Đề tài Một số giải pháp hỗ trợ và thúc đẩy xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của công ty xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ ARTEXPORT sang thị trường Nhật Bản

91 trang nguyendu 4050

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Đề tài Một số giải pháp hỗ trợ và thúc đẩy xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của công ty xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ ARTEXPORT sang thị trường Nhật Bản", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

de_tai_mot_so_giai_phap_ho_tro_va_thuc_day_xuat_khau_hang_th.doc

Nội dung text: Đề tài Một số giải pháp hỗ trợ và thúc đẩy xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của công ty xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ ARTEXPORT sang thị trường Nhật Bản

Môc lôc Lêi nãi ®Çu Ch¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ. 1.1 S¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ vµ xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ . 1.1.1 Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n. 1.1.2 §Æc ®iÓm cña hµng TCMN 1.1.3 C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ 1.2 Vai trß cña xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ 1.2.1 §èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n 1.2.2 §èi víi c¸c doanh nghiÖp . 1. 3 C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn xuÊt khÈu TCMN 1.3.1 C¸c nh©n tè thuéc m«i trêng vÜ m« 1.3.2 C¸c nh©n tè thuéc m«i trêng vi m« 1.4 Tæng quan vÒ thÞ trêng NhËt B¶n 1.4.1 NhËt b¶n vµ nhu cÇu nhËp khÈu thñ c«ng mü nghÖ 1.4.2Xu híng nhËp khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ ë NhËt B¶n Ch¬ng II :Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu TCMN ë ViÖt Nam vµ c«ng ty ARTEXPORT trong thêi gian qua 1.1 Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ ë ViÖt Nam. 1.1.1 Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt thñ c«ng mü nghÖ t¹i c¸c lµng nghÒ. 1.1.2 Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam 1.1.3 T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam sang thÞ trêng NhËt B¶n . * XuÊt khÈu sang NhËt B¶n *XuÊt khÈu t¹i chç. 1.2 Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu TCMN cña c«ng ty ARTEXPORT 2.2.1 Tæng quan vÒ c«ng ty 2.2.2 T×nh h×nh xuÊt khÈu cña c«ng ty sang NhËt B¶n trong mét sã n¨m võa qua * XuÊt khÈu sang NhËt B¶n. * XuÊt khÈu t¹i chç 2.2.3 §¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng xuÊt khÈu sang NhËt B¶n cña c«ng ty trong thêi gian qua Ch¬ng III : Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng TCMN vµo thÞ trêng NhËt B¶n
3.1 Xu thÕ ph¸t triÓn hµng thñ c«ng mü nghÖ 3.1.1 §Þnh híng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña §¶ng vµ Nhµ níc 3.1.2 Xu thÕ ph¸t triÓn hµng thñ c«ng mü nghÖ trong nh÷ng n¨m tíi. 3.2 Ph¬ng híng kinh doanh cña c«ng ty ARTEXPORT trong thêi gian tíi 3.2.1 Môc tiªu cña c«ng ty trong thêi gian tíi 3.2.2 NhiÖm vô cña c«ng ty trong thêi gian tíi 3. 3 Mét sè gi¶i ph¸p vi m« 3.3.1 VÒ nguån nh©n lùc 3.3.2 VÒ ho¹t ®éng Maketing 3.3.3 Ho¹t ®éng s¶n xuÊt . 3.4 C¸c gi¶i ph¸p vÜ m« 3.4.1 Gi¶i ph¸p vÒ thÞ trêng. 3.4.2 Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ 3.5 Mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ níc vµ Bé th¬ng m¹i. KÕt luËn
Lêi nãi ®Çu Víi môc tiªu ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc híng vÒ xuÊt khÈu, tËn dông mäi nguån lùc s½n cã ®ång thêi tõng bíc tham gia héi nhËp nÒn kinh tÕ khu vùc, kinh tÕ thÕ giíi th× viÖc tËn dông nguån nguyªn liÖu s½n cã trong níc ®Ó ph¸t triÓn nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu lµ vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt trong giai ®o¹n hiÖn nay. Trong chiÕn lîc híng vµo xuÊt khÈu vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh hµng, §¶ng vµ Nhµ níc ®· x¸c ®Þnh mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ lµ mÆt hµng xuÊt khÈu chiÕn lîc, cã kh¶ n¨ng t¨ng trëng cao, nã kh«ng chØ mang l¹i lîi Ých thiÕt thùc mµ cßn cã ý nghÜa chÝnh trÞ x· héi réng lín. Víi chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ vµ tÝch cùc tham gia vµo tiÕn tr×nh khu vùc hoÊ, toµn cÇu ho¸ ®· më ra nhiÒu c¬ héi cho mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ. Tr¶i qua nh÷ng bíc th¨ng trÇm, hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam hiÖn ®· cã mÆt trªn 120 níc trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn hµng thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam ®ang gÆp nh÷ng khã kh¨n kh«ng nhá trong vÊn ®Ò s¶n xuÊt vµ ®Èy m¹nh lîng hµng xuÊt khÈu vµ ®Ó t×m cho m×nh mét thÞ trêng tiªu thô æn ®Þnh th× híng cÇn thiÕt nhÊt lµ khai th¸c ®Ó th©m nhËp vµ më réng thÞ phÇn ë nh÷ng thÞ trêng míi trong ®ã cã NhËt B¶n lµ mét thÞ trêng ®Çy tiÒm n¨ng vµ høa hÑn Quan hÖ ViÖt Nam- NhËt B¶n ®· vµ ®ang diÔn ra rÊt tèt ®Ñp do cã nhøng nÐt v¨n ho¸ truyÒn thèng gÇn gòi, nh÷ng mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu cña 2 níc ®Òu cã lîi thÕ so s¸nh t¬ng ®¬ng. V× vËy viÖc xem xÐt kh¶ n¨ng th©m nhËp vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam sang thÞ trêng NhËt B¶n, mét thÞ trêng cã dung lîng lín lµ cã c¬ së vµ rÊt cÇn thiÕt. Tuy vËy, bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi, thêi c¬ cã ®îc cßn kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc, ®ßi hái kh«ng chØ nç lùc rÊt lín cña c¸c doanh nghiÖp thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam mµ cÇn cã sù hç trî tÝch cùc tõ phÝa Nhµ níc ®Ó cã thÓ tiÕp cËn vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng NhËt B¶n.
C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thñ c«ng mü nghÖ ARTEXPORT lµ doanh nghiÖp Nhµ níc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh cña Bé Th¬ng m¹i,chuyªn s¶n xuÊt vµ thu mua hµng thñ c«ng mü nghÖ ®Ó xuÊt khÈu ra thÞ trêng thÕ giíi. Trong bíc chuyÓn m×nh cña toµn ngµnh thñ c«ng mü nghÖ, c«ng ty còng ®ang tõng bíc më réng thÞ trêng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña m×nh sang thÞ trêng NhËt B¶n, trong nh÷ng bíc tiÕn nµy c«ng ty sÏ gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc. Trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i c«ng ty , em thÊy cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p nh»m hç trî vµ thóc ®Èy xuÊt khÈu s¶n phÈm cña c«ng ty sang thÞ trêng NhËt B¶n, nhÊt lµ trong bèi c¶nh hiÖn nay. XuÊt ph¸t tõ ý tëng ®ã cïng víi nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ë trêng vµ nh÷ng th«ng tin thùc tÕ thu thËp qua thêi gian thùc tËp, em xin chän ®Ò tµi “Mét sè gi¶i ph¸p hç trî vµ thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thñ c«ng mü nghÖ ARTEXPORT sang thÞ trêng NhËt B¶n” lµm ®Ò tµi cho luËn v¨n cña m×nh. §èi tîng nghiªn cøu tËp trung vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu néi dung kh¸c nhau : tõ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ , cña xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ, vai trß cña xuÊt khÈu vµ c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn xuÊt khÈu cho ®Õn thùc trang hiÖn nay ë c«ng ty. Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cña c«ng ty ARTEXPORT sang thÞ trêng NhËt B¶n. Trong ®Ò tµi nµy em sö dông ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, thèng kª sè liÖu ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thñ c«ng mü nghÖ ARTEXPORT sang thÞ trêng NhËt B¶n trong thêi gian qua, kÕt hîp víi biÖn ph¸p t×m kiÕm, thu thËp nh÷ng th«ng tin liªn quan ®Õn thÞ trêng nhËp khÈu cña NhËt B¶n, tõ ®ã ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p nh»m hç trî vµ thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ sang thÞ trêng NhËt B¶n trong thêi gian tíi.
Néi dung cña luËn v¨n ®îc chia lµm 3 phÇn nh sau: Ch¬ng I : Mét sè vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu TCMN ë ViÖt Nam vµ c«ng ty ARTEXPORT trong thêi gian qua. Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng TCMN vµo thÞ trêng NhËt B¶n. Trong giíi h¹n vÒ kh¶ n¨ng còng nh thêi gian em ®· rÊt cè g¨ng ®Ó hoµn thiÖn ®Ò tµi nµy, tuy nhiªn do h¹n chÕ vÒ mÆt kiÕn thøc còng nh nguån tµi liÖu nªn bµi viÕt cßn nhiÒu thiÕu sãt, rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn ®Ó em cã thÓ nhËn thøc mét c¸ch hoµn thiÖn h¬n. Qua ®©y em xin ch©n thµnh c¶m ¬n TS. Ng« Xu©n B×nh- th©y gi¸o trùc tiÕp híng dÉn vµ thÇy c« gi¸o trong Bé m«n Kinh tÕ th¬ng m¹i, tËp thÓ phßng XuÊt nhËp khÈu tæng hîp 9,c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thñ c«ng mü nghÖ ARTEXPORT cung cÊp tµi liÖu vµ dµnh thêi gian còng nh ý kiÕn ®ãng gãp ®Ó em hoan thµnh luËn v¨n nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
Ch¬ng I Mét sè vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ. 1 S¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ vµ xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ . 1.1 Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö còng nh hiÖn nay ®Ò cho thÊy lµng x· ViÖt Nam cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng trong s¶n xuÊt còng nh ®êi sèng nh©n d©n ë n«ng th«n. Qua thö th¸ch cña nh÷ng biÕn ®éng th¨ng trÇm, nh÷ng lÖ lµng phÐp níc vµ phong tôc tËp qu¸n ë n«ng th«n vÉn ®îc duy tr× ®Õn ngµy nay. Lµng x· ViÖt Nam ph¸t triÓn tõ rÊt l©u ®êi, nã thêng g¾n liÒn víi n«ng nghiÖp vµ s¶n xuÊt n«ng th«n. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu sö häc, lµng x· ViÖt Nam xuÊt hiÖn tõ thêi c¸c vua Hïng dùng níc, nh÷ng xãm lµn ®Þnh canh ®· h×nh thµnh, dùa trªn c¬ së nh÷ng c«ng x· n«ng th«n. Mçi c«ng x· gèm mét sè gia ®×nh sèng qu©y quÇn trong mét khu vùc ®Þa giíi nhÊt ®Þnh. §ång thêi lµ n¬i g¾n bã c¸c thµnh viªn víi nhau b»ng khÕ íc sinh ho¹t céng ®ång, t©m thøc tÝn ngìng,lÔ héi, tËp tôc, luËt lÖ riªng nh»m liªn kÕt víi nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Tõ buæi ban ®Çu, ngay trong mét lµng, phÇn lín ngêi d©n ®Òu lµm n«ng nghiÖp, cµng vÒ sau cã nh÷ng bé phËn d©n c sèng b»ng nghÒ kh¸c, hä liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau, khiÕn cho n«ng th«n ViÖt Nam cã thªm mét sè tæ chøc theo nghÒ nghiÖp, t¹o thµnh c¸c phêng héi: phêng gèm, phêng ®óc ®ång, phêng dÖt v¶i tõ ®ã, c¸c nghÒ ®îc lan truyÒn vµ ph¸t triÓn thµnh lµng nghÒ. Bªn c¹nh nh÷ng ngêi chuyªn lµm nghÒ th× ®a phÇn võa s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, võa lµm nghÒ phô. Nhng do nhu cÇu trao ®æi hµng ho¸, c¸c nghÒ mang tÝnh chuyªn m«n s©u h¬n vµ thêng chØ giíi h¹n trong quy m« nhá dÇn dÇn t¸ch khái n«ng nghiÖp ®Ó chuyÓn h¼n sang nghÒ thñ c«ng. Nh÷ng
lµng nghÒ ph¸t triÓn m¹nh, sè hé, sè lao ®éng lµm nghÒ truyÒn thèng t¨ng nhanh vµ sèng b»ng nghÒ ®ã ngµy cµng nhiÒu. Nh vËy, lµng x· ViÖt Nam lµ n¬i s¶n sinh ra nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng vµ c¸c s¶n phÈm mang dÊu Ên tinh hoa cña nÒn v¨n ho¸, v¨n minh d©n téc . Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lµng nghÒ lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña tiÓu thñ c«ng nghiÖp ë n«ng th«n. Lóc ®Çu sù ph¸t triÓn ®ã tõ mét vµi gia ®×nh råi ®Õn c¶ hä vµ lan ra c¶ lµng. Tr¶i qua mét qu¸ tr×nh l©u dµi cña lÞch sö, lóc thÞnh, lóc suy, cã nh÷ng nghÒ ®îc g×n gi÷, cã nh÷ng nghÒ bÞ mai mét hoÆc mÊt h¼n vµ cã nh÷ng nghÒ míi ra ®êi. Trong ®ã cã nh÷ng nghÒ ®¹t tíi tr×nh ®é c«ng nghÖ tinh x¶o víi kü thuËt ®iªu luyÖn vµ ph©n c«ng lao ®éng kh¸ cao. Theo ®ã ta cã thÓ ®a ra mét sè kh¸i niÖm sau: Lµng nghÒ lµ mét côm d©n c sinh sèng trong mét th«n( lµng) cã mét hay mét hay mét sè nghÒ ®îc t¸ch ra khái n«ng nghiÖp ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh ®éc lËp. Thu nhËp cña c¸c nghÒ ®ã chiÕm tû träng cao trong tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm cña toµn lµng. Lµng nghÒ truyÒn thèng §Ó lµm râ kh¸i niÖm vÒ lµng nghÒ truyÒn thèng cÇn cã nh÷ng tiªu thøc sau - Sè hé vµ sè lao ®éng lµm nghÒ truyÒn thèng ë lµng nghÒ ®¹t tõ 50% trë lªn so víi tæng sè hé vµ lao ®éng cña lµng. - Gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ thu nhËp tõ ngµnh nghÒ truyÒn thèng ë lµng ®¹t trªn 50% tæng gi¸ trØan xuÊt vµ thu nhËp cña lµng trong n¨m. - S¶n phÈm lµm ra cã tÝnh mü nghÖ mang ®Ëm nÐt yÕu tè v¨n ho¸ vµ b¶n s¾c d©n téc ViÖt Nam. - S¶n xuÊt cã quy tr×nh c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh ®îc truyÒn tõ thÕ hÖ nµy sang thÕ hÖ kh¸c.
Tõ nh÷ng tiªu thøc trªn cã thÓ ®Þnh nghÜa vÒ lµng nghÒ truyÒn thèng nh sau: “Lµng nghÒ truyÒn thèng lµ nh÷ng th«n lµng cã mét hay nhiÒu nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng ®îc t¸ch ra khái n«ng nghiÖp ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®em l¹i nguån thu nhËp chiÕm phÇn chñ yÕu trong n¨m. Nh÷ng nghÒ thñ c«ng ®ã ®îc truyÒn tõ ®êi n¸y sang ®êi kh¸c, thêng lµ qua nhiÒu thª hÖ. Cïng víi thö th¸ch cña thêi gian, c¸c lµng nghÒ thñ c«ng nµy ®· trë thµnh nghÒ næi tréi, mét nghÒ cæ truyÒn tinh x¶o, víi mét tÇng líp thî thñ c«ng chuyªn nghiÖp hay b¸n chuyªn nghiÖp ®· chuyªn t©m s¶n xuÊt, cã quy tr×nh c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh vµ sèng chñ yÕu b»ng nghÒ ®ã. S¶n phÈm lµm ra cã tÝnh mü nghÖ vµ ®· trë thµnh hµng ho¸ trªn thÞ trêng.” Ngµnh nghÒ truyÒn thèng lµ nh÷ng ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp ®· xuÊt hiÖn tõ l©u trong lÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ cña níc ta cßn tån t¹i cho ®Õn ngµy nay, bao g«m c¶ ngµnh nghÒ mµ ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt ®îc c¶i tiÕn hoÆc sö dông nh÷ng m¸y mãc hiÖn ®¹i ®Ó hç trî cho s¶n xuÊt nhng vÉn tu©n thñ c«ng nghÖ truyÒn thèng. Nh vËy tõ c¸c ®Þnh nghÜa trªn ta cã thÓ hiÓu cô thÓ vÒ hµng thñ c«ng mü nghÖ nh sau: s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ lµ nh÷ng s¶n phÈm mang tÝnh truyÒn thèng vµ ®éc ®¸o cña tõng vïng, cã gi¸ trÞ chÊt lîng cao, võa lµ hµng ho¸, võa lµ s¶n phÈm v¨n ho¸, nghÖ thuËt, mü thuËt, thËm chÝ cã thÓ trë thµnh di s¶n v¨n ho¸ cña d©n téc, mang b¶n s¾c v¨n ho¸ cña vïng l·nh thæ hay quèc gia s¶n xuÊt ra chóng. Hµng thñ c«ng mü nghÖ bao gåm c¸c nhãm hµng sau: 1. Nhãm s¶n phÈm tõ gç( gç mü nghÖ) 2. Nhãm hµng m©y tre ®an 3. Nhãm s¶n phÈm gèm sø mü nghÖ 4. Nhãm hµng thªu
1.2 §Æc ®iÓm cña hµng TCMN 1.2.1. TÝnh v¨n ho¸ Kh¸c víi s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, trong s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng , lao ®éng chñ yÕu dùa vµo ®«i bµn tay khÐo lÐo vµ ®Çu ãc s¸ng t¹o cña ngêi thî, ngêi nghÖ nh©n. S¶n phÈm lµm ra bõa cã gi¸ trÞ sö dông nhng l¹i võa mang dÊu Ên bµn tay tµi hoa cña ngêi thî vµ phong vÞ ®éc ®¸o cña mét miÒn quª nµo ®ã.Còng chÝnh v× vËy mµ hµm lîng v¨n ho¸ ë c¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ ®îc ®¸nh gi¸ cao h¬n nhiÒu so víi hang c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng lo¹t. Ngay tõ khi ph¸t hiÖn ra c¸c s¶n phÈm trèng ®ång §«ng S¬n, trèng ®ång Ngäc Lò, thÕ giíi ®· biÕt ®Õn mét nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam qua nh÷ng s¶n phÈm ph¶n ¸nh sinh ®éng vµ s©u s¾c nÒn v¨n ho¸, t tëng vµ x· héi thêi ®¹i Hïng V¬ng. Cho ®Õn nay, nh÷ng s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ mang ®Ëm tÝnh v¨n ho¸ nh gèm B¸t Trµng, hay bé chÐn ®Üa, tè sø cao cÊp cã h×nh hoa v¨n Ch©u ¸, mang ®©m nÐt v¨n ho¸ ViÖt Nam nh chim l¹c, thÇn kim quy, hoa sen ®· ®îc xuÊt khÈu réng r·i ra kh¾p thÕ giíi, ngêi ta ®· cã thÓ t×m hiÓu phÇn nµo v¨n ho¸ cña ViÖt Nam . Cã thÓ nãi ®Æc tÝnh nµy lµ ®iÒm thu hót m¹nh mÏ ®èi víi kh¸ch hµng nhÊt lµ kh¸ch quèc tÕ, nã t¹o nªn mét u thÕ tuyÖt ®èi cho hµng thñ c«ng mü nghÖ vµ ®îc coi nh mãn quµ lu niÖm ®Æc biÖt trong mçi chuyÕn du lÞch cña du kh¸ch níc ngoµi. Kh¸ch du lÞch khi ®Õn th¨m ViÖt Nam kh«ng thÓ kh«ng mang theo vÒ níc mét mãn ®å thñ c«ng mü nghÖ , cho dï ë níc hä cã thÓ s¶n xuÊt ra nhng sÏ kh«ng thÓ mang hån b¶n s¾c v¨n ho¸ cña ViÖt Nam . S¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ kh«ng chØ lµ hµng ho¸ ®¬n thuÇn mµ trë thµnh s¶n phÈm v¨n ho¸ cã tÝnh nghÖ thuËt cao vµ ®îc coi lµ biÓu tîng cña nghÒ truyÒn thèng cña d©n téc ViÖt Nam . 1.2.2 TÝnh mü thuËt S¶n phÈm mang tÝnh mü thuËt cao, mçi s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ lµ mét t¸c phÈm nghÖ thuËt, võa cã gi¸ trÞ sö dông võa cã gi¸ trÞ thÈm mü. NhiÒu loÞa s¶n phÈm võa lµ phôc vô tiªu dïng , võa lµ vËt trang trÝ trong nhµ, ®Òn
chïa n¬i c«ng së c¸c s¶n phÈm ®Òu lµ sù kÕt giao gi÷a ph¬ng ph¸p thñ c«ng tinh x¶o víi sù s¸ng t¹o nghÖ thuËt. Kh¸c víi c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp ®îc s¶n xuÊt hµng lo¹t b»ng m¸y mãc, hµng thñ c«ng mü nghÖ cã gi¸ trÞ cao ë ph¬ng diÖn nghÖ thuËt s¸ng t¹o th× chØ ®îc s¶n xuÊt b»ng c«ng nghÖ mang tÝnh thñ c«ng, chñ yÕu dùa vµo ®«i bµn tay khÐo lÐo cña ngêi thî. ChÝnh ®Æc ®iÓm nµy ®· ®em l¹i sù quý hiÕm cho c¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ. Nhê ®ã, tai c¸c héi chî quèc tÕ nh EXPO, héi chî ë NEW YORK , Milan( ý) hang thñ c«ng mü nghÖ ®· g©y ®îc sù chó ý cña kh¸ch h¸ng níc ngoµi bëi sù tinh x¶o trong c¸c ®êng nÐt hoa v¨n tr¹m træ trªn c¸c s¶n phÈm , hay nh÷ng kiÓ u d¸ng mÉu m· ®éc ®¸o, mÆc dï nguyªn liÖu rÊt ®¬n gi¶n cã khi chØ lµ mét hßn ®¸, x¬ dõa qua bµn tay tµi hoa cña c¸c nghÖ nh©n ®· trë thµnh c¸c t¸c phÈm nghÖ thuËt cã gi¸ trÞ cao. 1.2.3 TÝnh ®¬n chiÕc Hµng thñ c«ng mü nghÖ truyÒn thèng ®Òu mang tÝnh c¸ biÖt vµ cã s¾c th¸i riªng cña mçi lµng nghÒ. Cïng lµ ®å gèm sø, nhng ngêi ta vÉn cã thÓ ph©n biÖt ®îc ®©u lµ gèm B¸t Trµng, Thå hµ, H¬ng Canh nhê c¸c hoa v¨n, mµu men, ho¹ tiÕt trªn ®ã. Bªn c¹nh ®ã, tÝnh ®¬n chiÕc cã ®îc lµ do hµng thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam mang hån cña d©n téc ViÖt Nam , mang nÐt v¨n ho¸ vµ b¶n s¾c cña d©n téc ViÖt Nam , chÝnh v× vËy hµng cña Trung Quèc hay NhËt b¶n cho dï cã phong phó hay ®a d¹ng ®Õn ®©u còng kh«ng thÓ cã ®îc nh÷ng nÐt ®Æc trng ®ã,cho dï kiÓu d¸ng cã thÓ gièng nhng kh«ng thÓ mang “hån” cña d©n téc ViÖt Nam . Cïng víi ®Æc trng vÒ v¨n ho¸, tÝnh riªng biÖt ®· mang l¹i u thÕ tuyÖt ®èi cho hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam trong xuÊt khÈu . §èi víi ViÖt Nam vµ c¶ kh¸ch hµng níc ngoµi, nã kh«ng nh÷ng cã gi¸ trÞ sö dông mµ cßn thóc ®Èy qu¸ tr×nh giao lu v¨n ho¸ gi÷a c¸c d©n téc. 1.2.4 TÝnh ®a d¹ng TÝnh ®a d¹ng cña s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ thÓ hiÖn ë ph¬ng thøc , nguyªn liÖu lµm nªn s¶n phÈm ®ã vµ chÝnh nÐt v¨n ho¸ trong s¶n phÈm.
