Đề tài Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp

71 trang nguyendu 8080

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Đề tài Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

de_tai_hach_toan_chi_phi_san_xuat_va_tinh_gia_thanh_san_pham.doc

Nội dung text: Đề tài Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp

Chuyên đề thực tập lời nói đầu xây dựng cơ bản là ngành sản xuất vật chất tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật cho nền kinh tế quốc dân .Hàng năm chiếm khoảng 30% vốn đầu tư của cả nước .Sản phẩm của ngành xdcb là công trình có giá trị lớn ,thời gian sử dụng lâu dài nên có ý nghĩa quan trọng về mặt kinh tế.Bên cạnh đó sản phẩm xây dựng cơ bản còn có ý nghĩa thẩm mỹ ,phong cách kiến trúc nên còn có ý nghĩa quan trọng về văn hoá xã hội Trong bối cảnh nước ta hiện nay đang thực hiện buớc chuyển đổi cơ chế kinh tế ,việc hiện đại hoá cơ sở hạ tầng trong thực tế đang diễn ra rất nhanh ở khắp mọi nơi ,làm thay đổi bộ mặt đất nước từng ngày .Điều đó không chỉ có ý nghĩa là khối luợng công việc của ngành XDCB tăng lên mà song song với nó là số vốn đầu tư XDCB cũng gia tăng .Vấn đề đặt ra là làm sao quản lý vốn một cách có hiệu quả ,khắc phục tình trạng lãng phí, thất thoát vốn trong kinh doanh .Xây lắp phải trải qua nhiều khâu(thiết kế lập dự án ,thi công ,nghiệm thu, )thời gian lại kéo dài .Cũng như các doanh nghiệp khác chi phí sản xuất và tính giá thành là thước đo trình độ công nghệ sản xuất và trình độ quản lý sản xuất của doanh nghiệp kinh doanh xây lắp .dưới góc độ quản lý kinh tế vĩ mô ,hoạch toán đúng chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm sẽ giúp doanh nghiệp có cái nhìn đúng đắn về thực trạng ,khả năng của mình .Thông qua những thông tin về chi phí sản xuất tính đúng giá thành sản phẩm ,do kế toán cung cấp ,người quản lý doanh nghiệp nắm được chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm của từng loại hoạt động ,từng loại sản phẩm,lao vụ ,dịch vụ cũng như kết quả của toàn bộ hoạt động cản xuất kinh doanh ,để phân tích ,đánh giá tình hình thực hiện các định mức chi phí và dự toán chi phí ,tình hình sử dụng tài sản ,vật tư ,lao động, tiền vốn,tình hình thực hiện kế hoạch giá thành sản phẩm .Từ đó tìm cách cải tiến đổi mới công nghệ sản xuất ,tổ chức quản lý khoa học ,hiệu quả nhằm tiết kiêm chi phí không cần thiết ,hạ giá thành sản phẩm ,tăng khả năng cạnh trên thị trường .Chính vì thế hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm vốn là phần hành cơ bản của công tác kế toán ,lại có ý nghĩa quan trọng đối với các doanh nghiệp xây lắp nói riêng và xã hội nói chung Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này nên em đã chọn chuyên đề "Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp "để viết chuyên đề thực tập khi thực tập tại Công ty xây dựng Sông Đà 8 Mục tiêu của chuyên đề là vận dụng lý luận về hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm đã học ở trường vào nghiên cứu thực tiễn công việc ở Công ty xây dựng Sông Đà 8 từ đó phân tích những điều còn tồn tại góp phần nhỏ vào việc hoàn thiện công tác hạch toán ở công ty Nội dung của chuyên đề gồm 3 phần 1
Chuyên đề thực tập Phần I Cơ sở lý luận về hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty XD Sông Đà 8 Phần II Thực trạng hoạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty xây dựng Sông Đà 8 Phần III Phương hướng hoàn thiện công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty xây dựng Sông Đà 8 2
Chuyên đề thực tập PHần I  CƠ Sỏ Lý LUậN Về HạCH TOáN CHI PHí SảN XUấT Và TíNH GIá THàNH SảN PHẩM XÂY LắP INhững vấn đề chung về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm 1.1 Chi phí sản xuất và các loại chi phí sản xuất Quá trình sản suất kinh doanh của bất kỳ loại hình doanh nghiệp nào ,dù lớn hay nhỏ ,dù sản xuất kinh doanh trên lĩnh vực nào đi chăng nữa thì điều cần thiết phải có sự kết hợp của 3 yếu tố cơ bản đó là :đối tượng lao động ,tư liệu lao động và sức lao động . Các yếu tố về tư liệu lao động ,đối tượng lao động ( được biểu hiện cụ thể là hao phí về lao động vật hoá ) dưới sự tác động có mục đích của sức lao động (biểu hiện là hao phí của lao động sống ) qua qúa trình biến đổi sẽ tạo nên các sản phẩm lao vụ ,dịch vụ Để đo lượng hao phí mà doanh nghiệp bỏ ra trong từng thời kỳ hoạt động là bao nhiêu để tổng hợp và xác định kết quả đầu ra phục vụ cho nhu cầu quản lý , thì mọi hao phí cuối cùng đều được biểu hiện bằng thước đo tiền tệ và gọi là chi phí sản xuất kinh doanh . Như vậy chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là toàn bộ chi phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp đã bỏ ra để tiến hành sản xuất kinh doanh trong một kỳ nhất định được biểu hiện bằng tiền Chi phí sản xuất kinh doanh ở các doanh nghiệp bao gồm nhiều loại và nhiều tiêu thức phân loại .Tuỳ theo việc xem xét chi phí sản xuất ở góc độ khác nhau ,mục đích quản lý chi phí và yêu cầu của công tác quản lý và hạch toán cho phù hợp .Có thể kể ra một số tiêu thức phân loại sau * Phân loại theo khoản mục chi phí trong giá thành sản phẩm Phân loại theo khoản mục có tác dụng phục vụ cho yêu cầu quản lý chi phí sản xuất theo định mức ,cung cấp số liệu cho công tác tính giá thành sản phẩm , tình hình thực hiện kế hoạch giá thành làm tài liệu tham khảo để lập định mức chi phí sản xuất và lập kế hoạch giá thành sản phẩm cho kỳ sau Hiện nay ở ta giá thành sản xuất sản phẩm được quy định gồm 3 khoản mục chi phí cơ bản sau - Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp(NVLTT).Gồm toàn bộ chi phí về NVL chính ,phụ ,nhiên liệu ,năng lượng tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất sản phẩm hay thực hiện lao vụ dịch vụ. -Chi phí nhân công trực tiếp (NCTT).Gồm tiền lương ,phụ cấp lương và các khoản trích theo lương cho các quỹ bảo hiểm xã hội ,bảo hiểm y tế ,kinh phí công 3
Chuyên đề thực tập đoàn(BHXH,BHYT,KPCĐ)của những người tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất sản phẩm hay thực hiện lao vụ dịch vụ -Chi phí sản xuất chung (SXC)là những chi phí dùng cho sản xuất chung của phân xưởng,đội sản xuất như :Chi phí nhân viên phân xưởng , chi phí vật liệu ,chi phí công cụ ,dụng cụ ,chi phí khấu hao TSCĐ Nếu theo chỉ tiêu giá thành đầy đủ (Giá thành sản phẩm tiêu thụ) thì ngoài ba khoản mục chi phí trên còn 2 khoản chi phí nữa để cấu thành nên giá thành đầy đủ của sản phẩm ,dịch vụ . -Chi phí quản lý doanh nghiệp .Gồm các chi phí quản lý kinh doanh ,chi phí quản lý hành chính ,chi phí chung khác liên quan đến hoạt động của cả doanh nghịêp :Tiền lương và các khoản phụ cấp BHXH,BHYT của nhân viên quản lý doanh nghiệp , chi phí về vật liệu ,dụng cụ dùng cho quản l;ý doanh nghiệp . -Chi phí bán hàng Gồm các chi phí thực tế phát sinh trong quá trình tiêu thụ sản phẩm ,hàng hoá ,lao vu dịch vụ :bảo quản đóng gói ,vận chuyển *Phân loại theo yếu tố chi phí Để phục vụ cho việc tập hợp ,quản lý chi phí theo nội dung kinh tế ban đầu đồng nhất của nó mà không xết đến công dụng cụ thể ,địa điểm của chi phí Chi phí được phân thành yếu tố chi phí .ở nước ta chi phí thường được chia thành 7 yếu tố . -Yếu tố nguyên liệu vật liệu.Gồm toàn bộ giá trị NVL chính , phụ,phụ tùng thay thế ,công cụ dụng cụ sử dụng vào sản xuất kinh doanh (trừ gía trị vật liệu dùng không hết nhập lại kho và phế liệu thu hồi ). -Yếu tố nhiên liệu động lựcGồm giá trị vật tư xăng dầu ,điện than sử dụng vào qúa trình sản xuất trong kỳ. -Yếu tố tiền lương và các khoản phụ cấp theo lương là số tiền lương và phụ cấp mà doanh nghiệp trả cho cán bộ công nhân viên. -Yếu tố BHXH,BHYT,KPCĐ tính theo tỷ lệ quy định trên tổng số tiền lương và phụ cấp lương phải trả cho cán bộ công nhân viên. -Yếu tố khấu hao TSCĐ Gồm toàn bộ số khấu hao TSCĐ phải tính trong kỳ của tất cả TSCĐ sử dụng cho sản xuất kinh doanh trong kỳ. _Yếu tố chi phí dịch vụ mua ngoài Phản ánh chi phí mua ngoài của các lao vụ dịch vụ dùng để phục vụ sản xuất kinh doanh trong kỳ . -Yếu tố chi phí khác bằng tiền Các chi phí khác còn lại bằng tiền dùng cho hoạt động sản xuất kinh doanh . Dựa vào mức độ ảnh hưởng của các nhân tố khác nhau vào giá thành sản phẩm ,phục vụ cho công tác kế hoạch hoá và tính giá thành sản phẩm phục vụ cho từng lĩnh vực hoat động đó .Theo cách phân loại này có thể chia chi phí sản xuất thành . -Chi phí sản xuất Chi phí càn thiết để cầu tạo nên sản phẩm,dịch vụ gồm 3 khoản mục :Chi phí NVLTT,chi phí NCTT,chi phí SXC. -Chi phí ngoài sản xuất .Gồm chi phí bán hàng ,chi phí quản lý doanh nghiệp. 4
