Đề tài Hoàn thiện phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư xây dựng khu chung cư, nhà cao tầng

67 trang nguyendu 3540

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Đề tài Hoàn thiện phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư xây dựng khu chung cư, nhà cao tầng", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

de_tai_hoan_thien_phuong_phap_xac_dinh_chi_tieu_suat_von_dau.doc

Nội dung text: Đề tài Hoàn thiện phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư xây dựng khu chung cư, nhà cao tầng

Trần Doón Hoàng Tựng Lời mở đầu Cùng với sự phát triển chung của nền kinh tế, việc xây dựng các công trình nhà ở, khu dân cư để phục vụ lợi ích cộng đồng ngày càng trở thành một vấn đề hết sức cấp thiết. Với tốc độ gia tăng dân số và tốc độ đô thị hoá hiện nay của nước ta thì cung về nhà ở tại các đô thị tăng nhiều, nhưng vẫn không đủ so với cầu về nhà. Từ thực tế đó, việc xây dựng các khu chung cư, nhà cao tầng để phục vụ nhu cầu của người dân đã và đang được Nhà nước dành những khoản đầu tư thích đáng. Hiện nay, tại Hà Nội có gần 10% dân số Hà Nội (300.000 người) đang sống trong những khu chung cư bị xếp hạng là cũ, hỏng, xuống cấp. Những toà nhà này đã được xây dựng từ những năm 60 của thế kỷ trước hiện đã xuống cấp nghiêm trọng (theo báo An Ninh Thủ Đô số 1467 ra ngày 25 - 4 - 2005) Theo kế hoạch do sở TN - MT và NĐ đề xuất ,đến năm 2010 thành phố Hà Nội sẽ xoá bỏ cơ bản toàn bộ khu nhà chung cư nguy hiểm này. Tuy nhiên, để việc đầu tư xây dựng đạt được hiệu quả cao, thì ngay trong khâu bỏ vốn đòi hỏi phải có quyết định đúng đắn, và phải xác định được khá chính xác tổng mức đầu tư của dự án. Một trong những chỉ tiêu cơ sở để tính toán Tổng mức đầu tư chính là xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư xây dựng, chi tiêu Suất vốn đầu tư đóng vai trò hết sức quan trọng trong đầu tư xây dựng. Từ nhận định trên, để góp phần vào việc nâng cao hiệu quả của các công trình, việc nghiên cứu và hoàn thành đề tài: “Hoàn thiện phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư xây dựng khu chung cư, nhà cao tầng” là vô cùng cần thiết. Chuyờn đề tốt nghiệp 1
Trần Doón Hoàng Tựng Do thời gian có hạn , kiến thức còn hạn chế vì vậy trong chuyên đề này còn có nhiều sai sót và hạn chế, em rất mong nhận được sự chỉ bảo, hướng dẫn của các thầy cô, cũng như sự đóng góp của các bạn đọc. Chuyên đề được hoàn thành với sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của Thầy giáo T.S Từ Quang Phương – Chủ nhiệm bộ môn Kinh tế Đầu tư, Trường ĐH Kinh tế Quốc dân và TS Nguyễn Thị Bình Minh-phó phòng Kinh tế đầu tư-thuộc Viện Kinh tế -Bộ Xây dựng. Chuyờn đề tốt nghiệp 2
Trần Doón Hoàng Tựng Chương I:phương pháp luận về tính toán chỉ tiêu suất vốn đầu tư xây dựng I.Khái niệm chung về đầu tư và vai trò của đầu tư: 1.1.Khái niệm đầu tư: - Đầu tư theo nghĩa rộng, nói chung là sự hi sinh các nguồn lực ở hiện tại để tiến hành các hoạt động nào đó nhằm thu về cho người đầu tư các kết quả nhất định trong tương lai lớn hơn các nguồn lực đã bỏ ra để đạt được kết quả đó. Nguồn lực đó có thể là tiền, là tài nguyên thiên nhiên, là sức lao động và trí tuệ. Theo nghĩa hẹp, đầu tư chỉ bao gồm những hoạt động sử dụng các nguồn lực hiện tại, nhằm đem lại cho nền kinh tế xã hội những kết quả trong tương lai lớn hơn các nguồn lực đã sử dụng dể đạt được các kết quả đó. Như vậy, nếu xem xét trong phạm vi quốc gia thì chỉ có những hoạt động sử dụng các nguồn lực ở hiện tại để trực tiếp làm tăng các tài sản vật chất, nguồn nhân lực và tài sản trí tuệ, hoặc duy trì sự hoạt động của các tài sản và nguồn nhân lực sẵn có thuộc phạm trù đầu tư theo nghĩa hẹp hay đầu tư phát triển. 1.2. Vai trò của đầu tư phát triển. - Trên giác độ toàn bộ nền kinh tế của đất nước: + Đầu tư vừa tác động đến tổng cung, vừa tác động đến tổng cầu. + Đầu tư có tác động hai mặt (tich cực và tiêu cực)đến sự ổn định kinh tế(vừa là yếu tố duy trì sự ổn định vừa là yếu tố phá vỡ sự ổn định của nền kinh tế của mọi quốc gia) + Đầu tư với vai trò tăng cường khả năng khoa học và công nghệ của đất nước. + Đầu tư tác động đến sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế. + Đầu tư tác động đến tốc độ tăng trưởng và phát triển kinh tế. Chuyờn đề tốt nghiệp 3
Trần Doón Hoàng Tựng - Đối với các cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ. + Đầu tư quyết định sự ra đời, tồn tại và phát triển của mỗi cơ sở. + Để tạo dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho sự ra đời của bất kỳ cơ sở nào đều cần phải xây dựng nhà xưởng, cấu trúc hạ tầng, mua sắm và lắp đặt thiết bị máy móc. + Tiến hành các công tác xây dựng cơ bản và thực hiện các chi phí khác. + Các hoạt động này chính là hoạt động đầu tư. + Để duy trì được hoạt động bình thường cần định kỳ tiến hành sửa chữa lớn hoặc thay mới các cơ sở vật chất, kỹ thuật đã hư hỏng hoặc hao mòn. - Đối với các cơ sở vô vị lợi (Hoạt động không thể thu lợi nhuận cho bản thân mình) đang tồn tại, để duy trì sự hoạt động, ngoài tiến hành sửa chữa lớn định kỳ các cơ sở vật chất, kỹ thuật còn phải thực hiện các chi phí thường xuyên. Tất cả những hoạt động và chi phí này đều là những hoạt động đầu tư. II.Tổng mức đầu tư và suất vốn đầu tư 2.1. Khái niệm và nội dung tổng mức đầu tư. 2.1.1.Khái niệm về tổng mức đầu tư Theo nghị định số 16/2005/NĐ-CP ngày 07 tháng 02 năm 2005 của Chính Phủ, Tổng mức đầu tư được định nghĩa là: Tổng mức đầu tư dự án là khái toán chi phí trong giai đoạn lập dự án gồm: chi phí xây dựng; chi phí thiết bị; chi phí đền bù giải phóng mặt bằng, tái định cư; chi phí khác bao gồm cả vốn lưu động đối với các dự án sản xuất kinh doanh, lãi vay trong thời gian xây dựng và chi phí dự phòng. Tổng mức đầu từ dự án được ghi trong quyết định dầu tư là cơ sở để lập kế hoạch và quản lý vốn đầu tư, xác định hiệu quả đầu tư của dự án. Đối Chuyờn đề tốt nghiệp 4
Trần Doón Hoàng Tựng với dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước, tổng mức đầu tư là giới hạn chi phí tối đa mà chủ đầu tư được phép sử dụng để đầu tư xây dựng công trình. Tổng mức đầu tư dự án được xác định trên cơ sở khối lượng công việc cần thực hiện của dự án, thiết kế cơ sở, suất vốn đầu tư, chi phí chuẩn bị xây dựng , chi phí xây dựng của các dự án có tiêu chuẩn kinh tế - kỹ thuật tương tự đã thực hiện. 2.1.2 Nội dung chỉ tiêu tổng mức đầu tư: Theo nghị định số 16/2005/NĐ-CP ngày 07 tháng 02 năm 2005 của Chính Phủ , Thông tư số 04/2005/TT-BXD ngày 01tháng 04 năm 2005 , Tổng mức đầu tư gồm các khoản chi phí sau: - Chi phí xây dựng bao gồm: Chi phí xây dựng các công trình, hạng mục công trình thuộc dự án; chi phí phá và tháo dỡ các vật kiến trúc cũ; Chi phí san lấp mặt bằng xây dựng; Chi phí xây dựng công trình tạm, công trình phụ trợ phục vụ thi công (đường thi công, điện nước, nhà xưởng v.v.) Nhà tạm tại hiện trường để ở và điều hành thi công. - Chi phí thiết bị bao gồm; Chi phí mua sắm thiết bị công nghệ (gồm cả thiết bị tiêu chuẩn cần sản xuất, gia công) và chi phí đào tạo và chuyển giao công nghệ (nếu có) , chi phí vận chuyển từ cảng hoặc nơi mua đến công trình, chi phí lưu kho, lưu bãi, chi phí bảo quản, bảo dưỡng tại kho bãi ở hiện trường, thuế và phí bảo hiểm thiết bị công trình: Chi phí lắp đặt thiết bị và thí nghiệm, hiệu chỉnh (nếu có) Chuyờn đề tốt nghiệp 5
Trần Doón Hoàng Tựng - Chi phí đền bù giải phóng mặt bằng, tái định cư bao gồm; Chi phí đền bù nhà cửa, vật kiến trúc, cây trồng trên đất; Chi phí thực hiện tái định cư có liên quan đến đến bù giải phóng mặt bằng của dự án; Chi phí của ban đền bù giải phóng mặt bằng; Chi phí sử dụng đất như chi phí thuê đất trong thời gian xây dựng, chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật (nếu có) Chủ đầu tư có trách nhiệm lập phương án và xác định chi phí trình cấp có thẩm quyền phê duyệt để tổ chức thực hiện công việc này. - Chi phí quản lý dự án và chi phí khác bao gồm: Chi phí quản lý chung của dự án: Chi phí tổ chức thực hiện công tác đền bù giải phóng mặt bằng thuộc trách nhiệm của chủ đầu tư; Chi phí thẩm định hoặc thẩm tra thiết kế, tổng dự toán, dự toán xây dựng công trình; chi phí lập hồ sơ mời dự thầu, hồ sơ mời đấu thầu, phân tích đánh giá hồ sơ dự thầu, hồ sơ đấu thầu; chi phí giám sát thi công xây dựng, giám sát khảo sát xây dựng và lắp đặt thiết bị; chi phí kiểm định và chứng nhận sự phù hợp về chất lượng công trình xây dựng; chi phí nghiệm thu, quyết toán và quy đổi vốn đầu tư; Chi phí lập dự án; Chi phí thi tuyển kiến trúc (nếu có); Chi phí khảo sát, thiết kế xây dựng; Lãi vay của chủ đầu tư trong thời gian xây dựng thông qua hợp đồng tín dụng hoặc hiệp định vay vốn (đối với dự án sử dụng vốn ODA); Các lệ phí và chi phí thẩm định; Chi phí cho ban chỉ đạo Nhà nước, hội đồng nghiệm thu Nhà nước, chi phí đăng kiểm chất lượng quốc tế, chi xuất; Chi phí nguyên liệu, năng lượng, nhân lực cho quá trình chạy thử không tải và có tải (đối với dự án sản xuất kinh doanh); Chi phí bảo hiểm công trình; chi phí kiểm toán, thẩm tra, phê duỵệt quyết toán và một số chi phí khác. Chuyờn đề tốt nghiệp 6
Trần Doón Hoàng Tựng - Chi phí dự phòng: Là khoản chi phí để dự trù cho các khối lượng phát sinh các yếu tố trượt giá và những công việc chưa lường trước được trong quá trình thực hiện dự án. - Đây chính là cơ sở để xem xét , đánh giá chỉ tiêu suất vốn đầu tư thực tế , trên cơ sở đó hoàn thiện nội dung và phương pháp xác định để chỉ tiêu suất vốn đầu tư thể hiện đúng mục đích,vai trò của nó trong việc xác định giá xây dựng ở giai đoạn chuẩn bị đầu tư . 2.2.Chỉ tiêu suất vốn đầu tư công trình: 2.2.1.Khái niệm suất vốn đầu tư công trình: Suất vốn đầu tư là chi phí để tạo ra tài sản cố định tính trên một đơn vị năng lực qui ước mới tăng được đưa vào sản xuất ,sử dụng ổn định trong điều kiện bình thường. Công thức tổng quát: V S N Trong đó: S - Suất vốn đầu tư xây dựng cơ bản của công trình,tính cho một đơn vị năng suất hay năng lực phục vụ. V - vốn đầu tư xây dựng công trình. N - Công suất hay năng lực phục vụ của công trình theo thiết kế. Chuyờn đề tốt nghiệp 7
Trần Doón Hoàng Tựng 2.2.1 Căn cứ xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư xây dựng cơ bản. 2.2.1.1 Vốn đầu tư xây dựng cơ bản : Vốn đầu tư xây dựng cơ bản là toàn bộ chi phí để tái sản xuất tài sản cố định dưới nhiều hình thức ( xây dựng mới,mở rộng , cải tạo )nhằm phát triển kinh tế xã hội trên cơ sở mở rộng qui mô và nâng cao trình độ kĩ thuật và các ngành kinh tế . Thứ nhất , theo chi phí vốn đầu tư xây dựng bao gồm các chi phí : + Chi phí cho công tác xây lắp :Bao gồm các chi phí cho công tác xây dựng và lắp đặt thiết bị công nghệ , điện nước và các phương tiện kĩ thuật khác.Các chi phí xây lắp bao gồm : chi phí vật liệu(chính và phụ ),chi phí nhân công ,chi phí sử dụng máy thi công và các khoản chi phí khác cộng với tiền lãi . +Chi phí mua sắm bảo quản và vận chuyển các thiết bị công nghệ,thiết bị năng lượng và các loại thiết bị khác(cần lắp cũng như không lắp)đến hiện trường lắp đặt của công trình. +Chi phí thiết kế cơ bản khác(chi phí công tác) : Lập dự án đầu tư, luận chứng kinh tế kĩ thuật. Khảo sát,thiết kế. Chi phí quản lí đầu tư xây dựng công trình thuộc trách nhiệm của chủ đầu tư . Chi phí giải phóng mặt bằng xây dựng . Chi phí chạy thử , nghiệm thu ,bàn giao công trình hoàn thành để đưa vào sử dụngđầu tư . Chi phí chuẩn bị khai thác năng lực công trình. Các khoản chi phí khác có liên quan,không nằm trong dự toán xây lắp và thiết bị. Chuyờn đề tốt nghiệp 8
Trần Doón Hoàng Tựng Tứ hai,theo các hình thức xây dựng , vốn đầu tư được chia thành :chi phí đầu tư cho xây dựng mới , chi phí đầu tư cho mở rộng và cải tạo , khôi phục các công trình đã có , chi phí đầu tư cho trang bị lại kĩ thuật và hiện đại hoá thiết bị, chi phí đầu tư có tính chất xây dựng cơ bản nhằm duy trì năng lực sản xuất hiện có của công trình đang hoạt động .Các chỉ tiêu suất vốn đầu tư cũng được xác định tương ứng với từng loại hình xây dựng . +Xây dựng mới là xây dựng lần đầu , không trùng địa điểm với công trình đã đầu tư trước đó .Việc xây dựng này được thực hiện để tạo ra năng lực sản xuất hoặc phục vụ mới .Trong trường hợp các xí nghiệp hoặc công trình được tiến hành xây dựng nhiều đợt thì chi phí cho các đợt xây dựng cho đến khi đưa công trình vào sở dụng được tính vào xây dựng mới. + Mở rộng các xí nghiệp , nhà cửa và công trình hiện có là xây dựng các phân xưởng hoặc các bộ phận bổ sung vào các công trình sản xuất chính , sản xuất phụ và phục vụ trên mặt bằng của công trình hiện có hoặc trên mặt bằng thiết kế đã làm tăng qui mô sản xuất hoặc phuc vụ .Mở rộng còn bao gồm cả việc xây dựng các bộ phận , các hạng mục không nằm trên mặt bằng hiện có nhưng khi đưa vào sử dụng thì các bộ phận hoặc hạng mục đó nằm trong bảng cân đối chung của cơ sở đó , mở rộng các xí nghiệp hiện có cũng được thực hiện theo một thiết kế và dự toán riêng. +Cải tạo các xí nghiệp , các công trình đang hoạt động là tiến hành các công tác xây dựng cơ bản nhằm bố trí lại các dây chuyền công nghệ , các phân xưởng, các bộ phận làm chức năng sản xuất , phục vụ ở các công trình , xí nghiệp này hợp lí hơn , tăng năng lực sản xuất , nâng cao trình độ kĩ thuật sản xuất trên cơ sở các thành tựu mới của tiến bộ khoa học kĩ thuật , thay đổi chủng loại , cải tiến chất lượng sản phẩm , cải tiến điều kiện lao động và môi trường Chuyờn đề tốt nghiệp 9