Nguyªn liÖu lµm nªn s¶n phÈm cã thÓ lµ g¹ch, ®Êt, cãi , d©y chuèi, x¬ dõa mçi lo¹i sÏ t¹o nªn mét s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ víi nh÷ng s¾c th¸i kh¸c nhau, cho ngêi sö dông cã nh÷ng c¶m nhËn kh¸c nhau vÒ s¶n phÈm. Lµ mét ®«i dÐp ®i trong nhµ, nhng dÐp lµm b»ng cãi ®· qu¸ cò ®èi víi ngêi tiªu dïng nªn hiÖn nay, c¸c nghÖ nh©n sö dông chÊt liÖu d©y chuèi, t¹o c¶m gi¸c rÊt míi l¹, võa cã mµu vµng ngµ cña chuèi võa cã mÇu mèc tù nhiªn cña th©n chuèi Bªn c¹nh ®ã, tÝnh ®a d¹ng cßn ®îc thÓ hiÖn qua nh÷ng nÐt v¨n ho¸ trªn s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ bëi v× mçi s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ ®ªï mang nh÷ng nÐt v¨n ho¸ ®Æc trng cña tõng vïng, tõng thêi ®¹i s¶n xuÊt ra chóng. ChÝnh v× vËy trªn thÞ trêng cã rÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ, mçi lo¹i ®Òu cã sù kh¸c biÖt râ rÖt, kh«ng ®ång nhÊt. Còng lµ ®å gèm sø nhng ngêi ta vÉn cã thÓ thÊy ®©u lµ gèm ViÖt Nam , gèm NhËt B¶n , gèm Trung quèc 1.2.5 TÝnh thñ c«ng Cã thÓ c¶m nhËn ngay tÝnh thñ c«ng qua tªn gäi cña s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ. TÝnh chÊt thñ c«ng thÓ hiÖn ë c«ng nghÖ s¶n xuÊt, c¸c s¶n phÈm ®Òu lµ sù kÕt giao gi÷a ph¬ng ph¸p thñ c«ng tinh x¶o vµ s¸ng t¹o nghÖ thuËt. ChÝnh ®Æc tÝnh nµy t¹o nªn sù kh¸c biÖt gi÷a s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ vµ nh÷ng s¶n phÈm c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i ®îc s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ ngµy nay,cho dï kh«ng s¸nh kÞp tÝnh Ých dông cña c¸c s¶n phÈm nµy nhng s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ lu«n g©y ®îc sù yªu thÝch cña ngêi tiªu dïng. 1.3 XuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ vµ vai trß cña xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ 1.3.1 C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ. S¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ kh¸c hµng ho¸ kh¸c ë chç nã võa cã thÓ sö dông võa cã thÓ lµ vËt trang trÝ, lµm ®Ñp cho nhµ cöa, v¨n phßng hay còng cã thÓ lµ ®å lu niÖm hÊp dÉn trong mçi chuyÕn du lÞch cña kh¸ch quèc tÕ. ChÝnh
v× vËy, hµng thñ c«ng mü nghÖ cã thÓ ®îc xuÊt khÈu ra níc ngoµi theo 2 ph¬ng thøc sau: - XuÊt khÈu t¹i chç: khi kh¸ch du lÞch ®Õn tõ níc ngoµi vµo ViÖt Nam vµ mua hµng thñ c«ng mü nghÖ s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam. Víi xu híng ph¸t triÓn cña du lÞch nh hiÖn nay, h×nh thøc xuÊt khÈu nµy sÏ gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam hµng n¨m. - XuÊt khÈu ra níc ngoµi: lµ h×nh thøc c¸c doanh nghiÖp b¸n hµng thñ c«ng mü nghÖ cho c¸c ®èi t¸c níc ngoµi b»ng c¸ch mang hµng sang tËn n¬i b¨ng c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸c nhau vµ ph¶i chÞu sù rµng buéc cña mét sè thñ tôc xuÊt khÈu nhÊt ®Þnh. 1.3.2 Vai trß cña xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ 1.3.2.1 §èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. * XuÊt khÈu t¹o nguån vèn cho nhËp khÈu, phôc vô c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. ViÖc xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña níc ta trong mÊy n¨m gÇn ®©y ®· mang l¹i cho níc ta nguån ngo¹i tÖ lín, ®ãng gãp kh«ng nhá cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Cô thÓ trong n¨m 2003 ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu ®îc gÇn 400 triÖu USD, vµ tÝnh ®Õn th¸ng 4 n¨m nay, kim ng¹ch hµng thñ c«ng mü nghÖ ®· ®¹t trªn 100 triÖu USD, t¨ng 10% so víi n¨m ngo¸i. §©y lµ nguån thu ngo¹i tÖ to lín thùc thu vÒ cho ®Êt níc tõ nguån nguyªn liÖu rÎ tiÒn cã s½n trong tù nhiªn vµ tõ lùc lîng lao ®éng nhµn rçi ë c¸c vïng n«ng th«n níc ta. Nhê cã nguån vèn ®ã, c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng ViÖt Nam cã ®iÒu kiÖn ®Çu t x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®µo t¹o nguån nh©n lùc cã tay nghÒ vµ kü thuËt cao cho ngµnh thñ c«ng mü nghÖ. * Thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu n«ng th«n theo híng hiÖn ®¹i ho¸
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu n«ng th«n lµ nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n lªn mét bíc vÒ chÊt, lµm thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt , c¬ cÊu lao ®éng, c¬ cÊu viÖc lµm , c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n lîng vµ c¬ cÊu thu nhËp cua ra d©n c n«ng th«n b»ng c¸c nguån lîi thu ®îc tõ c¸c lÜnh vùc trong n«ng nghiÖp vµ phi n«ng nghiÖp. Víi môc tiªu nh vËy, qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n ngµy cµng ®îc thóc ®Èy, nã diÔn ra ngay trong néi bé ngµnh c«ng nghiÖp vµ c¶ c¸c bé phËn hîp thµnh kh¸c cña c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n. ViÖc ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng dÉ cã vai trß tÝch cùc trong viÖc gãp phÇn t¨ng tØ träng c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, thu hÑp tû träng cña n«ng nghiÖp, chuyÓn tõ lao ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp thu nhËp thÊp sang ngµnh nghÒ n«ng nghiÖp cã thu nhËp cao h¬n. Ngay tõ ®Çu khi nghÒ thñ c«ng xuÊt hiÖn th× kinh tÕ n«ng th«n kh«ng chØ cã ngµnh n«ng nghiÖp thuÇn nhÊt mµ bªn c¹nh cßn cã c¸c ngµnh thñ c«ng nghiÖp, th¬ng m¹i vµ dÞch vô cïng tån t¹i ph¸t triÓn. MÆt kh¸c cã thÓ thÊy kÕt qu¶ s¶n xuÊt ë c¸c lµng nghÒ cho thu nhËp va gi¸ trÞ s¶n lîng cao h¬n h¼n so víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Do tõng bíc tiÕp cËn víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng, n¨ng lùc thÞ trêng ®îc n©ng lªn ngêi lao ®éng nhanh chãng chuyÓn sang ®Çu t cho c¸c ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp, dÆc biÖt lµ nh÷ng s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng tiªu thô m¹nh ë thÞ trêng trong níc vµ ngoµi níc. Khi ®ã khu vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sÏ bÞ thu hÑp , khu vùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp ®îc t¨ng lªn. Lµng nghÒ truyÒn thèng ph¸t triÓn ®· t¹o c¬ héi cho ho¹t ®éng dÞch vô ë n«ng th«n më réng ®Þa bµn ho¹t ®éng thu hót nhiÒu lao ®éng. Kh¸c víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt trong c¸c lµng nghÒ lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc, ®ßi hái sù cung cÊp thêng xuyªn trong viÖc cung øng vËt liÖu vµ tiªu thô s¶n phÈm . Do ®ã dÞch vô n«ng th«n ph¸t triÓn m¹nh mÏ víi nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng vµ phong phó , ®em l¹i thu nhËp cao cho ngêi lao ®éng. Nh vËy, sù ph¸t triÓn cña lµng nghÒ truyÒn thèng cã t¸c dông râ rÖt víi qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo yªu cÇu cña sù nghiÖp
c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸. Sù ph¸t triÓn lan to¶ cña lµng nghÒ truyÒn thèng ®· më réng quy m« vµ ®Þa bµn s¶n xó©t, thu hót rÊt nhiÒu lao ®éng. Cho ®Õnnay c¬ cÊu kinh tÕ ë nhiÒu lµng nghÒ ®¹t 60-80% cho c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, 20-40% cho n«ng nghiÖp. * T¹o viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. T¸c ®éng cña xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ ®Õn ®êi sèng bao gåm rÊt nhiÒu mÆt. Tríc hÕt th«ng qua mÆt s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu víi nhiÒu c«ng ®o¹n kh¸c nhau ®· thu hót hµng triÖu lao ®éng vµo lµm viÖc vµ cã thu nhËp kh«ng thÊp t¨ng gÝa trÞ lao ®éng t¨ng thu nhËp quèc d©n. Bªn c¹nh ®ã, xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ cßn t¹o nguån ®Ó nhËp nguån vËt phÈm tiªu dïng thiÕt yÕu, phôc vô ®êi sèng vµ ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng ngµy mét phong phó cña nh©n d©n vµ n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ngêi lao ®éng . - T¹o viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. Trªn ph¬ng diÖn x· héi ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ ®· kÝch thÝch viÖc ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng. HiÖn nay trong c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng b×nh qu©n mçi c¬ së chuyªn lµm nghÒ t¹o viÖc lµm æn ®Þnh cho 27 lao ®éng thêng xuyªn vµ 8 ®Õn 10 lao ®éng thêi vô, mçi hé chuyªn nghÒ t¹o viÖc lµm cho 4 ®Õn 6 lao ®éng thêng xuyªn vµ 2 ®Õn 5 lao ®éng thêi vô. §Æc biÖt ë nghÒ dÖt, thªu ren, m©y tre ®an, mçi c¬ së cã thÓ thu hót 200 ®Õn 250 lao ®éng. NhiÒu lµng nghÒ kh«ng nh÷ng thu hót lùc lîng lao ®éng lín ë ®Þa ph¬ng mµ cßn t¹o viÖc lµm cho nhiÒu lao ®éng ë c¸c ®Þa ph¬ng kh¸c. Lµng gèm b¸t trµng ngoµi viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm cho gÇn 2430 lao ®éng cña x·, cßn gi¶i quyÕt thªm viÖc lµm cho kho¶ng 5500 ®Õn 6000 lao ®éng cña c¸c khu vùc l©n cËn ®Õn lµm thuª. MÆt kh¸c, sù ph¸t triÓn cña c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng ®· kÐo theo sù ph¸t triÓn vµ h×nh thµnh cña nhiÒu nghÒ kh¸c, nhiÒu ho¹t ®éng dÞch vô liªn quan xuÊt hiÖn, t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm míi, thu hót nhiÒu lao ®éng. Ngoµi
c¸c ho¹t ®éng dÞch vô phôc vô s¶n xuÊt trùc tiÕp cßn cã c¸c dÞch vô kh¸c nh dÞch vô tÝn dông ng©n hµng. Tõ kinh nghiÖm thùc tiÔn ®· tÝnh to¸n cho thÊy cø xuÊt khÈu 1 triÖu USD hµng thñ c«ng mü nghÖ th× t¹o ®îc viÖc lµm vµ thu nhËp cho kho¶ng 3000 ®Õn 4000 lao ®éng chñ yÕu lµ lao ®éng t¹i c¸c lµng nghÒ n«ng th«n, trong ®ã cã lao ®«ng n«ng nhµn t¹i chç vµ c¸c vïng l©n cËn( trong khi ®ã chÕ biÕn h¹t ®iÒu th× 1 triÖu USD kim ng¹ch xuÊt khÈu chØ thu hót ®îc 400 lao ®éng). - N©ng cao vµ c¶i thiÖn ®íi sèng nh©n d©n. Ngoµi viÖc ®îc coi lµ ®éng lùc gi¸n tiÕp gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ cßn gãp phÇn t¨ng thu nhËp vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cho ngêi lao ®éng ë n«ng th«n. ë n¬i nµo cã ngµnh nghÒ ph¸t triÓn th× n¬i ®ã thu nhËp cao vµ møc sèng cao h¬n c¸c vïng thuÇn n«ng. NÕu so s¸nh víi møc thu nhËp lao ®éng n«ng nghiÖp th× thu nhËp cña lao ®éng ngµnh nghÒ cao h¬n kho¶ng 2 ®Õn 4 lÇn, ®Æc biÖt lµ so víi chi phÝ lao ®éng vµ diÖn tÝch sö dông ®Êt thÊp h¬n nhiÒu so víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. B×nh qu©n thu nhËp cña 1 lao ®éng trong hé chuyªn ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp lµ 430000- 450000 ®ång / th¸ng, ë hé kiªm nghÒ tõ 190000- 240000 ®ång/ th¸ng, trong khi ®ã ë hé lao ®éng thuÇn n«ng chØ cã kho¶ng 70000-100000 ®ång/ ngêi/ th¸ng. Cã nh÷ng lµng nghÒ cã thu nhËp cao nh lµng gèm B¸t Trµng : Møc b×nh qu©n thu nhËp cña c¸c hé thÊp còng ®¹t tõ 10-20 triÖu/n¨m. Thu nhËp tõ nghÒ gèm sø B¸t Trµng chiÕm tíi 86% tæng thu nhËp cña toµn x·. V× vËy thu nhËp cña c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng ®· t¹o ra sù thay ®æi kh¸ lín trong c¬ cÊu thu nhËp cña hé gia ®×nh vµ cña ®Þa ph¬ng. Sù ph¸t triÓn æn ®Þnh cña lµng nghÒ t¹o ra nguån hµng æn ®Þnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh mÆt hµng nµy . tõ ®ã t¹o ra sù thuËn lîi trong kinh doanh, mang l¹i lîi nhuËn cao cho doanh nghiÖp, ®ång thêi n©ng cao thu nhËp vµ møc sèng cho ngêi lao ®éng.
Ngoµi ra viÖc kh«i phôc vµ s¶n xuÊt s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cßn kÐo theo nhiÒu ngµnh kh¸c ph¸t triÓn nhÊt lµ ngµnh du lÞch vµ c¸c ngµnh dÞch vô cã liªn quan. S¶n xuÊt thñ c«ng mü nghÖ vµ du lÞch lµ 2 nh©n tè cã t¸c ®éng 2 chiÒu . C¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ lu«n lµ mét nÐt hÊp dÉn rÊt quan träng vµ Ên tîng ®èi víi kh¸ch du lÞch nhÊt kh¸ch du lÞch v¨n ho¸ ,c¸c s¶n phÈm cµng ®a d¹ng phong phó cµng cã t¸c dông thu hót m¹nh mÏ du khach tíi tham quan, qua ®ã c¸c dÞch vô vÒ du lÞch ph¸t triÓn ®ång thêi hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam còng ®îc c¸c níc b¹n biÕt ®Õn nhiÒu h¬n, ®©y chÝnh lµ mét biÓu hiÖn cña h×nh thøc xuÊt khÈu t¹i chç. Ngîc l¹i, nÕu du lÞch ph¸t triÓn, cã nhiÒu kh¸ch du lÞch ®Õn tham quan t¹i c¸c lµng nghÒ c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ sÏ ®îc biÕt ®Õn nhiÒu h¬n, ®îc qu¶ng b¸ nhiÒu h¬n, ®ã còng lµ mét h×nh thøc khuyªch tr¬ng giíi thiÖu s¶n phÈm cña ViÖt Nam ra níc ngoµi, tõ ®ã ta cã thÓ më réng quan hÖ kinh doanh vµ cã thÓ t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ. * XuÊt khÈu TCMN lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña níc ta. §Èy m¹nh xuÊu khÈu nãi chung vµ thñ c«ng mü nghÖ nãi riªng cã vai trß t¨ng cêng sù hîp t¸c quèc tÕ víi c¸c níc, n©ng cao ®Þa vÞ vµ vai trß cña níc ta trªn thÞ trêng quèc tÕ XuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ vµ c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thóc ®Èy quü tÝn dông ®Çu t, më réng vËn t¶i quèc tÕ MÆt kh¸c, chÝnh c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i mµ chóng ta kÓ trªn l¹i t¹o tiÒn ®Ò më réng xuÊt khÈu. Cã thÓ nãi xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ kh«ng chØ ®ãng vai trß xóc t¸c hç trî ph¸t triÓn kinh tÕ mµ nã cßn cïng víi ho¹t ®éng nhËp khÈu nh lµ yÕu tè bªn trong trùc tiÕp tham gia vµo viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thuéc néi bé nÒn kinh tÕ nh: vèn , kü thuËt, lao ®éng, thÞ trêng tiªu thô §èi víi níc ta, híng m¹nh vÒ xuÊt khÈu hµng lµ mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i.
