Đề tài Hoàn thiện kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp

83 trang nguyendu 8300

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Đề tài Hoàn thiện kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

de_tai_hoan_thien_ke_toan_tien_luong_va_cac_khoan_trich_theo.doc

Nội dung text: Đề tài Hoàn thiện kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Lời nói đầu Lao động là hoạt động quan trọng nhất của con người để tạo ra của cải, vật chất và các giá trị tinh thần cho xã hội. Trong nền kinh tế thị trường, lao động có năng suất, chất lượng, hiệu quả là nhân tố góp phần quyết định sự phát triển của đất nước.Do vậy, việc sử dụng lao động hợp lý trong quá trình sản xuất kinh doanh chính là tiết kiệm lao động sống, góp phần hạ giá thàng sản phẩm, tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp và cải thiện đời sống cho nhân dân. Tiền lương là một sản phẩm xã hội được Nhà nước phân cho người lao động một cách có kế hoạch căn cứ vào kết quả lao động mà con người đã cống hiến cho xã hội. Hoạch toán tiền lương là một bộ phận công việc hết sức quan trọng và phức tạp trong hoạch toán chi phí kinh doanh.Nó không chỉ là cơ sở để xác định giá thành sản phẩm mà còn là căn cứ để xác định các khoản phải nộp ngân sách, các tổ chức phúc lợi xã hội, đảm bảo tính đúng, tính đủ tiền lương cho người lao động và công bằng quyền lợi cho họ. Tuy nhiên trong điều kiện kinh tế hiện nay, tuỳ theo đặc điểm của mỗi doanh nghiệp mà thực hiện hoạch toán tiền lương sao cho chính xác, khoa học, đảm bảo lợi ích cho doanh nghiệp và người lao động đồng thời phải đảm bảo công tác kế toán thanh tra, kế toán kiểm tra được dễ dàng, thuận tiện. Chính vì hoạch toán tiền lương có vai trò đặc biệt quan trọng đối với mội con người cũng như toàn xã hội nên em xin chọn đề tài: "Hoàn thiện kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp" để nghiên cứu trong kỳ thực tập này. Nội dung chuyên đề gồm 3 phần: Phần I: Các vấn đề chung về kế toán tiền lương và cá khoản trích theo lương. Phần II: Thực trạng kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp. Phần III: Các đề xuất và kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp. 1
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Phần I Các vấn đề chung về kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương I,Bản chất, nội dung kinh tế của kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương. 1. Bản chất tiền lương và các khoản trích theo lương. 1.1 Bản chất tiền lương. Theo khái niệm tổng quát nhất thì "Tiền lương là biểu hiện bằng tiền của hao phí lao động sống cần thiết mà doanh nghiệp trả cho người lao động theo thời gian,khối lượng công việc và chất lượng lao động mà người lao động đã cống hiến cho doanh nghiệp" Trong cơ chế kế hoạch hoá tập trung,tiền lương được biểu hiện một cách thống nhất như sau: "Về thực chất,tiền lương dưới chế độ xã hội chủ nghĩa là một phần thu nhập quốc dân biểu hiện dưới hình thức tiền tệ, được Nhà nước phân phối kế hoạch cho công nhân viên chức, phù hợp với số lượng, chất lượng lao động của mỗi người đã cống hiến.Tiền lương phản ánh việc chi trả cho công nhân viên chức dựa trên nguyên tắc phân phối lao động nhằm tái sản xuất sức lao động". Chuyển sang nền kinh tế thị trường, sự thay đổi cơ chế quản lý kinh tế đã bộc lộ những hạn chế, thiếu sót trong nhận thức về vai trò của yếu tố sức lao động và bản chất kinh tế của tiền lương.Cơ chế thị trường buộc chúng ta phải có những thay đổi lớn trong nhận thức về tiền lương "Tiền lương phải được hiểu bằng tiền của giá trị sức lao động là giá trị của yếu tố lao động mà người sử dụng (Nhà nước, chủ doanh nghiệp) phải trả cho người cung ứng lao động, tuân theo nguyên tắc cung cầu,giá cả của thị trường theo pháp luật hiện hành của Nhà nước". Như vậy, tiền lương là số tiền mà người sử dụng lao động phải trả cho người lao động trên cơ sở số lượng, chất lượng của sức lao động mà họ bỏ 2
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán ra.Hiểu rõ bản chất của tiền lương là cơ sở để nhà nước hoạch định các chính sách tiền lương thích hợp,giúp doanh nghiệp có sự lựa chọn phương thức lương thích hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của mình. ở các nước mới chuyển sang kinh tế thị trường như nước ta hiện nay thì khái niệm tiền lương thường được gắn với chế độ tuyển dụng suốt đời hoặc một thoả thuận hợp đồng sử dụng lao động dài hạn,ổn định.Nhìn chung, khái niệm tiền lương có tính chất phổ quát hơn và cùng với nó là một loạt các khái niệm khác như: Tiền lương danh nghĩa, tiền lương thực tế và tiền lương tối thiểu. + Tiền lương danh nghĩa:là khái niệm chỉ số lượng tiền tệ mà người sử dụng lao động trả cho người lao động căn cứ vào hợp đồng thoả thuận giữa hai bên trong việc thuê lao động. Trên thực tế, mọi mức lương trả cho người lao động đều là tiền lương danh nghĩa.Song, nó chưa cho ta nhận thức đầy đủ về mức trả công thực tế cho người lao động. + Tiền lương thực tế: là số lượng tư liệu sinh hoạt và dịch vụ mà người lao động có thể mua được bằng lương của mình sau khi đã nộp các khoản thuế theo quy định của Nhà nước.Chỉ số tiền lương thực tế tỷ lệ nghịch với chỉ số giá cả và tỷ lệ thuận với chỉ số tiền lương danh nghĩa tại thời điểm xác định. + Tiền lương tối thiểu:là "cái ngưỡng" cuối cùng để từ đó xây dựng các mức lương khác tạo thành hệ thống tiền lương của một ngành nào đó hoặc hệ thống tiền lương chung thống nhất của một nước,là căn cứ để hoạch định chính sách tiền lương.Nó được coi là yếu tố hết sức quan trọng của chính sách tiền lương.Trên thực tế người lao động luôn quan tâm đến tiền lương thực tế hơn là đồng lương danh nghĩa, nghĩa là lúc nào đồng lương danh nghĩa cũng phải tăng nhanh hơn tốc độ tăng chỉ số giá cả nhưng không phải lúc nào đồng lương thực tế cũng được như mong muốn mà nó còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. 3
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Trong đời sống kinh tế hiện nay thì tiền lương có ý nghĩa vô cùng to lớn, bởi đó là nguồn thu nhập chủ yếu của người lao động,nó đảm bảo cho cuộc sống của mỗi các nhân, nó quy định mức sống,sự tồn tại và phát triển của mỗi con người trong xã hội.Còn đối với doanh nghiệp có thể sử dụng tiền lương làm đòn bẩy kinh tế để khuyến khích tinh thần tích cực lao động, là nhân tố thúc đẩy để tăng năng suất lao động. 1.2 Các khoản trích theo lương. Theo quy định hiện hành,bên cạnh chế độ tiền lương, tiền thưởng được hưởng trong quá trình lao động sản xuất kinh doanh, người loa động còn được hưởng các khoản thuộc các quỹ: Bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), kinh phí công đoàn (KPCĐ).Các khoản này cũng chỉ là bộ phận cấu thành chi phí nhân công ở doanh nghiệp ,được hình thành từ hai nguồn: một phần do người lao động đóng góp, phần còn lại được tính vào chi phí kinh doanh của doanh nghiệp. * Quỹ BHXH:Là khoản tiền đóng góp của người sử dụng lao động và người lao động cho tổ chức xã hội,dùng để trợ cấp cho họ trong các trường hợp mất khả năng lao động, ốm đau, thai sản, hưu trí Theo chế độ hiện hành (Nghị định 12/CP ngày 25/01/1995) quỹ BHXH được hình thành bằng cách tính theo tỷ lệ 20% trên tổng quỹ lương của doanh nghiệp.Người sử dụng lao động phải nộp 15% trên tổng quỹ lương và tình vào chi phí sản xuất - kinh doanh, còn 5% trên tổng quỹ lương thì do người lao động trực tiếp đóng góp (trừ vào thu nhập của họ). *Quỹ BHYT: Là khoản đóng góp của người loa động và người sử dụng lao động cho cơ quan bảo hiểm y tế theo tỷ lệ quy định.Quỹ được sử dụng để trợ cấp cho những người có tham gia đóng góp quỹ trong các hoạt động khám, chữa bệnh. Theo chế độ hiện hành, các doanh nghiệp phải thực hiện trích quỹ BHYT bằng 3% tổng quỹ lương, trong đó doanh nghiệp phải chịu 2% tính vào chi phí sản xuất - kinh doanh còn người lao động trực tiếp nộp 1% (trừ vào thu nhập của họ).Quỹ BHYT do cơ quan BHYT thống nhất quản lý và cấp cho người 4
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán loa động thông qua mạng lưới y tế.Vì vậy, khi trích BHYT, các doanh nghiệp phải nộp toàn bộ cho cơ quan BHYT. * KPCĐ: Là nguồn tài trợ cho hoạt động công đoàn ở các cấp.Theo chế độ tài chính hiện hành, KPCĐ được trích theo tỷ lệ 2% trên tổng số tiền lương phải trả cho người lao động và doanh nghiệp phải chịu toàn bộ (tính vào chi phí sản xuất kinh doanh). Khi trích KPCĐ thì một nửa doanh nghiệp phải nộp cho công đoàn cấp trên, một nửa được sử dụng để chi tiêu cho hoạt động công đoàn tại đơn vị. Các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ cùng với tiền lương phải trả cho công nhân viên hợp thành chi phí nhân công trong tổng chi phí sản xuất kinh doanh.Quản lý tính toán, trích lập và sử dụng các quỹ trên có ý nghĩa không chỉ với quá trình tính toán chi phí sản xuât kinh doanh mà còn với việc đảm bảo quyền lợi của người lao động trong doanh nghiệp. 2. ý nghĩa, nhiệm vụ của hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương. * ý nghĩa: Đối với chủ doanh nghiệp, tiền lương là một yếu tố của chi phí sản xuất, đối với người lao động, tiền lương là nguồn thu nhập chủ yếu.Mục đích của nhà sản xuất là lợi nhuận và mục đích của người lao động là tiền lương.Tiền lương nhận được thỏa đáng sẽ là động lực kích thích năng lực sáng tạo của người lao động.Từ đó sẽ tạo ra sự gắn kết giữa những người lao động với mục tiêu và lợi ích của doanh nghiệp, xoá bỏ sự ngăn cách giữa chủ lao động với người lao động, làm cho người lao động có trách nhiệm hơn, tự giác hơn trong công việc của mình. Tổ chức hoạch toán lao động tiền lương giúp cho công tác quản lý của doanh nghiệp đi vào nề nếp, thúc đẩy người lao động chấp hành tốt kỷ luật lao động làm tăng năng suất lao động và hiệu suất công tác.Đồng thời cũng tạo cơ sở cho việc phân bổ chi phí nhân công vào giá thành sản xuất được chính xác. * Nhiệm vụ của hoạch toán tiền lương: 5
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán - Tổ chức ghi chép, phản ánh, tổng hợp số liệu về số lượng lao động, kết quả lao động, tính lương và trích các khoản theo lương, phân bổ chi phí nhân công theo đúng đối tượng sử dụng. - Hướng dẫn, kiểm tra các nhân viên hoạch toán ở các phân xưởng, bộ phận sản xuất kinh doanh, các phòng ban thực hiện đầy đủ các chứng từ ghi chép ban đầu về lao động, tiền lương, mở sổ cần thiết và hoạch toán nghiệp vụ lao động, tiền lương đúng chế độ, đúng phương pháp. - Theo dõi tình hình thanh toán tiền lương, tiền thưởng, các khoản phụ cấp, trợ cấp cho người lao động. - Lập các báo cáo về lao động, tiền lương phục vụ cho công tác quản lý Nhà nước và quản lý doanh nghiệp. II.Quỹ tiền lương và các hình thức trả lương. 1.Quỹ tiền lương của doanh nghiệp. Quỹ tiền lương của doanh nghiệp là toàn bộ tiền lương của doanh nghiệp trả cho tất cả các loại lao động thuộc doanh nghiệp quản lý và sử dụng.Thành phần quỹ lương bao gồm: + Tiền lương trả cho người lao động trong thời gian thực tế làm việc (theo thời gian, theo sản phẩm) + Tiền lương trả cho người lao động trong thời gian ngừng việc theo kế hoạch của doanh nghiệp. + Tiền lương trả cho người lao động trong thời gian nghỉ phép hoặc đi học + Các loại tiền thưởng trong sản xuất . + Các khoản phụ cấp thường xuyên (phụ cấp khu vực, phụ cấp trách nhiệm, phụ cấp học nghề, phụ cấp thâm niên, phụ cấp làm đêm, thêm giờ) Việc phân chia quỹ lương như trên có ý nghĩa nhất định trong công tác hoạch toán tiền lương.Người lao động có quyền hưởng theo năng suất lao động, chất lượng lao động và kết quả công việc.Người lao động làm gì, chức 6
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán vụ gì thì hưởng lương theo công việc đó, chức vụ đó thông qua hợp đồng lao động, thoả ước lao động tập thể và theo quy định của nhà nước. Trong quan hệ với quá trình sản xuất - kinh doanh, kế toán phân loại quỹ lương của doanh nghiệp như sau: + Lương chính:Là tiền lương trả cho người lao động trong thời gian làm nhiệm vụ chính đã quy định cho họ, bao gồm:Tiền lương cấp bậc, các khoản phụ cấp thường xuyên và tiền thưởng trong sản xuất. + Lương phụ:Là tiền lương phải trả cho người lao động trong thời gian không làm nhiệm vụ chính nhưng vẫn được hưởng lương theo chế độ quy định như tiền lương trả cho người lao động trong thời gian nghỉ phép, thời gian đi làm nghĩa vụ xã hội, hội họp, đi học, tiền lương trả cho người lao động trong thời gian ngừng sản xuất. Phân chia quỹ lương thành lương chính và lương phụ có ý nghĩa nhất định trong công tác hoạch toán, phân bổ tiền lương theo đúng đối tượng và trong công tác phân tích tình hình sử dụng quỹ lương ở các doanh nghiệp. 2. Các hình thức trả lương. 2.1 Lương thời gian: Là lương trả cho người lao động theo thời gian làm việc thực tế cùng với công việc và trình độ thành thạo của người lao động.Mỗi ngành thường quy định các thang lương cụ thể cho các công việc khác nhau.Trong doanh nghiệp sản xuất công nghiệp thường có các thang lương như thang lương của công nhân cơ khí, thang lương lái xe, thang lương nhân viên đánh máy Trong từng thang lương lại chia thành các bậc lương căn cứ vào trình độ thành thạo kỹ thuật, ngiệp vụ hoặc chuyên môn của người lao động.Mỗi bậc lương ứng với mức tiền lương nhất định. - Lương tháng: Được quy định sẵn đối với từng bậc lương trong các thang lương.Lương tháng thường được áp dụng để trả lương cho nhân viên làm công tác quản lý kinh tế, quản lý hành chính và nhân viên các ngành hoạt dộng không có tính chất sản xuất. 7