Chuyên đề thực tập Gắn liền với khái niệm chi phí sản xuất người ta còn đưa ra 2 khái niệm chi phí nữa đó là chi phí ban đầu và chi phí chuyển đổi. -Chi phí ban đầu Phản ánh chi phí đầu tiên ,chủ yếu của sản phẩm gồm chi phí NVLTT,chi pchí NCTT . -Chi phí chuyển đổi Phản ánh chi phí cần thiết để biến đổi NVL từ dạng thô sang thành phẩm bao gồm chi phí NCTT và chi phí SXC . Cách phân loại này làm đơn giản hoá số lượng khoản mục giá thành ,giảm nhẹ công tác ghi chép mà lại phân định rõ ràng chi phí sản xuất và chi phí quản lý ,chi phí trực tiếp và chi phí SXC . Sơ đồ phân loại này như sau Chi phí sản xuất CPNVLTT CPNCTT CPSXC Tổng CP CP Ban đầu CP Chuyển đổi CP Ngoài SX (CP thời kỳ ) CP bán hàng CP QLDN 1.2. Giá thành sản phẩm và các loại giá thành sản phẩm . Quá trình sản xuất là một quá trình thống nhất bao gồm hai mặt : mặt hao phí sản xuất và mặt kết quả sản xuất : Chi phí sản xuất phản ánh mặt kết quả sản xuất còn giá thành sản phẩm phản ánh mặt kết quả sản xuất . Vậy tất cả những khoản chi phí phát sinh (phát sinh trong kỳ , kỳ trước chuyền sang ) và các chi phí trích trước có liên quan đến khối lượng sản phẩm lao vụ , dịch vụ đã hoàn thành trong kỳ sẽ tạo nên chi tiêu giá thành sản phẩm . Nói cách khác giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền toàn bộ các khoản chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra bất kể ở kỳ nào nhưng có liên quan đến khối lượng sản phẩm đã hoàn thành trong kỳ . Giá thành có hai chức năng chủ yếu là chức năng thước đo bù đắp chi phí và chức năng giá, toàn bộ chi phí mà doanh nghiệp chi ra để , hoàn thành một khối lượng sản phẩm , công việc , lao vụ phải được bù đắp bằng số tiền thu về tiêu thụ , bán sản phẩm lao vụ ,dịch vụ . Việc bù đắp các chi phí đầu vào mới chỉ bảo đảm 5
Chuyên đề thực tập được quá trình tái sản xuất giản đơn . Mục đích sản xuất và nguyên tắc kinh doanh trong cơ chế thị trường đòi hỏi doanh nghiệp phải bảo đảm mọi chi phí đầu vào và có lãi . Để đắp ứng các yêu cầu của quản lý , hạch toán và kế hoạch hoá giá thành cũng như yêu cầu xây dựng giá thành sản phẩm , hàng hoá , giá thành đuợc xem xét dưới nhiều góc độ , nhiều phạm vi tính toán khác nhau . Theo thời điểm tính và nguồn số liệu để tính giá thành định mức và giá thành thực tế . Giá thành kế hoạch được xác địnhtrước khi bắt đầu sản xuất sản phẩm . Tuy nhiên khác với giá thành kế hoạch , giá thành định mức lại được xây dựng trên cơ sở các định múc chi phí hiện hành tại từng thời điểm nhất định trong thời kỳ kế hoạch ( thường là ngày đầu tháng ) nên giá thành định mức luôn thay đổi phù hợp với sự thay đổi các định mức chi phí đạt được trong quá trình thực hiện kế hoạch giá thành . Giá thành thực tế là chỉ tiêu được xác định sau khi kết thúc quá trình sản xuất sản phẩm trên cơ sở các chi phí thực tế phát sinh trong quá trình thực hiện sản xuất sản phẩm . Theo phạm vi phát sinh chi phí , giá thành được chia thành giá thành sản xuất và giá thành tiêu thụ . Giá thành sản xuất ( còn gọi là giá thành công xưởng )là chỉ tiêu phản ánh tất cả các chi phí phát sinh liên quan đến việc sản xuất , chế tạo sản phẩm trong phạm vi phân xưởng sản xuất (cpnvltt,cpnctt, cpsxc ).bởi vậy giá thành sản xuất còn gọi là giá thành công xưởng . Giá thành sản Chi phí sản Chi phi sx Chi phí sx = + _ xuất sản phẩm xuất DD ĐK ps trong kỳ DDCK Giá thành tiêu thụ là chỉ tiêu phản ánh toàn bộ các khoản chi phí phát sinh liên quan đến việc sản xuất , tiêu thụ sản phẩm (chi phí sản xuất , quản lý và bán hàng ) . Do vậy giá thành tiêu thụ còn gọi là giá thành đầy đủ và được tính theo công thức sau : Giá thành toàn bộ Giá thành Chi phí quản Chi phí của sản phẩm tiêu thụ = sản xuất + lý doanh nghiệp + bán hàng 6
Chuyên đề thực tập 1.3. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm Giá thành và chi phí là hai chỉ tiêu có liên quan chặt chẽ với nhau trong quá trình sản xuất tạo ra sản phẩm .Giá thành và chi phí đều bao gồm các chi phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp bỏ ra trong quá trình chế tạo sản phẩm.Tuy nhiên do bộ phận chi phí sản xuất giữa các kỳ không đều nhau nên giá thành và chi phí khác nhau về lượng .Điều đó được biểu hiện qua sơ đồ sau: Chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ CFSX phát sinh trong kỳ A B C D Tổng giá thành sản phẩm dịch vụ hoàn thành CPSX dở dang cuối kỳ Qua sơ đồ ta thấy AC= AB+BD-CD Hay: Tổng giá thành CPSXDD CPSX phát sinh CPSXDD sản phẩm = đầu kỳ + trong kỳ _ cuối kỳ Khi giá trị sản phẩm dở dang (CPSXDD) đầu kỳ hoặc cuối kỳ bằng nhau hoặc các ngành sản xuất không có giá trị sản phẩm dở dang thì giá thành sản phẩm trùng với chi phí sản xuất. *Phân biệt giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm . Chi phí sản xuâts và giá thành sản phẩm là hai khái niệm có những mặt khác nhau đồng thời có mối liên hệ mật thiết với nhau. - Chi phí sản xuất luôn gắn liền với thời kỳ phát sinh chi phí .Nó gồm những chi phí phát sinh trong thời kỳ nhất định (tháng ,quí ,năm)mà không liên quan đến số sản phẩm hoàn thành hay chưa còn giá thành sản phẩm lại luôn gắn liền với khối lượng sản phẩm ,lao vụ dịch vụ hoàn thành trong kỳ. -Chi phí sản xuất trong kỳ bao gồm cả chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ này ,không bao gồm chi phí trả trước của kỳ trước phân bổ cho kỳ này và những chi phí phải trả trong kỳ này nhưng thực tế chưa phát sinh ,còn giá thành sản phẩm thì ngược lại chỉ liên quan đến chi phí phải trả trong kỳ và chi phí trả trước phân bổ trong kỳ này . -Chi phí sản xuất trong kỳ không chỉ liên quan đến những sản phẩm hoàn thành trong kỳ mà còn liên quan đến sản phẩm dở dang cuối kỳ và sản phẩm hỏng còn giá thành sản phẩm không liên quan đến chi phí sản xuất của sản phẩm dở dang cuối kỳ và sản phẩm hỏng nhưng chỉ liên quan đến chi phí sản xuất của sản phẩm dở dang kỳ trước chuyển sang. 7
Chuyên đề thực tập -Chi phí sản xuất không gắn liền với khối lượng ,chủng loại sản phẩm hoàn thành trong kỳ đó ,giá thành sản phẩm thì ngược lại. Do có sự khác nhau như vậy nên đối tượng hoạch toán chi phí sản xuất có sự phân biệt với đối tượng tính giá thành sản phẩm . II Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp. 2.1. Đặc điểm của hoạt dộng kinh doanh xây lắp có ảnh hưởng dến hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp . Sau những năm thực hiện chuyển đổi cơ chế quản lý kinh doanh mới ,cũng như tất cả các ngành trong cả nước ,ngành XDCB ngày một thích nghi và phát triển .Với mục tiêu hiện đại hoá cơ sở hạ tầng ,được Đảng và Nhà nước quan tâm nhiều hơn nữa .Sản phẩm xây lắp là những công trình ,hạng mục công trình (CT,HMCT),vật kiến trúc có qui mô lớn ,kết cấu phức tạp ,mang tính đơn chiếc ,thời gian thi công kéo dài và phân tán vì vậy trước khi tiến hành xây lắp ,sản phẩm xây lắp đều phải qua khâu dự án rồi đến dự toán công trình ,dự toán thiết kế ,dự toán thi công phải lập cho từng phần của công việc.Trong suốt quá trình xây lắp phải lập giá dự toán làm thước đo về cả mặt giá trị và kỹ thuật. Sản phẩm xây lắp cố định tại nơi sản xuất ,còn tất cả các điều kiện sản xuất khác như lao động ,vật tư đều phải di chuyển theo đặc điểm công trình xây lắp .Mặt khác hoạt động xây lắp lại tiến hành ngoài trời thường chịu ảnh hưởng của điều kiện thiên nhiên và môi trường : mưa , gió, nóng ,ẩm dễ dẫn đến tình trạng mất mát ,hư hỏng vì công tác quản lý ,sử dụng và hạch toán vất tư ,tài sản gặp nhiều khó khăn và phức tạp. Sản phẩm hoàn thành không nhập kho mà tiêu thụ ngay theo giá dự toán ( giá thanh toán với chủ đầu tư bên A) hoặc giá thoả thuận (cũng được xác định trên dự toán công trình ).Do đó tính chất sản phẩm hàng hoá thể hiện không rõ. Thời gian sử dụng sản phẩm lâu dài đòi hỏi việc quản lý ,tổ chức sao cho chất lượng công trình phải đảm bảo và phải phản ánh đúng theo từng thời điểm phát sinh . Từ những đặc điển trên của sản phẩm xây lắp mà công tác kế toán của các đơn vị kinh doanh xây lắp nó trên phải đảm bảo yêu cầu chung của một đơn vị sản xuất.Ghi chép tính toán đầy đủ chi phí và giá thành sản phẩm vừa phải thực hiện phù hợp với ngành nghề ,đúng với chức năng kế toán của mình,nhằm cung cấp số liệu chính xác kịp thời ,đánh giá đúng tình hình thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh ,cố vấn cho lãnh đạo trong việc tổ chức ,quản lý để đặt mục đích kinh doanh của công ty. 2.2. Bản chất và nội dung kinh tế của chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp . 8
Chuyên đề thực tập Trong XDCB ,chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của lao động sốngvà lao động vật hoá trong quá trình sản xuất ,thi công và bàn giao sản phẩm xây lắp trong một thời kỳ nhất định. Và ở đây ,khi tiến hành sản xuất kinh doanh không phải toàn bộ lao động đều trở thành chi phí ,mà chí có một phần tạo ra giá trị sản phẩm cần thiết và được thông qua tiền lương .Phần còn lại tạo ra giá trị thặng dư ,nó không phải là chi phí mà là lãi của doanh nghiệp . Xuất phát từ đặc điểm của sản phẩm xây lắp và phương pháp lập dự toán trong XDCB là dự toán được lập cho từng đối tượng xây dựng theo các khoản mục giá thành nên phương pháp phân loại theo khoản mục là phương pháp được sử dụng phổ biến trong doanh nghiệp xây lắp.Ngoài ba khoản mục chi phí NVLTT,NCTT,SXC,còn thêm khoản mục máy thi công . Như vậy toàn bộ chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp XDCB được chia thành các khoản mục sau. - Chi phí NVLTT là tất cả những chi phí NVL chi ra để cấu thành nên thực thể công trình như vật liệu chính (gạch ,sắt ,thép )các cấu kiện bê tông và các phụ gia khác .Giá vật liệu kể trên được tính theo thực tế gồm giá mua ghi trên hoá đơn của người bán và các chi phí thu mua thực tế phát sinh như vận chuyển ,bốc dỡ -Chi phí nhân công trực tiếp (NCTT)Là toàn bộ tiềnd lương chính ,lương phụ ,phụ cấp và các khoản trích theo lương của công nhân trực tiếp sản xuất công nhân vận chuyển vật liệu cho thi công công trình ,công nhân làm nhiệm vụ baỏ dưỡng ,dọn dẹp vật liệu trên công trường. Chi phí nhân công trực tiếp bao gồm tiền lương trả theo thời gian,theo sản phẩm ,trả làm thêm giờ ,trả tiền thưởng thường xuyên và tăng năng suất lao động.Những khoản này không bao gồm khoản có tính chất lượng,tiền lương của công nhân điều khiển máy thi công . -Chi phí sử dụng máy thi công (MTC)là các khoản chi phí trực tiếp liên quan tới việc sử dụng máy để sản xuất sản phẩm xây lắp. -Chi phí sản xuất chung (SXC)là những khoản chi phí trực tiếp phục vụ ch sản xuất của cả đội ,công trình xây dựng,nhưng không được tính trực tiếp cho từng đối tượng cụ thể. Chi phí SXC bao gồm tiền lương của bộ phận quản lý đội,BHXH,BHYT,KPCĐ trích theo tỷ lệ của nhân viên quản lý đội,khấu hao TSCĐ dùng chung cho toàn đội,chi phí hội họp tiếp khách ,điện thoại,điện nước và các khoản chi phí khác bằng tiền. 9