* Gãp phÇn gi÷ g×n c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ vµ ngµnh nghÒ truyÒn thèng cña d©n téc. LÞch sö ph¸t triÓn cña c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng lu«n g¾n liÒn víi lÞch sö ph¸t triÓn v¨n ho¸ cña d©n téc, nã lµ nh©n tè t¹o nªn nÒn v¨n ho¸ Êy ®ång thêi lµ sù biÓu hiÖn tËp trung nhÊt b¶n s¾c cña d©n téc. S¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ lµ sù kÕt tinh cña lao ®éng vËt chÊt vµ lao ®éng tinh thÇn, nã ®îc t¹o nªn bëi bµn tay tµi hoa vµ trÝ ãc s¸ng t¹o cña ngêi thî thñ c«ng. V× vËy mçi s¶n phÈm lµ mét t¸c phÈm nghÖ thuËt chøa ®ùng nÐt ®Æc s¾c cña d©n téc, ®ång thêi thÓ hiÖn nh÷ng s¾c th¸i riªng, ®Æc tÝnh riªng cña mçi lµng nghÒ vµ mang mçi dÊu Ên cña mçi thêi kú. T×m hiÓu lÞch sö cña mçi lµng nghÒ ta thÊy kü thuËt chÕ t¸c ra c¸c s¶n phÈm cã tõ rÊt xa xa vµ ®îc b¶o tån ®Õn ngµy nay. Kü thuËt ®óc ®ång vµ hîp kim ®ång thau ®· cã tõ thêi v¨n ho¸ §«ng S¬n - mét nÒn v¨n ho¸ víi nh÷ng thµnh tùu rùc rì, ®Æc biÖt lµ trèng ®ång Ngäc Lò g¾n liÒn víi lÞch sö thêi Hïng V¬ng dùng níc. Cho ®Õn sau nµy nghÒ ®óc ®ång vÉn ®Ó l¹i nh÷ng dÊu Ên lÞch sö. Míi ®©y nhÊt ta thÊy cã tîng phËt míi ®óc ®îc ®Æt ë chïa Non Níc cao vµ nÆng nhÊt §«ng nam ¸. Ngµy nay c¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ víi tÝnh ®éc ®¸o vµ ®é tinh x¶o cña nã vÉn cã ý nghÜa rÊt lín víi nhu cÇu ®êi sèng cña con ngêi. Nh÷ng s¶n phÈm nµy lµ sù kÕt tinh, sù b¶o tån c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ l©u ®êi cña d©n téc, lµ sù b¶o lu nh÷ng v¨n hoa nghÖ thuËt vµ kü thuËt truyÒn tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c t¹o nªn nh÷ng thÕ hÖ nghÖ nh©n tµi ba víi nh÷ng s¶n phÈm ®éc ®¸o mang b¶n s¾c riªng. ChÝnh v× vËy xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ kh«ng nh÷ng gãp phÇn b¶o tån vµ ph¸t triÓn c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ cña d©n téc ViÖt nam mµ cßn cã nh»m qu¶ng b¸ chóng trªn kh¾p thÕ giíi . 1.3.2.2 §èi víi c¸c doanh nghiÖp . XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp më réng thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra. Nhê cã xuÊt khÈu mµ tªn tuæi cña
c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ ®îc kh¸ch hµng trong níc biÕt ®Õn mµ cßn cã mÆt ë thÞ trêng níc ngoµi. XuÊt khÈu t¹o nguån ngo¹i tÖ cho c¸c doanh nghiÖp , t¨ng dù tr÷, qua ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng nhËp khÈu ,thay thÕ, bæ sung, n©ng cÊp m¸y mãc, thiÕt bÞ phôc vô cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. XuÊt khÈu ph¸t huy cao tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña c¸c c¸n bé xuÊt nhËp khÈu còng nh c¸c ®¬n vÞ tham gia, tÝch cùc t×m tßi vµ ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng trong kh¶ n¨ng xuÊt khÈu vµo c¸c thÞ trêng cã kh¶ n¨ng th©m nhËp. XuÊt khÈu buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n ®æi míi vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n trÞ kinh doanh , ®ång thêi gióp c¸c doanh nghiÖp kÐo dµi tuæi thä chu kú sèng cña s¶n phÈm . XuÊt khÈu dÉn ®Õn c¹nh tranh, theo dâi lÉn nhau gi÷a c¸c ®¬n vÞ tham gia xuÊt khÈu trong vµ ngoµi níc. ChÝnh v× vËy, c¸c doanh nghiÖp buéc ph¶i n©ng cao chÊt lîng hµng ho¸, t×m mäi c¸ch ®Ó n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh, tõ ®ã tiÕt kiÖm c¸c yÕu tè ®Çu vµo hay tiÕt kiÖm nguån lùc. S¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu gióp doanh nghiÖp thu hót ®îc nhiÒu lao ®éng vµ t¨ng thªm thu nhËp,æn ®Þnh ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp tiÕn hµnh ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã c¬ héi më réng quan hÖ bu«n b¸n kinh doanh víi nhiÒu ®èi t¸c níc ngoµi trªn c¬ së ®«i bªn cïng cã lîi. 1. 4 C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn xuÊt khÈu TCMN 1.4.1 C¸c nh©n tè thuéc m«i trêng vÜ m« * ChÝnh trÞ vµ ph¸p luËt C¸c yÕu tè chÝnh trÞ vµ ph¸p luËt cã thÓ ¶nh hëng ®Õn viÖc më réng ph¹m vi thÞ trêng còng nh dung lîng thÞ trêng, ngoµi ra còng cã thÓ më réng nhiÒu c¬ héi kinh doanh hÊp dÉn trªn thÞ trêng quèc tÕ. C¸c yÕu tè
chÝnh trÞ cã ¶nh hëng rÊt lín tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu : sù bÊt æn vÒ chÝnh trÞ sÏ lµm chËm l¹i sù t¨ng trëng, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ g©y khã kh¨n cho viÖc c¶i tiÓn c«ng nghÖ, t¨ng chÊt lîng s¶n phÈm xuÊt khÈu. LuËt ph¸p còng lµ mét yÕu tè ¶nh hëng trùc tiÕp tíi xuÊt khÈu. BÊt k× doanh nghiÖp nµo muèn kinh doanh xuÊt khÈu muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi th× ph¶i tu©n thñ ph¸p luËt, kh«ng nh÷ng ph¸p luËt cña níc m×nh mµ con tu©n thñ luËt ph¸p níc nhËp khÈu. Nghiªn cøu kü chÕ ®é chÝnh trÞ vµ ph¸p luËt sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp gi¶m thiÓu rñi ro trong kinh doanh. 1.4.2 ChÝnh s¸ch kinh tÕ * ChÝnh s¸ch vÒ thóe quan vµ c«ng cô phi thuÕ quan. HÖ thèng thuÕ quan còng lµ mét nh©n tè ¶nh hëng rÊt lín tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu th«ng qua thuÕ xuÊt khÈu vµ thuÕ nhËp khÈu nguyªn liÖu s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¶i nhËp nguyªn liÖu tõ níc ngoµi. NÕu nh thuÕ nhËp nguyªn vËt liÖu qu¸ cao sÏ lµm chi phÝ s¶n xuÊt cao dÉn ®Õn gi¸ thµnh hµng ho¸ xuÊt khÈu cao, lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸, gi¶m lîi nhuËn cho nhµ xuÊt khÈu, vµ nh vËy lµm gi¶m lîng xuÊt khÈu vµ ngîc l¹i. C¸c c«ng cô phi thuÕ quan nh h¹n ng¹ch nhËp khÈu ®èi víi nguyªn vËt liÖu nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu vµ h¹n ng¹ch xuÊt khÈu còng g©y khã kh¨n rÊt lín cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. V× nh÷ng ¶nh hëng ®ã, ®Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu ChÝnh phñ thêng miÔm thuÕ xuÊt khÈu vµ gi¶m thuÕ nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu ®èi víi nh÷ng mÆt hµng cã lîi thÕ s¶n xuÊt . ChÝnh phñ thêng ¸p dông h¹n ng¹ch xuÊt khÈu ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ mµ s¶n xuÊt kh«ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu trong níc vµ t¨ng thuÕ nhËp khÈu ®èi víi nguyªn vËt liÖu dïng ®Ó s¶n xuÊt hµng hãa xuÊt khÈu . * ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i
Trong thanh to¸n quèc tÕ, ngêi ta thêng sö dông nh÷ng ®ång tiÒn cña c¸c níc kh¸c nhau, do vËy tû suÊt ngo¹i tÖ so víi ®ång tiÒn trong níc cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu: nÕu tû gia h«i ®o¸i lín h¬n tû suÊt lîi nhuËn th× ho¹t ®«ng xuÊt khÈu cã l·i, v× vËy thóc ®Èy xuÊt khÈu vµ ngîc l¹i. ChÝnh v× thÕ mµ tû gi¸ hèi ®o¸i trë thµnh mét c«ng cô ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc. * HÖ thèng ng©n hµng tµi chÝnh. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu liªn quan chÆt chÏ ®Õn vÊn ®Ò thanh to¸n quèc tÕ, th«ng qua hÖ thèng Ng©n hµng Tµi chÝnh gi÷a c¸c quèc gia. Nã t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thanh to¸n ®îc thùc hiÖn mét c¸ch ®¬n gi¶n, nhanh chãng, ch¾c ch¾n. Nhê cã hÖ thèng ng©n hµng nµy dÏ ®¶m b¶o r»ng ngêi b¸n sÏ thu ®îc tiÒn vµ ngêi mua sÏ nhËn ®îc hµng , lµm gi¶m bít viÖc phµi dµnh nhiÒu thêi gian vµ chi phÝ ®Ó c¸c bªn ®èi t¸c t×m hiÓu nhau. NÕu nh mét quèc gia cã hÖ thèng tµi chÝnh ph¸t triÓn, hiÖn ®¹i th× ®ã còng lµ mét ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp trong níc trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ ngîc l¹i. *Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt S¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt nam chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè, nh÷ng nh©n tè nµy cã sù biªn ®æi trong tõng thêi kú vµ t¸c ®éng theo chiÒu híng kh¸c nhau. Chóng cã thÓ lµ nh÷ng nh©n tè thóc ®Èy nhng ngîc l¹i còng cã thÓ lµ nh÷ng nh©n tè k×m h·m sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt. ë mçi vïng, mçi ®Þa ph¬ng, mçi lµng nghÒ do cã nh÷ng ®Æc ®IÓm kh¸c nhau vÒ c¸c ®IÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi , v¨n hãa nªn sù t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè nµy lµ kh«ng gièng nhau. Cã thÓ hiÓu mét c¸ch kh¸I qu¸t chóng bao gåm c¸c nh©n tè sau: Thø nhÊt, nguån nh©n lùc: lµ mét trong nh÷ng nguån lùc quan träng nhÊt cña s¶n xuÊt. t¹i c¸c lµng nghÒ, nguån nh©n lùc chÝnh lµ c¸c nghÖ nh©n,
nh÷ng ngêi thî thñ c«ng , vµ nh÷ng chñ c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh. Nh÷ng nghÖ nh©n lµ ngêi cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong viÖc truyÒn nghÒ, d¹y nghÒ, ®ång thêi lµ nh÷ng ngêi s¸ng t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm ®éc ®¸o mang ®Ëm tÝnh truyÒn thèng. Cã ®îc nguån nh©n lùc cã tay nghÒ vµ tr×nh ®é cao sÏ lµ mét yÕu tè thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ. Thø hai, nguån vèn: ®©y lµ nguån lùc vËt chÊt rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. NhiÖm vô chñ yÕu nhÊt cña nguån vèn lµ ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt , ®Çu t ph¸t triÓn c¬ së vËt chËt vµ kÕt cÊu h¹ tÇng, ®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ. V× vËy ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ phô thuéc rÊt lín vµo c¸c nguån vèn huy ®éng ®îc. Tríc ®©y, vèn cña c¸c hé s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu rÊt nhá bÐ, chñ yÕu lµ vèn tù cã nªn ®· lµm h¹n chÕ viÖc t¨ng trëng s¶n xuÊt. Ngµy nay, sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng lu«n ®ßi hái lîng vèn rÊt lín ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña thÞ trêng. V× vËy rÊt cÇn sù hç trî tÝch cùc vµ cô thÓ tõ phÝa nhµ níc, ®Æc biÖt lµ viÖc ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp víi ®Æc ®IÓm s¶n xuÊt cña c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o nguån vèn cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. Thø ba, nguån nguyªn vËt liÖu: trong nh÷ng giai ®o¹n tríc ®©y, gÇn nguån nguyªn vËt liÖu ®îc coi lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn t¹o nªn sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt thñ c«ng mü nghÖ hay c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng. Song hiÖn nay vÊn ®Ò nµy trë nªn kh«ng quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c lµng nghÒ bëi sù hç trî tÝch cùc cña c¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng vµ c¸c ph¬ng tiÖn kü thuËt. Tuy nhiªn vÊn ®Ò khèi lîng chÊt lîng, chñng lo¹i vµ kho¶ng c¸ch cña c¸c nguån nguyªn liÖu nµy vÉn cã nh÷ng ¶nh hëng nhÊt ®Þnh tíi chÊt lîng vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. NÕu cã ®îc nguån nguyªn vËt liÖu æn ®Þnh dÉn ®Õn s¶n xuÊt còng æn ®Þnh, c¸c nhµ xuÊt khÈu sÏ cã nguån hµng thêng xuyªn, t¹o uy tÝn cho doanh nghiÖp. Thø t, tr×nh ®é kü thuËt vµ c«ng nghÖ: trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi mµ giao lu th¬ng m¹i mang tÝnh toµn cÇu ho¸ th× viÖc øng dông khoa häc c«ng nghÖ míi cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh, cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi sù ®¶m b¶o vµ
n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. NhËn thøc ®îc ®iÒu ®ã, nhiÒu lµng nghÒ thñ c«ng mü nghÖ ®· ®Èy m¹nh viÖc ¸p dông kü thuËt vµ ®æi míi c«ng nghÖ, c¶i tiÖn ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt lîng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh t¹o ra sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ æn ®Þnh cho ngµnh. Tuy nhiªn, viÖc ¸p dông khoa häc kü thuËt kh«ng ph¶i lµ hoµn toµn mµ vÉn ph¶i gi÷ nÐt v¨n ho¸ vµ truyÒn thèng cèt yÕu trong mçi s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ . Thø n¨m, kÕt cÊu h¹ tÇng : bao gåm hÖ thèng c¸c ®êng giao th«ng, ®iÖn, cÊp tho¸t níc, bu chÝnh viÔn th«ng. Thùc tÕ cho thÊy râ, s¶n xuÊt thñ c«ng mü nghÖ chØ cã thÓ ph¸t triÓn m¹nh ë nh÷ng n¬i cã kÕt cÊu h¹ tÇng ®¶m b¶o vµ ®ång bé. §©y lµ yÕu tè cã t¸c dông t¹o ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt, t¹o tiÒn ®Ò khai th¸c vµ pht¸ huy tiÒm n¨ng s½n cã cña c¸c lµng nghÒ. Sù ph¸t triÓn cña yÕu tè nµy sÏ ®¶m b¶o vËn chuyÓn vµ cung øng nguyªn vËt liÖu, tiªu thô s¶n phÈm, ®a nhanh tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt, ®ång thêi lµm gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i trêng. HÖ thèng th«ng tin liªn l¹c bu chÝnh viÔn th«ng gióp doanh nghiÖp n¾m b¾t c¸c th«ng tin thÞ trêng ®Ó cã nh÷ng øng xö kÞp thêi. 1.4.3 C¸c nh©n tè thuéc m«i trêng vi m« * TiÒm lùc tµi chÝnh Lµ mét yÕu tè tæng hîp ph¶n ¸nh søc m¹nh cña doanh nghiÖp th«ng qua khèi lîng nguån vèn mµ doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vµo kinh doanh, kh¶ n¨ng ph©n phèi( ®Çu t) cã hiÖu qu¶ nguån vèn. Kh¶ n¨ng qu¶n lý cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn trong kinh doanh cña doanh nghiÖp thÓ hiÖn qua c¸ chØ tiªu: vèn chñ së h÷u, vèn huy ®éng, tû lÖ t¸i ®Çu t vÒ lîi nhuËn, kh¶ n¨ng tr¶ nî ng¾n h¹n vµ dµi h¹n * TiÒm n¨ng con ngêi Trong kinh doanh con ngêi lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu ®Ó ®¶m b¶o thµnh c«ng. ChÝnh con ngêi víi n¨ng lùc cña hä míi lùa chän ®óng c¬ héi vµ