Trần Doón Hoàng Tựng +Cải tạo các cơ sở hiện có trong một số trường hợp có các yếu tố xây dựng mới hoặc mở rộng nhằm loại trừ tình trạng không đồng bộ trong dây chuyền công nghệ hoặc giữa các khâu của quá trình sản xuất .Cải tạo các cơ sở hiện có chủ yếu được tiến hành trên mặt bằng đã có của cơ sở đó và có thể trang bị thêm hoặc thay thế một số thiêt bị hiện đại hơn. +Trang bị lại kĩ thuật và hiện đại hoá các cơ sở sản xuất hiện có là hình thức tái sản xuất tài sản cố định nhằm nâng cao trình độ kĩ thuật công nghiệp , hiện đại hoá phương pháp quản lí trên cơ sở sử dụng các thành tựu của tiến bộ khoa học kĩ thuật dưới nhiều hình thức như áp dụng các công nghệ khoa học tiên tiến , cơ giới hoá và tự động hoá trong quá trình sản xuất , thay thế các thiết bị cũ bằng các thiết bị mới cũng như các biện pháp khác mà không đòi hỏi mở rộng diện tích , không thay đổi cơ bản về nhiệm vụ , qui mô sản xuất (phục vụ)và không phải bố trí lại công trình kiến trúc của cơ sở hiện có . +Trang thiết bị kĩ thuật và hiện đại hoá thiết bị còn có thể bao gồm cả việc lắp đặt thêm các thiết bị mới.Trong một số trường hợp để tiến hành trang bị lại kĩ thuật đòi hỏi phải xây dựng lại một phần hoặc mở rộng nhà xưởng do yêu cầu của thiết bị mới,cũng có khi phải tiến hành xây dựng cơ bản mang tính chất cải tạo, mở rộng hoặc xây dựng mới. Cần lưu ý rằng việc phân chia các hình thức đầu tư xây dựng nói trên chỉ mang tính tương đối . Trên thực tế các biện pháp mở rộng, cải tạo hoặc trang bị lại kĩ thuật thường được xếp loại là tuỳ thuộc và qui mô,tính chất của công tác cơ bản .Công tác nào có khối lượng, thời gian thực hiện và chi phí đầu tư chiếm tỉ trọng lớn thì công tác đó được lấy làm cơ sở để phân loại hình thức đầu tư . Trong thực tế , còn có nhiều trường hợp các hình thức đầu tư không thuộc các hình thức nói trên như đầu tư vào các đối tượng nhằm đồng bộ hoá Chuyờn đề tốt nghiệp 10
Trần Doón Hoàng Tựng , duy trì năng lực hiện có các hình thức này hoặc là khó xác định kết quả tăng năng lực do các biện pháp xây dựng cơ bản mang lại hoặc không làm tăng năng lực bị tổn thất trong quá trình khai thác, sử dụng hoặc để nâng cao mức khai thác năng lực thiết kế.Như vậy,về thực chất,các hình thức này chỉ khác mục đích so với các hình thức nói trên (xây dựng mới,cải tạo , trang bị lại và hiện đại hoá kĩ thuật)còn nội dung công tác xây dựng ở các hình thức đầu tư này về cơ bản giống các hình thức đã nói ở trên . Về mặt định lượng , chi phí đầu tư theo các hình thức xây dựng được xác định trên cơ sở tính toán tổng hợp các khoản chi phí phù hợp với nội dung và tính chất của công tác xây dựng cơ bản ở từng công trình . Vốn đầu tư của ngành theo mỗi loại hình xây dựng được tập hợp từ vốn đầu tư của các công trình đầu tư trực thuộc ngành có cùng hình thức xây dựng . Như trên đã trình bày, thực tế hiện nay các hình thức xây dựng cơ bản thường được tiến hành đồng thời , xen kẽ nhau trong một công trình (trừ trường hợp xây dựng mới),cho nên tách chi phí đầu tư của từng loại hình xây dựng cơ bản là rất khó . hơn nữa trong các hình thức xây dựng mở rộng , hiện đại hoá kĩ thuật , thiết bị Khi xác định chi phí đầu tư cần phải tính tới phần giá trị thu hồi của các tài sản hiện có không sử dụng ở các cơ sở.Phần giá trị thu hồi đó được coi như lượng giảm vốn đầu tư ở các cơ sở hiện có . Đồng thời phải phản ánh giá hiện trạng của các công trình cần cải tạo .mở rộng Để làm cơ sở ước tính chi phí đầu tư phải bỏ ra . Tứ ba,theo phạm vi tính toán,vốn đầu tư vào công trình được chia thành vốn đầu tư trực tiếp (là những chi phí có liên quan trực tiếp đến việc tạo ra công trình,thường được nằm trong phạm vi hàng rào công trình )và chi phí gián tiếp(là những chi phí nhằm tạo điều kiện đảm bảo công trình hoạt động bình thường).Vốn đầu tư trực tiếp thường được xác định trong tổng dự toán công trình.Vốn đầu tư gián tiếp là khoản chi phí xây dựng các hạng Chuyờn đề tốt nghiệp 11
Trần Doón Hoàng Tựng mục nằm ngoài tổng dự toán công trình .Các khoản chi phí này thường được sử dụng trong việc xây dựng những công trình làm chức năng phục vụ hoặc đảm bảo các điều kiện để khai thác sử dụng các công trình và có nội dung sử dụng rất phong phú ,thường dùng để xây dựng các công trình thuộc cơ sở kĩ thuật hạ tầng như đường xá , mang lưới điện , nước , hơi đốt, các khu trung tâm hoặc các điểm dịch vụ Trong một số trừơpng hợp cũng được dùng để xây dựng nhà ở trang bị phương tiện giao thông , liên lạc và các phương tiện phục vụ công cộng khác cho cán bộ công nhân viên quản lí , vận hành các công trình thuộc đối tượng đầu tư gián tiếp. Trong thực tế kế hoạch hoá và quản lí xây dựng cơ bản , chi phí đầu tư gián tiếp thường không được tính vào vốn đầu tư xây dựng công trình .Điều đó một mặt phản ánh sai lệch chỉ tiêu suất vốn đầu tư mặt khác dẫn đến tình trạng đầu tư thiếu đồng bộ,hạn chế hoặc không khai thác được các công trình đã đầu tư .Việc tính toán các chi phí gián tiếp và đưa các chi phí này vào vốn đầu tư của công trình là cần thiết và tuỳ thuộc vào từng loại công trình cụ thể . Trong một số trường hợp , một số công trình có tính đến chi phí đầu tư gián tiếp , nhưng những chi phí này được tính theo giá trị trung bình ,bao gồm các chi phí cần thiết phải có đối với từng loại hình công trình , không kể đến các chi phí có tính riêng biệt của các công trình cụ thể ở các vùng , các địa điểm có các điều kiện khác nhau . Mặt khác , trong nhiều trường hợp , ở các vùng công nghiệp và cụm dân cư Nhiều hạng mục công trình nằm ngoài hàng rào (gián tiêp)có liên quan đồng thời đến nhiều công trình, việc phân bổ chi phí của các hạng mục công trình này cho các công trình liên quan cũng được quan tâm và thường các công trình không tính đến các chi phí này , hoặc có tính cũng không có cơ sở.Điều đó dẫn tới việc thiếu hụt vốn đầu tư theo quan điểm đầu tư đồng bộ , đảm bảo khai thác công trình đầu tư . Chuyờn đề tốt nghiệp 12
Trần Doón Hoàng Tựng 2.2.1.2.Năng lực sản xuất,phục vụ. Năng lực sản xuất (phục vụ) của công trình hay của một ngành là khả năng sản xuất sản phẩm,cung cấp dịch vụ hoặc phục vụ công trình, của ngành trong một thời gian nhất định (thường là một năm) với điều kiện đảm bảo khai thác sử dụng công trình theo thiết kế. Theo tính chất của công trình đầu tư, có thể chia ra làm hai loại:công trình có tính chất sản xuất và công trình không có tính chất sản xuất.Đối với công trình có tính chất sản xuất, năng lực sản xuất được xác định bằng khả năng sản xuất sản phẩm hoặc đáp ứng một số yêu cầu nào đó trong sản xuất sau khi đưa công trình vào sử dụng.Năng lực của công trình được thể hiện bằng nhiều đơn vị đo khác nhau.Ví dụ:đối với nhà máy nhiệt điện có thể tính công suất máy phát (KW) hoặc sản lượng điện (KW/năm), đối với nhà ở tính theo mét vuông diện tích sàn hoặc diện tích sử dụng Vấn đề lựa chọn đơn vị đo năng lực phù hợp với từng loại công trình khi xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư có ý nghĩa rất quan trọng, nhằm phản ánh đầy đủ lượng chi phí cần thiết để đầu tư xây dựng công trình. Năng lực sản xuất hay phục vụ của một công trình thường được xác định theo sản phẩm cuối cùng phục vụ cho đối tượng sản xuất hoặc tiêu dùng, sử dụng.Nhưng cũng có những công trình không thể xác định theo đơn vị đo cụ thể theo chức năng phục vụ của chúng thì có thể xác định bằng đơn vị phản ánh quy mô, tính năng kỹ thuật của công trình, ví dụ như 1m dài cầu các kim loại, km đường sắt, đường bộ. Trong thực tế, có nhiều công trình sản xuất nhiều loại sản phẩm khác nhau hoặc phục vụ nhiều đối tượng (các xí nghiệp sản xuất nhiều mặt hàng, các trung tâm dịch vụ).Đối với những công trình này năng lực được xác định theo khối lượng các loại sản phẩm rồi quy đổi về sản phẩm quy ước.Sản Chuyờn đề tốt nghiệp 13
Trần Doón Hoàng Tựng phẩm quy ước là sản phẩm đặc trưng được lựa chọn trên cơ sở so sánh các hệ số kỹ thuật hoặc giá trị sử dụng tương đương. Năng lực của các công trình không sản suất tuy rất đa dạng về chức năng nhưng đều trực tiếp hoặc gián tiếp phục vụ con người.Vì vậy có thể lấy số lượng người được phục vụ làm đơn vị xác định năng lực phục vụ : chỗ làm việc, chỗ ngồi học, giường điều trị Do tính đa dạng và phức tạp trong việc xác định và lựa chọn đơn vị tính toán năng lực sản xuất(phục vụ) của công trình,việc nghiên cứu và tính toán suất vốn đầu tư phù hợp với đặc điểm và chức năng của các công trình gặp một số khó khăn sau: *Đối với các công trình sản xuất. Năng lực sản xuất của các công trình sản xuất được xác định tuỳ theo đặc điểm của ngành hoặc của công trình.Trong thực tế,cơ sở để xác định năng lực rất khác nhau.Thí dụ năng lực của một xí nghiệp vận tải là khối lượng vận tải ngày hoặc năm chứ không là khối lượng các phương tiện vận tải hoặc tổng tải trọng của các phương tiện.Đối với nhà máy xi-măng là khối lượng xi-măng mà không phải là công suất lò nung.Đối với xí nghiệp gạch thì công suất được xác định theo công suất của máy đùn ép gạch Do căn cứ để xác định năng lực không thống nhất, hơn nữa đầu tư không đồng bộ dẫn đến năng lực thiết kế không phản ánh đúng và đủ lượng chi phí cần thiết để đầu tư xây dựng công trình. Mặt khác đối với các công trình sản xuất nhiều loại sản phẩm khác nhau,việc quy đổi các sản phẩm về sản phẩm quy ước chưa có cơ sở khoa học.Trong thực tế, việc quy đổi được tiến hành bằng cách so sánh các hệ số kỹ thuật hoặc giá trị sử dụng tương đương.Việc so sánh để quy đổi như vậykhông đảm bảo tính đầy đủ và hợp lý trong việc xác định suất vốn đầu tư, dẫn đến những sai lệch khi ước tính vốn cần thiết để xây dựng công trình. Chuyờn đề tốt nghiệp 14
Trần Doón Hoàng Tựng *Đối với các công trình không sản xuất: Cũng như công trình sản xuất, việc xây dựng năng lực của các công trình không sản xuất để làm cơ sở xác định suất vốn đầu tư cũng gặp khó khăn và hạn chế. Đối với các công trình không sản xuất, đơn vị để xác định năng lực thông thường là số lượng đối tượng được phục vụ như: chỗ làm việc, diện tích ở, chõ ngồi học, chỗ xem phim, chỗ điều trị Những trường hợ này tưởng như đơn giản hơn các công trình sản xuất nhưng cũng rất phức tạp và khó khăn vì tiêu chuẩn hay mức tiện nghi phục vụ con người rất đa dạng và khác nhau. Thí dụ, các ngôi nhà có cùng một diện tích ở (ứng với một số lượng người nhất định) nhưng rất khác nhau về diện tích sử dụng, về mức độ trang thiết bị và tiện nghi. Do đó việc lựa chọn tiêu chuẩn hoặc mức tiện nghi hợp lý là yếu tố quan trọng để lựa chọn đơn vị đo năng lực của các công trình xây dựng hợp lý là yếu tố quan trọng để lựa chọn đơn vị đo năng lực của các công trình dân dụng hay nói một cách khác là đơn vị đo năng lực của công trình dân dụng phải được dựa trên những những tiêu chuẩn và điều kiện thống nhất để đảm bảo suất vốn đầu tư được xây dựng phản ánh tương đối đầy đủ và hợp lý các chi phí cần thiết phải bỏ ra tương ứng với những tiêu chuẩn và điều kiện cụ thể, tránh quá lãng phí hoặc không đủ kinh phí. Tóm lại, nội dung kinh tế của suất vốn đầu tư phản ánh mức chi phí đầu tư cho một đơn vị năng lực theo thiết kế và được thể hiện thông qua hai yếu tố là: Vốn đầu tư và năng lực của công trình. Do tính đa dạng về hình thức, phong phú về nội dung của các công trình. Do tính đa dạng về hình thức phong phú về nội dung của các công trình xây dựng cơ bản, về việc xác định vốn đầu tư và năng lực của từng laoi hình công trình gặp nhiều khó khăn. việc xác định đúng đắn nội dung của hai yêu tố trên là cơ sở đảm bảo Chuyờn đề tốt nghiệp 15