Chuyên đề thực tập *Giá thành sản phẩm xây lắp . Giá thành sản phẩm xây lắp bao gồm toàn bộ chi phí chi ra như chi vật tư ,chi phí nhân công ,chi phí máy thi công và những chi phí khác tính cho từng công trình hạng mục công trình hoặc khối lượng sản phẩm xây lắp hoàn thành. Do đặc điểm của ngành XDCB và sản xuất sản phẩm xây lắp mang những nét đặc thù riêng khác biệt với ngành sản xuất khác mà giá thành sản phẩm xây lắp có các khái niệm khác nhau. -Giá thành dự toán Giá thành dự toán là tổng số các chi phí dự toán để hoàn thành khối lượng xây lắp . Giá thành dự toán =Giá trị dự toán - Phần lãi định mức Giá trị dự toán là chi phí cho công tác xây dựng lắp ráp các cấu kiện ,lắp đặt máy móc thiết bị .Bao gồm :Chi phí trực tiếp ,chi phí chung và lãi định mức Lãi định mức là chỉ tiêu Nhà nước quy định để tích luỹ cho xã hội do ngành xây dựng sáng tạo ra . _ Giá thành kế hoạch. Giá thành kế hoạch là giá thành được xác định xuất phát từ những điều kiện cụ thể của một doanh nghiệp nhất định trên cơ sở biện pháp thi công ,các định mức và đơn giá áp dụng cho doanh nghiệp Giá thành kế hoạch=Giá thành dự toán -Mức hạ giá thành dự toán _ Giá thành thực tế Giá thành thực tế phản ánh toàn bộ chi phí thực tế để hoàn thành bàn giaokhối lượng xây lắp mà doanh nghiệp đã nhận thầu ,giá thành này bao gồm cả chi phí tổn thất theo định mức ,vượt định mức như:Các khoản thiệt hại trong quá trình sản xuất ,các khoản bội chi ,các khoản lãng phí vật tư,lao động tiền vốn trong quá trình sản xuất và quản lý doanh nghiệp được tính vào giá thành . Do quá trình thi công và sản xuất sản phẩm kéo dài ,khối lượng sản phẩm xây lắp lớn nên để tiện theo dõi những chi phí phát sinh ,người ta chia giá thành thành :Giá thành hoàn chỉnh và giá thành không hoàn chỉnh. -Giá thành hoàn chỉnh phản ánh toàn bộ chi phí liên quan đến công trình HMCT hoàn thành hay chính là chi phí chi ra để tiến hành thi công một công trình ,HMCT kể từ khi thi công đến khi hoàn thành bàn giao cho bên A. -Giá thành không hoàn chỉnh (giá thành công tác xây lắp thực tế)Phản ánh giá thành của một khối lượng công tác xây lắp đặt tới điểm dừng kỹ thuật nhất định ,nó cho phép kiểm kê chi phí phát sinh để kịp thời điều chỉnh cho thích hợp ở những giai đoạn sau,phát hiện những nguyên nhân gây tăng giảm chi phí . 2.3.Hạch toán chi phí và tính giá thành sản phẩm xây lắp . Chế độ kế toán cải cách của Việt nam ban hành theo quyết định số 1141TC- CĐKT ngày 1/11/1995cho phép doanh nghiệpđược chọn một trong hai phương pháp 10
Chuyên đề thực tập :kê khai thường xuyên và kiểm kê định kỳ để tính giá vật liệu và tính giá thành sản phẩm .Tuy doanh nghiệp lựa chọn phương hoạch toán nào thì việc tập hợp chi phí sản xuất để tính nên giá thành sản phẩm đều phải thông qua 4 tài khoản chi phí sản xuất . TK 621 :Chi phí NVL trực tiếp. TK 622 : Chi phí NCTT TK 623 : Chi phí MTC TK 627 : Chi phí SXC Sơ đồ hoạch toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm Theo phương pháp kê khai thường xuyên. TK 621 TK 154 TK 152,138 Chi phí NVLTT Các khoản ghi giảm chi phí TK 622 TK 632 Chi phí NCTT Giá thành TK 623 thực tế sản phẩm Chi phí MTC TK 627 Chi phí SXC 2.3.1. Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp theo phương pháp kê khai thường xuyên. Phương pháp kê khai thường xuyên để phản ánh hàng tồn kho là phương pháp phản ánh một cách thường xuyên liên tục tình hình biến động tăng giảm của các loại hàng tồn kho và các tài khoản thích ứng . Tài khoản sử dụng. * Tài khoản 621 Chi phí NVL TT -Mở chi tiết cho từng đối tượng công trình ,HMCT. Tài khoản này dùng để tập hợp chi phí NVL dùng cho sản xuất phát sinh trong kỳ,cuối kỳ kết chuyển sang tài khoản tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm .Kết cấu tài khoản này như sau. Bên nợ : Giá thực tế NVL xuất dùng cho sản xuất chế tạo sản phẩm. Bên có : _ Kết chuyển chi phí NVL vào TK 154 11
Chuyên đề thực tập _ Giá trị NVL sử dụng không hết nhập kho Tài khoản này cuối kỳ không có số dư. * Tài khoản 622 Chi phí NCTT. Tài khoản này dùng để tập hợp và kết chuyểnchi phí tiền công của công nhân trực tiếp sản xuất vào tài khoản tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm.Kết cấu tài khoản này như sau. Bên nợ: Chi phí nhân công trực tiếp trong kỳ. Bên có :Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp vào tài khoản 154. Tài khoản này cuối kỳ không có số dư. * Tài khoản 623 Chi phí sử dụng máy thi công. Tài khoản này dùng để tập hợp và phân bổ chi phí sử dụng xe, máy thi công phục vụ trực tiếp cho hoạt động xây ,lắp công trình(Tài khoản này chỉ sử dụng để hạch toán chi phí sử dụng xe , máy thi công đối với trường hợp doanh nghiệp xây ,lắp công trình theo phương thức thi công hỗn hợp vừa thủ công vừa kết hợp bằng máy).Kết cấu tài khoản này như sau. Bên nợ : Các chi phí liên quan trực tiếp đén máy thi công(chi phí nguyên vật liệu cho máy hoạt động ,chi phí tiền lương và các khoản phụ cấp theo lương,tiền công của công nhân trực tiếp điều khiển xe ,máy,chi phí bảo dưỡng, chi phí sửa chữa máy thi công ) Bên có: kết chuyển chi phí máy thi công vào bên nợ của tài khoản 154. Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang. Tài khoản 623 không có số dư cuối kỳ. Tài khoản 623 ,có 6 tài khoản cấp 2. - Tài khoản 6231- Chi phí nhân công trực tiếp điều khiển xe, máy thi công. - Tài khoản 6232 - Chi phí vật liệu . - Tài khoản 6233 - Chi phí dụng cụ sản xuất. - Tài khoản 6234 - Chi phí khấu hao máy thi công. - Tài khoản 6237 - Chi phí dịch vụ mua ngoài. - Tài khoản 6238 - Chi phí bằng tiền khác. * Tài khoản 627 Chi phí sản xuất chung mở chi tiết cho từng đối tượng ,từng hoạt động,từng phân xưởng ,bộ phận,chế tạo sản phẩm phát sinh trong các phân xưởng , tổ đội sản xuất. Bên nợ : Tập hợp chi phí sản xuất chung trong kỳ. Bên có : Phân bổ và kết chuyển vào tài khoản154 Tài khoản này không có số dư cuối kỳ Tài khoản 627 được mở chi tiết thành 6 tiểu khoản cấp 2. TK 6271 Chi phí nhân viên phân xưởng TK 6272 Chi phí vật liệu TK 6273 Chi phí CCDC dở dang 12
Chuyên đề thực tập TK 6274 Chi phí khấu hao TSCĐ TK 6277 Chi phí dụng cụ mua ngoài TK 6278 Chi phí bằng tiền khác *Tài khoản 154 Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang- Mở chi tiết cho từng đối tượng tập hợp chi phí sản xuất(theo địa điểm phát sinh chi phí công trình,HMCT) TK này được sử dụng tập hợp chi phí trong kỳ liên quan đến sản xuất chế tạo sản phẩm phục vụ cho việc tính giá thành. Bên nợ : Chi phí chế tạo sản phẩm sản xuất trong kỳ Bên có : Giá trị phế liệu thu hồi ,sản phẩm hỏng không sửa chữa được. Dư nợ : Chi phí sản xuất kinh doanh cuối kỳ. Ngoài ra kế toán còn sử dụng TK 632,654, * Phương pháp hạch toán . Hạch toán khoản mục nguyên vật liệu trực tiếp. Chi phí vất liệu chiếm tỷ trọng lớn nhất trong chi phí sản xuất xây lắp.Nó được tính theo giá thực tế .Chi phí vật liệu trong sản xuất xây lắp không bao gồm giá trị vật liệu đã xuất dùng trong quản lý hành chính ,vật liệu cho chi phí tạm và giá trị máy móc thiết bị nhận để lắp đặt . Giá trị nguyên vật liệu xuất dùng trong kỳ được tính theo công thức sau. Chi phí VL=TQj xDjvl+CLvl Trong đó . TQj : Khối lượng công tác xây lắp Djvl : Định mức phí vật liệucho từng công việc xây lắp. CLvl : Chênh lệch vật liệu. Trong xây dựng cơ bản cũng như trong các ngành khác vật liệu sử dụng để sản xuất cho sản phẩm ,hạng mục công trình nào phải tính trực tiếp cho sản phẩm ,hạngmục công trình đó .Trên cơ sở các chứng từ gốc theo giá thực tế của vật liệu và số lượng vật liệu thực tế đã sử dụng. + Khi xuất NVL TTcho công trình ,HMCT,kế toán ghi. Nợ TK 621 Chi tiết cho từng đối tượng Có TK 152 Vật liệu xuất kho Có TK 331,111 Vật liệu mua ngoài xuất không qua kho Có TK 411 Vật liệu nhận cấp phát ,góp vốn liên doanh Có TK 336,338 Vật liệu vay mượn + Giá trị vật liệu sử dụng không hết nhập lại kho,giá trị vật liệu thu hồi theo qui định được ghi giảm chi phí sản xuất trong kỳ theo bút toán sau. Nợ TK 152 Giá trị vật liệu thu hồi Có TK 621 Chi phí NVL TT -Chi tiết từng đối tượng 13