sö dông søc m¹nh kh¸c mµ hä ®· cã nh vèn, tµi s¶n, kü thuËt c«ng nghÖ mét c¸ * Tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý. Mèi doanh nghiÖp lµ mät hÖ thèng víi nh÷ng liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau ®Ó híng tíi môc tiªu. Mét doanh nghiÖp muèn híng tíi môc tiªu cña m×nh th× ®ång thêi ph¶i ®¹t tíi mét tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý t¬ng øng.Kh¶ n¨ng tè chøc qu¶n lý doanh nghiÖp dùa trªn quan ®iÓm tæng hîp, bao qu¸t , tËp trung vµo nh÷ng mèi liªn hÖ t¬ng t¸c cña tÊt c¶ c¸c bé phËn t¹o nªn søc m¹nh thËt sù cña doanh nghiÖp. * C¬ së vËt chÊt kü thuËt. C¬ së vËt chÊt kü thuËt ph¶n ¸nh nguån tµi s¶n cè ®Þnh doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vµo kinh doanh : thiÕt bÞ, nhµ xëng NÕu doanh nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt ngµy cµng ®Çy ®ñ vµ hiÖn ®¹i th× kh¶ n¨ng n¾m b¾t th«ng tin còng nh viÖc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu thuËn tiÖn vµ hiÖu qu¶ cao. * Ho¹t ®éng Marketing Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ kinh doanh hµng ho¸ th× viÖc tiÕp thÞ, t×m ®Èu ra cho s¶n phÈm lµ hÕt søc quan träng vµ chøc n¨ng nµy thuéc vÒ c¸c ho¹t ®éng Marketing. Ho¹t ®éng nµy bao gåm: nghiªn cøu thÞ trêng, x¸c ®Þnh thÞ phÇn, qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ s¶n phÈm vµ nhiÖm vô chÝnh cña nã lµ qu¶ng b¸ s¶n phÈm cho doanh nghiÖp . §èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu th× ho¹t®éng nµy lµ rÊt khã kh¨n nhng còng rÊt quan träng. Khã kh¨n lµ ë chç viÖc qu¶ng b¸, tiÕp thÞ s¶n phÈm lµ rÊt tèn kÐm, h¬n n÷a xuÊt khÈu lµ b¸n hµng ra níc ngoµi nªn viÖc t×m hiÓu thãi quen tiªu dïng lµ rÊt phøc t¹p vµ tèn nhiÒu thêi gian. * Ho¹t ®éng t¹o mÉu s¶n phÈm. Ho¹t ®éng t¹o mÉu s¶n phÈm lµ viÖc nghiªn cøu thiÕt kÕ s¶n phÈm míi, tÝnh n¨ng míi nh»m ®a ra thÞ trêng nh÷ng lo¹i s¶n phÈm ®îc ngêi tiªu dïng ®ãn nhËn vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ cho doanh nghiÖp. Trong ho¹t ®éng xuÊt
khÈu th× viÖc thiÕt kÕ s¶n phÈm phï hîp víi nhu cÇu vµ thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng t¹i thÞ trêng nhËp khÈu ®îc coi lµ bíc thµnh c«ng ban ®Çu cña doanh nghiÖp, ngîc l¹i, nÕu c«ng t¸c nµy kh«ng tèt doanh nghiÖp sÏ chÞu tæn thÊt lín do kh«ng tiªu thô ®îc s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt ra. * Ho¹t ®éng s¶n xuÊt Ho¹t ®éng s¶n xuÊt lµ mét qu¾ t×nh bao gåm: thu mua nguyªn vËt liÖu, phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt, s¶n xuÊt vµ ®ãng gãi. Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu th× mét ®ßi hái rÊt kh¾t khe ®ã lµ chÊt lîng s¶n phÈm vµ thêi h¹n giao hµng. ChÊt lîng s¶n phÈm ph¶i ®¸p øng theo ®óng yªu cÇu cña ®èi t¸c xuÊt khÈu vÒ chÊt liÖu, mÉu m·. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ngoµi viÖc ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm cßn ph¶i ®¶m b¶o tiÕn ®é s¶n xuÊt ®Ó kÞp giao hµng ®óng thêi h¹n. NÕu kh«ng ®¶m b¶o nh÷ng yªu cÇu trong hîp ®ång cña ®èi t¸c th× doanh nghiÖp tríc hÕt bÞ mÊt uy tÝn trong kinh doanh vµ sau ®ã ph¶i båi thêng hîp ®ång g©y thiÖt h¹i vÒ tµi chÝnh. 1.5 Tæng quan vÒ thÞ trêng NhËt B¶n 1.5.1 NhËt B¶n vµ nhu cÇu nhËp khÈu thñ c«ng mü nghÖ. * §Æc ®iÓm thÞ trêng NhËt B¶n. NhËt B¶n lµ mét thÞ trêng më quy m« réng lín víi d©n sè 127 triÖu ngêi cã møc sèng kh¸ cao( GDP theo ®Çu ngêi n¨m 2001 lµ 32.585 USD) vµ GDP n¨m 2003 lµ 4,143 tû USD. NhËt B¶n lµ mét trong nh÷ng níc cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh vµ ®øng hµng ®Çu thÕ giíi. Nhng do ®Æc ®iÓm vÒ ®Þa lý, NhËt B¶n lµ mét trong nh÷ng níc rÊt hiÕm vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn, ngo¹i trõ nguån h¶i s¶n, do ®ã hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm gia dông,trang trÝ néi ngo¹i thÊt ®Æc biÖt lµ c¸c hµng thñ c«ng mü nghÖ mµ chñ yÕu lµ nguyªn liÖu tù nhiªn, ®Òu ph¶i nhËp khÈu. * TËp qu¸n tiªu dïng
Việc nắm rõ đặc điểm tiêu dùng và tính cách kinh doanh của người Nhật sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam giao tiếp và kinh doanh thành công với họ. Thị hiếu của người tiêu dùng Nhật Bản rất đa dạng nhưng cũng khá độc đáo. Theo Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản, người tiêu dùng Nhật rất chú ý đến chất lượng hàng hoá. Sống trong môi trường có thu nhập cao nên người Nhật Bản thường đòi hỏi rất khắt khe về chất lượng hàng hóa bao gồm cả vấn đề vệ sinh, hình thức và dịch vụ hậu mãi. Có những lỗi rất nhỏ, chẳng hạn như vết xước hàng hóa trong quá trình vận chuyển, cũng có thể gây ảnh hưởng rất lớn đến quá trình tiêu thụ cả lô hàng và ảnh hưởng đến uy tín. Người Nhật Bản cũng rất nhạy cảm với giá tiêu dùng hàng ngày. Sau cuộc khủng hoảng kinh tế bong bóng vào cuối những năm đầu của thập kỷ 90, người Nhật Bản không chỉ quan tâm đến vấn đề chất lượng mà còn rất chú ý đến sự thay đổi giá cả. Đặc biệt, do người mua chủ yếu là do những phụ nữ nội trợ đi mua hàng ngày, có nhiều thời gian (tình trạng sau khi lấy chồng sẽ bỏ việc làm tại công ty vẫn còn phổ biến) nên họ rất quan tâm đến sự thay đổi về giá và về mẫu mã hàng hóa. Tuy vậy, tâm lý thích dùng hàng xịn, hàng đồ hiệu cho dù với giá rất cao vẫn không thay đổi nhiều so với trước đây. Người Nhật Bản rất quan tâm đến vấn đề thời trang và màu sắc hàng hóa phù hợp theo từng mùa xuân, hạ, thu, đông. Mặt khác, tính đa dạng của sản phẩm là yếu tố vô cùng quan trọng cho việc thâm nhập thị trường. Trên thực tế, trong các siêu thị ở Nhật Bản có vô số những kiểu dáng, loại của cùng một loại hàng tiêu dùng. Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản cũng cho biết, gần đây, mối quan tâm đến vấn đề sinh thái của người Nhật ngày càng nâng cao. Các cửa hàng
đang liên tục cải tiến cách đóng gói sản phẩm để làm sao vừa đẹp, vừa đơn giản và bao bì có thể tận dụng bằng các nguyên liệu tái sinh. Xu híng tiªu dïng vµ sÝnh ®å ngo¹i ngµy cµng gia t¨ng vµ søc tiªu thô cña thÞ trêng nµy rÊt lín, vµo kho¶ng 3000 tû yªn, bao gåm c¶ hµng gia dông, trong ®ã ®å thñ c«ng mü nghÖ chiÕm kho¶ng 30 % thÞ phÇn t¹i thÞ trêng NhËt. NhËt B¶n lµ thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ lín,®Æc biÖt trong x· héi c«ng nghiÖp víi møc ®é rÊt cao nh hiÖn nay, ngêi NhËt B¶n ngµy cµng cã nhu cÇu sö dông nh÷ng ®å vËt b»ng c¸c chÊt liÖu tù nhiªn thay thÕ c¸c vËt liÖu b»ng s¾t, nh«m NhËp khÈu c¸c ®å thñ c«ng mü nghÖ cã xu híng t¨ng ë NhËt B¶n còng do qu¸ tr×nh chuyÓn s¶n xuÊt c¸c ®å thñ c«ng mü nghÖ gi¸ rÎ sang khu vùc §«ng Nam ¸ lµ n¬i cã nh©n c«ng rÎ, nguån nguyªn liÖu dåi dµo, chi phÝ nhËp khÈu thÊp vµ ®Æc biÖt lµ nç lùc cña c¸c nhµ nhËp khÈu NhËt B¶n gi¶m chi phÝ trong kh©u ph©n phèi ®· cho phÐp gi¶m gi¸ b¸n cho ®å thñ c«ng mü nghÖ nhËp khÈu. * TËp qu¸n kinh doanh. Th©m nhËp thÞ trêng NhËt B¶n cÇn cã chiÕn lîc l©u dµi, tÇm nh×n s©u réng. §iÒu nµy ®¹t ®îc b»ng c¸ch nghiªn cøu kü c¸c yÕu tè nh - Dung lîng thÞ trêng - §èi thñ c¹nh tranh - Kªnh ph©n phèi. - Møc gi¸. - Giíi h¹n thêi gian. - Nh÷ng diÔn biÕn ®èi víi ngêi sö dông vµ ngêi tiªu dïng. Coi träng chÊt lîng vµ ho¹t ®éng kinh doanh: Ngêi tiªu dïng vµ ngêi sö dông NhËt B¶n thêng ®ßi hái cao vÒ chÊt lîng vµ tiªu chuÈn.Nh÷ng nhµ s¶n xuÊt níc ngoµi thêng phµn nµn lµ ngêi NhËt thêng ®ßi hæi qu¸ cao
1.5.2Xu híng nhËp khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ ë NhËt B¶n trong thêi gian gÇn ®©y. Trong mét sè n¨m gÇn ®©y, xu híng nhËp khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña NhËt B¶n thÓ hiÖn nh sau: *MÆt hµng th¶m. Sè lîng mÆt hµng th¶m nhËp khÈu ®¹t ®Ønh ®iÓm vµo n¨m 1995 trong ®ã gi¶m sót c¶ vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ. Tuy nhiªn, n¨m 2000 lîng nhËp khÈu bÊt ngê t¨ng m¹nh trë l¹i. N¨m 2001 lîng hµng nhÈp khÈu t¨ng tíi 65.464 tÊn ( t¨ng 4,3% so víi n¨m tríc) vµ ®¹t con sè kû lôc trong vßng hai n¨m gÇn ®©y. NÕu tÝnh theo gi¸ trÞ th× lîng hµng nhËp khÈu còng ®¹t 45,1 tû yªn, t¨ng 6,1% so víi n¨m tríc. TÝnh theo sè lîng th× lo¹i th¶m nhËp khÈu nhiÒu nhÊt lµ lo¹i th¶m l«ng tiªu thô phæ biÕn ( 29.809 tÊn, chiÕm 45,5% lîng th¶m nhËp khÈu ) vµ th¶m dÖt ( 26.843 tÊn, chiÕm 41% bao gåm c¶ mét sè lo¹i th¶m tay ). N¨m 2001 lîng nhËp khÈu lo¹i th¶m nµy t¨ng ®¸ng kÓ tõ Trung Quèc. *Gèm sø Hµng gèm sø nhËp khÈu ®¹t møc kû lôc c¶ vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ trong n¨m 2001, vµ xu híng nhËp khÈu mÆt hµng nµy cßn tiÕp tôc t¨ng. Hµng gèm sø nhËp khÈu ®¹t 16.484 tÊn so víi hµng gèm lµ 45.800 tÊn vµ mÆt hµng nµy b»ng gèm ®· t¨ng ®¸ng kÓ nhê t¨ng lîng hµng nhËp khÈu tõ Trung Quèc. Tríc ®©y, lîng hµng nhËp khÈu ®¹t ®îc t¨ng trëng nh vËy chñ yÕu lµ nhê : - Lèi sèng c¸ nh©n theo kiÓu ph¬ng t©y ho¸ ngµy cµng t¨ng lªn ë NhËt B¶n. - T¨ng møc thu nhËp c¸ nh©n vèn lµ nh©n tè thóc ®Èy nhu cÇu ®èi víi s¶n phÈm nµy; - Ngêi tiªu dïng NhËt B¶n u thÝch nh÷ng s¶n phÈm cã nh·n hiÖu h¬n
- Sù lªn gi¸ m¹nh mÏ cña ®ång Yªn. Nhng hiÖn nay, nguyªn nh©n dÉn ®Õn lîng hµng gèm sø nhËp khÈu vµo NhËt B¶n t¨ng lªn thùc chÊt lµ do t¨ng lîng hµng nhËp khÈu tõ Ch©u ¸. So víi møc cña n¨m 2001, lîng hµng sø nhËp khÈu trong n¨m 2001 ®· t¨ng 170% trong khi lîng nhËp khÈu mÆt hµng gèm sø t¨ng 80%, cßn ®èi víi ®å gèm th× t¨ng 120%. §iÒu nµy chøng tá viÖc nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm gi¸ thÊp t¨ng kh¸ m¹nh. B¶ng 1 : Th¶m nhËp khÈu vµo thÞ trêng NhËt B¶n. Lo¹i 2000 2001 2002 2003 2004 th¶m SL GT SL GT SL GT SL GT SL GT Th¶m kÕt 3.657 16.787 2.680 12.538 2.578 10.148 2.831 10.520 2.274 10.040 n¬ Th¶m 20.616 15.527 18.077 14.174 20.603 13.496 26.968 15.689 26.843 16.9880 dÖt Th¶m 26.924 17.389 23.284 14.566 23.427 13.183 27.730 13.771 29.809 14.839 l«ng Th¶m 1.012 576 1.321 707 1.600 635 2.271 764 2.282 761 nØ Th¶m 1.730 1.195 1.172 999 1.511 1.005 2.971 1.720 4.255 2.430 kh¸c §¬n vÞ : SL: TÊn; GT: TriÖu Yªn. Nguån : Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu NhËt B¶n. B¶ng 2 : §å sø nhËp khÈu vµo thÞ trêng NhËt B¶n Lo¹i 2000 2001 2002 2003 2004 s¶n SL GT SL GT SL GT SL GT SL GT phÈm §å 9.422 20.624 7.167 16.233 10.751 15.349 15.607 16.430 16.484 16.581 sø §å 17.957 7.996 19.306 6.818 27.284 6.469 37.829 7.484 45.800 9.530 gèm Tæng 27.379 28.620 26.472 23.050 38.035 21.817 53.436 23.914 62.284 26.111 §¬n vÞ : SL: TÊn; GT: TriÖu Yªn. Nguån : Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu NhËt B¶n. * MÆt hµng rÌm Tõ n¨m 1990 ®Õn n¨m 1996 lîng hµng rÌm nhËp khÈu t¨ng m¹nh, nhng do nÒn kinh tÕ ®×nh trÖ vµ sù gi¶m sót nhu cÇu bÊt ®éng s¶n ®· lµm cho läng hµng nhËp khÈu gi¶m m¹nh vµo giòa n¨m 1997 vµ n¨m 1998. Sau khi cã mét vµi dÊu hiÖu phôc håi phôc vµo n¨m 1999 th× tæng lîng hµng
nhËp khÈu trong n¨m 2000 t¨ng tõ 908.000 t¸ s¶n phÈm lªn 1,55 triÖu t¸ s¶n phÈm. N¨m 2001 tèc ®é t¨ng lµ 40,1% vµ ®¹t con sè kû lôc míi 2,18 triÖu t¸ s¶n phÈm. NÕu tÝnh theo gi¸ trÞ th× n¨m 2001 kim ng¹ch nhËp khÈu ®¹t møc kû lôc míi lµ 13,78 tû yªn ( t¨ng 44% so víi n¨m tríc) Cã ®îc sù t¨ng trëng nµy chñ yÕu lµ nhê t¨ng lîng nhËp khÈu tõ Trung Quèc. Lîng hµng nµy chñ yÕu ®îc thiÕt kÕ t¹i NhËt B¶n vµ ®îc s¶n xuÊt t¹i Trung Quèc víi sù gióp ®ì kÜ thuËt tõ phÝa NhËt B¶n. T¹i c¸c xëng dÖt ë NhËt B¶n tiÒn c«ng cho ngêi lao ®éng kh¸ cao, ngoµi ra c¸c xÝ nghiÖp NhËt B¶n kh«ng thÓ c¹nh tranh ®îc víi s¶n phÈm tõ Trung Quèc vÒ yÕu tè gi¸ c¶. ChÝnh v× thÕ trong thêi gian tíi sÏ cßn tiÕp tôc khuyÕn khÝch chuyÓn híng s¶n xuÊt v¶i rÌm ra níc ngoµi. PhÈn lín hµng rÌm nhËp khÈu tõ Ch©u ¢u vµ tõ Mü lµ nhËp khÈu v¶i, v× thÕ kh«ng cã nh÷ng con sè thèng kª h¶i quan chÝnh thøc. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y viÖc nhËp khÈu mÆt hµng rÌm may s½n ®· gi¶m sót, do giíi trÎ ngµy cµng quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn viÖc thiÕt kÕ néi thÊt. Nhu cÇu nhËp khÈu mÆt hµng v¶i may rÌm ngµy cµng t¨ng m¹nh bëi ®iÒu nµy rÊt phï hîp víi lèi sèng s«i ®éng, tù nhiªn hiÖn nay. Trong t¬ng lai gÇn cã thÓ sÏ t¨ng xu híng c¸c níc ph¬ng T©y xuÊt khÈu v¶i mau rÌm sang Trung Quèc vµ t¹i ®©y ngêi ta sÏ ®¶m nhiÖm kh©u s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cuèi cïng. B¶ng 3: MÆt hµng thªu ren nhËp khÈu cña NhËt B¶n. Lo¹i 2001 2002 2003 2004 2005 rÌm SL GT SL GT SL GT SL GT SL GT RÌm 395 689 257 451 254 425 366 407 456 650 thªu ®an Lo¹i 431 5.208 445 4.712 654 5.789 1.188 9.162 1.721 13.134 rÌm kh¸c Tæng 825 5.897 720 5.163 908 6.214 1.554 9.569 2.177 13.784 §¬n vÞ : SL: TÊn; GT: TriÖu Yªn. Nguån : Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu NhËt B¶n. Trªn c¬ së nµy, ViÖt Nam cÇn ph©n tÝch vµ rót ra cho m×nh nh÷ng thêi c¬ còng nh th¸ch thøc cho mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ khi th©m nhËp vµo thÞ trêng NhËt B¶n.