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Mức lương = Lương cơ bản + Các khoản phụ cấp (nếu có) - Lương tuần: Là tiền lương trả cho một tuần làm việc trên cơ sở hợp đồng đã ký. Tiền lương tháng x 12 tháng Tiền lương tuần = 52 tuần - Lương ngày: Là tiền lương trả cho người lao động theo mức lương ngày và số ngày làm việc thực tế trong tháng.Lương ngày thường được áp dụng để trả lương cho lao động trực tiếp hưởng lương thời gian, tính lương cho người lao động trong từng ngày học tập, làm nghĩa vụ khác và làm căn cứ để tính trợ cấp bảo hiểm xã hội.Hình thức này có ưu điểm là thể hiện được trình độ kỹ thuật và điều kiện của người lao động, nhược điểm là chưa gắn kết lương với sức lao động của từng người để động viên người công nhân tận dụng thời gian lao động nhằm nâng cao năng suất và hạ giá thành sản phẩm. Tiền lương phải trả = Mức lương ngày x Số ngày làm việc thức tế trong tháng trong tháng Mức lương tháng x Hệ số các loại phụ cấp theo cấp bậc hoặc chức vụ (nếu có) Mức lương ngày = Số ngày làm việc trong tháng theo chế độ (22 ngày) - Tiền lương giờ:Là tiền lương trả cho một giờ làm việc, thường được áp dụng để trả lương cho lao động trực tiếp tròn thời gian làm việc không hưởng lương theo sản phẩm.Hình thức này có ưu điểm tận dụng được thời gian lao động nhưng nhược điểm là không gắn kết được tiền lương với kết quả lao động, hơn nữa việc theo dõi cũng hết sức phức tạp. Tiền lương ngày Tiền lương giờ = Số giờ làm việc theo quy định Tiền lương thời gian tính theo đơn giá tiền lương cố định còn được gọi là tiền lương thời gian giản đơn.Hình thức tiền lương này phù hợp với lao động 8
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán gián tiếp.Tuy nhiên, nó không phát huy được đầy đủ nguyên tắc phân phối theo lao động vì chưa chú ý đến kết quả và chất lượng công việc thực tế.Tiền lương thời gian đơn giản nếu kết hợp thêm tiền thưởng (vì đảm bảo ngày công, giờ công ) tạo nên dạng tiền lương có thưởng.Tiền lương theo thời gian có thưởng có tác dụng thúc đẩy người lao động tăng năng suất lao động, tiết kiệm vật tư và đảm bảo chất lượng sản phẩm.Hình thức này thường áp dụng cho các công nhân phụ làm việc ở nơi có mức độ cơ khí hoá,tự động hoá cao.Để tính lương thời gian phải trả cho công nhân viên phải theo dõi ghi chép được đầy đủ thời gian làm việc và phải có đơn giá tính tiền lương thời gian cụ thể. Ưu, nhược điểm của chế độ tiền lương theo thời gian: + Ưu diểm:Hình thức này đơn giản, dễ tính toán, phù hợp với công việc mà ở đó không có hoặc chưa có định mức lao động. + Nhược điểm: Hình thức tiền lương này mang tính bình quân, không gắn chặt tiền lương với kết quả lao động, không khuyến khích được công nhân viên tích cực trong lao động. 2.2 Hình thức tiền lương theo sản phẩm. Đây là hình thức phổ biến mà hiện nay các đơn vị áp dụng chủ yếu trong lĩnh vực sản xuất vật chất. Tiền lương công nhân sản xuất phụ thuộc vào đơn giá tiền lương của một đơn vị sản phẩm và số sản phẩm sản xuất ra.Hình thức này phù hợp với nguyên tắc phân phối theo lao động, khuyến khích người lao động hăng hái làm việc,góp phần tăng năng suất lao động. Tiền lương = Số lượng, khối lương x Đơn giá tiền lương sản phẩm sản phẩm công việc hoàn thành hay công việc Các hình thức trả lương theo sản phẩm bao gồm: - Tiền lương theo sản phẩm trực tiếp không hạn chế:Hình thức này dựa trên cơ sở đơn giá quy định,số lượng sản phẩm của người lao động càng nhiều thì sẽ được trả lương càng cao và ngược lại. Lương sản phẩm = Số lượng sản phẩm x Đơn giá trực tiếp hoàn thành lương 9
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Đây là hình thức trả lương phổ biến trong các doanh nghiệp vì có ưu điểm dễ tính, quán triệt nguyên tắcphân phối theo lao động.Tuy nhiên, hình thức này dễ nảy sinh khuynh hướng công nhân chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân mà không quan tâm đến lợi ích chung của tập thể. - Tiền lương theo sản phẩm gián tiếp:Thường được áp dụng để trả lương cho lao động gián tiếp ở các bộ phận sản xuất như lao động làm nhiệm vụ vận chuyển vật liệu,thành phẩm, bảo dưỡng máy móc thiết bị Tiền lương của = Mưc lương cấp bậc x Tỷ lệ hoàn thành định mức sản CNSX phụ của CNSX phụ lượng BQ của CNSX chính Ưu điểm của hình thức này là khuyến khích công nhân phụ quan tâm đến kết quả lao công của công nhân SX chính, từ đó nâng cao tinh thần trách nhiệm tuy nhiên lại không phản ánh chính xác kết quả lao động của công nhân phụ vì nó còn phụ thuộc vào kết quả lao động của công nhân chính. - Tiền lương theo sản phẩm có thưởng, có phạt:Theo hình thức này,ngoài lương tính theo sản phẩm trực tiếp người lao động còn được thưởng trong sản xuất như thưởng về chất lượng sản phẩm tốt, thưởng về tăng năng suất lao động, tiết kiệm vật tư Trong trường hợp làm ra sản phẩm hỏng, lãng phí vật tư trên định mức quy định hoặc không đảm bảo đảm ngày công thì có thể phải chịu tiền phạt trừ vào thu nhập của họ. - Hình thức tiền lương sản phẩm thưởng luỹ tiến:Ngoài tiền lương theo sản phẩm trực tiếp còn căn cứ vào mức độ hoàn thành vượt định mức lao động để tính thêm một phần tiền thưởng theo tỷ lệ luỹ tiến quy định.Tỷ lệ hoàn thành vượt định mức càng cao thì năng suất luỹ tiến tính thưởng càng nhiều. Trả lương theo hình thức này có tác dụng kích thích mạnh mẽ tinh thần lao động, khuyến khích tăng năng suất, góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ, kế hoạch đề ra của doanh nghiệp nhưng chỉ nên áp dụng ở những khâu quan trọng cần thiết để đẩy nhanh tốc độ sản xuất, đảm bảo cho sản xuất cân đối, đồng bộ hoặc thực hiện công việc có tính đột xuất như phải thực hiện gấp một 10
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán đơn đặt hàng nào đó.Việc tổ chưc squản lý tương đối phức tạp, nếu xác định biểu luỹ tiến không hợp lý sẽ làm tăng giá thành sản phẩm, giảm hiệu quả kinh tế của doanh nghiệp. - Hình thức khoán khối lượng hoặc khoán từng công việc:Hình thức này áp dụng cho những công việc đơn giản, có tính chất đột xuất như bốc dỡ nguyên vật liệu, thành phẩm, sửa chữa nhà của Trong trường hợp này, doanh nghiệp xác định mức tiền lương trả theo từng công việc mà người lao động phải hoàn thành. - Hình thức khoán quỹ lương:Hình thức này là dạng đặc bịêt của tiền lương sản phẩm hoặc sử dụng để trả lương cho những người làm việc tại các phòng ban của doanh nghiệp.theo hình thức này, căn cứ vào khối lượng công việc của từng phòng ban, doanh nghiệp tiến hành khoán quỹ lương.Quỹ lương thực tế của từng phòng ban phụ thuộc vào mức độ hoàn thành công việc được giao.Tiền lương thực tế của từng nhân viên vừa phụ thuộc vào quỹ lương thực tế của phòng ban, vừa phụ thuộc vào số lượng nhân viên của phòng ban đó. Tóm lại,hình thức tiền lương theo sản phẩm nói chung có nhiều ưu điểm như quán triệt được nguyên tắc phân phối theo lao động, tiền lương gắn chặt với số lượng, chất lượng lao động.Do đó, kích thích người lao động quan tâm đến kết quả và chất lượng lao động của mình, thúc đẩy tăng năng suất lao động, tăng sản phẩm xã hội nhưng để hình thức này phát huy được tác dụng, doanh nghiệp phải có định mức lao động cụ thể cho từng công việc, phù hợp với điều kiện của từng doanh nghiệp.Có như vậy mới đảm bảo được tính chính xác, công bằng, hợp lý. III, Phương pháp hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong các doanh nghiệp. 1. Chứng từ, thủ tục kế toán. Công việc tính lương, tính thưởng và các khoản phải trả khác cho người lao động được thực hiện tập trung tại phòng kế toán doanh nghiệp.Để tiến hành hoạch toán, kế toán trong các doanh nghiệp phải sử dụng đầy đủ các 11
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán chứng từ kế toán quy định theo quyết định số 1141 - QĐ/CĐKT ngày 01/01/1995 của bộ tài chính.Các chứng từ kế toán bao gồm: + Bảng chấp công (Mẫu số 01 - LĐTL) + Bảng thanh toán tiền lương ( Mẫu số 02 - LĐTL) + Phiếu nghỉ BHXH (Mẫu số 03 - LĐTL) + Bảng thanh toán BHXH (Mẫu số 04 - LĐTL) + Bảng thanh toán tiền thưởng (Mẫu số 05 - LĐTL) + Phiếu xác nhận sản phẩm hoặc công việc hoàn thành (Mẫu số 06 - LĐTL) + Phiếu báo làm thêm giờ (Mẫu số 07 - LĐTL) + Hợp đồng giao khoán (Mẫu số 08 - LĐTL) + Biên bản điều tra tai nạn lao động (Mẫu số 09 - LĐTL). Thời gian để tính lương, tính thưởng và các khoản phải trả cho người lao động theo tháng.Căn cứ để tính là các chứng từ hoạch toán thời gian lao động, kết quả lao động và các chứng từ khác có liên quan (như giấy nghỉ ốm, biên bản ngừng việc )Tất cả các chứng từ trên phải được kế toán kiểm tra trước khi tính lương, tính thưởng và phải đảm bảo được yêu cầu của chứng từ kế toán. Sau khi đã kiểm tra các chứng từ tính lương, tính thưởng, tính phụ cấp, trợ cấp, kế toán tiến hành tính lương, tính thưởng, trợ cấp phải trả cho người lopa động theo từng hình thức trả lương, trả thưởng đang áp dụng tại doanh nghiệp và tiến hành lập bảng thanh toán tiền lương, tiền thưởng.Thông thường tại các doanh nghiệp, việc thanh toán tiền lương và các khoản khác cho người lao động được chia làm hai kỳ: kỳ một lĩnh lương tạm ứng, kỳ hai sẽ nhận số tiền còn lại sau khi đã trừ các khoản phải khấu trừ vào thu nhập.Các khoản thanh toán lương, thanh toán BHXH, bảng kê danh sách những người chưa lĩnh lương cùng với các cứng từ và báo cáo thu chi tiền mặt phải chuyển kịp thời cho phòng kế toán kiểm tra. 2.Tài khoản sử dụng và trình tự hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương. 12
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán 2.1 Hoạch toán tổng hợp về tiền lương và tình hình thanh toán với người lao động. Tài khoản sử dụng:Để hoạch toán tiền lương, kế toán sử dụng tài khoản 334 "Phải trả công nhân viên".TK này có kết cấu như sau: Bên nợ: - Các khoản tiền lương, phụ cấp lao động, tiền công, tiền thưởng, BHXH và các khoản khác đã ứng, đã trả cho công nhân. - Các khoản khấu trừ vào tiền lương, tiền công của công nhân viên. - Các khoản tiền công đã trả, đã ứng cho lao động thuê ngoài. Bên có: - Các khoản tiền lương, tiền công, BHXH và các khoản phụ cấp phải trả cho người lao động. - Các khoản tiền công phải trả cho lao động thuê ngoài. Số dư bên có: - Các khoản tiền lương, tiền công, tiền thưởng và các khoản khác còn phải trả cho công nhân viên. - Các khoản tiền công phải trả cho lao động thuê ngoài. Trong trường hợp cá biệt, TK 334 có thể có số dư bên Nợ phản ánh số tiền đã trả quá số tiền phải trả cho người lao động. TK 334 có thể chi tiết theo nội dung từng khoản thu nhập phải trả cho người lao động, nhưng tối thiểu cũng phải chi tiết thành hai TK cấp 2: - TK 3341 "Thanh toán lương":Dùng để phản ánh các khoản thu nhập có tính chất lương mà doanh nghiệp phải trả cho người lao động. - TK 3348 "Các khoản khác":Dùng để phản ánh các khoản thu nhập không có tính chất lương, như trợ cấp từ quỹ BHXH, tiền thưởng trích từ quỹ khen thưởng mà doanh nghiệp phải trả cho người lao động. Trình tự hoạch toán: - Căn cứ vào bảng thanh toán tiền lương, tiền thưởng (có tính chất lương), kế toán phân loại tiền lương và lập chứng từ phân bổ tiền lương, 13
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán tiền thưởng vào chi phí sản xuất - kinh doanh.Khi phân bổ tiền lương và các khoản có tính chất lương vào chi phí sản xuất kinh - doanh,kế toán ghi: Nợ TK 622 - Phải trả cho lao động trực tiếp Nợ TK 627 - Phải trả nhân viên phân xưởng (6271) Nợ TK 641 - Phải trả cho nhân viên bán hàng (6411) Nợ TK 642 - Phải trả cho nhân viên Q.Lý doanh nghiệp (6421) Có TK 334 - Phải trả công nhân viên (3341) - Các khoản phụ cấp, trợ cấp, khen thưởng có nguồn bù đắp riêng như trợ cấp ốm đau từ quỹ BHXH, tiền thưởng trích từ quỹ khen thưởng, phúc lợi Nợ TK 4311- Tiền thưởng thi đua trích từ quỹ khen thưởng Nợ TK 4312 - Tiền trợ cấp trích từ quỹ phúc lợi Nợ TK 338(3383) - Tiền trợ cấp từ quỹ BHXH Có TK 334 - Phải trả công nhân viên - Các khoản khấu trừ vào thu nhập của người lao động:Tiền tạm ứng thừa, thuế thu nhập, tiền bồi thường, BHXH, BHYT mà người lao động phải nộp : Nợ TK 334 Có TK 141 - Tiền tạm ứng thừa Có TK 138 - Tiền phạt, tiền bồi thường phải thu Có TK 338 - Thu hộ các quỹ BHXH, BHYT (phần người lao động phải đóng góp) Có TK 333 - Thu hộ thuế thu nhập cá nhân cho Nhà nước - Thanh toán lương cho người lao động, kế toán ghi: Nợ TK 334 Có TK 111 - Trả bằng tiền mặt Có TK 112 - Trả bằng chuyển khoản - Doanh nghiệp trả lương nhưng vì một lý do nào đó người lao động chưa lĩnh, doanh nghiệp giữ hộ: 14