Chuyên đề thực tập + Cuối kỳ kềt chuyển chi phí NVLTT vào tài khoản tính giá thành. Nợ TK 154 Chi phí sản xuất dở dang -Chi tiết đối tượng Có TK 621 Chi phí NVL TT - Chi tiết từng đối tượng Hạch toán chi tiết khoản mục vật liệu .Chứng từ gốc để hạch toán vật liệu gồm :"Phiếu xuất kho ","Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ","Hoá đơn kiêm phiếu xuất kho","Phiếu nhập kho". Kết quả tính toán trực tiếp hoặc phân bổ chi phí vất liệu vào các đối tượng hạch toán được phản ánh trên "Bảng phân bổ vật liệu và công cụ dụng cụ"Số chi phí vật liệu xuất dùng cho từng đối tượng chịu chi phí trên bảng phân bổ vật liệu và công cụ dụng cụ được chuyển vào thẻ hạch toán chi phí sản xuất cho từng đối tượng và bảng kê về chi phí sản xuất chính. Hạch toán về chi phí nhân công trực tiếp Chi phí NCTT hạch toán vào tài khoản 622 là toàn bộ tiền lương cơ bản và các khoản phụ cấp theo lương ,lương phụ có tính chất ổn định thực tế phải trả cho công nhân trực tiếp xây lắp,điều khiển máy thi công,KPCĐ,BHXH,BHYT tính theo 19% tiền lương công nhân bao gồm tiền lương theo thời gian ,trả theo sản phẩm ,trả cho làm thêm giờ ,tiền thưởng thường xuyên về tăng năng suất lao động,về tiết kiệm vật liệu. Chi phí nhân công trực tiếp trong xây lắp được biểu hiện bằng công thức : CPNC = Qj x Djnc x Kj (1+ F1/h1j + F1/h2j Trong đó Qj : Khối lượng công tác xây lắp Djcn : Định mức nhân công theo từng công việc Kj : Hệ số điều chỉnh chi phí nhân công F1 : Các khoản phụ cấp lương tính theo lương tính theo lương tối thiểu chưa tính vào giá thành. h1,h2 : Hệ số Nội dung của hạch toán chi phí nhân công gồm hạch toán thời gian lao động,hạch toán công việc khoán ,hạch toán việc tính lương ,trả lương và tính toán phân bổ chi phí tiền lương vào giá thành sản phẩm công việc hoàn thành Có hai hình thức trả lương là: trả lương theo thời gian và trả lương theo khối lượng công việc giao khoán Hình thức trả lương theo thời gian bao gồm Lương tháng là tiền lương trả cho cán bộ công nhân viên theo tháng,bậc lương đã xắp xếp . Tiền lương phải trả Mức lương Số ngày làm trong tháng = một ngày x vịệc trong tháng Lương ngày là tiền lương trả cho người lao động theo mức lương ngày và số ngày thực tế làm việc trong tháng 14
Chuyên đề thực tập Mức lương tháng Hệ số các loại phụ Mức lương theo cấp bậc x cấp (nếu có) ngày = Số ngày làm việc trong tháng theo chế độ (26 ngày) Lương công nhật là tiền lương trả cho người làm việc tạm thời chưa được xếp vào thang bậc lương .Người lao động làm việc ngày nào hưởng lương ngày đó theo mức qui định đối với từng loại công việc. Tiền lương Khối lượng công việc Đơn giá phải trả = giao khoán hoàn thành x tiền lương +Hàng tháng căn cứ vào "Bảng chấm công " hợp đồng làm khoán và các chứng từ liên quan kế toán lập bảng thanh toán lương theo từng tổ đội sản xuất ,bộ phận thi công,các phòng ban và kiểm tra việc trả lương cho cán bộ công nhân viên.Sau đó kế toán lập bảng tổng hợp thanh toán lương toàn xí nghiệp và định khoản. Nợ TK 622 Chi phí NCTT- Chi tiết theo đối tượng Có TK 334 Phải trả CNV + Tiền lương tính được kế toán trích BHXH,BHYT,KPCĐ theo tỷ lệ tiền lương công nhân xây lắp và điều khiển máy thi công thuộc hợp đồng lao động dài hạn với xí nghiệp trong đó 19% đưa vào chi phí CNTT Nợ TK 622 Chi phí NCTT- Chi tiết theop từng đối tượng Có TK 338 (19%) Phải trả khác Chi tiết : TK 3382 :2%, TK 3383 :15%, TK 3384 : 2% đồng thời 6% còn lại kế toán trừ vào tiền lương công nhân hợp đồng dài hạn Nợ TK 334 Phải trả CNV Có TK 338(6%) Phải trả khác Chi tiết TK 3383 (5%), TK 3384(1%) Cuối kỳ kết chuyển chi phí NCTTvào tài khoản tính giá thành Nợ TK 154 Chi phí SXDD-Chi tiết theo từng đối tượng Có TK 622 Chi phí NCTT - Chi tiết đối tượng Hạch toán chi phí sản xuất chung Chi phí sản xuất chung (CP SXC) hạch toán vào tài khoản 627 bao gồm:Tiền lương ,BHXH,BHYT,KPCĐ của cán bộ quản lý công trường,vật liệu dùng cho hoạt động sản xuất chung,quản lý ở công trường,khấu hao máy móc ,thiết bị ,nhà xưởng,tiền thuê máy thi công ,tiền điện nước cho thi công. 15
Chuyên đề thực tập Đối với CPSXC cần phân bổ ,cần lựa chọn tiêu thức phân bổ sao cho CPSXC tỷ lệ thuận với tiêu thức đó,xí nghiệp tuỳ theo điều kiện sản xuất đặc thù của mình để lựa chọn một trong các phương pháp phân bổ sau. +Đối với các đơn vị thi công công trình bằng biện pháp thủ công (hoặc toàn bằng máy ) thì chi phí chung được phân bổ tỷ lệ với tiền lương chính của công nhân sản xuất và chi phí sử dụng máy thực tế + Tính ra tiền lương chính ,lương phụ và phụ cấp có tính chất trả lương cho cán bộ quản lý công trường Nợ TK 627(1) Chi phí SXC- Chi tiết từng đối tượng Có TK 334 Phải trả CNV + Trích BHXH,BHYT,KPCĐ theo tiền lương phát sinh Nợ TK 627 (6278) Chi phí SXC -Chi tiết từng tổ đội Có TK 338( 3382,3383,3384) + Chi phí vật liệu chi ra để tự sửa chữa bảo dưỡng TSCĐ chung của tổ đội , công trình và các chi phí vật liệu dùng chung khác Nợ TK 627 (6272) Chi phí SXC -Chi tiết từng tổ ,đội Có TK 152 Nguyên vật liệu + Chi phí công cụ dùng cho tổ đội Nợ TK 627(6273) Chi phí SXC -Chi tiết từng tổ ,đội Có TK 153 Công cụ ,dụng cụ phân bổ một lần + Khi xuất CC DC phân bổ nhiều lần ,kế toán ghi Nợ TK 1421 Chi phí trả trước Có TK 152 Giá trị công cụ xuất dùng đồng thời trường hợp phân bổ cho CT,HMCT sử dụng CCDC Nợ TK 627(6273) Chi phí SXC -Chi tiết từng CT,HMCT Có TK 1421 Chi phí trả trước + Trích khấu hao TSCĐ dùng chung cho cả tổ đội công trình Nợ TK 627(6274) Chi phí SXC - Chi tiết cho từng tổ đội Có TK 214 Khấu hao TSCĐ + Chi phí dịch vụ mua ngoài (điện nước,sửa chữa nhỏ) Nợ TK 627 Chi phí SXC và chi tiết theo từng tổ đội Có TK 111,112,331, + Các chi phí phải trả khác tính vào chi phí SXC trong kỳ (Chi phí sửa chữa TSCĐ,chi phí ngừng sản xuất trong kế hoạch) Nợ TK 627 Chi tiết tiểu khoản theo từng đối tượng Có TK 335 Chi phí phải trả + Phân bổ các chi phí trả trước vào chi phí SXC kỳ này (tiền thuê nhà xưởng ,phương tiện kinh doanh ,chi phí bảo hiểm ) 16
Chuyên đề thực tập Nợ TK 627 ( Chi tiết tiểu khoản -theotừng đối tượng) Có TK 142 Chi phí trả trước + Các chi phí khác bằng tiền khác Nợ TK 111,138, Có TK 627 Chi phí SXC + Cuối kỳ phân bổ chi phí SXC cho từng CT, HMCT Nợ TK 154 Chi tiết CT,HMCT Có TK 627 Chi tiết đối tượng Hạch toán chi phí sử dụng máy thi công Chi phí sử dụng máy thi công là một khoản chi phí lớn trong giá thành sản phẩm xây lắp,nó bao gồm toàn bộ chi phí về vật tư ,lao độngvà chi phí khác bằng tiền trực tiếp cho quá trình sử dụng máy thi công của doanh nghiệp Máy thi công là các loại máy phục vụ trực tiếp cho sản xuất xây lắp như : Máy trộn bê tông ,trộn vữa ,cần cẩu tháp ,máy xúc đất ,san nền Có thể tách biệt các trường hợp hạch toán chi phí sử dụng máy thi công như sau. Trường hợp đơn vị tổ chức đội máy thi công riêng và có phân cấp hạch toán cho đội máy có tổ chức hạch toán riêng,thì việc hach toán được tiến hàh như sau. Để hạch toán kế toán sử dụng các tài khoản 621,622,627 theo dõi toàn bộ chi phí phát sinh trực tiếp trong quá trình sử dụng máy thi công. + Khi xuất, mua NVL phục vụ máy thi công ;kế toán ghi Nợ TK 621 Chi phí NVLTT Nợ TK 133 Thuế GTGT được khấu trừ (nếu được khấu trừ) Có TK 152,111,112 + Tính tiền lương phải trả cho công nhânđiều khiển máy thi công Nợ TK 622 Chi phí NCTT Có TK 334 Phải trả CNV + Trích BHXH,BHYT,KPCĐ theo tỷ lệ qui định Nợ TK 622 Chi phí NCTT Có TK 338(3382,3383,3384) Phải trả khác + Khấu hao maý móc thi công Nợ TK 627 Chi phí SXC Có TK 214 Hao mòn + Chi phí chung của đội máy phát sinh trong quá trình quản lý đội ,BHXH,BHYT,KPCĐ trích theo tỷ lệ quy định,chi phí dịch vụ mua ngoài ,chi phí bằng tiền khác Nợ TK 627 Chi phí SXC Có TK 334,338,153,111,112, + Cuối kỳ kết chuyển toàn bộ chi phí NVL,chi phí nhân công ,chi phí SXC của đội máy để tập hợp toàn bộ chi phí sử dụng máy và tính giá thành ca máy 17
Chuyên đề thực tập Nợ TK 154 Chi phí sx kd dở dang Có TK 621 Chi phí NVL Có TK 622 Chi phí NC Có TK 627 Chi phí SXC + Sau khi tính giá thành ca máy và phân bổ số ca máy cho các công trình ,HMCT,kế toán ghi. Nợ TK 154 Chi phí SXKD dở dang- Chi tiết HMCT,CT Có TK 154 Chi phí sản xuất của đội máy thi công  Nếu doanh ngiệp thực hiện theo phương thức cung cấp lao vụ máy lẫn nhau giữa các bộ phận,ghi: Nợ TK 623 - Chi phí sử dụng máy thi công(6238- Chi phí bằng tiền khác) Có TK 154 - Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang.  Nếu doanh nghiệp thực hiện theo phương thức bán lao vụ máy lẫn nhau giữa các bộ phận trong nội bộ,ghi: Nợ TK 623- Chi phí sử dụng máy thi công(6238- Chi phí bằng tiền khác) Nợ TK 133- Thuế GTGT được khấu trừ(1331)(Nếu được khấu trừ thuế GTGT) Có TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước(3331- xác định thuế GTGT phải nộp tính trên giá bán nội bộ về ca máy cung cấp lẫn nhau) Có TK 512,511. Trường hợp đơn vị không tổ chức máy thi công riêng biệt, hoặc có tổ chức đội máy thi công riêng biệt nhưng không tổ chức kế toán riêng cho đội máy thi công thì toàn bộ chi phí sử dụng maý thi công sẽ được hạch toán như sau. + Lương phải trả cho công nhân vận hành máy thi công Nợ TK 623 Chi phí máy thi công (TK 6231 Chi phí nhân công sử dụng máy thi công) Có TK 334 - Phải trả công nhân viên Có TK 111 - Tiền mặt + Khi xuất kho, hoặc mua nguyên vật liệu sử dụng cho máy thi công,ghi: Nợ TK 623- Chi phí sử dụng máy thi công (TK 6232 - Chi phí vật liệu) Nợ TK 133 - Thuế GTGT được khấu trừ (nếu được khấu trừ) Có TK 152.152,111,112,331 + Khấu hao xe máy thi công sử dụng ở đội thi công,ghi: Nợ TK 623 - Chi phí sử dụng máy thi công 18