Chu¬ng II Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu TCMN ë ViÖt Nam vµ c«ng ty ARTEXPORT trong thêi gian qua 1. Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ t¹i ViÖt Nam. 1.1 Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt thñ c«ng mü nghÖ t¹i c¸c lµng nghÒ. 1.1.1 T×nh h×nh lao ®éng t¹i c¸c lµng nghÒ. §èi víi s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng,lao ®éng chñ yÕu dùa vµo ®«i bµn tay khÐo lÐo vµ ®Çu ãc s¸ng t¹o cña ngêi thî, ngêi nghÖ nh©n. Nh÷ng n¨m tríc khi ban hµnh chÝnh s¸ch ®æi míi, lao ®éng t¹i c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng chñ yÕu lµm viÖc trong c¸c hîp t¸c x· hoÆc c¸c tæ s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng.Thêi kú nµy ®· t¹o ra ®éi ngò thî thñ c«ng ®«ng ®¶o, phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«ng, t¨ng thu nhËp, xuÊt khÈu. Nhng, h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt theo kiÓu hîp t¸c x· , viÖc ®µo t¹o thî thñ c«ng ®¹i trµ ®· ph¸ vì kÕt cÊu gia ®×nh truyÒn thèng, g©y nªn sù thÊt truyÒn bÝ quyÕt nghÒ nghiÖp ë nh÷ng nghÒ ®ßi hái kü thuËt tinh x¶o. HiÖn nay nhê c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ cña ChÝnh phñ,ho¹t ®éng thñ c«ng l¹i trë vÒ víi h×nh thøc s¶n xuÊt theo hé gia ®×nh( kho¶ng 90%) . C¸c c¬ së lµm nghÒ nµy trung b×nh cã kho¶ng ba ®Õn bèn lao ®éng thêng xuyªn vµ hai, ba lao ®éng thêi vô. Cßn t¹i c¸c doanh nghiÖp th× con sè t¬ng ®¬ng lµ 27 lao ®éng thêng xuyªn, t¸m ®Õn mêi lao ®éng thêi vô. ViÖc sö dông lao ®éng ngµy cµng triÖt ®Ó kh«ng nh÷ng trong vïng mµ cßn thu hót thªm lao ®éng ë c¸c vïng kh¸c. Sù ph©n c«ng lao ®éng trong c¸c lµng nghÒ ngµy cµng ®îc chuyen m«n ho¸ s©u s¾c. Bªn c¹nh nh÷ng ngêi trùc tiÕp lo t¹o ra s¶n phÈm cßn cã ngêi chuyªn lo kh©u ®Çu vµo vµ ®Çu ra cho s¶n phÈm . ë nh÷ng lµng nghÒ cã c«ng nghÖ vµ tæ chøc phøc t¹p, ®· cã sù ph©n c«ng phï hîp víi giíi tÝnh, tuæi t¸c vµ tr×nh ®é cña ngêi lao ®éng. Phô n÷ vµ trÎ em ®îc lµm nh÷ng c«ng viÖc nhÑ nhµng, ngêi cã tay nghÒ cao ®¶m nhËn nh÷ng c«ng viÖc phøc t¹p. Tuú theo tÝnh chÊt cña c«ng viÖc còng nh tay nghÒ cña ngêi thî mµ cã sù ph©n c«ng phï hîp lµm cho s¶n xuÊt ngµy cµng hoµn chØnh. Tuy vËy tr×nh ®é häc vÊn vµ chuyªn m«n kü thuËt cña lao ®éng vÉn cßn thÊp kÐm. Lao ®éng thñ c«ng chiÕm chñ yÕu nhng tr×nh ®é häc vÊn cña hä phÇn lín chØ ®¹t møc t«t nghiÖp phæ th«ng trung häc, thËm chÝ cã ngêi cßn ë tr×nh ®é thÊp h¬n. Trong khi ®ã, sè lao ®éng lµnh nghÒ, thî bËc
cao vµ c¸c nghÖ nh©n chØ chiÕm 2,1% . C¸n bé qu¶n lý, kü thuËt tr×nh ®é ®¹i häc cßn Ýt. §iiªï nµy ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn ph¸t triÓn nghÒ còng nh tiÕp nhËn cã hiÖu qu¶ sù ®Çu t. Bªn c¹nh ®ã lµ vÊn ®Ò d¹y nghÒ. Chñ yÕu viÑc d¹y nghÒ tríc ®©y lµ theo ph¬ng thøc truyÒn nghÒ trong gia ®×nh hoÆc bÝ truyÒn nh»m b¶o lu nghÒ trong pham vi lµng nghÒ hay phè nghÒ. C¸ch truyÒn nghÒ theo ph¬ng thøc võa häc võa lµm nh hiÖn nay cã u ®iÓm lµ ®µo t¹o ®îc nh÷ng ngêi thî giái, tµi hoa song lai kh«ng ®µo t¹o ®îc ®éi ngò lao ®éng lµnh nghÒ ®«ng ®¶o ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña lµng nghÒ. §©y còng lµ mét vÊn ®Ò bÊt cËp hiÖn nay cña lµng nghÒ cÇn gi¶i quyÕt. 2.1.1.2 C«ng nghÖ- kü thuËt C«ng nghÖ cæ truyÒn dùa trªn kü thuËt s¶n xuÊt thñ c«ng tinh x¶o vµ dông cô lao ®éng thñ c«ng kh¸ th« s¬ do ngêi thî tù chÕ ra. HiÖn nay nªn kinh tÕ thÞ trêng vµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn viÖc ®æi míi c«ng nghÖ kü thuËt trong c¸c lµng nghÒ. Mét sè c¬ së ®· trang bÞ ®îc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ë mét sè kh©u cÇn thiÕt. VÝ dô nh ngµnh s¶n xuÊt ®å gç ®· ®îc trang bÞ nh÷ng m¸y ®a n¨ng( ca,®ôc, bµo) lµm rót ng¾n thêi gian s¶n xuÊt , ngµnh dÖt nhê ¸p dông m¸y mãc, thiÕt bÞ vµo s¶n xuÊt mµ c«ng nghÖ dÖt v¶i víi nhiÒu hoa v¨n phøc t¹p, ®a d¹ng, khæ réng ®· thay thÕ cho c«ng nghÖ dÖt cæ truyÒn khæ hÑp, hoa v¨n ®¬n gi¶n. ë B¸t Trµng, c«ng nghÖ nugn s¶n phÈm gèm sø b»ng lß tuy nen ( dïng nhiªn liÖu gas vµ ®iÖn)®· thay thÕ cho lß hép vµ lß bÇu ( dïng than vµ cñi) ,c«ng nghÖ nhµo luyÖn ®Êt b»ng m¸y ®· thay cho c«ng nghÖ thñ c«ng. Tuy nhiªn, nh×n chung, viÖc ®æi míi c«ng nghÖ ë c¸c lµng nghÒ cha ®îc thùc hiÖn mét c¸ch hÖ thèng , cha c¬ b¶n. N¨ng lùc nghiªn cøu øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vÉn cßn kÐm. Trong c¸c lµng nghÒ, nh÷ng ngêi thîkü thuËt chuyªn nghiªn cøu, s¸ng t¹o mÉu m· cßn Ýt ái do kh«ng cã mét trêng líp ®Ço t¹o c¬ b¶n nµo mµ chñ yÕu lµ tù häc. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy lµm h¹n chÕ sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt thñ c«ng mü nghÖ 2.1.1.M«i trêng. S¶n xuÊt trong lµng nghÒ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ song mÆt tr¸i cña nã lµ g©y « nhiÔm m«i trêng nÆng nÒ. Qua ®iÒu tra, hiÖn cã tíi 52% sè hé vµ c¸c c¬ së s¶n xuÊt lµm ¶nh hëng ®Õn m«i trêng. C¸c lµng nghÒ s¶n xuÊt g¹ch v«i, gèm sø, ®óc ®ång ®ang gÆp khã kh¨n v× « nhiÔm kh«ng khÝ nÆng nÒ lµm ¶nh hëng tíi søc khoÎ céng ®ång vµ lµm « nhiÔm m«i trêng sinh th¸i. C¸c lß gèm hµng ngµy phun vµo khÝ quyÓn nhiÒu chÊt ®éc h¹i, ch¼ng h¹n ë B¸t Trµng, mËt ®é d©n sè 2500-3000 ngêi/km ². Trong lµng nhµ ë san s¸t kÒ víi 1100 lß h«p lín nhá,hµng n¨m sö dông kho¶ng 7 v¹n tÊn than vµ xö lý 10 v¹n tÊn ®Êt nguyªn liÖu, thªm vµo ®ã lµ 300 lît xe « t« lín nhá ch¹y qua mçi ngµy. Bªn c¹nh
c¸c lß gèm cßn cã hµng tr¨m lß g¹ch ë b·i s«ng cña §a Tèn vµ Xu©n Quan, nh÷ng lß nµy to¶ ®Çy khãi bôi suèt ngµy ®ªm vµ g©y t¸c h¹i rÊt lín ®Õn søc khoÎ cña nh©n d©n nhÊt lµ trÎ em, phô n÷, ngêi cao tuæi. Nguyªn nh©n lµ do h¹n chÕ vÒ vèn, kü thuËt, thiÕu quy ho¹ch tæng thÓ nªn hÇu hÕt c¸c gia ®×nh khi ®Çu t s¶n xuÊt ®· kh«ng ®Çu t xö lý chÊt th¶i,c¸c chÊt ®éc h¹i tõ s¶n xuÊt ®Òu ®æ th¼ng ra m«i trêng. Bªn c¹nh ®ã, c¸c bé phËn,c¸c c¬ së s¶n xuÊt ®îc bè trÝ xen kÏ khu vùc d©n c, thËm chÝ dïng lµm n¬i s¶n xuÊt ®· g©y t¸c h¹i trùc tiÕp tíi søc khoÎ con ngêi. 2.1.1.5 Nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt . HÇu hÕt c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng ®Òu ®îc h×nh thµnh xuÊt ph¸t tõ viÖc cã s½n nguån nguyªn liÖu ngay tai ®Þa ph¬ng. §Æc biÖt lµ c¸c nghÒ truyÒn thèng s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm tiªu dïng nh ®an l¸t,m©y tre nguyªn liÖu thêng cã t¹i chç. §èi víi mét sè nghÒ nh s¬n mµi, ch¹m kh¾c gç, ®¸ còng cã thÓ kkhai thac ®îc tõ nguån nguyªn liÖu t¹i ®Þa ph¬ng hay trong níc. Nhng hiÖn nay, nguån nguyªn liÖu ®ang ngµy cµng c¹n kiÖt lµm ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña c¸c lµng nghÒ. NghÒ gèm ph¸t triÓn th× tµi nguyªn ®Êt bÞ suy kiÖt dÇn, nguån níc còng bÞ thu hÑp,cha kÓ ®Õn viÖc c¸c chÊt th¶i ngÊm vµo lµm « nhiÔm nguån níc. NghÒ gç, m©y tre ®an ph¸t triÓn th× sù suy tho¸i tµi nguyªn rõng t¨ng nhanh. S¶n lîng rõng tù nhiªn cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu tiªu thô, trong khi ®ã ý thøc b¶o vÖ rõng vµ m«i trêng sinh th¸i cña ngêi d©n rÊt kÐm,Nhµ níc l¹i cha cã chÝnh s¸ch nµo ®Ó b¶o tån vµ t¸i sinh nguån tµi nguyªn nµy. Nh vËy, sau khi xem xÐt hiÖn tr¹ng hµng thñ c«ng mü nghÖ ë ViÖt Nam , ta thÊy nghÒ truyÒn thèng ViÖt Nam ®ang tõng bíc ph¸t triÓn cïng víi c«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ cña ®Êt níc. C¸c lµng nghÒ phôc håi vµ ph¸t triÓn ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo GDP ë ®Þa ph¬ng, t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm,t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho nh©n d©n Song, vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n vÒ vèn, tr×nh ®é c«ng nghÖ- kü thuËt, sù « nhiÔm m«i trêng, n¨ng lùc, kinh nghiÖm qu¶n lý s¶n xuÊt vµ sù quan t©m cña c¬ quan Nhµ níc víi sù ph¸t triÓn cña lµng nghÒ cßn cha thÝch ®¸ng. Nh÷ng khã kh¨n nµy ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ, v× vËy ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu ®ßi hái ViÖt Nam ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ,chÝnh s¸ch thiÕt thùc ®îc thùc thi ®ång bé ®Ó gi¶i quyÕt khã kh¨n trªn mét c¸ch triÖt ®Ó. 2.1.2 Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam . * XuÊt khÈu ra níc ngoµi
2.1.2.1 Kim ng¹ch xuÊt khÈu Sau khi thèng nhÊt ®Êt níc, níc ta ®· khai th¸c thÕ m¹nh cña c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng nµy ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. Trong thêi kú 1976_1990, hµng thñ c«ng mü nghÖ xuÊt khÈu cña ta chñ yÕu bao gåm: c¸c lo¹i th¶m len,hµng m©y tre, mµnh tróc, mµnh cä, hµng thªu ren, kh¨n tr¶i giêng, tr¶i bµn thªu, ¸o thªu tuyÖt ®¹i bé phËn c¸c hµng ho¸ nµy ®îc xuÊt khÈu sang thÞ trêng c¸c níc Liªn X« cò vµ §«ng ¢u. Vµo thêi kú cuèi nh÷ng n¨m 1980, ta ®· b¾t ®Çu xuÊt khÈu dÇu th«, g¹o víi khèi lîng t¬ng ®èi lín vµ hµng c«ng nghiÖp nhÑ xuÊt khÈu còng t¨ng trëng nhanh(may mÆc, thùc phÈm chÕ biÕn, giµy da ) nªn tû träng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ gi¶m ®¸ng kÓ trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ níc. B×nh qu©n trong thêi kú 1986-1990 tû träng c¶ hµng c«ng nghiÖp nhÑ vµ hµng thñ c«ng chØ cßn 27,9% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Tõ n¨m 1991, khi thÞ trêng Liªn X« cò vµ §«ng ¢u, thÞ trêng chñ yÕu cña hµng thñ c«ng mü nghÖ xuÊt khÈu trong thêi kú tríc cña ta bÞ mÊt, c¸c ngµnh thñ c«ng mü nghÖ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong xuÊt khÈu dÉn ®Õn s¶n xuÊt bÞ thu hÑp, lao ®éng kh«ng cã viÖc lµm, viÖc chuyÓn ®æi thÞ trêng ®ßi hái thêi gian t×m kiÕm thÞ trêng míi, b¹n hµng míi . Sau vµi n¨m lao ®ao trong c¬ chÕ míi, dÇn dÇn mét sè ngµnh nghÒ t×m ®îc lèi tho¸t kh«i phôc l¹i t×nh h×nh. MÆc dï ®øng thø 8 vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2000 víi 235 triÖu, chiÕm tû träng 1,6% so víi tæng kim ng¹ch nhng nh×n ë khÝa c¹nh kh¸c th× gi¸ trÞ thùc thu khi xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ cña níc ta lµ kh«ng nhá. V× kh«ng gièng nh nh÷ng mÆt hµng kh¸c, nguyªn liÖu s¶n xuÊt ra mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ chØ toµn lµ nguån nguyªn liÖu s½n cã trong níc, kh«ng ph¶i nhËp khÈu tõ níc ngoµi , nªn gi¸ trÞ thùc thu xuÊt khÈu lµ rÊt cao ®ång thêi qua ®ã, chóng ta còng cã thÓ qu¶ng b¸ vÒ h×nh ¶nh vµ ®Êt níc con ngêi ViÖt Nam víi thÕ giíi. B¶ng 1 Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng TCMN cña ViÖt Nam trong thêi gian qua ChØ tiªu §¬n vÞ 2000 2001 2002 2003 2004 Tæng KNXK Triệu USD 11540 14450 15018 16700 18500
T¨ng hµngn¨m % 123.9 15.2 103.9 111.2 110.7 KNXKTCMN Triệu USD 168 235 235.4 332 450 T¨ng hµng n¨m % 151.4 139.8 100.2 141 135.5 Tû träng % 1.5 1.6 1.68 1.99 2.4 XKTCMN Nguån: b¸o c¸o hµng n¨m cña Bé th¬ng m¹i Cho ®Õn nay, hµng thñ c«ng mü nghÖ vÉn tiÕp tôc lµ mét trong 10 mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam vµ tõ n¨m 1997 ®îc xÕp vµo danh môc nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ta. N¨m 1997, theo th«ng kª cña H¶i Quan, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ ®· ®¹t 121 triÖu USD, trong ®ã trªn 50% lµ hµng gèm sø mü nghÖ( kho¶ng 610 triÖu USD) vµ kho¶ng 25% lµ hµng dèm sø mü nghÖ( kho¶ng 30 triÖu USD), bao g«m c¸c lo¹i hµng nh: tranh, tîng gç, hµng s¬n mµi, ®å gç tr¹m kh¶m N¨m 1998. do khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· gi¶m 8,3% so víi n¨m 1997 nhng vÉn ®¹t 111 triÖu USD . N¨m 1999, 9 th¸ng ®Çu n¨m xuÊt khÈu ®¹t 111 triÖu USD , c¶ n¨m ®¹t 168 triÖu USD t¨ng 51,3% so víi n¨m 1998. N¨m 2000 ®¸nh dÊu mét thêi kú phôc hng cña ngµnh thñ c«ng mü nghÖ sau nhiÒu n¨m suy gi¶m. Kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 235 triÖu USD , t¨ng 39,8 % so víi cïng kú n¨m 1999. Nhng ®Õn n¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ ®¹t 322 triÖu USD t¨ng 41% so víi n¨m 2001. N¨m 2003 ®¹t 350 triÖu USD, tăng 20% so với năm 2002. Vµ trong n¨m 2004 ngành thñ c«ng mü nghÖ ®· đạt kim ngạch xuất khẩu 450 triệu USD , tăng 22,6% so với năm 2003. C¸c mặt hàng ®¹t gi¸ trÞ xuÊt khÈu lín bao gåm hµng m©y tre l¸, hµng cãi vµ hµng gèm sø vµ hµng gç Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ Nhµ níc ®· cã rÊt nhiÒu ho¹t ®éng hç trî. Trong n¨m 2002, Phßng th¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam cïng c¸c c¬ quan h÷u quan vµ c¸c doanh nghiÖp ®· x©y dùng sµn giao dÞch ®iÖn tö ®Ó trng bµy, giíi thiÖu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam lªn m¹ng, sang giao dÞch nµy lµ ®Çu mèi cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ trêng , giíi thiÑu s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam , vÒ c¸c doanh nghiÖp , c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh mÆt hµng nµy ®ång thêi hç trî c¸c doanh nghiÖp trong giao dÞch trùc tuyÕn. 2.1.2.1.2 C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu . Theo ®¸nh gi¸ c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu lµ tû lÖ t¬ng quan gi÷a c¸c mÆt hµng trong toµn bé kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ . Hµng thñ c«ng mü nghÖ ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i , phong phó vÒ mÉu m· do ®ã mµ ®Ó ®i s©u nghiªn cøu tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng thñ c«ng mü nghÖ lµ ®iÒu kh«ng dÔ. ViÖt Nam xuÊt khÈu 1 nhãm hµng thñ c«ng mü nghÖ trong ®ã cã 5 lo¹i chÝnh.Mçi mÆt
