trong l­u th«ng Mlt Llt VLÑBQlt - Thêi gian lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng trong kh©u l­u th«ng VLÑBQlt 360 Klt Mlt Trong ®ã: Mai Thanh S¬n- 18 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  19. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp .L dt, Lsx, Llt: Sè lÇn lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng trong kh©u dù tr÷, s¶n xuÊt vµ l­u th«ng trong n¨m. .K dt, Ksx, Klt: Sè ngµy lu©n chuyÓn b×nh qu©n cña vèn l­u ®éng ë kh©u dù tr÷, s¶n xuÊt vµ l­u th«ng trong n¨m. . VL§BQdt, VL§BQsx, VL§BQlt: Vèn l­u ®éng b×nh qu©n ë kh©u dù tr÷, s¶n xuÊt vµ l­u th«ng. .M dt, Msx, Mlt: Møc lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng dïng ®Ó tÝnh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng trong kh©u dù tr÷, s¶n xuÊt vµ l­u th«ng. Khi tÝnh hiÖu suÊt lu©n chuyÓn cña tõng bé phËn vèn l­u ®éng cÇn ph¶i dùa theo ®Æc ®iÓm lu©n chuyÓn vèn cña mçi kh©u ®Ó x¸c ®Þnh møc lu©n chuyÓn cho tõng bé phËn vèn. ë kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt, mçi khi nguyªn, vËt liÖu ®­îc ®­a vµo s¶n xuÊt th× vèn l­u ®éng hoµn thµnh giai ®o¹n tuÇn hoµn cña nã. V× vËy møc lu©n chuyÓn ®Ó tÝnh hiÖu suÊt bé phËn vèn ë ®©y lµ tæng sè phÝ tæn tiªu hao vÒ nguyªn, vËt liÖu trong kú. T­¬ng tù nh­ vËy, møc lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng dïng ®Ó tÝnh tèc ®é lu©n chuyÓn bé phËn vèn l­u ®éng s¶n xuÊt lµ tång gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho (gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm), møc lu©n chuyÓn cña bé ph©n vèn l­u ®éng l­u th«ng lµ tæng gi¸ thµnh tiªu thô s¶n phÈm. 1.2.2.2. Møc tiÕt kiÖm vèn do t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng Møc tiÕt kiÖm vèn lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh sè vèn l­u ®éng cã thÓ tiÕt kiÖm ®­îc do t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng ë kú nµy so víi kú tr­íc. Møc tiÕt kiÖm vèn l­u ®éng do t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng ®­îc biÓu hiÖn b»ng 2 chØ tiªu: (1) Møc tiÕt kiÖm tuyÖt ®èi Do t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng nªn doanh nghiÖp cã thÓ tiÕt kiÖm ®­îc mét sè vèn l­u ®éng ®Ó sö dông vµo c«ng viÖc kh¸c. Nãi c¸ch kh¸c: Víi møc lu©n chuyÓn vèn kh«ng thay ®æi song do t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng nªn doanh nghiÖp cÇn sè vèn Ýt h¬n còng nh­ cã thÓ tiÕt Mai Thanh S¬n- 19 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  20. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp kiÖm ®­îc mét l­îng vèn l­u ®éng ®Ó cã thÓ sö dông vµo viÖc kh¸c. L­îng vèn Ýt h¬n ®ã chÝnh lµ møc tiÕt kiÖm tuyÖt ®èi vèn l­u ®éng. Møc tiÕt kiÖm tuyÖt ®èi vèn l­u ®éng ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: M V 1 K VLÑBQ VLÑBQ VLÑBQ tktñ 360 1 0 1 0 Trong ®ã: .V tkt®: Sè vèn l­u ®éng tiÕt kiÖm tuyÖt ®èi. . VL§BQ0, VL§BQ1: LÇn l­ît lµ vèn l­u ®éng b×nh qu©n n¨m b¸o c¸o vµ n¨m kÕ ho¹ch. .M 1: Tæng møc lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng cña n¨m kÕ ho¹ch. .K 1: Thêi gian lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng n¨m kÕ ho¹ch. (2) Møc tiÕt kiÖm t­¬ng ®èi Thùc chÊt cña møc tiÕt kiÖm t­¬ng ®èi lµ do t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng nªn doanh nghiÖp cã thÓ t¨ng thªm tæng møc lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng (t¹o ra mét doanh thu thuÇn lín h¬n) song kh«ng cÇn t¨ng thªm hoÆc t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ quy m« vèn l­u ®éng. Møc tiÕt kiÖm t­¬ng ®èi ®­îc x¸c ®Þnh theo: M V 1 K K tktgñ 360 1 0 Trong ®ã: .V tktg®: Vèn l­u ®éng tiÕt kiÖm t­¬ng ®èi do t¨ng vßng quay vèn l­u ®éng. .M 1: Tæng møc lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng (doanh thu thuÇn) n¨m kÕ ho¹ch. .K 0, K1: Thêi gian lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng n¨m b¸o c¸o, n¨m kÕ ho¹ch. 1.2.2.3. HÖ sè ®¶m nhiÖm cña vèn l­u ®éng Mai Thanh S¬n- 20 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  21. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Voán löu ñoäng bình quaân Heä soá ñaûm nhieäm voán löu ñoäng Doanh thu thuaàn HÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l­u ®éng ph¶n ¸nh sè vèn l­u ®éng cÇn cã ®Ó ®¹t ®­îc mét ®ång doanh thu thuÇn. HÖ sè nµy cµng nhá ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp cµng cao. 1.2.2.4. HÖ sè sinh lîi cña vèn l­u ®éng Lôïi nhuaän tröôùc thueá (hoaëcsau thueá thu nhaäp) Heäsoá sinh lôïi cuûa voán löu ñoäng Voán löu ñoäng bình quaân ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång vèn l­u ®éng cã thÓ t¹o bao nhiªu ®ång lîi nhuËn tr­íc thuÕ (hoÆc lîi nhuËn sau thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp). HÖ sè sinh lîi cña vèn l­u ®éng cµng cao th× chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cµng cao. Víi viÖc nghiªn cøu vÒ vèn l­u ®éng, hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng chóng ta ®· thÊy ®­îc tÇm quan träng cña vèn l­u ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Vèn l­u ®éng cã mÆt trong mäi giai ®o¹n cña chu kú kinh doanh tõ kh©u dù tr÷ (vèn l­u ®éng dù tr÷), kh©u s¶n xuÊt (vèn l­u ®éng s¶n xuÊt) ®Õn kh©u l­u th«ng (vèn l­u ®éng l­u th«ng) vµ vËn ®éng theo nh÷ng vßng tuÇn hoµn. Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng lµ chØ tiªu tæng hîp ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng, viÖc t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng sÏ ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp sö dông vèn l­u ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n: cã thÓ tiÕt kiÖm vèn l­u ®éng, n©ng cao møc sinh lîi cña vèn l­u ®éng. Râ rµng, qua ®ã chóng ta phÇn nµo nhËn thøc ®­îc sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. 1.2.3. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng 1.2.3.1. XuÊt ph¸t tõ môc ®Ých kinh doanh cña doanh nghiÖp Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng víi môc tiªu xuyªn suèt lµ tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp. §Ó ®¶m b¶o môc tiªu nµy, Mai Thanh S¬n- 21 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  22. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp doanh nghiÖp th­êng xuyªn ph¶i ®­a ra vµ gi¶i quyÕt tËp hîp c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh dµi h¹n vµ ng¾n h¹n. Qu¶n lý vµ sö dông hiÖu qu¶ vèn l­u ®éng lµ mét néi dung träng t©m trong c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh ng¾n h¹n vµ lµ néi dung cã ¶nh h­ëng to lín ®Õn môc tiªu tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Víi b¶n chÊt vµ ®Þnh h­íng môc tiªu nh­ trªn, doanh nghiÖp lu«n lu«n t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. XuÊt ph¸t tõ vai trß to lín cña vèn l­u ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ®èi víi môc tiªu tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp khiÕn cho yªu cÇu doanh nghiÖp ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn nãi chung vµ vèn l­u ®éng nãi riªng lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan, g¾n liÒn víi b¶n chÊt cña doanh nghiÖp. 1.2.3.2. XuÊt ph¸t tõ vai trß quan träng cña vèn l­u ®éng ®èi víi doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Nh­ ®· tr×nh bµy, mét doanh nghiÖp, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, muèn ho¹t ®éng kinh doanh th× cÇn ph¶i cã vèn. Vèn l­u ®éng lµ mét thµnh phÇn quan träng cÊu t¹o nªn vèn cña doanh nghiÖp, nã xuÊt hiÖn vµ ®ãng vai trß quan träng trong tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Trong kh©u dù tr÷ vµ s¶n xuÊt, vèn l­u ®éng ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh liªn tôc, ®¶m b¶o quy tr×nh c«ng nghÖ, c«ng ®o¹n s¶n xuÊt. Trong l­u th«ng, vèn l­u ®éng ®¶m b¶o dù tr÷ thµnh phÈm ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô ®­îc liªn tôc, nhÞp nhµng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Thêi gian lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng ng¾n, sè vßng lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng lín khiÕn cho c«ng viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng lu«n lu«n diÔn ra th­êng xuyªn, hµng ngµy. Víi vai trß to lín nh­ vËy, viÖc t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trong doanh nghiÖp lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu. 1.2.3.3. XuÊt ph¸t tõ ý nghÜa cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng tøc lµ cã thÓ t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng, rót ng¾n thêi gian vèn l­u ®éng n»m trong lÜnh vùc dù Mai Thanh S¬n- 22 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  23. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp tr÷, s¶n xuÊt vµ l­u th«ng, tõ ®ã gi¶m bít sè l­îng vèn l­u ®éng chiÕm dïng, tiÕt kiÖm vèn l­u ®éng trong lu©n chuyÓn. Th«ng qua viÖc t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng, doanh nghiÖp cã thÓ gi¶m bít sè vèn l­u ®éng chiÕm dïng mµ vÉn ®¶m b¶o ®­îc nhiÖm vô s¶n xuÊt – kinh doanh nh­ cò hoÆc víi quy m« vèn l­u ®éng kh«ng ®æi doanh nghiÖp vÉn cã thÓ më réng ®­îc quy m« s¶n xuÊt. T¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng cßn cã ¶nh h­ëng tÝch cùc ®èi víi viÖc h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp cã ®ñ vèn tho¶ m·n nhu cÇu s¶n xuÊt vµ hoµn thµnh nghÜa vô nép c¸c kho¶n thuÕ cho ng©n s¸ch nhµ n­íc, ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi trong c¶ n­íc. 1.2.3.4. XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ë c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Trªn thùc tÕ, cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n kiÕn mét doanh nghiÖp lµm ¨n thiÕu hiÖu qu¶ thËm chÝ thÊt b¹i trªn th­¬ng tr­êng. Cã thÓ cã c¸c nguyªn nh©n chñ quan, nguyªn nh©n kh¸ch quan, tuy nhiªn mét nguyªn nh©n phæ biÕn nhÊt vÉn lµ viÖc sö dông vèn kh«ng hiÖu qu¶ trong viÖc mua s¾m, dù tr÷, s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. §iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc sö dông l·ng phÝ vèn l­u ®éng, tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng thÊp, møc sinh lîi kÐm vµ thËm chÝ cã doanh nghiÖp cßn g©y thÊt tho¸t, kh«ng kiÓm so¸t ®­îc vèn l­u ®éng dÉn ®Õn mÊt kh¶ n¨ng tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng thanh to¸n. Trong hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, do ®Æc thï chÞu ¶nh h­ëng nÆng nÒ cña c¬ chÕ bao cÊp tr­íc ®©y, cã kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh yÕu kÐm mµ mét nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do sù yÕu kÐm trong qu¶n lý tµi chÝnh nãi chung vµ qu¶n lý vèn l­u ®éng nãi riªng g©y l·ng phÝ, thÊt tho¸t vèn. ë n­íc ta, ®Ó hoµn thµnh ®­êng lèi x©y dùng mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa víi thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh gi÷ vai trß chñ ®¹o, yªu cÇu ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc nãi riªng. XÐt tõ gãc ®é qu¶n lý tµi chÝnh, yªu cÇu cÇn ph¶i n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý tµi chÝnh trong ®ã chó Mai Thanh S¬n- 23 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  24. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp träng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng lµ mét néi dung quan träng kh«ng chØ ®¶m b¶o lîi Ých cho riªng doanh nghiÖp mµ cßn cã ý nghÜa chung ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. 1.3. C¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng 1.3.1. Yªu cÇu cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng Nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng nh»m gióp doanh nghiÖp ®¶m b¶o hiÖu qu¶ tèi ®a trong viÖc sö dông vèn l­u ®éng nãi riªng vµ trong qu¶n lý tµi chÝnh nãi chung nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy, yªu cÇu ®èi víi doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh lµ: - Doanh nghiÖp ho¹t ®éng h­íng tíi hiÖu qu¶ kinh tÕ, tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp. §¶m b¶o sö dông vèn l­u ®éng ®óng môc ®Ých, ®óng ph­¬ng h­íng, kÕ ho¹ch kinh doanh mµ doanh nghiÖp ®Ò ra. - Doanh nghiÖp ph¶i chÊp hµnh nghiªm chØnh c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ qu¶n lý tµi chÝnh, kÕ to¸n thèng kª 1.3.2. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng Ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp chÞu ¶nh h­ëng cña rÊt nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau chÝnh v× vËy ®Ó ®­a ra mét quyÕt ®Þnh tµi chÝnh nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc vµ xem xÐt c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt tõ ®ã míi ®­a ra c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp. Còng nh­ vËy, tr­íc khi ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng chóng ta cÇn xem xÐt c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. Cã thÓ chia c¸c nh©n tè ®ã d­íi 2 gi¸c ®é nghiªn cøu: 1.3.2.1. C¸c nh©n tè l­îng ho¸ C¸c nh©n tè l­îng ho¸ lµ c¸c nh©n tè mµ khi chóng thay ®æi sÏ lµm thay ®æi c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng vÒ mÆt sè l­îng. Cã thÓ dÔ thÊy ®ã lµ c¸c chØ tiªu nh­: Doanh thu thuÇn, lîi nhuËn tr­íc thuÕ (hoÆc Mai Thanh S¬n- 24 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  25. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp sau thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp), vèn l­u ®éng b×nh qu©n trong kú, c¸c bé phËn vèn l­u ®éng Ta biÕt, vèn l­u ®éng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n l­u ®éng nªn ®Æc ®iÓm vËn ®éng cña vèn l­u ®éng lu«n chÞu sù chi phèi bëi nh÷ng ®Æc ®iÓm cña tµi s¶n l­u ®éng. §Ó sö dông vèn l­u ®éng cã hiÖu qu¶, doanh nghiÖp cÇn cã c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý tµi s¶n l­u ®éng mét c¸ch khoa häc. Qu¶n lý tµi s¶n l­u ®éng ®­îc chia thµnh 3 néi dung qu¶n lý chÝnh: Qu¶n lý dù tr÷, tån kho; qu¶n lý tiÒn mÆt vµ c¸c chøng kho¸n thanh kho¶n cao; qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu. (1)Qu¶n lý dù tr÷, tån kho Dù tr÷, tån kho lµ mét bé phËn quan träng cña vèn l­u ®éng, lµ nh÷ng b­íc ®Öm cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng b×nh th­êng cña doanh nghiÖp. Hµng tån kho gåm 3 lo¹i: Nguyªn vËt liÖu th« phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh; s¶n phÈm dë dang vµ thµnh phÈm. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ tiÕn hµnh s¶n xuÊt ®Õn ®©u mua hµng ®Õn ®ã mµ cÇn ph¶i cã nguyªn vËt liÖu dù tr÷. Nguyªn vËt liÖu dù tr÷ kh«ng trùc tiÕp t¹o ra lîi nhuËn nh­ng nã cã vai trß rÊt lín ®Ó cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tiÕn hµnh ®­îc b×nh th­êng. Qu¶n lý vËt liÖu dù tr÷ hiÖu qu¶ sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. Do vËy, doanh nghiÖp tÝnh to¸n dù tr÷ mét l­îng hîp lý vËt liÖu, nÕu dù tr÷ qu¸ lín sÏ tèn kÐm chi phÝ, ø ®äng vèn, cßn nÕu dù tr÷ qu¸ Ýt sÏ lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh bÞ gi¸n ®o¹n gay ra hµng lo¹t c¸c hËu qu¶ tiÕp theo nh­ mÊt thÞ tr­êng, gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Tån kho trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ c¸c nguyªn vËt liÖu n»m ë c¸c c«ng ®o¹n cña d©y chuyÓn s¶n xuÊt. NÕu d©y chuyÒn s¶n xuÊt cµng dµi vµ cµng cã nhiÒu c«ng ®o¹n s¶n xuÊt th× tån kho trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sÏ cµng lín. §©y lµ nh÷ng b­íc ®Öm nhá ®Ó qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc liªn tôc. Khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt xong, do cã ®é trÔ nhÊt ®Þnh gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu thô, do nh÷ng chÝnh s¸ch thÞ tr­êng cña doanh nghiªp ®· h×nh thµnh nªn bé phËn thµnh phÈm tån kho. Mai Thanh S¬n- 25 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  26. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Hµng ho¸ dù tr÷ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp gåm 3 bé phËn nh­ trªn, nh­ng th«ng th­êng trong qu¶n lý chóng ta tËp chung vµo bé phËn thø nhÊt, tøc lµ nguyªn vËt liÖu dù tr÷ cho s¶n xuÊt kinh doanh. Cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p ®­îc ®­a ra nh»m x¸c ®Þnh møc dù tr÷ tèi ­u. Qu¶n lý dù tr÷ theo ph­¬ng ph¸p cæ ®iÓn hay m« h×nh ®Æt hµng hiÖu qu¶ nhÊt – EOQ (Economic Odering Quantity) M« h×nh nµy ®­îc dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ nh÷ng lÇn cung cÊp hµng ho¸ lµ b»ng nhau. Theo m« h×nh nµy, møc dù tr÷ tèi ­u lµ: 2 D C Q* 2 C1 Trong ®ã: . Q* : Møc dù tr÷ tèi ­u. . D : Toµn bé l­îng hµng ho¸ cÇn sö dông. .C 2 : Chi phÝ mçi lÇn ®Æt hµng (Chi phÝ qu¶n lý giao dÞch vµ vËn chuyÓn hµng ho¸). .C 1 : Chi phÝ l­u kho ®¬n vÞ hµng ho¸ (Chi phÝ bèc xÕp, b¶o hiÓm, b¶o qu¶n ). - §iÓm ®Æt hµng míi: VÒ mÆt lý thuyÕt ta gi¶ ®Þnh khi nµo l­îng hµng kú tr­íc hÕt míi nhËp kho l­îng hµng míi nh­ng trªn thùc tÕ hÇu nh­ kh«ng bao giê nh­ vËy. Nh­ng nÕu ®Æt hµng qu¸ sím sÏ lµm t¨ng l­îng nguyªn liÖu tån kho. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh thêi ®iÓm ®Æt hµng míi. Thêi ®iÓm ®Æt Sè l­îng nguyªn §é dµi thêi gian hµng míi = liÖu sö dông mçi giao hµng ngµy - L­îng dù tr÷ an toµn Mai Thanh S¬n- 26 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  27. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Nguyªn vËt liÖu sö dông mçi ngµy kh«ng ph¶i lµ sè cè ®Þnh mµ chóng biÕn ®éng kh«ng ngõng. Do ®ã, ®Ó ®¶m b¶o cho sù æn ®Þnh cña s¶n xuÊt, doanh nghiÖp cÇn ph¶i duy tr× mét l­îng hµng tån kho dù tr÷ an toµn. L­îng dù tr÷ an toµn tuú thuéc vµo t×nh h×nh cô thÓ cña doanh nghiÖp. L­îng dù tr÷ an toµn lµ l­îng hµng ho¸ dù tr÷ thªm vµo l­îng dù tr÷ t¹i thêi ®iÓm ®Æt hµng. Ngoµi ph­¬ng ph¸p qu¶n lý dù tr÷ theo m« h×nh ®Æt hµng hiÖu qu¶ nhÊt (EOQ), nhiÒu doanh nghiÖp cßn sö dông ph­¬ng ph¸p sau ®©y: Ph­¬ng ph¸p cung cÊp ®óng lóc hay dù tr÷ b»ng 0. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, c¸c doanh nghiÖp trong mét sè ngµnh nghÒ cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau h×nh thµnh nªn nh÷ng mèi quan hÖ, khi cã mét ®¬n ®Æt hµng nµo ®ã hä sÏ tiÕn hµnh huy ®éng nh÷ng lo¹i hµng ho¸ vµ s¶n phÈm dë dang cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c mµ hä kh«ng cÇn ph¶i dù tr÷. Sö dông ph­¬ng ph¸p nµy sÏ gi¶m tíi møc thÊp nhÊt chi phÝ cho dù tr÷. Tuy nhiªn, ph­¬ng ph¸p nµy t¹o ra sù r»ng buéc c¸c doanh nghiÖp víi nhau, khiÕn c¸c doanh nghiÖp ®«i khi mÊt sù chñ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. (2)Qu¶n lý tiÒn mÆt vµ c¸c chøng kho¸n thanh kho¶n cao TiÒn mÆt ®­îc hiÓu lµ tiÒn tån quü, tiÒn trªn tµi kho¶n thanh to¸n cña doanh nghiÖp ë ng©n hµng. TiÒn mÆt b¶n th©n nã lµ tµi s¶n kh«ng sinh l·i, tuy nhiªn viÖc gi÷ tiÒn mÆt trong kinh doanh rÊt quan träng, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do sau: §¶m b¶o giao dÞch hµng ngµy; bï ®¾p cho ng©n hµng vÒ viÖc ng©n hµng cung cÊp c¸c dÞch vô cho doanh nghiÖp; ®¸p øng nhu cÇu dù phßng trong tr­êng hîp biÕn ®éng kh«ng l­êng tr­íc ®­îc cña c¸c luång tiÒn vµo vµ ra; h­ëng lîi thÕ trong th­¬ng l­îng mua hµng. Qu¶n lý tiÒn mÆt ®Ò cËp ®Õn viÖc qu¶n lý tiÒn giÊy vµ tiÒn göi ng©n hµng. Sù qu¶n lý nµy liªn quan chÆt chÏ ®Õn viÖc qu¶n lý c¸c lo¹i tµi s¶n g¾n liÒn víi tiÒn mÆt nh­ c¸c lo¹i chøng kho¸n cã kh¶ n¨ng thanh kho¶n cao. Ta cã thÓ thÊy ®iÒu nµy qua s¬ ®å lu©n chuyÓn sau: Mai Thanh S¬n- 27 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  28. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp C¸c chøng kho¸n thanh kho¶n cao §Çu t­ t¹m thêi b»ng B¸n nh÷ng chøng kho¸n c¸ch mua chøng kho¸n cã thanh kho¶n cao ®Ó bæ tÝnh thanh kho¶n cao sung cho tiÒn mÆt Dßng thu TiÒn mÆt Dßng chi tiÒn mÆt tiÒn mÆt Nh×n mét c¸ch tæng qu¸t tiÒn mÆt còng lµ mét tµi s¶n nh­ng ®©y lµ mét tµi s¶n ®Æc biÖt – mét tµi s¶n cã tÝnh láng nhÊt. William Baumol lµ ng­êi ®Çu tiªn ph¸t hiÖn m« h×nh qu¶n lý hµng tån kho EOQ cã thÓ vËn dông cho m« h×nh qu¶n lý tiÒn mÆt. Trong kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i l­u gi÷ tiÒn mÆt cÇn thiÕt cho c¸c ho¸ ®¬n thanh to¸n, khi tiÒn mÆt xuèng thÊp doanh nghiÖp sÏ ph¶i bæ sung tiÒn mÆt b»ng c¸ch b¸n c¸c chøng kho¸n thanh kho¶n cao. Chi phÝ cho viÖc l­u gi÷ tiÒn mÆt ë ®©y chÝnh lµ chi phÝ c¬ héi, lµ l·i suÊt mµ doanh nghiÖp bÞ mÊt ®i. Chi phÝ ®Æt hµng chÝnh lµ chi phÝ cho viÖc b¸n c¸c chøng kho¸n. Khi ®ã ¸p dông m« h×nh EOQ ta cã l­îng dù tr÷ tiÒn mÆt tèi ­u (M*) lµ: 2 M C M* n b i Trong ®ã: .M *: Tæng møc tiÒn mÆt gi¶i ng©n hµng n¨m. .C b : Chi phÝ mét lÇn b¸n chøng kho¸n thanh kho¶n. . i : L·i suÊt. M« h×nh Baumol cho thÊy nÕu l·i suÊt cao, doanh nghiÖp cµng d÷ Ýt tiÒn mÆt vµ ng­îc l¹i, nÕu chi phÝ cho viÖc b¸n chøng kho¸n thanh kho¶n cµng cao Mai Thanh S¬n- 28 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  29. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp th× hä l¹i cµng gi÷ nhiÒu tiÒn mÆt. M« h×nh Baumol sè d­ tiÒn mÆt kh«ng thùc tiÔn ë chç gi¶ ®Þnh r»ng doanh nghiÖp chi tr¶ tiÒn mÆt mét c¸ch æn ®Þnh. Nh­ng ®iÒu nµy l¹i kh«ng lu«n lu«n ®óng trong thùc tÕ.  M« h×nh qu¶n lý tiÒn mÆt Miller Orr §©y lµ m« h×nh kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a m« h×nh ®¬n gi¶n vµ thùc tÕ. Theo m« h×nh nµy, doanh nghiÖp sÏ x¸c ®Þnh møc giíi trªn vµ giíi h¹n d­íi cña tiÒn mÆt, ®ã lµ c¸c ®iÓm mµ doanh nghiÖp b¾t ®Çu tiÕn hµnh nghiÖp vô mua hoÆc b¸n chøng kho¸n cã tÝnh thanh kho¶n cao ®Ó c©n ®èi møc tiÒn mÆt dù kiÕn. M« h×nh nµy ®­îc biÓu diÔn theo ®å thÞ sau ®©y: A Giíi h¹n trªn tiÒn mÆt Sè d­ tiÒn Møc tiÒn mÆt theo thiÕt kÕ Giíi h¹n d­íi B 0 Thêi gian Møc tiÒn mÆt theo thiÕt kÕ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: Møc tiÒn mÆt Møc tiÒn mÆt Khoaûng dao ñoäng tieàn maët = + theo thiÕt kÕ giíi h¹n d­íi 3 Kho¶ng dao ®éng tiÒn mÆt dù kiÕn phô thuéc vµo 3 yÕu tè sau: Møc dao ®éng cña thu chi ng©n quü hµng ngµy lín hay nhá; Chi phÝ cè ®Þnh cña viÖc mua b¸n chøng kho¸n; L·i suÊt cµng cao c¸c doanh nghiÖp sÏ gi÷ l¹i Ýt tiÒn vµ do vËy kho¶n dao ®éng tiÒn mÆt sÏ gi¶m xuèng. Kho¶ng dao ®éng tiÒn mÆt ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc sau: Mai Thanh S¬n- 29 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  30. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 3 C V d 3 3 b b 4 i Trong ®ã: . d : Kho¶ng dao ®éng tiÒn mÆt (kho¶n c¸c gi÷a giíi h¹n trªn vµ giíi h¹n d­íi cña l­îng tiÒn mÆt dù tr÷). .C b : Chi phÝ cña mçi lÇn giao dÞch mua b¸n chøng kho¸n thanh kho¶n. .V b : Ph­¬ng sai cña thu chi ng©n quü. . i : L·i suÊt. Trong c¸c doanh nghiÖp lín, luång tiÒn vµo ra cña doanh nghiÖp hµng ngµy lµ rÊt lín, nªn chi phÝ cho viÖc mua b¸n chøng kho¸n sÏ trë nªn qu¸ nhá so víi c¬ héi phÝ mÊt ®i do l­u gi÷ mét l­îng tiÒn mÆt nhµn rçi do vËy ho¹t ®éng mua b¸n chøng kho¸n nªn diÔn ra hµng ngµy ë c¸c doanh nghiÖp nµy. MÆt kh¸c, chóng ta còng thÊy t¹i sao c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá l­u gi÷ mét sè d­ tiÒn mÆt ®¸ng kÓ. (3)Qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®Ó th¾ng lîi trong c¹nh tranh c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông c¸c chiÕn l­îc vÒ s¶n phÈm, vÒ qu¶ng c¸o, vÒ gi¸ c¶ Trong ®ã chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i lµ mét c«ng cô h÷u hiÖu vµ kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. TÝn dông th­¬ng m¹i cã thÓ lµm cho doanh nghiÖp ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng vµ trë nªn giµu cã nh­ng còng cã thÓ ®em ®Õn nh÷ng rñi ro cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®­a ra nh÷ng ph©n tÝch, nh÷ng nghiªn cøu vµ quyÕt ®Þnh cã nªn cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i cho ®èi t­îng kh¸ch hµng ®ã hay kh«ng. §©y lµ néi dung chÝnh cña qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu. Ph©n tÝch n¨ng lùc tÝn dông cña kh¸ch hµng §Ó thùc hiÖn viÖc cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng th× ®iÒu ®Çu tiªn doanh nghiÖp ph¶i ph©n tÝch ®­îc n¨ng lùc tÝn dông cña kh¸ch hµng. C«ng viÖc Mai Thanh S¬n- 30 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  31. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nµy gåm: Thø nhÊt, doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng mét tiªu chuÈn tÝn dông hîp lý; Thø hai, x¸c minh phÈm chÊt tÝn dông cña kh¸ch hµng tiÒm n¨ng. NÕu kh¶ n¨ng tÝn dông cña kh¸ch hµng phï hîp víi nh÷ng tiªu chuÈn tÝn dông tèi thiÓu mµ doanh nghiÖp ®­a ra th× tÝn dông th­¬ng m¹i cã thÓ ®­îc cÊp. ViÖc thiÕt lËp c¸c tiªu chuÈn tÝn dông cña c¸c nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh ph¶i ®¹t tíi sù c©n b»ng thÝch hîp. NÕu tiªu chuÈn tÝn dông ®Æt qu¸ cao sÏ lo¹i bá nhiÒu kh¸ch hµng tiÒm n¨ng vµ sÏ gi¶m lîi nhuËn, cßn nÕu tiªu chuÈn ®­îc ®Æt ra qu¸ thÊp cã thÓ lµm t¨ng doanh thu, nh­ng sÏ cã nhiÒu kho¶n tÝn dông cã rñi ro cao vµ chi phÝ thu tiÒn còng cao. Khi ph©n tÝch kh¶ n¨ng tÝn dông cña kh¸ch hµng, ta th­êng dïng c¸c tiªu chuÈn sau ®Ó ph¸n ®o¸n: - PhÈm chÊt, t­ c¸ch tÝn dông: Tiªu chuÈn nµy nãi lªn tinh thÇn tr¸ch nhiªm cña kh¸ch hµng trong viÖc tr¶ nî. §iÒu nµy ®­îc ph¸n ®o¸n trªn c¬ së viÖc thanh to¸n c¸c kho¶n nî tr­íc ®©y ®èi víi doanh nghiÖp hoÆc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. - N¨ng lùc tr¶ nî: Dùa vµo c¸c chØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh, dù tr÷ ng©n quü cña doanh nghiÖp - Vèn cña kh¸ch hµng: §¸nh gi¸ søc m¹nh tµi chÝnh dµi h¹n cña kh¸ch hµng. - ThÕ chÊp: Xem xÐt kh¶ n¨ng tÝn dông cña kh¸ch hµng trªn c¬ së c¸c tµi s¶n riªng mµ hä sö dông ®Ó ®¶m b¶o c¸c kho¶n nî. - §iÒu kiÖn kinh tÕ: Tiªu chuÈn nµy ®¸nh gi¸ ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña kh¸ch hµng trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng l¹i. C¸c tµi liÖu ®­îc sö dông ®Ó ph©n tÝch kh¸ch hµng cã thÓ lµ kiÓm tra b¶ng c©n ®èi tµi s¶n, b¶ng kÕ ho¹ch ng©n quü, pháng vÊn trùc tiÕp, xuèng tËn n¬i ®Ó kiÓm tra hay t×m hiÓu qua c¸c kh¸ch hµng kh¸c. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kho¶n tÝn dông ®­îc ®Ò nghÞ Mai Thanh S¬n- 31 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  32. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Sau khi ph©n tÝch n¨ng lùc tÝn dông kh¸ch hµng, doanh nghiÖp tiÕn hµnh viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kho¶n tÝn dông th­¬ng m¹i ®­îc ®Ò nghÞ. ViÖc ®¸nh gi¸ kho¶n tÝn dông th­¬ng m¹i ®­îc ®Ò nghÞ ®Ó quyÕt ®Þnh cã nªn cÊp hay kh«ng ®­îc dùa vµo viÖc tÝnh NPV cña luång tiÒn. 1- r .P'.Q' NPV -P.Q V. Q'-Q C.P'.Q' 1 R Trong ®ã: . NPV : Gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng cña viÖc chuyÓn tõ chÝnh s¸ch b¸n tr¶ ngay sang chÝnh s¸ch b¸n chÞu. . Q, P : S¶n l­îng hµng b¸n ®­îc trong mét th¸ng vµ gi¸ b¸n ®¬n vÞ nÕu kh¸ch hµng tr¶ tiÒn ngay. . Q’, P’: S¶n l­îng vµ gi¸ b¸n ®¬n vÞ nÕu b¸n chÞu. . C : Chi phÝ cho viÖc ®ßi nî vµ tµi trî bï ®¾p cho kho¶n ph¶i thu. . V : Chi phÝ biÕn ®æi cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. . R: Doanh lîi yªu cÇu thu ®­îc hµng th¸ng. . r : Tû lÖ phÇn tr¨m cña hµng b¸n chÞu kh«ng thu ®­îc tiÒn. NÕu NPV > 0 chøng tá viÖc b¸n chÞu lµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n viÖc thanh to¸n ngay, cã lîi cho doanh nghiÖp, do ®ã kho¶n tÝn dông ®­îc chÊp nhËn. Theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu Theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu lµ mét néi dung quan träng trong qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu. Thùc hiÖn tèt c«ng viÖc nµy sÏ gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ kÞp thêi thay ®æi c¸c chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. Th«ng th­êng, ®Ó theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu ta dïng c¸c chØ tiªu, ph­¬ng ph¸p vµ m« h×nh sau: - Kú thu tiÒn b×nh qu©n (The average collection period – ACP): Mai Thanh S¬n- 32 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  33. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Caùc khoaûn phaûi thu Kyø thu tieàn bình quaân Doanh thu tieâu thuï bình quaân1ngaøy Kú thu tiÒn b×nh qu©n ph¶n ¸nh thêi gian b×nh qu©n mµ c«ng ty thu håi ®­îc nî. Do vËy, khi kú thu tiÒn b×nh qu©n t¨ng lªn mµ doanh sè b¸n vµ lîi nhuËn kh«ng t¨ng th× còng cã nghÜa lµ vèn cña doanh nghiÖp bÞ ø ®äng ë kh©u thanh to¸n. Khi ®ã nhµ qu¶n lý ph¶i cã biÖn ph¸p can thiÖp kÞp thêi. - S¾p xÕp ‘tuæi’ cña c¸c kho¶n ph¶i thu Th«ng qua ph­¬ng ph¸p s¾p xÕp c¸c kho¶n ph¶i thu theo ®é dµi thêi gian, c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp cã thÓ theo dâi vµ cã biÖn ph¸p thu håi nî khi ®Õn h¹n. - X¸c ®Þnh sè d­ kho¶n ph¶i thu Sö dông ph­¬ng ph¸p nµy doanh nghiÖp hoµn toµn cã thÓ thÊy ®­îc nî tån ®äng cña kh¸ch hµng nî doanh nghiÖp. Cïng víi c¸c biÖn ph¸p theo dâi vµ qu¶n lý kh¸c, doanh nghiÖp cã thÓ thÊy ®­îc ¶nh h­ëng cña chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i vµ cã nh÷ng ®iÒu chØnh kÞp thêi, hîp lý phï hîp víi tõng ®èi t­îng kh¸ch hµng, tõng kho¶n tÝn dông cô thÓ. 1.3.2.2. C¸c nh©n tè phi l­îng ho¸ C¸c nh©n tè phi l­îng ho¸ còng cã t¸c ®éng quan träng tíi hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. §ã lµ nh÷ng nh©n tè ®Þnh tÝnh mµ møc ®é t¸c ®éng cña chóng ®èi víi hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp lµ kh«ng thÓ tÝnh to¸n ®­îc. Doanh nghiÖp chØ cã thÓ dù ®o¸n vµ ­íc l­îng tÇm ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè ®ã tõ ®ã cã nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p nh»m ®Þnh h­íng c¸c nh©n tè nµy gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng nãi riªng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung. C¸c nh©n tè nµy bao gåm: C¸c nh©n tè chñ quan vµ nh©n tè kh¸ch quan. C¸c nh©n tè kh¸ch quan gåm c¸c yÕu tè xuÊt ph¸t tõ bªn ngoµi doanh nghiÖp nh­: M«i tr­êng kinh tÕ chÝnh trÞ; C¸c chÝnh s¸ch vÒ kinh tÕ cña Nhµ n­íc; §Æc ®iÓm, t×nh h×nh vµ triÓn väng ph¸t triÓn cña ngµnh, lÜnh vùc mµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng §©y lµ nh÷ng nh©n tè cã ¶nh h­ëng to lín ®Õn ho¹t Mai Thanh S¬n- 33 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  34. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi chung vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp nãi riªng. Doanh nghiÖp cÇn sù linh ho¹t vµ nhanh nh¹y ®Ó tiÕp cËn vµ thÝch øng víi c¸c nh©n tè ®ã. C¸c nh©n tè chñ quan lµ c¸c nh©n tè n»m trong néi t¹i doanh nghiÖp, cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng nãi riªng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi chung. §ã lµ c¸c nh©n tè nh­: Tr×nh ®é qu¶n lý vèn cña ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp, cña c¸n bé tµi chÝnh; Tr×nh ®é, n¨ng lùc cña c¸n bé tæ chøc qu¶n lý, sö dông vèn l­u ®éng trong doanh nghiÖp; TÝnh kinh tÕ vµ khoa häc cña c¸c ph­¬ng ph¸p mµ doanh nghiÖp ¸p dông trong qu¶n lý, sö dông vèn l­u ®éng PhÇn trªn, qua viÖc nghiªn cøu kh¸i qu¸t vÒ vèn l­u ®éng, nghiªn cøu chi tiÕt vÒ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng chóng ta ®· cã nÒn t¶ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ vèn l­u ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. Tõ ®ã, chóng ta cã thÓ ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ, thiÕt thùc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trong c¸c doanh nghiÖp. 