Chuyên đề thực tập ( TK 6234 - Chi phí khấu hao TSCĐ) Có TK 214 - Hao mòn + Chi phí dịch vụ mua ngoài phát sinh (sửa chữa máy thi công mua ngoài ,điện nước,tiền thuê TSCĐ ,chi trả cho nhà thầu phụ )ghi: Nợ TK 623 - Chi phí sử dụng máy thi công ( TK 6237 - Chi phí dịch vụ mua ngoài) Nợ TK 133- Thuế GTGT được khấu trừ (nếu được khấu trừ) Có TK 111,112,331 + Chi phí bằng tiền phát sinh Nợ TK 623 - Chi phí sử dụng máy thi công (TK6238- ch phí bằng tiền khác) Có TK 111,112 Căn cứ vào bảng phân bổ chi phí sử dụng máy ( chi phí thực té ca máy)tính cho từng công trình ,hạng mục công trình),ghi: Nợ TK 154 - Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang Có TK 623 - Chi phí sử dụng máy thi công Trường hợp tạm ứng chi phí máy thi công để thực hiện giá trị khoán xây lắp nội bộ .Khi quyết toán tạm ứng về giá trị khối lượng xây lắp hoàn thành đã bàn giao được duyệt,ghi: Nợ TK 623 - Chi phí sử dụng máy thi công Có TK 141 - Tạm ứng 2.4. Hạch toán thiệt hại trong xây lắp Các ngành sản xuất nói chung và ngành xây lắp nói riêngđều không tránh khỏi những thệt hại trong quá trình sản xuất.Thiệt hại trong xây lắp thường gặp chủ yếu ở hai dạng:Thiệt hại do sản phẩm hỏng và thiệt hại do ngừng sản xuất. - Thiệt hại do sản phẩm hỏng .Thực ra trong xây dựng không có sản phẩm hỏng mà nói đúng ra là các cấu kiện làm sai thiết kế,không bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng,không được bên giao thầu nghiệm thu. - Thiệt hại do ngừng sản xuất .Do các nguyên nhân thời tiết ,mưa bão(Điều này dễ xẩy ra với các công trình xây dựng),do không cung ứng đủ vật tư,nhân công ,do bên chủ đầu tư chậm giải phóng mặt bằng xây dựng. Căn cứ vào nguyên nhân và quyết định sử lý kế toán ghi Nợ TK 821 Ghi tăng chi phí bất thường Nợ TK 138 Bắt bồi thường Nợ TK 131 Số bồi thường thiệt hại phải thu Có TK 154 DN áp dụng phương pháp KKTX 2.5. Tổng hợp chi phí sản xuất . 19
Chuyên đề thực tập Trong doanh nghiệp xây lắp bao gồm các phương pháp tập hợp chi phí sản xuất sau. - Phương pháp tập hợp chi phí sản xuất theo CT,HMCT - Phương pháp tập hợp chi phí sản xuất theo đơn đặt hàng - Phưong pháp tập hợp chi phí sản xuất theođơn vị thi công.Các chi phí phát sinh được tập hợp theo đơn vị thi công.Trong từng đơn vị đó,chi phí lại được tập hợp theo từng đối tượng chịu chi phí như HMCT,nhóm HMCT.Cuối tháng tập hợp chi phí sản xuất phát sinh ở từng đơn vị thi công được so sánh với dự toán cấp phát để xác định hạch toán kế toán nội bộ .khi CT,HMCT hoàn thành phải tính giá riêng cho CT,HMCT đó bằng phương pháp trực tiếp ,phương pháp tổng cộng chi phí,phương pháp tỷ lệ, Để tập hợp chi phí sản xuất toàn doanh nghiệp tuỳ theo doanh nghiệp áp dụng phương pháp hạch toán hàng tồn kho theo KKTX kế toán sẽ sử dụng tài khoản tập hợp khác nhau. * áp dụng phương pháp KKTX Cuối kỳ căn cứ số chi phí NVLTT ,chi phí NCTT,chi phí SXC phát sinh trong kỳ phải kết chuyển để tính cho CT,HMCT. Nợ TK 154 Chi phí SXDD -chi tiết CT,HMCT Có TK 621 Chi phí NVLTT Có TK 622 Chi phí NCTT Có TK 627 Chi phí SXC 2.6. Hạch toán sản phẩm dở dang trong doanh nghiệp xây lắp. Sản phẩm dở dang trong sản xuất xây dựng được xác định bằng phương pháp kiểm kê .Việc tính giá thành sản phẩm dở dang trong sản xuất xây dựng phụ thuộc vào phương thức thanh toán khối lượng công tác xây lắp giữa người nhận thầu và người giao thầu . Nếu quy định thanh toán sản phẩm xây dựng sau khi hoàn thành toàn bộ thì sản phẩm dở dang là phần chi phí từ lúc khởi công đến cuối kỳ đó . Nếu quy định thanh toán sản phẩm xây dựng theo điểm dừng kỹ thuật hợp lý (xác định giá dự toán )thì sản phẩm dở dang là khối lượng xây lắp chưa đạt điểm dừng kỹ thuật hợp lý quy định và được đánh giá theo chi phí thực tế . 2.7.Tính giá thành công tác xây lắp. Để tính giá thành công tác xây lắp có thể áp dụng nhiều phương pháp tính giá thành khác nhau phụ thuộc vào đối tượng hạch toán chi phí và đối tượng tính giá thành sản phẩm. Phương pháp tính giá thành sản phẩm. . Phương pháp tính giá thành giản đơn(phương pháp trực tiếp)Phương pháp này áp dụng cho các doanh nghiệp xây lắp do sản phẩm xây lắp là đơn chiếc Trong trường 20
Chuyên đề thực tập hợp này đối tượng tập hợp chi phí sản xuất phải phù hợp với đối tượng tính giá thành,kỳ tính giá thành phải phù hợp với kỳ báo cáo. Nếu sản phẩm dở dang không có hoặc có quá ít và ổn định không cần đánh giá.Công thức tính tổng giá thành của sản phẩm sẽ là . Công thức : Z = C Trong đó : Z là tổng sản phẩm xây lắp C là tổng chi phí được tập hợp theo đối tượng Nếu cuuôí tháng có nhiều sản phẩm dở dang và không ổn định,cần tổ chức đánh giá sản phẩm dở dang .Khi đó công thức tính giá thành sẽ là Z = DD ĐK + C - DDCK Trong đó: DD ĐK Giá trị công trình dở dang đầu kỳ DD CK Giá trị công trình dở dang cuối kỳ . Phương pháp tổng cộng chi phí. Phương pháp này được áp dụng với xây lắp các công trình lớn ,phức tạp.Đối tượng tập hợp chi phí là từng đợt sản xuất ,đối tượng tính giá thành là sản phẩm cuối cùng. Công thức tính Z = DD ĐK + C1 +C2 + C3 + + Cn - DDCK Trong đó : C1,C2, C3, ,Cn là chi phí sản xuất. . Phương pháp tỷ lệ chi phí. Xí nghiệp ,doanh nghiệp nhận được giao thầu hợp đồng ,nhận thầu thi công nhiều CT,HMCT,nhiều công việc khác nhau mà không cần hạch toán riêng cho từng công việc.Các HMCT này tuy cùng một đơn vị thi công nhưng chưa có dự toán ,thiết kế khác nhau.Để xác định giá thực tế từng HMCT phải xác định tỷ lệ phân bổ . Giá thành thực tế của HMCT được xác định theo công thức sau: Ztt = di x H Trong đó :H Tỷ lệ di Giá dự toán của HMCT Ztt Giá thành thực tế HMCT .Phương pháp liên hợp :Là phương pháp áp dụngtrong các doanh nghiệp kinh doanh xây lắp có tổ chức sản xuất ,tính chất quy trình công nghệ và tính chất sản phẩm làm ra đòi hỏi việc tính giá thành phải kết hợp nhiều phương pháp khác nhau như phương pháp tỷ lệ,phương pháp cộng chi phí. Do đặc điểm của sản phẩm xây lắp và phương thức thanh toán khối lượng sản phẩm xây lắp hoàn thành trong kỳ báo cáo có thể một bộ phận công trình hoặc khối lượng công việc (xác định được giá trị dự toán )hoàn thành được thanh toán với người giao thầu .Vì vậy ,trong từng kỳ báo cáo ngoài việc tính giá thành hạng mục công trình .giá thành công tác xây lắp trong kỳ báo cáo được tính theo công thức sau. 21
Chuyên đề thực tập Giá thành công Giá trị xây lắp Tổng chi phí Giá trị xây tác xây lắp = DD ĐK + SX PS trong kỳ - lắp DDCK 2.8. Hạch toán bàn giao công trình và xác định kết quả kinh doanh . - Việc bàn giao thanh toán khối lượng xây lắp giữa bên nhận thầu và bên giao thầu được thực hiện qua chứng từ .Khi công trình XDCB hoàn thành hoá đơn nay được lập cho từng công trình, khối lượng XDCB hoàn thành có đủ điều kiện thanh toán và là cơ sở cho bên giao thầu và nhận thầu ghi sổ kế toán. Căn cứ vào các chứng từ kế toán thực hiện công việc sau. + Phản ánh doanh thu tiêu thụ. Nợ TK 111,112.131 Có TK 333 Thuế GTGT Có TK 511 Doanh thu tiêu thụ +Căn cứ vào giá thành thực tế công tác xây lắp hoàn thành bàn giao ghi: Nợ TK 632 Giá vốn hàng bán Có TK 154 DN áp dụng phương pháp KKTX + Cuối kỳ căn cứ vào chi phí QLDN phát sinh kế toán ghi Nợ TK 911 Xác định KQKD Có TK 642 Chi phí QLDN +Kết chuyển giá thành công trình HMCT bàn giao. Nợ TK 911 Có TK 632 + Kết chuyển doanh thu thuần bán sản phẩm xây lắp do bên nhận thầu thanh toán Nợ TK 511 Có TK 911 + Tính và kết chuyển kết quả kinh doanh trong kỳ. Nếu lãi Nợ TK 911 Có TK 421 Nếu lỗ Nợ TK 421 Có TK 911 III Các hình thức sổ kế toán thường dùng để hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. 3.1. Hình thức kế toán nhật ký chứng từ. Nhật ký chứng từ là hạch toán tổ chức sổ kế toán dùng để tập hợpvà hệ thống hoá các nghiệp vụ kinh tế phát sinh theo bên có của tài khoản ,kết hợp với việc phân tích các nghiệp vụ đó theo bên nợ của tài khoản đối ứng .Việc ghi chép kết hợp chặt chẽ 22
Chuyên đề thực tập giữa ghi theo thời gian và ghi theo hệ thống tổng hợp với hạch toán chi tiết trên cơ sở các mẫu sổ sách in sẵn,thuận lợi cho việc lập các báo cáo tài chính và rút ra các chỉ tiêu kinh tế cần phân tích .Để theo dõi chi phí sản xuất kinh doanh kế toán sử dụng bảng kê số 4,số5,số6 và nhật ký chứng từ số 7. Khi phát sinh nghiệp vụ kế toán căn cú vào chứng từ gốc để vào các chứng từ liên quan (NKCT số 1,2,5,6 )đồng thời ghi vào bảng phân bổ tiền lương. Sơ đồ số 1 Hình thức nhật ký chứng từ NKCT Chứng từ gốc Số 1,2,5,6 Bảng phân bổ Bảng kê Số 3 VL,CC,KH,BH Bảng kê Số 4,5,6 NKCT Số 7 Sổ cái TK621,622, 623,627 23
Chuyên đề thực tập 3.2 Hình thức nhật ký chung Các nghiệp vụ kinh tế đều được ghi vào sổ nhật ký chung theo trình tự thời gian phát sinh và định khoản kế toán của nghiệp vụ đó,sau đó lấy số liệu từ nhật ký chung để ghi vào sổ cái theo từng nghiệp vụ phát sinh Hàng ngày khi phát sinh chi phí sản xuất,căn cứ vào chứngtừ gốc ghi vào sổ NKC,vào các bảng phân bổ,vào sổ chi tiết các TK hạch toán chi phí sản xuất(TK 621,622,623,627),kết chuyển chi phí sản xuất vào sổ chi tiết tính giá thành(TK 154, TK631) lập bảng tính giá thành vào NKC các nghiệp vụ kết chuyển,tập hợp vào sổ cái các TK 621,TK 622,TK623,TK 627,TK 154,TK631 Sơ đồ 2 Hình thức nhật ký chung CHứng từ gốc Các bảng phân Sổ cái TK bổlương,BH,VL, Nhật ký chung 621,622,623,627 KH,cc (631) Bảng tính giá Sổ chi tiết Sổ chi tiết thành sản phẩm TK621,622, TK 154(631) 623,627 24
Chuyên đề thực tập 3.3. Hình thức nhật ký-sổ cái Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh được kết hợp ghi chép theo trình tự thời gian và nội dung kinh tế trên cùng một quyển sổ kế toán tổng hợp duy nhất là NK-SC Khi phát sinh chi phí sản xuất ,căn cứ chứng từ gốc ,kêt toán chuyển vào nhật ký sổ cái,đồng thời ghi vào các bảng phân bổ (tiền lương BHXH,VL,CC,KH TSCD )Cuối kỳ căn cứ vào bảng phân bổ vào sổ chi tiết các tài khoản hạch toán chi phí sản xuất (621,622,623,627) kết chuyển chi phí ghi vào sổ chi tiết tài khoản 154,631,lập bảng tính giá thành sản phẩm,đồng thời ghi các nghiệp vụ kết chuyển vàoNKSC .Trình tự hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo hình thức sổ NK-SC Sơ đồ 3 Hình thức nhật ký sổ cái Chứng từ gốc Các bảng phân bổ Nhật ký VL,CC,lương,BH,KH sổ cái Bảng tính giá thành sản phẩm Sổ chi tiết TK Sổ chi tiết TK 621,622,623,627 154 (631) 25