hµng xuÊt khÈu dï Ýt hay nhiÒu ®Òu tham gia ®ãng gãp vµo tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. B¶ng 2 C¬ cÊu mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam tõ n¨m 2000-2004 ChØ tiªu ®¬n vÞ 2000 2001 2002 2003 2004 Gç mü nghÖ Triệu USD 50 52 62 76 30 Thªu ren - 14 18 22 27 11 M©y tre ®an - 32.6 50.5 61 74 35.3 Th¶m c¸c lo¹i - 5 12 14 17 4.5 Gèm sø mü nghÖ - 100 120 145 177 51.1 Nguån: b¸o c¸o tæng kÕt qua c¸c n¨m cña Bé th¬ng m¹i Kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ ®Òu t¨ng qua c¸c n¨m trong ®ã mÆt hµng cã tû träng lín nhÊt lµ gç vµ gèm sø sau ®ã míi ®Õn m©y tre ®an vµ c¸c mÆt hµng kh¸c. MÆt hµng gç vµ gèm sø rÊt ®îc c¸c kh¸ch hµng NhËt B¶n a chuéng do kiÓu d¸ng rÊt phï hîp víi phong c¸ch cña ngêi NhËt víi gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng. Riªng mÆt hµng gèm sø mü nghÖ lµ ®¶m b¶o cho sù t¨ng trëng ë møc cao. HiÖn nay hµng gèm sø mü nghÖ lµ nguån hµng xuÊt khÈu chñ lùc trong sè c¸c chñng lo¹i hµng thñ c«ng mü nghÖ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam , sau ®ã lµ ®ç gç mü nghÖ, hµng m©y tre ®an. §©y lµ nh÷ng mÆt hµng mµ nhu cÇu lu«n cã xu híng t¨ng. N¨m 2000 nhãm hµng nµy ®¹t kho¶ng 12 triệu USD vµ n¨m 2002 ®¹t kho¶ng 16 triệu USD , môc tiªu trong n¨m 2005 ®¹t 20-30 triệu USD . 2.1.2.1.3 C¬ cÊu thÞ trêng xuÊt khÈu . Nh ®· kh¼ng ®Þnh ë trªn, nhu cÇu vÒ hµng thñ c«ng mü nghÖ trªn thÞ trêng trong níc vµ trªn thÕ giíi ngµy cµng t¨ng theo møc c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n vµ sù ph¸t triÒn th¬ng m¹i, giao lu v¨n ho¸ gi÷a c¸c níc vµ më réng ho¹t ®éng du lÞch trong níc vµ quèc tÕ. Tuy nhiªn , ph¸t hiÖn, n¾m b¾t ®îc nhu cÇu thÞ hiÕu cña tõng thÞ trêng trong tõng thêi gian ®èi víi tõng chñng lo¹i s¶n phÈm vµ nhanh chãng ®¸p øng ®îc c¸c thÞ hiÕu nhu cÇu ®ã l¹i lµ mét c«ng viÖc ®Çy khã kh¨n,phøc t¹p, ®ßi hái ph¶i nh¹y bÐn vµ t«n nhiÒu c«ng søc chi phÝ . thùc tr¹ng trong nh÷ng n¨m qua cho thÊy, thÞ trêng hµng thñ c«ng mü nghÖ ®îc më réng vµ c¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ còng ®· phÇn nµo kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ trêng c¸c níc. Ngoµi viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ sang c¸c thÞ trêng truyÒn thèng ,thÞ trêng tiÒm n¨ng, chóng ta cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu h¬n n÷a ®Ó më réng thÞ trêng xuÊt khÈu. HiÖn nay hµng thñ c«ng mü nghÖ ®· cã mÆt trªn kh¾p c¸c ch©u lôc, cã nhiÒu níc tuy kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng lín nhng hy
väng víi sù cè g¾ng cña c¸c cÊp vÜ m«, c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu vµ c¸c lµng nghÒ,sÏ trë thµnh thÞ trêng lín trong t¬ng lai. ThÞ trêng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ trong nh÷ng n¨m qua cã nh÷ng giai ®o¹n th¨ng trÇm, khi thuËn lîi, lóc khã kh¨n, nhng nh×n chung trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nh÷ng chiÒu híng ph¸t triÓn tèt, cã nhiÒu chñng lo¹i hµng ho¸ míi vµ më réng ®îc nhiÒu thÞ trêng míi theo híng ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ thÞ trêng vµ quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c níc trªn thÕ giíi. Hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ta ®Õn nay ®· cã mÆt t¹i 120 níc trªn thÕ giíi,chñ yÕu lµ thÞ trêng c¸c níc ¢u_ Mü vµ mét sè thÞ trêng Ch©u ¸ nh NhËt B¶n , §µi Loan, Hµn Quèc vµ mét sè níc Trung ®«ng, nhng ta cha xuÊt ®îc nhiÒu vµo c¸c thÞ trêng cã nhu cÇu vµ dung lîng lín. Mü lµ thÞ trêng cã nhu cÇu lín vÒ hµng thñ c«ng mü nghÖ, Hàng thủ c«ng quà tặng là một trong những mặt hàng Việt Nam cã ưu thế trªn thị trường Mỹ, nhưng chưa được c¸c nhà doanh nghiệp Việt Nam quan t©m và đầu tư. Ngêi tiªu dïng Mü a chuéng nh÷ng s¶n phÈm chÊt lîng cao, mÉu m· ®Ñp, gi¸ rÎ, kh«ng ph©n biÖt xuÊt xø ë ®©u, h¬n n÷a mÆt hµng nµy Ýt chÞu t¸c ®éng cña rµo c¶n th¬ng m¹i . Míi ®©y nhÊt, t¹i triÓn l·m hµng thñ c«ng mü nghÖ diÔn ra t¹i New York tõ 15-18 /5, nh÷ng mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cña h¬n 20 c«ng ty ViÖt Nam ®· thu hót ®îc sù quan t©m chó ý cña c¸c kh¸ch hµng Mü. Mét sè b¶n ghi nhí vµ hîp ®ång®· ký kÕt, më ra nhiÒu c¬ héi hîp t¸c xuÊt khÈu mÆt hµng nµy qua thÞ trêng mü cho c¸c HTX vµ c«ng ty mü nghÖ cña ViÖt Nam . EU ®îc coi lµ thÞ trêng lý tëng cho viÖc xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm gç, gèm,sø, m©y tre l¸, hµng thªu ren. C¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ chñ yÕu cña ta xuÊt sang EU lµ s¶n phÈm gç mü nghÖ, ®å gèm sø vµ c¸c s¶n phÈm m©y tre ®an. Kim ng¹ch xuÊt khÈu nhãm hµng nµy t¨ng lªn kh¸ nhanh(21.18%) nhng chØ chÝªm tû träng 2.8% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ trêng nµy mÆc dï kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña ta lµ kh¸ lín. Dï c¬ héi më réng thÞ trêng t¹i EU lµ r©t lín nhng hµng thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam cha thùc sù x©m nhËp nhiÒu vµo EU . thÞ trêng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam trong khèi EU lµ §øc (26.4%),Ph¸p(14.7%), Hµ Lan( 11.6%), Anh(11%), BØ(10.7%) ,Italia( 7.4%). T©y ban Nha( 6.3%), Thuþ §iÓn( 5.0%) §iÒu ®¸ng lu ý lµ trong thêi gian qua, nhiÒu th¬ng gia EU l©u nay lµm ¨n v¬Ý c¸c chñ hµng Trung Quèc vµ cña c¸c níc ASIAN kh¸c nay ®· phÇn nao quan t©m ®ªn thÞ trêng ViÖt Nam h¬n.§ay lµ mét c¬ héi cho xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam,cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp ®Ó tËn dông lîi thÕ tõ thÞ trêng nµy, tõ ®ã më réng thÞ trêng cho hµng thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam. NhËt B¶n lµ thÞ trêng gÇn vµ cã nhu cÇu lín vÒ hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ta vµ nÕu xÐt thÞ trêng theo tõng níc th× NhËt B¶n lµ thÞ trêng xuÊt khÈu lín nhÊt cña ta tõ n¨m 1991 ®Õn nay( n¨n
1991 chiÕm tû träng tíi 34,5% n¨m 2000 chiÕm gÇn 15% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ). NhËt B¶n còng lµ thÞ trêng lín ®èi víi nhiÒu lo¹i hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam . Ngßi NhËt B¶n cã nhu cÇu kh¸ lín vÒ ®å gç, theo thèng kª cña NhËt, hµng n¨m ta ®· xuÊt sang NhËt kho¶ng 60 triệu USD ®å dïng gia ®×nh, trong ®ã chñ yÕu lµ ®å gç. XuÊt khÈu ®å gç vµo NhËt B¶n cha gÆp ph¶i nh÷ng quy ®Þnh ngµy cµng kh¾t khe nh cña EU vµ Mü vÒ b¶o vÖ rõng. Theo sè liÖu n¨m 2002 th× b¹n hµng lín vÒ xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam chÝnh lµ NhËt B¶n víi 33,35 triệu USD , sau ®ã míi ®Õn §øc 25,4 triệu USD , Anh 17,64 triệu USD , §µi Loan 15,4 triệu USD Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia t vÊn cao cÊp cña JETRO( tæ chøc xóc tiÕn th¬ng m¹i cña NhËt B¶n ) th× vµi n¨m gÇn ®©y ngêi tiªu dïng NhËt B¶n rÊt chuéng hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam tõ ®å gia dông, trang trÝ néi thÊt ®Õn hµng quµ tÆng. ë NhËt B¶n , nhu cÇu vÒ hµng thñ c«ng mü nghÖ ngµy cµng nhiÒu trong khi s¶n xuÊt c¸c lo¹i hµng nµy l¹i gi¶m ®i, c¸c doanh nh©n NhËt ®i t×m nguån hµng ®Ó nhËp khÈu vµ c¸c mÆt hµng ®îclµm tõ ®«i tay khÐo lÐo cña ng¬i ViÖt Nam ®îc hä chó ý bëi tÝnh phong phó vÒ kiÓu d¸ng, mÉu m· giµu tÝnh s¸ng t¹o nghÖ thuËt. Nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã hµng thêng xuyªn xuÊt khÈu sang NhËt B¶n tiªu biÓu lµ c¸c hîp t¸c x· m©y tre l¸ lín nhá ë TP.HCM nh: Ba NhÊt, Hoµ HiÖp ( Q4),ViÖt Tre, Phó Trung ®Òu kh¶ quan, nh÷ng s¶n phÈm nh khay tr¸i c©y,mµnh cöa, bµn ghÕ, giá ®ùng vËt phÈm, th¶m lau ch©n, gèi tre, l½ng hoa, giá ®ùng quÇn ¸o ®îc lµm tõ cãi, m©y, tre, x¬ dõa ®ang rÊt ®îc a thÝch t¹i thÞ trêng NhËt B¶n. Theo sù ph¶n håi cña c¸c doanh nghiÖp NhËt B¶n th× hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam ngoµi yÕu tè hµi hoµ, gÇn gòi víi ngêi NhËt th× gi¸ c¶ còng dÔ chÊp nhËn. Tuy nhiªn phÝa NhËt còng lu ý c¸c nhµ s¶n xuÊt ViÖt Nam kh«ng nªn sao chÐp s¶n phÈm cña níc ngoµi, mµ ph¶i t¹o nÐt ®éc ®¸o riªng bëi tríc kia ngêi NhËt B¶n chØ chó ý ®Õn ®Æc ®iÓm ®a d¹ng, gi¸ rÎ th× nay hä quan t©m nhiÒu ®Õn chÊt lîng, sù s¸ng t¹o vÒ mµu s¾c, kiÓu d¸ng, mÉu m·, nhÊt lµ nÐt v¨n ho¸ d©n téc thÓ hiÖn trªn s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã, thÞ trêng §µi Loan còng nhËp khÈu kh¸ lîng ®å gç kh¸ lín cña ViÖt Nam ,kim ng¹ch hµng n¨m kho¶ng 50-60 triệu USD , chiÕm 20% kim ng¹ch nhËp khÈu mÆt hµng nµy cña §µi Loan. §©y lµ thÞ trêng cßn nhiÒu tiÒm n¨ng ta cã thÓ khai th¸c ®Ó xuÊt khÈu v× thuÕ nhËp khÈu mÆt hµng nµy cña §µi loan lµ thÊp, tõ 0-25% . Ngoµi ra, mét sè mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam còng ®îc xuÊt kh©ñ sang thÞ trêng nµy, mét mÆt hµng khã xuÊt l©u nay víi l« hµng lín nh ®¸ mü nghÖ Non Níc th× n¨m 1998 mét c«ng ty cña §µ N½ng ®· hoµn thµnh hîp ®ång xuÊt khÈu 2 container sang §µi Loan.
* XuÊt khÈu t¹i chç. Bªn c¹nh c¸c h×nh thøc ®Ó më réng thÞ trêng ë níc ngoµi, th× thÞ trêng du lÞch cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam hiÖn nay. Trong nh÷ng n¨m ®æi míi, thÞ trêng du lÞch ngµy cµng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vµ ®ã lµ mét thÞ trêng ®©ty tiÒm n¨ng cña níc ta. Sè lîng kh¸ch du lÞch níc ngoµi vµ níc ta ngµy mét nhiÒu, ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ trêng nµy lµ nh÷ng s¶n phÈm truyÒn thèng thÓ hiÖn nÐt ®éc ®¸o cña nÒn v¨n ho¸ d©n téc vµ mang ®Ëm dÊu Ên lÞch sö cña tõng thêi kú. Nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch thêng lµ mua nh÷ng s¶n phÈm lu niÖm mang tÝnh chÊt v¨n ho¸ truyÒn thèng d©n téc hoÆc thÓ hiÖn tËp trung nh÷ng nÐt ®Æc trng cña vïng mµ hä ®Õn. Qua quan s¸t cho thÊy kh¸ch níc ngoµi ®Õn tham quan du lÞch ë níc ta, ngoµi viÖc ®i ®Õn c¸c ®iÓm du lÞch, bao giê hä còng ®Õn nh÷ng n¬i bµy b¸n vµ giíi thiÖu c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng. C¸c s¶n phÈm chñ yÕu ®îc giíi thiÖu lµ c¸c ®å thñ c«ng mü nghÖ : gèm sø, kh¶m trai, kh¾c gç, ®¸, b¹c, ®ång, ®å thªu ren, ®an l¸t Trong n¨m 2004, ViÖt Nam ®ãn tiÕp h¬n 2,9 triÖu lît kh¸ch du lÞch níc ngoµi ®Õn th¨m quan vµ mua s¾m, t¨ng h¬n 19% so víi n¨m 2003. Trong n¨m 2005 ViÖt Nam ®Æt môc tiªu sÏ ®ãn 3,2 triÖu lît kh¸ch víi nhiÒu ch¬ng tr×nh vµ c¸c chÝnh s¸ch thu hót kh¸ch du lÞch níc ngoµi. Sau th¶m ho¹ sãng thÇn vµ ®éng ®Êt võa qua nhiÒu kh¸ch du lÞch níc ngoµi ®· chuyÓn híng ®Õn ViÖt Nam lµm lîng kh¸ch t¨ng lªn ®¸ng kÓ, vµ nh÷ng mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam ®· thùc sù thu hót c¸c du kh¸ch ®Õn tõ c¸c níc trªn thÕ giíi. Nh÷ng hµng ho¸ thñ c«ng mü nghÖ díi d¹ng quµ tÆng hay quµ lu niÖm sÏ ®îc tiªu thô ngaú cµng nhiÒu cho kh¸ch du lÞch. Tuy nhiªn ®iÒu nµy còng cßn phô thuéc vµo sù hÊp dÉn cña s¶n phÈm vµ thÞ hiÕu cña ngêi níc ngoµi. Tõ xa xa, nghÒ truyÒn thèng ViÖt Nam ®· chÞu ¶nh hëng rÊt lín tõ Trung Quèc. V× thÕ,nhiÒu kh¸ch níc ngoµi cha nhËn thÊy sù kh¸c nhau s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam víi s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ Trung Quèc. §iÒu nµy còng lµ mét trë ng¹i cho viÖc b¸n s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cña ta cho kh¸ch níc ngoµi. C¸c s¶n phÈm cña ta b¸n cho kh¸ch níc ngoµi nhin chung lµ rÎ, song gi¸ rÎ nhiÒu khi cha ph¶i lµ ®iÒu hÊp dÉn víihä : v× trong mét thêi gian ng¾n,hä cha cã ®iÒu kiÖn t×m hiÓu vÌ gi¸ trÞ cña s¶n phÈm , mµ l¹i cho r»ng ®ã lµ nh÷ng s¶n phÈm kÐm gi¸ trÞ hay ®îc s¶n xuÊt hµng lo¹t chø kh«ng ph¶i s¶n phÈm thñ c«ng ®Ých thùc ®îc lµm bëi nh÷ng nghÖ nh©n tµi hoa. Cho nªn tríc m¾t cÇn quan t©m sao cho hµng thñ c«ng mü nghÖ ph¶i thùc sô ®Æc s¾c vµ phï hîp víi nhu cÇu quèc tÕ. 2.1.3 T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam sang thÞ trêng NhËt B¶n .
* XuÊt khÈu sang NhËt B¶n 2.1.3.1 VÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu ThÞ trêng NhËt B¶n lµ mét trong nhng thÞ trêng lín nhÊt cña Nam trong xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ. Nh ®· ph©n tÝch ë trªn, thÞ trêng NhËt B¶n lµ mét thÞ trêng tiªu thô hµng thñ c«ng mü nghÖ lín ( hµng n¨m nhËp khÈu kho¶ng 2 tû USD). §©y thùc sù lµ ®iÒu hÊp dÉn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam. Víi thÞ trêng NhËt B¶n, ta ®· xuÊt khÈu sang c¸c mÆt hµng nh m©y tre ®an, tranh d©n gian §«ng Hå, s¬n mµi, ®å kh¶m trai, gèm sø vµ gç mü nghÖ Tr¶i qua nh÷ng n¨m khñng ho¶ng do sù biÕn ®éng vÒ chÝnh trÞ- x· héi ë Liªn X« vµ c¸c níc §«ng ¢u, sù khã kh¨n vÒ thÞ trêng tiªu thô, s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam ®· ®îc kh«i phôc, c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu Nhµ níc ,t nh©n, víi sù hç trî cña Nhµ níc , ®· t×m kiÕm vµ giíi thiÖu s¶n phÈm ë nhiÒu thÞ trêng míi. Tõ thêi gian nµy trë ®i, hµng thñ c«ng mü nghÖ míi tiÕp cËn ®îc thÞ trêng NhËt B¶n. B¶ng 4 Kim ng¹ch xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam vµo NhËt B¶n §¬n vÞ : triệu USD N¨m KNXK sang T¨ng gi¶m T¨ng gi¶m KNXK Tû NhËt B¶n tuyÖt ®èi t¬ng TCMN c¶ träng(%) ®èi(%) níc 1994 1,5 - 25 0.06 1995 7,5 6 50 31.5 23.8 1996 17,5 10 23.33 90 19 1997 20 2.5 11.4 121 16.5 1998 18 -2 -10 111 16.2 1999 24,4 6.4 35.5 200 12.2 2000 25 0.6 2.46 237 10.5 2001 25,16 0.16 00.64 235 10.7 2002 36,8 11.64 46.26 250 14.72 2003 50 13.2 35.86 332 15.06 2004 55 5 10 450 12.22 N¨m 1994, kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo thÞ trêng nµy rÊt nhá bÐ, kho¶ng 1,5 triệu USD, kh«ng ®ãng vai trß g× ®¸ng kÓ trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam n¨m ®ã (
0.06%) . Nhng ®©y thùc sù lµ mét kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ v× ngµnh thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam míi tho¸t khái thêi gian khñng ho¶ng, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng cha cã hiÓu biÕt g× nhiÒu vÒ thÞ trêng NhËt B¶n còng nh ®Æc ®iÓm cña thÞ trêng nµy. Sang n¨m sau n¨m 1995, kim ng¹ch xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ vµo NhËt B¶n ®· ®¹t tèc ®é t¨ng trëng kh¸ cao 150% gÊp 5 lÇn, ®¹t gi¸ trÞ 7,5 triệu USD t¨ng 6 triệu USD, kim ng¹ch xuÊt khÈu nh vËy cha lín song xÐt vÒ tèc ®é t¨ng trëng th× kh¸ cao. Lóc nµy tû träng hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña NhËt B¶n cßn thÊp nhng trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam th× thÞ trêng NhËt B¶n ®· chiÕm 23.8 % . Së dÜ cã møc t¨ng trëng kû lôc nh vËy lµ do ViÖt Nam ®· ®i tõ con sè kh«ng ®i lªn. H¬n na, quan hÖ ViÖt Nam – NhËt B¶n ngµy cµng tiÕn triÓn tèt ®Ñp. N¨m 1996, kim ng¹ch ®¹t 17.5 triệu USD víi tèc ®é t¨ng trëng lµ 23.33 %. Sang n¨m 1997, 1998, do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ, nhiÒu thÞ trêng nhËp khÈu cña ViÖt Nam bÞ gi¶m sót nhng thÞ trêng NhËt B¶n vÉn kh¸ æn ®Þnh, v× mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ vÉn lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng cÇn thiÕt cho sinh ho¹t cña ngêi NhËt B¶n, tuy nhiªn tèc ®é t¨ng trëng còng gi¶m t¬ng ®èi so víi c¸c n¨m tríc. N¨m 1997,tèc ®é t¨ng trëng lµ 11,4 % nhng ®Õn n¨m 1998 gi¶m 10% so víi n¨m 1997, kim ng¹ch xuÊt khÈu chØ ®¹t 18 triệu USD . KÕt qu¶ gi¶m sót nµy lµ do ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh lµm cho gi¸ c¶ cña hµng ViÖt Nam cao h¬n do ®ång tiÒn cña c¸c níc kh¸c chÞu khñng ho¶ng mÊt gi¸, ®ång thêi s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam bÞ c¹nh tranh bëi hµng thñ c«ng mü nghÖ cña c¸c níc xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ nh Trung Quèc, Th¸i lan N¨m 1999, t×nh h×nh ®· ®îc c¶i thiÖn s¸ng sña h¬n. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Kim ng¹ch xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ vµo thÞ trêng NhËt B¶n lµ 24.4 triệu USD t¨ng 35.5 % so víi n¨m 1998, chiÕm 12.2 % tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ cña c¶ níc. N¨m 2000 ®¸nh dÊu mét thêi kú phôc hng cña ngµnh thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam . XuÊt khÈu sang NhËt B¶n còng t¨ng nhng tèc ®é kh«ng cao. Sang n¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ sang NhËt B¶n t¨ng vät 36.8 triệu USD ,t¨ng 46.26 % so víi n¨m 2001. Trong n¨m 2002 ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng thµnh c«ng trong viÖc tiÕp cËn thÞ trêng NhËt B¶n, ®ã lµ viÖc phßng th¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam(VCCI) cïng c¸c c¬ quan h÷u quan vµ doanh nghÞªp ®· x©y dùng sµn giao dÞch ®iÖn tö ®Ó trng bµy, giíi thiÖu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam lªn m¹ng. Sµn giao dÞch nµy lµ ®Çu mèi cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ trêng , giíi thiÖu s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam, vÒ c¸c doanh nghiÖp, c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh mÆt hµng nµy, ®ång thêi hç