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Nợ TK 334 Có TK 338(3388) Khi thanh toán số tiền trên cho người lao động, kế toán ghi: Nợ TK 338(3388) Có TK 111,112 - Trích trước tiền lương nghỉ phép của công nhân trực tiếp sản xuất: Đối với những doanh nghiệp sản xuất mang tính thời vụ hoặc không có điều kiện bố trí lao động nghỉ phép đều đặn giữa các kỳ hoạch toán, để tránh sự biến động đột ngột về giá thành sản phẩm thì hàng tháng trên cơ sở tiền lương thực tế, lương chính phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất, kế toán phải dự toán tiền lương nghỉ phép của lao động trực tiếp, tiến hành trích trước tính vào chi phí của từng kỳ hoạch toán theo số dự toán.Cách tính khoản tiền lương nghỉ phép năm của lao động trựctiếp để trích trước vào chi phí sản xuất như sau: Mức trích trước tiền = Tiền lương chính phải trả x Tỷ lệ trích lương của LĐTT theo KH cho LĐTT trong kỳ trước TL nghỉ phép, ngừng sản xuất theo KH năm của LĐTT Tỷ lệ trích trước = Tổng số TL chính KH năm của LĐTT Khi trích trước tiền nghỉ phép hoặc ngừng sản xuất có kế hoạch của lao động trực tiếp, kế toán ghi: Nợ TK 622 Có TK 335 - Khi có lao động trực tiếp nghỉ phép hoặc do ngừng sản xuất có kế hoạch phản ánh tiền lương thực tế phải trả cho họ, kế toán ghi: Nợ TK 335 Có TK 334 - Tiền công phải trả đối với công nhân thuê ngoài: Nợ TK 622, 627, 641, 642 Có TK 334 15
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Sơ đồ hạch toán tổng hợp với người lao động TK 111,112 TK 334 TK 622 TL, tiền thưởng Thanh toán thu nhập cho phải trả cho người LĐ người lao động TK 335 TLNP T.Tế Trích trước phải trả LĐ TLNP của LĐ TK 138 TK 627 TL, tiền thưởng Khấu trừ phải trả cho NVPX các khoản phải thu khác TK 6411 TL, tiền thưởng phải trả cho NV bán hàng TK 141 TK 642 TL, tiền thưởng Khấu trừ phải trả cho nhân viênQLDN khoản tạm ứng thừa TK334 Tiền thưởng từ quỹ khen thưởng phải trả cho người LĐ TK 3383 TK 338 BHXH phải trả cho người LĐ Thu hộ cơ quan khác hoặc giữ hộ người LĐ 2.2 Hoạch toán các khoản trích theo lương. Tài khoản sử dụng: Để theo dõi các khoản trích theo lương, kế toán sử dụng tài khoản 338 "phải trả, phải nộp khác".Cơ cấu của tài khoản này như sau: Bên nợ: - Bảo hiểm phải trả cho công nhân viên 16
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán - Kinh phí công đoàn chi tại đơn vị - Số BHXH, BHYT, KPCĐ đã nộp cho cơ quan quản lý quỹ - Thuế tiêu thụ đặc biệt tính trên doanh thu nhận trước - Các khoản đã trả, đã nộp Bên có: - Giá trị tài sản thừa chờ xử lý (chưa xác định rõ nguyên nhân) - Giá trị tài sản thừa phải trả cho cá nhân, tập thể (trong và ngoài đơn vị) theo quyết định ghi trong biên bản xử lý do xác định ngay được nguyên nhân. - Trích BHXH, BHYT, KPCĐ vào chi phí sản xuất kinh doanh - Trích BHXH, BHYT trừ vào thu nhập của công nhân viên - BHXH, KPCĐ vượt chi được cấp bù - Các khoản phải trả khác Để hoạch toán tổng hợp các khoản trích theo lương, kế toán phải sử dụng các tài khoản cấp 2 sau: - TK 3382: Kinh phí công đoàn - TK 3383: Bảo hiểm xã hội - TK 3384: Bảo hiểm y tế Trình tự hoạch toán: - Trích BHXH, BHYT, KPCĐ, kế toán ghi: Nợ TK 622, 627, 641, 642 - Phần tính vào chi phí của doanh nghiệp. Nợ TK 334 - Phần trừ vào thu nhập của người lao động Có TK 338 (3382, 3383, 3384) - Phản ánh phần BHXH trợ cấp cho người lao động tại doanh nghiệp, kế toán ghi: Nợ TK 338 (3383) Có TK 334 - Phản ánh chi tiêu KPCĐ tại đơn vị: Nợ TK 338 (3382) Có TK 111,112 17
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán - Nộp BHXH, BHYT, KPCĐ cho cơ quan quản lý quỹ: Nợ TK 338 (3382, 3383, 3384) Có TK 111, 112 - Nhận cấp phát Quỹ BHXH trợ cấp cho người lao động tại doanh nghiệp, kế toán ghi: Nợ TK 111,112 Có TK 338 (3383) Sơ đồ hoạch toán tổng hợp quỹ BHXH, BHYT, KPCĐ TK 111,112 TK 3382, 3383, 3384 TK 621 Nộp cho cơ quan Trích theo TL của LĐTT quản lý quỹ tính vào chi phí TK 627 Trích theo TL của NVPX TK334 tính vào chi phí TK 641 BHXH phải trả cho người LĐ trong doanh nghiệp Trích theo TL của NV bán hàng tính vào chi phí TK 642 TK 111, 112, 152 Trích theo TL của NVQLDN tính vào chi phí Chi tiêu KPCĐ TK 334 tại doanh nghiệp Trích theo TL của NLĐ trừ vào thu nhập của họ TK 111, 112 Nhận tiền cấp bù của Quỹ BHXH 18
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán 3.Các hình thức tổ chức sổ kế toán. 3.1 Hình thức nhật ký - Sổ cái. Theo hình thức này các ngiệp vụ kinh tế phát sinh được phản ánh vào một quyển sổ gọi là Nhật ký - Sổ cái.Sổ này là sổ hoạch toán tổng hợp duy nhất, trong đó kết hợp phản ánh theo thời gian và theo hệ thống.Tất cả các tài khoản mà doanh nghiệp sử dụng được phản ánh cả hai bên Nợ - Có trên cùng một vài trang sổ.Căn cứ ghi vào sổ là chứng từ gốc, mỗi chứng từ ghi một dòng vào Nhật ký - sổ cái. Đơn vị: Nhật ký - Sổ cái Địa chỉ:Năm: CT TK TK TK Diễn giải Số tiền SH NT Nợ Có Nợ Có Nợ Có Số dư đầu năm Số phát sinh tháng Cộng số PS tháng Số dư cuối tháng 19
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán sơ đồ trình tự hạch toán theo hình thức Nhật ký - Sổ cái Chứng từ gốc Sổ (thẻ) hoạch 1 toán chi tiết 1 3 Sổ quỹ 1 Bảng tổng hợp 4 chứng từ 7 2 8 Nhật ký - Sổ cái Bảng tổng hợp chi tiết 5 Báo cáo kế toán Ghi chú: 6 1,2,3: Ghi hàng ngày (hoặc định kỳ) 4,5,6: Ghi cuối tháng 7,8: Quan hệ đối chiếu 3.2 Hình thức chứng từ ghi sổ. Hình thức này thích hợp với mọi loại hình doanh nghiệp, thuận tiện cho việc áp dụng máy tính.Sổ sách trong hình thức này gồm: - Chứng từ ghi sổ: Là sổ kế toán kiểu tờ rời, dùng để hệ thống hoá các chứng từ ban đầu theo các nghiệp vụ kinh tế.Thực chất là định khoản nghiệp vụ kinh tế trên chứng từ gốc để tạo điều kiện cho việc ghi sổ cái. - Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ: Là sổ ghi theo thời gian, phản ánh toàn bộ chứng từ ghi sổ đã lập trong tháng.Sổ này nhằm quản lý chặt chễ chứng từ ghi sổ và kiểm tra, đối chiếu số liệu với sổ cái.Mọi chứng từ ghi sổ sau khi lập xong đều phải đăng ký vào sổ này để lấy số hiệu và ngày tháng (hoặc đầu năm) đến cuối tháng (hoặc cuối 20
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán năm); ngày tháng trên chứng từ ghi sổ tính theo ngày ghi sổ đăng ký chứng từ ghi sổ. - Sổ cái: Là sổ phân loại (ghi theo hệ thống) dùng để hoạch toán tổng hợp.Mỗi tài khoản được phản ánh trên một vài trang sổ cái (Có thể kết hợp phản ánh chi tiết) theo kiểu ít cột hoặc nhiều cột.Căn cứ duy nhát để ghi vào sổ cái là các chứng từ ghi sổ đã được đăng ký qua chứng từ ghi sổ. - Bảng cân đối tài khoản: Dùng để phản ánh tình hình đầu kỳ, phát sinh trong kỳ và tình hình cuối kỳ cho các loại tài khoản đã sử dụng nhằm mục đích kiểm tra tính chính xác của việc ghi chép cũng như cung cấp thông tin cần thiết cho quản lý.Quan hệ cân đối: Tổng số tiền Tổng số phát sinh bên nợ (hoặc trên Sổ đăng = bên Có) của tất cả các tài khoản ký CTGS trong sổ cái (hay bẳng cân đối TK) - Các sổ và thẻ hoạch toán chi tiết: Dùng để phản ánh các đối tượng cần hoạch toán chi tiết (Vật liệu, dụng cụ, TSCĐ, chi phí sản xuất, tiêu thụ ) 21
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Sơ đồ trình tự hoạch toán theo hình thức Chứng từ ghi sổ Chứng từ gốc 1 (Bảng tổng hợp CTGS) Sổ (thẻ) hoạch toán chi tiết 1 2 Sổ quỹ Chứng từ ghi sổ 5 3 4 6 Sổ đăng ký Sổ cái Bảng tổng hợp CTGS 6 chi tiết 5 6 6 Bảng cân đối TK 7 7 Báo cáo kế toán Ghi chú: 1,2,3,4: Ghi hàng ngày (hoặc định kỳ) 5,7: Ghi cuối tháng 6: Quan hệ đối chiếu 22
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Mẫu: Chứng từ ghi sổ - Số:32 - Ngày 20/1 Mẫu: Sổ ĐKCTGS ghi TK Số tiền CTGS Diễn giải chú Số tiền Nợ Có Nợ Có SH NT Chi trả lương 334 15 31 20/120/1 34 111 15 32 15 Mẫu: Sổ cái - Tài khoản: Tiền mặt- Số hiệu:111 TK cấp 2 CTGS Số hiệu Số tiền Diễn giải TK đối 1111 1112 1113 CH NT ứng Nợ Có N C N C N C Dư đầu tháng x 3 13 14 Đơn vị A trả tiền 131 15 16 18 Thu tiền bán SP 511 5 32 20 Chi trả lương 334 15 Cộng số phát sinh x 20 15 Số dư cuối tháng x 8 3.3 Hình thức Nhật ký chung. Là hình thức phản ánh các nghiệp vụ kinh tế phát sinh theo thứ tự thời gian vào một quyển gọi là Nhật ký chung (Tổng nhật ký). Sau đó căn cứ vào nhật ký chung, lấy số liệu ghi vào sổ cái.Mỗi bút toán phản ánh trong sổ Nhật ký chung được chuyển vào sổ cái ít nhất cho hai tài khoản có liên quan.Đối với các tài khoản chủ yếu, phát sinh nhiều nghiệp vụ, có thể mở các Nhật ký phụ.Cuối tháng hoặc định kỳ, cộng các Nhật ký phụ, lấy số liệu ghi vào nhật ký chung hoặc vào thẳng sổ cái. 23
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Mẫu: Nhật ký chung Đã ghi sổ Số hiệu NT Chứng từ Diễn giải Số phát sinh cái TK ghi sổ SH NT Nợ Có Cộng Sổ cái trong hình thức nhật ký chung có thể mở theo nhiều kiểu (kiểu 1 bên hoặc 2 bên) và mở cho cả hai bên nợ - có của tài khoản.Mỗi tài khoản mở trên một vài trang sổ riêng.Với những tài khoản có số lượng nghiệp vụ nhiều, có thể mở thêm sổ cái phụ. Mẫu: Sổ cái - Tài khoản: Tiền gửi Ngân hàng - Số hiệu:112 TK đối Số PS ngày Chứng từ NKC Diễn giải ứng vào sổ SH NT T D SDĐK: 15 01/9/N Thu tiền bán hàng 511 10 18 06/9/N Trả tiền mua vật tư 331 22 Cộng sang trang SDCK 24
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Sơ đồ trình tự hoạch toán theo hình thức Nhật ký chung Chứng từ gốc 1 Sổ (thẻ) hoạch toán chi tiết 1 1 Nhật ký chuyên dùng Nhật ký chung 3 2 2 4 Sổ cái Bảng tổng hợp chi tiết 3 4 Bảng cân đối TK 5 5 Báo cáo kế toán Ghi chú: 1,2 : Ghi hàng ngày (hoặc định kỳ) 3,5: Ghi cuối tháng 4: Quan hệ đối chiếu 3.4 Hình thức Nhật ký - Chứng từ. Hình thức này thích hợp với doanh nghiệp lớn, số lượng nghiệp vụ nhiều và điều kiện kế toán thủ công, dễ chuyên môn hoá cán bộ kế toán.Tuy nhiên đòi hỏi trình độ nghiệp vụ cao.Sổ sách trong hình thức này gồm: 25
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán - Sổ nhật ký - chứng từ: Chứng từ được mở hàng tháng cho một hoặc một số tài khoản có nội dung kinh tế giống nhau và có liên quan với nhau theo yêu cầu quản lý và lập các bẳng tổng hợp - cân đối.Nhật ký - chứng từ được mở theo số phát sinh bên có của tài khoản đối ứng với bên nợ của tài khoản có liên quan, kết hợp giữa ghi theo thời gian và theo hệ thống, giữa hoạch toán tổng hợp và hoạch toán chi tiết. - Sổ cái: Mở cho từng tài khoản tổng hợp và cho cả năm, chi tiết theo từng tháng trong đó bao gồm số dư đầu kỳ, số phát sinh trong kỳ và số dư cuối kỳ.Số phát sinh bên có của từng tài khoản chỉ ghi tổng số trên cơ sở tổng hợp số liệu từ nhật ký - Chứng từ ghi có tài khoản đó, số phát sinh bên nợ được phản ánh chi tiết theo từng tài khoản đối ứng có, số liệu phát sinh nợ lấy từ các Nhật ký chứng từ có liên quan - Bảng kê: Được sử dụng cho một số đối tượng cần bổ sung chi tiết như bảng kê ghi nợ TK 111, TK 112, bảng kê theo dõi hàng gửi bán, bảng kê chi phí theo phân xưởng Trên cơ sở các số liệu phản ánh ở bảng kê, cuối tháng ghi vào Nhật ký - chứng từ có liên quan. - Bảng phân bổ: Sử dụng với những khoản chi phí phát sinh thường xuyên, có liên quan đến nhiều đối cần phân bổ (tiền lương, vật liệu, khấu hao ) Các chứng từ gốc trước hết tập trung vào bảng phân bổ, cuối tháng, dựa vào bảng phân bổ chuyển vào bảng kê và Nhật ký - chứng từ liên quan. - Sổ chi tiết: Dùng để theo dõi các đối tượng hoạch toán cần hoạch toán chi tiết (sổ chi tiết chi phí SXKD, sổ chi tiết nợ phải thu ) 26
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Sơ đồ trình tự hoạch toán theo hình thức Nhật ký - chứng từ Chứng từ gốc 1 Sổ (thẻ) hoạch toán chi tiết 1 1 Sổ quỹ 7 1 1 2 Bảng phân bổ 4 Bảng kê 5 3 2 Nhật ký 7 chứng từ 6 8 8 7 Sổ cái Bảng tổng hợp chi tiết 5 8 Báo cáo kế toán Ghi chú: 1,2 : Ghi hàng ngày (hoặc định kỳ) 3,5: Ghi cuối tháng 4: Quan hệ đối chiếu 27