Chuyên đề thực tập 3.4 Hình thức chứng từ ghi sổ. Chứng từ ghi sổ là hình thức kế toán kết hợp giữa ghi sổ theo thời gian trên sổ định kỳ chứng từ ghi sổ theo nội dung kinh tế trên sổ cái. Việc tập hợp chi phí sản xuất được tập hợp trên sổ chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí và trên sổ cái TK 154 (hoặc TK631),621,622,623,627. Khi phát sinh chi phí,căn cứ chứng từ gốc ,kế toán lập chứng từ ghi sổ ,đồng thời vào các bảng phân bổ và các sổ chi tiết các TK 621,622,623,627,154(631).Cuối kỳ làm thủ tục kết chuyển chi phí vào sổ chi tiết các TK 154(631),lập bảng tính giá thành đồng thời lập chứng từ ghi sổ. Sơ đồ số 4 Hình thức chứng từ ghi sổ Sổ cái TK Chứng từ gốc 621,622,623,627,154 (631) Các bảng phân bổ Sổ đăng ký VL,CC,lương,BH, Chứng từ ghi sổ chứng từ ghi sổ KHTSCĐ Phiếu tính giá Bảng phân bổ TK Sổ chi tiết TK thành sản 621,622,623,627 154 (631) phẩm Sổ chi tiết các TK 621,622,623.,627 26
Chuyên đề thực tập Phần II  THựC TRạNG HạCH TOáN CHI PHí SảN XUấT Và TíNH GIá THàNH SảN PHẩM XÂY LắP TạI CÔNG TY XÂY DựNG SÔNG Đà 8 I Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh và tổ chức kế toán của công ty xây dựng sông đà 8 1. 1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty xây dựng sông đà 8. Công ty xây dựng Sông Đà 8 là một doanh nghiệp nhà nước thuộc tổng công ty xây dựng Sông Đà,được thành lập theo quyết định số 27/BXD-TCLD của bộ xây dựng ngày 04/02/1994. Trước đây công ty chỉ là một chi nhánh của công ty xây dựng sông Đà 2 ,khi được tách ra công ty có tên là Công ty xây dựng Bút Sơn và ngày 2/1/1996 được đổi tên thành Công ty xây dựng Sông Đà 8. Là một doanh nghiệp tuy mới được thành lập thời gian chưa dài nhưng công ty xây dựng Sông Đà 8 đã có nhiều cố gắng trong việc xây dựng và phát triển Công ty. Ngay từ khi mới thành lập ,công ty đã có hai chi nhánh và bốn xí nghiệp ,một đội sản xuất vật liệu xây dựng và một xưởng sản xuất xi măng thành viên.Địa bàn hoạt động của công ty rộng khắp các tỉnh Hà NAM ,NINH BìNH ,HOà BìNH ,Hà BắC ,Hà NộI ,NGHệ AN,THANH HOá Cho đến nay cùng với việc mở rộng quy mô sản xuất ,nhiệm vụ sản xuất kinh doanh và địa bàn hoạt động của công ty đã có bốn Chi nhánh và bốn xí nghiệp được phân bố: - Chi nhánh Hà Nam ,có thụ sở tại Xã Thanh châu,thị xã Phủ lý,tỉnh Hà Nam Tel 0351851715 Fax 0485541123 - Chi nhánh Ninh Bình Phường Thanh bình,thi xã Ninh bình,tỉnh Ninh Bình Tel 030871026 - Chi nhánh Hà nội G9 ,Thanh xuân,Hà nội : Tel 048541123 - Xí nghiệpBê tông Xã Bút sơn,Huyện kim bảng ,tỉnh Hà nam : Tel 0351861115- 851140 - Xí nghiệp gạch Mộc bắc : Xã Mộc bắc ,huyện Duy tiên ,tỉnh Hà nam Tel 0351830197 - Chi nhánh Bắc ninh - Thị xã Bắc ninh- Tỉnh Bắc ninh Tel 0241826936 - Xí nghiệp xây lắp kinh doanh vật tư vận tải km 10 Thị xã Hà đông ,tỉnh Hà tây. Tel 048548375 -Xí nghiệp xây lắp và sản xuất kinh doanh vật liệu xây dựng số 1 - xã Thanh châu, thi xã Phủ lý,tỉnh Hà nam Tel 0351851204- 0351862313 27
Chuyên đề thực tập - Trụ sở cơ quan Công ty hiện đóng tại km số 10 thị xã Hà đông ,tỉnh Hà tây Tel 048548375 Fax 048546444. Các công trình Công ty đã và đang thi công rất đa dạng ,từ các công trình công nghiệp ,công trình thủy điện ,thuỷ lợi và các công trình văn hoá thể thao đến các công trình công cộng,trường học,công sở ,các công trình giao thông.Giá trị xây dựng công trình lớn,đạt tới hàng chục tỷ đồng như: Trạm biến áp 220kw,Trung tâm QLĐH hàng không DD Việt nam ,công trình xây dựng cơ bản Mỏ hồng sơn ,đường băng tải nhà máy xi măng nghi sơn,đường hầm thuỷ điện yaly,khách sạn thủ đô,thi công đường quốc lộ 1 tuyến tránh Thường tín - cầu dẽ,thi công hầm Dốc xây,nhà điều hành Sx điện lực Bắc ninh Qua bốn năm xây dựng và phát triển ,nhìn chung Công ty đã từng bước được củng cố và phát triển toàn diện.Đặc biệt công ty có đội ngũ kỹ sư giàu kinh nghiệm ,công nhân giỏi nghề ,có trang thiết bị tiên tiến ,hiện đại của nhiều nước trên thế giới Từ đó mà công ty luôn hoàn thành nhiệm vụ suất sắc mà tổng công ty giao cho và luôn sẵn sàng đáp ứng ,nhận làm các công trình quan trọng như : Xây dựng các công trình công nghiệp,dândụng ,khách sạn , Có thể đánh giá sự phát triển của công ty thông qua việc thực hiện một số chỉ tiêu kế hoạch chủ yếu trong 3 năm 1999-2000-2001. 28
Chuyên đề thực tập st chỉ tiêu Đơn vị thực t hiện tính Năm Năm Năm 1999 2000 2001 I Giá trị tổng sản lượng 1000 đ 62.693.300 114.102.700 82.579.486 Trong đó -Giá trị xây lắp 44.616.400 93.155.100 57.667.346 -Giá trị sản xuất CN 15.081.600 14.713.800 16.313.988 -Giá trị sản xuất KD 2.995.300 2.749.800 7.687.637 khác -Phục vụ xây lắp 3.484.000 Lao động tiền lương II Tổng số lao động BQ Người 1.450 1.681 1.212 Trong đó Công nhân viên 1.353 1.250 1.170 Công nhân trực tiếp SX 1.130 1.030 1.042 NSLĐBQ 1 CB CNV 46.336,5 71.783 80.760,2 III Tổng quỹ tiền lương 1000 đ 10.821.880 14.206.878 7.867.703 Tiền lương BQ đồng 585.600 793.503 590.959 1LĐ/Tháng IV Doanh thu 1000 đ 65.433.700 102.408.054 84.338.868 Trong đó Xây lắp 47.966.500 82.384.771 64.421.396 Sản xuất công nghiệp 14.480.894 17.096.661 Ngoài xây lắp 5.542.388 2.093.528 V Lợi nhuận 1000 đ 600.000 1.116.289 114.022 Trong đó Xây lắp 2.900.000 4.163.141 905.734 Sản xuất CN,SX khác -2.300.000 -3.046.852 -791.712 VI Các khoản phải nộp 1000 đ 8.097.189 10.702.684 13.234.233 Trong đó Nộp ngân sách 3.115.400 3.460.775 2.603.120 Nộp BHXH,BHYT 500.000 663.387 1.413.873 Nộp KHCB 4.481.759 8.913.405 5.911.293 Trả lãi vay vốn LĐ 1.359.277 2.357.746 2.058.565 VII Vòng quay vốn LĐ 4 4 4 2.1. Chức năng nhiệm vụ sản xuất của công ty xây dựng sông đà 8 29
Chuyên đề thực tập Theo quyết định số 97TCT/HĐBT của chủ tịch hội đồng quản trị của công ty xây dựng Sông Đà 8 có các chức năng nhiệm vụ chính sau. - Thi công các công trình dân dụng và công nghiệp quy mô lớn. - Đào đắp đất ,đá - Xây dựng các cơ sở hạ tầng,đường bộ cầu nhỏ trên sông - Khoan nổ mìn ,phá đá,sản xuất vất liệu và cấu kiện phục vụ xây dựng - Khoan thăm dò địa chất công trình ,sử lý chống thấm ,đóng cọc móng - Xây dựng khai thác nước ngầm và sử lý lắng lọc nước - Vận chuyển cơ giới 3.1.Đặc điểm tổ chức bộ máy sản xuất và quản lý ở công ty Là một doanh nghiệp nhà nước ,công ty xây dựng Sông Đà 8 thuộc tổng công ty xây dựng Sông Đà,tổ chức quản lý theo một cấp ,đứng đầu công ty là giám đốc ,chịu trách nhiệm điều hành ,hoạt động chung của toàn công ty Giúp việc cho giám đốc là hai phó giám đốc và các phòng ban chức năng . -Giám đốc công ty do Chủ tịch HĐQT tổng công ty bổ nhiệm,chịu trách nhiệm trước tổng giám đốc,hội đồng quản trị tổng công ty và pháp luật điều hành hoạt động của tổng công ty. - Phó giám đốc kinh tế giúp giám đốc công ty trong lĩnh vực kinh tế ,tài chính kế toán,kế hoạch sản xuất kinh doanh của đơn vị. -Phó giám đốc thi công chịu trách nhiệm về kỹ thuật ,chất lượng tiến độ thi công toàn công ty,đồng thời tổ chức quản lý và điều hành vật tư cơ giới trong toàn công ty,. - Phó giám đốc phụ trách hành chính bảo vệ ,hoạt động các phong trào đoàn thể của toàn công ty - Phó giám đốc phụ trách Ban điều hành hợp đồng 6 quốc lộ 1A ,tuyến tránh Thường tín - cầu giẽ Các phòng ban chức năng gồm có: -Phòng kỹ thuật: Là bộ phận chức năng của công ty,tham mưu giúp việc cho giám đốc công tỷ trong lĩnh vực quản lý kỹ thuật ,chất lượng công trình,công tác an toàn lao độngvà các hoạt động khoa học kỹ thuật. - Phòng vật tư cơ giới Giúp giám đốc công ty trong lĩnh vực điều hành và quản lý xe ,vật tư thiết bị cơ giới và nghiệp vụ quản lý cơ giới vật tư cho các đơn vị. -Phòng tài chính kế toán Là phòng nghiệp vụ ,giúp việc cho giám đốc công ty,tổ chức và chỉ đạo thực hiện toàn bộ công tác tài chính kế toán thông tin kinh tế,tổ chức hạch toán kinh tế trong nội bộ công ty theo chế độ chính sách và pháp luật nhà nước về kinh tế,tài chính tín dụngvà theo điều lệ tổ chức kế toán . 30