trî c¸c doanh nghiÖp trong giao dÞch trùc tuyÕn( nh ®µm ph¸n , ký kÕt hîp ®ång ). N¨m 2003, th¬ng m¹i ®iÖn tö víi nh÷ng lîi Ých cña nã ®· ®îc khai th¸c m¹nh mÏ trong xuÊt khÈu cña ngµnh thñ c«ng mü nghÖ , c¸c doanh nghiÖp kÝ ®îc nhiÒu ®¬n hµng míi víi ®èi t¸c NhËt B¶n mµ tèn Ýt chi phÝ giao dÞch h¬n, kim ng¹ch xuÊt khÈu sang thÞ trêng NhËt B¶n tiÕp tôc gia t¨ng víi 50 triệu USD, t¨ng 35.86% so víi n¨m 2002. §©y lµ mét kÕt qu¶ rÊt ®¸ng khÝch lÖ cña ngµnh thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam . Còng ph¶i nãi ®Õn sù quan t©m cña Nhµ níc trong vÊn ®Ò hç trî c¸c doanh nghiÖp tham gia tiÕp cËn thÞ trêng NhËt B¶n ®ång thêi nç lùc ph¸t triÓn mèi quan hÖ song ph¬ng gi÷a 2 quèc gia. Còng nhê nh÷ng nç lùc ®ã cña Nhµ níc vµ sù cè g¾ng cña c¸c doanh nghiÖp mµ trong n¨m 2004, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam sang NhËt B¶n ®¹t 55 triệu USD, chiÕm 12% kim ng¹ch xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ cña c¶ níc. KÕt qu¶ trªn tuy cha ph¶i lµ rÊt cao nhng trong khi NhËt B¶n ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n mµ ViÖt Nam vÉn gi÷ ®îc møc t¨ng trëng qua c¸c n¨m còng lµ kÕt qu¶ rÊt ®¸ng khÝch lÖ. 2.1.3.2 C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu sang NhËt B¶n. NhËt B¶n cã nhu cÇu rÊt lín ®èi víi hµng thñ c«ng mü nghÖ. C¸c mÆt hµng ®îc ph©n thµnh lo¹i cao cÊp lµ c¸c lo¹i nhËp tõ Mü vµ c¸c níc ch©u ¢u, lo¹i gi¸ rÎ ®îc nhËp tõ c¸c níc ch©u ¸ nh Trung Quèc, §µi Loan vµ c¸c níc ASEAN. MÆt hµng NhËt B¶n nhËp khÈu tõ ViÖt Nam nhiÒu vµ thêng xuyªn nhÊt lµ ®å mü nghÖ vµ gèm sø, ngoµi ra kh¸ch hµng NhËt B¶n còng rÊt a chuéng c¸c mÆt hµng ®îc lµm tõ cãi. B¶ng 5 C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu sang NhËt B¶n §¬n vÞ: triệu USD MÆt hµng 2001 2002 2003 2004 Gç mü nghÖ 15 20,7 21 18 Gèm sø 4 4.5 5 5 M©y tre ®an 3 2,5 4 4,3 Thªu ren 15 10 17,5 20 Th¶m c¸c lo¹i 2 3 1 3 S¶n phÈm ®îc lµm tõ gç ®îc ®¸nh gi¸ lµ mÆt hµng cã lîi thÕ nhÊt cña ViÖt Nam trong xuÊt khÈu sang NhËt B¶n. Ngêi NhËt B¶n cã nhu cÇu sö dông gç rÊt lín. §©y lµ lo¹i s¶n phÈm kh«ng ph¶i
qua kiÓm dÞch vµ kiÓm tra vÖ sinh, c¸c tiªu chuÈn vÒ m«i trêng còng kh«ng kh¾t khe nh Ch©u ¢u vµ Mü. Trong n¨m 2001, ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu 15 triÖu USD gç mü nghÖ, c¸c mÆt hµng gç ®îc kh¾c tr¹m kh¶m dïng trang trÝ trong nhµ, sö dông trong bÕp ®îc ®¸nh gi¸ rÊt gÇn gòi víi thÞ hiÕu ngêi NhËt B¶n, chÝnh v× vËy mµ sang n¨m 2002, kim ng¹ch ®· lªn tíi 20.7 triÖu USD, chiÕm 40% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu gç c¶ níc ( 52 triÖu USD ), xuÊt khÈu gç mü nghÖ ®Òu t¨ng qua c¸c n¨m, møc t¨ng trëng lµ 21.28%. Tuy vËy, gç mü nghÖ ViÖt Nam còng chØ chiÕm thÞ phÇn nhá trªn thÞ trêng NhËt B¶n lµ 7.3%,trong khi ®ã, c¸c quèc gia Ch©u ¸ xuÊt khÈu gç sang NhËt B¶n nh Trung Quèc chiÕm 28.7%, Th¸i Lan 20.3%, Malaysia 13.8%, Indonesia 11.8%. V× vËy, ngµnh cÇn cã c¸c biÖn ph¸p thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ x©m nhËp ®Ó më réng thÞ trêng NhËt B¶n h¬n n÷a. Bªn c¹nh c¸c s¶n phÈm gç mü nghÖ c¸c thÞ trêng néi thÊt vµ s¶n phÈm b»ng m©y tre còng ®îc ngêi NhËt B¶n a dïng, chñ yÕu lµ ®Üa, chËu, ghÕ víi c«ng nghÖ sö lý nguyªn liÖu lµm cho mµu s¾c ®Ñp, bãng, kh«ng mèc mät, cïng víi sù t¨ng cêng phèi hîp c¸c nhiªn liÖu kh¸c nh kim lo¹i mµu ®Ó t¨ng ®îc vÎ ®Ñp vµ tÝnh hiÖn ®¹i cña s¶n phÈm, s¶n phÈm tõ m©y tre ®îc kh¸ch hµng NhËt B¶n a dïng. Tuy vËy, s¶n phÈm nµy ®· gÆp ph¶i sù khã kh¨n lín trong viÖc c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm tõ Trung Quèc, Th¸i Lan, Indonesia víi c«ng nghÖ vµ kü thuËt cao, sù ®a d¹ng ChÝnh v× vËy kim ng¹ch xuÊt khÈu sang NhËt B¶n míi chØ ®¹t 3 triÖu USD vµo n¨m 2001, kim ng¹ch t¨ng gi¶m kh«ng æn ®Þnh, n¨m 2002 xuÊt khÈu ®îc 2.5 triÖu USD vµ sang n¨m 2003 lµ 1.4 triÖu USD. Tuy nhiªn trong n¨m 2004 võa qua ngµnh thñ c«ng mü nghÖ ®· ®a ra nhiÒu mÆt hµng víi kiÓu d¸ng vµ mÉu m· ®Æc biÖt nh giá x¸ch tay h×nh qu¶ bÝ, bµn ghÕ thu hót sù quan t©m cña c¸c nhµ nhËp khÈu NhËt B¶n cïng víi sù hç trî cña nhµ níc trªn nhiÒu mÆt lµm kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng lªn 4.5 triÖu USD. Bªn c¹nh mÆt hµng gç vµ m©y tre ®an gèm sø còng ®îc ®¸nh gi¸ lµ mÆt hµng cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu sang NhËt B¶n. NhËp khÈu ®å gèm sø vµo NhËt B¶n trong n¨m 2004 t¨ng m¹nh so víi n¨m 2003 c¶ vÒ sè lîng vµ kim ng¹ch nhËp khÈu, ®å sø lµ 16.484 tÊn, gèm lµ 45.800 tÊn nhng nhËp chñ yÕu tõ Trung Quèc, so víi n¨m 2000, n¨m 2004 nhËp khÈu ®å gèm t¨ng 160% tÝnh theo lîng vµ 150% tÝnh theo kim ng¹ch, nhËp khÈu ®å gèm sø tõ Ch©u ¸ t¨ng nhanh do møc gi¸ rÎ vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®îc chuyÓn giao tõ NhËt B¶n sang cho phÐp c¸c nhµ s¶n xuÊt Ch©u ¸ cung cÊp s¶n phÈm gÇn gòi h¬n víi ngêi NhËt B¶n. §©y lµ vÊn ®Ò mµ ngµnh thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam cÇn lu ý khi ®a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thóc ®Èy hµng thñ c«ng mü nghÖ vµo NhËt B¶n Tuy nhiªn thÞ phÇn cña ViÖt Nam cßn kh¸ khiªm tèn, míi chØ ®¹t 5 triệu USD/ n¨m mÆc dï thuÕ nhËp khÈu rÊt thÊp. §©y lµ mÆt hµng cã nhiÒu triÓn väng nÕu nhµ s¶n xuÊt chó ý ®Õn kh©u t¹o h×nh vµ ®Æc ®iÓm hÖ thèng ph©n
phèi cña thÞ trêng NhËt B¶n. * XuÊt khÈu t¹i chç Sau nh÷ng thiªn tai vµ bÖnh tËt x¶y ra trong khu vùc Ch©u ¸, ViÖt Nam ®îc ®¸nh gi¸ lµ ®iÓm ®Õn an toµn ®èi víi kh¸ch du lÞch. HiÖn nay kh¸ch du lÞch NhËt B¶n vµo ViÖt Nam ngay mét nhiÒu. HiÖn c¸c cöa hµng b¸n ®å thñ c«ng mü nghÖ ®ãn tiÕp rÊt nhiÒu kh¸ch NhËt B¶n,chñ yÕu lµ tÇng líp thanh niªn, hä a chuéng nh÷ng mÆt hµng míi mÎ mang d¸ng vÎ truyÒn thèng nhng ®éc ®¸o cña ViÖt Nam. Mua s¾m lµ môc ®Ých thø 2 cña ngêi NhËt B¶n khi hä ®Õn ViÖt Nam , trªn c¶ môc ®Ých tham quan vµ chØ ®øng sau môc ®Ých thëng thøc Èm thùc. Trong th¸ng 4/ 2005 võa qua, Tæng côc trëng tæng côc du lÞch ViÖt Nam vµ Bé Trëng Giao Th«ng vµ L·nh thæ NhËt B¶n Kazuo Kitagawa ®· ký v¨n b¶n tho¶ thuËn vÒ hîp t¸c ph¸t triÓn du lÞch gi÷a 2 níc, theo ®ã hai níc sÏ th¶o luËn kÕ ho¹ch hîp t¸c cô thÓ trong lÜnh vùc du lÞch nh chÝnh s¸ch hç trî cña Nhµ níc, hîp t¸c nghiªn cøu thÞ trêng vµ ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý, híng dÉn viªn du lÞch. Trong n¨m 2004 võa qua, kh¸ch du lÞch NhËt B¶n ra níc ngoµi lµ 16 triÖu lît ngêi,trong ®ã kh¸ch vµo ViÖt Nam lµ 700 ngh×n lît ngêi. Nh vËy, nÕu mçi kh¸ch du lÞch s¾m cho m×nh mét s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ th× kim ng¹ch xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam sÏ t¨ng lªn ®¸ng kÓ. ViÖt Nam cÇn cã nhiÒu chÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ trêng du lÞch, ®Ó tõ ®ã cã thÓ t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ. 2.1.3.3 §¸nh gi¸ thùc tr¹ng xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ sang thÞ trêng NhËt B¶n ThuËn lîi Trong bèi c¶nh chung khã kh¨n nh vËy, ®ång thêi víi thÞ trêng kh¾t khe,khã tÝnh nh NhËt B¶n th× kÕt qu¶ trªn lµ ®iÒu ®¸ng khÝch lÖ, sá dÜ cã ®îc thµnh tùu trªn lµ do ViÖt Nam ®ang cã ®îc nh÷ng ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi cho xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ : * Lîi thÕ vÒ nguån nh©n lùc: nguån nh©n lùc cho ngµnh thñ c«ng mü nghÖ bao gåm nh÷ng nghÖ nh©n, nh÷ng ngêi thî thñ c«ng, chñ c¬ s¬ s¶n xuÊt kinh doanh. Nh÷ng nghÖ nh©n cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong viÖc truyÒn nghÒ, d¹y nghÒ, ®ßng thêi lµ nh÷ng ngêi s¸ng t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm ®éc ®¸o mang tÝnh truyÒn thèng, hiªn nay ë c¸c lµng nghÒ ViÖt Nam , vÉn cßn cã rÊt nhiÒu nghÖ nh©n cã t©m huyÕt víi nghÒ, muèn gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn nghÒ. Bªn c¹nh ®ã cßn cã mét lc lîng lao ®äng dåi dµo,c¬ cÊu lao ®éng trÎ, cã kh¶ n¨ng thÝch øng víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña nghÒ nµy lµ sö dông lao ®éng thñ c«ng lµ chñ yÕu , n¬i s¶n xuÊt còng chÝnh lµ n¬i ë cña ngêi lao ®éng nªn b¶n th©n nã cã kh¶ n¨ng thu hót nhiÒu lo¹i lao ®éng, tõ lao ®éng thêi vô
n«ng nhµn ®Õn lao ®éng trªn hay díi ®é tuæi , trÎ em, tham gia díi h×nh thøc häc viÖc hay gióp viÖc. Lùc lîng lao ®éng nay chiÕm tû lÖ lín trong tæng sè lao ®éng lµm nghÒ * TÝnh phong phó cña s¶n phÈm thÓ hiÖn trªn 2 khÝa c¹nh: -V¨n ho¸: S¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ mang ®Ëm b¶n s¾c v¨n ho¸ ViÖt Nam . Tõ nh÷ng con rång tr¹m træ ë c¸c ®×nh chïa hoa v¨n trªn c¸c trèng ®ång, mµu men, ho¹ tiÕt trªn c¸c ®å gèm sø, tÊt c¶ ®Òu mang vãc d¸ng d©n téc, quª h¬ng vµ chøa ®ùng trongnã nh÷ng ¶nh hëng v¨n ho¸ tinh thÇn quan niÖm nh©n v¨n, tÝn ngìng t«n gi¸o cña d©n téc. ViÖt Nam ngh×n n¨m v¨n hiÕn vµ tÇng líp nghÖ nh©n tay nghÒ cao ®· s¸ng t¹o nh÷ng s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ tuyÖt vêi mµ NhËt B¶n kh«ng thÓ s¶n xuÊt, ®©y chÝnh lµ chiÕc cÇu nèi giao lu v¨n ho¸ gi÷a 2 níc. Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng nÐt riªng vÒ phong tôc cña mçi ®Þa ph¬ng, c¸ ®Þa danh ®îc thÓ hiªn trªn s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ ®Òu lµm t¨ng gi¸ trÞ cho s¶n phÈm, g©y cho kh¸ch hµng mét sù thÝch thó, nh mét sù kh¸m ph¸ khi thÊy s¶n phÈm. - Nguyªn liÖu: Mçi n¨m, Nhµ níc ta ®Òu ®a nh÷ng s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ míi ®îc xuÊt khÈu lÇn ®Çu vµo danh s¸ch khen thëng. Sù phong phó cña nguyªn liÖu sö dông ®· t¹o nªn c¸c s¶n phÈm ®éc ®¸o. Tõ m©y, tre, song, nøa ngêi ta cã thÓ dïng c¶ r¬m ph¬i kh«, g¸o dõa, x¬ dõa, d©y chuèi, cãi ®ay th©m chÝ c¶ vá trøng t¹o nªn c¸c s¶n phÈm ®éc ®¸o nh r¬ng ®ùng ®å h×nh qu¶ bÝ ng« víi mµu s¾c bÝ xanh vµ bÝ chÝn, dÐp thay v× ®an cãi ®· qu¸ cò giê ®an b»ng d©y chuèi vµ lôc b×nh víi mµu vµng ngµ cña bÑ chuèi, mµu mèc tù nhiªn cña th©n chuèi, hay míi ®©y doanh nghiÖp S.V.C t¹i Yªn Hoµ ®· chÕ t¸c thµnh c«ng chiÕc b×nh l¬n nhÊt ViÖt Nam ®îc lµm b¨ng g¸o dõa mang tªn HuyÒn Sö §êi Hïng víi 5000 chi tiÕt hoa v¨n, phï ®iªu trang trÝ thÓ hiÖn mét c¸ch sèng ®éng nh÷ng sù tÝch, h×nh tîng nh: L¹c Long Qu©n- ¢u c¬, Tiªn Dung- Chö §ång Tö, trèng ®ång §«ng S¬n, nhµ rång, cång chiªng cho thÊy kh¶ n¨ng sang t¹o mÉu m· cña nghÖ nh©n ViÖt Nam t¹o nªn sù ®éc ®¸o ®Ó qu¶ng b¸ víi thÕ giíi vÒ hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam . * C¸c chÝnh s¸ch vÜ m« cña nhµ níc: - ChÝnh s¸ch biÖn ph¸p khuyÕn khÝch, u ®·i ®îc quy ®Þnh trong nghÞ ®Þnh 51/1999N§-CP : c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng ®îc u tiªn ph¸t triÓn vµ ®îc hëng u ®·i gåm cã : kh¶m trai, s¬n mµi, kh¾c ®¸, m©y tre, dÖt th¶m, lôc t¬ t»m, gèm sø, thªu ren thñ c«ng, ®óc vµ gß ®ång; u ®·i ®Çu t ®îc hëng khi ®Çu t vµo 10 ngµnh nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng : miÔn gi¶m tiÕn sö dông ®Êt, tiÒn thuÕ ®Êt,miÔn thuÕ nhËp khÈu víi m¸y mãc thiÕt bÞ mµ trong níc cha s¶n xuÊt ®îc hoÆc cha ®¸p øng ®îc yªu cÊu chÊt lîng .
- ChÝnh s¸ch ®µo t¹o thî thñ c«ng truyÒn thèng. - Ch¬ng tr×nh cung cÊp níc s¹ch vµ vÖ sinh m«i trêng n«ng th«n. - Ch¬ng tr×nh khuyÕn n«ng vÒ ngµnh nghÒ n«ng th«n. - Hç trî s¶n xuÊt , ph¸t triÓn ngµnh nghÒ cho ®èi tîng ®ãi nghÌo. Bªn c¹nh ®ã Nhµ níc ®ang söa ®æi bæ sung nhiÒu quy chÕ chÝnh s¸ch kh¸c nh c¸c chÝnh s¸ch vÒ thÞ trêng, v«n ®Çu t tÝn dông, chÝnh s¸ch ®èi víi nghÖ nh©n, chÝnh s¸ch ®èi víi ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá trong ngµnh nghÒ truyªn thèng * C¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i. Nhµ níc ®· cã nhiÒu ho¹t ®éng hç trî c¸c doanh nghiÖp trong vÊn ®Ò tiÕp c¹n thÞ trêng NhËt B¶n : më c¸c showroom hµng thñ c«ng mü nghÖ t¹i nhiÒu thµnh phè cña NhËt B¶n , hç trî kinh phÝ cho c¸c doanh nghiÖp khi tham gia c¸c héi chî quèc tÕ t¹i níc ngoµi, tæ chøc c¸c héi chî riªng vÒ hµng thñ c«ng mü nghÖ t¹i ViÖt Nam , ®on tiÕp c¸c ®oµn kh¸ch du lÞch NhËt B¶n vµ tæ chøc c¸c buæi giao lu nh»m t¹o c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tim kiªm ®èi t¸c §iÓn h×nh trong n¨m nay tõ ngµy 23-36/6/2005, Th¬ng vô ViÖt Nam t¹i NhËt B¶n sÏ phèi hîp víi v¨n phßng II bé th¬ng m¹i tæ chøc ®a ®oµn doanh nghiÖp NhËt B¶n vÒ TP.HCM ®Ó t×m kiÕm ®èi t¸c ®Çu t t¹i ViÖt Nam Khã kh¨n vµ h¹n chÕ - Theo côc xóc tiÕn th¬ng m¹i( Bé Th¬ng m¹i), kh¸ch hµng NhËt B¶n ®¸nh gi¸ hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam yÕu nhÊt lµ kh©u thiÕt kÕ. C¸c c«ng ty xuÊt khÈu cña ViÖt Nam Ýt quan t©m ®Õn c¶i tiÕn chÊt lîng s¶n phÈm , chØ c¹nh tranh víi nhau b»ng c¸ch h¹ gi¸. Do ®ã, mÉu m· cña c¸c c«ng ty gÇn nh gièng nhau vµ chÊt lîng ngµy cµng gi¶m sót. Trong khi muèn b¸n ®îc nhiÒu hµng th× tû lÖ chÕ t¸c thñ c«ng vµ mÉu m· ph¶i chiÕm phÇn nhiÒu. Kh«ng nh÷ng thÕ,qua nh©n xÐt cña JETRO (C¬ quan xóc tiªn th¬ng m¹i cña NhËt B¶n ) ngêi NhËt cho r»ng hµng ViÖt Nam chØ ë møc trung b×nh trë xuèng, kh«ng cã mÉu m· riªng, chØ lµm theo ®¬n ®Æt hµng lµ chÝnh. - Kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ trêng cña ViÖt Nam cßn yÕu. Chóng ta quen víi ph¬ng ch©m s¶n xuÊt nhanh- nhiÒu- tèt- rÎ, nhng lµm thÕ nµo b¸n ®îc hµng nhanh vµ b ¸n ®îc nhiÒu hµng th× ®ã lµ vÊn ®Ò míi mÎ. HÖ thèng thÞ trêng thiÕu æn ®Þnh, nhiÒu ngêi cha biÕt b¸n s¶n phÈm cho ai, hµng ho¸ bÞ tån ®äng, lu©n chuyÓn chËm. ë c¸c vïng n«ng th«n, nh©n lùc tuy nhiªu nhng tr×nh ®é v¨n ho¸ l¹i cha cao,cha cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn ®Ó cã thÓ n¨m b¾t ®îc xu thÕ cña s¶n phÈm míi, kh«ng hiÓu biÕt thÞ hiÕu ngê tiªu dïng.