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Phần II Thực trạng kế toán tiền lương và các khoản trích theo tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp. I,Sơ lược quá trình hình thành và phát triển của công ty Vật liệu nổ công nghiệp 1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty. Ngành hoá chất mỏ được thành lập ngày 20 tháng 12 năm 1965 theo quyết định của Bộ công nghiệp nặng, có nhiệm vụ tiếp cận, bảo quản vật liệu nổ của Liên Xô,Trung quốc và các nước Đông Âu, cung ứng cho các ngành kinh tế, xây dựng cơ sở hạ tầng. Từ năm 1995 với đà phát triển của đất nước, nhu cầu xây dựng đường xá, cầu hầm ngày càng tăng vì thế vật liệu nổ là một yếu tố không thể thiếu được.Nhằm thống nhất sự quản lý, thực hiện sản xuất kinh doanh, đảm bảo an toàn và để đáp ứng tốt hơn về vật liệu nổ cho các ngành kinh tế,ngày 29/3/1995 Văn phòng chính phủ đã có thông báo số 44 cho phép thành lập công ty Hoá chất mỏvà trên cơ sở đó, ngày 1/4/1995 Bộ năng lượng(nay là Bộ công nghiệp) đã có quyết định số 204NL/TCCB-LĐ thành lập công ty Hoá chất mỏ thuộc Tổng công ty than Việt Nam.Ngày 29/4/2003 Thủ tướng Chính phủ có quyết định số 77/QĐ-TTG về việc chuyển công ty Hoá chất mỏ thành công ty TNHH một thành viên có tên là:Công ty TNHH Vật liệu nổ công nghiệp.Gọi tắt là công ty Vật liệu nổ công nghiệp. Ngày 06/6/2003, công ty Vật liệu nổ chính thức ra đời. Tên giao dịch:Indstrial explosion material limited company. Vốn pháp định:36.634.000.000 đồng Mã số thuế:0100101072-1 Tài khoản ngân hàng:710A - 00088 Ngân hàng công thương Hoàn Kiếm Hiện tại công ty đã có 25 đơn vị trực thuộc đặt trên 3 miền đất nước,kể cả vùng sâu, vùng xa.Nhiệm vụ chính của công ty là sản xuất và cung ứng vật liệu nổ cho các ngành kinh tế. 28
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Gần 40 năm xây dựng và phát triển, đặc biệt là 10 năm thực hiện đường lối đổi mới theo nghị định của Đảng được chính phủ và các bộ, các ngành,các địa phương nơi đơn vị đóng quân quan tâm, giúp đỡ và cho phép đầu tư cơ sở vật chất với những cố gắng,nỗ lực của tập thể cán bộ công nhân viên công ty Vật liệu nổ công nghiệp đã đạt được một số thành tích xuất sắc:là đơn vị anh hùng lao động, được nhận huân chương lao động hạng nhất, huân chương độc lập, huân chương lao động hạng hai, huân chương lao động hạng ba, huân chương chiến công hạng ba và nhiều huân chương cho cá nhân, tập thể trong công ty. 2. Ngành nghề kinh doanh: Công ty Vật liệu nổ công nghiệp tổ chức một vòng khép kín từ nghiên cứu, sản xuất phối chế, thử nghiệm, bảo quản, dự trữ quốc gia vật liêụ nổ công nghiệp,hoá chất để sản xuất vật liệu nổ công nghiệp,đến dịch vụ sau cung ứng, vật chuyển thiết kế mỏ,nổ mìn và các nhiệm vụ khác ngoài vật liệu nổ công nghiệp.Công ty tập trung kinh doanh vào các lĩnh vực sau: +Sản xuất,phối chế, thử nghiệm vật liệu nổ công ghiệp. +Sản xuất,nhập khẩu vật liệu nổ công nghiệp +Bảo quản, đóng gói, cung ứng dự trữ quốc gia về vật liệu nổ công nghiệp. +Sản xuất, cung ứng:Dây điện, bao bì, đóng gói thuốc nổ, giấy sinh hoạt, than sinh hoạt, vật liệu xây dựng. +Thiết kế thi công xây lắp dân dụng các công trính giao thông, thuỷ lợi. +May hàng bảo hộ lao động, hàng may mặc,xuất khẩu. +Làm dịch vụ khoan nổ mìn cho các mỏ lộ thiên,hầm lò, kể cả nổ mìn dưới nước theo yêu cầu của khách hàng. +Nhập khẩu vật tư thiết bị và nguyên vật liệu may mặc, cung ứng xăng dầu và vật tư thiết bị. +Vận tải đường bộ, sông biển,quá cảnh các hoạt động cảng vụ và đại lý vận tải biển.Sửa chữa phương tiện vận tải, thi công cải tạo phương tiện cơ giới đường bộ. 29
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán +Kinh doanh dịch vụ ăn nghỉ. 2.1.Nguồn vốn kinh doanh: Là một công ty TNHH một thành viên mới được chuyển đổi từ một doanh nghiệp nhà nước trực thuộc Tổng công ty than Việt Nam thực hiện hoạch toán độc lập trong những năm vừa qua, công ty vật liệu nổ công nghiệp đã không ngừng đổi mới phương pháp sản xuất, vận dụng tối đa mọi nguồn lực của mình để đẩy nhanh nhịp độ kinh doanh.Vồn là một doanh nghiệp nhà nước khi chuyển đổi hình thức sở hữu thành hình thức công ty TNHH một thành viên, cơ cấu nguồn vốn của công ty hầu như không thay đổi.Nguồn vốn của công ty được hình thành từ ba nguồn cơ bản:Từ ngân sách nhà nước, một phần từ lợi nhuận để lại và ngoài ra công ty còn huy động một phần khá lớn từ các tổ chức tín dụng như vốn chiếm dụng từ các nhà cung ứng, vốn vay ngân hàng và các tổ chức tín dụng. 30
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Bảng cơ cấu nguồn vốn của công ty Vật liệu nổ công nghiệp Đơn vị tính:đồng 31/12/2004 31/12/2005 31/12/2006 Số tiền Tỷ trọng Số tiền Tỷ trọng Số tiền Tỷ trọng Chỉ tiêu (đồng) (%) (đồng) (%) (đồng) (%) I.Tổng tài sản 163.473.931.852 100 177.475.527.966 100 266.157.361.550 100 1.TSLĐ và đầu tư ngắn hạn 127.902.125.844 78,2 137.784.239.315 77,6 221.264.169.703 83,1 Hàng tồng kho 55.643.472.546 43,5 59.298.456.569 43,0 80.620.357.783 36,4 Các khoản phải thu 62.742.201.692 49,1 68.542.395.349 49,7 129.261.732.910 58,4 2.TSCĐ và đầu tư dài hạn 35.571.806.008 21.8 39.691.288.651 22,4 44.893.919.847 16,9 II.Nguồn vốn 163.473.931.852 100 177.475.527.966 100 266.157.361.550 100 1.Nợ phải trả 117.870.270.732 72,6 130.230.456.365 73,4 202.712.221.507 76,2 Nợ ngắn hạn 108.830.481.484 66,6 130.130.456.365 73,3 197.507.371.507 74,2 Nợ dài hạn 9.039.789.248 5,5 0 0 5.196.400.4000 0 Nợ khác 0 0 100.000.000 0,1 8.450.000 0,2 2.Nguồn vốn chủ sở hữu 45.603.661.120 27,9 47.245.071.601 26,6 63.445.140.643 23,8 (Nguồn:Số liệu phòng kế toán công ty Vật liệu nổ công nghiệp) 31
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán 2.2. Đặc điểm nguồn nhân lực. Tính đến ngày 31/12/2005 tổng số cán bộ,công nhân viên trong công ty Vật liệu nổ công nghiệp là 3.285 người trong đó số người có trình độ đại học là 653 người chiếm tỷ lệ 20% tổng số cán bộ công nhân viên,số người có trình độ trung cấp là 198 người chiếm 6%,số công nhân kỹ thuật là 1.540 người chiếm tỷ lệ 47% Như vậy số công nhân kỹ thuật,cán bộ quản lý từ trung cấp trở lên chiếm 73% tổng số cán bộ công nhân viên trong toàn công ty.Ngoài ra công ty còn ký thêm nhiều hợp đồng ngắn hạn khi phát sinh yêu cầu của công việc. Đội ngũ cán bộ trong toàn công ty không ngừng trưởng thành và phát triển toàn diện về cả số lượng và chất lượng.So với năm 2000(Số cán bộ công nhân viên là 125 người) thì số lượng nay đã tăng lên gấp 2 lần.Chất lượng của cán bộ công nhân viên cũng không ngừng tăng lên cụ thể là năm 2000 số cán bộ có trình độ đại học là 68 người, số cán bộ trình độ trung cấp là 145 người,công nhân kỹ thuật là 412 người. Trong những năm qua công ty đã đầu tư cho công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực.Công ty tạo điều kiện cho các cán bộ quản lý học đại học, cao học,bằng 2, đào tạo lại toàn bộ công nhân sản xuất thuốc nổ tại xí nghiệp hoá chất mỏ Quảng Ninh,công nhân kỹ thuật khoan mìn(3 lớp),lặn nổ mìn đưới nước, cán bộ chỉ huy(3 lớp), thủ kho vật liệu nổ công nghiệp, các lớp học nghiệp vụ ngắn hạn,dài hạn khác do công ty triệu tập. Do hiệu quả sản xuất kinh doanh ngày càng tăng lên, cùng vơí sự quan tâm của lãnh đạo công ty mà trong những năm qua thu nhập của người lao động được nâng lên nhanh chóng.Điều này được thể hiện thông qua các số liệu về tổng quỹ lương trong bảng sau: 32
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Bảng về tổng quỹ lương và thu nhập bình quân của cán bộ công nhân viên công ty Vật liệu nổ công nghiệp Đơn vị tính: đồng Chỉ tiêu Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Năm 2005 Tổng quỹ lương 34.926.655.583 55.190.158.824 70.225.979.412 85.000.000.000 thực hiện Thu nhập TB 1.5 62.748 2.689.268 2.994.345 3.500.000 người/tháng Nhìn vào bảng quỹ lương thực hiện ta có thể đưa ra một số so sánh để thấy được những thành công vô cùng to lớn của công ty trong việc nâng cao thu nhập cho người lao động trong những năm gần đây. Ngoài ra công ty còn hết sức chăm lo đến đời sống tinh thần của công nhân viên bằng việc tổ chức những kỳ nghỉ mát hay các buổi biểu diễn ca nhạc phục vụ công nhân.Chính điều này đã làm cho cán bộ công nhân viên trong toàn công ty hay say làm việc và từ đó nâng cao được năng suất lao động. 2.3. Đặc điểm về cơ sở vật chất, kỹ thuật công nghiệp của công ty. Một trong những yếu tố đảm bảo sự thành công của công ty đó là công ty không ngừng xây dựng, trang bị cơ sở vật chất các thiết bị hiện đại phục vụ quy trình sản xuất kinh doanh. Công ty đã xây dựng một hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại bao gồm: 2883 tấn phương tiện vận tải thuỷ bộ với trên 90 ô tô vận tải, 4 tầu đi biển, 3 tàu kéo, 2 tầu tự hành, 8 xà lan đường sông, 32 xe chuyên dụng phục vụ chỉ huy sản xuất nổ mìn Hệ thống kho chứa vật liệu nổ công nghiệp đạt tiêu chuẩn TCVN 4386 - 1993 trên toàn quốc với sức chứa trên 6000 tấn thuốc nổ.Hệ thống cảng gồm 3 cảng chuyên dùng để bốc xếp vật liệu nổ công nghiệp, đặc biệt công ty đã đầu tư 3 dây chuyền sản xuất thuốc nổ:Thuốc nổ an toàn sử dụng trong hầm lò cơ khí và bụi nổ, dây chuyền sản xuất thuốc nổ Anfo và anfo chịu nước với tổng công suất trên 35000 tấn/năm. Trong đó dây chuyền thuốc nổ Anfo và Anfo chịu nước được Thủ tướng chính phủ quyết định đầu tư với tổng giá trị 29,2 tỷ đồng (Thiết bị nhập khẩu của Mỹ với 1 dây chuyền sản xuất tĩnh và 2 xe sản xuất tự động và nạp thuốc nổ tại khai trường). 33
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Tất cả các dây chuyền thuốc nổ của công ty đều được trang bị các dụng cụ phòng cháy chữa cháy đạt tiêu chuẩn sản xuất và chuyên trở vật liệu nổ công nghiệp. Công ty cũng mua nhiều xe chuyên dụng để trở thuốc nổ Anfo thường và Anfo chịu nước đến tận chân các công trình. Công ty có hệ thống kho tàng hiện đại chứa vật liệu nổ công nghiệp đạt tiêu chuẩn TCVN - 1997 trên toàn quốc.Trong những năm qua công ty đã không ngừng đầu tư xây dựng mới hệ thống kho tàng tại nhiều nơi như Sơn La, Gia Lai, Đà Nẵng, Khánh Hoà, Vũng Tàu xây dựng kho di động phục vụ những công trình trọng điểm đường Hồ Chí Minh và sửa chữa nâng cấp lại hệ thống kho hiện có.Hiện nay công ty đã có 75 kho với tổng diện tích 20000m2 với sức chứa 15000 tấn tăng lên nhiều so với năm 2000. Hiện nay công ty đã có 3 bến cảng được sử dụng, khai thác nhằm đưa nguyên vật liệu về sản xuất và chuyển thuốc nổ đi nơi khác. 3.Đặc điểm tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh. Cơ cấu tổ chức kinh doanh của công ty Vật liệu nổ công nghiệp được tổ chức theo kiểu trực tuyến.Giám đốc công ty là người điều hàng cao nhất của công ty.Dưới giám đốc có 4 phó giám đốc và các phòng ban được tổ chức như sau: -Phó giám đốc điều hành sản xuất trực tiếp chỉ đạo phòng kế hoạch chỉ huy sản xuất. -Phó giám đốc đời sống trực tiếp chỉ đạo: +Phòng thanh tra bảo vệ +Phòng tổ chức nhân sự +Văn phòng giám đốc - Phó giám đốc kỹ thuật trực tiếp chỉ đạo: +Phòng thiết kế đầu tư +Phòng kỹ thuật an toàn - Phó giám đốc kinh tế trực tiếp chỉ đạo: +Phòng kế toán tài chính +Phòng thương mại +Phòng kiểm toán nội bộ 34
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Dưới các phòng ban này là các đơn vị trực thuộc của công ty năm ở các tỉnh trên mọi miền đất nước. Xuất phát từ nhu cầu của htị trường, công ty Vật liệu nổ công nghiệp đã đề nghị và được tổng công ty Than Việt Nam quyết định thành lập nhiều đơn vị trực thuộc.Tại thời điểm thành lập công ty chỉ có 6 đơn vị thnàh viên, đến nay công ty đã có 24 đơn vị trực thuộc (Trong đó có 14 xí nghiệp,8 chi nhánh,2 văn phòng đại diện)đóng tại các đơn vị khác nhau trên toàn quốc: 1.Xí nghiệp hoá chất mỏ Đã Nẵng 2.Xí nghiệp hoá chất mỏ Ninh Bình 3.Xí nghiệp hoá chất mỏ Quảng Ninh 4.Xí nghiệp hoá chất mỏ Bắc Thái 5.Xí nghiệp hoá chất mỏ Bà Rịa-Vũng Tàu 6.Xí nghiệp sản xuất và cung ứng vật tư Hà Nội 7.Xí nghiệp vận tải thuỷ bộ Bắc Ninh 8.Xí nghệp hoá chất mỏ Sơn La 9.Xí nghiệp vận tải sông biển Hải Phòng 10.Xí nghiệp hoá chất mỏ Khánh Hoà 11.Xí nghiệp hoá chất mỏ Gia Lai 12.Xí nghiệp hoá chất mỏ Bạch Thái Bưởi 13.Trung tâm vật liệu nổ công nghiệp Hà Nội 14.Chi nhánh hoá chất mỏ Nghệ An 15.Chi nhánh hoá chât mỏ Hà Nam 16.Chi nhánh hoa chất mỏ Lai Châu 17.Chi nhánh hoá chất mỏ Quảng Ngãi 18.Chi nhánh hoá chất mỏ Hà Giang 19.Chi nhánh hoá chất mỏ Lào Cai 20.Chi nhánh hoá chất mỏ Phú Yên 21.Chi nhánh hoá chất mỏ Đồng Lai 22.Chi nhánh hóa chất mỏ Bắc Cạn 23.Văn phòng đại diện hoá chất mỏ Tuyên Quang 24.Văn phòng đại diện hoá chất mỏ Kiên Giang 35
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của công ty Vật liệu nổ công nghiệp Giám Đốc PGĐKinh tế PGĐ S.Xuất PGĐ đời sống PGĐ Kỹ thuật P.Kế toán Tài P.Thương P.KToán nội P.K.Hạch P.Thanh tra P.Tổ chức Văn phòng P.Thiết kế P.Kỹ thuật an chính mại bộ chỉ huy SX bảo vệ nhân sự Giám đốc đầu tư toàn Các đơn vị thành viên TT vật XNHC XN HC XN HC XN HC XNHC XNHC XNHC XNHC XN Vtải XN VT CN HC XN C.U XNHC XNHC XNHC liệu nổ Bắc Bắc Q.N Sơn La B.T.Bư K. Hoà Gia Lai N. Bình H.P Bắc H.G VTư V. Tàu Đ.N Quảng CN Cạn Thái ởi ninh H.N ngãi Chi Chi Chi Chi Chi V.P Chi V.P nhánh nhánh nhánh nhánh nhánh ĐDiện nhánh ĐDiện HCM HCM Lai HCM HCM HCM Hà HCM HCM Kiên Lào Cai Châu Phú Yên Nghệ An Nam Tuyên ĐồngLai Giang Quang 36