Chuyên đề thực tập -Phòng kinh tế kế hoạch Là phòng chức năng ,giúp giám đốc công ty lập kế hoạch sản xuất kinh doanh ,kiểm tra việc thực hiện kế hoạch sản xuất của các đơn vị thành viên. -Phòng tổ chức lao động Là phòng chức năng giúp cho giám đốc công ty trong việc thực hiện các phương án xắp xếp và cái tiến tổ chức sản xuất klinh doanh,tổ chức quản lý,tuyển dụng và điều phối nhân lực,đáp ứng nhu cầu thực hiện kế hoạch nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của toàn công ty theo thời kỳ.Đồng thời tổ chức chỉ đạo thực hiện đúng đắn các chế độ chính sách đối với người lao động. - Phòng hành chính- bảo vệ- y tế Là bộ phận chức năng tham gia giúp việc cho giám đốc công ty trong công tác hành chính, bảo vệ ,y tế theo đúng chế độ chính sách của đảng,nhà nước ,công ty. Về công tác tổ chức sản xuất : Công ty xây dựng Sông Đà 8 tổ chức sản xuất theo từng xí nghiệp ,chi nhánh trong đó : - Sản xuất kinh doanh chính gồm 4 chi nhánh và 4 xí nghiệpcó nhiệm vụ sản xuất kinh doanh trực tiếpvới sự chỉ đạo quản lý của công ty. + Chi nhánh Hà nội :Có nhiệm vụ tổ chức và sản xuất kinh doanh chủ yếu về xây lắp ,xây dựng cơ bản như: Xây dựng nhà cửa ,các công trình hạ tầngcơ sở. + Chi nhánh Ninh Bình : Có nhiệm vụ SXKD chính là xây dựng cơ bảnvà vận chuyển cơ giới. + Xí nghiệp gạch mộc bắc : Có nhiệm vụ sản xuất gạch cho các công trình mà công ty thi công. + Chi nhánh Bắc ninh có nhiệm vụ SXKD chính là XDCB. + Xí nghiệp xây lắp và kinh doanh vật tư vật tải : Có nhiệm vụ sản xuất và kinh doanh vật tư về xây lắp và vận tải phục vụ cho việc SXKD toàn công ty. + Chi nhánh Hà Nam .Chuyên khoan nổ ,khai thác vật liệu XD,làm đường thi công + Xí nghiệp xây lắp và kinh doanh vật liệu XD : Chuyên SX đá ,vôi phục vụ công tác XDCB của toàn công ty. + Xí nghiệp bê tông: Chuyên sản xuất bê tông thương phẩm và vật liệu xây dựng,sản xuất xi măng ,khai thác cát ,vôi phục vụ xây lắp toàn công ty. 4.1.Tổ chức kế toán tại công ty xây dựng Sông Đà 8. * Bộ máy kế toán của công ty. Do đặc điểm tổ chức quản lý và quy mô SXKD ở công tyđược chia thành các chi nhánh ,các xí nghiệp ,có chi nhánh ,có xí nghiệp ở gần ,có xí ngiệpcó chi nhánh ở xa trụ sở của công ty ,nhưng bộ máy kế toán được tổ chức theo hình thức nửa tập chung nửa phân tán ,đối với các chi nhánh,các xí nghiệp được hạch toán độc lập,công việc kế toán các hoạt động sản xuất kinh doanh do ban kế toán ở các chi nhánh ,xí nghiệpđó thực hiện,định kỳ hàng tháng tổng hợp số liệu gửi về phòng tài 31
Chuyên đề thực tập chính kế toán của công ty.Còn đối với 2 đội trực thuộc Công ty hạch toán phụ thuộc công ty ,công việc do phòng tài chính kế toán công ty thực hiên cùng với việc tổng hợp số liệu chung toàn công ty và lập các báo cáo kế toán định kỳ. Hiện nay phòng tài chính kế toán gồm người 12 người - Kế toán trưởng : Phụ trách chung toàn bộ công việc kế toán trong công ty. - Phó kế toán trưởng: Phụ trách công tác kế toán tổng hợp số liệu báo cáo toàn công ty - Kế toán thanh toán : Phụ trách tình hình thanh toán ,theo dõi các khoản tạm ứng,tiền gửi của cán bộ công nhân viên,tình hình công nợ trong công ty. - Kế toán tiền lương và bảo hiểm : Chịu trách nhiệm tính và thanh toán lương ,BHXH,BHYT,KPCĐ trong công ty ,lập bảng tổng hợp tiền lương. - Kế toán vật tư ,công cụ dụng cụ ,TSCĐ,tình hình nhập xuất vật tư,công cụ dụng cụ. - Kế toán nhật ký chung : Chịu trách nhiệm nhập số liệu,chứng từ các nghiệp kinhtế phát sinh ,mở nhật ký chung hàng tháng và các sổ kế toán liên quan. - Kế toán ngân hàng : Lập kế hoạch vay vốn ,theo dõi các khoản tiền vay, tiền gửi ,tình hình thanh toángiữa công ty với các đơn vị khác qua ngân hàng. - Thủ quỹ : Theo dõi tình hình thu chi tiền mặt tại quỹ của công ty. 32
Chuyên đề thực tập Sơ đồ bộ máy kế toán của công ty: Kế toán trưởng Phó KT trưởng Kế Kế Kế Các Kế Kế Thủ toán toán toán ban KT toán toán quỹ thanh TSCĐ tiền Chi Nhật Tổng toán & VT lương nhánh ký hợp CCDC BHXH Xí chung BC nghiệp Trưởng ban KT Kế Kế Kế Kế Kế toán toán toán toán toán vật tiền CP & Thanh tư TSCĐ lương Giá toán thành 33
Chuyên đề thực tập +Các đơn vị thành viên hạch toán độc lập được tổ chức thành các ban kế kế toán gồm : - Trưởng ban kế toán . - Các nhân viên phụ trách từng phần việc trong ban như : Kế toán vật tư ,kế toán TSCĐ,Kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm,kế toán thanh toán. * Công tác kế toán. Hiện nay công ty áp dụng hình thức kế toán Nhật ký chung, công tác kế toán được tiến hành và thực hiện trên máy vi tính đã cài đặt sẵn chương trình kế toán mang tên SONG DA Accounting System (SAS). II. Tình hình thực tế về tổ chức hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành công tác xây lắp ở Công ty xây dựng Sông Đà 8. 1.Đối tượng tập hợp chi phí sản phẩm xây lắp : - Đối tượng tập hợp chi phí sản phẩm xây lắp. Xác định được đối tượng tập hợp chi phí sản xuất từ khâu đầu tiên và đặc biệt quan trọng trong toàn bộ công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành công tác xây lắp. Mỗi công trình, hạng mục công trình từ khi xây dựng cho đến khi hoàn thành bàn giao đều được mở riêng những chứng từ kê chi tiết để tập hợp chi phí sản xuất phát sinh cho từng công trình, hạng mục công trình đó. Vì vậy đối tượng tập hợp chi phí sản xuất của Công ty được xác định là từng công trình, hạng mục công trình. Mỗi công trình, hạng mục công trình đều được theo dõi chi tiết từng tờ kê chi phí. + Chí phí nguyên vật liệu trực tiếp. + Chi phí nhân công trực tiếp. +Chi phí sản xuất chung Cuối mỗi tháng ,dựa trên các tờ kê chi tiết của tất cả các công trình ,kế toán lấy số liệu để lập bảng tính tổng hợp chi phí sản xuất tháng . Hết mỗi quý từ các bảng tổng hợp chi phí sản xuất từng tháng trong quý làm cơ sở cho việc tính giá thành sản phẩm xayy lắp hoàn thành trong quý và lập báo cáo chi phí sản xuất và giá thành sản phảam mỗi quý . - Đối tượng tính giá thành sản phẩm xây lắp : Sản phẩm xây lắp của Công ty được chủ đầu tư chấp nhận theo từng công trình, hạng mục công trình. Mặt khác do tính chất của xí nghệp, có quy trình công nghệ phức tạp, việc tổ chức ở Công ty là đơn chiếc, cho nên đối tượng tính giá thành công tác xây lắp ở Công ty được xác định là một công trình, từng hạng mục công trình. Đơn vị tính giá thành sản phẩm xây lắp ở Công ty xây dựng Sông Đà 8 là công trình hay hạng mục công trình xuất phát từ đặc điểm tổ chức sản xuất nên kỳ tính giá thành ở Công ty được xác đinh theo quý 34
Chuyên đề thực tập 2- Công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty Xây dựng Sông Đà 8. 2.1 Tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Chi phí nguyên vật liệu là một khoản mục chi chi phí trực tiếp chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành công trình xây dựng. Vì vậy việc hạch toánchính xác và đầy đủ chi phí nguyên vật liệu có tầm quan trọng đặc biệt trong việc xác định lượng tiêu hao vật chất trong sản xuất thi công và đảm bảo tính chính xác của giá thành công trình xây dựng. Cũng chính vì lẽ đó đòi hởi công tác hạch toán trực tiếp vào từng đối tượng sử dụng (các công trình, hạng mục công trình) theo giá thực tế phát sinh của từng loại vật liệu đó. Khi chuyển sang chế độ kế toán mới, kế toán Công ty tiến hành ghi sổ tổng hợp theo phương pháp kê khai thường xuyên đối với chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp. Nhưng vật tư, nguyên vật liệu Công ty mua được bàn giao đưa thẳng vào sản xuất. Có biên bản bàn giao về số lượng, chủng loại, chất lượng đủ tiêu chuẩn phục vụ sản xuất giữa cán bộ vật tư của Công ty và người chịu trách nhiệm thi công trình được hạch toán trực tiếp vào tài khoản 621 “ chi phí NVL trực tiếp “ Sơ đồ hạch toán chi phí nguyên vật liệu 35
Chuyên đề thực tập TK 152,153 TK 621 (CTA ) (1) TK 141 TK 154 (CTA) (2) (3) (4) TK 111,112 TK 152 (5) (1) Kết chuyển NVL tồn đầu kỳ (2)Chủ công trình nhận tạm ứng (3)Chủ công trình thanh toán tạm ứng bằng việc mua nguyên vật liệu trực tiếp phục vụ thi công trình. (4) Kết chuyển chi phí nguyên vật liệu tính vào chi phí sản xuất kinh doanh. (5) Nguyên vật liệu sử dụng không hết nhập lại kho ( tồn cuối kỳ ) Nội dung và kết cấu của TK 621 TK 621 “ Chi phí NVL trực tiếp “ TK 621 “ Chi phí NVL trực tiếp “ - Giá trị NVL tồn đầu kỳ -Kết chuyển chi phí vào TK154 - Giá trị NVL trực tiếp - Gia trị NVL được nhập lại kho xuất dùng cho sản xuất tồn cuối kỳ Do đặc điểm của ngành xây dựng cơ bản và của sản phẩm xây dựng, địa điểm phát sinh chi phí ở nhiều nơi khác nhau để thuận lợicho việc xây dựng nhiều công trình, tránh việc vận chuyển tốn kém nê xí nghiẹp tổ chức kho vật liệu ngay tại từng công trình, việc nhập xuất nguyen vật liệu diễn ra tại đó. Cụ thể việc hạch toán hạng mục chi phí nguyên vật liệu được hạch toán như sau. Trước tiên phòng kế hoạch kỹ thuật vật tư, căn cứ vào các dự toán và các phương án thi công của các công trình, hạng mục công trình mà Công ty đẫ đấu 36
Chuyên đề thực tập thầu cùng tiến độ thi công các công trình để lập kế hoạch cung cấp vật tư đồng thời giao nhiệm vụ sản xuất thi công các công trình và các tổ sản xuất. Các đội công trình căn cứ vào nhiệm vụ sản xuất thi công để tínhtoán lượng vật tư cần cho sản xuất đồng thời khi cần lập yêu cầu cung cấp vật tư, sau khi được xác nhận của giám đốc và các phòng ban. Nhân viên phòng kinh tế vật tư cùng chủ công trình tiến hành đi mua vật tư về nhập kho công trình phục vụ thi công.Khi nhập kho, thủ kho công trình cùng người giao vật tư tiến hành cân, đong, đo, đếm số liệu vật liệu nhập kho để lập phiếu nhập kho ( Mẫu 2.1.1). Phiếu nhập kho được chia thành 2 liên, một liên thủ kho giữ để theo dõ và ghi vào thẻ kho, một liên gửi về phòng kế toán làm cơ sở cho việc hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp tính vào chi phí trong kỳ ( kèm theo hoá đơn của bên bán Mẫu số: 01 GTKT - 3LL HA/01-B Hóa đơn (GTGT) Liên 2: (Giao khách hàng) Ngày 06 tháng 12 năm 2001 N0 003308 Đơn vị bán hàng: Nhà máy gạch Từ Sơn Bắc Ninh. Địa chỉ: Từ Sơn – Bắc Ninh Điện thoại: Họ tên người mua hàng: Nguyễn Việt Dũng Đơn vị: Công ty xây dựng Sông Đà 8 Địa chỉ: Km số 10 đường Nguyễn Trãi, Hà Đông. Số tài khoản: Hình thức thanh toán: TM Mã số thuế: T Đơn giá Thànhtiền Tên hàng và quy cách ĐV.tính Số lượng T (VNĐ) (VND) 01 Gạch Chống nóng viên 18.000 280 5.040.000 02 Xi Măng Kg 9.000 678 6.102.000 Cộng tiền hàng: 11.142.000 Thuế suất GTGT : 5% tiền thuế GTGT: 557.100 Tổng cộng thanh toán 11.699.100 Viết bằng chữ: Mười một triệu sáu trăm chín mươi chín nghìn một trăm đồng./. Người mua hàng Kế toán trưởng Thủ trưởng đơn vị Mẫu 2.1.1 Phiếu nhập kho số 4 Ngày 7 tháng 12 năm 2001. 37