- Bªn c¹nh ®ã lµ t×nh tr¹ng c¸c doanh nghiÖp tranh mua tranh b¸n theo kiÓu “®îc c¸ bá t«m” khi hµng ®ang cã gi¸. KiÓu c¹nh tranh thiÕu lµnh m¹nh lµm xÊu h×nh ¶nh cña doanh nghiÖp ViÖt Nam trong n¨t ®èi t¸c níc ngoµi, tù m×nh l¸m suy yÕu søc c¹nh tranh tríc c¸c ®èi thñ cña níc ngoµi. Doanh nghiÖp ViÖt Nam cha g¾n kÕt thµnh mét mèi m·nh mÏ trong quan hÖ víi c¸ ®èi t¸c níc ngoµi, mäi quan hÖ ®Òu míi ë møc riªng rÏ, m¹nh ai nÊy ®îc . §· vËy cßn xuÊt hiÖn nh÷ng hµng nh¸i kÐm phÈm chÊt lµm ¶nh hëng ®Õn uy tÝn vµ lîi Ých cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ truyÒn thèng. - C¸c c¬ sá s¶n xuÊt níc ta ®Òu gÆp khã kh¨n vÒ mÆt b¨ng s¶n xuÊt , b·i tËp kÕt nguyªn liÖu, c¸c cöa hµng giao b¸n s¶n phÈm ,hÖ thèng c«ng cô cßn qu¸ l¹c hËu, tÝnh chuyªn nghiÖp trong cung øng s¶n xuÊt cßn thÊp chÝnh v× vËy nhiÒu khi ta kh«ng thÓ nh©n nh÷ng ®¬n hµng qu¸ lín mµ bªn ®èi t¸c yªu cÇu. - H¹n chÕ vÒ mÆt thÓ chÕ: bªn phÝa NhËt B¶n tuy møc thuÕ ®îc xem lµ thÊp nhÊt thÕ giíi song hµng ho¸ nhËp khÈu vµo NhËt B¶n ph¶i ®¸p øng mét ph¹m vi réng lín vµ phøc t¹p vÒ tiªu chuÈn, thñ tôc x¸c nhËn vµ c¸c hµng rµo kü thuËt kh«ng chÝnh thøc nh quy ®Þnh vÒ vÖ sinh vµ y tÕ lµm cho quy tr×nh nhËp khÈu bÞ kÐo dµi vµ gÆp nhiÒu khã kh¨n 2.2 Thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu TCMN cña c«ng ty ARTEXPORT. 2.2.1 Tæng quan vÒ c«ng ty Tæng c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thñ c«ng mü nghÖ, tªn giao dÞch ®èi ngo¹i ARTEXPORT ®ù¬c thµnh lËp theo quýªt ®Þnh sè 617/BNgT-TCCB ngµy 23/12/1964 cña Bé Ngo¹i Th¬ng.Sau khi s¸t nhËp 2 Bé Ngo¹i Th¬ng vµ Bé Néi th¬ng thµnh lËp Bé th¬ng m¹i vµDu lÞch nay ®æi thµnh Bé th¬ng m¹i, c«ng ty ®îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè334/TM-TCCB ngµy31/3/1993 cña bé Th¬ng m¹i Lµ mét doanh nghiÖp nhµ níc ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cã t c¸ch ph¸p nh©n, cã quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù theo luËt ®Þnh, cã con dÊu riªng, cã tµi s¶n vµ c¸c quü tËp trung, ®îc më tµi kho¶n trong vµ ngoµi níc, ®ù¬c tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo ®iÒu lÖ cña Tæng c«ng ty nªn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh c«ng ty ph¶i ®¶m b¶o kh«ng lµm tr¸i víi ph¸p luËt, thùc hiªn mäi chÕ ®é kinh doanh theo luËt th¬ng m¹i ViÖt Nam, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµnh vi kinh doanh vµ nguån vèn nhµ níc cÊp. 2.2.1.1 MÆt hµng kinh doanh cña c«ng ty. HiÖn nay,c«ng ty kinh doanh chñ yÕu c¸c mÆt hµng sau:
Hµng s¬n mµi mü nghÖ nh tranh s¬n mµi, hép ®ùng trang søc, c¸c vËt trang trÝ Hµng gç mü nghÖ ®îc tr¹m kh¶m, kÕt hoa v¨n Hµng cãi, m©y, dõa, dÐp,th¶m víi chÊt liÖu ®a d¹ng. Hµng gèm sø Hµng thªu ren 2.2.1.2 T×nh h×nh sö dông c¸c c«ng cô c¹nh tranh cña c«ng ty . * Gi¸ thµnh Khi ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ gi¸, c«ng ty thùc hiÖn nghiªn cøu c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn viÖc ®Þnh gi¸ xuÊt khÈu cña m×nh bao gåm c¸c yÕu tè chi phÝ, kh¸ch hµng, c¹nh tr¹nh, ph©n phèi vµ môc tiªu cña doanh nghiÖp. Th«ng thêng gi¸ s¶n phÈm cña c«ng ty ®îc tÝnh b»ng tæng tÊt c¶ c¸c chi phÝ: s¶n xuÊt , thu gom, dÞch vô, kinh doanh vµ céng víi phÇn l·i dù tÝnh mµ c«ng ty muèn ®¹t ®îc. Tuú tõng mÆt hµng mµ møc l·i nµylµ kh¸c nhau, th«ng thêng kho¶ng 15-20% gi¸ trÞ mÆt hµng. Tuy nhiªn, c«ng ty cßn sö dông chÝnh s¸ch gi¸ linh ho¹t, møc gi¸ quyÕt ®Þnh cho mÆt hµng xuÊt khÈu cña c«ng ty cßn phô thuéc vµo sù tho¶ thuËn gi÷a nhµ nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu. NÕu khi nghiªn cøu, t×m hiÓu vÒ kh¸ch hµng mµ c«ng ty thÊy hä cã thÓ tr¶ gi¸ cao th× c«ng ty ®Æt gi¸ cao h¬n dù kiÕn vµ nÕu nh viÖc ®Þnh gi¸ thÊp h¬n cã thÓ t¹o ®îc mét ®èi t¸c lµm ¨n l©u da× hay so sù khã kh¨n trong kinh doanh cña b¹n hµng l©u n¨m mµ c«ng ty sÏ chÊp nhËn møc gi¸ ®ã. Vµ khi cã sù canh tranh gay g¾t vÒ gi¸ trªn thÞ trêng c«ng ty còng sÏ thay ®æi møc gi¸ phï hîp ®Ó gi÷ b¹n hµng. Víi mét sè s¶n phÈm mang ®Ëm nÐt v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam cã ®é tinh x¶o vµ ®ßi hái cÊc nghÖ nh©n cã tay nghÒ cao nh tranh thªu, tranh s¬n mµi, hµng tr¹m kh¶m th× gi¸ c¶ kh«ng ph¶i lµ v©n ®Ò quyÕt ®Þnh, c«ng ty cã thÎ ®a ra møc gi¸ cao h¬n ®Ó t¨ng gi¸ trÞ s¶n phÈm. * ChÊt lîng s¶n phÈm ChÊt lîng s¶n phÈm vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau. ChÊt lîng s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp. Nãi c¸ch kh¸c th× viÖc th©m nhËp thÞ trêng lu«n g¾n liÒn víi viÖc giµnh ch÷ tÝn hay hµng ho¸ ph¶i cã chÊt lîng. NÕu nh tríc ®©y,gi¸ c¶ ®îc coi lµ c«ng cô c¹nh tranh hµng ®Çu th× ngµy nay nã nhêng chç
cho chÊt lîng s¶n phÈm .C«ng ty thêng xuyªn cö ngêi xuèng ®Ó gi¸m s¸t ®«n ®èc nhÊt lµ kiÓm so¸t chÆt chÏ c¸c nguyªn liÖu ®Çu vµo. ChÊt lîng cña hµng thñ c«ng mü nghÖ thÓ hiÖn ë ®é ch¾c, bÒn, ®é tinh vi, tÝnh mü thuËt nh÷ng s¶n phÈm nµy dï cã s¬ xuÊt nhá hoÆc chÊt lîng kh«ng ®ång ®Òu sÏ bÞ lo¹i bá ®Ó tr¸nh trêng hîp kh¸ch hµng tõ chèi ho¨c ph¶i b¸n rÎ, tr¸nh tæn thÊt lµm gi¶m uy tÝn cña c«ng ty. Bªn c¹nh ®ã, t©m lý ngêi tiªu dïng lu«n ®ßi hái c¶i tiÕn kh«ng ngõng ®èi víi s¶n phÈm , mang l¹i sù tho¶ m·n nhu cÇu c¶ vÒ chÊt lîng vµ tÝnh thÈm mü khi sö dông s¶n phÈm . §Ó ®¸p øng nhu cÇu chÝnh ®¸ng ®ã cña kh¸ch hµng c«ng ty ARTEXPORT ®· kh«ng ngõng s¸ng t¹o nh÷ng mÉu s¶n phÈm míi l¹ ®éc ®¸o, võa ®¸p øng chÊt lîng võa ®¶m b¶o tÝnh thÈm mü cña mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ mµ c«ng ty cung øng cho thÞ trêng. §èi víi hµng thªu ren, mét mÆt hµng xuÊt khÈu gÇn nh chñ lùc cña c«ng ty, muèn ®¹t ®îc chÊt lîng cao ph¶i ®óng mÉu m·, ®¶m b¶o kü thuËt, tõ kh©u ®Çu ®Õn kh©u cuèi: - §óng mÉu m·, mµu s¾c theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng - KÝch thíc chÝnh x¸c(dung sai cho phÐp 0,5-1 cm lµ tèi ®a) - MÆt v¶i ph¶i lú vµ ®Ñp. - §êng mÐp th¼ng, kh«ng v¨n vÑo. - C¸c ®ßng rua ph¶i ®Ñp, chÆt, vµ lµm ®Õn ®êng rua cuèi cïng. - C¸c rua phai ®îc c¾t cã ®é dµi b»ng nhau vµ v¶i tr¶i kü cho ph¼ng,kh«ng ®îc qu¨n, c¸c ®êng thªu ph¶i nuét, mÒm, tinh x¶o - S¶n phÈm thªu ®¶m b¶o yªu cÇu vÖ sinh c«ng nghiÖp, kh«ng cã vÕt bÈn, ®îc gÊp theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. GÇn ®©y, c«ng ty ®· chó ý ®µu t trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nh»m n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm thÝch øng víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn, nhu cÇu kh¸ch hµng. §èi víi s¶n phÈm gèm sø, ®Êt nung hiÖn nay ®· ®a vµo sö dông lß nung ®iÖn, lß nung b»ng Gas ®¶m b¶o nhiÖt ®é nung ®Òu,t¹o cho s¶n phÈm vÎ ®Ñp vÒ h oa v¨n, ®êng nÐt, cã ®é bãng, bÒn ch¾c. §èi víi s¶n phÈm m©y tre cãi cã nguån gèc tõ thùc vËt ®Ó xö lý vÊn ®Ò vi sinh, chèng mèi mät, chèng Èm th× nguyªn vËt liÖu tríc khi ®ãng gãi ®îc thùc hiÖn b»ng lß sÊy vi sinh nh»m lµm cho s¶n phÈm ®îc kh« ®Òu. Ngoµi ra vÊn ®Ò kho b¶o qu¶n vµ ®iÒu kiÖn cña kho còng ¶nh hëng rÊt lín ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm. §èi víi tõng tÝnh chÊt cña mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ mµ cã c¸ch xÕp ®Æt còng nh ®iÒu kiÖn
b¶o qu¶n kh¸c nhau ®Ó tr¸nh nh÷ng tæn thÊt kh«ng ®¸ng cã. §Æc biÖt lµ hµng thñ c«ng mü nghÖ vèn lµ mÆt hµng ®ßi hái yªu cÇu b¶o qu¶n kh¸ cao vµ rÊt cÈn thËn. * MÉu m· vµ ®Ò tµi s¶n phÈm. HiÖn nay s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cña c«ng ty ®îc xuÊt khÈu theo 2 c¸ch - C«ng ty thùc hiÖn s¶n xuÊt, thu gom hµng ho¸ theo mÉu, chÊt lîng mµ kh¸ch hµng ®a ra - Kh¸ch hµng ®Æt hµng theo mÉu mµ c«ng ty ®a ra vµ còng cã thÓ thay ®æi mét sè chi tiÕt hoa v¨n, mµu s¾c, vËt liÖu. Nh÷ng ®Ò tµi cò nh con ngêi, cuéc sèng, chim mu«ng cña c«ng ty ®a sè ®· cò kh«ng cßn phï hîp víi thÞ hiÕu hiÖn nay. H¬n thÕ n÷a, mÉu m· ®Ò tµi cña s¶n phÈm yªu cÇu ph¶i thêng xuyªn thay ®æi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngêi tiªu dïng. §iÒu nµy lµ do ®Æc ®iÓm v¨n ho¸, phong c¸ch, lèi sèng kh¸c nhau nªn cã nhu cÇu kh¸c nhau. §«i khi tÝnh nghÖ thuËt cña s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cßn ®îc ®¸nh gi¸ cao h¬n tÝnh tiÖn dông. TÝnh nghÖ thuËt thÓ hiÖn ë c¸c ®êng nÐt hoa v¨n hµi hoµ, mÒm nuét Bëi lÏ ngêi ta kh«ng chØ sö dông nã mµ cßn muèn thëng thøc gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña s¶n phÈm, muèn dïng nã ®Ó trang trÝ cho ng«i nhµ hay n¬i lµm viÖc cña m×nh Hä cÇn nh÷ng s¶n phÈm lµm b»ng tay tinh tÕ, tinh x¶o, thanh tó h¬n lµ nh÷ng s¶n phÈm ®· ®îc c«ng nghiÖp ho¸. ChÝnh v× vËy, ngêi thî lµm ra nh÷ng s¶n phÈm nµy rÊt cÇn ph¶i häc hái, rÌn luyÖn tay nghÒ, cã sù hiÓu biÕt vÒ héi häa, cã vèn kiÕn thøc vÒ cuéc sèng vµ cã nÐt thÈm mü. Tuy vËy, hiÖn nay vÊn ®Ò nµy cha ®îc c«ng ty chó träng nhiÒu. NhiÒu ®¬n ®Æt hµng, mÉu m· s¶n phÈm do bªn kia cung cÊp ®· t¹o nªn sù bÞ ®éng trong viÖc cung øng, s¶n xuÊt hµng ho¸, kh«ng khai th¸c hÕt nhu cÇu tiªu dïng c¶u kh¸ch hµng. * Qu¶ng c¸o, xóc tiÕn b¸n. - Qu¶ng c¸o: C«ng ty thùc hiÖn qu¶ng c¸o c¸c s¶n phÈm cña m×nh qua b¸o trong níc vµ trªn m¹ng, cha thùc hiÖn ho¹t ®éng qu¶ng c¸o trªn b¸o, t¹p chÝ, hay truyÒn h×nh ë thÞ trêng níc ngoµi. HiÖn c«ng ty ®· x©y dùng trang Web cña m×nh trªn m¹ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ty qu¶ng c¸o s¶n phÈm trªn toµn thÕ giíi. Tuy nhiªn ho¹t ®éng cña trang Web cha mang l¹i hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng xóc tiÕn. Hai ®Õn 3 n¨m mét lÇn c«ng ty ®a ra quyÓn Catalogue cho c¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cña m×nh víi h×nh ¶nh mÉu m· ®Ñp ®Ó göi tíi kh¸ch hµng. - Xóc tiÕn b¸n hµng: hµng n¨m c«ng ty cö ®oµn ®i tham gia héi chî triÓn l·m trong vµ ngoµi níc, n¨m 2003 c«ng ty ®· cö 7 ®oµn ®i tham gia héi chî vµ n¨m 2005 dù kiÕn sÏ lµ 9-11 ®oµn. C«ng
ty thêng tham gia héi chî ë c¸c níc NhËt, §øc, Hång k«ng, Ph¸p,ý - Qaun hÖ c«ng chóng: Do lµ doanh nghiÖp lín trùc thuéc Bé th¬ng m¹i, c«ng ty cã lîi thÕ ®Ó khuyÕch tr¬ng b»ng h×nh thøc nµy nhê vµo c¸c mèi quan hÖ víi c¸c ®¹i sø qu¸n, th¬ng vô, thamgia c¸c cuéc tham viÕng cña chÝnh ¬hñ níc ta ë níc ngoµi ®Ó tï ®ã t×m kiÕm ®èi t¸c. * HÖ thèng kªnh ph©n phèi . ChÝnh s¸ch ph©n phèi ®ãng vai trß rÊt quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Mét chÝnh s¸ch ph©n phèi hîp lý sÏ lµm cho qu¸ tr×nh kinh doanh trë nªn an toµn, t¨ng cêng kh¶ n¨ng liªn kÕt trong kinh doanh, lµm cho qu¸ tr×nh lu th«ng nhanh vµ hiÖu qu¶. V× vËy víi chÝnh s¸ch lu th«ng hîp lý c«ng ty sÏ nhanh chãng chiÕm lÜnh vµ më réng thÞ trêng. HiÖn t¹i hÖ thèng kªnh ph©n phèi cña c«ng ty cã d¹ng nh sau : C¸c C«ng Nhµ Ngêi c¬ së ty nhËp Nhµ b¸n Nhµ tiªu s¶n khÈu bu«n b¸n dïng xuÊt lÎ HiÖn nay c«ng ty chñ yÕu thêng b¸n hµng cho c¸c c«ng ty trung gian níc ngoµi hoÆc ®¹i lý liªn doanh. ChiÕn lîc chÝnh lóc nµy cña c«ng ty lµ t¹o ®îc chç ®øng thËt v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng thÕ giíi cho mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ. 2.2.2 T×nh h×nh xuÊt khÈu cña c«ng ty sang NhËt B¶n trong mét sã n¨m võa qua. Trong nh÷ng n¨m qua, c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thñ c«ng mü nghÖ ARTEXPORT ®· vît qua t×nh h×nh kinh doanh trong níc vµ quèc tÕ ®Ó æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn. C«ng ty ®· kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh lµ mét trong 10 doanh nghiÖp hµng ®Çu cña Bé Th¬ng M¹i, lµ mét doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ lín cña c¶ níc vµ cã uy tÝn víi c¸c ®èi t¸c, kh¸ch hµng cña m×nh. §¹t ®îc nh÷ng thµnh qu¶ ®ã lµ do c«ng ty ®· ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng , s¸ng t¹o trong kinh doanh , chñ ®éng khai th¸c thÞ trêng , më réng c¸c mèi quan hÖ, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng kÕt qu¶ c«ng ty ®· ®¹t ®îc trªn thÞ trêng khã tÝnh nh NhËt B¶n . 2.2.2.1 Kim ng¹ch xuÊt khÈu. B¶ng 4
Mét sè thÞ trêng chñ yÕu cña c«ng ty ARTEXPORT §¬n vÞ: USD ThÞ trêng 2001 2002 2003 2004 Nga- SNG 178.156 207.537 464.042 470.532 Ch©u ©u 5.515.763 3.690.326 3.868.644 4.004.319 NhËt B¶n 1.955.872 743.936 1.200.071 1.314.035 Ch©u ¸-TBD 2.728.916 1.245.399 516.648 1.746.528 C¸c níc kh¸c 537.721 628233 2.128.519 1.987.286 Tæng 10.448.556 6.533.991 8.175.925 9.540.700 Nguån; phßng xuÊt nhËp khÈu tæng hîp 9- c«ng ty ARTEXPORT Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy NhËt B¶n tuy kh«ng ph¶i lµ thÞ trêng chÝnh cña c«ng ty song kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty vµo thÞ trêng nµy ®Òu t¨ng qua c¸c n¨m vµ ®¹t trªn 1 triệu USD. Kh«ng kÓ ®Õn nh÷ng thÞ trêng cã dung lîng rÊt lín, bao gåm nhiÒu quèc gia nh EU vµ Ch©u ¸-TBD,kim ng¹ch xuÊt khÈu sang NhËt B¶n lµ rÊt lín ( chØ sau 2 thÞ trêng nµy). N¨m 2001 ®¸nh dÊu n¨m khëi ®Çu ë thÞ trêng NhËt B¶n,c«ng ty ®· xuÊt khÈu sang läng hµng trÞ gi¸ 1.955.872 USD, trong bíc khëi ®Çumµ ®¹t kÕt qu¶ nh vËy th× thËt ®¸ng khÝch lÖ. Tuy nhiªn,sang n¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu chØ ®¹t 743.936 USD do t×nh tr¹ng khã kh¨n cña doanh nghiÖp nãi riªng vµ cña ngµnh nãi chung. Song kh«ng v× thÕ mµ lµm n¶n lßng c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn c«ng ty, nhÊt lµ ®èi víi thÞ trêng NhËt B¶n lµ mét thÞ trêng míi nªn ®· ®îc c«ng ty chó ý, t¨ng cêng c¸c biÖn ph¸p hç trî s¶n xuÊt vµ tiÕp cËn thÞ trêng cïng víi sù gióp ®ì cña c¸c c¬ quan trong viÖc t×m kiÕm b¹n hµng , c«ng ty ®· ®Èy kim ng¹ch xuÊt khÈu lªn 8.175.925USD, vµ ®Õn n¨m 2004 võa qua kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 9.540.700 USD. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, cho dï míi tiÕp cËn vµ th©m nhËp thÞ trêng NhËt B¶n song c«ng ty ®· cã nh÷ng cè g¾ng rÊt lín, tuy vËy, trong thêi gian tíi c«ng ty cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a viÖc thóc ®Èy xuÊt khÈu vµo thÞ trêng NhËt B¶n , mét thÞ trêng ®Çy tiÒm n¨ng nhng còng ®Çy th¸ch thøc v× thÞ phÇn cña c«ng ty trªn thÞ trêng nµy cßn rÊt nhá bÐ . 2.2.2.2 MÆt hµng xuÊt khÈu Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo thÞ trêng NhËt B¶n t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m nhng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña tõng mÆt hµng t¨ng gi¶m kh«ng æn ®Þnh. N¨m 2001, hµng cãi m©y tre cña c«ng ty ®¹t kim ngach xuÊt khÈu cao nhÊt trong c¬ cÊu mÆt hµng lµ 806.597 USD bëi v× n¨m 2001 ®¸nh dÊu bíc th©m nhËp ®Çu tiªn cña c«ng ty vµo thÞ trêng NhËt B¶n . Trong n¨m nµy, c«ng ty ®· ®Èy m¹nh kh©u thu mua, t¨ng cêng s¶n xuÊt mÆt hµng nµy vµ ®a ra nhiÒu kiÓu mÉu míi g©y sù chó ý cho kh¸ch ®ång