Trần Doón Hoàng Tựng phản ánh bản chất kinh tế của chỉ tiêu suất vốn đầu tư và phản án đầy đủ hợp lý các chi phí xã hội cần thiết để tạo ra năng lực công trình. 2.2.3.Một số quan điểm tính toán chỉ tiêu suất vốn đầu tư: 2.2.3.1.Quan điểm đầu tư có mục tiêu. Quan điểm này trước hết xác định đối tượng để tính toán vốn đầu tư.Đối tượng đầu tư xây dựng cơ bản là một tập hợp các công trình hoặc hạng mụccông trình cần thiết được xác định theo mục tiêu đầu tư (tạo ra một năng lực sản xuất hoặc phục vụ).Như vậy vốn đầu tư xác định theo quan điểm này sẽ đảm bảo đầy đủ chi phí cần thiết để tạo ra các tài sản cố định phù hợp với các điều kiện kỹ thuật, công nghệ, xây dựng, vận hành đã được xác định. Yêu cầu này đảm bảo cho tài sản cố định phát huy đầy đủ năng lực theo dự định kế hoạch.Trong thực tế nhiều năm qua tình trạng chi phí thực tế vượt mức vốn dự kiến và các công trình xây dựng không phát huy được đầy đủ công suất trở thành rất phổ biến.Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó là chưa tính hết các chi phí cần thiết cho các hạng mục chính và các hạng mục phục vụ trong quá trình dự liệu kế hoạch để đạt được mục tiêu. Mục tiêu cuối cùng của đầu tư xây dựng cơ bản là các lợi ích kinh tế xã hội.Mỗi lợi ích cụ thể có thể thu được từ việc tạo ra và hoạt động của một hoặc một tập hợp tài sản cố định với quy trình hoặc công nghệ nhất định.Một mục tiêu cụ thể đòi hỏi một khoản đầu tư nhất định bao gồm tất cả các chi phí do tạo ra các TSCĐ cần thiết để đạt được mục tiêu đó và vốn đầu tư phải được xác định phù hợp với mục tiêu này.Như vậy vốn đầu tư tính trên một đơn vị năng lực (suất vốn đầu tư) phải bao gồm toàn bộ các chi phí để nhận được lợi ích từ việc khai thác sử dụng năng lực đó. 2.2.3.2.Quan điểm đầu tư có hiệu quả. Mục đích của đầu tư cơ bản, như đã nói ở trên, là tạo ra TSCĐ để nhận được lợi ích từ việc khai thác, sử dụng các TSCĐ đó.Đối với các đối tượng Chuyờn đề tốt nghiệp 16
Trần Doón Hoàng Tựng đầu tư thuộc lĩnh vực sản xuất vật chất, đương nhiên các tài sản đầu tư phải mang lại một lợi ích kinh tế nhất định và các lợi ích đó phải tương xứng với vốn đầu tư đã bỏ ra tức là lợi ích thu được phải lớn hơn chi phí đã bỏ ra. Thực tế không phải mọi khoản đầu tư đều có thể đạt được hiệu quả mong muốn, vì vậy ngay từ khi chuẩn bị đầu tư (dự kiến kế hoạch) đã phải tính đến điều đó.Hiệu quả của mỗi đối tượng đầu tư là sự đối sách giữa lợi ích thu được với chi phí đã bỏ ra.Nhưng giá trị của các lợi ích (kết quả đầu tư) phụ thuộc không những chất lượng và khả năng khai thác của các TSCĐ mà còn phụ thuộc vào nhu cầu tiêu thụ (sử dụng) và giá cả của sản phẩm, dịch vụ cung cấp của TSCĐ trên thị trường trong tương lai.Vì vậy cần phải có sự cân nhắc, tính toán trong khi xác định nhu cầu vốn cho một đối tượng đầu tư nào đó để có được lượng vốn hợp lí đảm bảo đối tượng đầu tư đưa vào sử dụng sẽ có hiệu quả. Đối với các tài sản cố định không có tính chất sản xuất, kết quả đầu tư không phải là các lợi ích kinh tế trực tiếp mà là các lợi ích về mặt xã hội hoặc gián tiếp tham gia vào việc tạo ra một lợi ích kinh tế.Tuy vậy, cũng không thực hiện các khoản đầu tư này bằng mọi giá mà cũng cần được cân nhắc giữa lợi ích và chi phí.Đương nhiên, việc lượng hoá các kết quả kinh tế xã hội và tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả của các chi phí đầu tư vào lĩnh vực không sản xuất vật chất là rất phức tạp.Nhưng rõ ràng không thể không tính đến điều kiện này khi xác định lượng vốn đầu tư cho một mục tiêu nào đó trong lĩnh vực này. 2.2.3.3.Quan điểm tiến bộ. Chỉ tiêu suất vốn đầu tư với vai trò phục vụ kế hoạch hoá và quản lí đầu tư xây dựng cơ bản trước hết là chỉ tiêu tiến bộ.Tính chất tiến bộ của chỉ tiêu này thể hiện ở các mặt chủ yếu sau: Chuyờn đề tốt nghiệp 17
Trần Doón Hoàng Tựng -Phải đảm bảo sự hợp lý về các giải pháp công nghệ, kết cấu, kĩ thuật của các đối tượng xây dựng. -Phải kể tới các yếu tố biến đổi theo thời gian, xu thế phát triển của cách mạng khoa học kĩ thuật về công nghệ và ảnh hưởng của chúng tới các đối tượng đầu tư. -Phải tính toán trong điều kiện mức độ khai thác sử dụng các tài sản đầu tư cao nhất. Yêu cầu về sự tiến bộ của chỉ tiêu suất vốn đầu tư đảm bảo đưa vào trong nền kinh tế quốc dân các TSCĐ có kĩ thuật và công nghệ tiên tiến phù hợp với tiến trình phát triển của cách mạng khoa học kĩ thuật và công nghệ.Các yêu cầu tiến bộ của chỉ tiêu SVĐT không có nghĩa là xác định trong điều kiện kĩ thuật và công nghệ hiện đại nhất mà là kĩ thuật và công nghệ thích hợp với điều kiện khai thác và sử dụng của đất nước.Suất vốn đầu tư có liên quan mật thiết với cơ cấu công nghệ vốn đầu tư tức là quan hệ giữa các thành phần chi phí đầu tư cho các bộ phận của tài sản cố định.Do đó tính tiến bộ của chỉ tiêu suất vốn đầu tư được thể hiện ở chỗ chỉ tiêu này được xác định vơi một cơ cấu công nghệ hợp lí.Cơ cấu này trong một mức độ đáng kể phụ thuộc vào sự lựa chọncác giải pháp kiến trúc, kết cấu và xây dựng các đối tượng đầu tư cho phép sử dụng hợp lý nhất không gian, các kết cấu chịu lực về bao che và giảm chi phí trong quá trình xây lắp. Phù hợp với quan điểm hiệu quả khi xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư được tính toán trong điều kiện tận dụng tối đa năng lực của các đối tưọng đầu tư. Điều này sẽ đảm bảo cho cho vốn đầu tư được xác định theo chỉ tiêu này là ít nhất và đảm bảo cho việc sử dụng vốn đầu tư phải được tính theo năng lực thiết kế của đối tượng đầu tư tức là mức tối đa có thể khai thác, sử dụng về phương diện kĩ thuật và công nghệ. Chuyờn đề tốt nghiệp 18
Trần Doón Hoàng Tựng 2.2.3.4. Quan điểm ổn định tương đối( động). Quan điểm này đòi hỏi việc xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư thích hợp với việc sử dụng nó trong công tác kế hoạch hoá và quản lý đầu tư. Thiếu sự ổn định sẽ gây cản trở cho công tác kế hoạch hoá nhưng sự ổn định tuyệt đối sẽ dẫn tới sự sai lệchlớn giữa dự kiến kế hoạch với thực tế, làm mất ý nghĩa của kế hoạch. Quan điểm ổn định tương đối đòi hỏi phải phân tích các yếu tố cấu thành suất vốn đầu tư và xây dựng phương pháp xác định chỉ tiêu này cho phép điều chỉnh thuận lợi trong quá trình sủ dụng. Sự thay đổi suất vốn đầu tư phụ thuộc vào một số yếu tố chủ yếu sau: + Giải pháp công nghệ kỹ thuật và xây dựng. + Địa điểm xây dựng. + Mức giá cả vật tư thiết bị. + Trình độ tổ chức quản lí. Trong tất cả các nhân tố trên đều chứa đựng những yếu tố ổn định và bất ổn định trong đó yếu tố địa điểm xây dựng và mức giá cả là các yếu tố biến động thường xuyên hơn cả. Nếu xem xét theo các yếu tố chi phí hình thành tài sản cố định và các điều kiện hoạt động của nó thì suất vốn đầu tư phụ thuộc vào: + Chi phí xây dựng nhà, xưởng, công trình và lắp đặt các thiết bị công nghệ. + Chi phí mua sắm các thiết bị kĩ thuật và công nghệ. + Chi phí cho xây dựng, lắp đặt các công trình, thiết bị của cơ sở kĩ thuật hạ tầng. + Chi phí cho việc tổ chức quản lý quá trình thực hiện đầu tư kể cả các chi phí chuẩn bị đầu tư. Những yếu tố đã chỉ ra cũng thường xuyên biến đổi theo vị trí và thời gian thực hiện đầu tư do sự thay đổi điều kiện xây dựng và giá cả.Tuy nhiên Chuyờn đề tốt nghiệp 19
Trần Doón Hoàng Tựng chỉ tiêu suất vốn đầu tư đối với mỗi loại tượng đầu tư cụ thể cũng tuơng đối ổn định bởi vì những biến đổi và công nghệ, kỹ thuật cũng như kết cấu công trình thường gắn liền với những bước tiến khoa học kỹ thuật, mà quá trình này không thể đạt được trong một khoảng thời gian ngắn đặc biệt đối với những ngành truyền thống. Vì vậy, trong cùng một điều kiện không gian chi phí đầu tư cho một loại đối tượng nào đó không có sự khác nhau nhiều nếu không kể đến các yếu tố giá cả và công nghệ. Do vậy trong chừng mực nhất định đầu tư có sự ổn định nào đó. Điều đó đặt ra vấn đề nghiên cứu một phương pháp thích hợp tính toán chỉ tiêu cơ sở cho phép vận dụng linh hoạt trong điều kiện có sự thay đổi về không gian và giá cả tại mỗi thời điểm. 2.2.3.5. Quan điểm thị trường. Thị trường có tác động trực tiếp đến cả đầu vào ( quá trình thực hiệnđầu tư) lẫn đầu ra ( quá trình khai thác sử dụng tài sản đầu tư) đối với mỗi dự án đầu tư. Tác động của thị trường làm thay đổi các yếu tố đầu vào và đầu ra qua sự biến động giá cả của vật tư, thiết bị và giá tiêu thụ sản phẩm, cung cấp dịch vụ có ảnh hưởng đến suất vốn đầu tư, đặc biệt khi gắn liền chỉ tiêu suất vốn đầu tư với hiệu quả đầu tư. Ngoài ra vấn đền thị trường còn có tác động rất lớn tới nguồn cấp kinh phí đầu tư và quá trình thực hiện đầu tư. Điều này có ảnh hưởng rất lớn đối với chi phí và do đó làm thay đổi đáng kể suất vốn đầu tư. Thực hiện nhiều năm qua khi xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư người ta không để ý tới yếu tố này. Vốn đầu tư được coi là một khoản tiền để dành không sinh lời vì vậy nó hoàn toàn không thay đổi theo quá trình thực hiện đầu tư. Điều đó chẳng những không đúng với yêu cầu kế hoạch hoá mà mất đi tác dụng quản lý vốn của chỉ tiêu này. Trong điều kiện kinh tế thị trường thì thị trường có tầm quan trọng hàng đầu và chi phối này là mức lãi suất của mỗi nguồn vốn và sau đó là thời gian sử dụng vốn. Nói chung mức lãi suất Chuyờn đề tốt nghiệp 20
Trần Doón Hoàng Tựng càng cao, thời gian sử dụng vốn càng dài thì chi phí đầu tư càng lớn và do đó suất đầu tư sẽ càng cao. Như vậy xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư không thể bỏ qua yếu tố này và về mặt phưng pháp luận phi có phưng pháp tính toán thích hợp nhằm thực hiện kế hoạch hoá và qun lý vốn một cách có hiệu qu. Những quan điểm cơ bản hoàn thiện suất vốn đầu tư sẽ là cơ sở để nghiên cứu xây dựng phưng pháp xác định suất vốn đầu tư với vai trò phục vụ kế hoạch hoá và qun lý đầu tư xây dựng cơ bản. Hoàn toàn những quan điểm này không có sự tách biệt lẫn nhau mà ngược lại phi được xem xét, vận dụng kết hợp trong mọi trường hợp để đm bo đưa ra được một phưng pháp thích hợp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư thực hiện đồng thời các chức năng nói trên. Vấn đề có thể phức tạp hơn nhiều khi xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư đối với các đối tượng phi sản xuất, các đối tượng đầu tư cho mục đích xã hội và bảo vệ môi trường. Có thể mức độ và cách thức vận dụng các quan điểm đã chỉ ra trong những trường hợp này có khác nhau nhưng với ý nghĩa và chức năng của chỉ tiêu đã chỉ ra bắt buộc phi tính đến c những yêu cầu nói trên. Trong đề tài này sẽ vận dụng những quan điểm đã chỉ ra để thiết lập phưng pháp tính toán chỉ tiêu suất vốn đầu tư cho các đối tượng đầu tư thuộc lĩnh vực sản xuất kinh doanh là lĩnh vực có tỉ lệ đầu tư cao và có tầm quan trọng đặc biệt đối với việc phát triển kinh tế xã hội. Chuyờn đề tốt nghiệp 21
Trần Doón Hoàng Tựng Chương II:Tổng mức đầu tư và tình hình nghiên cứu,sử dụng chỉ tiêu suất vốn đầu tư tại Việt Nam ,một số nước trên thế giới I.Tổng mức đầu tư tại Việt Nam và một số nước trên thế giới: 1.1Tổng mức đầu tư tại Việt Nam và những vấn đề còn bất cập. Chỉ tiêu tổng mức đầu tư được xác định dựa trên cơ sở năng lực sản xuất theo thiết kế, khối lượng các công tác chủ yếu và suất vốn đầu tư, do cơ quan có thẩm quyền quyết định - được tính theo công thức: PTMĐT=CS.SVĐT Trong đó: CS : Năng lực ( công suất ) của đối tượng đầu tư. SVĐT : Suất vốn đầu tư, bao gồm mức chi phí trung bình về xây lắp, thiết bị, các chi phí khác và dự phòng tính cho một đơn vị năng lực hay công suất của một đối tượng đầu tư cụ thể. Tổng mức đầu tư được phân tích, tính toán trong giai đoạn lập dự án đầu tư xây dựng công trình.Qua tìm hiểu , nghiên cứu một số dự án khả thi và theo các số liệu của viện kinh tế xây dựng cho thấy trên thực tế còn nhiều vấn đề bất cập trong việc xác định tổng mức đầu tư của dự án. Thứ nhất,các chỉ tiêu suất vốn đầu tư, giá tính cho một đơn vị diện tích hay một đơn vị công suất, bị lạc hậu rất nhanh và còn chứa đựng một phần chi phí đáng kể khó xác định chính xác,đó là chi phí đền bù,giải phóng mặt bằng Thứ hai,do tính đơn chiếc của sản phẩm xây dựng nên phần nhiều các nhà tư vấn ít sử dụng chỉ tiêu suất vốn đầu tư hoặc có nhưng chưa hoàn thiện lại nó trong việc xác định tổng mức đầu tư của dự án. Chuyờn đề tốt nghiệp 22
Trần Doón Hoàng Tựng Thứ ba,nhiều nội dung các khoản chi phí cần phải đầu tư theo tính chất, đặc điểm của dự án không được quan tâm hoặc đề cập: +Chi phí xây lắp: Cơ sở để xác định chi phí này cả khối lượng và tư liệu sử dụng đều ước tính mà hầu hết đều không nêu rõ cơ sở ước tính. +Chi phí thiết bị: ở giai đoạn này chưa có khối lượng và công nghệ sản xuất nên hầu hết các dự án đều xuất phát từ công suất sản xuất của dự án để lựa chọn phương án thiết bị.Tuy nhiên, về giá trị (đặc biệt là những thiết bị Việt Nam chưa sản xuất được hoặc chưa có ở Việt Nam) đều được ước tính mà phần lớn thiếu các cơ sở đáng tin cậy. +Chi phí khác:Khoản mục chi phí này gồm rất nhiều nội dung chi phí thuộc tất cả các giai đoạn của quá trình đầu tư, trong đó có rất nhiều nội dung rất khó lượng hóa, chẳng hạn chi phí nghiên cứu khoa học công nghệ liên quan đến dự án, chi phí khởi công, chi phí đền bù đất đai,hoa màu, chi phí khánh thành.Vì thế, trong thực tế các chi phí khác cũng phải ước tính và trong nhiều trường hợp là không có cơ sở rõ ràng. +Chi phí dự phòng:Được tính theo tỉ lệ phần trăm(%) quy định so với các khoản chi phí nói trên. +Chi phí vốn lưu động phục vụ sản xuất thử:Trong nhiều dự án thực tế không tính khoản này vào tổng mức đầu tư và nếu một dự án có tính đến khoản này cũng đều trên cơ sở ước tính không có cơ sở chắc chắn. Những vấn đề bất cập trên đã dẫn tới một thực tế là trong thời gian qua, phần nhiều các công trình xây dựng do trung ương và địa phương đầu tư xây dựng đều phải bổ xung thêm vốn đầu tư vào tổng mức đầu tư đã được phê duyệt ở giai đoạn chuẩn bị đầu tư. Nội dung được nêu trong bảng 1 là kết quả thống kê,phân tích đánh giá mức tăng,giảm vốn đầu tư theo cơ cấu vốn đầu tư của một số công trình Chuyờn đề tốt nghiệp 23