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán *Nhiệm vụ của các phòng ban trong công ty: 1-Phòng kế hoạch chỉ huy sản xuất gồm có 12 người(1 phó giám đốc, 1 trưởng phòng, 2 phóphòng và 8 nhân viên)là một bộ phận nằm trong cơ cấu tổ chức của công ty.Phòng có các chức năng cơ bản sau: +Quản lý và chỉ đạo công tác kế hoạch hoá của toàn công ty. +Công tác thị trường và ký hộp đồng. +Công tác dự trữ quốc gia về vật liệu nổ công nghiệp. +Công tác điều hành và chỉ huy sản xuất. 2-Phòng thống kê-kế toán-tài chính:Gồm có 12 người(1phó giám đốc,1 kế toán trưởng, 1 phó giám đốc,9 nhân viên) với chức năng nhiệm vụ tham mưu giúp việc cho phó giám đốc công ty về các mặt công tác: +Công tác thống kê- kế toán-tài chính. +Công tác quản lý các chi phí trong quá trình sản xuất kinh doanh của công ty. +Công tác quản lý hệ thống giá trong toàn công ty. 3-Phòng kiểm toán nội bộ:Gồm 4 người(1 trưởng phòng, 1 phó phòng và 2 nhân viên) có chức năng nhiệm vụ: +Kiểm tra công tác kế toán. +Đảm bảo việc thực hiện đúng các chuẩn mực, chế độ kế toán và các lĩnh vực có liên quan. 4-Phòng thương mại:Gồm 6 người(1 trưởng phòng, 1 phó phòng và 4 nhân viên) có chức năng nhiệm vụ: +Thực hiện công tác kinh doanh xuất khẩu vật liệu nổ công nghiệp cho sản xuất vật liệu nổ công nghiệp. +Công tác nhập khẩu vật tư, thiết bị cho nhu cầu sử dụng nội bộ và kinh doanh của toàn công ty. +Công tác kinh doanh đa ngành. 5-Phòng kỹ thuật an toàn:Gồm 8 người(1 phó giám đốc, 1 trưởng phòng, 2 phó phòng và 4 nhân viên) có chức năng và nhiệm vụ: +Kỹ thuật vật liệu nổ,kỹ thuật khoan và nổ mìn. 37
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán +Kỹ thuật cơ điện vận tải. +Công tác an toàn bảo hộ lao động,môi trường. +Công tác nghiên cứu khoa học và cải tiến kỹ thuật xây dựng. 6-Phòng thiết kế đầu tư:Gồm 5 người(1 trưởng phòng, 1 phó phòng và 3 nhân viên) có chức năng và nhiệm vụ: +Quản lý và tổ chức chỉ đạo đầu tư xây dựng cơ bản. +Nhận thiết kế các công trình khai thác mỏ của các chủ đầu tư ngoài công ty. 7-Văn phòng giám đốc gồm 15 người(Giám đốc, tránh văn phòng, 2 phó phòng và 11 nhân viên) có nhiện vụ và chức năng: +Công tác hành chính, công tác đối ngoại, công tác tổng hợp, công tác thi đua. +Tuyên truyền, quảng cáo. +Công tác văn hoá thể thao, công tác quản trị đời sống. 8-Phòng thanh tra bảo vệ-pháp chế:Gồm 6 người(1 trưởng phòng, 1 phó phòng và 4 nhân viên) Có chức năng nhiệm vụ sau: +công tác bảo vệ an ninh nội bộ, an toàn vật tư, tài sản và hướng dẫn chỉ đạo kế hoạch biện pháp về công tác nói trên trong toàn công ty. +Công tác huấn luyện quân sự phòng cháy chữa cháy. +Tuyên truyền phổ biến pháp luật cho toàn thể cán bộ công nhân viên trong toàn công ty. 9-Phòng tổ chức nhân sự:Gồm 9 người(1 phó giám đốc,1 trưởng phòng, 1 phó phòng và 6 nhân viên) có chức năng nhiệm vụ: +Công tác tổ chức sản xuất,tổ chức bộ máy quản lý. +Công tác quản lý nhân sự. +Công tác tuyển dụng, đào tạo và bổi dưỡng cán bộ công nhân viên. +Công tác tiền lương. +Công tác chế độ chính sách, công tác y tế,chăm sóc sức khoẻ cán bộ công nhân viên. 38
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán II. Hình thức kế toán và tổ chức công tác kế toán ở công ty Vật liệu nổ công nghiệp. 1.Hình thức tổ chức kế toán. Để phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của công ty, hiện nay công ty áp dụng hình thức:Nhật ký chứng từ.Theo đó sổ sách công ty gồm có: -Sổ thẻ kế toán chi tiết:Tập hợp số liệu từ các chứng từ gốc,làm căn cứ để lên bảng kê sẽ được ghi vào NKCT. -Bảng kê gồm có 10 bảng được lập từng tháng,cuối tháng số liệu được lập từ bảng kê sẽ được ghi vào NKCT. -Nhật ký chứng từ:Gồm 10 nhật ký chứng từ được lập vào từng tháng,cuối tháng số liệu tổng hợp trên NKCT sẽ là cơ sở để lên sổ cái. -Sổ cái là sổ tổng hợp mở cho cả năm,sổ cái chỉ ghi một lần vào cuối tháng. trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức NKCT Chứng từ gốc và các bảng phân bổ Bảng kê Nhật ký chứng từ Sổ, thẻ kế toán chi tiết Bảng tổng hợp Sổ cái chi tiết Báo cáo tài chính \ Ghi chú: Đối chiếu điều tra Ghi cuối tháng Ghi hàng ngày 39
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán 2. Tổ chức công tác kế toán tại công ty. 2.1 Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán. Hoạch toán kế toán có vai trò quan trọng trong hệ thống quản lý kinh tế.Để phát huy vai trò quan trọng đó vấn đề có tính chất quyết định là phải biết tổ chức một cách khoa học và hợp lý công tác kế toán. Sơ đồ phòng kế toán của công ty Kế toán trưởng Phó phòng Kế toán Kế toán K.T K.T Kế toán Kế toán Kế toán T.Q quỹ K.T tổng hợp thanh T.L và C.P Thuế công vật tư kiêm TSCĐ toán BH giá vốn nợ hàng thông kê XDCB XH T.Thụ hoá nguồn vốn K.Toán các đơn vị thành viên Phòng kế toán có nhiệm vụ tham mưu giúp cho giám đốc về mặt thống kê kế toán tài chính,quản lý chi phí phát sinh trong quá trình sản xuât kinh doanh. *Kế toán trưởng:Là người chịu trách nhiệm trước giám đốc công ty và nhà nước về toàn bộ hoạt động tài chính của công ty đồng thời kiểm tra việc thực hiện chính sách của nhà nước về lĩnh vực kế toán. *Kế toán phó:Là người chịu trách nhiệm trước kế toán trưởng về công việc được giao,có nhiệm vụ điều hành hoạch toán từ công ty đến các đơn vị thành viên và thay kế toán trưởng khi có uỷ quyền. *Kế toán tổng hợp:Giúp kế toán trưởng trong việc trong việc lập các báo cáo lên cấp trên. *Kế toán thanh toán:có nhiệm vụ theo dõi các khoản phải thu,phải trả và lập báo cáo lên cấp trên. 40
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán *Kế toán chi phí giá vốn tiêu thụ:Có nhiệm vụ tổng hợp các chi phí phát sinh tại công ty,tính kết quả sản xuất tiêu thụ trong kỳ. *Kế toán tiền lương và bảo hiểm xã hội:Có nhiệm vụ tính lương cho cán bộ công nhân viên trong công ty và các khoản trích theo lương. *Kế toán thuế:có nhiệm vụ tập hợp các hoá đơn, chứng từ mua bán hàng và lập báo cáo thế lên cấp trên. *Kế toán vật tư sản phẩm hàng hoá:Theo dõi việc nhập, xuất vật tư, sản phẩm hàng hoá. *Kế toán công nợ:có nhiệm vụ theo dõi các khoản nợ của công ty. *Thủ quỹ kiêm thống kê:Có nhiệm vụ theo dõi việc nhập,xuất của ròng tiền và lập báo cáo thu chi. *Kế toán TSCĐ,XDCB, nguồn vốn: có nhiệm vụ theo dõi sự tăng giảm của TSCĐ, tính giá thành và tính khấu hao TSCĐ. 2.2 Tổ chức chứng từ kế toán. Hiện nay công ty vẫn sử dụng hệ thống chứng từ kế toán bặt buộc đối với doanh nghiệp nhà nước,ban hành theo quyết định số 1141, bao gồm các chứng từ về:Thu chi tiền mặt,tiền lương,hàng hoá, hàng tồn kho,hàng bán, TSCĐ.Việc quản lý các hoá đơn chứng từ được quy định như sau:Tại phòng kế toán của công ty chỉ quản lý các hoá đơn chứng từ tại công ty còn các đơn vị trực thuộc chịu trách nhiệm quản lý chịu trách nhiệm quản lý chứng từ phát sinh ở đơn vị mình.Cuối tháng, các đơn vị gửi về phòng kế toán các bảng kê chứng từ.Nội dung tổ chức chứng từ kế toán được thực hiện theo đúng chế độ ban hành từ khâu xác định danh mục chứng từ,tổ chức lập chứng từ,tổ chức kiểm tra chứng từ cho đến bảo quản, lưu trữ và huỷ chứng từ. 2.3 Hệ thống tài khoản sử dụng. Hệ thống tài khoản sử dụng được quy định chi tiết tại Quyết định số 1027/QĐ/KTTCTK-KT của Tổng công ty than Việt Nam bao gồm tất cả các tài khoản cấp I ban hành theo quyết định số 1141TC/CĐKT ngày 1/11/1995 của Bộ tài chính.Các tài khoản cấp II,III được mở chi tiết thêm một số tài khoản cho phù hợp với đặc điểm kinh doanh tại công ty. 41
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán III. Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp. 1. Chế độ tiền lương tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp. - Do đặc điểm của công ty nên chế độ tiền lương của công ty bao gồm: - Lương chính. - Các khoản phụ cấp - Trích các quỹ 19% BHXH, BHYT, KPCĐ theo quy định của nhà nước, trong đó: + BHXH được trính vào giá thành: 15% trên tổng tiền lương cấp bậc. + BHYT trích vào giá thành: 2% trên tổng tiền lương cấp bậc + KPCĐ được trích vào giá thành: 2% trên tổng tiền lương thực tế phải trả. Do công ty sản xuất theo quy mô lớn, có nhiều phân xưởng trong đó có 4 phân xưởng chính: - Phân xưởng 1: Sản xuât thuốc nổ AH1 - Phân xưởng 2: Sản xuât thuốc nổ ZECNÔ - Phân xưởng 3: Sản xuất thuốc nổ ANFO thường - Phân xưởng 4: Sản xuất thuốc nổ ANFO chịu nước Vì vậy, tiền lương của công nhân sản xuất của mỗi phân xưởng được tính theo đơn giá Công ty giao dựa vào kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của mỗi phân xưởng.Đơn giá được tính trên 1000đ doanh thu Công ty hoạch toán theo tháng do đó đơn giá công ty giao cho các xí nghiệp là khác nhau do vậy mà có thể thay đổi theo tháng. Tiền lương = Lương chính + Phụ cấp Lương cấp bậc = 29.000 x Hệ số lương Trong công ty thì nhân viên quản lý phân xưởng như quản đốc, tiếp liệu, thủ kho phân xưởng, tiền lương được tính theo cấp bậc quy định của Nhà nước, đồng thời được điều chỉnh theo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty và phụ thuộc vào trình độ tay nghề và thời gian công tác của mỗi người cộng với phụ cấp trách nhiệm. 42
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Hiện tại, công ty đang áp dụng hai hình thức trả lương: + Hình thức trả lương theo thời gian + Hình thức trả lương theo sản phẩm 2. Chứng từ, sổ sách sử dụng tại Công ty Công việc tính lương, tính thưởng và các khoản phụ cấp phải trả cho người lao động được thực hiện tập trung tại phòng kế toán doanh nghiệp của công ty.Để tiến hành hoạch toán công ty sử dụng đầy đủ các chứng từ Kế toán theo quy định số1141 - QĐ/CĐKT ngày 01/01/1995 của Bộ Tài chính, các chứng từ kế toán gồm có: + Bảng chấm công (Mẫu số 01 - LĐTL) + Bảng thanh toán tiền lương ( Mẫu số 02 - LĐTL) + Phiếu nghỉ hưởng BHXH (Mẫu số 03 - LĐTL) + Bảng thanh toán BHXH (Mẫu số 04 - LĐTL) +Bảng thanh toán tiền thưởng (Mẫu số 05 - LĐTL) + Biên bản điều tra tai nạn (Mẫu số 09 - LĐTL) Thời gian để tính lương, tính thưởng và các khoản phải trả cho người lao động theo tháng.Căn cứ để tính là các chứng từ hoạch toán thời gian lao động, kết quả lao động và các chứng từ khác có liên quan (giấy nghỉ ốm, biên bản ngừng việc).Tất cả các chứng từ trên phải được kế toán kiểm tra trước khi tính lương, tính thưởng và phải đảm bảo các yêu cầu của chứng từ kế toán. Sau khi kiểm tra các chứng từ, kế toán tiến hành tính lương, tính thưởng, trợ cấp phải trả cho người lao động theo hình thức trả lương, trả thưởng đang áp dụng tại công ty và lập bảng thanh toán tiền lương, thnah toan stiền thưởng. 3. Tổ chức sổ sách kế toán. Công ty thực hiện hoạch toán thời gian lao động bằng bằng việc chấm công theo từng phòng ban, bộ phận công tác theo một mẫu biểu nhất định: Mẫu số 01- ĐTL ban hành theo quyết định QĐ số 1141 - TC - CĐKT ngày 01/11/1995 của Bộ tài chính ban hành.Công việc đầu tiên của kế toán tiền lương là kiểm tra chứng từ abn đầu như Bảng chấm công, bảng công tác của tổ do nhân viên các đội đưa lên.Nội dung kiểm tra chứng từ abn đầu là kiểm tra tính hợp lý, hợp pháp của 43
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán chứng từ.Sau khi kiểm tra xong sẽ là căn cứ tính lương, tínhthưởng và các khoản phải trả cho từng người lao động. Cuối tháng căn cứ vào chứng từ tính lương và các khoản trích theo lương mà kế toán tiền lương lập bảng phân bổ lương và các khoản trích theo lương cho từng phân xưởng, từng bộ phận sau đó đưa vào các sổ chi tiết có liên quan. quy trình hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương Giấy nghỉ phép, Bảng chấm công Chứng từ kết quả ốm lao động Bảng thanh toán lương phân xưởng Bảng thanh toán lương phòng ban Bảng tổng hợp thanh toán lương toàn công ty Bảng phân bổ số 1 Sổ chi tiết TK 334, 338 Ghi chú: Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng 4. Tài khoản sử dụng và trình tự hoạch toán. 4.1 Tài khoản sử dụng. Để hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương, kế toán công ty sử dụng các tài khoản sau đây: * TK 334: Phải trả công nhân viên 3341: Tiền lương theo đơn giá 44
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán 3342: Thu nhập khác TK này để theo dõi tình hình thanh toán lương và các khoản phụ cấp khác cho người loa động.Kế toán tiền lương sử dụng tài khoản này để phản ánh các khoản thanh toán với công nhân các phân xưởng và nhân viên trong công ty.Bao gồm: tiền lương, tiền phụ cấp, BHXH và các khoản khác. Bên Nợ: - Tiền lương, tiền công và cvác khoản khác đã trả cho người lao động. - Các khoản khấu trừ vào lương của người lao động Bên Có: - Các khoản tiền lương, phụ cấp, BHXH và các khoản phụ khác thực tế phải trả cho người lao động Số dư Nợ: Phản ánh số tiền đã trả quá số tiền thực tế công nhân viên được nhận Số dư Có: Phản ánh các khoản tiền lương, BHXH và các khoản khác còn phải trả người lao động. * TK 338: Phải trả, phải nộp khác 3382: Kinh phí công đoàn 3383: Bảo hiểm xã hội 3384: Bảo hiểm y tế Căn cứ vào chế độ tính và quy định của công ty về các khoản trích theo lương mà hàng tháng nhân viên kế toán tiền lương thực hiện tính các khoản trích theo lương cho người lao động. Khi người lao động được hưởng BHXH, kế toán lập phiếu nghỉ hưởng BHXH cho từng người và từ các phiếu này kế toán lập bảng thanh toán BHXH. TK 3382: Trích 2% trên tổng tiền lương Bên nợ: Chi tiêu KPCĐ tại đơn vị Bên Có: Trích KPCĐ vào chi phí sản xuất kinh doanh Dư Nợ: Vượt chi Dư có: Chưa nộp, chưa chi 45