1.3.3. C¸c biÖn ph¸p c¬ b¶n ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng 1.3.3.1. KÕ ho¹ch ho¸ vèn l­u ®éng Trong mäi lÜnh vùc, ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi ng­êi thùc hiÖn ®ã lµ lµm viÖc cã kÕ ho¹ch, khoa häc. Còng vËy, kÕ ho¹ch ho¸ vèn l­u ®éng lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng hµng ®Çu vµ rÊt cÇn thiÕt cho c¸c doanh nghiÖp. Néi dung cña kÕ ho¹ch ho¸ vèn l­u ®éng trong c¸c doanh nghiÖp th­êng bao gåm c¸c bé phËn: KÕ ho¹ch nhu cÇu vèn l­u ®éng, kÕ ho¹ch nguån vèn l­u ®éng, kÕ ho¹ch sö dông vèn l­u ®éng theo thêi gian. KÕ ho¹ch nhu cÇu vèn l­u ®éng §Ó x©y dùng mét kÕ ho¹ch vèn l­u ®éng ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c th× kh©u ®Çu tiªn doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®óng nhu cÇu vèn l­u ®éng cho ho¹t ®éng s¶n Mai Thanh S¬n- 34 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  35. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp xuÊt kinh doanh. §©y lµ bé phËn kÕ ho¹ch ph¶n ¸nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n tæng nhu cÇu vèn l­u ®éng cho n¨m kÕ ho¹ch, nhu cÇu vèn cho tõng kh©u: dù tr÷ s¶n xuÊt, s¶n suÊt vµ kh©u l­u th«ng. X¸c ®Þnh nhu cÇu vèn l­u ®éng cho s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh x¸c, hîp lý mét mÆt b¶o ®¶m cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh liªn tôc, mÆt kh¸c sÏ tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng ø ®äng vËt t­, sö dông l·ng phÝ vèn, kh«ng g©y nªn t×nh tr¹ng c¨ng th¼ng gi¶ t¹o vÒ nhu cÇu vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. KÕ ho¹ch nguån vèn l­u ®éng Sau khi x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu vèn l­u ®éng th­êng xuyªn cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt ®­îc liªn tôc, ®Òu ®Æn th× doanh nghiÖp ph¶i cã kÕ ho¹ch ®¸p øng nhu cÇu vèn ®ã b»ng c¸c nguån vèn æn ®Þnh, v÷ng ch¾c. V× vËy mét mÆt doanh nghiÖp ph¶i cã kÕ ho¹ch dµi h¹n ®Ó huy ®éng c¸c nguån vèn mét c¸ch tÝch cùc vµ chñ ®éng. MÆt kh¸c hµng n¨m c¨n cø vµo nhu cÇu vèn l­u ®éng cho n¨m kÕ ho¹ch, doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc quy m« vèn l­u ®éng thiÕu hoÆc thõa so víi nhu cÇu vèn l­u ®éng cÇn ph¶i cã trong n¨m. Trong tr­êng hîp sè vèn l­u ®éng thõa so víi nhu cÇu, doanh nghiÖp cÇn cã biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng vèn bÞ ø ®äng, chiÕm dông. Tr­êng hîp vèn l­u ®éng thiÕu so víi nhu cÇu, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p t×m nh÷ng nguån tµi trî nh­: - Nguån vèn l­u ®éng tõ néi bé doanh nghiÖp (bæ sung tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i). - Huy ®éng tõ nguån bªn ngoµi: Nguån vèn tÝn dông, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu, liªn doanh liªn kÕt. §Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt, doanh nghiÖp ph¶i cã sù xem xÐt vµ lùa chän kü c¸c nguån tµi trî sao cho phï hîp nhÊt trong tõng hoµn c¶nh cô thÓ. KÕ ho¹ch sö dông vèn l­u ®éng theo thêi gian Mai Thanh S¬n- 35 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  36. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Trong thùc tÕ s¶n xuÊt ë c¸c doanh nghiÖp nhu cÇu vèn l­u ®éng cho s¶n xuÊt kinh doanh, viÖc sö dông vèn gi÷a c¸c thêi kú trong n¨m th­êng kh¸c nhau. V× trong tõng thêi kú ng¾n nh­ quý, th¸ng ngoµi nhu cÇu cô thÓ vÒ vèn l­u ®éng cÇn thiÕt cãn cã nh÷ng nhu cÇu cã tÝnh chÊt t¹m thêi ph¸t sinh do nhiÒu nguyªn nh©n. Do ®ã, viÖc ®¶m b¶o ®¸p øng nhu cÇu vèn l­u ®éng cho s¶n xuÊt kinh doanh theo thêi gian trong n¨m lµ vÊn ®Ò rÊt quan träng. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch sö dông vèn l­u ®éng theo thêi gian, doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh chÝnh x¸c nhu cÇu vèn l­u ®éng tõng quý, th¸ng trªn c¬ së c©n ®èi víi vèn l­u ®éng hiÖn cã vµ kh¶ n¨ng bæ sung trong quü, th¸ng tõ ®ã cã biÖn ph¸p xö lý hiÖu qu¶, t¹o sù liªn tôc, liÒn m¹ch trong sö dông vèn l­u ®éng c¶ n¨m. Thªm vµo ®ã, mét néi dung quan träng cña kÕ ho¹ch sö dông vèn l­u ®éng theo thêi gian lµ ph¶i ®¶m b¶o c©n ®èi kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp víi nhu cÇu vèn b»ng tiÒn trong tõng thêi gian ng¾n th¸ng, quü. Bªn c¹nh viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ vèn l­u ®éng, doanh nghiÖp cÇn ph¶i biÕt chó träng vµ kÕt hîp gi÷a kÕ ho¹ch ho¸ vèn l­u ®éng víi qu¶n lý vèn l­u ®éng. 1.3.3.2. Tæ chøc qu¶n lý vèn l­u ®éng cã kÕ ho¹ch vµ khoa häc Nh­ ta ®· ph©n tÝch, qu¶n lý vèn l­u ®éng g¾n liÒn víi qu¶n lý tµi s¶n l­u ®éng bao gåm: qu¶n lý tiÒn mÆt vµ c¸c chøng kho¶n thanh kho¶n; qu¶n lý dù tr÷, tån kho; qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu. Qu¶n lý vèn l­u ®éng ®­îc thùc hiÖn theo c¸c m« h×nh ®· ®­îc tr×nh bµy trong phÇn “c¸c nh©n tè l­îng ho¸ ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp”. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i lùa chän m« h×nh nµo ®Ó vËn dông vµo doanh nghiÖp cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong khi vËn dông c¸c mé h×nh qu¶n lý vèn l­u ®éng khoa häc, doanh nghiÖp cÇn ph¶i biÕt kÕt hîp c¸c m« h×nh t¹o sù thèng nhÊt trong qu¶n lý tæng thÓ vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. Qu¶n lý tèt vèn l­u ®éng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp chñ ®éng, kÞp thêi ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p gi¶i quyÕt c¸c Mai Thanh S¬n- 36 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  37. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp vÊn ®Ò ph¸t sinh ®¶m b¶o viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch vèn l­u ®éng, tr¸nh thÊt tho¸t, l·ng phÝ tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. 1.3.3.3. Rót ng¾n chu kú s¶n xuÊt kinh doanh, gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt th«ng qua viÖc ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt Ta biÕt chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp phô thuéc vµo ®é dµi thêi gian cña c¸c kh©u: dù tr÷, s¶n xuÊt vµ l­u th«ng. Khi doanh nghiÖp ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt sÏ ®¶m b¶o s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, n¨ng suÊt cao, gi¸ thµnh h¹. §iÒu nµy ®ång nghÜa víi viÖc thêi gian cña kh©u s¶n xuÊt sÏ trùc tiÕp ®­îc rót ng¾n. MÆt kh¸c, víi hiÖu qu¶ n©ng cao trong s¶n xuÊt sÏ ¶nh h­ëng tÝch cùc ®Õn kh©u dù tr÷ vµ l­u th«ng: chÊt l­îng s¶n phÈm cao, gi¸ thµnh h¹ sÏ gãp phÇn ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp tiªu thô ®­îc hµng ho¸ nhanh h¬n, gi¶m thêi gian kh©u l­u th«ng, tõ ®ã doanh nghiÖp sÏ chñ ®éng h¬n trong dù tr÷, t¹o sù lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng nhanh h¬n. 1.3.3.4. Tæ chøc tèt c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh trªn c¬ së kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý tµi chÝnh Nguån nh©n lùc lu«n ®­îc thõa nhËn lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña mçi doanh doanh nghiÖp. Sö dông vèn l­u ®éng lµ mét phÇn trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, ®­îc thùc hiÖn bëi c¸c c¸n bé tµi chÝnh do ®ã n¨ng lùc, tr×nh ®é cña nh÷ng c¸n bé nµy cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh nãi chung vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng nãi riªng. Doanh nghiÖp ph¶i cã chÝnh s¸ch tuyÓn lùa chÆt chÏ, hµng n¨m tæ chøc c¸c ®ît häc bæ sung vµ n©ng cao kiÕn thøc, nghiÖp vô tµi chÝnh cho c¸c c¸n bé nh©n viªn nh»m ®¶m b¶o vµ duy tr× chÊt l­îng cao cña ®éi ngò c¸n bé nh©n viªn qu¶n lý tµi chÝnh. Tæ chøc qu¶n lý tµi chÝnh khoa häc, tu©n thñ nghiªm ph¸p lÖnh kÕ to¸n, thèng kª, nh÷ng th«ng t­ h­íng dÉn chÕ ®é tµi chÝnh cña Nhµ n­íc. Qu¶n lý Mai Thanh S¬n- 37 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  38. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp chÆt chÏ, kÕt hîp víi ph©n c«ng nhiÖm vô cô thÓ trong qu¶n lý tµi chÝnh, còng nh­ trong tõng kh©u lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng nh»m ®¶m b¶o sù chñ ®éng vµ hiÖu qu¶ trong c«ng viÖc cho mçi nh©n viªn còng nh­ hiÖu qu¶ tæng hîp cña toµn doanh nghiÖp. Tãm l¹i, qua qu¸ tr×nh ph©n tÝch, chóng ta ®· thÊy ®­îc vai trß cña vèn l­u ®éng vµ sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trong doanh nghiÖp. Cã nhiÒu gi¶i ph¸p ®­îc ®­a ra nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng tuy nhiªn phÇn lín ®Òu mang tÝnh ®Þnh h­íng, viÖc ¸p dông gi¶i ph¸p nµo, ¸p dông gi¶i ph¸p ®ã nh­ thÕ nµo cßn tuú thuéc rÊt lín vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña mçi doanh nghiÖp. Mai Thanh S¬n- 38 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  39. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i C«ng ty S«ng §µ 10 2.1. Nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ C«ng ty S«ng §µ 10 2.1.1. S¬ l­îc vÒ lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn Tªn c«ng ty : C«ng ty S«ng §µ 10 §Þa chØ : TÇng 5 toµ nhµ S«ng §µ, ®­êng Ph¹m Hïng, Mü §×nh, Tõ Liªm Hµ Néi. §iÖn tho¹i : (84-4) 7683998 Fax : (84-4) 7683997 C«ng ty S«ng §µ 10 lµ Doanh nghiÖp Nhµ n­íc; mét ®¬n vÞ thµnh viªn trùc thuéc Tæng c«ng ty S«ng §µ-Bé X©y dùng. TiÒn th©n lµ C«ng ty X©y dùng C«ng tr×nh NgÇm, ®­îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh sè 154/BXD-TCCB ngµy 11/02/1981 cña Bé tr­ëng Bé x©y dùng Ng« Xu©n Léc. S¬ ®å h×nh thµnh C«ng ty S«ng §µ 10 C«ng ty x©y dùng C«ng tr×nh NgÇm (QuyÕt ®Þnh sè 154/BXD-TCCB ngµy 11/02/1981) C«ng ty x©y dùng C«ng tr×nh NgÇm (QuyÕt ®Þnh sè 127A/BXD-TCL§ ngµy 26/03/1993) C«ng ty x©y dùng C«ng tr×nh NgÇm S«ng §µ 10 (QuyÕt ®Þnh sè 04/BXD-CL§ ngµy 02/01/1996) C«ng ty S«ng §µ 10 (QuyÕt ®Þnh sè 285/Q§-BXD ngµy 11/03/2002) Phï hîp víi nh÷ng tªn gäi tr­íc ®©y, ho¹t ®éng chuyªn ngµnh cña C«ng ty lµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh ngÇm, c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn. Cïng víi sù Mai Thanh S¬n- 39 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  40. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp v­¬n lªn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, C«ng ty ®· cã nh÷ng nç lùc kh«ng ngõng ph¸t huy thÕ m¹nh chuyªn ngµnh cña m×nh ®ång thêi còng më réng ho¹t ®éng ra nhiÒu lÜnh vùc t¹o sù n¨ng ®éng, linh ho¹t vµ chñ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 2.1.2. C¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt S¬ ®å tæ chøc s¶n xuÊt cña C«ng ty S«ng §µ 10: Gi¸m ®èc Phã gi¸m ®èc Phã gi¸m ®èc Phã gi¸m ®èc Kü thuËt-Thi c«ng Kinh tÕ VËt t­-C¬ giíi Phßng qu¶n lý Kü thuËt Phßng Thi c«ng an toµn Phßng Tæ chøc - Hµnh chÝnh V¨n phßng §¶ng - §oµn Phßng Tµi chÝnh – KÕ to¸n Phßng Kinh tÕ – KÕ ho¹ch Phßng qu¶n lý C¬ giíi Phßng VËt t ­ XÝ XÝ XÝ XÝ XÝ nghiÖp nghiÖp nghiÖp nghiÖp nghiÖp 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 C¸c C¸c C¸c C¸c C¸c C¸c C¸c C¸c C¸c C¸c ban ®éi ban ®éi ban ®éi ban ®éi ban ®éi chøc s¶n chøc s¶n chøc s¶n chøc s¶n chøc s¶n n¨ng xuÊt n¨ng xuÊt n¨ng xuÊt n¨ng xuÊt n¨ng xuÊt Mai Thanh S¬n- 40 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  41. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp (1)Tæ chøc nh©n sù C«ng ty cã mét ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn ®«ng ®¶o, cã tr×nh ®é tay nghÒ, cã kinh nghiÖm vµ nhiÖt huyÕt víi c«ng viÖc. Hµng n¨m, sè l­îng c¸n bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty kh«ng ngõng ®­îc bæ sung, n©ng cao c¶ vÒ chÊt l­îng vµ sè l­îng. Tæng sè c¸n bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty cã mÆt ®Õn 31/12/2003 lµ 2.554 ng­êi. BiÓu ®å 2.1: T¨ng tr­ëng lao ®éng vµ thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi 3000 ® 0 0 0 2554 1 2500 - i 2280 ê ­ g 2000 N 1811 1633 1500 1569 1366 1000 910 984 500 0 N¨m 2000 2001 2002 2003 Lao ®éng b×nh qu©n Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi mét th¸ng Ban l·nh ®¹o C«ng ty gåm: Gi¸m ®èc c«ng ty lµ ng­êi n¾m quyÒn ®iÒu hµnh cao nhÊt trong C«ng ty, ®¹i diÖn cho C«ng ty tr­íc ph¸p luËt vµ cã tr¸ch nhiÖm chØ ®¹o ®iÒu hµnh toµn diÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Gióp viÖc cho Gi¸m ®èc c«ng ty lµ 3 Phã gi¸m ®èc c«ng ty vµ 1 KÕ to¸n tr­ëng c«ng ty. (2)Tæ chøc c¸c phßng ban cña C«ng ty Theo s¬ ®å tæ chøc s¶n xuÊt cña C«ng ty S«ng §µ 10 cã thÓ thÊy, C«ng ty cã 8 phßng ban chøc n¨ng, víi sù ph©n c«ng nhiÖm vô cô thÓ, mçi phßng ban phô tr¸ch nh÷ng m¶ng chuyªn m«n kh¸c nhau t¹o nªn sù ph©n c«ng lao ®éng khoa häc trong C«ng ty ®ång thêi lu«n cã sù g¾n kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c phßng ban ®¶m b¶o nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh chung cña toµn C«ng ty. Trong Mai Thanh S¬n- 41 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  42. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ®ã, phßng Tµi chÝnh – KÕ to¸n trùc tiÕp chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Gi¸m ®èc C«ng ty vÒ c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh nãi chung, c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng nãi riªng. (3)C¸c xÝ nghiÖp trùc thuéc §Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®­îc tiÕn hµnh khoa häc, chÆt chÏ vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao, C«ng ty ®· thµnh lËp nh÷ng xÝ nghiÖp t¹i nh÷ng n¬i cã c«ng tr×nh lín, thêi gian thi c«ng kÐo dµi. C¸c xÝ nghiÖp h¹ch to¸n phô thuéc cã b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n riªng, b¸o c¸o cña C«ng ty lµ hîp nhÊt b¸o c¸o cña 5 xÝ nghiÖp vµ c¬ quan C«ng ty. HiÖn t¹i, C«ng ty cã 5 xÝ nghiÖp trùc thuéc: XÝ nghiÖp S«ng §µ 10.1 (C«ng tr×nh thuû ®iÖn Sª San 3) - §Þa chØ: C«ng tr×nh thuû ®iÖn Sª San 3 – huyÖn Ch­p¨h – tØnh Gia Lai. XÝ nghiÖp S«ng §µ 10.2 (C«ng tr×nh hÇm ®­êng bé qua ®Ìo H¶i V©n). - §Þa chØ: Ph­êng Hoµ HiÖp – quËn Liªn ChiÓu – TP §µ N½ng. XÝ nghiÖp S«ng §µ 10.3 (C«ng tr×nh thñy ®iÖn Tuyªn Quang). - §Þa chØ: ThÞ trÊn Nµ Hang – tØnh Tuyªn Quang. XÝ nghiÖp S«ng §µ 10.4 (C«ng tr×nh thuû ®iÖn, thñy lîi Qu¶ng TrÞ). - §Þa chØ: X· H­íng T©n – huyÖn H­íng Ho¸ - tØnh Qu¶ng TrÞ. XÝ nghiÖp S«ng §µ 10.5 (C«ng tr×nh thuû ®iÖn Sª San 3A). - §Þa chØ: C«ng tr×nh thuû ®iÖn Sª San 3A – huyÖn Iagrai – tØnh Gia Lai. 2.1.3. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh 2.1.3.1. §Æc ®iÓm vÒ ngµnh nghÒ kinh doanh Mai Thanh S¬n- 42 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  43. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc; mét ®¬n vÞ thµnh viªn trùc thuéc Tæng c«ng ty S«ng §µ - Bé x©y dùng, lÜnh vùc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty lµ: - X©y dùng c¸c c«ng tr×nh ngÇm; - X©y dùng c«ng tr×nh thuû ®iÖn, thuû lîi, giao th«ng; - X©y dùng c¸c c«ng tr×nh c«ng nghiÖp, d©n dông, trang trÝ néi thÊt; - Khai th¸c, s¶n xuÊt, kinh doanh vËt t­, vËt liÖu x©y dùng; - S¶n xuÊt cÊu kiÖn bª t«ng, cÊu kiÖn kim lo¹i, phô tïng, phô kiÖn, phôc vô x©y dùng; - Söa ch÷a c¬ khÝ, « t« xe m¸y; - XuÊt nhËp khÈu vËt t­, thiÕt bÞ phô tïng c¬ giíi vµ c«ng nghÖ x©y dùng cïng nhiÒu lÜnh vùc kinh doanh kh¸c. Trong ®ã c¸c lÜnh vùc chñ ®¹o cña C«ng ty lµ: X©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû ®iÖn X©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû ®iÖn lµ lÜnh vùc ho¹t ®éng chuyªn ngµnh cña C«ng ty S«ng §µ 10. C«ng ty ®· tham gia x©y dùng c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn lín cña ®Êt n­íc nh­: Thuû ®iÖn Hoµ B×nh, Yaly, Hµm ThuËn, S«ng Hinh, CÇn §¬n, Nµ L¬i; hiÖn ®ang tham gia x©y dùng c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn lín nh­ Sª San 3, Sª San 3A, Tuyªn Quang, Qu¶ng TrÞ X©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng §©y lµ mét thÕ m¹nh cña C«ng ty, nh÷ng c«ng tr×nh giao th«ng lín cña §Êt n­íc mµ C«ng ty ®· tham gia thi c«ng: . HÇm giao th«ng cña thuû ®iÖn Hoµ B×nh cã ®­êng kÝnh 12 m, chiÒu dµi 250 m; . HÇm ®­êng bé qua ®Ìo H¶i V©n, chiÒu dµi 5 km; chiÒu réng 13,5 m Mai Thanh S¬n- 43 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  44. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp . HÇm ®­êng bé qua ®Ìo Ngang, chiÒu dµi 450 m; chiÒu réng 13,5 m S¶n xuÊt cÊu kiÖn kim lo¹i Víi 20 n¨m kinh nghiÖm s¶n xuÊt cÊu kiÖn kim lo¹i, ®Æc biÖt lµ gia c«ng, vËn hµnh copha tÊm lín phôc vô ®æ bª t«ng hÇm vµ hë tõ thuû ®iÖn Hoµ B×nh, Yaly, hÇm H¶i V©n C«ng ty ®· hoµn toµn chñ ®éng trong s¶n xuÊt, nh÷ng s¶n phÈm xuÊt x­ëng ®¹t chÊt l­îng cao, t­¬ng ®­¬ng thiÕt bÞ nhËp ngo¹i. S¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng Nh»m chñ ®éng ®¸p øng yªu cÇu vËt liÖu vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng cao cho c«ng viÖc x©y l¾p, C«ng ty ®· ®Çu t­ ®ång bé thiÕt bÞ hiÖn ®¹i trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt tõ ®ã hoµn toµn chñ ®éng ®¸p øng yªu cÇu vÒ vËt liÖu x©y dùng nh­ bª t«ng t­¬i, v÷a phun bª t«ng, ®¸ d¨m c¸c lo¹i cho c«ng tr×nh 2.1.3.2. §Æc ®iÓm vÒ s¶n phÈm C¸c s¶n phÈm cña C«ng ty ®Òu tËp trung trong lÜnh vùc x©y l¾p, nh»m ®¸p øng nhiÖm vô cña lÜnh vùc s¶n xuÊt chuyªn ngµnh. C¸c s¶n phÈm cña C«ng ty cã ®Æc ®iÓm sau: Cã n¬i tiªu thô cè ®Þnh, n¬i s¶n xuÊt g¾n liÒn víi n¬i tiªu thô s¶n phÈm, chÊt l­îng, gi¸ c¶ (chi phÝ x©y dùng) s¶n phÈm chÞu ¶nh h­ëng rÊt lín vµo ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt, thñy v¨n, khÝ hËu. Khi thay ®æi n¬i s¶n xuÊt th× lùc l­îng s¶n xuÊt (lao ®éng, thiÕt bÞ thi c«ng, phôc vô thi c«ng, vËt t­ kü thuËt ) còng ph¶i di ®éng theo. Do ®ã, ®Ó dù to¸n vèn x©y dùng ®­îc chÝnh x¸c C«ng ty lu«n ph¶i chó träng c«ng t¸c ®¸nh gi¸ chuÈn bÞ ®Çu t­ vµ x©y dùng cho tõng c«ng tr×nh cô thÓ. S¶n phÈm cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p. C¸c c«ng tr×nh ®Òu cã thêi gian x©y dùng dµi rÊt dÔ g©y ø ®äng vèn l­u ®éng, mÆt kh¸c nÕu dù to¸n thiÕu vèn sÏ lµm c«ng t¸c thi c«ng bÞ gi¸n ®o¹n, kÐo dµi thêi gian thi c«ng g©y l·ng phÝ. §©y lµ mét lý do quan träng kiÕn C«ng ty ph¶i lµm tèt c«ng t¸c kÕ ho¹ch hãa vèn ®Çu t­ nãi chung vµ vèn l­u ®éng Mai Thanh S¬n- 44 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  45. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nãi riªng, x©y dùng c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt vµ qu¶n lý theo ®Þnh møc. S¶n phÈm cã tÝnh ®¬n chiÕc, riªng lÎ. Mçi c«ng tr×nh ®Òu cã thiÕt kÕ riªng, cã yªu cÇu vÒ c«ng nghÖ, vÒ c¸c yªu cÇu nh­ tiÖn nghi, mü quan, vÒ an toµn kh¸c nhau. 2.1.3.3. §Æc ®iÓm vÒ thÞ tr­êng Cïng víi sù ph¸t triÓn nhanh cña nÒn kinh tÕ, nhu cÇu x©y dùng c¸c c«ng tr×nh hiÖn ®¹i, cã quy m«, chÊt l­îng t­¬ng xøng víi khu vùc vµ trªn ThÕ giíi nÈy sinh tÊt yÕu. ThÞ tr­êng x©y dùng ph¸t triÓn m¹nh mÏ víi rÊt nhiÒu c¸c Tæng c«ng ty lín nh­: Tæng c«ng ty S«ng §µ, Tæng C«ng ty x©y dùng Hµ Néi, Tæng c«ng ty x©y dùng Th¨ng Long, Tæng c«ng ty x©y dùng Lòng L«, Tæng c«ng ty Vinaconex MÆc dï ®Òu thùc hiÖn x©y dùng – thÇu tæng hîp song mçi c«ng ty ®Òu cã thÕ m¹nh riªng vÒ mét lÜnh vùc. Tæng c«ng ty S«ng §µ cã tªn tuæi g¾n liÒn víi nh÷ng c«ng tr×nh thuû ®iÖn lín cña §Êt n­íc nh­: Thuû ®iÖn Hoµ B×nh, Thuû ®iÖn S«ng Hinh, Thuû ®iÖn Yaly Lµ mét trong nh÷ng thµnh viªn chñ lùc cña Tæng c«ng ty S«ng §µ, C«ng ty S«ng §µ 10 cã thÕ m¹nh trong lÜnh vùc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû ®iÖn, cô thÓ lµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng ngÇm. Do ®ã, C«ng ty S«ng §µ 10 lu«n nhËn ®­îc sù tin t­ëng vµ giµnh ®­îc c¸c gãi thÇu cña c¸c c«ng tr×nh thuû ®iÖn, giao th«ng hÇm lín cña ®Êt n­íc. ThÞ tr­êng cña c¸c c«ng tr×nh x©y dùng ngÇm cßn rÊt bá ngá ë ViÖt Nam, nhËn thøc râ ®iÒu nµy, víi thÕ m¹nh cña m×nh C«ng ty S«ng §µ 10 ®· cã chiÕn l­îc ®Çu t­ nh»m chiÕm lÜnh thÞ tr­êng tµu ®iÖn ngÇm trong c¸c thµnh phè lín cña §Êt n­íc, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng khi nã nÈy sinh. Võa qua, Tæng c«ng ty §Çu t­ & Ph¸t triÓn nhµ Hµ Néi ®· xin phÐp ®­îc nghiªn cøu thÝ ®iÓm dù ¸n x©y dùng c«ng tr×nh ngÇm t¹i khu vùc v­ên hoa Hµng §Ëu víi ph¹m vi nghiªn cøu 11,5 ngh×n m2 (trong ®ã dµnh 3.500 m2 lµm ga ra ®Ó xe; 8000 m2 lµm khu trung t©m dÞch vô). VÒ x©y dùng tuyÕn ®­êng ®i bé kh¸c cèt, Tæng c«ng ty dù kiÕn lùa chän mét sè ®iÓm ®Çu t­ x©y míi ®ång bé, hoµn chØnh kÌm theo hÖ thèng h¹ tÇng kü thuËt vµ c«ng tr×nh c«ng céng kÕt hîp nh­ cÇu v­ît x©y dùng phÝa trªn, ®­êng Mai Thanh S¬n- 45 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  46. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ngÇm Nh­ vËy cã thÓ thÊy nhu cÇu x©y dùng c¸c c«ng tr×nh ngÇm ®· vµ ®ang næi lªn khi sù ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ vµ d©n sè ë c¸c thµnh thÞ lín ngµy cµng cao. 2.1.4. C¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña C«ng ty S«ng §µ 10 Phßng Tµi chÝnh – KÕ to¸n C«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh vµ trùc tiÕp tr­íc Gi¸m ®èc c«ng ty vÒ c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh. C¬ cÊu tæ chøc cña Phßng Tµi chÝnh – KÕ to¸n C«ng ty gåm KÕ to¸n tr­ëng, 1 phã phßng tµi chÝnh kÕ to¸n vµ 7 nh©n viªn phô tr¸ch c¸c m¶ng kh¸c nhau trong ho¹t ®éng tµi chÝnh, kÕ to¸n cña C«ng ty. 2.1.4.1. C«ng t¸c qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n C«ng ty ®­îc Tæng c«ng ty cÊp vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu khi thµnh lËp phï hîp víi møc vèn ph¸p ®Þnh cho ngµnh nghÒ kinh doanh cña C«ng ty. C«ng ty cã nghÜa vô nhËn, qu¶n lý vµ sö dông hiÖu qu¶ vèn vµ c¸c nguån lùc ®­îc Tæng c«ng ty giao, kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn. Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, khi cÇn thiÕt, Tæng c«ng ty cã thÓ xem xÐt ®Çu t­ bæ sung vèn cho C«ng ty. Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty giao vèn cho C«ng ty theo ph­¬ng ¸n ®· ®­îc Héi ®ång qu¶n trÞ phª duyÖt. - Ng­êi giao vèn lµ Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty; - Ng­êi ký nhËn vèn lµ Gi¸m ®èc C«ng ty. Ngoµi vèn ®iÒu lÖ, C«ng ty ®­îc tù huy ®éng vèn ®Ó ph¸t triÓn kinh doanh vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc huy ®éng vèn. Khi cÇn thiÕt C«ng ty ®­îc Tæng c«ng ty b¶o l·nh vay vèn trong n­íc vµ n­íc ngoµi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh vµ theo ®iÒu kiÖn cña Tæng c«ng ty. C«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vÒ d©n sù ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh tr­íc ph¸p luËt trong ph¹m vi vèn cña C«ng ty, trong ®ã cã phÇn vèn nhµ n­íc giao. VÒ qu¶n lý tµi s¶n, C«ng ty cã quyÒn sö dông, cho thuª, thÕ chÊp, cÇm Mai Thanh S¬n- 46 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  47. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp cè, nh­îng b¸n tµi s¶n thuéc quyÒn qu¶n lý cña C«ng ty ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo nguyªn t¾c b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn; tu©n thñ c¸c quy ®Þnh theo quy chÕ cña Tæng c«ng ty vµ Nhµ n­íc. C¸c h×nh thøc ®Çu t­ ra ngoµi C«ng ty gåm: - Mua tr¸i phiÕu, cæ phiÕu; - Liªn doanh, gãp vèn cæ phÇn víi doanh nghiÖp kh¸c; - C¸c h×nh thøc ®Çu t­ kh¸c theo ph¸p luËt quy ®Þnh. C«ng ty thùc hiÖn viÖc ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n trong c¸c tr­êng hîp sau: - KiÓm kª ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn. - Thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u, chuyÓn ®æi së h÷u. - Dïng tµi s¶n ®Ó gãp vèn liªn doanh, gãp vèn cæ phÇn (®em gãp tµi s¶n vµ khi nhËn l¹i tµi s¶n). Khi bÞ tæn thÊt vÒ tµi s¶n, C«ng ty ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tæn thÊt; nguyªn nh©n, tr¸ch nhiÖm. §èi víi nh÷ng vô tæn thÊt cã gi¸ trÞ tõ 20 triÖu ®ång trë xuèng Gi¸m ®èc cã quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm quyÕt ®Þnh båi th­êng, nh÷ng vô tæn thÊt cã gi¸ trÞ trªn 20 triÖu ®ång C«ng ty ph¶i b¸o c¸o lªn Tæng c«ng ty xö lý. 2.1.4.2. Qu¶n lý doanh thu, lîi nhuËn vµ chi phÝ kinh doanh Doanh thu cña C«ng ty bao gåm doanh thu cña c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc vµ doanh thu thu ®­îc tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh trùc tiÕp cña C«ng ty. C¸c s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô ®em tÆng, biÕu, cho hoÆc tiªu dïng ngay trong néi bé ®¬n vÞ còng ph¶i ®­îc h¹ch to¸n ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu. Chi phÝ trong ho¹t ®éng cña C«ng ty ®­îc ph¶n ¸nh theo ®óng chÕ ®é, ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt, ®Þnh møc lao ®éng, ®Þnh møc chi phÝ gi¸n tiÕp, ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng do C«ng ty tù x©y dùng vµ quyÕt ®Þnh ban hµnh (trõ c¸c s¶n phÈm chñ yÕu ph¶i tr×nh Tæng c«ng ty phª duyÖt). C¸c chi phÝ ph¸t sinh ph¶i Mai Thanh S¬n- 47 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  48. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp cã ho¸ ®¬n, chøng tõ hîp ph¸p, hîp lÖ. VÒ h¹ch to¸n lîi nhuËn, lîi nhuËn cña C«ng ty b»ng doanh thu trõ c¸c kho¶n chi phÝ hîp lý cã liªn quan ®Õn thu nhËp chÞu thuÕ cña ho¹t ®éng kinh doanh, ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng kh¸c. Lîi nhuËn ph¸t sinh cßn bao gåm lîi nhuËn n¨m tr­íc ph¸t hiÖn trong n¨m vµ ®­îc trõ ®i kho¶n lç cña c¸c n¨m tr­íc (nÕu cã) ®· ®­îc x¸c ®Þnh trong quyÕt to¸n thuÕ, thêi gian chuyÓn lç kh«ng qu¸ n¨m n¨m. 2.1.4.3. C«ng t¸c kÕ ho¹ch tµi chÝnh C«ng t¸c kÕ ho¹ch hãa tµi chÝnh lu«n lµ mét néi dung ®­îc quan t©m cao trong C«ng ty. C«ng ty ®· ph©n c«ng mét nh©n viªn trong phßng Tµi chÝnh – KÕ to¸n chuyªn phô tr¸ch viÖc lËp c¸c b¸o c¸o, kÕ ho¹ch tæng hîp vµ theo dâi, ®¸nh gi¸ thùc hiÖn kÕ ho¹ch trong toµn C«ng ty. Hµng n¨m, Phßng Kinh tÕ – KÕ ho¹ch sÏ phèi hîp cïng c¸c phßng ban kh¸c x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh. Trªn c¬ së b¶n kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ®· ®­îc sù phª duyÖt cña Ban Gi¸m §èc, phßng Tµi chÝnh – KÕ to¸n x©y dùng kÕ ho¹ch tµi chÝnh (ng¾n h¹n). B¶n kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ kÕ ho¹ch tµi chÝnh sÏ ®­îc tr×nh Tæng c«ng ty phª duyÖt, ®Þnh kú b¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch tµi chÝnh th¸ng, quý, n¨m cho Tæng c«ng ty. KÕ ho¹ch tµi chÝnh dµi h¹n ®­îc ban gi¸m ®èc c«ng ty x©y dùng víi thêi gian 5 n¨m x¸c ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña C«ng ty, ®­îc Tæng c«ng ty phª duyÖt vµ hµng n¨m C«ng ty còng tiÕn hµnh tæng kÕt ®¸nh gi¸ vÒ tiÕn tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ cã nh÷ng ®iÒu chØnh vµ bæ sung kÞp thêi. 2.2. T×nh h×nh sö dông vµ vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng 2.2.1. Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty §Ó cã thÓ ph©n tÝch chi tiÕt vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty S«ng §µ 10 ta cÇn cã c¸i nh×n kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Th«ng qua c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m, ta cã nh÷ng ®¸nh gi¸ vÒ c¸c mÆt sau ®©y. Mai Thanh S¬n- 48 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  49. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 2.2.1.1. T×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty Mai Thanh S¬n- 49 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  50. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp B¶ng 2.1: B¶ng ph©n tÝch kÕt qu¶ kinh doanh qua c¸c n¨m §¬n vÞ tÝnh: ®ång N¨m 2000 2001 2002 2003 TT ChØ tiªu T¨ng so T¨ng so T¨ng so Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ 2000 (%) 2001 (%) 2002 (%) 1 Tæng doanh thu 78.620.817.612 119.801.875.634 52,38 235.947.439.747 96,95 429.135.423.603 81,88 2 C¸c kho¶n gi¶m trõ 0 28.528.255 0 79.303.976 3 Doanh thu thuÇn (=2-1) 78.620.817.612 119.773.347.379 53,34 235.947.439.747 96,99 429.056.119.627 81,84 4 Gi¸ vèn hµng b¸n 69.886.378.701 108.578.380.192 55,36 211.928.988.010 95,19 376.454.093.898 77,63 5 L·i gép (=3-4) 8.734.438.911 11.194.967.187 28,17 24.018.451.737 114,55 52.602.025.729 119 6 Chi phÝ b¸n hµng 0 0 0 0 0 0 0 7 Chi phÝ qu¶n lý DN 4.835.220.988 8.651.534.643 78,93 13.171.760.439 52,25 29.543.054.692 124,29 L·i thuÇn tõ ho¹t ®éng 8 3.899.217.923 2.543.432.544 -34,77 10.846.691.298 326,46 23.058.971.037 112,59 kinh doanh (=5-6-7) 9 L·i ho¹t ®éng tµi chÝnh -1.276.677.558 -993.943.559 -22,15 -6.829.148.642 587,08 -15.066.997.520 120,63 10 L·i bÊt th­êng 69.918.823 40.000.000 -42,79 931.133.063 2.227,83 42.208.000 -95,47 Tæng lîi nhuËn tr­íc 11 2.692.459.188 1.589.488.985 -40,96 4.948.675.719 211,34 8.034.181.517 62,35 thuÕ (=8+9+10) 12 ThuÕ TNDN 673.114.797 397.372.246 1.583.576.230 2.570.938.085 13 Lîi nhuËn sau thuÕ 2.019.344.391 1.192.116.739 -40,96 3.365.099.489 182,28 5.463.243.432 62,35 Mai Thanh S¬n- 50 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  51. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 500 10 g g n n å å ® 450 9 ® û 429 û t t - - u 400 8 n h Ë t u h h n n 350 7 a i o î l d 300 6 5,5 250 5 236 200 4 Doanh thu thuÇn 3,4 150 3 Lîi nhuËn sau thuÕ 120 100 2 2 79 50 1,2 1 0 0 2000 2001 2002 2003 n¨m BiÓu ®å 2.2: T¨ng tr­ëng doanh thu vµ lîi nhuËn Lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng kinh doanh, kÕt qu¶ kinh doanh lu«n lµ tiªu chÝ hµng ®Çu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nãi chung vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty nãi riªng. Th«ng qua B¶ng ph©n tÝch kÕt qu¶ kinh doanh (B¶ng 2.1) vµ biÓu ®å KÕt qu¶ doanh thu vµ lîi nhuËn (BiÓu ®å 2.2) cã thÓ thÊy tèc ®é t¨ng tr­ëng cña C«ng ty t­¬ng ®èi cao vµ ch¾c ch¾n. Trong 4 n¨m duy chØ cã n¨m 2001 cã lîi nhuËn sau thuÕ gi¶m so víi n¨m 2000 (gi¶m 40,96%). Gi¶i thÝch cho vÊn ®Ò nµy cã thÓ thÊy trong B¶ng 2.1 vµ BiÓu ®å 2.1: mÆc dï so víi n¨m 2000, n¨m 2001 cã l·i gép t¨ng 28,17% song chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp l¹i t¨ng nh÷ng 78,93% ®©y lµ nguyªn nh©n chÝnh khiÕn lîi nhuËn sau thuÕ cña doanh nghiÖp gi¶m. Tõ BiÓu ®å 2.1 ta thÊy tõ n¨m 2001 C«ng ty cã sù t¨ng m¹nh vÒ sè l­îng c¸n bé c«ng nh©n viªn, thÓ hiÖn nh÷ng chuyÓn ®æi trong qu¶n lý nh©n sù nãi riªng vµ trong c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp nãi chung, tÊt nhiªn ®iÒu nµy ®ång nghÜa víi viÖc gia t¨ng chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. ViÖc gia t¨ng chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ë ®©y hµm nghÜa sù më réng quy m« ho¹t Mai Thanh S¬n- 51 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  52. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ®éng cña C«ng ty ®iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn ë sù t¨ng vät trong kÕt qu¶ kinh doanh c¸c n¨m tiÕp theo. N¨m 2003, C«ng ty ®¹t møc doanh thu 429 tû ®ång (t¨ng 193 tû ®ång t­¬ng ®­¬ng 81,88% so víi n¨m 2002), lîi nhuËn sau thuÕ ®¹t 5,5 tû (t¨ng 2,1 tû ®ång t­¬ng ®­¬ng 62,35%). KÕt qu¶ nµy phÇn nµo ghi nhËn nh÷ng nç lùc cña tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn C«ng ty, hiÖu qu¶ qu¶n lý còng nh­ ph¶n ¸nh h­íng ®i ®óng ®¾n mµ C«ng ty ®· vµ ®ang lùa chän. 2.2.1.2. C¬ cÊu Tµi s¶n – Nguån vèn cña C«ng ty Nh×n tæng thÓ kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty, ta cã thÓ thÊy phÇn nµo hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, xu h­íng ph¸t triÓn theo c¸c giai ®o¹n thêi gian tuy nhiªn ®Ó cã thÓ hiÓu s©u vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh kh«ng thÓ kh«ng xÐt ®Õn c¬ cÊu Tµi s¶n – Nguån vèn. D÷ liÖu cña ‘B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n’ qua c¸c n¨m cña C«ng ty S«ng §µ 10 (b¶ng 2.2), biÓu ®å ‘C¬ cÊu vµ t¨ng tr­ëng tµi s¶n’ (biÓu ®å 2.3) vµ biÓu ®å ‘C¬ cÊu vµ t¨ng tr­ëng nguån vèn’ (biÓu ®å 2.4) cho thÊy C«ng ty cã tæng tµi s¶n t­¬ng ®èi lín vµ cã sù t¨ng tr­ëng nhanh trong nh÷ng n¨m võa qua. Trong c¬ cÊu tµi s¶n cña C«ng ty, tµi s¶n l­u ®éng chiÕm tû träng lín (trªn 60%). VÒ nguån vèn, vèn chñ së h÷u cña C«ng ty chiÕm tû träng nhá trong tæng nguån (n¨m thÊp nhÊt lµ 5,1%-n¨m 2002; n¨m cao nhÊt ®¹t 14,1%-n¨m 2000), cã mét sù t¨ng tr­ëng ®Òu ®Æn trong nguån vèn chñ së h÷u qua c¸c n¨m. Nguån vèn nî ng¾n h¹n cña C«ng ty chiÕm tû träng lín (trªn 50%), C«ng ty ®ang cã sù ®iÒu chØnh trong c¬ cÊu nguån vèn b»ng c¸ch gia t¨ng vèn chñ së h÷u vµ c¸c kho¶n nî dµi h¹n. Mai Thanh S¬n- 52 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  53. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp B¶ng 2.2: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n (T¹i thêi ®iÓm 31/12/N) §¬n vÞ tÝnh: ®ång 2000 2001 2002 2.003 T¨ng T¨ng T¨ng Tû Tû Tû Tû ChØ tiªu Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ so Gi¸ trÞ so Gi¸ trÞ so träng träng träng träng (®) (®) 2000 (®) 2001 (®) 2002 (%) (%) (%) (%) (%) (%) (%) I. Tæng tµi s¶n 105.496.702.849 100 201.100.532.890 100 90,62 355.703.260.091 100 76,88 319.838.505.526 100 -10,08 A. Tµi s¶n l­u ®éng vµ 87.435.430.952 82,88 157.744.364.883 78,44 80,41 218.769.686.040 61,50 38,69 215.324.932.783 67,32 -1,57 ®Çu t­ ng¾n h¹n 1. TiÒn 6.815.253.009 6,46 2.764.767.942 1,37 -59,43 4.631.688.412 1,30 67,53 24.146.854.485 7,55 421,34 2. C¸c kho¶n ®Çu t­ tµi 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 chÝnh ng¾n h¹n 3. C¸c kho¶n ph¶i thu 19.817.968.088 18,79 76.857.366.770 38,22 287,82 83.511.655.153 23,48 8,66 71.962.178.382 22,50 -13,83 4. Hµng tån kho 58.795.175.664 55,73 74.608.237.422 37,10 26,90 129.278.296.587 36,34 73,28 116.893.290.984 36,55 -9,58 5. Tµi s¶n lu ®éng kh¸c 2.007.034.191 1,90 3.513.992.749 1,75 75,08 1.348.045.618 0,38 -61,64 2.312.608.932 0,72 71,55 B. Tµi s¶n cè ®Þnh vµ 18.061.271.897 17,12 43.356.168.007 21,56 140,05 136.933.574.051 38,50 215,83 104.523.572.743 32,68 -23,67 ®Çu t­ dµi h¹n 1. Tµi s¶n cè ®Þnh 12.632.713.157 11,97 36.763.846.341 18,28 191,02 120.103.905.826 33,77 226,69 95.882.957.666 29,98 -20,17 1.1. Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u 12.632.713.157 11,97 36.763.846.341 18,28 191,02 120.103.905.826 33,77 226,69 95.882.957.666 29,98 -20,17 hinh 1.2. Tµi s¶n cè ®Þnh thuª 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 tµi chÝnh 1.2. Tµi s¶n cè ®Þnh v« 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 h×nh Mai Thanh S¬n- 53 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  54. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 2. C¸c kho¶n ®Çu t­ tµi 0 0,00 0 0,00 0 0,00 2.000.000.000 0,63 chÝnh dµi h¹n 3. Chi phÝ x©y dùng c¬ 5.428.558.740 5,15 6.592.321.666 3,28 21,44 16.829.668.225 4,73 155,29 6.640.615.077 2,08 -60,54 b¶n dë dang II. Nguån vèn 105.496.702.849 100 201.100.532.890 100 90,62 355.703.260.091 100 76,88 319.838.505.526 100 -10,08 A. Nî ph¶i tr¶ 90.620.334.993 85,90 187.469.876.010 93,22 106,87 337.569.746.130 94,90 80,07 297.494.186.076 93,01 -11,87 1. Nî ng¾n h¹n 67.299.814.219 63,79 142.566.368.582 70,89 111,84 188.818.834.951 53,08 32,44 171.266.610.710 53,55 -9,30 - Vay ng¾n h¹n 23.420.335.348 22,20 48.329.998.949 24,03 106,36 61.743.759.029 17,36 27,75 48.773.021.567 15,25 -21,01 - Ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n 21.535.940.550 20,41 45.478.671.578 22,61 111,18 62.499.034.369 17,57 37,42 57.092.825.077 17,85 -8,65 - Ng­êi mua tr¶ tiÒn 14.805.959.128 14,03 31.222.034.719 15,53 110,87 45.127.701.553 12,69 44,54 42.641.518.626 13,33 -5,51 tr­íc - Nî ng¾n h¹n kh¸c 7.537.579.193 7,14 17.535.663.336 8,72 132,64 19.448.340.000 5,47 10,91 22.759.245.440 7,12 17,02 2. Nî dµi h¹n 22.538.326.290 21,36 42.235.852.293 21,00 87,40 147.482.287.726 41,46 249,19 116.092.965.342 36,30 -21,28 3. Nî kh¸c 782.194.484 0,74 2.667.655.135 1,33 241,05 1.268.623.453 0,36 -52,44 10.134.610.024 3,17 698,87 B. Nguån vèn CSH 14.876.367.856 14,10 13.630.656.880 6,78 -8,37 18.133.513.961 5,10 33,03 22.344.319.450 6,99 23,22 1. Nguån vèn quü 14.876.367.856 14,10 13.630.656.880 6,78 -8,37 18.133.513.961 5,10 33,03 22.344.319.450 6,99 23,22 2. Nguån kinh phÝ 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 Mai Thanh S¬n- 54 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  55. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 400 g n å 350 ® û t 300 Tµi s¶n l­u ®éng 250 Tµi s¶n cè ®Þnh 200 150 100 50 n¨m 0 2000 2001 2002 2003 BiÓu ®å 2.3: C¬ cÊu vµ t¨ng tr­ëng tµi s¶n BiÓu ®å 2.4: C¬ cÊu vµ t¨ng tr­ëng nguån vèn 400,0 g n å 350,0 ® û t 300,0 250,0 Nhî ng¾n h¹n 200,0 Nî dµi h¹n 150,0 Vèn chñ së h÷u 100,0 50,0 0,0 n¨m 2000 2001 2002 2003 Vèn l­u ®éng rßng (NWC = TSL§ - Nguån ng¾n h¹n) cña C«ng ty qua c¸c n¨m ®Òu > 0 thÓ hiÖn C«ng ty ®· sö dông mét phÇn nguån dµi h¹n ®Ó tµi trî cho tµi s¶n l­u ®éng. Víi chÝnh s¸ch tµi trî nµy kh¶ n¨ng thanh to¸n cña C«ng ty sÏ t¨ng tuy nhiªn kh¶ n¨ng sinh lêi sÏ gi¶m do c¸c nguån dµi h¹n cã chi phÝ cao h¬n. Sù thËn träng cña C«ng ty lµ ®óng ®¾n trong hoµn c¶nh: do ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng x©y l¾p, khi thiÕu vèn sÏ dÉn ®Õn chËm tiÕn ®é thi Mai Thanh S¬n- 55 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  56. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp c«ng vµ cã thÓ g©y nh÷ng tæn thÊt cùc kú to lín; c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n cña C«ng ty ®a phÇn ®Òu lµ c¸c kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Trong phÇn tµi s¶n l­u ®éng, hµng tån kho vµ c¸c kho¶n ph¶i thu chiÕm tû träng rÊt lín trong Tæng tµi s¶n. Hµng tån kho chiÕm tû träng lín phï hîp víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña C«ng ty, do nhËn thÇu c¸c c«ng tr×nh lín, thêi gian kÐo dµi nªn vµo thêi ®iÓm cuèi n¨m hµng tån kho cã gi¸ trÞ rÊt lín chñ yÕu ph¶n ¸nh gi¸ trÞ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Tuy nhiªn, c¸c kho¶n ph¶i thu cã tû träng lín vµ cã xu h­íng t¨ng lµ mét dÊu hiÖu cho thÊy c«ng ty bÞ chiÕm dông vèn kh¸ nhiÒu vµ cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m gi¶m thiÓu c¸c kho¶n ph¶i thu ®Õn møc thÊp nhÊt nh»m n©ng cao vßng quay vèn. Nh­ vËy, th«ng qua ph©n tÝch kÕt qu¶ kinh doanh vµ c¬ cÊu Tµi s¶n – Nguån vèn cña C«ng ty S«ng §µ 10 cho thÊy tr¹ng th¸i ho¹t ®éng cña C«ng ty t­¬ng ®èi tèt. C«ng ty ®ang nç lùc më réng quy m«, n¨ng lùc ho¹t ®éng ®iÒu nµy còng t­ng øng t¹o ra sù t¨ng tr­ëng hîp lý trong kÕt qu¶ doanh thu, lîi nhuËn. C¬ cÊu tµi s¶n cña C«ng ty phï hîp víi ®Æc thï cña mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y l¾p, tuy nhiªn trong c¬ cÊu vèn, vèn chñ së h÷u cßn cã tû träng nhá, trong ®iÒu kiÖn cña C«ng ty hiÖn nay: lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ®­îc sù ®¶m b¶o cña Tæng c«ng ty S«ng §µ nªn C«ng ty vÉn giµnh ®­îc sù tÝn nhiÖm vµ nhËn ®­îc c¸c kho¶n tÝn dông tõ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, nh­ng râ rµng cÇn mét sù c¶i thiÖn ®¸ng kÓ trong kho¶n môc nµy. 2.2.2. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty PhÇn trªn ta ®· nghiªn cøu kh¸i qu¸t nh÷ng ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty S«ng §µ 10, ®ã lµ b­íc ®Öm ®Ó ta cã thÓ nghiªn cøu kü l­ìng vÒ vèn l­u ®éng vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty. 2.2.2.1. Nguån h×nh thµnh vèn l­u ®éng Mai Thanh S¬n- 56 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  57. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Nh×n vµo B¶ng 2.2 cã thÓ thÊy vèn l­u ®éng cña C«ng ty ®­îc h×nh thµnh chñ yÕu tõ nguån nî ng¾n h¹n vµ mét phÇn ®­îc bæ sung tõ nguån dµi h¹n (vèn chñ së h÷u vµ nî dµi h¹n). Trong nguån ng¾n h¹n, gièng nh­ ®a sè c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, nguån tÝn dông ng¾n h¹n chiÕm tû träng rÊt lín bªn c¹nh ®ã nguån vèn h×nh thµnh tõ tiÒn øng tr­íc cña ng­êi mua vµ tÝn dông th­¬ng m¹i tõ ng­êi b¸n còng chiÕm tû träng ®¸ng kÓ. 200 g 180 n å 160 ® Nî ng¾n h¹n kh¸c û t 140 120 Ng­êi mua tr¶ tiÒn tr­íc 100 Ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n 80 Vay ng¾n h¹n 60 40 20 0 n¨m 2000 2001 2002 2003 BiÓu ®å 2.5: C¬ cÊu nî ng¾n h¹n Nî ng¾n h¹n cña C«ng ty t¨ng nhanh trong nh÷ng n¨m ®Çu (giai ®o¹n 2000-2001) råi t¨ng chËm l¹i vµ gi¶m trong giai ®o¹n 2002-2003, ®iÒu nµy ph¶n ¸nh nhu cÇu t¨ng vèn nãi chung vµ vèn l­u ®éng nãi riªng phôc vô cho c«ng cuéc më réng s¶n xuÊt vµ ®æi míi s¶n xuÊt trong giai ®o¹n 2000-2001; do giai ®o¹n 2002-2003 s¶n xuÊt ®· ®i vµo quü ®¹o, hiÖu qu¶ gia t¨ng nªn C«ng ty ®· gi¶m dÇn tèc ®é cña kho¶n nî ng¾n h¹n. N¨m 2003, tæng nî ng¾n h¹n cña C«ng ty lµ171,3 tû ®ång chiÕm 53,55% tæng nguån vèn, gi¶m so víi n¨m 2002 lµ 17,6 tû (t­¬ng ®­¬ng gi¶m 9,3%). Trong ®ã, vay ng¾n h¹n lµ 48,7 tû ®ång (t­¬ng ®­¬ng chiÕm 15,25% tæng nguån vèn), nî ng­êi b¸n 57,1 tû ®ång (t­¬ng ®­¬ng 17,85%), ng­êi mua øng tiÒn tr­íc 42,6 tû ®ång (t­¬ng ®­¬ng 13,33%). Nh­ vËy, C«ng ty ®· tËn dông kh¸ tèt c¸c nguån vèn chiÕm dông tõ ng­êi b¸n, tõ kh¸ch hµng ®Ó sö dông bæ trî cho nguån tÝn dông vay tõ c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®©y lµ mét sù kÕt hîp ®óng ®¾n trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng. Mai Thanh S¬n- 57 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  58. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 2.2.2.2. C¬ cÊu vèn l­u ®éng 250 g n å ® û 200 Vèn l­u ®éng b×nh t qu©n trong l­u th«ng 150 Vèn l­u ®éng b×nh qu©n trong s¶n xu©t 100 Vèn l­u ®éng b×nh qu©n trong dù tr÷ 50 n¨m 0 2001 2002 2003 BiÓu ®å 2.6: C¬ cÊu vèn l­u ®éng B¶ng 2.3: C¬ cÊu vèn l­u ®éng §¬n vÞ tÝnh: ®ång N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 T¨ng T¨ng Tû Tû Tû ChØ tiªu so so Gi¸ trÞ träng Gi¸ trÞ träng Gi¸ trÞ träng 2001 2002 (%) (%) (%) (%) (%) Tæng vèn l­u 122.589.897.919 100 188.257.025.462 100 53,57 217.042.309.412 100 15,29 ®éng b×nh qu©n - Vèn l­u ®éng b×nh qu©n trong 16.966.865.882 13,84 24.665.377.774 13,10 45,37 32.683.061.761 15,06 32,51 dù tr÷ - Vèn l­u ®éng b×nh qu©n trong 50.954.786.246 41,57 78.324.080.288 41,60 53,71 91.233.667.937 42,03 16,48 s¶n xuÊt - Vèn l­u ®éng b×nh qu©n trong 54.668.245.791 44,59 85.267.567.400 45,29 55,97 93.125.579.714 42,91 9,22 l­u th«ng Mai Thanh S¬n- 58 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  59. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp B¶ng 2.4: B¶ng ph©n tÝch chi tiÕt kÕt cÊu vèn l­u ®éng §¬n vÞ tÝnh: ®ång N¨m 2000 N¨m 2001 N¨m 2002 2003 T¨ng T¨ng Tû Tû Tû Tû T¨ng so ChØ tiªu so so Gi¸ trÞ träng Gi¸ trÞ träng Gi¸ trÞ träng Gi¸ trÞ träng 2002 2000 2001 (%) (%) (%) (%) (%) (%) (%) Tæng vèn l­u 87.435.430.952 100 157.744.364.883 100 80,41 218.769.686.040 100 38,69 215.314.932.783 100 -1,58 ®éng 1. Vèn l­u ®éng 17.281.221.817 19,765 16.652.509.946 10,557 -3,64 32.678.245.602 14,937 96,24 32.687.877.919 15,181 0,03 dù tr÷ - Nguyªn liÖu, vËt 17.148.937.116 19,613 16.168.933.496 10,250 -5,71 29.499.889.003 13,484 82,45 31.683.310.372 14,715 7,40 liÖu tån kho - C«ng cô dông cô 132.284.701 0,151 483.576.450 0,307 265,56 1.420.786.946 0,649 193,81 1.004.567.547 0,467 -29,29 trong kho - Hµng mua ®ang 0 0 0 0 1.757.569.653 0,803 0 0 -100 ®i trªn ®­êng 2. Vèn l­u ®éng 41.949.141.557 47,977 59.960.430.934 38,011 42,94 96.687.729.641 44,196 61,25 85.779.606.233 39,839 -11,28 trong s¶n xuÊt - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë 41.513.953.847 47,480 57.955.727.476 36,740 39,61 96.600.051.255 44,156 66,68 84.205.413.065 39,108 -12,83 dang - Chi phÝ tr¶ tr­íc 111.600.000 0,128 626.662.138 0,397 461,53 87.678.386 0,040 -86,01 1.574.193.168 0,731 1695,42 - Chi phÝ chê kÕt 323.587.710 0,370 1.378.041.320 0,874 325,86 0 0 -100 0 0 chuyÓn 3. Vèn l­u ®éng 28.205.067.578 32,258 81.131.424.003 51,432 187,65 89.403.710.797 40,867 10,20 96.847.448.631 44,979 8,33 trong l­u th«ng Mai Thanh S¬n- 59 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  60. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp a. TiÒn 6.815.253.009 7,795 2.764.767.942 1,753 -59,43 4.631.688.412 2,117 67,53 24.146.854.485 11,215 421,34 - TiÒn mÆt t¹i quü 441.854.793 0,505 581.781.326 0,369 31,67 390.184.801 0,178 -32,93 792.330.664 0,368 103,07 - TiÒn göi ng©n 6.373.398.216 7,289 2.182.986.616 1,384 -65,75 4.241.503.611 1,939 94,30 23.354.523.821 10,847 450,62 hµng b. C¸c kho¶n ®Çu t­ tµi chÝnh ng¾n 0 0 0 0 0 0 0 0 h¹n c. C¸c kho¶n ph¶i 19.817.968.088 22,666 76.857.366.770 48,723 287,82 83.511.655.153 38,173 8,66 71.962.178.382 33,422 -13,83 thu - Ph¶i thu cña 3.120.870.978 3,569 22.039.761.500 13,972 606,21 54.412.784.869 24,872 146,88 66.213.840.215 30,752 21,69 kh¸ch hµng - Tr¶ tr­íc cho 10.638.601.990 12,167 6.035.826.450 3,826 -43,26 2.771.516.659 1,267 -54,08 701.065.103 0,326 -74,70 ng­êi b¸n - Ph¶i thu néi bé 0 0 47.002.566.457 29,797 22.001.225.608 10,057 -53,19 1.367.817.005 0,635 -93,78 - Ph¶i thu kh¸c 6.058.495.120 6,929 1.779.212.363 1,128 -70,63 4.326.128.017 1,977 143,15 3.679.456.059 1,709 -14,95 d. Thµnh phÈm 0 0,000 0 0,000 0 0,000 0 0,000 tån kho e. Hµng göi b¸n 0 0,000 0 0,000 0 0,000 0 0,000 f. T¹m øng 1.474.096.481 1,686 1.462.977.841 0,927 -0,75 1.250.367.232 0,572 -14,53 728.415.764 0,338 -41,74 g. ThÕ chÊp, ký quü, ký c­îc ng¾n 97.750.000 0,112 46.311.450 0,029 -52,62 10.000.000 0,005 -78,41 10.000.000 0,005 0,00 h¹n Mai Thanh S¬n- 60 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  61. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp C¬ cÊu vèn l­u ®éng ®­îc ph©n tÝch theo vai trß cña vèn l­u ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh»m xem xÐt ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ph©n bæ vèn l­u ®éng trong tõng kh©u cña qu¸ tr×nh chu chuyÓn vèn l­u ®éng. NhËn râ vai trß, t×nh h×nh ph©n bæ cña vèn l­u ®éng trong tõng kh©u, nhµ qu¶n lý sÏ cã biÖn ph¸p ph©n bæ, ®iÒu chØnh hîp lý gi¸ trÞ vèn l­u ®éng t¹i mçi kh©u nh»m ®¶m b¶o nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao vßng quay cña vèn l­u ®éng. Nh×n tæng thÓ ta thÊy vèn l­u ®éng b×nh qu©n cña C«ng ty t¨ng dÇn qua c¸c n¨m ph¶n ¸nh nhu cÇu më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong c¬ cÊu vèn l­u ®éng, vèn l­u ®éng trong l­u th«ng chiÕm tû träng lín nhÊt, chiÕm tû träng lín thø 2 lµ vèn l­u ®éng trong s¶n xuÊt. KÕt cÊu vèn l­u ®éng cña C«ng ty ®­îc duy tr× t­¬ng ®èi æn ®Þnh qua c¸c n¨m ®iÒu nµy ph¶n ¸nh sù nhÞp nhµng vµ sù t¨ng tr­ëng æn ®Þnh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Mét bé phËn vèn l­u ®éng lín n»m trong kh©u l­u th«ng, qua B¶ng 2.4 (B¶ng ph©n tÝch chi tiÕt kÕt cÊu vèn l­u ®éng) ta thÊy gi¸ trÞ c¸c kho¶n ph¶i thu chiÕm tû träng rÊt lín trong bé phËn nµy. N¨m 2000 (t¹i ngµy 31 th¸ng 12), vèn l­u ®éng trong kh©u l­u th«ng lµ 28,2 tû ®ång (t­¬ng ®­¬ng 32,258% tæng vèn l­u ®éng) trong ®ã c¸c kho¶n ph¶i thu lµ 19,8 tû (t­¬ng ®­¬ng 22,666% tæng vèn l­u ®éng). N¨m 2001, vèn l­u ®éng trong kh©u l­u th«ng t¨ng 187,65% cã gi¸ trÞ 81,1 tû ®ång (t­¬ng ®­¬ng 51,432% tæng vèn l­u ®éng) trong ®ã c¸c kho¶n ph¶i thu lµ 76,8 tû ®ång (t­¬ng ®­¬ng 48,723% tæng vèn l­u ®éng). Trong c¸c n¨m tiÕp theo vèn l­u ®«ng trong kh©u l­u th«ng t¨ng chËm l¹i, tèc ®é t¨ng kho¶ng 9%, c¬ cÊu c¸c kho¶n môc vèn l­u ®éng trong kh©u l­u th«ng nh×n chung ®­îc duy tr×. Nghiªn cøu thµnh phÇn cña c¸c kho¶n ph¶i thu, ta thÊy kho¶n môc ph¶i thu cña kh¸ch hµng chiÕm tû träng lín vµ t¨ng nhanh trong nh÷ng n¨m võa qua ®iÒu nµy ph¶n ¸nh l­îng vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp bÞ kh¸ch hµng chiÕm dông ®ang t¨ng lªn. MÆc dï cã nhiÒu lý do biÖn minh cho sù gia t¨ng cña c¸c kho¶n ph¶i thu vÒ mÆt gi¸ trÞ nh­ng doanh nghiÖp cÇn thËn träng xem xÐt khi cã sù gia t¨ng vÒ tû träng Mai Thanh S¬n- 61 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  62. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp c¸c kho¶n ph¶i thu trong tæng vèn l­u ®éng nh»m tr¸nh ø ®äng vèn trong kh©u l­u th«ng, t¨ng nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn. ChiÕm tû träng lín gÇn t­¬ng ®­¬ng vèn l­u ®éng trong kh©u l­u th«ng lµ bé phËn vèn l­u ®éng trong s¶n xuÊt. Râ rµng cã thÓ thÊy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang lµ phÇn chiÕm tû träng lín nhÊt (gÇn nh­ tuyÖt ®èi) cña bé phËn vèn l­u ®éng trong s¶n xuÊt. §iÒu nµy phï hîp víi ®Æc thï ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty: x©y dùng c¸c c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín, thêi gian kÐo dµi. Sù t¨ng tr­ëng vèn l­u ®éng trong s¶n xuÊt ph¶n ¸nh sù gia t¨ng vÒ quy m« ho¹t ®éng, duy chØ cã n¨m 2003 con sè thêi ®iÓm cuèi n¨m ph¶n ¸nh vèn l­u ®éng trong s¶n xuÊt gi¶m t­¬ng øng víi sù hoµn thµnh cña c«ng tr×nh §­êng HÇm qua ®Ìo H¶i V©n, mét dù ¸n lín (®iÒu nµy còng g¾n liÒn víi viÖc l­îng tiÒn cña doanh nghiÖp t¨ng ®ét ngét cuèi n¨m 2003). Vèn l­u ®éng trong kh©u dù tr÷ chiÕm tû träng nhá nhÊt trong tæng gi¸ trÞ vèn l­u ®éng. Vèn l­u ®éng trong kh©u dù tr÷ chñ yÕu lµ phÇn nguyªn liÖu, vËt liÖu tån kho (xi m¨ng, thÐp, c¸t, ®¸ ) phôc vô trùc tiÕp cho c¸c c«ng tr×nh x©y dùng cña C«ng ty. Tû träng vèn l­u ®éng trong kh©u dù tr÷ ®­îc C«ng ty duy tr× ë møc xÊp xØ 14% ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lu«n ®­îc tiÕn hµnh liªn tôc, theo ®óng tiÕn ®é. 2.2.2.3. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng Nh­ ®· tr×nh bµy ë Ch­¬ng I, hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c chØ tiªu tµi chÝnh tæng hîp: Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng; Møc tiÕt kiÖm vèn do t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng; HÖ sè ®¶m nhiÖm cña vèn l­u ®éng; HÖ sè sinh lîi cña vèn l­u ®éng. §Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty S«ng §µ 10 ta kh«ng thÓ kh«ng tÝnh to¸n cô thÓ c¸c chØ tiªu nµy cña C«ng ty. 2.2.2.3.1. Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng cña C«ng ty S«ng §µ 10 ®­îc tÝnh theo b¶ng sau ®©y: Mai Thanh S¬n- 62 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D
  63. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 §¬n T¨ng T¨ng ChØ tiªu Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ vÞ so so 2001 2002 (%) (%) Doanh thu thuÇn ®ång 119.773.347.379 235.947.439.747 96,99 429.056.119.627 81,84 Vèn l­u ®éng b×nh ®ång 122.589.897.918 188.257.025.462 53,57 217.042.309.412 15,29 qu©n Vßng quay vèn l­u vßng 0,98 1,25 28,28 1,98 57,73 ®éng (L) Thêi gian lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng ngµy 368,47 287,24 -22,05 182,11 -36,60 (K) B¶ng 2.5: B¶ng tÝnh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng Nh×n kÕt qu¶ tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu tµi chÝnh ph¶n ¸nh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng cña C«ng ty S«ng §µ 10 ta cã nhËn xÐt:  VÒ vßng quay vèn l­u ®éng C«ng ty cã vßng quay vèn l­u ®éng thuéc lo¹i thÊp mÆc dï vßng quay vèn l­u ®éng cã sù t¨ng nhanh trong nh÷ng n¨m võa qua (n¨m 2003 vèn l­u ®éng lu©n chuyÓn ®­îc 1,98 vßng t¨ng 57,73% so víi n¨m 2002) song thùc tÕ nµy vÉn ph¶n ¸nh sù thiÕu hiÖu qu¶ trong sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty. Gi¶i thÝch cho hiÖn tr¹ng nµy cã mÊy lý do sau: - Do ®Æc thï ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty: thùc hiÖn c¸c c«ng tr×nh x©y l¾p (C«ng tr×nh thuû ®iÖn, c«ng tr×nh giao th«ng ngÇm) cã gi¸ trÞ lín, thêi gian kÐo dµi do vËy C«ng ty cÇn mét l­îng vèn l­u ®éng b×nh qu©n rÊt lín ®Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc liªn tôc nhÞp nhµng. - Trong ho¹t ®éng x©y l¾p ph¶i hoµn thµnh nh÷ng h¹m môc c«ng tr×nh nhÊt ®Þnh C«ng ty míi h¹ch to¸n doanh thu v× thÕ mét phÇn g©y kÐo dµi thêi gian lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng, gi¶m vßng quay vèn. Ph©n tÝch xu h­íng gia t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng, ta thÊy nguyªn nh©n lµ do tèc ®é t¨ng m¹nh cña doanh thu thuÇn. MÆc dï vèn l­u ®éng b×nh qu©n ®Òu t¨ng qua c¸c n¨m: n¨m 2002 t¨ng 65,7 tû ®ång (t­¬ng Mai Thanh S¬n- 63 - Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42 D