Trần Doón Hoàng Tựng Chuyờn đề tốt nghiệp 24
Trần Doón Hoàng Tựng xây dựng (gồm công trình dân dụng, công nghiệp, giao thông, thuỷ lợi) bổ sung thêm vốn đầu tư thời gian gần đây: Qua số liệu phân tích trong bảng1 cho thấy, mức vốn đầu tư của nhiều công trình xây dựng sau khi tổng dự toán được phê duyệt đều phải bổ xung vốn đầu tư vào tổng mức đầu tư đã phê duyệt trong báo cáo nghiên cứu khả thi từ 21% đến 177,5%. Khi đánh giá mức độ bổ xung vốn theo cơ cấu của vốn đầu tư cho thấy:mức vốn xây lắp và vốn thiết bị trong tổng mức đầu tư là cao nhất ( vốn xây lắp bổ sung từ 26,6% đến 114,15%, vốn thiết bị bổ xung từ 1,57% đến 69,13% ), một số công trình có khoản vốn dự phòng xác định trong tổng mức đầu tư không phù hợp,thậm chí lại quá lớn, nhưng cũng không đủ trang trải phần bổ xung vốn xây lắp, vốn thiết bị và chi phí khác của công trình. Với các nội dung nêu trên có thể rút ra các nguyên nhân chủ yếu tạo nên các khiếm khuyết của tổng mức đầu tư là: -Chủ đầu tư chưa có được các thông tin đáng tin cậy để xác định tổng mức đầu tư của một dự án một cách hợp lý. -Khoảng thời gian từ khi lập dự án khả thi đến khi phê duyệt dự án khả thi thường kéo dài trên dưới một năm, nhiều yếu tố như ( biến động giá cả, năng cao yêu cầu về mức độ kĩ thuật, công nghệ, trang thiết bị của công trình) chưa được xem xét điều chỉnh bổ xung vào tổng mức đầu tư. -Các chủ đầu tư luôn yêu cầu các nhà tư vấn xác định tổng mức đầu tư cho dự án của mình thấp hơn thực tế để đạt được mục đích là “để được cấp có thẩm quyền phê duyệt”. Các cơ quan thẩm quyền trong qúa trình xem xét,thẩm định và quyết định phê duyệt thường cắt giảm tổng mức đầu tư một cách hình thức ( khoản chi phí được gọi là thực hành tiết kiệm ). Chuyờn đề tốt nghiệp 25
Trần Doón Hoàng Tựng Một số ngành, địa phương trong quá trình xem xét dự án đã thực hành tiết kiệm bằng hình thức cắt giảm tổng mức đầu tư từ 5% đến 7% ngay từ lúc phê duyệt. 1.2 Tổng mức đầu tư tại một số nước trong khu vực và thế giới(Nguồn:Viện kinh tế xây dựng) 1.2.1 Tại Trung Quốc Giai đoạn chuẩn bị đầu tư được gọi là giai đoạn quyết sách đầu tư dự án, tổng mức đầu tư được thể hiện trong báo cáo nghiên cứu khả thi và được biểu thị bằng “ước toán đầu tư” việc xác định ước toán đầu tư có thể thực hiện theo nhiều cách khác nhau, song phổ biến và thông dụng theo công thức: U=S.Cv Trong đó: U:Ước toán đầu tư. S:Công suất, năng lực đầu tư. Cv:Ước toán đầu tư tương ứng bao gồm ước toán xây lắp, ước toán chi phí thiết kế cơ bản khác). 1.2.2Tại Anh và một số nước áp dụng theo tiêu chuẩn Anh Đối với những nước này, tất cả các dự án đầu tư do nhà nước đầu tư xây dựng thường các chủ đầu tư của nhà nước đều áp dụng căn cứ xác định tổng mức đầu tư trên cơ sở các quy định về tiêu chuẩn diện tích xây dựng và các chỉ tiêu giá xây dựng trên một đơn vị xây dựng diện tích, khối tích hay một đơn vị công suất Các chỉ tiêu này do các cơ quan của chính phủ, của các thành phố lập và thông qua Bộ Tài chính chấp thuận để áp dụng. Đối với các dự án xây dựng khác,tổng mức đầu tư do tổ chức tư vấn xây dựng chuyên nghiệp xác định giúp cho nhà đầu tư, chủ yếu dựa vào số liệu lịch sử của các dự án tương tự đã được xây dựng, có tính đến đặc điểm Chuyờn đề tốt nghiệp 26
Trần Doón Hoàng Tựng riêng của khu vực sẽ xây dựng công trình trong tương lai và mức độ biến động giá cả theo thời gian. 1.2.3 Tại Mỹ và một số nước áp dụng tiêu chuẩn Mỹ ở Mỹ và một số nước theo tiêu chuẩn Mỹ,các cơ quan nhà nước không tổ chức xây dựng và ban hành các định mức, tiêu chuẩn thống nhất làm cơ sở xác định tổng mức đầu tư.Tất cả các loại định mức, tiêu chuẩn chi phí dùng để xác định tổng mức đầu tư thường do các công ty tư vấn có danh tiếng biên soạn và cung cấp.Tổ chức tư vấn địa phương thì căn cứ vào đặc điểm của khu vực mình đang hoạt động mà biên soạncác tiêu chuẩn tính trên 1 foot vuông,foot khối nhà và công trình để làm tiêu chuẩn gốc cho toàn dự án đầu tư mình quản lý.Ngoài ra,riêng ở Mỹ, chính quyền các bang và một số địa phương, các cấp khác có thể căn cứ vào dữ liệu do họ tự tổ chức tích luỹ hoặc khai thác ở các công ty tư vấn để biên soạn định mức và tiêu chuẩn để tính tổng mức đầu tư ở giai đoạn nghiên cứu khả thi. Theo tiêu chuẩn của Anh cũng như tiêu chuẩn của Mỹ, Tổng mức đầu tư được tính toán bằng nhiều phương pháp khác nhau nhưng đều được xác định theo một trong hai cách phổ biến sau: Cách 1 : Dựa vào mức giá có sẵn trong đơn giá tính theo foot vuông, foot khối (kết cấu và nội dung các chi phí): U=K.S.(CXD + CTB) + P Trong đó : S : Tổng diện tích hay công suất của công trình tính theo foot vuông,foot khối , công suất , số giường bệnh CXD, CTB : Chi phí xây dựng,chi phí thiết bị tính cho một đơn vị diện tích, công suất. P : Tổng số tiền tính cho các khoản chi phí khác tính thêm vào tổng giá công trình. Chuyờn đề tốt nghiệp 27
Trần Doón Hoàng Tựng K : Hệ số tính đến sự biến động của giá cả và điều kiện xây dựng công trình. Cách 2 : Dựa vào của công trình tương tự đã hoàn thành: Bước 1: Xác định hệ số quy mô (SF) giữa công trình dự kiến(PS) và công trình đã hoàn thành (CS): PS( proposedSize) SF(size factor)= CS(ComparionSize) Bước 2: Từ hệ số quy mô (SF) xác định hệ số tổng giá xây dựng (TPM –Total price multiplier) của công trình: TPM=SF0.9 (Đối với công trình kỹ thuật đơn giản) TPM=SF0.6 (Đối với công trình kỹ thuật phức tạp) Bước 3: Nhân giá xây dựng của công trình so sánh với hệ số tổng mức đầu tư xây dựng của công trình. Kết quả lược khảo tình hình quản lý các chỉ tiêu tính toán tổng mức đầu tư ở một số nước trong khu vực và thế giới cho thấy chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật tổng hợp ( suất vốn đầu tư-theo tên gọi tại Việt Nam) giúp xác định tổng mức đầu tư được xác lập đầy đủ cho các loại công trình, hạng mục công trình, nó được các nhà tư vấn xây dựng hoặc cơ quan có thẩm quyền của nhà nước nghiên cứu xây dựng từ rất nhiều công trình xây dựng đã hoàn thành, đã được thẩm tra và phê duyệt.Chỉ tiêu này được bổ sung, công bố thường xuyên và rộng khắp,với mỗi chỉ tiêu đều quy định rõ về đơn vị tính, về đặc điểm, qui mô, kết cấu và những thông số kỹ thuật chủ yếu nhất.Những quy định như vậy đã giúp cho việc xác định tổng mức đầu tư có tính khả thi cao Chuyờn đề tốt nghiệp 28
Trần Doón Hoàng Tựng đối với các chủ đầu tư và thường bảo đảm là giới hạn cao nhất về dự trù vốn đầu tư. II.Tổng quan về tình hình nghiên cứu và sử dụng chỉ tiêu suất vốn đầu tư: 2.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư xây dựng : Việc nghiên cứu vấn đề suất đầu tư ở nước ta được chính thức đặt ra và triển khai thực hiện bắt đầu từ năm 1978.Vào năm đó được giao thực hiện nhiệm vụ tổ chức xây dựng định mức suất đầu tư cho các loại công trình XDCB,Viện kinh tế xây dựng- Bộ Xây dựng đã biên soạn và lưu hành nội bộ bản phương pháp xây dựng suất đầu tư định mức cho các loại công trình xây dựng mới.Bản phương pháp này đã giải quyết bước đầu một số nội dung cơ bản nhất của vấn đề suất đầu tư định mức như : khái niệm về suất đầu tư,định mức suất đầu tư và vai trò vị trí của chúng trong công tác kế hoạch hoá và qun lý vốn đầu tư XDCB.Đồng thời đã đưa ra những nguyên tắc xác định suất đầu tư định mức,hướng dẫn sơ bộ về phương pháp chuẩn bị tài liệu ban đầu,công thức chung về tính toán suất đầu tư trên c sở tài liệu thống kê thực tế ở những công trình lựa chọn và mẫu mực chung về biên tập hồ sơ định mức để ban hành. Tài liệu nói trên,có thể coi là phương pháp luận về xác định suất đầu tư được biên soạn đầu tiên ở nước ta,mang tính chất hướng nghiệp vụ nội bộ,chưa được thể chế hoá và ban hành rộng rãi.Tuy vậy do yêu cầu công tác kế hoạch hoá và quản lý vốn đầu tư cơ bản của nhà nước,năm 1979 Viện kinh tế xây dựng-Bộ xây dựng đã dựa vào bản phương pháp nói trên tiến hành xây dựng và phát hành tập suất đầu tư cho các công trình xây dựng mới.Tập suất đầu tư này được tính toán xác định trên cơ sở tài liệu tổng kết vốn đầu tư xây dựng từ các công trình từ 1955 đén 1975 ở miền Bắc nước ta Chuyờn đề tốt nghiệp 29
Trần Doón Hoàng Tựng và các tài liệu dự toán quyết toán của một số công trình tiêu biểu do Viện kinh tế xây dựng thu thập chỉnh lý. Cũng vào năm 1976,Viện thiết kế -Bộ công nghiệp nhẹ trước đây đã tiến hành tổng kết được các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật chủ yếu của một số công trình công nghiệp nhẹ xây dựng từ năm 1955 đến 1978,trong đó có chỉ tiêu suất đầu tư tính cho một đơn vị sản phẩp quy ước của một ngành hàng.Tập tài liệu đó đã được phát hành nội bộ để phục vụ việc thực hiện tính toán so sánh kinh tế tài chính trong quá trinh lập luận chứng kinh tế kỹ thuật,thiết kế và lập kế hoạnh đầu tư xây dựng các công trình thuộc Bộ công nghiệp đầu tư trong năm đó.Mặt khác tư liệu nói trên cung đã được cung cấp để chọn lọc đưa vào tập suất đầu tư do Viện kinh tế xây dựng phát hành đầu năm 1979 để phục vụ cho công tác kế hoạch giai đoạn 1981-1985. Tiếp đến, để phục vụ việc xây dựng chương trình “Điện khí hoá và phát triển toàn quốc đến năm 2000”, năm 1983, công ty khảo sát và thiết kế điện đã dựa vào bản phương pháp luận do Viện kinh tế xây dựng phát hành vào năm1978 và tranh thủ ý kiến chuyên gia của Viện, tiến hành nghiên cứu phát triển thêm một bước về phương pháp xây dựng chỉ tiêu suất đầu tư.Đồng thời tiến hành biên soạn “Tập chỉ tiêu về vốn đầu tư xây dựng các công trình đường dây dẫn điện cao thế và trạm biến áp”. Trong tập tài liệu này, một mặt đã đưa ra được một số phương pháp xây dựng chỉ tiêu suất đầu tư khác nhau như: phương pháp tính toán dựa trên các hồ sơ thiết kế điển hình và phương pháp phối hợp chỉ tiêu kinh nghiệm trong, ngoài nước, tiến hành phân loại đường dây dẫn điện cao thế và trạm biến áp theo các yếu tố ảnh hưởng chủ yếu. Đồng thời đã xác định các chỉ tiêu định lượng về vốn đầu tư xây dựng chung theo từng loại cấp điện áp, loại dây, vùng xây dựng(nối với đường dây ti điện),tính năng, cấp điện áp, loại máy, số máy, kiến trúc trạm và vùng xây dựng(đối với trạm biến áp), trong đó có xác định các chỉ tiêu cho từng bộ Chuyờn đề tốt nghiệp 30
Trần Doón Hoàng Tựng phận, từng hạng mục và c cấu xây lắp, thiết bị, kiến thiết cơ bản khác của vốn đầu tư. Sau năm 1980, để phục vụ kế hoạch 1981-1985 và 1986-1990 Vụ định mức-Uỷ ban kế hoạch nhà nước và Viện kinh tế xây dựng-Bộ xây dựng đã phối hợp biên soạn trình chủ nhiệm Uỷ ban kế hoạch hoá nhà nước xét duyệt ban hành tạm thời “Tập định mức suất đầu tư” cho các công trình xây dựng mới theo quyết định số 226 ngày 31 tháng 12 năm 1984. Đó là tập định mức đầu tiên được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chính thức cho ban hành ở nước ta để phục vụ công tác kế hoạch hoá và quản lý vốn đầu tư thuộc ngân sách nhà nước năm 1985 và giai đoạn 1986-1990. Tiếp đến vào năm 1987, tập định mức tạm thời nói trên đã đượcViện kinh tế xây dựng và Vụ định mức Uỷ ban kế hoạch nhà nước nghiên cứu bổ sung, điều chỉnh lại để phù hợp với tình hình biến động về giá cả và đối tượng đầu tư. Tập chỉ tiêu đã được điều chỉnh năm đó đã được ban hành áp dụng chính thức bằng quyết định số 01-UB/ĐM ngày 05 tháng 12 năm 1987 của chủ nhiệm Uỷ ban Kế hoạch nhà nước. Song song với việc vận dụng phưng pháp luận và số liệu ban đầu về suất đầu tư do viện kinh tế xây dựng phát hành năm 1978-1979 để tiến hành biên soạn tập định mức đã được ban hành năm 1987 nói trên, một lần nữa viện Kinh tế xây dựng-Bộ xây dựng đã chủ trì đề tài nghiên cứu khoa học mang mã số 28B.03.01 thuộc chương trình tiến bộ kỹ thuật cấp nhà nước mang mã số 28B. Trong đó có một phần nội dung là nghiên cứu hoàn chỉnh phương pháp luận về suất đầu tư cho xây dựng cơ bản. Việc nghiên cứu đề tài đó đã kết thúc vào năm 1989 và Hội đồng khoa học cấp ngành nghiệm thu sản phẩm vào cuối năm 1990. Nội dung nghiên cứu của đề tài đã được nghiệm thu lần này chủ yếu là các vấn đề phương pháp luận về xác định chỉ tiêu suất đầu tư cho các loại công trình xây dựng theo từng hình thức đầu tư Chuyờn đề tốt nghiệp 31