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán TK3383: Trích 15% trên tổng tiền lương Bên Nợ:BHXH phải trả người lao động BHXH đã nộp cho cơ quan quản lý BHXH Bên Có:Trích BHXH vào chi phí sản xuất kinh doanh Trích BHXH vào thu nhập của người lao động Dư Nợ: Vượt chi Dư có: Chưa nộp * TK 3384: BHYT Bên Nợ: Nộp BHYT cho cơ quan quản lý quỹ Bên Có: Trích BHYT trừ vào thu nhập của người lao động Trích BHYT tính vào chi phí sản xuất kinh doanh Dư Có: Số tiền BHYT chưa nộp Để tập hợp chi phí tiền lương và các khoản trích theo lương, kế toán sử dụng TK 622 "chi phí nhân công trực tiếp" TK này được theo dõi riêng vào sổ chi tiết TK 622 cho từng phân xưởng: TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp cho phân xưởng 1 - Sản xuât thuốc nổ AH1. TK 622- Chi phí nhân công trực tiếp cho phân xưởng 2 - Sản xuất thuốc nổ ZECNÔ TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp cho phân xưởng 3 - Sản xuất thuốc nổ ANFO thường TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp cho phân xưởng 4 - Sản xuất thuốc nổ ANFO chịu nước 4.2 Trình tự hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo tiền lương của công ty. 4.2.1 Hình thức trả lương theo sản phẩm. Xí nghiệp đang áp dụng tính tiền lương sản phẩm theo lương khoán.có nghĩa là trong tháng xí nghiệp quy định tiền lương cho mỗi công việc hoặc khối lượng sản phẩm hoàn thành.Người loa động căn cứ vào mức lương ngày có thể tính được tiền lương của mình thông qua khối lượng công việc hoàn thành.Để minh hoạ cho hình thức trả lương theo sản phẩm của xí nghiệp, ta nghiên cứu các chứng từ, bảng 46
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán ảng chấm công, bảng thanh toán lương của phân xưởng sản xuất thuốc nổ ZECNÔ. Đối với người lao động trực tiếp sản xuất ra sản phẩm thì căn cứ vào từng công việc cụ thể để lập phiếu giao khoán công việc cho mỗi phân xưởng sản xuất. Phiếu báo khoán công việc Ngày: 25/9/2005 Bên giao: Ông Vũ Văn tiến - Quản đốc phân xưởng Nguyên vật liệu Bên nhận: Ông Nguyễn Ngọc Thiện - Quản đốc phân xưởng sản xuất thuốc nổ ZECNÔ. Nội dung: Căn cứ vào kế hoạch xí nghiệp giao cho đơn vị, nay giao cho phân xưởng sản xuất thuốc nổ ZECNÔ hoàn thành 1.000 kg thuốc nổ loại ZN1.Thời gian tính từ ngày 25/9/2005 đến 25/11/2005 Quản đốc phân xưởng có trách nhiệm đôn đốc phấn xưởng sản xuất đúng kế hoạch. Người nhận việc Bên giao việc Căn cứ vào phiếu báo khoán công việc, quản đốc tiến hành chỉ đạo các thành viên trong phân xưởng hoàn thành công việc được giao.Sau khi công việc hoàn thành sẽ có xác nhận của cán bộ kỹ thuật. 47
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Phiếu xác nhận hoàn thành công việc Phân xưởng sản xuất ZECNÔ Từ ngày 25/9/2005 đến ngày 25/11/2005 ĐVT: Triệu đồng Ngày/tháng Tên công việc ĐVT Số lượng Đơn giá Thành tiền Ký 1 Sản xuất thuốc nổ 10 191 1.910 2 ZECNÔ kg 15 191 2.865 25/10 110 191 21.036 Bằng chữ: Hai mốt triệu không trăm ba mươi sáu nghìn đồng chẵn Người giao việc Người nhận việc Người kiểm tra Người duyệt Phiếu này do quản đốc phân xưởng lập 2 bản, 1 bản giao cho đội trưởng đội sản xuất, tờ còn lại chuyển về phòng kế toán đơn vị để làm thủ tục thanh toán lương cho người lao động. Việc theo dõi các sản phẩm làm ra được của côngnhân sản xuất được thực hiện ở từng phân xưởng, mỗi phân xưởng có 1 bảng chấm công (Theo mẫu 01 - LĐTL) được lập mỗi tháng một lần.Hàng ngày căn cứ vào sự có mặt của từng thành viên trong phân xưởng, người phụ trách bảng chấm công đánh dấu vào bảng chấm công, ghi nhận sự có mặt của từng người trong ngày, tương ứng từ cột 1 đến cột 31 của bảng.Bảng chấm công được công khai tại nơi làm việc của mỗi phân xưởng và quản đốc phân xưởng là người có trách nhiệm kiểm tra sự chính xác của bảng chấm công. Trong trường hợp người lao động nghỉ việc do ốm đau, thai sản phải có các chứng nhận của cơ quan y tế, bệnh viện cấp và nộp cho cho phòng kế toán để làm căn cứ tính lương.Ví dụ vào ngày 4/10/2005 trên bảng chấm công phân xưởng sản xuất thuốc nổ ZECNÔ ghi công ốm của công nhân Đỗ Thị Minh có chứng từ kém theo là "phiếu khám chữa bệnh dịch vụ 48
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Phiếu khám chữa bệnh dịch vụ Họ và tên: Đỗ Thị Minh Địa chỉ: Xí nghiệp sản xuất thuốc nổ ZECNÔ - Công ty Vật liệu nổ CN Khoa khám bệnh: Chuẩn đoán: ốm vi rút Đã thanh toán: 1. Tiền viện phí : 200.000 2. Tiền thuốc :150.000 3. Tiền khám : 50.000 Tổng cộng: 400.000 (Bằng chữ: Bốn trăm nghìn đồng chẵn) Ngày 04/10/2005 G.Đ bệnh viện Bệnh nhân ký Bác sĩ khám 49
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Bảng chấm công Tháng 10 năm 2005 Phân xưởng 2 - Sản xuất ZECNÔ Cấp Cộng Cộng Họ tên bậc, Nghỉ Kí hiệu chấm hưởng hưởng TT chức Ngày trong tháng khác công lương BHXH vụ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 29 30 31 1 Trần Văn Nam CN + + TB CN + + + + + + + TB 22 Ngày làm việc + 2 Đỗ Thị Thơm CN + + TB CN + + Ô + + + + TB 21 Điều dưỡng Ô 3 Nguyễn Công CN + + TB CN + + + S + + + TB 23 Nghỉ phép S 4 Phạm Lê Thịnh CN + + TB CN + + + + H + + TB 26 H.Nghị,học tập H 5 Lê Văn Trọng CN + + TB CN + + + + NB + + TB 26 Nghỉ bù NB 6 Nguyễn Văn An CN + + TB CN + + + + + + + TB 25 7 50
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Cuối tháng các bảng chấm công của từng phân xưởng được chuyển về phòng kế toán làm căn cứ tính lương, phụ cấp.Ngoài việc căn cứ vào bảng chấm công được gửi đến từ các phân xưởng, kế toán còn phải căn cứ vào đơn giá sản phẩm và số ngày công làm việc của mỗi công nhân sản xuất. Bảng thanh toán lương Tháng 10 năm 2005 Phân xưởng 2 - Sản xuất ZECNÔ Ngày công Lương ngày Tiền lương và các khoản Họ Hệ số TT Sản Thời Lễ Kinh Sản Thời Lễ Kinh Năng Lương Thời Lễ Kinh Bù Phụ tên lương Tổng phẩm gian phép doanh phẩm gian phép doanh xuất SPBB gian phép doanh C.Lệch cấp TN 1 Nam 3,48 23 23 41.127 33.218 6.327 945921 75.410 145.521 90.000 1.182.442 2 Thơm 1,58 16 2 5 22 21.036 18.673 15.082 2.873 175.860 336.576 37.346 51.714 21.000 700.852 3 Công 3,05 22 1 23 21.036 29.545 29.114 5.545 73.626 462.792 29.545 127.536 187.198 880.696 11 Thịnh 2,55 21 2 23 21.036 29.545 24.341 4.636 23.346 441.756 59.090 106.628 178689 1.017.559 Tổng 1.935.312 4.196.682 2210581 174303 990046 901.454 111.000 10519878 cộng 51
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Phương pháp lập bảng thanh toán lương phân xưởng sản xuât thuốc nổ ZECNÔ: Cơ sở lập: Dựa vào bảng chấm công trong tháng của từng người trong phân xưởng, dựa vào đơn giá sản phẩm mà xí nghiệp áp dụng cho năm 2002, hệ số lương. Kết cấu: Cột 1: Ghi thứ tự Cột 2: Ghi họ tên của từng người trong phân xưởng. Cột 3: Ghi hệ số lương tương ứng với từng người trong phân xưởng Cột 4 đến cột 7: Ghi ngày công chi tiết theo từng khoản: sản phẩm, thời gian, lễ phép, kinh doanh. Cột 8 đến cột 11: Ghi mức lương ngày chi tiết theo từng khoản sản phẩm, thời gian, lễ phép, kinh doanh. Cột 12 đến cột 19: Ghi tiền lương và các khoản trích theo từng khoản: Năng suất, lương sản phẩm bao bì, thời gian, lễ phép, kinh doanh, bù chêch lệch, phụ cấp trách nhiệm, tổng. Phương pháp lập: Để tiện cho việc theo dõi của phương pháp lập bảng thanh toán lương ta đi kết hợp, nghiên cứu ví dụ cho anh Công. Cột 1: Ghi thứ tự của từng người trong phân xưởng Cột 2: Ghi họ tên của từng người trong phân xưởng Cột 3: Ghi hệ số lương tương ứng với từng người trong phân xưởng. Cột 4 đến cột 7: Ghi ngày công chi tiết Căn cứ vào bảng chấm công, kế toán ghi một dòng vào từng cột tương ứng với từng người. VD: Anh Công Ngày công theo sản phẩm: 22 công Ngày công theo thời gian: 1 công Ngày công nghỉ lễ phép: 0 công Ngày công kinh doanh: 23 công Cột 8 đến cột 11: Ghi lương ngày 52
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Kế toán căn cứ vào đơn giá sản phẩm của xí nghiệp áp dụng năm 2005, lương trả theo đơn giá và số ngày làm việc theo chế độ (22 ngày công), hệ số lương, mức lương tối thiểu của Nhà nước áp dụng cho năm 2005. Trong cột lương ngày chi tiết cho từng khoản mục như sau: Sản phẩm: chính là đơn giá sản phẩm mà xí nghiệp áp dụng cho phân xưởng ZECNÔ tháng 10/2002 dựa vào lương trả theo đơn giá, hệ số lương của phân xưởng, ngày công chế độ, cụ thể như của anh Công. Lương ngày theo sản phẩm (A.Công) = 260.000x 1,78 =21.036đ/sp 22 Thời gian: Dựa vào lương trả theo đơn giá, hệ số lương và ngày công chế độ để ghi một dòng vào cột phù hợp, cụ thể như: Lương sản phẩm(A.Công) = 260.000x2,50 = 29.545 đ/ngày 22 Lễ phép: Dựa vào mức lương tối thiểu năm 2005, hệ số lương và ngày công chế độ để ghi một dòng vào cột phù hợp cụ thể: Lương ngày nghỉ phép(A.Công) = 290.000x3,05 = 40.205đ/ngày 22 Kinh doanh: Dựa vào lương kinh doanh áp dụng năm 2005 -Hệ số lương và ngày công chế độ để ghi một dòng vào cột phù hợp cụ thể như: Lương ngày theo kinh doanh(A.Công) = 40.000x3,05 = 5.545 đ/ngày 22 Cột 12 đến cột 19: Ghi tiền lương và các khoản chi tiết như: Năng suất: Là cột mà người lao động làm thừa trong tháng vượt mức kế hoạch mà xí nghiệp đưa ra. Đơn giá là: 21.036đ/sản phẩm là đơn giá sản phẩm tính theo công Lương thời gian: Ta lấy ngày công làm việc thực tế theo thời gian nhân với lương ngày theo thời gian để ghi một dòng vào cột phù hợp, cụ thể: Lương thời gian của anh Công = 1 x 29.545 = 29.545 đ/tháng Lương lễ phép và lương kinh doanh: Ta tính tương tự như lương thời gian. 53
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Lương lễ phép: Do anh Công không nghỉ buổi nào nên cột lương phép của anh không có. Lương kinh doanh: 5.545 x 23 = 127.535 đ/tháng Bù chênh lệch: ta lấy cộg lương ngày chi tiết cho lương thời gian trừ đi đơn giá lương sản phẩm xong nhân với ngày công làm việc thực tế theo sản phẩm cụ thể như: Bù chêch lệch của anh Công = (29.545 - 21.036) x 22 = 187.198 đ/tháng. Chú ý: Khoản bù lương này chỉ áp dụng với những người có số lương thấp hơn đơn giá xí nghiệp trả thì được hưởng theo lương đơn giá sản phẩm ở phân xưởng bao bì này, bù lương có 5 người đó là: Công, Hiền, Hiệp, Thinh, Linh thì được bù lương bởi vì hệ số lương của họ nằm trong khoản mà xí nghiệp quy định để bù lương cho công nhân viên. Phụ cấp trách nhiệm: Ta lấy mức lương tối thiểu mà xí nghiệp quy định nhân với tỷ lệ được hưởng. Ví dụ: ở phân xưởng chỉ có anh Nam (quản đốc) thì được hưởng phụ cấp trách nhiệm là: 300.000 x 0,3 = 90.000đ. Còn phụ cấp an toàn viên được áp dụng cho chị Thơm là: 21.000đ Như vậy vừa nghiên cứu phương pháp lập của bảng thanh toán lương phân xưởng zecnô kết hợp với ví dụ để minh hoạ ta có tiền lương của Anh Công như sau: Theo công thức: Tiền lương tháng của anh công = 73.626 + 462.792 + 29.545 + 127.535 + 187.198 = 880.696 đ/tháng. Vậy tiền lương của anh Công là: 880.696 đ/tháng nhưng bên cạnh đó anh Công phải trích các khoản khấu trừ như BHXH 5%, BHYT 1% theo mức lương Nhà nước quy định năm 2005 : 21.000 x hệ số lương của anh Công. Vậy hai khoản khấu trừ đó là: 38.430 đ/tháng. Vậy tiền lương thực lĩnh trong tháng của anh Công là: 842.266 đ/tháng 4.2.2 Hình thức trả lương theo thời gian. - Phòng kế toán, căn cứ vào bảng chấm công để xác định rõ số ngày làm việc thực tế của người lao động, mức lương tối thiểu, hệ số lương và chế độ phụ cấp để 54
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán xác định lương trong tháng phải trả. Hình thức này áp dụng đối với những người lao động gián tiếp. Phương pháp tính lương thời gian: Lương tháng = Lương T.Gian + Lương phép + Lương KD + Phụ cấp Trong đó: Lương ngày theo thời gian = 260.000 x H/Số lương 22 Mức lương ngày nghỉ phép = 290.000 x H/Số lương 22 Lương ngày theo kinh doanh = 40.000 x H/Số lương 22 Các khoản phụ cấp: Phụ cấp chức vụ áp dụng đối với trưởng phòng, quản đốc với tỷ lệ là 0,3 phó phòng, phó quản đốc với tỷ lệ là 0,2 theo lương tối thiểu của xí nghiệp (300.000đ). Phụ cấp trách nhiệm: áp dụng đối với tổ trưởng sản xuất, thủ quỹ với tỷ lệ 0,1 theo lương tối thiểu của xí nghiệp. Phụ cấp an toàn viên: Được áp dụng đối với tổ trưởng sản xuất, thủ quỹ với tỷ lệ 0,07 theo lương tối thiểu của xí nghiệp. Các loại phụ cấp đoàn thể khác: Những người làm công tác kiêm nhiệm: Bí thư chi bộ, bí thư thanh niên, chủ tịch công đoàn được áp dụng theo quy định của Công ty Hoá Chất Mỏ. Các khoản phụ cấp = 300.000 x tỷ lệ được hưởng Tổ chức hạch toán tiền lương theo thời gian được tiến hành áp dụng cho nhân viên văn phòng. Nói cách khác, đối tượng áp dụng hình thức trả lương theo thời gian ở xí nghiệp là cán bộ công nhân ở các bộ phận phòng ban trong xí nghiệp. Việc theo dõi thời gian làm việc của cán bộ công nhân viên được thực hiện ở từng phòng ban. Mỗi phòng có một bảng chấm công. Mỗi tháng 1 lần. Hàng ngày căn cứ vào sự có mặt của từng thành viên trong phòng, người phụ trách bảng chấm công đánh dấu lên bảng chấm công ghi nhận sự có mặt của từng người trong ngày 55
