Đề tài Hoàn thiện hạch toán nguyên vật liệu tại Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Châu

Nội dung text: Đề tài Hoàn thiện hạch toán nguyên vật liệu tại Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Châu

1. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Lời nói đầu Đất nước ta đang trong quá trình hội nhập với các nước trong khu vực và trên thế giới. Trong điều kiện đó, các doanh nghiệp của Việt Nam càng phải nỗ lực hơn nữa trong cuộc chiến tìm kiếm thị trường cho mình. Các doanh nghiệp cần phải nắm rõ tình hình tài chính của doanh nghiệp mình như thế nào để đưa ra phương hướng phát triển thích hợp nhất. Để có thể nắm bắt tình hình tài chính của doanh nghiệp thì kế toán Công ty là công cụ đắc lực nhất trong công tác tổ chức quản lý . Kế toán giữ vai trò quan trọng có thể cho các nhà quản lý biết được các thông tin về chi phí đầu vào của quá trình sản xuất cũng như kết quả đầu ra. Trong các thông tin về chi phí Nguyên vật liệu (NVL), Công cụ dụng cụ (CCDC) là thông tin quan trọng không thể thiếu được. Muốn có thông tin về chi phí NVL đầy đủ và chính xác thì quá trình hạch toán kế toán phải hoàn thiện để có thể tổng hợp thông tin cung cấp cho nhà quản lý. Công tác quản lý và hạch toán NVL là cần thiết trong một doanh nghiệp. Có tổ chức tốt công tác kế toán thì mới giúp cho quá trình quản lý NVL được tốt hơn. NVL được quản lý tốt, xây dựng được các định mức về cung cấp, dự trữ và sử dụng NVL một cách hợp lý nhất, góp phần tiết kiệm vật tư tránh lãng phí, mất mát, góp phần giảm chi phí, tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp. Qua thời gian tìm hiểu thực tế tại Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Châu cùng với sự giúp đỡ của các cô, chú tại phòng Tài vụ của Công ty, và Th.S Nguyễn Thị Hồng Thuý em mạnh dạn chọn đề tài "Hoàn thiện hạch toán nguyên vật liệu tại Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Châu". Ngoài phần mở bài và kết luận, chuyên đề thực tập của em gồm 2 chương Chương I: Thực trạng hạch toán NVL tại Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Châu. 1
2. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Chương II: Hoàn thiện hạch toán NVL tại Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Châu. Do trình độ hiểu biết có hạn nên chuyên đề của em không tránh khỏi thiếu sót, em mong sự chỉ bảo của thầy cô trong khoa, đặc biệt là Th.S Nguyễn Thị Hồng Thuý cùng toàn thể các cô, chú tại Phòng tài vụ Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Châu. Em xin chân thành cảm ơn! 2
3. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Chương I Lý luận chung về tổ chức công tác kế toán vật liệu trong các doanh nghiệp. I. Sự cần thiết của công tác kế toán nguyên vật liệu trong doanh nghiệp sản xuất 1. Khái niệm và đặc điểm của nguyên vật liệu Vật liệu là đối tượng lao động, là một trong 3 yếu tố của quá trình sản xuất và là cơ sở vật chất cấu thành nên thực thể và sản phẩm. Trong quá trình tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, vật liệu bị tiêu hao toàn bộ và không giữ nguyên hình thái vật liệu ban đầu, chuyển toàn bộ giá trị một lần vào chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ. Trong các doanh nghiệp sản xuất, vật liệu là loại tài sản lưu động thuộc nhóm tài sản dự trữ. Nó là cơ sở vật chất hình thành nên sản phẩm, vật liệu rất phong phú về chủng loại, phức tạp về kỹ thuật, về đặc tính lý hoá, nó tồn tại dưới nhiều trạng thái khác nhau. Bởi vậy, việc cung cấp vật liệu có kịp thời hay không, số lượng chủng loại có phù hợp không có ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình thực hiện kế hoạch sản phẩm của doanh nghiệp chất lượng của sản phẩm phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng của vật liệu. Trong doanh nghiệp sản xuất bánh kẹo, chi phí vật liệu thường chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số tài sản lưu dộng, trong tổng số chi phí tạo ra sản phẩm. Xét về hiện vật thì vật liệu chỉ tham gia một lần vào chu kỳ sản xuất không giữ nguyên hình thái ban đầu: xét về vốn, vật liệu là thành phần quan trọng trong tổng số vốn lưu động của doanh nghiệp. Do vậy, để tăng tốc độ luân chuyển về vốn lưu động, cần phải quản lý, sử dụng vật liệu hợp lý và tiết kiệm. 2. Tầm quan trọng của nguyên vật liệu và công tác kế toán nguyên vật liệu trong doanh nghiệp sản xuất * Tầm quan trọng của nguyên vật liệu 3
4. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Đóng vai trò là yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất kinh doanh nguyên vật liệu là thành phần chính để cấu tạo nên sản phẩm. Nguyên vật liệu được nhận diện dễ dàng trong sản phẩm vì nó tượng trưng cho đặc tính dễ thấy lớn nhất của cái gì đã được sản xuất. Do vậy muốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp tiến hành được đều đặn, liên tục phải thường xuyên đảm bảo cho nó các loại nguyên liệu phải đủ về số liệu, kịp thời gian, đúng về quy cách, phẩm chất. Đây là một vấn đề bắt bộc mà nếu thiếu thì không thể có quá trình sản xuất sản phẩm được. Doanh nghiệp sản xuất cần phải có nguyên vật liệu, năng lượng mới tồn tại được. Vì vậy đảm bảo nguyên vật liệu, năng lượng cho sản xuất là một tất yếu khách quan, một điều kiện chung của mọi nền sản xuất xã hội. Tuy nhiên sẽ là một thiếu sót nếu chỉ nhắc tới nguyên vật liệu mà không nhắc tới tầm quan trọng của kế toán nguyên vật liệu. Nguyên nhân có thể tóm tắt như sau: + Chi phí nguyên vật liêu chiếm tỷ trọng lớn nhất trong một đơn vị sản phẩm so với các khoản mục chi phí sản xuất khác (lao động trực tiếp và sản xuất chung). + Số liệu chính xác về nguyên vật liệu có trong tay phải thường xuyên phản ánh để xác định khi nào cần mua cần đặt trực tiếp vì không sẽ làm gián đoạn sản xuất. + Một số sản phẩm cần nhiều loại nguyên vật liệu để sản xuất. Điều này đòi hỏi rất nhiều chứng từ gốc và các thủ tục kiểm tra để đảm bảo việc cung cấp nhịp nhàng và đồng bộ các loại nguyên liệu sản xuất. Tất cả các lý do này đòi hỏi sổ sách phải được lập một cách chính xác vì nếu không công ty sẽ rất khó mà xác định số nguyên vật liệu cần mua và lúc nào mua. Sổ sách chính xác và kiểm tra nội bộ tốt cũng đảm bảo tất cả các nguyên vật liệu được cung cấp đầy đủ và đúng cho phân xưởng sản xuất khi cần thiết. 3. Công tác kế toán nguyên vật liệu cho doanh nghiệp sản xuất Việc quản lý chặt chẽ vật liệu ở tất cả các khâu như thu mua, bảo quản dự trữ có ý nghĩa rất quan trọng trong việc hạ thấp chi phí sản xuất và giá 4
5. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý thành sản phẩm. Xét về mặt tài chính, vật liệu là thành phần vốn lưu dộng nằm dọng ở các khâu sản xuất đòi hỏi doanh nghiệp phải có biện pháp thu mua, bảo quản dự trữ, sử dụng vật liệu một cách có khoa học để tránh ảnh hưởng đến tốc độ chu chuyển vốn, gây thiệt hại cho sản xuất. Để tổ chức công tác quản lý vật liệu, đòi hỏi các doanh nghiệp phải đáp ứng được các yêu cầu sau: Phải có kế hoạch mức dự trữ tối đa, tối thiểu các loại vật liệu cho sản xuất lập được các định mức tiêu hao trong khâu sử dụng cũng như trong các khâu thu mua, vận chuyển dự trữ và bảo quản. - Hệ thống kho tàng phải đầy đủ, phải được trang bị các phương tiệ bảo quản, cân đong đo đếm cần thiết để hạn chế việc hao hụt, mất mát vật liệu. - Trong kho vật liệu phải được sắp xếp trật tự, gọn gàng có khoa học để thuận tiện cho việc nhập xuất và theo dõi tồn kho được dễ dàng. - Phải quy định chế độ trách nhiệm vật chất cho việc quản lý vật liệu trong toàn doanh nghiệp. 4. Yêu cầu và nhiệm vụ của công tác kế toán vật liệu Kế toán nói chung và kế toán vật liệu nói riêng là công cụ đắc lực để quản lý vật liệu. Kế toán vật liệu cung cấp kịp thời, chính xác về tình hình mua bảo quản, dự trữ và sử dụng vật liệu có tác dụng cho việc tập hợp chi phí, tính giá thành sản phẩm, kế toán vật liệu có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả và tình hình quản lý của doanh nghiệp. Vì thế đòi hỏi không ngừng tăng cường công tác quản lý của doanh nghiệp. Vì thế phải đòi hỏi không ngừng tăng cường công tác quản lý vật liệu, phải luôn luôn cải tiến hoàn thiện công tác kế toán vật liệu. Như vậy, công tác kế toán vật liệu là rất quan trọng và cần thiết, là yếu tố tất yếu đối với công tác quản lý quá trình sản xuất kinh doanh của bất cứ một doanh nghiệp nào. Căn cứ vào đặc điểm và yêu cầu của quản lý vật liệu trong các doanh nghiệp công tác vật liệu có các đặc điểm sau: Tổ chức chứng từ tài khoản, các loại sổ sách để ghi chép cho phù hợp với phương thức kế toán hàng tồn kho áp dụng tại doanh nghiệp. Phân loại tổng hợp số liệu về tình hình tăng, giảm hiện có vật liệu trong quá trình sản 5
6. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý xuất kinh doanh của doanh nghiệp, để có số hiệu tập hợp chi phí, tính giá thành sản phẩm kịp thời. Phân tích đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch thu mua, bảo quản, dự trữ và sử dụng vật liệu trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. II. Phân loại và tính giá nguyên vật liệu 1. Tính giá nguyên vật liệu Tính giá nguyên vật liệu là xác định giá trị ghi sổ kế toán của nguyên vật liệu. Theo qui định chung của chuẩn mực quốc tế, kế toán nhập, xuất, tồn kho nguyên vật liệu phải phản ánh theo đúng giá trị thực tế. Đây chính là chi phí thựuc tế doanh nghiệp bỏ ra để có đợc nguyên vật liệu. Tuy nhiên trong thực tế để đơn giản, và giảm bớt khối lượng ghi chép, tính toán hàng ngày có thể sử dụng giá hạch toán để hạch toán tình hình nhập xuất nguyên vật liệu nhưng cuối tháng phải được tổng hợp và ghi sổ kế toán tổng hợp nguyên vật liệu theo giá thực tế. Giá thực tế của nguyên vật liệu là loại giá được hình thành trên cơ sở các chứng từ hợp lệ chứng minh các khoản chi hợp pháp của doanh nghiệp để tạo ra nguyên vật liệu. Giá thực tế của nguyên vật liệu nhập kho được xác định theo từng nguồn nhập. 1.1. Giá thực tế nguyên vật liệu nhập kho Trong doanh nghiệp sản xuất, nguyên vật liệu được nhập từ nhiều nguồn khác nhau, giá thực tế nguyên vật liệu trong các trường hợp được xác định như sau: - Đối với nguyên vật liệu mua ngoài: Giá vốn thực tế của nguyên vật liệu nhập kho là giá mua trên hoá đơn (bao gồm các khoản thuế nhập khẩu, thuế khác (nếu có) cộng (+) với các chi phí thu mua thực tế như chi phí vận chuyển, bốc xếp, bảo quản, phân loại, bảo hiểm, chi phí thuê kho, thuê bãi, tiền phạt, tiền bồi thường trừ (-) đi các khoản giảm giá (nếu có). Trong đó giá mua trên hoá đơn được xác định như sau: 6
7. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý + Đối với cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thì giá trị nguyên vật liệu mua vào là giá mua thực tế không có GTGT đầu vào. + Đối với cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp và cơ sở kinh doanh không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT thì giá trị nguyên vật liệu mua ngoài là tổng giá thanh toán phải trả người bán (bao gồm cả thuế GTGT đầu vào nếu có). Chi phí thu mua cũng được xác định trên cơ sở phương pháp tính thuế GTGT mà doanh nghiệp lựa chọn. + Đối với nguyên vật liệu do doanh nghiệp tự gia công chế biến: Giá vốn thực tế của nguyên vật liệu nhập kho là giá thực tế của nguyên vật liệu xuất gia công chế biến (+) với các chi phí gia công chế biến. + Đối với nguyên vật liệu thuê ngoài gia công chế biến: Giá vốn thực tế của nguyên vật liệu là giá thực tế của nguyên vật liệu xuất thuê ngoài gia công chế biến (+) với các chi phí vận chuyển, bốc dỡ đến nơi nhận thuê gia công và từ nơi đó về doanh nghiệp cộng (+) với chi phí phaitrar cho người nhận gia công chế biến. Riêng chi phí phải trả cho người nhận gia công chế biến tính vào trị giá vốn thực tế nguyên vật liệu gia công chế biến được xác định như sau: + Nguyên vật liệu gia công chế biến thuộc diện chịu thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế thi chi phí gia công phải trả không bao gồm thuế GTGT đầu vào. + Nguyên vật liệu gia công chế biến thuộc diện chịu thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp thì chi phí gia công phải trả là tổng số tiền phải thanh toán cho bên nhận gia công chế biến (bao gồm cả thuế GTGT đầu vào). - Đối với nguyên vật liệu nhận từ đơn vị khác góp vốn liên doanh, góp cổ phần: giá thực tế là giá do các bên tham gia góp vốn đánh giá. 1.2. Giá thực tế của nguyên vật liệu xuất kho Do nguyên vật liệu nhập kho từ nhiều nguồn khác nhau, giá thực tế nhập kho cũng khác nhau, vì vậy khi xuất kho phải tính toán và xác định được giá 7
8. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý thực tế xuất kho cho các nhu cầu và đối tượng sử dụng khác nhau. Để tính giá thực tế của nguyên vật liệu xuất kho, tuỳ theo đặc điểm sản xuất kinh doanh của từng doanh nghiệp, dựa vào yêu cầu quản lý và trình độ nghiệp vụ của cán bộ kế toán có thể sử dụng một số phương pháp sau nhưng phải bảo đảm nguyên tắc nhất quán trong kế toán (áp dụng liên tục trong các kỳ kế toán), nếu có thay đổi phải giải thích rõ ràng. - Tính theo giá thực tế đích danh Theo phương pháp này trước hết phải theo dõi, quản lý được số lượng và đơn giá của từng lô hàng. Khi xuất kho nguyên vật liệu thuộc lô hàng nào thì căn cứ vào số lượng xuất kho và đơn giá thực tế nhập kho của lô hàng đó để tính ra giá thực tế xuất kho (nhập giá nào thì xuất giá đó). Ưu điểm: Đảm bảo tính chính xác, hợp lý cao, theo dõi được thời hạn bảo quản vật tư. Nhược điểm: Đòi hỏi công tác bảo quản vật tư phải được tiến hành tỉ mỉ (không được để lẫn từng lô hàng). Phương pháp này phù hợp với các doanh nghiệp có yêu cầu cao về theo dõi thời hạn bảo quản vật tư, có ít chủng loại vật tư, vật tư ổn định và nhận diện được. Trong thực tế có rất ít doanh nghiệp áp dụng phương pháp này. - Theo phương pháp thực tế nhập trước xuất trước Theo phương pháp này trước tiên ta phải xác định được đơn giá thực tế của từng lần nhập kho và giả thiết hàng nào nhập kho trước thì xuất trước và hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất gần thời điểm cuối kỳ. Sau đó căn cứ vào số lượng xuất kho để tính ra giá thựuc tế xuất kho theo nguyên tắc: hàng xuất kho trước được tính theo đơn giá thực tế nhập của hàng thuộc lần nhập trước, số hàng còn lại của lần nhập trước (nếu có) được tính theo đơn giá thực tế lần nhập tiếp theo. Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính của lô hàng nhập kho ở thời điểm đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ, giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc gần cuồi kỳ còn tồn kho. 8
9. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Ưu điểm: Đảm bảo tính chính xác, hợp lý cao, được tiến hành thường xuyên. Nhược điểm: Phương pháp này đòi hỏi phải tính theo từng danhđiểm nên tốn nhiều công sức. Phương pháp này phù hợp với các doanh nghiệp có ít danh điểm vật tư, số lần nhập xuất ít. - Tính theo giá thực tế nhập sau xuất trước Theo phương pháp này, trước tiên ta cũng phải xác định được đơn giá của từng lần nhập kho, giả thiết hàng nào nhập sau thì xuất trước và hàng tồn kho còn lại là cuối kỳ là hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất trước đó. Sau đó căn cứ vào số lượng xuất kho tính theo đơn giá thực tế của lần nhập cuối cùng, số còn lại được tính theo đơn giá thực tế của các lần nhập trước đó. Thương phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập sau hoặc gần sau cùng, giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ còn tồn kho. ưu điểm: Đảm bảo tính chính xác, hợp lý cao, được tiến hành thường xuyên. Nhược điểm: Phải tính theo từng danh điểm vật tư nên tốn nhiều công sức. Phương pháp này thích hợp với các doanh nghiệp còn ít danh điểm vật tư, số lần nhập xuất ít. - Tính theo giá thực tế bình quân gia quyền Theo phương pháp này thì giá thực tế nguyên vật liệu xuất kho được căn cứ vào số lượng xuất kho trong kỳ và đơn giá bình quân, cách tính như sau: Giá thực tế NVL tồn Giá thực tế NVL + Giá thực tế bình kho đầu tháng nhập kho trong tháng = quân gia quyền Số lượng NVL tồn kho Số lượng NVL nhập + đầu tháng kho trong tháng 9
10. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Giá thực tế NVL = x CCDC; xuất dùng trong tháng Số lượng NVL; xuất dùng trong tháng Giá thực tế; b ì nh quân gia quyền ưu điểm: Phương pháp này có độ chính xác cao và hợp lý Nhược điểm: Phương pháp này phải tính ở cuối kỳ, điều này sẽ ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện các khâu trong công tác kế toán. Phương pháp này phù hợp với các doanh nghiệp có ít danh điểm vật tư - Tính theo giá bình quân cuối kỳ trước Theo phương pháp này thì giá thực tế nguyên vật liệu xuất dùng được tính trên cơ sở số lượng nguyên vật liệu xuất kho và đơn giá thực tế bình quân cuối kỳ trước. Công thức tính như sau: Giá thực tế NVL xuất Số lượng NVL xuất Giá thực tế bình quân x sử dụng trong kỳ = sử dụng trong kỳ cuối kỳ trước của NVL đó ưu điểm: đơn giản, dễ làm. Nhược điểm: Độ chính xác không cao, dễ gây bất hợp lý. Phương pháp này thích hợp trong trường hợp giá vật tư phải tương đối ổn định. - Tính theo phương pháp hệ số giá Theo phương pháp này, toàn bộ nguyên vật liệu biến động trong kỳ được tiính theo giá hạch toán (giá kế hoạch hoặc một loại giá ổn định trong kỳ). Cuối kỳ kế toán sẽ tiến hành điều chỉnh từ giá hạch toán sang giá thực tế theoc công thức: Giá thực tế NVL; xuất dùng trong tháng = Giá hạch toán NVL; xuất dùng trong tháng x Hệ số giá Trong đó: Giá hạch toán NVL; xuất (nhập) trong tháng = Số lượng NVL; xuất (nhập) trong tháng x Đơn giá; hạch toán 10
11. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Giá thực tế NVL tồn kho Giá thực tế NVL nhập đầu tháng kho trong tháng Hệ số giá = + Giá hạch toán NVL tồn Giá hạch toán NVL nhập kho đầu tháng kho trong tháng ưu điểm: Khối lượng công việc tính toán ít, kết hợp chặt chẽ giữa hạch toán chi tiết và hạch toán tổng hợp trong công tác tính giá. Nhược điểm: đòi hỏi nhân viên kế toán phải có trình độ cao. Phương pháp này được dùng chủ yếu trong các doanh nghiệp có nhiều danh điểm vật tư. 2. Phân loại nguyên vật liệu Trong doanh nghiệp xây lắp, nguyên vật liệu bao gồm nhiều thứ, nhiều loại khác nhau với nội dung kinh tế, vai trò, công dụng, tính chất lý hoá khác nhau trong quá trình sản xuất. Quản lý chặt chẽ và hạch toán chi tiết nguyên vật liệu phục vụ cho nhu cầu quản lý của doanh nghiệp cần thiết phải phân loại nguyên vật liệu. Phân loại nguyên vật liệu là sắp xếp các nguyên vật liệu cùng với nhau theo một đạc trưng nhất định nào đó để thuận lợi cho việc quản lý và hạch toán. Có nhiều cách phân loại vật liệu khác nhau. 2.1. Theo công dụng của nguyên vật liệu Cách phân loại này dựa vào vai trò của nguyên vật liệu trong quá trình xây lắp để sắp xếp nguyên vật liệu theo những nhóm nhất định. Theo đặc trưng này, nguyên vật liệu được chia thành các loại sau: Nguyên vật liệu chính: Là đối tượng lao động chủ yếu cấu thành nên thực thể sản phẩm như: xi măng, gạch, gỗ, sắt, thép - Nguyên vật liệu phụ: Nguyên vật liệu phụ chỉ có tác dụng phụ trong quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm như làm tăng chất lượng sản phẩm, hoặc phục vụ cho công tác quản lý, phục vụ sản xuất như các loại phụ gia, sơn, giẻ lau, xà phòng 11
12. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý - Nhiên liệu: là các loại nhiên liệu ở thể lỏng, khí, rắn dùng để phục vụ cho công nghệ sản xuất sản phẩm, cho các phương tiện vận tải, máy móc, thiết bị thi công như xăng, dầu, than củi, hơi đốt - Phụ tùng thay thế: bao gồm các loại phụ tùng chi tiết dùng để thay thế, sửa chữa máy móc, thiết bị sản xuất, phương tiện vận tải - Thiết bị xây dựng cơ bản: bao gồm các loại thiết bị, phương tiện được sử dụng cho công tác xây dựng cơ bản. - Phế liệu thu hồi: là những loại vật liệu thu hồi từ quá trình sản xuất kinh doanh để tái sử dụng hoặc bán ra ngoài. Ngoài các vật liệu ở trên, những vật liệu còn lại được xếp vào nhóm này. Việc phân loại như trên có ưu điểm là giúp người quản lý thấy rõ vai trò và tác dụng của từng loại vật liệu trong quá trình sản xuất kinh doanh. Qua đó đề ra quyết định về quản lý và hạch toán từng loại nhằm nâng cao hiệu quả huy động và sử dụng nguyên vật liệu. Tuy nhiên cách phân loại này còn bộc lộ một số nhược điểm: nhiều khi rất khó phân loại ở một doanh nghiệp, có những lúc nguyên vật liệu chính được thực hiện như một vật liệu phụ. 2.2. Theo quyền sở hữu Theo cách phân loại này nguyên vật liệu được chia thành các loại sau: - Nguyên vật liệu tự có: bao gồm tất cả các nguyên vật liệu thuộc sở hữu của doanh nghiệp. - Vật liệu nhận gia công chế biến hay giữ hộ. Cách phân loại này giúp cho doanh nghiệp có thể theo dõi, nắm bắt được tình hình hiện có của nguyên vật liệu để từ đó lên kế hoạch thu mua, dự trữ nguyên vật liệu phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 2.3. Theo nguồn hình thành Với cách phân loại này nguyên vật liệu được chia thành các loại sau: - Vật liệu mua ngoài: Là những vật liệu sử dụng cho sản xuất kinh doanh mà doanh nghiệp mua ngoài thị trường. 12
13. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý - Vật liệu tự sản xuất: Là những vật liệu do doanh nghiệp tự chế biến hay thuê ngoài chế biến. - Vật liệu nhận góp vốn liên doanh, liên kết hoặc được biếu tặng, cấp phát. Cách phân loại này tạo tiền để cho quản lý và sử dụng riêng từng loại nguyên vật liệu, từng nguồn nhập khác nhau. Trên cơ sở đó đánh giá được hiệu quả sử dụng vật liệu đồng thời giúp tính giá nguyên vật liệu được chính xác. III. hạch toán kế toán chi tiết nguyên vật liệu 1. Chứng từ hạch toán kế toán Các chứng từ được sử dụng trong hạch toán nguyên vật liệu ở doanh nghiệp thường bao gồm: hoá đơn bán hàng, hoá đơn GTGT, phiếu nhập kho, phiếu xuất kho, phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ, phiếu xuất kho theo hạn mức . tuỳ theo từng nội dung nghiệp vụ cụ thể. Nguyên tắc lập chứng từ kế toán nguyên vật liệu là phải phản ánh đầy đủ, kịp thời và chính xác theo đúng chế độ quy định ghi chép ban đầu về vật tư. Mỗi chứng từ phải chứa đựng đầy đủ các chỉ tiêu đặc trưng cho nghiệp vụ kinh tế phát sinh về nội dung, quy mô của nghiệp vụ, thời gian và địa điểm xảy ra cũng như trách nhiệm pháp lý của các đối tượng liên quan. 1.1. Tổ chức chứng từ kế toán nhập kho vật liệu và hạch toán ban đầu Phiếu nhập kho: Mục đích: Dùng để xác định số lượng, giá trị NVL nhập kho làm căn cứ để thủ kho ghi thẻ kho và kế toán ghi sổ kế toán, thanh toán tiền hàng, xác định trách nhiệm với người có liên quan. Phương pháp và trách nhiệm ghi: Phiếu nhập kho áp dụng trong các trường hợp nhập kho vật tư mua ngoài, tự sản xuất, thuê ngoài gia công chế biến, nhận góp cổ phần, nhận liên doanh hoặc vật tư thừa phát hiện trong kiểm kê. Phiếu nhập kho được lập dựa trên mẫu số 01 - VT do Bộ Tài chính ban hành. Khi lập Phiếu nhập kho phải ghi rõ số phiếu nhập và ngày, tháng, năm 13
14. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý lập phiếu, họ tên người nhập vật tư, sản phẩm hàng hoá, số hoá đơn hoặc lệnh nhập kho hoặc tên kho nhập. Phương pháp luân chuyển chứng từ, kiểm tra ghi sổ Phiếu nhập kho: - Phiếu nhập kho do bộ phận mua hàng, sản xuất hoặc do Phòng vật tư của đơn vị lập thành 02 liên (đối với vật tư hàng hoá mua ngoài) hoặc 03 liên (đối với vật tự sản xuất), đặt đặt giấy than viết một lần. Sau đó người lập phiếu ký, trước bước này người lập phiếu phải căn cứ vào chứng từ bên bán (hoá đơn bán hàng) và Biên bản kiểm nghiệm vật tư để viết Phiếu nhập kho. - Chuyển Phiếu nhập kho cho người phụ trách hoặc thủ trưởng đơn vị ký. - Người giao hàng mang phiếu đến kho để nhập vật tư - Nhập kho xong, thủ kho căn cứ vào số lượng hàng thực tế nhập kho ghi ngày, tháng, năm, nhập kho, số lượng thực nhập kho vào cột thực nhập và cùng người giao hàng ký vào Phiếu nhập kho. Ba liên của Phiếu nhập kho được luân chuyển như sau; - Liên 1: Lưu tại quyển gốc - Liên 2: Thủ kho giữ lại để ghi Thẻ kho cuối ngày hoặc định kỳ tập hợp Phiếu nhập kho chuyển cho bộ phận kế toán (kế toán vật tư). Kế toán ghi đơn giá (giá hạch toán hoặc giá hoá đơn, tuỳ theo từng đơn vị) sau đó kế toán tính ra tiền của từng thứ vật tư thực nhập và ghi sổ kế toán (sổ chi tiết nguyên vật liệu)sau đó kế toán bảo quản và lưu giữ Phiếu nhập kho. - Liên 3 (nếu có): người nhập giữ. 1.2. Tổ chức chứng từ kế toán xuất kho nguyên vật liệu và hạch toán ban đầu. Phiếu xuất kho: Mục đích: Theo dõi chặt chẽ số lượng vật tư xuất kho cho các bộ phận sử dụng trong đơn vị. Phiếu xuất kho là căn cứ để thủ kho xuất kho và ghi vào Thẻ kho và sau đó chuyển cho kế toán vật tư gh sổ kế toán. Phiếu xuất kho là căn cứ để hạch toán chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm và kiểm tra việc 14
15. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý sử dụng, thực hiện định mức tiêu hao vật tư. Phiếu xuất kho được lập dựa trên mẫu số 02-VT do Bộ Tài chính ban hành. Phương pháp và trách nhiệm ghi: Phiếu xuất kho lập cho một hoặc nhiều thứ vật tư, sản phẩm, hàng hoá cùng một kho dùng cho một đối tượng hạch toán chi phí hoặc cùng một mục đích sử dụng. Khi lập Phiếu xuất kho phải ghi rõ: tên, địa chỉ của đơn vị, số và ngày, tháng, năm lập phiếu; lý do sử dụng và kho xuất vật tư. Phương pháp luân chuyển, kiểm tra ghi sổ Phiếu xuất kho: - Phiếu xuất kho do bộ phận xin lĩnh hoặc do bộ phận vật tư lập (tuỳ theo tổ chức quản lý và quy định của từng đơn vị) thành 03 liên (đặt giấy than viết một lần): ghi số thứ tự, tên nhãn hiệu, quy cách, đơn vị tính và mã số của vật tư, số lượng vật tư theo yêu cầu xuất kho của người (bộ phận) sử dụng. Sau khi lập phiếu xong, chuyển cho phụ trách bộ phận sử dụng và phụ trách cung ứng (hoặc người uỷ quyền) ký duyệt và giao cho người cầm phiếu xuống kho để lĩnh. - Sau khi xuất kho, thủ kho ghi số thực xuất của từng thứ (số lượng thực tế xuất kho chỉ có thể bằng hoặc ít hơn số lượng yêu cầu), ghi ngày, tháng, năm xuất kho và cùng người nhận hàng ký tên vào chứng từ Ba liên Phiếu xuất kho được luân chuyển như sau: - Liên 1: lưu tại gốc - Liên 2: thủ kho giữ để ghi Thẻ kho. Cuối cùng ngày hoặc đầu kỳ chuyển cho bộ phận kế toán vật tư. Kế toán vật tư ghi đơn giá (tuỳ theo quy định hạch toán đơn vị), tính thành tiền của từng loại vật tư xuất kho và ghi sổ kế toán (sổ chi tiết và sổ tổng hợp) - Liên 3: người nhận giữ để ghi sổ kế toán bộ phận sử dụng: 2. Phương pháp hạch toán chi tiết nguyên vật liệu Hạch toán chi tiết là thực hiện ghi chép kịp thời, chính xác biến động tình hình xuất, nhập, tồn của nguyên vật liệu cả về giá trị và hiện vật cho từng loại nguyên vật liệu trong từng kho của doanh nghiệp. 15
16. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Việc hạch toán chi tiết nguyên vật liệu được thực hiện ở cả hai nơi: tại kho vật tư và trên phòng kế toán, được thực hiện bởi thủ kho và kế toán vật tư, trách nhiệm và quyền hạn của từng nhân viên này được thể hiện trong từng mô hình tổ chức hạch toán chi tiết vật liệu. 16
17. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý 2.1. Hạch toán chi tiết nguyên vật liệu theo phương pháp thẻ song song Phương pháp này thích hợp với các bộ phận có ít chủng loại vật tư, phần lớn được lưu chuyển qua kho, mật độ nhập dày đặc, kho tàng tập trung để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình kiểm tra đối chiếu. Theo phương pháp này, để hạch toán nghiệp vụ nhập, xuất, tồn kho NVL, ở kho phải mở Thẻ kho để theo dõi về mặt số lượng nhập, xuất,t tồn kho của từng thứ vật tư ở từng kho, làm căn cứ xác định tồn kho dự trữ và vật tư và xác định trách nhiệm vật chất của thủ kho, ở phòng kế toán mở sổ kế toán chi tiết nguyên vật liệu để theo dõi cả về mặt số lượng và giá trị. 2.2. Phương pháp sổ đối chiếu luân chuyển Phương pháp này thích hợp với các doanh nghiệp có chủng loại vật tư phong phú, đa dạng, mật độ nhập xuất dày đặc, kho tàng phân tán, quản lý tổng hợp,lao động kế toán không đủ để thực hiện kiểm tra, đối chiếu thường xuyên. Theo phương pháp này, để hạch toán nghiệp vụ nhập, xuất, tồn kho vật liệu, ở kho vẫn phải mở Thẻ kho để theo dõi về mặt số lượng đối với từng loại nguyên vật liệu, ở phòng kế toán sẽ mở Sổ đối chiếu luân chuyển để theo dõi sự biến động của nguyên vật liệu về mặt giá trị và hiện vật. 2.3. Phương pháp sổ số dư Phương pháp này thích hợp với các doanh nghiệp có quy mô sản xuất lớn, nhiều chủng loại vật tư, trình độ lao động kế toán và thu kho cao, hệ thống kho tàng phân tán khó có thể theo dõi thường xuyên đối chiếu kiểm tra. Theo phương pháp này, ở kho theo dõi về mặt số lượng từng thứ nguyên vật liệu còn phòng kế toán chỉ theo dõi về mặt giá trị của từng nhóm nguyên vật liệu. Thủ kho ngoài việc ghi Thẻ kho như các phương pháp trên thì cuối kỳ còn phải ghi lượng nguyên vật liệu tồn kho vào Sổ số dư. IV. Hạch toán tổng hợp nguyên vật liệu Hạch toán tổng hợp là việc ghi chép kế toán về tình hình nhập, xuất, tồn kho của nguyên vật liệu trên các tài khoản kế toán theo chỉ tiêu giá trị nhằm hệ thống hoá thông tin theo chỉ tiêu kinh tế tổng hợp. Nguyên vật liệu là tài 17
18. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý sản lưu dộng của doanh nghiệp và được nhập, xuất kho thường xuyên, tuy nhiên tuỳ theo đặc điểm nguyên vật liệu của từng doanh nghiệp mà các doanh nghiệp có các phương thức kiểm kê khác nhau. Có doanh nghiệp thực hiện kiểm kê theo từng nghiệp vụ nhập, xuất kho (mỗi lần nhập xuất kho đều có cân, đo, đong, đếm) nhưng cũng có doanh nghiệp chỉ kiểm kê một lần vào thời điểm cuối kỳ bằng cách cân, đo, đong, đếm, ước lượng nguyên vật liệu tồn cuối kỳ. Tương ứng với hai phương pháp kiểm kê trên, trong kế toán nguyên vật liệu nói riêng và kế toán các loại hàng tồn kho nói chung có hai phương pháp hạch toán kế toán tổng hợp là kê khai thường xuyên (KKTX) và kiểm kê định kỳ (KKĐK). Việc mở các tài khoản tổng hợp, ghi sổ kế toán, xác định giá trị hàng tồn kho, giá trị hàng xuất bán tuỳ thuộc vào việc doanh nghiệp kế toán hàng tồn kho theo một trong hai phương pháp: KKTX và KKĐK mà chế độ kế toán hiện hành đã quy định. 1. Tổng hợp nguyên vật liệu theo phương pháp kê khai thường xuyên Là phương pháp theo dõi và phản ánh thường xuyên, liên tục, có hệ thống tình hình nhập, xuất, tồn kho vật tư hàng hoá trên sổ kế toán. Theo phương pháp này, các tài khoản kế toán nguyên vật liệu được dùng để phản ánh số hiện có, tình hình biến động tăng, giảm của nguyên vật liệu. Vì vậy giá trị nguyên vật liệu trên sổ kế toán có thể được xác định ở bất kỳ thời điểm nào trong kỳ kế toán. Phương pháp này thường được áp dụng trong các đơn vị sản xuất và các đơn vị kinh doanh những mặt hàng có giá trị lớn như máy móc, thiết bị Phương pháp KKTX giúp doanh nghiệp quản lý chặt chẽ về nguyên vật liêu nói riêng và hàng tồn kho nói chung. Đối chiếu số liệu kế toán với kết quả kiểm kê ở một thời điểm nào đó sẽ xác định được tình hình thừa, thiếu nguyên vật liệu. 2. Tổng hợp nguyên vật liệu theo phương pháp kiểm kê định kỳ Là phương pháp hạch toán căn cứ vào kết quả kiểm kê thực tế để phản ánh giá trị hàng tồn kho cuối kỳ của nguyên vật liệu trên sổ kế toán tổng hợp từ đó tính ra giá trị của nguyên vật liệu đã xuất trong kỳ theo công thức: 18
19. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Giá trị NV;xuất kho = Giá trị NVL; tồn đầu kỳ + Giá trị NVL;nhập trong kỳ - Giá trị NVL;tồn cuối kỳ Theo phương pháp này, tài khoản kế toán nguyên vật liệu dùng để theo dõi sự biến động nhập xuất của nguyên vật liệu được phản ánh trên một tài khoản kế toán riêng: TK 611 "Mua hàng", TK 152 "Nguyên vật liệu" dùng để phản ánh sự biến động đầu kỳ, cuối kỳ của hàng tồn kho trên cơ sở kiểm kê cuối mỗi kỳ hạch toán. V. Hạch toán dự phòng giảm giá nguyên vật liệu tồn kho 1. Khái niệm Dự phòng giảm giá hàng tồn kho là việc trích lập trước một khoản tiền vào chi phí do có sự chênh lệch giữa giá gốc của hàng tồn kho lớn hơn giá trị thuần có thể thực hiện được của chúng tại thời điểm cuối kỳ kế toán năm nhằm tạo nguồn tài chính bù đắp cho những thiệt hại có thể xảy ra cho kỳ kế toán sau do nguyên nhân giảm giá nguyên vật liệu. 2. Phương pháp hạch toán Xác định mức dự phòng phải trích lập Mức dự phòng phải trích cho năm kế hoạch = Lượng nguyên vật liệu tồn kho giảm x (Đơn giá hạch toán trên sổ - Đơn giá thực tế thời điểm lập dự phòng). - Tài khoản sử dụng: - TK 159 "Dự phòng giảm giá hàng tồn kho". Kết cấu: Bên Nợ: Hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng tồn kho vào cuối niên độ kế toán. Bên Có: Trích lập dự phòng cần lập vào cuối niên dộ Dư có: Số dự phòng đã trích - Trình tự hạch toán + Cuối năm căn cứ vào mức dự phòng cần lập, kế toán ghi sổ: Nợ TK 642 Có TK 159 19
20. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý +) Sang cuối năm sau nếu số cần lập cho năm kế hoạch đúng bằng số đã trích lập năm trước thì kế toán không phải trích lập dự phòng nữa. +) Nếu số cần lập cho năm kế hoạch cao hơn số đã lập thì kế toán trích lập thêm phần chênh lệch tăng thêm và hạch toán như sau: Nợ TK 632 "Giá vốn hàng bán" (chi tiết dự phòng giảm giá hàng tồn kho) Có TK 159 "Dự phòng giảm giá hàng tồn kho" +) Nếu số cần lập cho năm kế hoạch thấp hơn số đã lập thì kế toán hoàn nhập phần chênh lệch giảm và hạch toán như sau: Nợ TK 159 "Dự phòng giảm giá hàng tồn kho" Có TK 632 "Giá vốn hàng bán" (chi tiết dự phòng giảm giá hàng tồn kho) 3. Điều kiện áp dụng Việc trích lập hay hoàn nhập các khoản dự phòng giảm giá nguyên vật liệu tại thời điểm lập báo cáo tài chính cuối năm phải tuân thủ các yêu cầu sau: - Phải có đầ đủ tài liệu, chứng từ chứng minh giá vốn của nguyên vật liệu tại thời điểm lập dự phòng cao hơn giá trị thuần có thể thực hiện được của chúng trên thị trường. - Việc ước tính giá trị thuần có thể thực hiện của hàng tồn kho phải dựa trên bằng chứng tin cậy thu thập được tại thời điểm ước tính. - Là nguyên vật liệu thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, tồn kho tại thời điểm lập dự phòng. - Việc lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho được thực hiện trên cơ sở từng mặt hàng tồn kho. Tuy nhiên đối với những nguyên vật liệu tồn kho có giá gốc cao hơn giá trị thuần có thể thực hiện được nhưng giá bán sản phẩm đưỡc ra từ nguyên vật liệu này không giảm hoặc thậm chí cao hơn giá hiện tại thì không được lập dự phòng giảm giá nguyên vật liệu. VI. Hệ thống sổ sách sử dụng trong kế toán nguyên vật liệu Chứng từ kế toán mới chỉ là những thông tin phản ánh riêng lẻ, chưa có tác dụng đối với công tác quản lý tổng hợp. Người ta không chỉ dựa trên 20
21. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý những chứng từ riêng lẻ để đưa ra những quyết định kế toán. Vì vậy cần phải sắp xếp chứng từ thành những nghiệp vụ có nội dung kinh tế và công dụng tương tự, sau khi đã được sắp xếp bằng cách phản ánh đối ứng tài khoản thì cần theo dõi thường xuyên và sổ sách kế toán chính là để đáp ứng nhu cầu đó. Các sổ kế toán không giống nhau vì từng loại nghiệp vụ sẽ có tính chất khác nhau nhưng giữa chúng có mối quan hệ mật thiết trong ghi chép, đối chiếu. Mỗi cách kết hợp khác nhau sẽ đem lại một hệ thống sổ khác nhau và có những quy định riêng. Hệ thống sổ kế toán trong doanh nghiệp được xây dựng để theo dõi tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp. Nhưng trong phạm vi đề tài nghiên cứu này, em chỉ xem xét hệ thống sổ kế toán sử dụng trong hạch toán nguyên vật liệu. Tuỳ theo điều kiện cụ thể mà kế toán có thể áp dụng một trong những hình thức sổ kế toán tổng hợp: Nhật ký - Sổ cái, Nhật ký chung, Nhật ký chứng từ, Chứng từ ghi sổ. 21
22. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Chương II Thực trạng hạch toán NVL tại Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Châu I. Tổng quan về Công ty cổ phần Bánh kẹo Hải Châu 1. Đặc điểm sản xuất kinh doanh của Công ty bánh kẹo Hải Châu. 1.1. Tình hình phân bổ lao động tại Công ty bánh kẹo Hải Châu: Trước khi tìm hiểu chung tình hình sản xuất kinh doanh tại công ty Bánh kẹo Hải Châu thì vấn đề ta quan tâm đến đầu tiên là cơ cấu lao động hiện tại của Công ty. Sở dĩ như vậy là vì trong tất cả các lĩnh vực từ những công việc đơn giản, thủ công nhất cho đến những công việc đòi hỏi trình độ tinh vi, phức tạp nhất đều cần phải có bàn tay lao động và trí óc của con người. Nhận thức được tầm quan trọng của đội ngũ lao động trong tiến trình sản xuất kinh doanh Công ty đã có những phân bổ lao động tương đối phù hợp với đặc điểm của doanh nghiệp như sau; Lực lượng lao động của Công ty được chia thành 2 loại lao động: Lao động trực tiếp và lao động gián tiếp. Lực lượng lao động gián tiếp của Công ty bao gồm: Đại Hội Đồng Cổ Đông, Hội đồng quản trị, Ban Giám đốc và các cán bộ nhân viên các phòng ban chức năng và đội ngũ nhân viên phục vụ. Tỷ lệ lao động gián tiếp của Công ty chiếm 12% - 14% so với lực lượng toàn Công ty, đây là tiền bộ trong các quản lý của Công ty. Đội ngũ cán bộ quản lý của Công ty được điều hành và tổ chức theo cơ cấu chức năng nên đã giúp tinh giảm lực lượng gián tiếp được tốt hơn, trình độ của cán bộ quản lý được nâng cao. Nguồn lao động trực tiếp chiếm từ 86 đến 88% tổng số lao động: Lực lượng lao động trực tiếp đứng máy sản xuất và bao gói, lực lượng công nhân kỹ thuật có trình độ tay nghề cao. Bậc thợ bình quân của công nhân cơ điện, kỹ thuật là 4,81/7 và công nhân công nghệ người trực tiếp đứng máy sản xuất và đóng gói sản phẩm là 4,38/6. 22
23. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Như vậy, cơ cấu tổ chức lao động của Công ty tương đối tinh giản và linh hoạt. Cơ cấu này phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của Công ty và bắt kịp với yêu cầu của xã hội hiện nay: Đáp ứng được cả về số lượng và chất lượng. ưu điểm này cảu Công ty góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm sản xuất. Phân công lao động hợp lý sẽ giúp cho các nhà quản lý dễ dàng trong việc kiểm tra giám sát và điều động nguồn nhân lực khi cần thiết. Mặc dù vậy số lượng lao động của Công ty trước cổ phần vẫn còn khá đông dẫn đến một số khó khăn trong quản lý đặc biệt là theo dõi lương, thưởng, BHXH cho từng công nhân viên trong Công ty. Sau cổ phần hóa số lượng công nhân viên trong Công ty chỉ còn 967 người do đó tạo điều kiện thuận lợi cho phân công phân nhiệm công việc cho từng người, tạo động lực cho công nhân viên hoàn thành công việc được giao. Với số lượng nhân viên như thế giúp cho kế toán lương, bảo hiểm có thể theo dõi chi tiết và chính xác hơn rất nhiều so với trước. 1.2. Tình hình trang bị kỹ thuật tại Công ty bánh kẹo Hải Châu. Với cơ cấu lao động phù hợp vẫn chưa phải là điều kiện đủ để Công ty có thể đi vào hoạt động sản xuất bình thường được, mà bên cạnh đó phải kể đến yếu tố kỹ thuật là yếu tố góp phần hoàn thiện sản phẩm và đẩy nhanh tiến độ sản xuất. Do đó ban lãnh đạo Công ty đã đưa ra các chính sách về thiết bị kỹ thuật qua các giai đoạn như sau: Dây chuyền công nghệ của Trung Quốc ngày trước đã làm nên giá trị Hải Châu một thời bao cấp, bây giờ trở nên lạc hậu, cũ kỹ khiến cho sản phẩm của Hải Châu trong những năm 1991 không thể cạnh tranh được với các chủng loại bánh kẹo nhập lậu, sản xuất tùy tiện trong nước đã tràn ngập thị trường. Nhận thức được khó khăn này Công ty đã mạnh dạn vay vốn để đầu tư công nghệ hiện đại: Như năm 1993 nhà máy đã mua dây truyền sản xuất bánh em xốp cao cấp của Cộng hòa Liên Bang Đức, trị giá 9 tỷ đồng, khi sản phẩm bánh kem này ra thị trường nó đã đánh bại mặt hàng cùng loại trên thị trường. Theo đà đó Công ty tiếp tục đầu tư dây chuyền phủ sôcôla trên các loại bánh kem xốp (năm 1994), sản phẩm này không thua kém hàng ngoại nhập là mấy. 23
24. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Đặc biệt trong hai năm 1996 - 1997, Công ty tiếp tục đầu tư thêm hai dây chuyền sản xuất; kẹo cứng và kẹo mềm đồng bộ (với thiết bị hiện đại của Cộng Hòa Liên Bang Đức. Năm 1998 đầu tư một bước mới di chuyển mặt bằng cộng dây chuyền bánh bích quy Hải Châu (Thiết bị này mua tại Đài Loan) từ 2,1t/ca lên 3,2t/ca. Tiếp đó năm 1999 đầu tư tiếp hai dây chuyền in phun điện tử, có đăng ký mã số - mã vạch theo tiêu chuẩn quốc tế và hai máy đóng gói kẹo, hoàn thiện dây chuyền sản xuất bánh quy ép cùng một số trang thiết bị mới cho phân xưởng kem xốp, cải tạo hệ thống đa khay ra băng tải nguội đồng thời sửa chữa lò nhiệt, lắp thiết bị chống nắng, chống gió, hoàn thiện việc mở rộng mặt bằng các phân xưởng đảm bảo an toàn cho người lao động (Với tổng số là 6 tỷ đồng). Đến nay Công ty đã trang bị máy vi tính cho hơn 80% cán bộ các phòng ban, chuyên môn nghiệp vụ 100% xưởng sản xuất có thông tin nội bộ với nhau, đồng thời phân cấp quản lý giao khoán với mục tiêu giảm bớt tiêu hao nguyên vật liệu, nâng cao chất lượng sản phẩm và phát huy tính linh hoạt, khả năng sáng tạo và tự chủ của bộ phận sản xuất người lao động để họ trở thành bộ phận tham mưu cho lãnh đạo về định hướng, phát triển và đầu tư thiết bị máy móc, để có những sách lược dự đoán thị trường về sản phẩm tất cả điều đó sẽ làm cơ sở cho công tác điều hành cũng như lên kế hoạch mua nguyên vật liệu, sản xuất tồn kho Hầu hết những máy móc sử dụng trong các phân xưởng của Công ty có nguồn gốc từ Châu Âu hoặc Đài Loan và được nhập mới 100%, tất cả các loại máy này trước khi mua về đều được tính toán kỹ nên đã tạo ra sản phẩm phù hợp với người Việt Nam về kiểu dáng, mẫu mã, chất lượng và giá cả thấp. Trong tương lai gần Công ty Bánh kẹo Hải Châu đặt ra một số định hướng nhằm tạo ra những bước chuyển biến mới như: thực hiện đầu tư dây chuyền bánh cao cấp, đa dạng hóa sản phẩm trên dây chuyền cũ, nhìn rõ xu hướng và yêu cầu của thị trường để có bước đi phù hợp. Dưới đây là những trang thiết bị mà Công ty đã đầu tư được trong những năm qua: 24
25. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Bảng 1: Một số thiết bị chính trong hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty TT Tên tài sản Nơi cung cấp Công suất Hiện trạng 1 Dây chuyền sản xuất bánh CHLB Đức 1 tấn/ca Tự động sản xuất, kem xốp bao gói thủ công 2 Dây chuyền sản xuất bánh CHLB Đức 1.6 tấn/ca Tự động sản xuất kem xốp 3 Dây chuyền sản xuất bánh CHLB Đức 0,5 tấn/ca Tự động sản xuất kem xốp và phủ sôcôla 4 Dây chuyền sản xuất kẹo CHLB Đức 2,4 tấn/ca Tự động sản xuất, cứng bao gói thủ công 5 Dây chuyền sản xuất kẹo CHLB Đức 3 tấn/ca Tự động sản xuất, mềm bao gói thủ công 6 Dây chuyền sản xuất CHLB Đức 0,3 tấn/ca Tự động sản xuất sôcôla thanh và viên 7 Dây truyền sản xuất bánh TQ 2,5-3 tấn/ca Tự động sản xuất quy xốp, kem 8 Dây chuyền sản xuất bánh ĐL 2,8 tấn/ca Tự động sản xuất, quy, kem xốp bao gói thủ công 9 Dây chuyền sản xuất bột AUS 2-4 tấn/ca Tự động sản xuất canh iốt Với những trang thiết bị có tại Công ty như ta thấy trên Bảng 1 chứng tỏ ban quản lý của Công ty rất quan tâm đến việc áp dụng các máy móc hiện đại vào sản xuất. Việc đầu tư công nghệ tiên tiến đòi hỏi phải có nguồn vốn bước đầu là rất lớn, nhưng nó sẽ là nhân tố hết sức quan trọng có thể tạo ra sản phẩm chất lượng cao mà không tốn nhiều thời gian và sức lao động. Với chủ trương này trong tương lai Công ty sẽ đạt được những thành tựu to lớn cả về chất lượng cũng như số lượng sản phẩm, bên cạnh đó công ty sẽ tiết kiệm được một số lượng đáng kể NVL, sức lao động cũng như thời gian hao phí 25
26. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý sản xuất. Tuy nhiên không phải tất cả đầu tư đều có lãi mà điều đó còn phụ thuộc vào thực trạng kinh tế tại Công ty khi đó, nếu như công ty quá chú trọng cho công nghệ mới nhưng sản phẩm sản xuất ra lại chưa tiêu thụ được hoặc có tiêu thụ nhưng số lượng không nhiều thì nó sẽ ảnh hưởng bởi lãi vay bởi giá trị của đồng tiền trên thị trường do đó sẽ dẫn đến kết quả sản xuất kinh doanh của Công ty thay đổi. 1.3. Đặc điểm nguồn vốn Bất kỳ một công ty nào khi tiến hành kinh doanh cũng cần phải có đủ số vốn quy định theo yêu cầu của pháp luật. Ngoài ra công ty cũng cần phải có vốn để đầu tư cho sản xuất như mua vật liệu đầu vào, trang thiết bị và các chế độ đối với người lao động Do đó, vốn là yếu tố không thể thiếu và công ty luôn phải tập trung huy động, thu hút được càng nhiều vốn thì càng có lợi cho hoạt động kinh doanh của công ty. Trong khi đó vốn của doanh nghiệp thường được hình thành từ các nguồn khác nhau ví dụ như vốn góp của các thành viên, vốn bổ sung từ lợi nhuận sau thuế, vốn vay của các ngân hàng tổ chức tín dụng và các đối tượng khác, vốn trong công nợ Những năm gần đây tình hình tài chính của Công ty bánh kẹo Hải Châu có những chuyển biến tích cực và được thể hiện qua bảng số liệu: Bảng 2: Bảng kết quả về tình hình tài chính của Công ty trong 4 năm Năm Năm Năm Năm So sánh STT Chỉ tiêu 2001 2002 2003 2004 02/01 03/02 04/03 Tổng Tài sản 75063 120289 143443 150966 160 119 105 - Tài sản 40598 38751 44737 45605 95 115 102 1 LĐ&ĐTNH - Tài sản 34465 81538 98706 105361 237 121 107 CĐ&ĐTDH Tổng nguồn 75063 120289 143443 150966 160 119 105 vốn - Nợ phải trả 50789 95032 123039 126477 187 129 103 2 - Nguồn vốn 24247 25257 20405 24489 104 81 120 CSH + Nguồn vốn 24247 25274 25274 21103 104 100 83 kinh doanh 26
27. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý + Nguồn vốn 0 -18 -4870 3386 khác Ta xác định chỉ tiêu tỷ suất tự Tài trợ của NVCSH: Năm 2001 là 32,4% năm 2002 là 21% như vậy ta thấy tỷ suất tự Tài trợ NVCSH năm 2002 giảm so với năm 2001 tuy nhiên với tỷ suất đo doanh nghiệp vẫn tự chủ trong hoạt động Tài chính. Tương tự như thế ta thấy năm 2003 Tài sản cũng tăng so với năm 2002 là 231tr.đ tương ứng là 19,3%. Nguồn vốn chủ sở hữu năm 2003 giảm so với năm 2002 là 4852tr.đ tương ứng là 19,3% điều đó chứng tỏ các khoản công nợ năm 2003 tăng lên nhiều so với năm 2002. Và tỷ suất tự Tài trợ năm 2003 là 14,3% giảm đi gần một nửa so với năm 2002, doanh nghiệp đang giảm dần khả năng tự chủ về Tài chính. Đến năm 2004 Tài sản của doanh nghiệp vẫn tiếp tục tăng, so với năm 2003 thì Tài sản của doanh nghiệp tăng lên là 7523tr.đ tương ứng là 5,3%. Trong khi đó nguồn vốn của doanh nghiệp tăng lên là 4084tr.đ tương ứng là 2,1% chứng tỏ doanh nghiệp đang giảm dần các khoản nợ ngắn hạn xuống nhưng vẫn chưa hiệu quả. Bên cạnh đó, ta còn thấy các nguồn vốn khác đang dần được đầu tư nhiều hơn vào Công ty ví dụ như năm 2004 đã có 3386tr.đ được đầu tư. Đó là những điều kiện tốt giúp doanh nghiệp có thể cải thiện tình hình Tài chính của mình. Chỉ có nền Tài chính vững mạnh mới có thể giúp cho tiến trình kinh doanh tại Công ty được bền vững và phát triển. Trên cơ sở đó cũng sẽ giúp cho công tác tổ chức các phòng ban khác được thuận lợi và linh hoạt hơn, đặc biệt là bộ máy kế toán có thể cung cấp kịp thời, đầy đủ, chính xác cho Hội đồng thành viên (Hội đồng quản trị), Giám đốc (Tổng giám đốc) về giá trị tuyệt đối của các nguồn vốn hiện có, về tỷ trọng của từng bộ phận trong tổng nguồn vốn 2. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh tại Công ty Bánh kẹo Hải Châu. 2.1. Đặc điểm cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý tại Công ty Bánh kẹo Hải Châu 27
28. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Với công nghệ mới và trên cơ sở sắp xếp lại quá trình lao động hợp lý, tổng số công nhân viên toàn Công ty có mặt trước thời gian cổ phần hóa là 1072 người, số lao động nghỉ việc hưởng chế độ dôi dư là 105 người, số lao động chuyển sang Công ty Cổ phần là 967 người. Bộ máy quản lý của Công ty gồm hai cấp: Công ty và cấp phân xưởng và được bố trí theo cơ cấu trực tiếp chức năng, hệ thống này gắn các chuyên gia làm việc chức năng với các chỉ huy trực tuyến khi ra các quyết định quản trị liên quan đến chức năng mà họ phụ trách nên khắc phục được hạn chế tách rời việc chuẩn bị và ra quyết định, nhờ vậy cũng khắc phục được tình trạng tách rời người ra quyết định voíư người thực hiện quyết định. Bên cạnh đó còn có ưu điểm là các mệnh lệnh, nhiệm vụ và thông báo tổng hợp được chuyển lần lượt từ lãnh đạo doanh nghiệp đến cấp dưới cho đến tận cấp dưới cùng một cách trực tiếp do đó đảm bảo tính thống nhất trong quản lý. Bên cạnh đó bnó cũng đòi hỏi hao phí nhiều thời gian trong quá trình ra các quyết định và cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ chỉ huy trực tuyến với các cán bộ chức năng. * Về cơ cấu tổ chức quản lý, điều hành và kiểm soát của Công ty như sau: Đại Hội Cổ Đông (ĐHCĐ): Là cơ quan quyết định cao nhất của Công ty, ĐHĐCĐ gồm tất cả cổ đông có quyền tham dự và biểu quyết theo quy định tại Điều lệ Hội đồng quản trị (HĐQT): Là cơ quan quản lý của Công ty, có toàn quyết quyết định mọi vấn đề liên quan đến mục đích, quyền lợi của Công ty trừ những vấn đề thuộc thẩm quyền của HĐQT Tổng giám đốc (TGĐ): Là người điều hành các công việc hàng ngày của Công ty, chịu trách nhiệm trước Hội đồng quản trị và trước pháp luật về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ được giao. Tổng giám đốc có thể là thành viên Hội đồng quản trị, do hội đồng quản trị thuê hoặc bổ nhiệm: TGĐ là người đại diện pháp nhân của công ty. 28
29. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Phó tổng giám đốc là người giúp Tổng giám đốc điều hành một hoặc một số lĩnh vực hoạt động của Công ty theo phân công của giám đốc, chịu trách nhiệm trước Tổng giám đốc và pháp luật về nhiệm vụ được phân công. Đồng thời không tham gia các chức danh quản lý điều hành sản xuất ở đơn vị sản xuất kinh doanh khác. Phó giám đốc phụ trách kỹ thuật: Tham mưu cho Giám đốc về các mặt công tác: - Công tác kỹ thuật - Bồi dưỡng nâng cao trình độ công nghệ - Bảo hiểm xã hội - Kiểm tra chất lượng sản phẩm Phó giám đốc kinh doanh: Tham mưu cho Giám đốc về các mặt công tác: - Kinh doanh tiêu thụ sản phẩm - Hành chính và bảo vệ - Điều hành kế hoạch tác nghiệp của các phân xưởng. Kế toán trưởng Công ty giúp Tổng giám đốc chỉ đạo, tổ chức công tác kế toán Tài chính, thống kê của Công ty, có các quyền và nhiệm vụ theo quy định của pháp luật và quy chế tổ chức bộ máy quản lý điều hành của Công ty. Các cán bộ quản lý thuộc các phòng ban chuyên môn nghiệp vụ có chức năng tham mưu giúp việc là thực hiện quản lý điều hành Công ty theo yêu cầu của Tổng giám đốc và hội đồng quản trị. Chịu trách nhiệm trước tổng giám đốc và pháp luật về thực hiện pháp luật được giao. Đồng thời không tham gia các chức danh quản lý điều hành sản xuất ở đơn vị sản xuất kinh doanh khác * Các phòng ban: @ Phòng tổ chức: Tham mưu cho Giám đốc về các mặt công tác - Công tác tổ chức cán bộ, lao động và tiền lương - Soạn thảo các quy chế quản lý, các quyết định, công văn, chỉ thị - Tuyển dụng, điều động lao động - Công tác bảo hộ lao động 29
30. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý - Thảo các quyết định, các chế độ, chính sách - Công tác hồ sơ nhân sự @ Phòng kỹ thuật và KCS: Tham mưu cho Giám đốc về các mặt công tác: - Tiến bộ kỹ thuật - Quản lý quy trình công nghệ sản xuất và quy trình kỹ thuật - Nghiên cứu các mặt hàng mới, mẫu mã và bao bì mới - Quản lý và xây dựng kế hoạch tu sửa thiết bị - Soạn thảo các quy trình, quy phạm kỹ thuật - Giải quyết các sự cố máy móc, công nghệ sản xuất - Tổ chức đào tạo công nhân và cán bộ kỹ thuật @ Phòng kế hoạch vật tư: Tham mưu cho Giám đốc về các mặt công tác: - Xây dựng kế hoạch tổng hợp (1 năm, dài hạn và kế hoạch tác nghiệp) - Kế hoạch cung ứng vật tư, nguyên vật liệu - Công tác tiêu thụ sản phẩm @ Phòng kế toán - thống kê - Tài chính. - Giúp giám đốc tổ chức và chỉ đạo thực hiện toàn bộ công tác Tài chính kế toán, thông tin, kinh tế, tổ chức hạch toán trong toàn bộ Công ty và pháp luật Nhà nước và điều lệ tổ chức kế toán theo chế độ chính sách. - T chức bộ máy kế toán từ Công ty đến các đơn vị trực thuộc. Tổ chức bộ máy chứng từ kế toán, tổ chức vận dụng tài khoản hệ thống kế toán phù hợp với điều hành và quản lý kinh tế ở các đơn vị và Công ty. - Phân tích hoạt động kinh tế nhằm phát huy điểm mạnh và hạn chế điểm yếu của Công ty. @ Phòng hành chính: Tham mưu cho Giám đốc về các mặt công tác: - Hành chính quản trị - Đời sống - Y tế, sức khỏe - Nhà trẻ mẫu giáo 30
31. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý @ Phòng bảo vệ: Tham mưu cho Giám đốc về các mặt công tác: - Bảo vệ xây dựng nhà xưởng, kho tàng - Thực hiện sửa chữa nhỏ trong Công ty. Ban kiểm soát (BKS): Do ĐHĐCĐ bầu ra trong số cổ đông của Công ty. Ban kiểm soát có nhiệm vụ: - Giám sát và kiểm tra sự tuân theo điều lệ và pháp luật có liên quan của HĐQT, Tổng giám đốc, bộ máy giúp việc và các cá nhân trong Công ty. - Kiểm tra tính hợp lý, hợp pháp trong quản lý, điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh, trong ghi chép sổ sách kế toán và báo cáo Tài chính của Công ty - Thẩm định báo cáo tài chính hàng năm của Công ty, kiểm tra từng vấn đề cụ thể liên quan đến quản lý, điều hành hoạt động của Công ty khi xét thấy cần thiết. - Kiến nghị biện pháp bổ sung, sửa đổi, cải tiến, cơ cấu tổ chức quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh của Công ty. 2.2. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý công ty Bánh kẹo Hải Châu Sau khi tìm hiểu toàn bộ các phòng ban và nhiệm vụ của phòng ban cũng như cơ cấu số lượng công nhân viên trong Công ty ta có thể khái quát lại qua sơ đồ dưới đây: Sơ đồ 1 31
32. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Sơ đồ 1. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý tại Công ty bánh kẹo Hải Châu Đại hội đồng cổ đông Ban kiểm soát Hội đồng quản trị (3 người) (5 người) Chủ tịch hội đồng quản trị Tổng giám đốc điều hành Phó TGĐ sản Phó TGĐ xuất và kỹ thuật tiêu thụ Phòng Phòng Phòng Phòng Phòng Tổ kỹ TC - KT Kế HCQT & chức thuật hoạch BVTV vật tư Cửa hàng giới Chi nhánh tại Chi nhánh tại thiệu sản phẩm TPHCM TPĐN Phân Phân Phân Phân Phân Phân xưởng xưởng xưởng xưởng xưởng xưởng in phun và Bánh 1 Bánh 2 Bánh 3 bột canh kẹo cơ điện 32
33. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý 3. Đặc điểm tổ chức hệ thống kế toán tại công ty 3.1. Chính sách kế toán chung * Niên độ kế toán của Công ty bắt đầu từ ngày 1/1 và kết thúc vào ngày 31/12 năm báo cáo. *Kỳ kế toán: Kỳ kế toán tại Công ty là Quý. Vào cuối mỗi quý đơn vị phải hoàn thành các báo cáo Tài chính: Báo cáo kết quả kinh doanh, bảng cân đối kế toán, báo cáo lưu chuyển tiền tệ, thuyết minh báo cáo tài chính. * Đơn vị tiền tệ áp dụng: Công ty sử dụng đơn vị tiền tệ là đồng Việt Nam với ký hiệu quốc gia là"đ", ký hiệu quốc tế là VNĐ. * Chữ viết sử dụng trong kế toán là tiếng Việt: Trong một số trường hợp sử dụng tiếng nước ngoài trên chứng từ kế toán, sổ kế toán và báo cáo tài chính thì công ty sử dụng đồng thời tiếng Việt và tiếng nước ngoài. * Chữ số mà công ty sử dụng trong kế toán là chữ số ả Rập: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8,9. * Nguyên tắc và phương pháp chuyển đổi đồng tiền khác: Trong trường hợp các nghiệp vụ kinh tế Tài chính phát sinh là ngoại tệ kế toán ghi theo nguyên tệ và quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỉ giá hối đoái do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm quy đổi. * Hình thức sổ kế toán áp dụng: Công ty sử dụng sổ kế toán tổng hợp nhật ký chung. * Công ty áp dụng phương pháp tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ: Tức là đơn vị tập hợp các hoá đơn liên quan đến thuế GTGT được khấu trừ của hàng hoá, vật tư mua vào, sau đó khấu trừ với thuế GTGT của hàng hoá dịch vụ bán ra. 3.2. Tổ chức bộ máy kế toán Do đặc điểm của công ty là doanh nghiệp sản xuất với số lượng các nghiệp vụ phát sinh tương đối nhiều nên phòng kế toán của Công ty gồm có 11 người, trong đó có: 1 kế toán trưởng, 2 phó phòng, 1 kế toán Tài sản cố định, 1 kế toán nguyên vật liệu, 1 kế toán ngân hàng - tổng hợp, 1 kế toán thành phẩm, 1 kế toán lương - bảo hiểm, 1kế toán vật tư, 1 kế toán công nợ, 1 33
34. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý thủ quỹ, 1 kế toán tiền mặt, phòng kế toán công ty có những nhiệm vụ rất quan trọng tiêu biểu như: Tổ chức, kiểm tra, giám sát công tác ghi chép ban đầu Kiểm tra giám sát mọi khoản thu chi trong công ty và các xí nghiệp trực thuộc. Thẩm định về hiệu quả kinh tế của các dự án, phương án sản xuất. Lập, trình, ký, chuyển nộp và lưu trữ các báo cáo kế toán, báo cáo thuế, báo cáo thống kê định kỳ, hồ sơ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật. Trên đây chúng ta đã tìm hiểm những nhiệm vụ chung của phòng kế toán - tài vụ. Bên cạnh nhiệm vụ chung đó các nhân viên kế toán còn có những nhiệm vụ riêng tuỳ theo phần hành quản lý của mình. Cụ thể là: Kế toán trưởng: có nhiệm vụ kiểm tra, giám sát mọi số liệu trên sổ sách kế toán, đôn đốc các bộ phận kế toán chấp hành đúng đắn các quy định, chế độ kế toán nhà nước ban hành. Kế toán trưởng cũng là người cung cấp các thông tin kế toán cho giám đốc và các cơ quan hữu quan đồng thời chịu trách nhiệm trước pháp luật về các số liệu đã cung cấp. Chịu trách nhiệm kế hoạch tài chính hàng năm và tổ chức phân tích hiệu quả tài chính để rút kinh nghiệm cho các năm sau. Phó phòng tài vụ kiêm kế toán TSLĐ và XDCB: Có trách nhiệm giải quyết những công việc khi kế toán trưởng đi vắng đồng thời là người thực hiện công việc hạch toán về các phần hành liên quan tới TSLĐ & XDCB. Phó phòng tài vụ phụ trách kế toán thuế - tiêu thụ: Chịu trách nhiệm theo dõi tình hình tiêu thụ sản phẩm và các nghĩa vụ đóng thuế với nhà nước và cơ quan hữu quan. Kế toán tổng hợp và ngân hàng: Có trách nhiệm làm báo cáo kế hoạch lập sổ cái, tổng hợp các số liệu kế toán từ các bộ phận để lập báo cáo tài chính trong công ty theo định kỳ, kế toán ngân hàng theo dõi tài khoản của công ty tại Ngân hàng thông qua giấy báo Nợ, báo Có của ngân hàng, các uỷ nhiệm 34
35. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý chi, điện chuyển tiền, viết séc, lập các bảng nộp séc, mở thư tín dụng (L/C) để nhập khẩu hàng hóa, lập các chứng từ khác có liên quan Kế toán TSCĐ: Có nhiệm vụ theo dõi giám sát sự biến động tăng giảm TSCĐ và tính toán khấu hao TSCĐ trong công ty theo chế độ đề xuất các biện pháp sử dụng, thanh lý cho hiệu quả sản xuất. Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương: Theo dõi tính toán tiền lương, tiền thưởng, các khoản BHXH, BHYT, KPCĐ và thanh toán cho cán bộ công nhân viên. Kế toán vật tư: Hạch toán tổng hợp và chi tiết tình hình nhập, xuất, tồn kho nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ, gia công chế biến nguyên vật liệu. Kiểm tra thủ tục, chứng từ và viết các phiếu nhập kho, xuất kho vật tư, nguyên liệu. Xác định số tồn kho về số lượng và giá trị,đối chiếu với số liệu của thủ kho. Lập danh mục công cụ lao động và phân bổ công cụ lao động vào chi phí sản xuất kinh doanh. Kế toán tiêu thụ sản phẩm: Có nhiệm vụ tổ chức theo dõi đầy đủ, kịp thời và giám sát chặt chẽ về tình hình hiện có và sự biến động của từng loại sản phẩm trên các mặt hiện vật cũng như giá trị. Theo dõi quá trình tiêu thụ sản phẩm, cung cấp số liệu kịp thời cho kế toán tổng hợp. Kế toán tiền mặt: Theo dõi sự biến động tăng giảm tiền mặt có tại quỹ của doanh nghiệp, giám sát các nghiệp vụ thanh toán bằng tiền mặt. Lên báo cáo và sổ chi tiết phù hợp để tiện cho việc theo dõi đối chiếu với sổ tổng hợp. Thủ quỹ: Là người duy nhất trong công ty được quản lý chìa khoá két và mở két khi cần thiết. Có trách nhiệm thu chi tiền mặt, bảo quản tiền mặt tại quỹ của công ty. Ngoài ra thủ quỹ phải thực hiện kiểm kê đối chiếu hàng ngày giữa số tồn quỹ theo sổ kế toán và số tồn thực tế trong két. Kế toán công nợ: Có nhiệm vụ theo dõi các khoản công nợ và tình hình thanh toán công nợ với các nhà cung cấp và khách hàng.Theo dõi toàn bộ công tác thanh toán bao gồm thanh toán bằng tiền mặt, chuyển khoản. Kiểm tra các chứng từ thanh toán lập các phiếu chi phiếu thu 35
36. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Có thể khái quát về công tác tổ chức phòng kế toán theo sơ đồ sau: Sơ đồ 2. Sơ đồ 2: Sơ đồ tổ chức phòng kế toán tại công ty bánh kẹo Hải Châu Kế toán trưởng Trưởng phòng tài vụ Phó phòng tài vụ KT Phó phòng tài vụ KT TSCĐ & XDCB thuế - tiêu thụ Thủ KT - KT - KT - KT - KT - KT - KT - quỹ TSCĐ NVL ngân Thành Lương công tiền hàng phẩm BH nợ mặt T.hợp T.ứng 3.3. Tổ chức hạch toán kế toán. * Chế độ chứng từ kế toán: Công ty sử dụng hầu hết các chứng từ kế toán do Bộ Tài chính ban hành thống nhất trong cả nước từ 1 - 1 - 1996 (Quyết định số 1141 TC(CĐKT ngày 1 - 11 - 1995). Nhưng cũng tuỳ theo từng phần hành cụ thể mà bộ phận kế toán áp dụng các chứng từ phù hợp với phần phành đó. Ví dụ khi hạch toán về tiền mặt thì kế toán cần phải viết phiếu, chi là các hoá đơn bán hàng, giấy đề nghị cho tạm ứng, các hoá đơn mua hàng Cách thức ghi vào các chứng từ về cơ bản là giống như chế độ đã ban hành hướng dẫn cho các doanh nghiệp (yếu tố cần thiết), tuy nhiên để cụ thể hơn cho các bộ phận phòng ban và cán bộ công nhân viên trong công ty thì trong một số chứng từ của công ty có thêm yếu tố bổ sung. Đặc biệt khi hạch toán về NVL kế toán thường sử dụng thêm các chứng từ do BTC hướng dẫn ví dụ như phiếu xuất vật tư theo hạn mức, biên bản kiểm nghiệm, phiếu báo vật tư còn lại cuối kỳ thường thì chứng từ được sử dụng trong công ty được viết thành ba liên: Liên màu tím (màu đen) dùng để lưu, liên màu đỏ dùng để giao cho khách 36
37. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý hàng, liên màu xanh dùng để giao cho thủ quỹ hoặc thủ kho ghi sổ sau đó được chuyển cho kế toán. Để biết cụ thể hơn về các chứng từ công ty đang sử dụng và các chứng từ không được áp dụng tại công ty có thể xem thêm ở phần. Như vậy công ty sử dụng hầu hết các chứng từ: Lao động, tiền lương, hàng tồn kho, bán hàng, tiền tệ và TSCĐ chỉ có một số chứng từ hướng dẫn công ty không sử dụng như phiếu báo làm giờ, hợp đồng giao khoán.Thêm vào đó là một số chứng từ công ty không sử dụng đến đo đặc điểm sản xuất của công ty như hoá đơn cho thuê nhà, hoá đơn bán vàng bạc đá quý, hoá đơn khối lượng xây dựng cơ bản hoàn thành, bảng kê vàng bạc đá quý. * Hệ thống tài khoản sử dụng tại công ty: Công ty sử dụng hầu hết các tài khoản đã được ban hành trước đây và một số tài khoản bổ sung theo thông tư số 105/2003/TT - BTC ngày 04/11/2003 của Bộ tài chính (từ Tài khoản loại 1, loại 2, loại 3, loại 4, loại 5, loại 6, loại 7, loại 8, loại 9 và các tài khoản ngoài bảng). Hiện nay công ty vẫn chỉ để số hiệu tài khoản ở cấp hai chứ chưa chi tiết nhỏ hơn mặc dù trong một số trường hợp là cần thiết. Ví dụ như khi xuất NVL cho các phân xưởng thì lại không có số hiệu tài khoản riêng của từng phân xưởng mà chỉ ghi chung một số hiệu và ghi chú bên cạnh. Bên canh đó, công ty Bánh kẹo Hải Châu là công ty sản xuất do đó các tài khoản được dùng trong xây lắp chủ yếu là không sử dụng đến (ví dụ như TK 337), hay các tài khoản dùng trong trường hợp doanh nghiệp hạch toán theo phương pháp KKĐK như TK611, TK631 thì công ty cũng không sử dụng. * Hình thức sổ kế toán sử dụng ở công ty: Công ty sử dụng cả sổ kế toán tổng hợp và sổ kế toán chi tiết. Do đặc thù của công ty là một doanh nghiệp vừa có số lượng nghiệp vụ kinh tếphát sinh nhiều, yêu cầu quản lý cao, trình độ nhân viên kế toán cao và thường sử dụng máy vi tính vào kế toán nên sổ tổng hợp được áp dụng tại công ty là sổ nhật ký chung và vào sổ cái cho các tài khoản. Ngoài ra không sử dụng các loại sổ NK đặc biệt là vì hình thức này có đặc điểm: 37
38. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Tách rời trình tự ghi sổ theo thời gian với trình tự ghi sổ phân loại theo hệ thống toàn bộ các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh để ghi vào 2 sổ kế toán riêng biệt là sổ NKC và sổ cái. Tách rời việc ghi chép kế toán tổng hợp với kế toán chi tiết để ghi vào 2 loại sổ kế toán là sổ kế toán tổng hợp và chi tiết. Cuối tháng phải lập bảng cân đối TK để kiểm tra chính xác của việc ghi chép ở các TK tổng hợp. Sơ đồ 3: Quá trình hạch toán trên hệ thống sổ kế toán đã mở theo hình thức Nhật ký chung. Chứng từ gốc Nhật ký chung (Nhật ký chuyên dùng) Sổ kế toán Báo cáo quỹ chi tiết hàng ngày Sổ cái Bảng chi tiết Bảng cân đối số phát sinh TK Bảng cân đối kế toán và các báo cáo kế toán khác Qua sơ đồ trên có thể hiệu trình tự ghi sổ tổng hợp của công ty như sau: Căn cứ vào chứng từ kế toán đã được kiểm tra kế toán viên tiến hành ghi sổ, 38
39. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý định khoản và vào sổ Nhật ký chung. Sau đó căn cứ vào số liệu của Nhật ký chung hàng ngày chuyển sang sổ cái cho những tài khoản tương ứng. Công ty cũng sử dụng sổ kế toán chi tiết theo quy định của chế độ hiện hành.Tuy nhiên do đặc thù của công ty là doanh nghiệp sản xuất nên có một số sổ thường xuyên được sử dụng tại công ty như: Sổ chi tiết vật liệu, sản phẩm, hàng hóa. Thẻ kho. Sổ chi phí sản xuất kinh doanh (Dùng cho các tài khoản 621, 622, 627, 154, 641, 642, 142, 335). Khi ghi vào các sổ kế toán ghi tiết này kế toán viên cũng phải căn cứ vào các chứng từ gốc để vào sổ hoặc thẻ kế toán chi tiết. Cuối kỳ kế toán sẽ tiến hành lập bảng tổng hợp chi tiết cho từng tài khoản . Vào cuối kỳ bộ phận kế toán công ty sẽ thực hiện khoá sổ kế toán tính ra số dư cuối kỳ trên sổ cái và đối chiếu với bảng tổng hợp chi tiết. Khi lập bảng cân đối phát sinh thì kế toán dựa trên cơ sở số liệu của sổ cái, còn khi lập báo cáo kế toán thì dựa trên cơ sở lập bảng cân đối phát sinh và bảng tổng hợp chi tiết. * Tổ chức luân chuyển chứng từ: Nhìn chung chế độ luân chuyển chứng từ tại công ty cũng không có gì khác so với quy trình của chế độ kế toán nó cũng bao gồm các giai đoạn chủ yếu sau: Lập chứng từ: Khi lập các chứng từ cũng tùy theo nội dung kinh tế của nghiệp vụ mà kế toán sử dụng chứng từ thích hợp. Ví dụ như khi xuất nhập vật tư thì phải sử dụng phiếu nhập vật tư và phiếu xuất vật tư Kiểm tra chứng từ: Đây là nhân tố quan trọng và phải thực hiện ngay sau khi nhận được chứng từ (Cụ thể cần kiểm tra về các yếu tố của chứng từ, chữ ký của người có liên quan, tính chính xác của số liệu trên chứng từ). Sử dụng chứng từ: Chứng từ được sử dụng để cung cấp thông tin cần thiết cho lãnh đạo nghiệp vụ, lập định khoản kế toán và vào sổ kế toán. 39
40. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Chuyển chứng từ vào lưu và huỷ: Sau khi ghi sổ và kết thúc kỳ hạch toán chứng từ được chuyển sang lưu trữ, bảo đảm an toàn. Khi kết thúc thời hạn thanh toán chứng từ được đem huỷ. II. Thực trạng hạch toán vấn đề NVL tại Công ty cổ phần bánh kẹo Hải Châu. 1. Đặc điểm NVL và quản lý NVL tại Công ty * Đối với NVL. Công ty Bánh Kẹo Hải Châu là một doanh nghiệp sản xuất hàng thực phẩm với nhiều chủng loại bánh, kẹo khác nhau, do đó lượng NVL tiêu hao cho sản xuất là rất lớn. Công ty sử dụng rất nhiều loại NVLnhư bột mì, đường, sữa hầu hết NVL ở công ty đều thuộc hàng thực phẩm có tính chất lý, hoá rất khác nhau, thời gian sử dụng ngắn, mang tính thời vụ phụ thuộc rất lớn vào điều kiện môi trường, điều kiện bảo quản. Do vậy công tác quản lý NVL ở công ty được thực hiện rất chặt chẽ trên tất cả các mặt nhằm vừa đảm bảo chất lượng NVL, lại vừa bảo đảm tính tiết kiệm, tính hiệu quả trong sử dụng, hạn chế đến mức thấp nhất việc hư hỏng, thất thoát vật liệu. Công tác quản lý NVL ở công ty được thực hiện ở tất cả các khâu từ thu mua, bảo quản, dự trữ và sử dụng. ở khâu thu mua: Do sản xuất nhiều loại sản phẩm nhu cầu sử dụng vật tư lớn, đa dạng về chủng loại và đòi hỏi cao về chất lượng nên tất cả vật liệu của công ty đều được mua theo kế hoạch. Vật liệu trước khi nhập về kho đều được kiểm tra chặt chẽ về mặt số lượng, chất lượng và chủng loại. ở khâu bảo quản: Do số lượng và chủng loại vật tư lớn và yêu cầu cao về mặt chất lượng nên việc bảo quản NVL ở công ty rất được chú trọng. Công ty đã xây dựng hệ thống kho bảo quản bao gồm kho nguyên vật liệu chính, kho hương liệu và vật liệu phụ. Các kho đều có thủ kho trực tiếp quản lý và các hệ thống thiết bị bảo quản trong kho tương đối đầy đủ như xe đẩy, các thiết bị phòng chống cháy nổ nhằm đảm bảo an toàn một cách tối đa cho vật liệu trong kho. 40
41. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý ở khâu dự trữ: tất cả các loại vật liệu trong công ty đều được xây định mức dự trữ tối đa, tối thiểu. Các định mức này được lập bởi phòng kỹ thuật để đảm bảo quá trình sản xuất vừa được tiến hành liên tục vừa tránh tình trạng mua nhiều dẫn đến tình trạng ứ đọng vốn ở khâu sử dụng: Do chi phí NVL chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí nên để tiết kiệm NVL công ty đã cố gắng thực hiện hạ thấp định mức tiêu hao mà vẫn bảo đảm chất lượng sản phẩm. Việc sử dụng NVL ở các xí nghiệp được quản lý theo định mức. Công ty khuyến khích các xí nghiệp sử dụng NVL một cách tiết kiệm, hiệu quả và có chế độ khen thưởng thích hợp cho các xí nghiệp sử dụng có hiệu quả NVL trong quá trình sản xuất. * Đối với CCDC. Công cụ dụng cụ là những tư liệu rất quan trọng đối với quá trình sản xuất sản phẩm của công ty. Quản lý CCDC cũng trải qua các khâu thu mua, bảo quản, dự trữ, sử dụng như NVL nhưng do đặc tính của CCDC là tư liệu lao động nên không yêu cầu cao về điều kiện bảo quản như NVL. Để sử dụng CCDC một cách có hiệu quả và thuận tiện Công ty cũng đã xây dựng các kho để bảo quản và lưu trữ CCDC như kho bao bì, kho kim khí (phục vụ sửa chữa nhỏ), kho phụ tùng thay thế. Cũng như NVL, khi sử dụng CCDC ban lãnh đạo yêu cầu các nhân viên trong công ty luôn phải tiết kiệm và thận trọng trong quá trình sử dụng nhằm mục đích sử dụng dụng cụ được lâu bền, tránh lãng phí. 2. Phân loại và tính giá NVL 2.1. Phân loại NVL Để phân loại NVL có rất nhiều cách khác nhau ví dụ như: Phân loại theo vai trò của NVL hay phân loại theo nguồn thu nhập mỗi một cách lại có ưu điểm, nhược điểm riêng. Tuy nhiên, cũng tuỳ thuộc vào đặc điểm kinh doanh của từng công ty mà có chính sách quản lý, phân loại NVL cho phù hợp. Công ty bánh kẹo Hải Châu có lượng NVL nhập khẩu không nhiều nên NVL không phân theo nguồn nhập mà được phân chủ yếu theo vai trò, tác 41
42. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý dụng của chúng trong sản xuất, NVL trong công ty được phân làm các loại sau: Nguyên vật liệu chính: Là các loại vật liệu chủ yếu hình thành nên sản phẩm như bột mì, đường, tinh dầu Nguyên vật liệu phụ: Là những loại vật liệu tuy không cấu thành nên thực thể sản phẩm nhưng có tác dụng làm đẹp và nâng cao hình thức, chất lượng sản phẩm như: Bao gói, keo, băng dính, phẩm màu Nhiên liệu: Bao gồm dầu, than đá, điện, xăng cung cấp nhiệt lượng cho sản xuất cũng như sử dụng cho các hoạt động khác trong công ty. Phụ tùng thay thế: như vòng bi, dây curoa phục vụ cho việc thay thế, sửa chữa thiết bị. Vật liệu thiết bị xây dựng cơ bản: là những vật liệu phục vụ cho mục đích xây dựng tại công ty gạch, vôi nhưng những vật liệu này rất ít khi sử dụng đến do đặc thù kinh doanh của công ty. Phế liệu: như bao dứa, nilon, thùng cacton. Các vật liệu khác: Các vật liệu này chủ yếu phục vụ cho sửa chữa như máy móc, sắt thép Cách phân loại này nói chung là phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của công ty. Tuy nhiên, công ty vẫn chưa xây dựng sổ danh điểm NVL và việc đặt mã vật tư theo chữ số nhiều khi sẽ khó khăn trong việc hạch toán do số lượng vật tư quá nhiều nên không thể nhớ chính xác hết các tên gọi vật tư nhất là những loại vật tư ít được sử dụng. * Phân loại CCDC. Để quản lý tốt CCDC thì công ty phân loại CCDC theo các loại sau: Dụng cụ đồ dùng khuôn mẫu, đúc Đồ dùng dụng cụ quản lý (bàn, ghế, tủ, ấm chén ) Đồ dùng dụng cụ phòng hộ lao động: Quần áo, giầy dép Ngoài ra có một số tư liệu lao động không phân biệt giá trị và thời gian sử dụng được hạch toán vào CCDC như dụng cụ quản lý đồ dùng văn phòng, dụng cụ đồ nghề thủy tinh 42
43. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý 2.2. Tính giá NVL ở công ty việc tính giá NVL cũng như CCDC đều được sử dụng theo những công thức tương tự nhau. NVL tại công ty được tính theo nguyên tắc giá thực tế (giá gốc) đúng quy định chuẩn mực kế toán hiện hành. * Đối với NVL nhập kho: NVL ở công ty chủ yếu là do mua ngoài (trong đó có một số NVL được nhập khẩu nhưng con số này không nhiều), và có một phần nhỏ NVL là do thuê ngoài gia công chế biến. Với cách tính cụ thể như sau: @ Đối với NVL mua ngoài nhập kho thì giá thực tế bao gồm: Giá mua thực tế Chi phí mua thực tế ghi trên hoá đơn Giá thực tế (-chi phí vận chuyển, bốc dỡ. Chiết khấu (không bao gồm NVL mua = + - Tiền công tác phí _ thương mại, thuế GTGT ngoài - Chi phí của bộ phận thu mua giảm giá nhưng có cả - Tiền thuê kho, thuê bãi hao (nếu có) thuế nhập khẩu hụt trong định mức) nếu có Ví dụ 1: ngày 05.03.2005, công ty mua của Công ty cổ phần thực phẩm Đại Lộc 20,000kgbột mì loại 1, đơn giá chưa có thuế GTGT là 3,760đ/1kg. Công ty Đại lộc giao hàng đến tận kho của công ty nên đơn giá này đã bao gồm cả chi phí vận chuyển. Sau khi kiểm tra về số lượng và chất lượng giá thực tế của bột mì loại 1 nhập kho là: 20,000 x 3,760 = 75,200,000đồng Ví dụ 2: Ngày 10.03.2005, Công ty mua 50,000 hộp băng dính nhỏ của công ty TNHH Hà Phát, đơn giá chưa có thuế GTGT là 1,198. Chi phí vận chuyển hàng về kho là 200,000 đ. Sau khi phòng kinh doanh kiểm tra chất lượng và số lượng của lô hàng trên thì giá thực tế của lô hàng được xác định là: 50,000 x 1,198 + 200,000= 60,100,000 đồng @ Đối với vật liệu thuê ngoài gia công chế biến. 43
44. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Giá thực tế NVL thuê; ngoài gia công CB = Giá TT của NVL xuất;để thuê GCCB + Chi phí từ DN đến nơi; Gia công và ngược lại + Tiền thuê gia công; chế biến phải trả Ví dụ 3: Ngày 07.03.05 Công ty thuê ngoài gia công chế biến cuộn bao bì cắt ngắn thành túi đựng sản phẩm. Với giá thực tế xuất của NVL để mang đi gia công là 11,255,000 đồng. Chi phí vận chuyển là 457,500 đồng. Tiền thuê gia công chế biến là 7,803,000 đồng.Sau khi gia công thu được 56,275 túi đựng, đơn giá cho mỗi túi là 346,78 đồng/1túi. Tổng giá thực tế của NVL xuất gia công chế biến là: 11,250,000+ 457,500 + 7,803,000 = 19,515,500 đồng * Đối với NVL xuất kho: Giá thực tế NVL xuất kho tại Công ty được xác định theo phương pháp giá bình quân gia quyền. Phương pháp này được tính cho từng loại vật tư cụ thể. Cuối tháng, kế toán vật tư tiến hành tổng hợp giá trị NVL tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ của từng danh điểm NVL sau đó xác định đơn vị bình quân cho cả kỳ dự trữ. Kế toán căn cứ vào đơn giá bình quân và số lượng NVL xuất trong kỳ của từng loại vật liệu để xác định giá trị của từng loại vật liệu xuất dùng trong kỳ. Giá thực tế NVL Giá đơn vị b ì nh quân; cả kỳ dự tr ữ = CCDC tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ; Số lượng NVL Dưới đây là các ví dụ về xuất kho NVL trong tháng của công ty, qua đó ta có thể hiểu rõ hơn phương pháp tính giá vật tư xuất kho trong kỳ như sau: Ví dụ 1: Trong tháng 3 năm 2005 Công ty tính giá trị Bột mì loại 1 xuất kho như sau: Số lượng bột mì loại 1 tồn đầu kỳ là 35,896,89 kg. Đơn giá là 3,755đ/1kg giá trị bột mì tồn đầu kỳ là 139,792,822 đồng. Số lượng bột mì loại 1 nhập trong kỳ là 98,569kg. Giá trị bột mì nhập trong kỳ là 409,062,522 đồng. 139 Giá đơn vị BQ cả kỳ;Dự tr ữ của bột m ì loại 1 = = 4,044,55đ/kg 792 44
45. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Số lượng bột mì loại 1 xuất là 81,827,5kg, giá xuất kho là 4,044,55 đ/kg. Do đó giá trị bột mì loại 1 xuất kho là: 81,827,5 x 4,044,55 = 330,955,415 Ví dụ 2: Trong tháng 3 năm 2005 Công ty tính giá băng dính nhỏ như sau: Số lượng băng dính nhỏ tồn đầu kỳ là 85,000 cuộn, đơn giá mỗi cuộn là 1,099đ/1cuộn.Giá trị của băng dính nhỏ tồn đầu kỳ là 93,415,000 đồng. Số lượng băng dính nhập trong kỳ là 250,000cuộn. Giá trị băng dính nhập trong kỳ là 290,388,000 đồng. 93.415.000 + 290 Gía đơn vị BQ cả kỳ;dự tr ữ của cuộn băng dính nhỏ = = 388 1,145,68đ/cuộn. Số lượng băng dính nhỏ xuất kho cho sản xuất trong tháng là 200,000 cuộn, do đó giá trị băng dính xuất kho sẽ là: 200,000 x 1,145.68 = 229,136,000đồng. 3. Tổ chức chứng từ hạch toán NVL tại công ty Cả NVL trong công ty đều được sử dụng những chứng từ có hình thức tương tự nhau, do đó ta có thể tìm hiểu chung việc tổ chức chứng từ như sau: * Đối với NVL nhập kho @ Đối với NVL mua ngoài: Căn cứ vào nhu cầu dự trữ và sử dụng NVL của các phòng ban khác trong tháng, phòng kế hoạch lập kế hoạch mua NVL.Sau đó viết giấy đề nghị lên Tổng giám đốc (TSCĐ) đề chờ duyệt. Cán bộ phòng kế hoạch sẽ có nhiệm vụ lấy giấy báo giá về kho TGĐ, nếu giá cả và chất lượng phù hợp với điều kiện sản xuất của Công ty thì TGĐ tiến hành viết hợp đồng mau bán và hợp đồng nguyên tắc rồi giao cho cán bộ kế hoạch đi mua hàng. Hợp đồng mua bán đã được lập giữa hai công ty được làm căn cứ để nhận hàng. Khi hàng về, cán bộ kiểm nghiệm sẽ kiểm nghiệm về số lượng và chất lượng của lô hàng. kết quả kiểm nghiệm sẽ được ghi vào biên bản kiểm nghiệm vật tư. Dựa vào hoá đơn GTGT và biên bản kiểm nghiệm phòng kế hoạch tiến hành lập phiếu 45
46. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý nhập kho. Phiếu nhập kho được lập thành 3 liên: 1 liên lưu ở phòng kế hoạch, 1 liên thủ kho giữ để làm căn cứ ghi thẻ kho sau đó chuyển cho kế toán vật tư làm căn cứ ghi sổ, còn 1 liên sẽ được cán bộ thu mua chuyển cho kế toán thanh toán cùng với hoá đơn GTGT để làm căn cứ thanh toán cho khách hàng và ghi sổ. Quá trình luân chuyển chứng từ trên được thể hiện qua sơ đồ dưới đây: Sơ đồ 4. Phòng Người Phòng Phòng Thủ Kế vật tư giao kiểm vật tư kho toán hàng nghiệm vật tư Nghiệp Bảo vụ quản nhập và kho lưu trữ Tìm Đề Kiểm Lập Nhập Ghi kiếm nghị nghiệm phiếu kho sổ kế nhà nhập NVL và lập nhập và ghi toán cung kho biên bản kho thẻ cấp kiềm kho nghiệm Ví dụ: khi nhập hàng theo hoá đơn (GTGT) số 1055 (biểu 1) của công ty cổ phần thực phẩm Đại Lộc ngày 05.03.05 phòng kế hoạch tiến hành lập biên bản kiểm nghiệm số 30 (biểu 2) và lập phiếu nhập kho số 11 (biểu 3) như sau: 46
47. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Biểu 1: Hoá đơn giá trị gia tăng của vật tư mua vào Hoá đơn GTGT Liên 2 (giao khách hàng) Ngày 05 tháng 03 năm 2005 Số: 1055 Đơn vị bán hàng: Công ty cổ phần thực phẩm Đại Lộc Địa chỉ: 146- Hoài Đức - Hà Tây Số TK: Điện thoại: MS: Họ tên người mua hàng: Anh Hải Đơn vị: Công ty cổ phần bánh kẹo Hải Châu Địa chỉ: 15 - Mạc Thị Bưởi - HBT - HN Số TK: Hình thức thanh toán: Trả chậm MS: STT Tên hàng hoá ĐVT Số lượng Đơn giá Thành tiền dịch vụ A B C 1 2 3 1 Bột mì loại 1 Kg 20,000 3,760 75,200,000 2 Bột mì loại 2 Kg 15,000 3,556 53,340,000 Cộng tiền hàng: 128,540,000 Thuế suất GTGT: 10% Tiền thuế GTGT: 12,854,000 Tổng cộng tiền thanh toán: 141,394,000 Số tiền viết bằng chữ: Một trăm mười bốn triệu ba trăm chín tư nghìn đồng Người mua hàng Kế toán trưởng Thủ trưởng đơn vị (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên, đóng dấu) Đối với trường hợp nhập CCDC là băng dính nhỏ trong tháng cũng sử dụng mẫu hoá đơn giá trị gia tăng trên. Trước khi nhập kho số hàng mua về này, ban kiểm nghiệm cũng sẽ tiến hành kiểm nghiệm quy cách phẩm chất của sản phẩm và ghi vào biên bản kiểm nghiệm giống như trường hợp của NVL nhập kho, rồi mới lập phiếu nhập kho cho sản phẩm (biểu 4). 47
48. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Biểu 2: Biên bản kiểm nghiệm vật tư của vật tư mua vào. Biên bản kiểm nghiệm vật tư Số 30 Căn cứ vào Hợp đồng mua bán số 033726 ngày 20 tháng 02 năm 2005 của Công ty cổ phần bánh kẹo Hải Châu và công ty cổ phần thực phẩm Đại Lộc. Ban kiểm nghiệm vật tư gồm có: Ông: Nguyễn Quang Thắng - Trưởng ban Ông: Hoàng Bình Minh - Uỷ viên Bà: Lê Ngọc Lan - Uỷ viên Đã kiểm nghiệm loại vật tư dưới đây: SL theo Kết quả kiểm nghiệm Mã vật Ghi STT Tên sản phẩm ĐVT chứng SL đúng quy SLkhông đúng tư cách phẩm quy cách phẩm chú từ chất chất A B C D 1 2 3 E 1 010001 Bột mì loại 1 Kg 20,000 20,000 0 2 010002 Bột mì loại 2 Kg 15,000 15,000 0 Kết luận của ban kiểm nghiệm vật tư: Vật tư đạt tiêu chuẩn nhập kho Uỷ viên Uỷ viên Trưởng ban (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) Phiếu nhập kho của công ty lập để phù hợp với yêu cầu quản lý của công ty mình và thuận tiện cho công tác hạch toán. Vì vậy trong phiếu nhập kho của công ty đã tách giá trị thực tế nhập kho của NVL, thuế GTGT đầu vào. Do đó kế toán thanh toán cũng như kế toán vật tư sẽ dễ dàng hơn trong việc hạch toán thanh toán cũng như hạch toán vật tư vì khi đó giá trị thực tế của vật tư nhập, thuế GTGT và tổng giá thanh toán đã được xác định rõ ràng. Cụ thể phiếu nhập kho của sản phẩm mua về được viết theo mẫu sau: 48
49. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Biểu 3: Phiếu nhập kho của NVL mua vào trong kỳ. CTCP bánh kẹo Hải Châu Phiếu nhập kho Mẫu số 01 - VT 15 Mạc Thị Bưởi HBT - HN Theo QĐ:1141 - TC/QD/CĐKT Ngày 1 - 11 - 1995 của BTC Ngày 05 tháng 03 năm 2005 Nợ TK 1521 Số 11 Có TK 331 Người nhận hàng: Chị Lan Theo hợp đồng số 05 ngày 01 - 02 - 2005 của công ty CP bánh kẹo Hải Châu & CT cổ phần Đại Lộc. Nhập tại kho: Anh Hải STT Tên hàng hoá ĐVT Số lượng Đơn giá Thành tiền dịch vụ A B C 1 2 3 1 Bột mì loại 1 Kg 20,000 3,760 75,200,000 2 Bột mì loại 2 Kg 15,000 3,556 53,340,000 Số tiền bằng chữ: Một trăm hai tám triệu năm trăm bốn mươi ngàn đồng Thủ trưởng đơn vị Kế toán trưởng Phụ trách cung tiêu Người giao hàng Thủ kho (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) Biểu 4: Phiếu nhập kho của băng dính nhỏ mua vào trong kỳ CTCP bánh kẹo Hải Châu Phiếu nhập kho Mẫu số 01 - VT 15 Mạc Thị Bưởi HBT - HN Theo QĐ:1141 - TC/QD/CĐKT Ngày 1 - 11 - 1995 của BTC Ngày 05 tháng 03 năm 2005 Nợ TK 1521 Số 11 Có TK 331 Người nhận hàng: Chị Hằng Theo hợp đồng số 05 ngày 01 - 02 - 2005 của công ty CP bánh kẹo Hải Châu & CT cổ phần Đại Lộc. Nhập tại kho: Anh Hùng STT Tên hàng hoá ĐVT Số lượng Đơn giá Thành tiền dịch vụ A B C 1 2 3 1 Băng dính nhỏ hộp 50,000 1,198 59,900,000 Cộng 59,900,000 Cộng tiền vận chuyển là: 200,000 Tổng số tiền bằng chữ: Sáu mươi triệu một trăm ngàn đồng Thủ trưởng đơn vị Kế toán trưởng Phụ trách cung tiêu Người giao hàng Thủ kho (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) 49
50. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý @ Đối với vật tư thuê ngoài gia công chế biến: Trong trường hợp này thì việc lập chứng từ và các quy trình luân chuyển chứng từ cũng giống như trường hợp vật tư mua ngoài. * Đối với NVL xuất kho: Các trường hợp xuất kho của NVL trong công ty chủ yếu là xuất vật tư sử dụng cho sản xuất. Khi các xí nghiệp sản xuất có nhu cầu vật tư, phòng kế hoạch sẽ lập phiếp xuất kho gồm 3 liên: 1liên lưu ở phòng kế hoạch, 1 liên do bộ phận sử dụng giữ, còn 1 liên thủ kho giữ để ghi thẻ kho và sau đó chuyển cho phòng tài vụ. Do công ty áp dụng phương pháp giá bình quân cả kỳ dự trữ cho NVL xuất kho nên giá trị của NVL xuất kho sẽ không được ghi vào phiếu xuất kho. Đến cuối tháng thì gia trị NVL,CCDC xuất kho mới tính được và ghi vào sổ chi tiết xuất vật tư và bảng tập hợp nhập - xuất - tồn. Quy trình xuất vật tư trong công ty cụ thể hóa như sơ đồ 5 dưới đây. Sơ đồ 5: Quy trình luân chuyển chứng từ xuất kho NVL. Các xí Thủ Phòng Thủ Kế nghiệp trưởng kế kho toán hoạch vật tư Nghiệp Bảo vụ xuất quản kho và lưu trữ Yêu cầu Duyệt Lập Xuất kho Ghi sổ về NVL lệnh xuất phiếu và ghi kế toán xuất kho thẻ kho Ví dụ: Trong tháng 3 có các nghiệp vụ xuất kho NVL để sản xuất cho bánh kem xốp 150g như sau: Xuất kho bột mì loại 1 với số lượng là 1300kg đơn giá là 4,044,55đ/kg. Xuất sữa béo các loại là 200kg đơn giá là 30,025,22đ/1kg Đường trắng các loại là 1,900kg với đơn giá là 4,507,32đ/1kg 50
51. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Dầu Shortening các loại là 650kg với đơn giá là 8,765,25đ/1kg Dầu đậu nành là 120kg với đơn giá là 13,987,52đ/1kg Hộp carton kem xốp 5,1kg là 1000 hộp đơn giá là 3927,59đ/hộp Tem kiểm tra chất lượng sản phẩm là 1000 cái đơn giá là 11,2đ/1cái Xuất 7.000 cuộn băng dính nhỏ đơn giá là 1,145,68đ/1cuộn. Nghiệp vụ xuất kho trên được ghi vào các phiếu xuất kho của kho vật liệu chính, vật liệu phụ, và kho công cụ dụng cụ, ví dụ phiếu xuất kho số 21 và phiếu xuất số 53. Cột đơn giá và thành tiền chỉ được lập vào cuối kỳ khi kế toán đã tính được giá bình quân của vật tư. Biểu 5: Phiếu xuất kho cho sản phẩm của phân xưởng 2 CTCP bánh kẹo Hải Châu Phiếu xuất kho Mẫu số 02 - VT 15 Mạc Thị Bưởi HBT - HN Theo QĐ:1141 - TC/QD/CĐKT Ngày 1 - 11 - 1995 của BTC Ngày 05 tháng 03 năm 2005 Nợ TK 6212 Số 1507 Có TK 1521 Người nhận hàng: Chị Hà Xuất cho phân xưởng bánh 2 Lý do xuất kho: Làm bánh kem xốp 150g Xuất tại kho: anh Hải STT Mã vật tư Tên vật tư Số lượng Đơn giá Thành tiền 1 010001 Bột mì loại 1 1,300 4,044,55 5,257,915 2 010005 Sữa béo các loại 200 30,025,22 6,005,044 3 010003 Đường trắng các 1,900 4,507,32 8,563,908 loại 4 010007 Dầu Shortening 650 8,765,25 5,697,413 các loại 5 010002 Dầu đậu nành 120 13,987,52 1,678,503 Thành tiền: 27,202,783 Số tiền bằng chữ: Hai bảy triệu hai trăm linh hai ngàn bảy trăm tám ba đồng Thủ trưởng đơn vị Kế toán trưởng Phụ trách cung tiêu Người giao hàng Thủ kho (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) 51
52. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Biểu 6: Phiếu xuất kho công cụ cho sản xuất sản phẩm CTCP bánh kẹo Hải Châu Phiếu xuất kho Mẫu số 02 - VT 15 Mạc Thị Bưởi HBT - HN Theo QĐ:1141 - TC/QD/CĐKT Ngày 1 - 11 - 1995 của BTC Ngày 15 tháng 03 năm 2005 Nợ TK 6212 Số 1507 Có TK 1521 Người nhận hàng: Chị Hà Xuất cho phân xưởng bánh 2 Lý do xuất kho: Làm bánh kem xốp 150g Xuất tại kho: anh Hùng STT Mã vật tư Tên vật tư Số lượng Đơn giá Thành tiền 1 061017 Băng dính nhỏ 7,000 1,145,68 8,019,760 Cộng 8,019,760 Số tiền bằng chữ: Tám triệu không trăm mười chín nghìn bảy trăm sáu mươi đồng Thủ trưởng đơn vị Kế toán trưởng Phụ trách cung tiêu Người giao hàng Thủ kho (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) Trong kỳ phòng kỹ thuật của công ty tiến hành tính định mức vật tư sử dụng cho từng loại NVLvà lập thành biểu ví dụ như biểu số 7 dưới đây: Biểu 7: phiếu lĩnh vật tư theo hạn mức Công ty CP bánh kẹo Hải Châu Số 55 Số 15 - Mạc Thị Bưởi - HBT - HN Phiếu lĩnh vật tư theo hạn mức Nợ TK 6212 Ngày 01tháng 03 năm 2005 Có TK 1521 Hạn mức Thực lĩnh STT Tên vật liệu Mã số ĐVT được lĩnh Số lượng Ghi chú Số lượng Ghi chú A B C D 1 2 E 3 F 1 Bột mì loại 1 010001 kg 8570 8570 2 Đường trắng 010003 kg 1780 1650 010008 Lít 50 45 Phụ trách bộ phận sử dụng Phụ trách cung tiêu Thủ kho Ký, họ tên Ký, họ tên Ký, họ tên 52
53. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Ngoài trường hợp xuất kho vật tư cho sản xuất sản phẩm là chính, ở công ty còn có thêm trường hợp xuất NVL cho sửa chữa thường xuyên máy móc thiết bị.Thêm vào đó, công ty cũng có bán vật tư nhưng với số lượng rất ít. Các trường hợp xuất NVL để tham gia liên doanh và góp vốn thì hầu như không được áp dụng tại Công ty. Khi xuất kho phiếu xuất kho được lập ngay cho mỗi nghiệp vụ xuất, trong trường hợp bán vật tư thì có thêm có hoá đơn giá trị gia tăng cho vật tư được bán. 4. Hạch toán chi tiết nguyên vật liệu Tại công ty cổ phần bánh kẹo Hải Châu thì việc tổ chức hạch toán chi tiết NVL cũng như CCDC đều sử dụng phương pháp thẻ song song.Phương pháp này đựơc sử dụng để đơn giản cho việc ghi chép và thuận lợi cho công tác kiểm tra, đối chiếu khi cần thiết hoặc vào cuối kỳ. * Tại kho: Khi phát sinh các nghiệp vụ nhập, xuất kho NVL thủ kho căn cứ vào các nghiệp vụ nhập, xuất để ghi vào thẻ kho hàng ngày số thực nhập và thực xuất. Thẻ kho được lập để theo dõi tình hình nhập - xuất - tồn của NVL về mặt số lượng hiện vật. Mỗi thẻ kho được mở cho một loại NVL, mỗi chứng từ ghi một dòng vào thẻ kho. Cuối tháng thủ kho cộng thẻ kho đối chiếu với sổ kế toán chi tiết về mặt hiện vật (biểu số 8). * Tại phòng kế toán: Mở sổ kế toán chi tiết NVL để theo dõi tình hình nhập - xuất - tồn kho NVL cả về số lượng hiện vật lẫn giá trị, mỗi trang sổ được theo dõi riêng cho từng loại vật tư. Ghi hàng ngày theo từng chứng từ nhập xuất (biểu số 9). Cuối tháng cộng sổ kế toán chi tiết để đối chiếu với thẻ kho về mặt số lượng hiện vật để lập bảng tổng hợp Nhập - xuất - tồn. Trong bảng tổng hợp nhập - xuất - tồn mỗi loại NVL chỉ được ghi một dòng vào cuối tháng. Sau đó cộng bảng tổng hợp nhập - xuất - tồn để đối chiếu với sổ kế toán tổng hợp về mặt giá trị (biểu số 10). * Tại các phân xưởng: Để đảm bảo cho công tác quản lý NVL được chặt chẽ và sử dụng chúng có hiệu quả, hàng ngày các nhân viên thống kê sẽ thống kê số lượng và chủng loại vật tư tiêu hao cho từng sản phẩm. Cuối tháng sau khi tổng hợp số liệu, các nhân viên thống kê căn cứ vào định mức tiêu hao 53
54. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý NVL đã được xây dựng cho từng sản phẩm và số lượng thực tế tiêu hao để lập báo cáo vật tư cho mỗi loại sản phẩm của từng xí nghiệp. Quá trình hạch toán chi tiết NVL đựơc cụ thể hoá qua sơ đồ dưới đây: Sơ đồ 6:Sơ đồ hạch toán NVL theo phương pháp thẻ song song Phiếu nhập kho Thẻ kho Sổ kế toán Bảng tổng chi tiết hợp nhập, xuất, tồn Phiếu xuất kho Sổ kế toán tổng hợp Ghi chú: Ghi hàng ngày Đối chiếu kiểm tra Ghi định kỳ 54
55. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Biểu số 8: Thẻ kho mở cho bột mì loại 1 CT CP Bánh kẹo Hải châu Thẻ kho Số 10001 15 -Mạc Thị Bưởi - HBT - HN Ngày 01 tháng 03 năm 2005 Tên vật tư: Bột mì loại 1 Đơn vị tính: kg Kho: Vật liệu chính STT Chứng từ Diễn giải Số lượng Xác Số Ngày Nhập Xuất Tồn nhận của hiệu tháng kế toán 1/3 Tồn đầu tháng 35,896,89 1 Nhập từ CT Đại 20,000 55,896,89 Lộc 2 Xuất cho PX bánh 1 50,326 5,570,89 3 Nhập từ CT Hà Phát 31,203 36,773,89 4 Xuất cho PX bánh 2 1,300 35,473,89 Cộng 98,569 81,827,5 Tồn cuối kỳ 52,638,39 55
56. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý 5. Hạch toán tổng hợp nguyên vật liệu Công ty bánh kẹo Hải Châu có số lượng vật tư tương đối lớn, nhiều chủng loại khác nhau nên Công ty sử dụng phương pháp kê khai thường xuyên để hạch toán tổng hợp NVL nhằm cung cấp thông tin về tình hình nhập, xuất, tồn kho vật liệu một cách chính xác và kịp thời cho quản lý. 5.1. Tài khoản và sổ sách sử dụng hạch toán NVL. Công ty sử dụng TK 152 - nguyên liệu, vật liệu TK 1521 - nguyên vật liệu chnhs TK 1522 - nguyên vật liệu phụ TK 1523 - nhiên liệu TK 1524 - phụ tùng thay thế TK 1525 - vật liệu thiết bị xây dựng cơ bản TK 1526 - phế liệu TK 1527 - vật tư khác TK 153 - công cụ dụng cụ TK 1531 - vật tư phụ tùng TK 1532 - vật liệu rẻ tiền mau hỏng Sổ tổng hợp được sử dụng trong công ty là: Sổ nhật ký chung, sổ cái TK 152, 153, Bảng cân đối số phát sinh. Quy trình hạch toán tổng hợp NVL được thể hiện qua sơ đồ dưới đây: 56
57. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Sơ đồ 7: Quy trình hạch toán tổng hợp NVL. Chứng từ gốc Sổ nhật ký chung Sổ chi tiết TK 152, 153 Sổ cái TK Bảng tổng hợp 152, 153 chi tiết TK 152, 153 Bảng cân đối số phát sinh Báo cáo kế toán Ghi chú: Ghi hàng ngày Quan hệ đối chiếu Ghi cuối kỳ 5.2. Trình tự hạch toán NVL. 5.2.1. Hạch toán nhập NVL: Phần lớn NVL trong công ty được nhập là do mua ngoài. Căn cứ vào nhu cầu sử dụng vật tư do phòng kế hoạch lập và định mức tiêu hao NVL do phòng kỹ thuật lập để xác định lượng NVL mua vào trong kỳ. * Khi nhập kho NVL kế toán căn cứ vào các chứng từ gốc như: Hoá đơn GTGT, phiếu nhập kho, giấy báo nợ của ngân hàng, phiếu chi để ghi định 57
58. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý khoản: Ghi Nợ TK152 và ghi Có các tài khoản liên quan như tiền mặt (TK 111), tiền gửi (TK 112), chưa thanh toán cho khách hàng (TK 331) Ví dụ 1: Trong kỳ, công ty mua NVL của công ty CP thực phẩm theo hình thức trả chậm của hoá đơn số 1055 ngày 05.03.2005 thì được phản ánh như sau: Nợ TK 152 : 128,540,000 Nợ TK 133 : 12,854,000 Có TK 331 : 141,394,000 Ví dụ 2: Ngày 10.03.2005, công ty mua 50,000 hộp băng dính nhỏ của công ty TNHH Hà Phát theo hóa đơn số 1711, đơn giá chưa có thuế GTGT là 1,198 chi phí vận chuyển hàng về kho là 200,000đ. Nghiệp vụ này được phản ánh như sau: Nợ TK 1531 : 60,100,000 Nợ TK 133 : 6,010,000 Có TK 111 : 66,110,000 * Trong công ty không xảy ra trường hợp: chứng từ về trước hàng cuối tháng chưa về. Còn trường hợp hàng về trước chứng từ cuối tháng chưa về thì rất ít xảy ra, nếu có thì đến cuối tháng chứng từ cũng sẽ đựơc đưa về. Thực ra công việc này cũng không ảnh hưởng đến việc ghi sổ NVL là mấy vì kế toán NVL của công ty chủ yếu là căn cứ vào phiếu nhập kho do phòng kế hoạch lập để làm căn cứ ghi sổ, khi nào có phiếu nhập chuyển lên thì lúc đó kế toán mới tiến hành định khoản và ghi sổ. * Nếu NVL của công ty được nhập khẩu thì trong bút toán nhập mua NVL còn phản ánh thêm thuế nhập khẩu của hàng nhập như sau: Ví dụ: Nhập khẩu Bơ theo giá 42,000 USD (đã thanh toán bằng chuyển khoản). Thuế suất nhập khẩu là 20%, thuế suất thuế GTGT 10%. Theo tỷ lệ giá thực tế 15,050 VND. Nợ TK 152 : (42,000 + 42,000 x 20%) x 15,050 = 758,520,000 Nợ TK 133 : 75,852,000 Có TK 3333 : 126,420,000 Có TK 112 : 707,952,000 58
59. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý * Đối với vật liệu thuê ngoài gia công chế biến Ví dụ: Ngày 07.03.05 công ty thuê ngoài gia công chế biến cuộn bao bì cắt ngắn thành túi đựng sản phẩm. Với giá thực tế xuất của NVL để mang đi gia công là 11,255,000 đồng. Chi phí vận chuyển là 457,500 đồng. Tiền thuê gia công chế biến là 7,803,000 đồng. Sau khi gia công thu được 56,275 túi đựng, đơn giá cho mỗi túi là 346,78 đồng/1túi. Kế toán sẽ ghi định khoản như sau: 11,255,000 + 457,500 + 7,803,000 = 19,515,500 đồng Nợ TK 152 : 19,515,500 Có TK : 19,515,500 * Ngoài các trường hợp tăng NVL đã nêu trên, ở công ty không còn trường hợp tăng nào khác kể cả NVL được cấp phát, đựơc tài trợ hay góp vốn liên doanh, vốn cổ phần * Công ty cũng không được hưởng chiết khấu thương mại, chiết khấu thanh toán từ nhà cung cấp. Do đó trong kế toán mua NVL không phản ánh các bút toán chiết khấu này. * Trường hợp phản ánh NVL thừa, thiếu so với hoá đơn: Phần lớn vật tư của công ty được nhập theo đúng hợp đồng mua bán. Nhưng khi xảy ra trường hợp thiếu thì phòng kinh doanh của công ty sẽ yêu cầu nhà cung cấp sửa lại hoá đơn theo đúng số hàng thực tế giao nhận và chỉ nhập số lượng thực tế. Đối với trường hợp thừa so với hoá đơn thì trả lại nhà cung cấp số thừa và chỉ nhập số hàng theo đúng hợp đồng. Sau khi đã chấp nhận lô hàng phòng kinh doanh mới tiến hành viết phiếu nhập kho là căn cứ giúp kế toán ghi sổ. 5.2.2. Hạch toán nghiệp vụ xuất NVL. * Đối với NVL xuất kho, cuối tháng sau khi tổng hợp được số lượng và giá trị NVL tồn đầu tháng và nhập trong tháng kế toán mới tiến hành xác định giá bình quân của từng loại NVL trong kỳ. Như ví dụ đã trình bày trong phần tính giá NVL thì ta có: Đơn giá bình quân của bột mì loại 1là: 4,044.55đ/1kg Đơn giá bình quân của cuộn băng dính nhỏ là 1,145.68 đ/1cuộn. 59
60. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý * Trong kỳ các nghiệp vụ xuất kho của NVL chủ yếu là xuất dùng trực tiếp cho chế tạo sản phẩm, cho phân xưởng, cho quản lý. Ngoài ra còn có các trường hợp xuất khác nhưng với số lượng nhỏ như: Xuất NVL thuê ngoài gia công chế biến hay xuất để bán, xuất cho sửa chữa sản phẩm. * Khi xuất kho NVL dùng cho sản xuất thì có sự khác nhau về phương pháp xuất giữa NVL và CCDC. - ở NVL không phân chia theo giá trị NVL xuất mà tiến hành định khoản cho nghiệp vụ xuất kho NVL luôn. Ví dụ: Ngày 7 tháng 3 bột mì loại 1 được xuất cho Phân xưởng Bánh 1 để sản xuất trực tiếp với số lượng xuất trong ngày là 50.326. Đơn giá bình quân là 4.404.55đ/kg. Giá trị bột mì loại 1 xuất kho là 203.546.023đ. Nghiệp vụ trên có thể ghi định khoản như sau: Nợ TK 6211: 203.546.023 Có TK 152: 203.546.023 - ở CCDC việc hạch toán CCDC xuất còn phải xét giá trị của NVL xuất dùng. Nếu CCDC xuất dùng có giá trị nhỏ thì khi sử dụng được hạch toán như xuất dùng NVL. Ví dụ: Nghiệp vụ xuất kho băng dính nhỏ phục vụ sản xuất bánh kem xốp 150 g được hạch toán như sau: Nợ TK6212: 9.000 Có TK 1531: 9.000 Nếu CCDC xuất dùng có giá trị lớn sử dụng cho nhiều kỳ sản xuất kinh doanh thì phải phân bổ dần vào chi phí của các đối tượng khác. Có thể phân bổ thành hai lần, ba lần tuỳ theo giá trị của CCDC. Nhưng đối với Công ty thì việc hạch toán CCDC xuất dùng chủ yếu là trường hợp phân bổ 1 lần. * Trong trường hợp xuất kho vật tư để bán thì cũng định khoản như trường hợp bán sản phẩm bình thường. 60
61. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Ví dụ: Trong tháng 3 công ty bán 300Kg đường trắng cho Đại lý Hải An, giá vốn của lô hàng là 4.035,26 đ/1kg, giá bán là 5.125,25 đ/kg. Nghiệp vụ này được kế toán phản ánh như sau: a) Nợ TK 632: 1.211.000 Có TK 152: 1.211.000 b) Nợ TK 111: 1.692.000 Có TK 511: 1.538.000 Có TK 3331: 154.000 * Trường hợp xuất vật tư để gia công chế biến thì cả NVL và CCDC đều được hạch toán giống nhau. Ví dụ: Ngày 07/03/2005, Công ty thuê ngoài gia công chế biến cuộn bao bì cắt ngắn thành túi đựng sản phẩm. Với giá thực tế xuất NVL để mang đi gia công là 11.255.000 đồng. Kế toán sẽ phản ánh như sau: Nợ TK 154: 11.255.000 Có TK 152: 11.255.000 * Trường hợp xuất vật tư cho sửa chữa thường xuyên được hạch toán cụ thể như sau: Ví dụ: Xuất 300Kg thép cho sửa chữa phân xưởng ngày 08 tháng 3 với tổng giá trị vật tư xuất là 1.025.000đ. Nghiệp vụ này được khẳng định theo định khoản như sau: Nợ TK 627: 1.025.000 Có TK 1527: 1.025.000 * ở Công ty không có các trường hợp xuất NVL để góp vốn tham gia liên doanh, vốn cổ phần, xuất để cho thuê. * Bao bì trong Công ty được tính vào giá thành của sản phẩm chứ không hạch toán giá riêng. Do đó trường hợp xuất bao bì cho sản xuất sản phẩm cũng hạch toán như xuất NVL bình thường. 6. Hạch toán nghiệp vụ kiểm kê NVL Tại công ty thì công việc kiểm kê NVL chủ yếu là do các xưởng tự kiểm tra. Thời gian kiểm tra cũng không cố định mà tuỳ theo yêu cầu của từng 61
62. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý phân xưởng. Mục đích của việc kiểm kê vật tư là nhằm xác định một cách chính xác số lượng và giá trị của từng loại vật tư ở trong kho của công ty. Ngoài ra công tác kiểm kê vật tư còn có mục đích đôn đốc và kiểm tra tình hình bảo quản, phát hiện và xử lý các hao hụt, hỏng, mất các vật tư tại các kho. Qua công tác này sẽ nâng cao ý thức trách nhiệm của từng người trong việc bảo quản, sử dụng vật tư cũng như việc quản lý NVL, CCDC phải có nề nếp. Thông thường trước khi tiến hành kiểm kê phải xác định được lượng NVL tồn kho ở thời điểm kiểm kê trên sổ sách. Đồng thời tiến hành kiểm kê số vật tư còn lại trong các kho. Kết quả kiểm kê sẽ được ghi vào Biên bản kiểm kê vật tư. Trong biên bản này sẽ ghi rõ từng loại vật tư được kiểm kê về số lượng, đơn giá, lượng tồn thực tế và trên sổ sách cũng như mức chênh lệch giữa sổ sách và thực tế. Căn cứ vào kết quả kiểm kê để xác định các nguyên nhân thừa thiếu của NVL từ đây đưa ra các biệ pháp xử lý thích hợp. Vật tư của công ty thiếu, thừa có thể do nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân chủ yếu là do việc bảo quan chưa thật đúng theo qui định. Vì vạy khi phát hiện số vật tư chênh lệch so với sổ sách thường thì sẽ tiến hành tìm hiểu nguyên nhân và xử lý. Trường hợp thiếu vật tư: Nếu là nguyên nhân khách quan thì được hạch toán vào chi phí. Kế toán ghi Nợ tài khoản chi phí và ghi Có tài khoản NVL,CCDC. Nếu việc thiếu hụt này là do nguyên nhân chủ quan thì yêu cầu cá nhân đó phải bồi thường cho doanh nghiệp. Trường hợp vật tư thừa trong kiểm kê: Sau khi tìm hiểu các nguyên nhân của việc thừa NVL, CCDC kế toán sẽ tiến hành hạch toán. Thường thì kế toán sẽ ghi giảm chi phí. Trong một số trường hợp đặcbiệt thì mới hạch toán vào Nợ TK 002- Hàng hoá nhận giữ hộ, nhận gia công sơ chế. 7. Hạch toán dự phòng giảm giá NVL Hàng năm vào thời điểm cuối năm kế toán công ty vẫn chưa tiến hành lập dự phòng giảm giá NVL nói riêng và hàng tồn kho nói chung. Việc không lập dự phòng cho hàng tồn kho có nhiều nguyên nhân ví dụ như: Lượng NVL 62
63. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý mà Công ty sử dụng cho sản xuất được cung cấp bởi các khách hàng uy tín, sự biến động về giá cả không nhiều trong mấy năm trở về trước Do đó mà bộ phận kế toán chưa thực sự chú trọng đến công tác này. Tuy nhiên trong những năm gần đây giá NVL thay đổi hàng ngày. Thêm vào đó là những biến đổi của điều kiện khách quan như: Trượt giá ngoại tệ, lãi vay Trước tình hình điều kiện chủ quan và khách quan có nhiều chuyển biến phức tạp như thế thì việc lập dự phòng giảm giá cho hàng tồn kho ở Công ty là thực sự cần thiết và sớm được triển khai. 63
64. Chuyên đề thực tập GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hồng Thuý Chương III Một số kiến nghị hoàn thiện công tác kế toán nguyên vật liệu và việc nâng cao hiệu quả sử dụng nguyên vật liệu tại công ty cổ phần bánh kẹo Hải Châu 1. Khái quát chung 1. Những thành tựu đạt được Công ty Bánh kẹo Hải Châu có quá trình hình thành và phát triển trên 30 năm. Trong quá trình đó Công ty đã gặp phải không ít khó khăn, thách thức. Nhưng đến nay, Công ty đã trở thành một doanh nghiệp sản xuất có uy tín trên thị trường trong và ngoài nước. Sản phẩm của Công ty luôn được người tiêu dùng ưa chuộng và đánh giá cao cả về chất lượng, mẫu mã và giá cả. Trong những năm qua tập thể Công ty đã không ngừng phấn đấu để xây dựng Công ty ngày một vững mạnh hơn xứng đáng với thương hiệu "Hải Châu chỉ có chất lượng vàng". Để đạt được những thành tựu đó phải kể đến công sức lao động của cán bộ công nhân viên toàn Công ty nói chung và đặc biệt là phòng kế toán tài chính nói riêng. Trong Công ty, công tác kinh tế rất được chú trọng bởi đây là nơi cung cấp các thông tin về sản phẩm, xác định lãi lỗ trong kinh doanh của Công ty. Nhìn chung bộ máy kế toán được tổ chức phù hợp với yêu cầu quản lý của Công ty là một doanh nghiệp có quy mô lớn, địa bàn hoạt động tập chung với nhiều nghiệp vụ kinh tế phát sinh, đội ngũ kế toán của Công ty có trình độ vững vàng. Công ty cũng đã thực hiện chuyên môn hóa lao động kế toán, mỗi người phụ trách một phanà hành cụ thể, không chồng chéo đảm bảo trách nhiệm của từng người trong công việc và thực hiện hiệu quả nhiệm vụ được giao. Công tác kế toán NVL của Công ty là một trong những công tác quan trọng bởi chi phí về NVL thường chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí. Do đó Công ty rất chú trọng đến công tác kế toán NVL và điều đó được thể hiện ở một số ưu điểm sau: 64