Trần Doón Hoàng Tựng và tổ hợp chúng thành suất đầu tư phát triển theo nhón sản phẩm hoặc mục tiêu phục vụ cuối cùng của từng ngành kinh tế kỹ thuật và kinh tế quốc dân quan trọng. Những nội dung đã được giải quyết đó có thể lược thuật như sau: Đã nêu ra định nghĩa về đầu tư cơ bản, đó là “toàn bộ chi phí để tạo ra tài sản cố định tính trên một đơn vị năng lực quy ước mới tăng được đưa vào sản xuất, sử dụng ổn định trong điều kiện bình thường, giải thích sơ bộ về các khoản chi phí đầu tư và năng lực nói trong định nghĩa, xác định nội dung kinh tế kỹ thuật của chỉ tiêu suất đàu tư cơ bản chứa đựng hai đại lượng là vốn đầu tư và năng lực quy ước và được biểu hiện dưới dạng công thức tổng quát: S = V N Trong đó: S: Chỉ tiêu suất đầu tư. V: Vốn đầu tư. N: Năng lực quy ước. Xác định vị trí của chỉ tiêu suất đầu tư chủ yếu là dùng để phục vụ công tác tính toán cân đối trong quá trình xây dựng kế hoạch, định hướng trung, dài hạn, quản lý vốn đầu tư thuộc sở hữu nhà nước với tư cách là công cụ giới hạn, tham gia vào các bài toán cân đối liên ngành, xây dựng sơ đồ phát triển lực lượng sản xuất, so sánh lựa chọn phương án đầu tư và tính toán chỉ tiêu kinh tế, tài chính khác nhằm phục vụ công tác quản lý vĩ mô về kinh tế. Về phương pháp lý luận, kết quả nghiên cứu đề tài nói trên (28B.03.01)đã đề cập 2 nội dung chủ yếu là: trình tự xây dựng định mức và phương pháp xác định các chỉ tiêu suất đầu tư cho các đối tượng cần thiết. Chuyờn đề tốt nghiệp 32
Trần Doón Hoàng Tựng Trình tự xây dựng định mức được xác định theo 3 bước: - Xác định danh mục đối tượng định mức, lập định mức và xét duyệt ban hành. Trong đó, tập trung nêu ra những nguyên tắc và căn cứ xác định danh mục công trình riêng lẻ và danh mục ngành cần được xây dựng định mức theo các tiêu thức: tính năng sử dụng, công nghệ, quy mô, hình thức đầu tư (đối với công trình). - Phân ngành kinh tế quốc dân các cấp và nhóm sản phẩm quy ước theo ngành hàng (đối với ngành). Các phương pháp xác định chỉ tiêu suất đầu tư đã nêu ra lý thuyết cơ bản trong từng nhóm phưng pháp có thể sử dụng được trong điều kiện nước ta. Các nhóm phương pháp đó được phân biệt giới thiệu theo yêu cầu xây dựng chỉ tiêu suất đầ tư cho công trình riêng lẻ và cho các ngành kinh tế quốc dân. Những phương pháp xây dựng suất đầu tư cho công trình riêng lẻ bao gồm: phương pháp thống kê (chọn lọc hoặc đại trà), phương pháp tính toán (tính toán theo thiết kế hoặc theo suất đầu tư thành phần), phương pháp chuyên gia. Trong phương pháp thống kê “đại trà” nêu ra các yêu cầu nội dung, phương pháp và cách thức thể hiện kết quả của các bước: thu thập xử lý tư liệu, tính toán chỉ tiêu suất đầu tư và biên tập hồ sơ định mức để trình ban hành. Theo phương pháp này, suất đầu tư định mức cho từng công trình riêng lẻ được lập cho từng loại công trình xây dựng ở các vùng khác nhau trên cơ sở suất đầu tư xây dựng công trình tương ứng tại vùng gốc. Suất đầu tư xác định cho công trình vùng gốc (Sg) tính toán theo công thức chung: Si Sg = n Chuyờn đề tốt nghiệp 33
Trần Doón Hoàng Tựng n Vi i 1 Hoặc: Sg = n  Ni i 1 Trong đó: Sg: suất đầu tư tại vùng gốc Si: Suất đầu tư thực tế của công trình i. N: Số lượng công trình được thống kê. Ni: Năng lực quy ước của công trình i. Vi: Vốn đầu tư xây dựng cơ bản của công trình i. Suất đầu tư định mức Sđmi xác định theo công thức: Sđmi = Sg(1 + Ki) Kt Trong đó Ki: Hệ số điều chỉnh theo vùng i Kt: Hệ số điều chỉnh do yêu cầu ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật Nguyên lý xác định hệ số Ki và Kt được nêu ra như sau: Ajo: Tỷ trọng chi phí thành phần j của công trình đầu tư tại vùng gốc. Kij: hệ số so sánh chi phí thành phần j của công trình đầu tư tại vùng i với vùng gốc: n 1 Kt = I St Trong đó: Ist: Chỉ số biến động suất đầu tư theo thời gian, xác định theo từng laọi công trình và năm t. n: số năm tính toán. Trong phương pháp tống kê chọn lọc nêu ra những nguyên tắc lựa chọn công trình đại diện cho loại công trình cần lập định mức. Những nguyên tắc đó là: Có quy mô phổ biến, có đặc tính kinh tế kỹ thuật trung Chuyờn đề tốt nghiệp 34
Trần Doón Hoàng Tựng bình tiên tiến và điều kiện xây dựng không có những yêu cầu giải quyết đặc biệt. Đồng thời chỉ rõ cách thức tính toán chỉ tiêu suất đầu tư định mức lập theo phương pháp này cũng như phương pháp thống kê “Đại trà”. Trong phương pháp tính toán theo thiết kế đã nêu ra bản chất của phương pháp là tiến hành lập tổng dự toán về vốn đầu tư xây dựng công trình trên cơ sở thiết kế và định mức, đơn giá đã được tuyển chọn phù hợp với những yêu cầu đặt ra cho đối tượng định mức ở vùng gốc. Sau đó suất đầu tư định mức được xác định theo công thức: V Sg = và Sđmi = Sg . Kth ( 1 + Ki) N ở đây, Kth là hệ số bổ sung sự thiếu hụt vốn đầu tư do tiên lượng thiết kế xác định đầy đủ, chi tiết và sai số về định mức, đơn giá đã áp dụng khi lập tổng dự toán. Các thành phần khác trong công thức như đã dẫn trước đây. Trong phương pháp tính toán tổ hợp nêu ra nguyên lý cơ bản của phương pháp là chi loai hoạt công trình cần lập định mức thành những bộ phận (hạng mục) có thể tính được hoặc tham khảo được suất chi phí đầu tư cơ bản tương ứng và tính suất đầu tư cho toàn bộ công trình bằng cách tổ hợp các suất chi phí đó theo công thức: Sgi.K.Ni Sg = Sgi.ai.K N Trong đó: Si: Suất chi phí đầu tư cơ bản cho thành phần (bộ phận) i Ni: Năng lực của bộ phận i đã quy đổi thống nhất với năng lực quy ước của công trình (N) K: Hiệu số điều chỉnh chi phí đầu tư do sự phối hợp giữa các thành phần (bộ phận ) i, K Chuyờn đề tốt nghiệp 35
Trần Doón Hoàng Tựng Trong phương pháp tính toán thủ phán toán học trên cơ sở suất đầutư thống kê, đã nêu ra cơ sở lý thuyết của phương pháp và công thức tổng quát tính toán suất đầu tư công trình tại vùng gốc như sau: So = Stto . Kt Trong đó: n 1 Kt = I St Stto = f.xjđmo ở đây, xjđmo là biến số đặc trưng cho yếu tố phụ thuộc thứ i ứng với loại công trình cần định mức tại gốc. Trị số Stto xác định bằng nội, ngoại suy có giới hạn. Trong phương pháp chuyên gia giới thiệu nguyên tắc chọn chuyên gia, cách thức lấy ý kiến và phương pháp tính trị số định mức theo nguyên lý bình quân số học đơn giản. Trong phương pháp xác định mức đầu tư của ngành thì suất vốn đầu tư ngành được hiểu là “toàn bộ chi phí đầu tư xây dựng cơ bản dưới mọi hình thức để tạo ra tài sản cố định tính trên 1 đơn vị năng lực tăng thêm của ngành trong kỳ kế hoạch” và được xác định bằng công thức tính toán tổng quát sau: Vng Sng = Nng Trong đó: Vng: Tổng số vốn đầu tư xây dựng cơ bản dưới mọi hình thức ở các công trình thuộc ngành đã đưa vào sử dụng để tạo ra năng lực tăng thêm. Nng: Năng lực tăng thêm của ngành trong ký kế hoạch do vốn đầu tư XDCB tương ứng đem lại. Chuyờn đề tốt nghiệp 36
Trần Doón Hoàng Tựng Mặt khác, đã có sự giải thích sơ bộ về nguyên lý xác định Vng và Nng theo các đối tượng định mức và các công thức tính số định mức theo các phương pháp thống kê, dự đoán và kinh nghiệm chuyên gia. Kèm theo phương páhp luận về xác định suất đầu tư trong kết quả nghiên cứu của đề tài 28B . 03 . 01 còn có các ví dụ tính toán suất đầu tư cụ thê cho các công trình xây dựng trong một số ngành kinh tế quốc dân để tham khảo. Tiếp theo, vào năm 1993 và năm 1997, Viện kinh tế Xây dựng – Bộ xây dựng đã tiếp tục hoàn thiện và bổ sung danh mục định mức suất vốn đâu tư nhằm thích ứng với tình hình biến động giá cả và đối tượng đầu tư trong giai đoạn mới. 2.2. Tình hình sử dụng chỉ tiêu suất vốn đầu tư xây dựng Suất đầu tư là loại chỉ tiêu kinh tế – kỹ thuật có vị trí phục vụ quan trọng cho công tác kế hoạch hoá và quản lý vốn đầu tư của Nhà nước và là thông tin ban đầu về giá cả xây dựng hết sức cần thiết cho nhà đầu tư. Vì vậy cho nên suất đầu tư và suất đầu tư định mức ở nước ta cho dù chưa được nghiên cứu biên soạn một cách đầy đủ, có căn cứ khoa học và lưu hành rộng rãi trong thực tế cũng đã được các cơ quan Nhà nước như các vụ chức năng trong Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong các Bộ có chuyên ngành XDCB và các Viện quy hoạch, thiết kế sử dụng vào các mục đích sau đây: - tính toán cân đối và phân bổ vốn đầu tư trong các kỳ kế hoạch 5 năm, 10 năm và dài hạn ở Bộ kế hoạch và đầu tư và ở các Bộ ngành có chuyên ngành xây dựng. - Tính toán cân đối và phân bổ vốn đầu tư trong các kỳ kế hoạch xây dựng đô thị, nông thôn và lựa chọn phương án đầu tư trong quá trình lập luận chứng kinh tế kỹ thuật của các công trình xây dựng quan trọng. Chuyờn đề tốt nghiệp 37
Trần Doón Hoàng Tựng Giới hạn tổng số vốn đầu tư trong quá trình hoạch định và xét duyệt chủ trương đầu tư thuộc vốn ngân sách Nhà nước dưới các hình thức ở Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ tài chính và các ngânhàng đầu tư. Một số nhà đầu tư cũng đã sử dụng chỉ tiêu suất đầu tư đã ban hành làm chỉ tiêu tham khảo để chuẩn bị vốn và khống chế việc lựa chọn giải pháp đầu tư thích hợp. Mặt khác, một số cơ quan nghiên cứu kinh té cũng đã sử dụng chỉ tiêu suất đầu tư thuộc vốn ngân sách Nhà nước dưới các hình thức ở Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ tài chính và các ngân hàng đầu tư. Một số nhà đầutư cũng đã sử dụng chỉ tiêu suất đầu tư đã ban hành làm chỉ tiêu tham khảo để chuẩn bị vốn và khống chế việc lựa chọn giải pháp đầu tư thích hợp. Mặt khác, một số cơ quan nghiên cứu kinh tế cũng đã sử dụng chỉ tiêu suất đàu tư đã được lưu hành trong thời gian vừa qua vào việc tính toán các chỉ tiêu về điều chỉnh giá cả trong xây dựng cơ bản như giá thiết kế, giá dự toán xây lắp các công trình. Tuy nhiên, do vấn đề suất vốn đầu tư ở nước ta được nghiên cứu thiết lập một cách đầy đủ trên cơ sở khoa học phù hợp với tình hình biến động của giá cả và cơ chế thị trường về đầu tư và xâydựng; chưa gắn chúng với cơ chế quản lý kinh tế mới của Nhà nước, cho nên việc áp dụng chỉ tiêu suất đầu tư nhìn chung còn hạn chế và chưa hết vai trò của chúng. 2.3 phân tích, đánh giá phương pháp hiên đang sử dụng xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư xây dựng 2.3.1 Nội dung phương pháp Phương pháp tính toán chỉ tiêu suất vốn đầu tư được sử dụng trong các lần biên soạn và ban hành của các bộ, cơ quan Nhà nước trong thời gian qua ở mặt này hoặc mặt khác có khác nhau song đều xuất phát từ phương pháp tổng quát theo công thức: Chuyờn đề tốt nghiệp 38
Trần Doón Hoàng Tựng V S N Từ công thức tổng quát trên, suất vốn đầu tư được xác định trên cơ sở: + Lựa chọn các công trình đại diện, có quy mô sản suất, trình độ kĩ thuật công nghệ tương đương, cùng sản xuất một loại sản phẩm với cơ cấu hợp lý theo từng vùng nhất định, trong điều kiện xây dựng nền móng bình thường. + Suất đầu tư xây dựng của một công trình cụ thể bao gồm toàn bộ chi phí đầu tư trực tiếp tạo ra giá trị tài sản cố định ban đầu của công trình. Thí dụ: Suất vốn đầu tư của một nhà máy bao gồm tất cả các chi phí về xây lắp, thiết bị, kiến thiết cơ bản khác của toàn bộ nhà máy nằm trong phạm vi hàng rào (không kể khu công nhân viên, khu khai thác nguyên liệu ) tính cho một đơn vị công suất thiết kế của nhà máy đó. Suất vốn đầu tư cho một km đường bao gồm tất cả các chi phí về vật liệu, nhân công, máy thi công và chi phí kiến thiết cơ bản khác cho một km đường, theo tiêu chuẩn thiết kế không tính cầu cống và các công trình trên tuyến. Suất vốn đầu tư tính cho một m 2 sàn bao gồm tất cả các chi phí xây dựng (kể cả điện nước trong nhà) cho một m2 sàn của ngôi nhà, không tính đến các công trình phúc lợi và công cộng trong khu vực. Suất vốn đầu tư của các công trình như trường học, bệnh viện, nhà trẻ, công trình văn hoá bao gồm toàn bộ chi phí xây dựng, điện, nước, thiết bị, trang bị nội thất tạo ra năng lực phục vụ tính cho một chỗ học, một giường bệnh. Chuyờn đề tốt nghiệp 39
Trần Doón Hoàng Tựng đối với các xí nghiệp (công trình) có nhiều loại sản phẩm khi tính suất đầu tư cần phải quy đổi các loại sản phẩm đó về sản phẩm tiêu chuẩn. Việc quy đổi sản phẩm chuẩn được tiến hành bằng cách so sánh các thông số kỹ thuật hoặc giá trị sử dụng tương đương. Thí dụ: xi măng theo mác, than quy đổi theo nhiệt lượng phương pháp quy đổi về sản phẩm chuẩn tuỳ thuộc vào đặc điểm sản xuất của các ngành. Suất vốn đầu tư các công trình được lập theo danh mục các công trình xây dựng cơ bản của các bộ, ngành trong kỳ kế hoạch và là giá trị bình quân suất vốn đầu tư của từng loại công trình có quy mô sản xuất và điều kiện thi công tương tự cùng sản xuất một loại sản phẩm + Suất vốn đầu tư các công trình được tính trên cơ sở các dự toán, quyết toán xây dựng của công trình đã và đang xây dựng ở trong nước theo đơn giá xây dựng cơ bản của khu vực Hà Nội và theo mặt bằng giá tại thời điểm tính toán. đối với các công trình có vật tư, thiết bị nhập ngoại, suất vốn đầu tư được tính trên cơ sở tỷ giá hối đoái do Ngân hàng Ngoại thương công bố. 2.3.2 ưu, nhược điểm của phương pháp ưu điểm cơ bản của các phương pháp truyền thống là đơn giản, dễ áp dụng, phù hợp với trình độ tổ chức quản lý thấp, sản phẩm đơn điệu và đặc biệt thuận lợi với việc áp dụng rộng rãi thiết kế điển hình. Suất vốn đầu tư các công trình được xác định theo phương pháp nêu trên qua nhiều lần sửa đổi, hoàn chỉnh đã phần nào đáp ứng được yêu cầu công tác lập kế hoạch và quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản là cơ sở để xét duyệt luận chứng kinh tế kỹ thuật, phân tích đánh giá hiệu quả sử dụng vốn đầu tư. Các chỉ tiêu suất vốn đầu tư được xác định trên cơ sở các phương pháp truyền thống phản ánh khá chính xác nhu cầu vốn đầu tư trong các điều kiện Chuyờn đề tốt nghiệp 40