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán tương ứng từ cột 1 đến cột 31. Bảng này được công khai trong phòng và trưởng phòng là người chịu trách nhiệm kiểm tra sự chính xác của bảng chấm công. Ví dụ: Bảng chấm công tháng 10 năm 2002 của phòng kế toán: Cuối tháng các bảng chấm công ở từng phòng được chuyển về phòng kế toán để làm căn cứ tính lương, tính phụ cấp và tổng hợp thời gian lao động trong xí nghiệp ở mỗi bộ phận. Thời hạn nộp bảng chấm công là trước ngày 02 của tháng sau. Kế toán căn cứ vào đó để tính công cho nhân viên văn phòng. Trường hợp cán bộ công nhân viên chỉ làm một phần thời gian lao động theo quy định trong ngày, vì lý do nào đó vắng mặt trong thời gian còn lại của ngày, thì trưởng phòng căn cứ vào thời gian làm việc của người đó để xem xét tính công ngày đó cho họ hay không? Nếu công nhân nghỉ việc do ốm, thai sản phải có các chứng từ nghỉ việc của cơ quan y tế, bệnh viện cấp và được bảng chấm công ký hiệu: Con ốm (Cô), Học tập (H), các chứng từ này. Căn cứ vào bảng chấm công của từng phòng chuyển sang phòng kế toán. Ta có bảng thanh toán lương tháng 10/2005 của phòng kế toán như sau: 56
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Bảng chấm công Phòng Kế toán Tháng 10/2005 Số công hưởng Số công hưởng Cấp Ngày trong tháng Họ và tên bậc lương theo sản phẩm lương theo thời gian lương 1 2 3 4 5 6 7 8 31 26 Nguyễn Thị Hoa 1,5 x x x x x x x 27 Lê Thị Hải 2 x x x x x x x Nguyễn Thị Vân 1 x x x x x x x 25 Ký hiệu trong bảng chấm công Lương sản phẩm: K Nghỉ phép: P Lương thời gian: x Hội nghị, học: H ốm, điều dưỡng: Ô Nghỉ bù: NB Con ốm: Cô Nghỉ không lương: Ro Thai sản: TS Ngừng việc: N Tai nạn: Lao động nghĩa vụ: LĐ 57
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Bảng thanh toán lương Phòng kế toán Tháng 10/2005 Lương ngày Tiền lương và các khoản Hệ số Phụ cấp TT Họ tên Lương Lương Lươn Lương Lương Lương lương trách Tổng thời gian phép g KD thời gian phép KD nhiệm 1 Nguyễn Thị Hoa 4,60 27,5 54.364 43.909 8.364 1.495.010 230.010 90.000 1.815.020 2 Lê Thị Hải 2,50 29 29.545 23.864 4.545 856.805 131.805 60.000 1.048.610 5 Nguyễn Thị Vân 2,82 26 33.209 26.283 5.109 863.434 132.834 30.000 1.026.268 Tổng cộng 4.614.143 709.843 180.000 5.503.986 58
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Phương pháp lập bảng thanh toán theo thời gian: Cơ sở lập: Dựa vào bảng chấm công của từng phòng, hệ số lương tiếp giữ của từng người Kết cấu gồm: Cột 1: Ghi thứ tự của từng người Cột 2: Ghi họ tên của từng người trong phòng Cột 3: Hệ số lương của từng người Cột 4: Ghi Cột 5: Ghi lương ngày chi tiết cho từng khoản như: Lương thời gian, lương phép, lương kinh doanh. Cột 6: Ghi tiền lương và các khoản chi tiết cho từng khoản như: Lương thời gian, lương phép, lương kinh doanh, phụ cấp chức vụ và tổng. Phương pháp lập: Để tiện cho việc theo dõi của phương pháp lập bảng thanh toán lương ta đi kết hợp nghiên cứu ví dụ cho chị Nguyễn Thị Hoa - Trưởng phòng kế toán. Cột 1: Ghi thứ tự bằng số của mỗi người trong phòng. Cột 2: Ghi họ tên của từng người trong phòng Cột 3: Ghi hệ số lương Căn cứ vào thời gian làm việc trong xí nghiệp và chức vụ của từng người để áp dụng hệ số lương và ghi vào cột phù hợp. Ví dụ: Chị Hoa - Chức vụ trưởng phòng có hệ số lương là 4,60. Cột 4: Kế toán căn cứ vào bảng chấm công của phòng tài vụ chấm công cho từng người và lương cấp bậc của từng người được hưởng để ghi vào cột phù hợp. Cột 5: Cột lương ngày chi tiết theo từng khoản mục Lương thời gian: Ta lấy lương trả theo đơn giá mà xí nghiệp áp dụng năm 2002 nhận với hệ số lương hiện giữ của từng người rồi chia cho số ngày làm việc theo chế độ để ghi một dòng vào cột phù hợp, cụ thể: Mức lương ngày theo thời gian(C.Hoa)=260.000x4,60 = 54.364đ/ngày 22 60
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Lương phép: Là những ngày lương của công nhân viên được nghỉ theo quy định lao động và được hưởng lương tối thiểu của Nhà nước hiện hành theo hệ số lương để ghi một dòng vào cột phù hợp: Mức lương nghi phép(C.Hoa) = 290.000 x 4,60 = 43.909đ/ngày 22 Lương kinh doanh: Lương ngày theo KD = 40.000 x 4,60 = 8.364đ/ngày 22 Cột 6: Ghi tiền lương và các khoản chi tiết theo từng khoản mục Lương phép: Do tháng 10 năm 2005 ở phòng kế toán không có ai nghỉ phép nên cột lương phép trong tháng không có số liệu. Lương kinh doanh: Lương kinh doanh của chị Hoa = 27,5 x 8.364 = 230.010 đ/tháng Phụ cấp chức vụ: Ta lấy mức lương tối thiểu của xí nghiệp nhân với tỷ lệ quy định để ghi một dòng vào cột phù hợp. Ví dụ: Mức lương tối thiểu của xí nghiệp áp dụng năm 2005 là 300.000đ/tháng. Phụ cấp của chị Hoa được hưởng là phụ cấp chức vụ là 0,3. Vậy phụ cấp mỗi tháng của chị Hoa là: 300.000 x 0,3 = 90.000đ/tháng. Tổng: Ta lấy các khoản chi tiết ở cột tiền lương và các khoản cộng lại với nhau cụ thể: Như trên ta đã nghiên cứu lương thời gian, lương kinh doanh, phụ cấp của chị Hoa. Tiền lương T10 của C.Hoa= 1.495.010+230.010+90.000=1.815.020đ Nhưng bên cạnh đó chị Hoa còn phải trích các khoản khấu trừ như: BHXH 5%, BHTY 1% theo mức lương tối thiểu Nhà nước quy định và hệ số lương. Vậy 2 khoản khấu trừ là 57.960đ/tháng. Tiền lương thực tế của chị Hoa là:1.815.020 - 57.960 = 1.757.060đ 61
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán 4.2.3 Hạch toán các khoản trích theo lương: Việc trích BHXH, BHYT khấu trừ vào lương của người lao động toàn xí nghiệp không phụ thuộc vào mức tiền lương tháng mà mỗi lao động có thể nhận được trong tháng, mà nó phụ thuộc vào mức lương tối thiểu Nhà nước quy định năm 2002 và hệ số lương hiện giữ của từng người. Ví dụ: Trong bảng thanh toán lương của nhân viên kế toán tháng 10/2005 vì cột tiền lương không dùng để trích BHXH, BHYT khấu trừ vào lương mà nó được tính theo lương cố định thể hiện dưới đây. Bảng tính bhxh, bhyt theo lương cố định (Tháng 10/2005) Tiền lương Khấu trừ vào lương Lương cố TT Họ và tên tháng 5% 1% định Cộng 10/2002 BHXH BHYT 1 Ng. Thị Hoa 1.815.020 966.000 48.300 9.660 57.960 2 L. Thị Hải 1.048.610 525.000 26.250 5.250 31.500 5 Ng. Thị Vân 1.026.268 623.700 31.185 6.237 37.422 Cộng 5.503.986 2.912.700 145.637 29.217 174.762 Khi người lao động trong Công ty bị ốm hay nghỉ con ốm ban y tế xí nghiệp thấy cần thiết cho nghỉ điều trị hoặc nghỉ trông con ốm thì lập phiếu nghỉ hưởng bảo hiểm xã hội, để làm căn cứ xác nhận số ngày được nghỉ của người lao động. Để tính trợ cấp BHXH trả thay lương: 62
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Phiếu nghỉ hưởng bhxh Số: 27 Họ tên: Nguyễn Thị Thông Số ngày nghỉ Xác Số Tên cơ nhận Ngày Tổng Từ Đến Y, bác ngày quan y Lý do của tháng năm sỹ ký thực tế số ngày ngày quản nghỉ đốc Y tế xí 10/10/2005 Lao 10 10/10 20/10 10 nghiệp phổi Phần phía sau trang phiếu này là phần thanh toán do kế toán thực hiện khi phiếu được gửi lên bảng chấm công của phân xưởng có người nghỉ hưởng BHXH đó. phần thanh toán Số ngày nghỉ Lương bình quân Số tiền BHXH 10 % tính BHXH BHXH 1 ngày ngày 10 ngày 34.509 75% 258.818 Cuối tháng kế toán tổng hợp các phiếu nghỉ hưởng BHXH tại phòng kế toán, và đến cuối quý tiến hành lập bảng tổng hợp ngày nghỉ và trợ cấp BHXH để thanh toán BHXH cho người lao động. Cuối tháng kế toán căn cứ vào bảng chấm công và bảng thanh toán lương của các bộ phận. Kế toán lập bảng thanh toán lương toàn xí nghiệp như sau: Phương pháp lập của bảng thanh toán lương toàn xí nghiệp Cơ sở lập: Căn cứ vào bảng thanh toán lương của từng bộ phận và các khoản khấu trừ vào lương. Kết cấu: Cột 1: Ghi bộ phận sử dụng Cột 2: Lương sản phẩm 63
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Cột 3: Lương thời gian Cột 4: Lương kinh doanh Cột 5: Lương phép Cột 6: Năng suất Cột 7: Bù chênh lệch Cột 8: Phụ cấp trách nhiệm Cột 9: Tổng cộng Cột 10: Các khoản khấu trừ chi tiết theo từng khoản: BHXH 5%, BHYT 1%, Cột 11:Thực lĩnh 64
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Bảng thanh toán lương toàn xí nghiệp Tháng 10/2005 Các khoản khấu trừ Lương sản Lương Năng Phụ cấp Bộ phận Lương TG Lương KD Bù C.lệch Tổng cộng 1% Thực lĩnh phẩm phép xuất TN 5% BHXH Cộng BHYT TK622 16.750.400 7.110.450 2.119.452 412.103 4.937.213 2.118.230 410.000 33.857.848 929.250 185.850 1.115.100 32.742.748 PX AH1 4.196.682 2.210.581 990.046 174.303 1.935.312 901.954 111.000 10.519.878 288.750 57.750 346.500 10.173.378 PX 11.118.500 309.750 61.950 371.700 10.746.800 ZECNO PX ANFO 12.219.470 330.750 66.150 396.900 11.822.570 TK 627 16.750.320 2.117.120 2.117.120 4.173.520 7.140.350 37.579.430 806.400 161.280 967.680 36.611.750 PX AH1 4.120.456 2.118.452 817.138 1.118.350 317.000 8.491.396 267.750 53.550 321.300 8.170.096 PX 12.459.320 277.200 55.440 332.640 12.126.680 ZECNO PX ANFO 16.628.714 261.450 52.290 313.740 16.314.974 TK641 2.100.000 689.100 2.789.100 37.590 7.518 45.108 2.743.992 TK642 15.130.000 3.120.450 1.450.300 3.149.230 22.849.980 235.200 47.040 282.240 22.567.740 Cộng 16.750.400 41.090.770 13.387.122 3.979.523 4.973.213 6.231.750 10.699.580 97.076.358 2.008.440 401.688 2.410.128 9.466.320 65
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Phương pháp lập: Cột 1: Ghi bộ phận sử dụng Cột 2: Ghi lương sản phẩm, căn cứ vào bảng thanh toán lương của từng bộ phận ta lấy cột như sản phẩm để ghi một dòng vào cột phù hợp. Cột 3 đến cột 8: Căn cứ vào các bảng thanh toán lương của từng bộ phận, cột lương thời gian ta lấy cột lương thời gian, lương kinh doanh, lương phép, năng suất, bù chênh lệch, phụ cấp, trách nhiệm tương ứng từ cột 3 đến cột 8 để ghi một dòng vào cột phù hợp. Cột 9: Tổng cộng ta lấy cột lương sản phẩm + lương thời gian + lương kinh doanh + lương phép (nếu có) + năng xuất + bù chênh lệch + phụ cấp trách nhiệm để ghi một dòng vào cột phù hợp. Cột 10: Ghi các khoản khấu trừ chi tiết cho BHXH 5%: trích 5% vào BHXH theo lương cố định BHYT 1%: Trích 1% và BHYT theo lương cố định VD: Phân xưởng bao bì Tổng hệ số lượng của phân xưởng bao bì là 27,5 mức lương tối thiểu (210.000đ) vậy lương cố định = 5.775.000đ/tháng. BHXH 5% = 5.775.000 x 0,05 = 288.750 BHYT 1% = 5.775 x 0,01 = 57.750 Tổng cộng: Ta lấy cột BHXH cộng BHYT. VD: Phân xưởng bao bì các khoản khấu trừ là: 346.500đ/tháng Cột 11: Thực lĩnh Ta lấy cột 9: Tổng cộng trừ đi cột cộng của các khoản khấu trừ để ghi một dòng vào cột phù hợp. Cụ thể: Phân xưởngAH1: tổng thu nhập 10.519.878 các khoản khấu trừ: 346.500 Vậy số tiền thực lĩnh của cả phân xưởng là: 10.173.378 Khi đã lập được bảng thanh toán lương toàn xí nghiệp tháng 10/2002. Kế toán tiếp tục lập bảng phân bổ số 1 hay còn gọi là bảng phân bổ tiền lương và BHXH. 66
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán bảng phân bổ tiền lương và bảo hiểm xã hội Đơn vị: Công ty Vật liệu nổ CN Tháng 10/2005 Ghi có TK 334 TK 338 TK TK STT KPCĐ BHXH BHYT Tổng cộng Ghi nợ Lương Phụ cấp Cộng Cộng 335 2% 15% 2% TK 1 TK 622 33.447.848 410.000 33.587.848 677.157 5.078.678 677.157 6.432.992 40.290.840 PX 10.408.878 111.000 10.519.878 210.398 1.577.982 210.398 1.998.778 12.518.656 AH1 PX 11.118.500 222.370 1.667.775 222.370 2.112.515 13.231.015 ZECNO PX 12.219.470 244.389 1.832.921 244.389 2.321.699 14.541.169 ANFO 2 TK 627 30.439.080 7.140.350 37.579.430 751.583 5.636.914 751.588 7.140.090 44.719.520 PX 8.174.396 317.000 8.491.396 169.828 1.273.709 169.828 1.613.365 10.104.761 AH1 PX 12.459.320 249.186 1.868.898 249.186 2.367.270 14.826.590 ZECNO PX 16.628.714 332.574 2.494.307 332.574 3.159.455 19.788.169 ANFO 3 TK 641 2.789.100 2.789.100 55.782 418.365 55.782 529.929 3.319.029 4 TK 642 19.700.750 3.149.230 22.849.980 457.000 3.427.497 457.000 4.341.497 27.191.477 5 TK 334 2.008.440 401.688 2.410.128 2.410.128 Cộng 86.376.778 10.699.580 97.076.358 1.941.527 16.569.894 2.343.215 20.854.636 117.930.994 67
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Sau khi lập được bảng phân bổ số 1 kế toán định khoản: Nợ TK 622: 33.857.848 Nợ TK 627: 37.579.430 Nợ TK 641: 2.789.100 Nợ TK 642: 22.148.980 Có TK 334: 97.076.358 Nợ TK 622: 6.432.922 Nợ TK 627: 7.140.090 Nợ TK 641: 529.929 Nợ TK 642: 4.341.497 Có TK 338: 18.444.508 Nợ TK 334: 2.410.128 Có TK 338: 2.410.128 * Phương pháp lập bảng phân bổ tiền lương và BHXH Cơ sở lập: Dựa vào bảng thanh toán lương toàn xí nghiệp Kết cấu: Cột 1: Ghi thứ tự tài khoản Cột 2: Ghi tên tài khoản bên nợ: TK 622, TK 627 chi tiết theo từng phân xưởng, TK 641, TK 642, TK 334. Cột 3: Ghi có tài khoản: 334: Chi tiết cho cột lương, phụ cấp và cộng Cột 4: Ghi có tài khoản 338: Chi tiết cho cột KPCĐ, BHXH, BHYT và cộng Cột 5: Có TK 335 Cột 6: Tổng cộng Phương pháp lập: Cột TK 334 68