Trần Doón Hoàng Tựng gốc (vùng và thời điểm gốc) với hệ số điều chỉnh thích hợp theo thời gian và khu vực, cho phép sử dụng thuận lợi thực tế với mục đích xác định sơ bộ nhu cầu vốn đầu tư các công trình đồng loại và trong điều kiện ổn định của nền kinh tế. Tuy nhiên, định mức suất vốn đầu tư qua thời gian và áp dụng vào thực tế đã bộc lộ nhiều thiếu sót, bất cập. Các định mức không phản ánh sát chi phí đầu tư trong thực tế, những định mức được ban hành áp dụng chưa đáp ứng được yêu cầu của công tác kế hoạch hoá và quản lý đầu tư xây dựng cơ bản hiện nay. 2.3.3 Những nguyên nhân cơ bản 1/ Đối tượng tính toán chưa đảm bảo tính xác định Đối tượng tính toán chỉ tiêu suất vốn đầu tư chưa đầy đủ các yếu tố xác định để áp dụng trên thực tế. Nói khác đi, tiêu thức phân loại trong danh mục chỉ tiêu hiện tại không đảm bảo tính xác định của đối tượng tính toán. điều đó dẫn đến hoặc là không thể áp dụng trên thực tế hoặc xác định chi phí đầu tư sai lệch quá lớn so với nhu cầu thực tế do những sai khác quá nhiều giữa công trình đầu tư so với danh mục chỉ tiêu áp dụng. 2/ chưa phản ánh đầy đủ chi phí đầu tư Không tính đến đầy đủ các yếu tố chi phí cần thiết để hình thành các tài sản đầu tư. Phần lớn các phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư trong tài liệu kinh tế và các phương pháp được áp dụng để xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư hiện hành chỉ tính tới các chi phí đầu tư trực tiếp và phần lớn cũng mới chỉ kể đến các chi phí đầu tư cho các hạng mục chính mà chưa tính đến các chi phí đầu tư liên quan. tính toán nhu cầu đầu tư từ chi tiêu suất vốn đầu tư như vậy là nguyên nhân phá vỡ kế hoạch do thiếu vốn đầu tư hoặc hạn chế khả năng khai thác, sử dụng TSĐT do đầu tư thiếu đồng bộ. Chuyờn đề tốt nghiệp 41
Trần Doón Hoàng Tựng 3/ Chưa tính đến hiệu quả vốn đầu tư Các phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư hiện hành chưa chú ý đến hiệu quả vốn đầu tư. Điều đó dẫn tới sự tuỳ tiện trong việc lựa chọn công nghệ, kỹ thuật hoặc các giải pháp xây dựng nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư. Thực tế xây dựng các chỉ tiêu suất vốn đầu tư trong thời kỳ vừa qua dựa trên phương pháp thống kê hoặc tính toán trực tiếp từ các đồ án thiết kế với một vài điều chỉnh thích hợp. Do vậy, chỉ tiêu này chứa đựng nhiều yếu tó bất hợp lý ngay cả đối với các trường hợp tính toán từ các thiết kế. Tình trạng trên dẫn tới: + Công trình không đem lại hiệu quả. + Không thực hiện xây dựng các công trình có suất đầu tư cao nhưng có hiệu quả. 4/ Khó điều chỉnh khi áp dụng vào thực tế Các phương pháp tính toán chỉ tiêu suất đầu tư hiện hành hạn chế khả năng áp dụng trên thực tế trong điều kiện thay đổi về không gian và thời gian so với các điều kiện tính toán. Bản thân phương pháp chưa tính đến các yếu tố tác động thường xuyên đến sự thay đổi chỉ tiêu suất vốn đầu tư ( các yếu tố tác động) do đó làm mất tính thích hợp với hoàn cảnh thực tế của các đối tượng vận dụng. Tất cả các thiếu sót trên đã làm giảm đáng kể giá trị sử dụng của các chỉ tiêu suất vốn đầu tư trên thực tế và dẫn đến những hậu quả không tốt khi áp dụng các chỉ tiêu này trong công tác kế hoạch hoá và quản lý đầu tư xây dựng. Chuyờn đề tốt nghiệp 42
Trần Doón Hoàng Tựng Chương III: Hoàn thiện phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư xây dựng (XD) I. Phương hướng hoàn thiện phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư XD Qua những thiếu sót cơ bản đã chỉ ra của các phương pháp hiện có cho phép xác định phương hướng hoàn thiện phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư. Phương hướng chung hoàn thiện phương pháp xác định chỉ tiêu hiện có để nâng cao tính xác thực và khả năng áp dụng chỉ tiêu cơ bản để hoàn thiện phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư xây dựng cơ bản cần phải tính đến nhiều yếu tố còn thiếu sót trong tính toán suất vốn đầu tư. Những yếu tố này bao gồm: danh mục các đối tượng xác định chỉ tiêu suất vốn đàu tư, chi phí đâu tư cho một đối tượng xây dựng, hiệu quả của dự án trong xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư, chi phí đầu tư suất vốn đàu tư, nâng cao tính thích hợp của phương pháp tính chỉ tiêu suất vốn đầu tư với các loại đối tượng đầu tư khác nhau v.v. II. Nội dung hoàn thiện phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư xây dựng: 2.1. Hoàn thiện danh mục đầu tư xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư: Yêu câu cơ brn của danh mục đối tượng chỉ tiêu suất vốn đầu tư là dảm bảo tính xác định của từng danh điểm (loại đối tượng đầu tư). Tính xác định của một danh điểm đối tượng đầu tư được đặc trưng bởi những đặc điểm, mức độ tính chất và quy mô của giải pháp xâydựng và kỹ nghệ. Các tiêu thức phân loại nói trên phải đảm boả đủ để phân biệt danh điểm này với danh điểm khác. Đảm bảo tính xác định của danh mục đối tượng xác định Chuyờn đề tốt nghiệp 43
Trần Doón Hoàng Tựng chỉ tiêu suất vốn đầu tư là cơ sở nâng cao tính chính xác định và khả năng sử dụng chỉ tiêu này trên thực tế. Tuy nhiên không thể mô tả một cách tỷ mỉ, chi tiết đối tượng đầu tư ở mỗi danh điểm mà chỉ kể tới những đặc điểm cơ bản và thông thường nhất. Vì vậy, vấn đề đặt ra là xác định các tiêu thức phân chia các danh điểm như thế nào để đảm bảo tính xác định và khả năng thích ứng của các chỉ tiêu được tính toán. Từ quan điểm công nghiệp hoá xây dựng trước đây với chủ trương tăng cường áp dụng thiếtg kế điển hình (đặc biệt là công trình dân dụng) chỉ tiêu suất vốn đầu tưu và phần lớn các đối tuợng đầu tư lỗi thời so với các đối tượng đầu tưu trong tương lai. Điều đó làm giảm tác dụng chức năng hướng dẫn của chỉ tiêu suất vốn đầu tư đối với công tác kế hoạch hoá và quản lý đầy tư xây dựng cơ bản. Thực tế đầu tư xây dựng cơ bản, nhất là trong giai đoạn hiện nay diễn ra sự thay đổi nhanh chóng về kỹ thuật và công nghệ vì vậy để đảm bảo tính thích dụng của chỉ tiêu suất vốn đầu tư cần đưa vào danh mục các đối tương phổ biến nhất có khả năng lặp lại cũg như các laoi đối tượng trong đầu tư mới và có triển vọng thực hiện trong tuơng lai có thể là những đối tượng đã được thực hiện ở tỏng nước hoặc ở nước ngoài kể cả đối tượng chưa phải là phổ biến. Tuy nhiên, việc lựa chọn các đối tượng trong danh mục chỉ tiêu chỉ bao gồm những đối tượng có khả năng thực hiện ở nước ta. Một trong những vấn đề hết sức quan trọng hiện nay là đẩy mạnh đầu tư theo chiều sâu với việc áp dụng các hình thức cải tạo, trang bị kỹ thuật, công nghệ hoặc hiện đại hoá thiết bị. Điều đó đòi hỏi phải có những chỉ tiêu tuơng ứng đói với đối ượng thực hiện theo ác hình thức này. Trong danhmục chỉt iêu suất vốn đầu tư chưa chó các đối ượng xây dựng loại này và vì vậy lập kế oạch hoặc đnáh giá các phưong áp đầu tư chưa có cơ sở. Tuy nhiên để có được các chỉ tiêu suất vốn đầu tư cho cá hình thức đầu tư theo chiều sâu Chuyờn đề tốt nghiệp 44
Trần Doón Hoàng Tựng đòi hỏi những tính toán khacs phức tạp vì thế thực tế các loại hình này rất phong phú, đa dạng, mức độ và biện pháp thực hiện cũng rất khác nhau. Từ những vấn đề đã trình bày ở trên có thể xác định những hướng có bản hoàn thiện danh mục chỉ tiêu suất vốn đầu tư là: - Cụ thể hoá các danh mục đối tượng đầu tư - Mở rộng và lựa chọn đối tượng đầu tư, đưa vào danh mục chỉ tiêu để nâng cao tính hiện thực của chỉ tiêu - Đa dạng hoá các lại hình đầu tư đảm bảo phù hợp với các hoạt động đầu tư thực tế. Giải quyết những vấn đề đặt ra có thể tiến hành trên cơ sở tổng hợp và phân tích các loại yếu tố chi phí hình thành đối tượng đàu tư và đặc điểm của các đối tượng đầu tư trên các phương tiện khác nhau, xây dựng, kỹ thuật, khai thác sử dụng, cũng như hướng phát triển của công nghệ, thiết bị trong tương lai trên thế giới và ở nước ta. Cần nhấn mạnh rằng, dù hoàn chỉnh như thế nào chăng nữa thì danh mục chỉ tiêu suất vốn đầu tư cũng chỉ mang tính chất lịch sử, tức là phụcvụ cho công tác kế hoạh hoá và quản lý đầu tư xây dựng cơ bản trong một giai đoạn nhất định. Cùng với sự phát triển của công nghệ và kỹ thuật cũng như phương thức tổ chức thực hiện đầu tư, việc đưa vào các đối tượng bổ sung thường xuyên trong dnah mục đối tượng đầu tư là việc làm hết sức cần thiết, chỉ như vậy vai trò hướng dẫn của hệ thống chỉ tiêu suất vốn đầu tư đảm bảo. 2.2. Hoàn thiện nội dung chi phí đầu tư cho một đối tượng xây dựng Một trong những thiếu sót lớn trong các phương pháp xác định chỉ tiêu vốn đầu tư hiện hành là chưa tính tới đầy đủ các yếu tố chi phí đầu tư. Vì vậy hoàn thiện nội dung và phương pháp tính toán chi phí cần thiết cho một đối Chuyờn đề tốt nghiệp 45
Trần Doón Hoàng Tựng tượng đầu tư trở thành một trong những nội dung cơ bản hoàn thiện phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư Hoàn thiện nội dung chỉ tiêu chi phí đầu tư cho đối tượng đầu tư cândf xuất phát từ quan niệm đầy đủ về chi phí đàu tư. Phù hợp với các quan điểm đã chỉ ra chi phí đầu tư cơ bản cho một số đối tượng đầu tư là toàn bộ các chi phí cần thiết của chủ đầu tư để tạo ra các tài sản cố định thuộc đối tượng đầu tư để đối tượng này khi đưa vào sử dụng đạt được mục tiêu đã dự tính. Quan niệm này cho thấy chi phí đầu tư phải bao gồm: - chi phí trực tiếp cho việc tạo ra các tài sản cố định trong phạm vi của đối tượng đầu tư. - Các chi phí để tạo ra các diều kiện đảm bảo cho đối tượng hoạt động phù hợp với mục tiêu đã dự kiến (chi phí đầu tư cở bản liên quan) Quan nhiệm đầy đủ về chi phí đầu tư phù hợp với các giai đoạn của hạot động đầu tư: chuẩn bị, thực hiện đầu tư và khải thác sử dụng các dự án đầu tư (trong phạm vi đầu tư cơ bản). Ngoài nội dung vốn đầu tư xây dựng cơ bản được xác định theo các văn bản hiện hành, chi phí đầu tư trực tiếp còn cần phải kể tới một số nội dung, đó la: - Chi phí cho các nguồn vốn trong quá trình toạ ra tài sản đàu tư. Chi phí này phụ thuộc vào nguồn vốn và thời gian sử dụng vốn. - Chi phí cho việc sử dụng đất xây dựng là các chi phí thuê hoặc mua đất xây dựng cũng nhưu các khoản thu chi khác có liên quan đến đất đai ngoài các khoản chi đã quy định trong nội dung kiến thiết cơ bản khác trước đây. Ngoài ra còn có thể có các chi phí khác có liên quan tới quá trình thực hiện đầu tư như chi phí cho việc chuyển giao công nghệ, tư vấn đầu tư (nghiên cứu kiểm tra). Chuyờn đề tốt nghiệp 46
Trần Doón Hoàng Tựng Một phần đáng kể các chi phí đầu tư là các chi phí đầu tư liên quan trực tiếp, Chi phí này bao gồm các chi phí cho việc mua bán, xây dựng các tài sản cố định phục vụ trực tiếp hoặc gián tiến cho quá trình khai thác hoặc sử dụng đảm bảo cho khai thác sử dụng đầy đủ năng lực của đối tượng đầu tư liên quan trực tiếp bao gồm một số nội dung chính sau: - Chi phí khai thác vận hành đối tượng đầu tư để đạt đến năng lực thiết kế. - Chi phí cho cơ sở kỹ thuật hạ tầng có liên quan trực tiếp với việc khai thác sử dụng công trình (không nằm trong tổng dự toán) như điện, nước, đường xá, ngoài phạm vi hàng rào, các công trình bảo vệ môi trường, chi phí kho tàng, bến bãi, trung gia phục vụ cấp liệu hoặc tiêu thụ sản phẩn trong một số trường hợp: chi phí cho việc xây dựng các cơ sở khai thác, gia công chế biến nguyên liệu, nhiên liệu (trong trường hợp cần thiết). - Về nguyên tắc tính toán: loại chi phí kể trên cơ sự khác biệt rõ ràng. Các chi phí trực tiếp có thể xác định trực tiếp từ quy mô và những nhu cầu vật chất để tạo ra tài sản cố định theo thiết kế đối tượng đầu tư đó. Còn các chi phí liên quan trực tiếp có thể xác định theo nguyên tắc phân bổ hoặc những quy định tỷ lệ tuỳ thuộc vào quy mô, tính chất và yêu cầu của riêng của từng đối tưuợng cụ thể. Tuy nhiên, xác định đầy đủ và chính xác chi phí đầu tư cho một đối tượng là hết sức khó khăn vì khoản chi phí này phụ thuộc rất nhiều vào các điều kiện riêng biệt của đối tượng. Vì vậy chi xác định chỉ tiêu này không trảnh khỏi việc đưa ra những quy ước nhằm đơn giản hoá việc tính toán và đảm bảo mức sai lệch cho phép. Theo hướng này có thê phải đua ra các lại chỉ tiêu suất vốn đầu tư riêng biệt với những mức độ tin cậy khác nhau tương ứng với cá điều kiện quy ước nhằm hạn chế những tác động cá biệt của các Chuyờn đề tốt nghiệp 47
Trần Doón Hoàng Tựng đối tượng đầu tư cụ thể, chẳng hạn có thể tính toán các chỉ tiêu đầu tư toàn phần, suất đầu tư trực tiếp, suất chi phí thành phần. 2.3. Nâng cao tính thích dụng của phương pháp tính toán chỉ tiêu suất vốn đầu tư với việc áp dụng trong thực tế kế hoạch hoá và quản lý đầu tư xây dựng: Một trong những khó khăn cho việc áp dụng chỉ tiêu suất vốn đầu tư hiện hành trong công tác kế hoạch hoá và quản lý đầu tư là trong phương pháp xác định chỉ tiêu này chưa tính đến đầy đủ đặc điểm của hoạt động đầy đủ xây dựng so với các lĩnh vực khác đó là tính đơn chiếc và di động của sản phẩm đầu tư. Vì vậy không thể xác định chỉ tiêu chung cho từng loại đối tượng đầu tư và thống nhất chung cho cả quốc gia. Trong khi đó các phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư hiện hành chưa đưa ra thủ pháp thích hợp để đảm bảo tính hiện thực của chỉ tiêu được xác định. Thực tế, do sự đa dạng của các đối tượng đầu tư xây dựng nên không thể tính toán riêng suất vốn đầu tư cho tất cả các đối tượng và hơn nữa có nhiều đối tượng đầu tư chưa xác định các điều kiện thực hiện nên không thể có một chỉ tiêu chung và chính xác ngay cho cùng một loại đối tượng đầu tư. Điều đó đặt ra vấn đề cần phải có một phương pháp cho phép vận dụng một cách linh hoạt, thích ứng với mọi trường hợp trong mức độ chính xác cho phép. Giải quýêt vấn đề này chỉ có thể tiến hành trên cơ sở phân tích các yếu tố chi phí đầu tư của đối tượng thành các chi phí tương đối ổn định và các chi phí đó phụ thuộc và các đặc điểm cở cấu riêng biệt và điều kiện thực hiện đầu tư. Trên cơ sở đó xác định các hệ số thích hợp với các điều kiện riêng biệt của đối tượng đầu tư. Tuy nhiên như đã trình bày, tất cả các yếu tố chi phí để hình thành và khai thác sử dụng đối tượng đầu tư đều là các yếu tố biến động do nhiều Chuyờn đề tốt nghiệp 48
Trần Doón Hoàng Tựng nguyên nhân khác nhau vì vậy, tính ổn định tương đối của các chi phí này chỉ có ý nghĩa là được xây dựng trong điều kiện chuẩn (gốc) những điều kiện đó có thể là: - Kết cấu nhà xưởng, mức tiện ngh. - Loại thiết bị cong nghệ . - Điều kiện xây dựng (địa điểm, phương pháp xây dựng) tính ổn định tương đối của chi phí đầu tư cho một đối tưọng còn được thể hiện sự ổn định khối lượng vật chất, chất lượng của kết cấu, thiết bị của mỗi laọi đối tượng đầu tư cũng như các yếu tố về tổ chức khai thác vận hành của các đối tượng này sau khi đưa vào sử dụng. Những khác biệt giữa các đối tượng đầu tư cho một đối tượng còn được thể hiện ở sự ổn định khối lượng vật chất, chất lượng của kết cấu, thiết bị củ mỗi loại đối tượng đầu tư cũng như các yếu tố về tổ chức khai thác vận hành các đối tượng này sau khi đưa vào sử dụng. Những khác biệt giữa các đối tượng đầu tư cụ thể với các điều kiện chuẩn về khối lượng vật chất được phản ánh trong các chi phí biến đổi và được kể tới thông qua các hệ số điều chỉnh thích hợp. Các hệ số này có tính chất và mức độ khác nhau tuỳ thuộc vào nội dung và mức độ sai khác của các đối tượng áp dụng so với đối tượng “chuẩn”. Lẽ dĩ nhiên ảnh hưởng của các điều kiện thực hiện đầu tư đến chi phí đầu tư là rất phức tạp, vì vậy không thể có một phương pháp hay cách thức chung để xác định các hệ số đã chỉ ra. Tuỳ thuộc vào hình thức và cách thức tác động của các yếu tố điều kiện đến sự biến động chi phí đầu tư có thể có các phương pháp thích hợp xác định các hệ số đã chỉ ra. Một trong những vấn đề hết sức quan trọng đối với việc xác định suất vốn đầu tư là xử lý sự biến động giá cả. Mặc dù giá trị áp dụng của các chỉ tiêu suất vốn đầu tư chỉ trong từng thời giai đoạn nhất định nhưng trong điều Chuyờn đề tốt nghiệp 49
Trần Doón Hoàng Tựng kiện nền kinh tế kém ổn định, lạm phát thường xuyên thì vấn đề này sẽ hạn chế khả năng áp dụng các chỉ tiêu chên thực tế. Nhưng rõ ràng đây là tình trạng phổ biến và dường như có tính chất quy luật đối với nền kinh tế đang phát triển. Vì vậy việc đưa vào phương pháp xác định nội dung xử lý chỉ tiêu trong điều kiện biến động giá cả thường xuyên là cần thiết và điều đó sẽ làm tăng tính thích dụng của chỉ tiêu này trên thực tế. Giải quyết vấn đề chỉ ra có thể đơn giản hơn phần nào so với việc điều chỉnh những yếu tố bất định nói trên bởi sự biến động giá cả là yếu tố tác động trực tiếp đến chi phí đầu tư. Để đảm bảo phù hợp với mức giá cả thị trường khi tính toán suất vốn đầu tư có thể nhân với một hệ số điều chỉnh thích hợp. Hệ số này về nguyên tắc chung có thể xác định từ chỉ số giá và cơ cấu tiêu hao các nguồn lợi cho đối tượng đầu tư áp dụng. 2.4. Xác định hiệu quả của dự án trong xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư: Các phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư hiện hành như đã nói trước đây, được xây dựng xuất phát từ quan điểm tách rời quán trình hình thành tài sản cố định với quá trình khai thác sử dụng tài sản đó. Điều đó có nguồn gốc sâu xa từ sự tách biệt giữ chủ vốn và chủ đàu tư, giữa quá tình cấp vốn và quá tình thu hồivốn, giữa người chủ tài sản với người sử dụng tài sản. Hơn nữa tính toán chỉ tiêu suất vốn đầu tư thường dựa trên cơ sở thôếnt kê chi phí thực tế hoặc từ các thiết kế điển hình, nên các chỉ tiêu này nói đúng là các suất vốn xây dựng không thể coi là các suất vốn đầu tư về mặt nội dung lẫn ý nghĩa. Từ những điều nói trên, hoàn thiện phương pháp xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư phải được tiến hành theo những quan niệm mới về đầu tư (và ít ra trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh) là suất chi phí cần thiết để đảm bảo có khả năng sinh lời từ vốn bổ ra. Riêng trong đầu tư cơ bản là suất chi phí để Chuyờn đề tốt nghiệp 50
Trần Doón Hoàng Tựng tạo ra tài sản cố định dảm bảo khả năng sinh lời từ việc khai thác sử dụng các tài sản cố định đó. Rõ ràng với cách quan niệm này, đầu tư là một hoạt động bỏ vốn để thu lời, là quá trình thống nhất giữa xây dựng và khai thác , giữa bỏ vốn và thu hồi vốn, giữa chủ tài sản với người sử dụng tài sản. Từ quan niệm trên cũng đặt ra sự cần thiết tìm kiếm những giải pháp thực hiện đầu tư để có thể đạt đựoc mục đích đầu tư (thu lời). Kết quả cuối cùng của việc lựa chọn các giải pháp như vậy là một suất chi phí nào đó thoả mãn yêu cầu đã chỉ ra, tức là với mức chi phí ấy đảm bảo khả năng thu lời trong điều kiện bình thường. Nói một cách giản đơn toàn bộ các chi phí co việc hình thành tái sản cố định là một trong những yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh. Lợi ích từ hoạt động đầu tư được quyết định từ hai yếu tố: chi phí đầu vào 9trong đó có dầu tư cơ bản) và các yếu tố đầu ra (khả năng thu nhập). Khả năng thu nhập từ một đối tượng đầu tư phụ thuộc vào khối lượng giá cả của sản phẩm (dịch vụ) do đối tưuợng đó tạo ra, trong điều kiện sử dụng tối đa năng lực của đối tượng đầu tư (giớihạn của các điều kiện kỹ thuật công nghệ và tổ chức sản xuất kinh doanh) thì khả năng thu nhập sẽ phụ thuộc vào mức giá cr của sản xuất hoặc dịch vụ do đối tượng đó cung ứng. Cuối cùng, mức giá cả này là do những điều kiện của thị trường đầu tư đem lại chỉ có thể được khi khả năng thu lợi vượt các chi phí cho việc tạo ra sản phẩm. (dịch vụ ) mà nó cung cấp. Vấn đề là ở chỗ trong nhữn điều kiện nhất định của thị trường thì đối tượng đầu tư chỉ sinh lời trongnhững giưói hạn đầu tư vào nào đó. Sự phân tích trên cho thấy, chỉ tiêu suất vốn đầu tư với tư cách là một yếu tố đầu vào trên quan điểm hiệu quả phải ở một giới hạn nhất định. Giới hạn đó được quyết định từ giá tiêu thụ sản phẩm (dịch vụ) và các chi phí sản xuất thường xuyên. Như vậy hoàn thiện phương pháp xác định suất vốn đầu tư chính là nghiên cứu một phương pháp tính toán giới hạn cho phép của chỉ tiêu này để báo hiệu quả của việc thực hiện một phương án đầu tư. Theo hướng này, Chuyờn đề tốt nghiệp 51
Trần Doón Hoàng Tựng suất vốn đầu tư không thể xác định từ mức chi phí thực tế hoặc tính toán từ thiết kế điển hình mà được xác định bắt đầu từ những điều kiện đảm bảo hiệu quả đầu tư . Những phương pháp này rõ ràng sẽ đảm bảo được sự thống nhất giữa suất đầu tư với hiệu quả đầu tư tức là với mức chi phí đầu tư này phương án đầu tư sẽ đem lại hiệu quả mong muốn trong điều kiện khai tách sử dụng bình thường. Do thời gian và phạm vi của bài chuyên đề là có hạn nên ở đây em chỉ cố gắn hoán thiện phần hiệu quả của dự án trong xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư. Vì đây là một yếu tố quan trọng và rất khó trong việc xác định để tính toán chỉ tiêu suất vốn đầu tư. III. Hoàn thiện việc xác định hiệu quả của dự án trong tính toán chỉ tiêu suất vốn đầu tư. 3.1. Xác định thời gian tồn tại của dự án. Thời hạn này được xác định trên cơ sở cân bằng giá tiêu thụ sản phẩm và chi phí sản xuất. Trên giá độ đó đã làm đưn giả đi rất nhiều quan niệm về thời hạn tồn tại của dự án.Về mặt vật chất, thời hạn tồn tại của dự án tuỳ thuộc độ bền cơ lý của tài sản cố định tức là mức độ hao mòn hữu hình của tài srn cố định. Dự án sẽ chấm dứt hoạt động khi các tài sản này không có khả năng hoạt động do hoa mòn hữu hình. Tuy nhiên dự án có thể ngừng vận hành trước thời hạn tồn tại vật chất vì những nguyên nhan khác nhau. Trên thực tế người ta có thể duy trì hoạt động của dứan trong trường hợp đã hết tuổi thọ vật chất bằng những đầu tư bổ xung (thay thế, sửa chữa lớn ). Như vậy vấn đề xác định thời gian tồn tại của dứan ỏ đây là xác định thời hạn hợp lý về ích lợi xã hội tức là thời hạn hoạt động của dự án đem lại những lợi ích nhất định. Với ý nghĩa này thì tuổi thọ của dự án phải được xác định từ điều kiện đảm bảo hiệu quả của dự án. Chuyờn đề tốt nghiệp 52
Trần Doón Hoàng Tựng Vấn đề là một dự án hoạt động như thế nào được xem là có hiệu quả nói cách khác tiêu chuẩn để xem xét hiệu quả là tại thời điểm đó nó đang tạo ra một lợi ích nào đó. Lợi ích có thể xét từ 2 mặt; lợi ích xã hội và lợi ích tài chính. Đây là hai phạm trù khác nhau và không phải luôn luôn đạt được đồng thời tự sự hoạt động của một dự án. đôi khi một dự án có thể mang lai những lợi ích xã hội nào đó nhưgn xét về mặt tài chính thì nó hoàn toàn khong cho một lợi ích nào cả. Như vậy xác định thưòi hạn tồn tại chính thì nói hoàn toàn không cho một lợi ích nào cả. Như vậy xác định thời hạn tồn tại của dự án nên xét lợi ích về mặt nào? Có thể nó xác định thời hạn tồn tại của dự án phải căn cứ từ hiệu quả biểu hiện trên cả hai mặt xã hội và tài chính vì cả hai mặt đó đều là cần thiết và có quan hệ mật thiết với nhau. Rõ ràng rằng không một chính sách đầu tư nào chỉ nhằm vào các lợi ích tài chính và ngược lai, không một mục đích kinh tế hay xã hội nào không tính tới các yếu tố tài chính (ít ra cũng cần phải đạt được bằng khoản chi tài chính nhỏ nhất). Trên thực tế, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lợi ích tài chính thường gắn liền với các lợiích xã hội). Từ quan niệm trên, thời hạn tồn tại của dự án có thể được tính như sau: T L t i 1 H V T(VCD VLD ) Trong đó: Lt: lợi ích hàng năm trong quá trình vận hạnh dự án T: Thời hạn tồn tại dự án VCD: Vốn cố định (tổng chi phí đâu tư cơn bản). VLD: Vốn lưu động bình quân HV: Tỷ suất lợi nhuận vốn kinh doanh bình quân dự án. Chuyờn đề tốt nghiệp 53
Trần Doón Hoàng Tựng 3.2. Xác định thơi gian hoàn thành dự án (công trình) Hoạt động đầu tư phát triển có đặc điểm là thời gian tiến hành một công cuộc đầu tư cho đến khi các thành của của nó phát huy tác dụng thường đòi hỏi nhiều năm tháng với nhiều biến động xảy ra. Vì vậy việc xác định thời gian hoàn thành dự án một cách chính xác là vô cùng quan trọng. Việc tính toán sai thưòi gian hoàn thành dự án có thể làm cho dự án đạt hiệu quả kém hơn so với dự tính, so vớithực tế mà dự án có thể đem lại, hoặc có thể dự án sẽ không được đưa vào hoạt động vì đến lục đưa vào hoạt động dự án không còn đem lại hiệu quả v.v Có thể xem xét ví dụ với một công trình xây dựng nhà ở. Nừu công trình hoàn thành đúng với dự kiến thì mức lợi nhuận thu được sẽ là 8tr/m 2. Nhưng như chúng ta đều biết, giá cả nhà đất có mức độ thay đổi giá cả rất nhanh. Có thể chỉ cần sau đó 2 tháng nếu lúc đó ta mới hoàn thành xong công trình thì lúc náy giá của 1m2 có thể sẽ chỉ còn là 6 tr. Điều này làm hco hiệu quả của dự án bị giảm đi rõ rệt từ 8 triệu giảm còn 6 triệu trên 1m2. Như vậy, có thể nói việc xác định thời gian của dự án hoàn thành và bắt đầu đi vào hoạt đọng là vô cùng cần thếit. Nó ảnh hưởng lớn đến lợi ích mà dự án đem lại cho nhà đầu tư, cho ã hội. Để có thể định lượng được thời gian hoàn thành dự án, ta có thể chuyển sang xác đinh giá dự kiến của sản phẩm tại thời điểm mà dự án được đưa vào hoạt động là bao nhiêu.Để tính giá dự kiến, ta xác định tỉ lệ lãi suất dự kiến hàng năm của dự án : Khi đó ta có: n Gi = G0 (1 + r) Trong đó: Gi: giá sản phẩm tại năm i (năm dự án đi vào hoạt đọng) R: Tỉ lệ lãi suất dự kiến hàng năm Go: Giá sản phẩm tại năm dự án bắt đầu được xây dựng N: Thời gian hoàn thành dự án Chuyờn đề tốt nghiệp 54