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Dòng TK 622: Căn cứ vào bảng thanh toán lương toàn xi nghiệp, lấy dòng tổng cộng TK 622 của công nhân trực tiếp sản xuất để ghi một dòng vào cột phù hợp tương ứng với cột lương và phụ cấp. Dòng TK 627, TK 641, TK642: Căn cứ vào bảng thanh toán lương toàn xí nghiệp mấy dòng tổng cộng TK chi tiết cho cột lương và phụ cấp của từng bộ phận quản lý phân xưởng, nhân viên bán hàng, nhân viên quản lý xí nghiệp ghi một dòng vào cột phù hợp. VD: Tổng tiền lương TK 627 là: 37.579.430 trong đó lương là: 30.439.080 và phụ cấp là: 7.140.350 Cột TK 338: Dòng TK 622 căn cứ tiền lwong của dòng cộng TK 622 nhân với tỷ lệ quy định 19% chi tiết BHXH 15%, BHYT 2%, KPCĐ 2%, để ghi vào cột phù hợp. Dòng TK 627, TK 641, TK 642: Ta lấy dòng cộng của từng bộ phận nhân với tỷ lệ quy định 19%. Dòng TK 334 phản ánh số khấu trừ vào lương trong bảng thanh toán lương để ghi một dòng vào cột phù hợp Sau khi lập được bảng phân bổ tiền lương và BHXH kế toán tiếp tục mở sổ chi tiết tài khoản 334 và TK 338. Sổ chi tiết TK 334 Tháng 10/2005 Dư nợ đầu kỳ: 0Dư có đầu kỳ: 0 Phát sinh nợ: 8.432.336 Phát sinh có: 19.011.274 Dư nợ cuối kỳ:Dư có cuối kỳ: 10.578.738 TK 334: phân xưởng AH1 Số chứng Ngày Diễn giải Đối ứng P/S nợ P/S có từ Bảng phân Tiền lương phải trả 622 10.519.878 bổ số 1 CNTTSX Tiền lương phải trả 627 8.491.396 NVQLPX 19.011.274 69
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Sổ chi tiết TK 334 Tháng 10/2005 Dư nợ đầu kỳ: 0Dư có đầu kỳ: 0 Phát sinh nợ: 12.457.320 Phát sinh có: 23.577.820 Dư nợ cuối kỳ:Dư có cuối kỳ: 111.205.000 TK 334: Phân xưởng ZECNÔ Số chứng Ngày Diễn giải Đối ứng P/S nợ P/S có từ Bảng phân Tiền lương phải trả 622 11.118.500 bổ số 1 CNTTSX Tiền lương phải trả 627 12.459.320 NVQLPX 23.577.820 Sổ chi tiết TK 334 Tháng 10/2005 Dư nợ đầu kỳ: 0Dư có đầu kỳ: 0 Phát sinh nợ: 20.456.100 Phát sinh có: 28.848.184 Dư nợ cuối kỳ:Dư có cuối kỳ: 8.392.084 TK 334: Phân xưởng ANFO Số chứng Ngày Diễn giải Đối ứng P/S nợ P/S có từ Bảng phân Tiền lương phải 622 12.219.470 bổ số 1 trả CNTTSX Tiền lương phải 627 16.628.714 trả NVQLPX 28.848.184 70
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Sổ chi tiết TK 338 Tháng 10/2005 Dư nợ đầu kỳ: 0Dư có đầu kỳ: 0 Phát sinh nợ: 2.132.450 Phát sinh có: 3.612.143 Dư nợ cuối kỳ:Dư có cuối kỳ: 1.479.693 TK 338: phân xưởng AH1 Số chứng Ngày Diễn giải Đối ứng P/S nợ P/S có từ Bảng phân Tiền lương phải 622 1.998.778 bổ số 1 trả CNTTSX Tiền lương phải 627 1.613.365 trả NVQLPX 3.612.143 Sổ chi tiết TK 338 Tháng 10/2005 Dư nợ đầu kỳ: 0Dư có đầu kỳ: 0 Phát sinh nợ: 3.975.463 Phát sinh có: 4.479.785 Dư nợ cuối kỳ:Dư có cuối kỳ: 504.322 TK 338: phân xưởng ZECNÔ Ngày Số chứng từ Diễn giải Đối ứng P/S nợ P/S có Bảng phân Tiền lương phải 622 2.112.515 bổ số 1 trả CNTTSX Tiền lương phải 627 2.367.270 trả NVQLPX 4.479.785 71
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Sổ chi tiết TK 338 Tháng 10/2005 Dư nợ đầu kỳ: 0Dư có đầu kỳ: 0 Phát sinh nợ: 3.828.450 Phát sinh có: 5.481.154 Dư nợ cuối kỳ:Dư có cuối kỳ: 1.652.704 TK 338: phân xưởng ANFO Số chứng Ngày Diễn giải Đối ứng P/S nợ P/S có từ Bảng phân Tiền lương phải 622 2.321.699 bổ số 1 trả CNTTSX Tiền lương phải 627 3.159.455 trả NVQLPX 5.481.154 72
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Phần III Các đề xuất và kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp. I.Đánh giá khái quát tình hình hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp. 1. Công tác kế toán chung. Trong công tác quản lý kinh tế tài chính, hoạch toán kế toán đóng vai trò hết sức quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp.Là một phần công tác hoạch toán của công ty, kế toán tiền lương phải theo dõi, phản ánh các nghệp vụ kinh tế phát sinh về tiền lương,BHXH,BHYT,KPCĐ và các khoản trợ cấp khác.Hoàn thiện tốt công tác kế toán tiền lương chính là hoàn thiện về chính sách, về hình thức trả lương để đảm bảo tiền lương là yếu tố vật chất khuyến khích người lao động tăng năng suất, tiết kiệm chi phí để đem lại hiệu quả kinh tế cao. Vấn đề quan trọng đối với doanh nghiệp là phải quan tâm đến lợi cíh thiết thực của người lao động.công ty không ngừng hoàn thiện chế độ, chính sách hình thức trả lương cũng như công tác hoạch toán tiền lương để đảm bảo cho người lao động được hưởng theo đúng số lượng và chất lượng loa động mà họ bỏ ra tỏng quá trình sản xuất kinh doanh Là một doanh nghiệp hoạch toán độc lập, công ty luôn cố gắng khắc phục những khó khăn, nhất là khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm để không ngừng nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, tăng thu nhập cho cán bộ công nhân viên.Với công tác cải cách hành chính, công ty đã tổ chức sắp xếp lại các phòng ban chức năng cho phù hợp với quy mô hoạt động đồng thời công ty cũng không ngừng thay đổi về cơ cấu và phương pháp hoạch toán sao cho vừa phù hợp với công ty vừa tuân thủ được những quy định, chế độ của nhà nước ban hành. 2.Ưu điểm và nhược điểm của hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty. 2.1 Ưu điểm. Hơn 30 năm qua công ty đã đứng vững và phát triển, không ngừng mở rộng quy mô sản xuất và cả chiều sâu lẫn chiều rộng để đem lại không ít lợi cho xã hội, 74
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán năng cao đời sống của cán bộ công nhân viên trong công ty.Đó chính là thành quả khả quan mà công ty đã đạt được. Công ty không ngừng áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến, bắt kịp với quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá của đất nước, đẩy mạnh khối lượng sản xuất, hạ bới chi phí không cần thiết mà vẫn đảm boả được chất lượng của sản phẩm tạo uy tín trên thị trường trong và ngoài nước. Bộ máy kế toán của công ty khá gọn nhẹ, các cán bộ kế toán có trình độ nghiệp vụ vững và không ngừng được trang bị thêm những kiến thức mới.Việc phân công giữa các phần hành kế toán cũng phù hợp với trình độ của kế toán viên, đảm bảo duy trì mối liên hệ chặt chẽ giữa các phần hành. Kế toán tiềng lương luôn nhận thức được tầm quan trọng trong quá trình sản xuất kinh doanh nói chung và trong công tác quản lý chi phí, hạ thấp giá thành sản phẩm nói riêng.Kế toán tiền lương đã phân công trách nhiệm và hướng dẫn các tổ trưởng, phụ trách các tổ, đội sản xuất quản lý tốt các chứng từ ban đầu của công tác hoạch toán tiền lương, các khoản trích theo lương như bảng chấp công, bảng kê khối lượng công việc thực hiện Nhìn chung, kế toán tiền lương đã vận dụng tốt lý luận vào thực tiễn công việc của công ty. 2.2 Nhược điểm. Bên cạnh những thuận lợi công ty cũng không trách khởi những khó khăn khi thị trường chúng ta ngày càng cạnh tranh gay gắt. Hiện nay công ty đang sử dụng hình thức kế toán chứng từ ghi sổ theo đúng quy định về một loại sổ sách thống nhất.Việc tập hợp các chứng từ và luân chuyển chứng từ, sổ sách nhìn chung là nhanh chóng, đầy đủ, kịp thời, giúp cho việc tổng hợp tiền lương và các khoản trich stheo lương được đầy đủ , chính xác.Tuy nhiên công tác hoạch toán tiền lương ở công ty vẫn còn một số hạn chế, chưa hợp lý mà nếu khắc phục được sẽ giúp công ty đạt hiệu quả công tác cao hơn nữa. Công ty Vật liệu nổ công nghiệp là một doanh nghiệp có quy mô sản xuất kinh doanh lớn với số lượng công nhân viên đông đảo và có nhiều xí nghiệp thành viên trên khắp mọi miền đất nước.Như vậy sẽ có những sự việc không thể cập nhật 75
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán kịp thời như có nhiều công nhân nghỉ việc mà kế toán tiền lương không thực hiện trích trước tiền lương nghỉ phép cho công nhân.Như vậy sẽ ảnh hưởng tới công việc tính giá thành sản phẩm. Do đặc điểm sản xuất kinh doanh của công ty không có số dư cuối kỳ nên cấu trúc của sổ chi tiết không hợp lý.Mặc dù không có số dư cuối kỳ mà ở mỗi sổ chi tiết vẫn tồn tại; Số dư Nợ đầu kỳ Số dư Nợ cuối kỳ Số dư Có đầu kỳ Số dư Có cuối kỳ Như vậy là không cần phải có trong mỗi sổ cái chi tiết các tài khoản Công ty có 4 phân xưởng chính vì vậy nên mở chi tiết tài khoản theo từng phân xưởng để tiện theo dõi. II.Một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp. 1. Nguyên tắc hoàn thiện. Việc hoàn thiện nguyên tắc kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương phải dựa trên những quy định và chuẩn mực kế toán đã được công nhận mà công ty đang áp dụng Việc hoàn thiện phải tuân thủ đúng theo quy định trong chế độ tiền lương và các khoản trích theo lương, phải phù hợp với đặc điểm tình hình, quy trình công nghệ sản xuất của công ty Đảm bảo lợi ích của người loa động được đáp ứng một cách tối đa, triệt để nhất mà không gây bất lợi cho công ty cũng như cho cán bộ công nhân viên trong toàn công ty 2.Một số giải pháp hoàn thiện kế toán tiền lương và các khoản trích theo tiền lương. Giải pháp 1: Do đặc điểm tình hình sản xuất kinh doanh của công ty hiện nay công tu đang áp dụng hình thức Nhật ký chứng từ là còn nhiều thiếu sót vì công ty áp dụng khoa học kỹ thuật cao.Do đó khi sử dụng nhật ký cức từ vào công tác kế toán thì kế toán 76
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán viên khi dùng máy tính, công tác hoạch toán sẽ phức tạp và gặp nhiều trở gại, đôi khi số liệu ghi chép bị trùng lặp. Chính vì vậy công ty nên chọn hình thức Nhật ký chung, đây là hình thức phổ biến và phù hợp với kế toán máy, dễ sử dụng, tiết kiệm được nhiều thời gian, dễ hiểu, dễ đối chiếu khi cần thiết. Giải pháp 2: Là một công ty có quy mô sản xuất lớn vơi số lượng công nhân viên nhiều như vậy khi tính lương trả cho công nhân viên tương đối nhiều, giưũa lương công nhân trược tiếp sản xuất và lương nghỉ phép của công nhân phải hoạch toán riêng biệt.Trong khi đó công ty không tiến hành trích trước tiền lương nghỉ phép của công nhân viên, đến kỳ trả lương thì mới trích như vậy sẽ ảnh hưởng tới việc tập hợp chi phí để tính giá thành sản phẩm. Vì thế công ty nên trích trước tiền lương nghỉ phép của công nhân sản xuât trực tiếp.Điều này là cần thiết đối với bất kỳ công ty nào khi tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh.Từ đó tránh tình trạng phản ánh sai lệch, giảm bớt chi phí và làm cho hoạch toán tiền lương thực hiện dễ dàng và hiệu quả hơn. Công ty nên hoạch toán như sau: Nợ TK622: Tiền lương phải trả Có TK 335: Mức trích theo kế hoạch Giải pháp 3: Công ty nên bỏ mục số dư đầu kỳ và số dư cuối kỳ vì trên thực tế không có số dư vì vậy bỏ phần này sẽ không làm ảnh hưởng đến quá trình ghi sổ của công ty. Sổ chi tiết tài khoản (dùng cho TK 622 ) Tháng năm Đơn vị: TK: Trang: Đơn vị tính: Tiểu khoản NT Phát sinh Phát sinh SHCT Diễn giải TK đối ứng Nợ Có 77
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Giải pháp 4: Để thuận tiện cho công tác kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm và tiện cho việc theo dõi tình hình chi phí nhân công và các khoản phải thanh toán, phải trích cho công nhân sản xuất, công ty nên mở TK 334, 338, TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp cho từng phân xưởng để tiện theo dõi và tập hợp tại từng phân xưởng dễ dàng hơn, không mất thời gian đồng thời giúp cho công tác kế toán được chính xác và nhanh chóng. TK 6221- Phân xưởng sản xuất 1 TK 6222 - Phân xưởng sản xuất 2 TK 6223 - Phân xưởng sản xuất 3 TK 6224 - Phân xưởng sản xuất 4 TK 3341 - Phân xưởng sản xuất 1 TK 3342 - Phân xưởng sản xuất 2 TK 3343 - Phân xưởng sản xuất 3 TK 3344 - phân xưởng sản xuất 4 TK 3381 - Phân xưởng sản xuất 1 TK 3382 - Phân xưởng sản xuất 2 TK 3383 - Phân xưởng sản xuất 3 TK 3384 - Phân xưởng sản xuất 4 78
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán Kết luận Công tác kế toán tiền lương là một vấn đề lớn đối với doanh nghiệp, với mọi người lao động và toàn xã hội. Đối với doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp dịch vụ, chi phí lương chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí kinh doanh.Một sự biết động nhỏ trong tiền lương cũng có thể làm ảnh hưởng đến tình hình kinh doanh của doanh nghiệp.Bởi vậy hoạh toán tiền lương cần hết sức quan tâm. Tiền lương là biểu hiện bằng tiền của hao phí lao động do đó hoạch toán tổ chức tiền lương và các khoản trích theo lương là một phần hành kế toán quan trọng, giúp nhà lãnh đạo quản lý được số lượng, chất lượng lao động góp phần nâng cao năng suất, hiệu quả lao động. Em xin chân thành cảm TS: Nghiêm Văn Lợi và các anh chị trong phòng kế toán của công ty Vật liệu nổ công nghiệp trong thời gian qua đã giúp đỡ em thực hiện chuyên đề này. Chuyên đề của em có thể còn nhiều thiếu sót, rất mong sự quan tâm, đóng góp ý kiến của thầy giáo và các anh chị trong phòng ban công ty để chuyên đề được hoàn chỉnh và chất lượng hơn. Hà Nội, tháng 6 năm 2006 79