Trần Doón Hoàng Tựng 3.3. Xác định mức độ công nghệ của dự án Mỗi một dự án, công trình đòi hỏi một mức độ công nghệlà khác nhau. Dù cho đều là cùng một lại dự án thì cũng sử dụng những công nghệ là khác nhau. Vì vậy việc đưa yếu tố công nghệ vào để tính suất vốn đầu tư là vô cùng cần thiết. Nhân tố này tác động rất lớn đến quá trình vận hành của dự án sau này. Tuỳ từng mức độ công nghệ mà dự án sẽ được vận hành theo những cáp độ khác nhau. Ví dụ cùng là xây dựng nhà cao tầng để bán, nhưng khi xây dựng nhà để bán cho dân nghèo, dân lao động thì công nghệ, thiết bị trong nhà sẽ phải thấp hơn, kém hơn so với công nghệ thiết bị khi xây nàh để bán cho tầng lớp giầu có, khi đó tất nhiên giá bán nhà cho người nghèo cũng sẽ ít hơn là giá bán cho người giàu. Về mặt định lượng, người ta có thể xác định mức độ công nghệ của từng công trình nhờ việc phân tích hiệu quả của công trình sẽ đem lại trong quá trình vận hành dự án. Nhưng do tính chất của yếu tố công nghệ là rất khóac định sao cho phù hợp với hiệu quả mà công trình sẽ đem lại rsau này, vì vậy việc tính toán yếu tố này là rất khó xác định sao cho phù hợp với hiệu quả mà công tnfh sẽ đem lại sau này, vì vậy việc tính toán yếu tố này là rất khó để đạt đến mức một mức chính xác có thể tin cậy được Vì vậy để xác định được mức độ công nghệ, đòi hỏi nhà đầu tư phải kết hợp nhiều biện pháp. xin ý kiến chuyên gia, xác định từ những dựa án đã hoàn thành có những yếu tố tương tự của dự án đang xây dựng. Sau đó xác định hệ số sử dụng công nghệ: K K = 1 K 0 K: hệ số sử dụng công nghệ K1: Mức độ công nghệ sử dụng Ko: mức độ công nghệ trung bình mà thị trường chấp nhận được Chuyờn đề tốt nghiệp 55
Trần Doón Hoàng Tựng 3.4. Xác định tỉ suất lợi nhuận vốn(tỉ suất doanh lợi): Tỷ suất doanh lợi này là một trong những yếu tố xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư nhằm gắn liều quá trình đầu tư xây dựng cơ bản với việc khai thác sử dụng các tài sản đầu tưu à cuối cùng là đảm bảo hiệu quả vốn đầu tư. Hơn nữa yếu tố này còn có tác dụng khuyến khíc hoặc hạn chế đầu tư. Mọi dự án đầu tư cần phải đảm bảo mức doanh lợi nào đó, ngoài lợi ích của bản thân chủ đầu tư còn là nguồn để chủ đầu tư thực hiện các nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước. Trước hết, đối với chủ đầu tư, do sự khác nhau về mục đích bỏ vốn vào bản lĩnh vực sản xuất kinh doanh của chủ đầu tư mà có những yêu cần riêng về mức doanh lợi ngay cả khi cùng sản xuất kinh doanh một loại sản phẩm. Với các dự án đầu tư của nhà nước, quan tâm trước hết phải là lợi ích quốc gia tức là đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội trong khi đảm bảo một mức doanh lợi cần thiết ở mức chung của toàn bộ nền kinh tế quốc dân.với chủ đầu tư là người đại diện cho tập thể, mục đích đầu tư là mục đích chung của tập thể phù hợp với lợi ích cao hơn hoặc ít nhất cũng phải đạt được ở mức của ngành chủ quan. Còn với các chủ đầu tư là tư nhân thì mục đích đầu tư trước hết phải nói tới lợi ích của nhà đầu tư tức là phải đạt được một tỷ suất doanh lợi mong mốn trong khi đảm boả hoạt động đầu tư không trái với mục tiêu chung của nhà nước. Nhưng đã nói trước đây, đưa yếu tố tỷ suất doanh lợi vào việc tính toán chỉ tiêu suất vốn đầu tư nhằm đảm bảo hiệu quả vốn đầu tư của các chủ đầu tư. Tỷ suất doanh lợi được xác định trên phương diện tài chính, biểu hiện khả năng sinh lời của một đồng vốn đầu tư trong một thời kỳ nào đó (trong tính toán thường lấy là 1 năm) của dự án đầu tư. Như vậy, việc xác định mức doanh lơi khi tính toán suất vốn đầu tư có thể xuất phát từ mức lãi suất của vốn của từng thời kỳ thích ứng với từng đối tượng đầu tư mức lãi suất vốn Chuyờn đề tốt nghiệp 56
Trần Doón Hoàng Tựng của từng thời kỳ thích ứng với từng đối tượng đầu tư cụ thể. Dưới dạng tổng quát trong điều kiện cơ chế thị trường tự do thì tỷ suất doanh lợi có thể áp dụng theo điều kiện sau: m r Trong đó r : lãi suất vốn bình quân của thời kỳ tồn tại dự án. Tuy nhiên, trên thực tế, hoạt động đầu tư tồn tại một thị trường hoàn chỉnh do nhiều nguyên nhân, do vậy, không tồn tại một tỷ suất doanh lợi vốn như nhau cho tất cả các ngành các lĩnh vực kinh tế xã hội mà sẽ có những mức cao thấp rất khác nhau ở các ngành, lĩnh vực khác nhau cho nên không thể căncứ vào mức doanh lợi vốn chung cho toàn bộ nền kinh tế quốc dân để xác định suất đầutư cho đối tượng đầu tư riêng biệt mà đòi hỏi có sự phan định cho từng ngành, từng lĩnh vực. Về phương diện lợi ích tài chính, mỗi ngành, mỗi lĩnh vực rất khác nhau. Vì vậy, nếu không đặt ra cs mục tiêu về tỷ suất doanh lợi riêng cho từng ngành, từng lĩnh vực sẽ khó có thể thực hiện đầu tư ở các lĩnh vực các ngành mà ở đó khả năng sinh lời của đồng vốn rấ khó khăn (cơ sỏ hạ tầng, thủy lợi) Các ngành, các linhx vực này trên thực tế không phải là đối tượng đầu tư của các chủ đầu tư tập thể hoặc cá nhân mà chủ yếu dành cho các khoản đầu tư của nhà nước. Từ sự phân tích đã trình bày ở trên cho thấy đối với mỗi dự án đầutư, tỷ suất doanh lợi để xác định vốn đầu tư có thể tính toán từ công thức tổng quát sau. m = m1 + m2 Trong đó: m1: Tỷ suất doanh lợi tối thiểu theo yêu cầu của người (ngành) đầu tư m2: Tỷ suất doanh lợi tối thiểu để thực hiện các nghĩa vụ tài chính khác. Chuyờn đề tốt nghiệp 57
Trần Doón Hoàng Tựng 3.5 Phương pháp kiến nghị để xác định chỉ tiêu súât vốn đầu tư: Với các mối liên hệ đã phân tích ở trên thì suất vốn đầu tư có thể được xác định như sau: n Vi  t t 1 (1 r) S = Nx(1 m) S: Suất vốn đầu tư. Vi: Số vốn đầu tư cho công trình năm i m: Tỉ suất doanh lợi t=năm i - năm bắt đầu dự án(đơn vị là năm) N :công suất hoặc năng lực phục vụ của công trình theo thiết kế IV. áp dụng phương pháp được hoàn thiện xác định suất vốn đầu tư xây dựng khu chung cư, nhà cao tầng: 4.1. Lựa chọn dự án: Với chính sách phát triển kinh tế đúng đắn của Đảng và Nhà nước. Hiện nay, tốc độ phát triển của xã hội ngày một nhanh, vì vậy tốc độ đô thị hoá cũng cần phải tăng nhanh để có thể đáp ứng nhu cầu của sự phát triển trong xã hội. đặc biệt là việc xây dựng hệ thống khu chung các cư, nhà cao tầng là một vấn đề hết sức cấp thiết, đặc biệt ở các vùng đô thị lớn như: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Hải phòng vv. Với vai trò vô cùng quan trọng như vậy, việc xây dựng khu chung cư đã và đang được Nhà nước đặc biệt quan tâm. việc xây dựng các khu chung cư mới sẽ là yếu tố làm giảm sức ép về vấn đề hạ tầng kỹ thuật vì dân số ngày một tăng, tốc độ đô thị hoá ngày một lớn. Chuyờn đề tốt nghiệp 58
Trần Doón Hoàng Tựng Như vậy, với những gì đã phân tích ở trên, chuyên đề xin lựa chọn để tính toán xuất vốn đầu tư cho một công trình xây dựng nhà ở: xây dựng nhà ở – 25 phố Lạc trung – Hai bà Trưng – Hà nội. 4.2 .Quá trình phân tích, tính toán xuất vốn đầu tư. 4.2.1 Nguồn số liệu. Số liệu tính toán xuất vốn đầu tư được lấy ra từ những tài liệu quyết toán vốn đầu tư, dự toán, các chỉ tiêu khái toán đã được thẩm định, theo một số thông tư, Nghị định mới nhất của Bộ xây dựng, đảm bảo tính hợp lý và hợp pháp: Chương II Nghị định số 16/2005/NĐ - CPngày07 tháng 02 năm 2005 của Chính phủ về việc lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình, mục 1- chương II – Nghị định16/2005/NĐ - CPvà việc thiết kế, dự toán xây dựng công trình, thông tư số 04/2005/TT- BXD ngày 1 – 4 – 2005 của bộ xây dựng về việc hướng dẫn lập và quản lý chi phí dự án đầu tư công trình v v và một số các TT, ND trong luật xây dựng xuất bản năm 2005. 4.2.2. Tổng kinh phí của công trình nhà ở 25 phố Lạc Trung - Hai Bà Trưng - Hà Nội. Tổng kinh phí dự án: 57.471.048.562. Làm tròn : 57.471.049.000 Măn mươi bảy tỷ bốn trăm bảy mươi mốt triệu không trăm bốn chín nghìn đồng. 4.2.3. Quy mô đầu tư: Nhà ở bao ngồm: - Khu nhà hai mươi tầng - Tầng 1 – 2: + 8 phòng/ 1 tâng + diện tích: 36m2/ 1 phòng - Tần 3 – 20: + 6 phòng/ 1 tâng + diện tích: 42m2/ 1 phòng Chuyờn đề tốt nghiệp 59
Trần Doón Hoàng Tựng 4.2.4. Phân tích, tính toán chỉ tiêu suất vốn đầu tư. 4.2.4.1. Sử dụng phương pháp hiện nay đang dùng: Tính theo công thức xác định suất vốn đầu tư. V S = N S: xuất vốn đầu tư. V: tổng số vốn đầu tư cho công trình N: số m2 sàn công trình. Từ bảng 1 phần phụ lục ta có: V=57.471.049.000 (VNĐ) Từ bảng 2 phần phụ lục: V 57.471.049.000 S = = = 11.242.380,477 N 5112  Suất vốn đầu tư bằng: 11.242.380,477 VNĐ/m2 4.2.4.2. Sử dụng phương pháp kiến nghị: Tính toán theo công thức kiến nghị. n Vi  t t 1 (1 r) S = Nx(1 m) S: Suất vốn đầu tư. Vi: Số vốn đầu tư cho công trình năm i m: Tỉ suất doanh lợi t=năm i - năm bắt đầu dự án(đơn vị là năm) N :công suất hoặc năng lực phục vụ của công trình theo thiết kế Chuyờn đề tốt nghiệp 60
Trần Doón Hoàng Tựng n Vi  t t 1 (1 r) Xác định Nx(1 m) + Thời gian xây dựng công trình là: 3(năm) +Số vốn xây dựng công trình hàng năm là: Năm 1: 25.000.000.000(đồng) Năm 2:20.000.000.000(đồng) Năm 2:12.471.049.000(đồng) + Tỷ lệ lãi suất dự kiến năm là(tính theo lãi suất ngân hàng): 2% n Vi 25.000.000.000 20.000.000.000 12.471.049.000  t 2 3 t 1 (1 r) 1 0,02 (1 0,02) (1 0,02) = 55.484.927.554 - Xác định tỷ suất doanh lợi: (m) m = m0 + mt m0: Tỷ suất doanh lợi tối thiểu của dự án (lấy giá trị là 15%) mt: Tỷ suất doanh lợi để thực hiện nghĩa vụ tài chính khác (bằng 45% m0)  ta có: m = m0 + mt = 15% + 0,45 * 15% = 0,2175 = 21,75 (%)  Suất vốn đầu tư: n Vi  t t 1 (1 r) 55.484.927.554 S = = = 8.512.830 (VNĐ/m2) Nx(1 m) 5112 x(1 0,2175) => Suất vốn đầu tư là: 8.512.830 (VNĐ/m2) 4.5. kết luận Kết quả tính toán theo hai phương pháp cho thấy: Suất vốn đầu tư tính theo phương pháp kiến nghị cùng với những điều kiện tính toán kèm theo Chuyờn đề tốt nghiệp 61
Trần Doón Hoàng Tựng cho giá trị xuất vốn đầu tư nhỏ hơn so với tính toán theo phương pháp hiện nay thực tế hiện nay đang sử dụng. Mặc dù qua ví dụ tính toán cho thấy tính toán theo phương pháp kiến nghị cho ta suất vốn đầu tư thấp hơn song điều này phụ thuộc vào những điều kiện tính toán đã đưa ra. Chuyờn đề tốt nghiệp 62
Trần Doón Hoàng Tựng Kết luận Chỉ tiêu suất vốn đầu tư là một chỉ tiêu quan trọng trong qua trình quản lý đầu tư, là công cụ để hoạch định, đánh giá các dự án đầu tư. Vì vậy việc nghiên cứu và xác định chỉ tiêu suất vốn đầu tư là hết sức cần thiết. Khi quan tâm đến chỉ tiêu suất vốn đầu tư cần phải chú ý đến vấn đề xác định hiệu quả của dự án, nó phụ thuộc vào các yếu tố sau: - Giá tiêu thụ sản phẩm hiện tại và xu hướng trong tương lai. - Các phương án công nghệ, kỹ thuật. - Thời hạn tồn tại của dự án. - Thời gian dự án có thể đưa vào hoạt động. - Tỉ suất doanh lợi của dự án. Việc nghiên cứu để đưa ra những điều kiện tính toán một cách hợp lý là công việc rất phức tạp, đòi hỏi những nghiên cứu sâu sắc về loại hình dự án, về thị trường, về những biến động trong tương lai và sẽ là điều kiện quyết định đối với kết quả tính toán. Kết quả tính toán suất vốn đầu tư theo phương pháp kiến nghị ở trên khi đó có thể lớn hơn, hoặc nhỏ hơn kết quả tính toán so với phương pháp hiện hành. Song, từ kết quả tính toán cũng không thể kết luận rằng tính theo phương pháp nào sẽ tiết kiệm hay lãng phí vốn đầu tư hơn so với phương pháp nào , mà ở đây cần nhìn nhận suất vốn đầu tư theo phương pháp kiến nghị ở trên là có tính toán đến các yếu tố như: công nghệ, thời gian hoàn thành và thời gian tồn tại dự án , tỉ suất doanh lợi thu được. Chuyờn đề tốt nghiệp 63
Trần Doón Hoàng Tựng Tài liệu tham khảo 1. TSKH. Nguyễn Văn Chọn- Kinh tế đầu tư xây dựng. 2. TSKH. Nguyễn Văn Chọn- Kinh tế quản trị kinh doanh xây dựng. 3. TS. Đinh Đăng Quang- Marketing của doanh nghiệp xây dựng. 4. Patricia M Hillerbrandt- Lý thuyết kinh tế và công nghiệp xây dựng. 5. Donald S Barrie- Quản lý công nghiệp xây dựng. 6. TS. Trần Hồng Mai- Luận án Tiến sĩ kinh tế “Nghiên cứu một số giải pháp nâng cao chất lượng quản lý giá xây dựng trong điều kiện nền kinh tế thị trường ở Việt Nam”. 7. Luật Xây dựng( Luật số 16/2003/QH11) đã được Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá XI, kỳ họp thứ 4 thông qua ngày 26 tháng 11 năm 2003. 8. Nghị định số: 16/2005/NĐ-CP ngày 07 tháng 02 năm 2005 của Chính phủ về quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình. 9. Thông tư số: 04/2005/TT-BXD ngày 01 tháng 04 năm 2005 của Bộ Xây dựng về việc hướng dẫn việc lập và quản lý chi phí dự án đầu tư xây dựng công trình. Chuyờn đề tốt nghiệp 64