Chuyên đề thực tập Nhập kho : Cầu Biêu - Công trình làm đường Tuyên Hoá - Quảng Bình. Tên người nhận : Nguyễn Văn Thanh TT Tên hàng ĐVT Số lượng Đơn Thành tiền Ghi chú Yêu thựchiện giá cầu 1 Gạch Viên 18.000 280 5.040.000 2 Xi măng Kg 9.000 678 6.102.000 Cộng 11.142.000 (Mười một triệu một trăm bốn mươi hai nghìn đồng./.) Ngày 8 tháng12 năm 2001 Phụ trách cung tiêu Người giao hàng Thủ kho Sau khi tiến hành đối chiếu kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ kê toán tiến hành định khoản ngay trên các phiếu nhập kho theo từng đối tượng công trình và ghi vào tờ kê chi tiết chi phí nguyên vật liệu cho từng công trình theo từng phiếu nhập kho (Mẫu 2.1.2) Mẫu 2.1.2 Tờ kê chi tiết nhập vật tư Tháng 12 năm 2001. 38
Chuyên đề thực tập Công trình: Đường Tuyên Hoá - Quảng Bình Chứng từ Tên vật tư ĐVT Số Số tiền CP thu mua Số Ngày lượng 1 1/12 Kg 3.500 5.600.000 100.000 Xi măng trắng 2 3/12 Cát vàng m3 120 7.200.000 03 8/12 Kg 9.000 6.102.000 Xi măng 04 8/12 Gạch viên Viên 18.000 5.040.000 04 12/12 Que hàn kg 64 441.600 31/12 Tổng nhập vật tư 24.383.600 580.000 Dư đầu tháng 1.200.000 Dư cuối tháng 2.200.000 Xuất dùng trong tháng 23.963.600 Cuối tháng kế toán tiến hành tổng cộng số tiền mua vật tư và chi phs vận chuyển của từng công trình trên các tờ kê chi tiết của công trình đó sau đó ghi vào nhật ký chung và các số cái tài khoản liên quan . Sổ nhật ký chung được tiến hành ghi như sau ( Mẫu 2.1.3 ) Mẫu 2.1.3 Trích : Sổ nhật ký chung Tháng 12 năm 2001. Chứng từ Diễn giải Tên Nợ Có Số Ngày TK 11 28/1 Rút tiền gửi ngân hàng về nhập quỹ 111 50.000.000 2 112 50.000.000 20 31/1 Nguyễn Văn Hùng hoàn ứng vật tư 621 36.940.556 2 chi phí CT đường Tuyên Hoá 6277 940.000 142 37.880.556 Số liệu trên cũng được phản ánh vào các sổ cái có liên quan Trích : Sổ cái tài khoản 621 39
Chuyên đề thực tập Chứng từ Diễn giải Số Ngày Tên Nợ Có TK 31/12 Vật tư nguyên vật liệu Công trình đường 141 36.910.556 Tuyên Hoá - Quảng Bình Tại Công ty xây dựng Sông đà 809. Các nguyên, nhiên vật liệu phục vụ cho máy thi công được tính luôn vào tài khoản 621 ( Chi phí nguyên vật liêụ trực tiếp ). Công ty không hạch toán riêng chi phí nhiên, nguyên vật liệu phục vụ máy thi công vào tài khoản 623 mà hạch toán gộp trên tài khoản 621. Như vậy, ta thấy chi phí vận chuyển nguyên liệu, vật liệu ( nếu có ) được kế toán tổng hợp lại hàng tháng và hạch toán vào tài khảon 6277 “ chi phí sản xuất chung “. Như trên ta thấy mặc dù ghi sổ kế toán theo phương pháp kê khai thường xuyên đối với chi phí nguyên vật liệu nhưng kế toán không quản lý theo từng phiếu xuất kho, các phiếu xuất kho vật liệu cho từng tổ sản xuất do chủ công trình quản lý và ghi sổ theo dõi nhập xuất nguyên vật liệu theo từng phiếu xuất kho, các phiếu xuất kho vật liệu cho từng tổ sản xuất do chủ công trình quản lý và ghi sổ theo dõi nhập xuất nguyên vật liệu. Cuối tháng để tính được giá trị thực tế vật liệu xuất dùng tính vào chi phí sản xuất mỗi tháng, mõi công trình thì đội trưởng, thủ kho cùng nhân viên kế toán Công ty tiến hành kiểm kê kho vật tư. Do việc cung cấp nguyên vật liệu cho từng công trình đều có tiêu chuẩn, hạn mức và kế toán dựa vào tiến độ thi công từng công trình do đó lượng vật tư tồn kho cuối tháng không đáng kể, thậm chí có tháng còn không có. Việc kiểm kê bao gồm : kiểm kê việc ghi chép số liệu của thủ kho, kiểm tra đối chiếu giữa số liệu ghi sổ và số lượng của từng loại vật tư từ đó phát hiện kiểm tra mất mát, thiếu hụt. Sau khi hoàn thành kiểm kê vật tư, các bên liên quan phải tiến hành lập bảng kiểm kê kho vật tư ( Mẫu 2.1.4 ) để làm cơ sở cho việc ghi chép sổ kế toán. Mẫu 2.1.4 40
Chuyên đề thực tập Công ty XD sông đà 8 Cộng hoà xã hội chủ nghĩa việt nam Độc lập - Tự do - Hạnh phúc. Biên bản kiểm kê kho vật tư Tháng 12 năm 2001. Công trình : Đường Tuyên Hoá - Quảng Bình Vật tư tồn kho cho đến ngày 31 tháng 12 năm 2001 là : S Tên vật tư ĐVT Số lượng Đơn giá Thành tiền Ghi chú TT 1Gạch hai lỗ Viên 1.000 280 280.000 2Xi măng trắng Kg 1.200 1.600 1.920.000 Cộng 2.200.000 Thủ kho công trình Kế toán Công ty Cán bộ cung ứng vật tư Từ số liệu ở các biên bản kiểm kê kho vật tư của các công trình, kế toán tiến hành ghi vào tờ kê chi tiết của từng công trình tương ứng. Các công trình khác cũng tiến hành tương ứng. Vật tư, nguyên vật liệu chưa sử dụng đựơc định khoản : Nợ TK 152 : 2.200.000 Có TK 621 : 2.200.000 Đồng thời kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp cho từng công trình, hạng mục công trình . Nợ TK 154 : 35.840.356 Có TK 621 : 35.840.356 2.2 Tập hợp chi phí nhân công trực tiếp : Hiện nay khoản mục chi phí nhân công trực tiếp của Công ty bao gồm tiền lương, phụ cấp và các khoản BHXH, BHYT, KPCĐ của công nhân trực tiếp thi công và công nhân sử dụng máy thi công trong danh sách công nhân của Công ty, đồng thời còn bao gồm lương của công nhân ngoài danh sách trực tiếp thi công. Luơng khoán được áp dụng cho các bộ phận trực tiếp thi công xây dựng công trình theo từng khối lượng công việc hoàn thành có định mức hao phí nhân công và khoán gọn công việc. Hiện nay lao động trực tiếp của Công ty : lao động trong danh sách ( hợp đồng dài hạn ) và lao động ngoài danh sách ( hợp đồng ngắn hạn ). Đối 41
Chuyên đề thực tập với lao động trong danh sách Công ty tiến hành trích các khoản BHXH, BHYT, KPCĐ theo tháng mà tính toán hợp lý trong đơn giá nhân công trả trực tiếp cho người lao động. Đơn giá nhân công là đơn giá nội bộ công ty do phòng tổ chức hành chính lập dựa trên đơn giá quy định của nhà nước, sự biến động của thị trường và điều kiện thi công của từng công trình cụ thể. Đối với phần lớn lao động hợp đồng ngắn hạn chứng từ ban đầu để hạch toán chi phí nhân công trực tiếp là các biên bản nghiệm thu công việc đã hàon thành và bảng thanh toán khối lượng thuê ngoài. Khi Công ty có nhu cầu thuê công nhân Công ty hoặc chủ công trình tiến hành ký hợp đồng thuê công nhân, giao phần việc cho họ, khi khối lượng công việc đã hoàn thành đội trưởng công trình, kỹ thật công trình tiến hành nghiệm thu bàn giao thông qua “ biên bản nghiệm thu công việc đã hoàn thành “ Mầu 2.2.1) và nộp “ bảng thanh toán khối lượng thuê đã hoàn thành “ (Mẫu 2.2.2) Mẫu 2.2.1 Biên bản nghiệm thu công việc đã hoàn thành ( Kèm theo hồ sơ thanh toán lương công nhân thuê ngoài ) Căn cứ vào yêu cầu kỹ thuật của từng công trình. Căn cứ vào hợp đồng làm khoán giữa : Một bên là : Ông Nguyễn văn An Đại diện cho đội xây dựng : Đường Tuyên Hoá - Quảng Bình Và ông : Lại Khánh Điệp Đại diện tổ nề Cùng nhau nghiệm thu khối lượng công việc giao khoán sau đảm bảo đúng chất lượng yêu cầu kỹ thuật của công trình Xây cống khối lượng 1.200 m2 Mẫu 2.2.2 bảng thành toán khối lượng thuê ngoài (hoàn thành) Công trình : Đường Tuyên Hoá - Quảng Bình Tổ nề : Lại Khánh Điệp STT Tên công việc ĐVT Khối lượng Đơn giá Thành tiền Ghi chú 1 Xây cống m2 1.200 4.000 4.800.000 Cộng 4.800.000 Viết bằng trữ : Bốn triệu tám trăm ngàn đồng chẵn Tổ trưởng Kỹ thuật công trình Kế toán Giám đốc Công ty Khi bảng thanh toán khối lượng ( hoàn thành ) thuê ngoài do chủ công trình gửi lên phòng tổ chức lao động tiền lương sau khi kiểm tra tính hợp lệ chuyển sang 42
Chuyên đề thực tập phòng kế toán làm cơ sở hạch toán chi phí và thanh toán lương cho công nhân thuê ngoài ( Mẫu 2.2.2 ) cho từng đối tượng chịu chi phí sau đó tiến hành ghi nhật ký chung và sổ kế toán theo định khoản Nợ TK 622 : 4.800.000 Có TK 111.800.000 Khi thanh toán lương cho công nhân thuê ngaòi với ví dụ trên . Nợ TK 331 : 4.800.000 Có TK 111 : 4.800.000 Như vậy, ta thấy Công ty sử dụng TK 331 để theo dõi tiền lương của công nhân thuê ngoài. Đối với lao động làm việc trong danh sách : chứng từ để hạch toán chi phí nhân công trực tiếp là các bảng chấm công và các hợp đồng làm khoán. Các bảng chấm công áp dụng cho các tổ sản xuất, các đội công trình tiến hành làm công nhật, các tổ trưởng sản xuất theo dõi tình hình lao động của công nhân trong tổ mình để lập bảng chấm công, lấy xác nhận của đội truởng công trình hoặc chủ công trình, đến cuối tháng gửi bảng chấm công lên phòng tổ chức lao động tiền lương (Mẫu 2.2.3) Đối với các tổ tiến hành sản xuất thi công theo hợp đồng làm khoán thì các tổ trưởng sản xuất theo dõi tình hình lao động của công nhân trong tổ để chấm công cho công nhân ở mặt sau của hợp đồng khi hoàn thành bàn giao đúng tiến độ, xác nhận hợp đồng đã hoàn thành. Khi đó hợp đồng làm khoán sẽ được chuyển về phòng tổ chức lao động tiền lương (Mẫu 2.2.4 ). Bộ phận lao động tiền lương của phòng tổ chức lao động tiền lương tiến hành kiểm tra, đối chiếu các bảng chấm công và các hợp đồng làm khoán gửi về, sau đó lấy đơn giá lương vào các chứng từ này và tính lương cơ bản cho từng công nhân và từng tổ sản xuất, gửi các bảng chấm công, các hợp đông làm khoán gửi đến kế toán tiến hành tính toán lương cho từng tổ sản xuất, từng công trình, từng hạng mục công trình. Với số công nhật, kế toán căn cứ vào số công và đơn giá tiền công để tính lương cho từng người sau đó tổng hợp lại cho từng đội công trình, công trình. 43
Chuyên đề thực tập Mẫu 2.2.5 Hợp đồng giao khoán Đơn vị : Đội tổng hợp II Công trình : Đường Tuyên Hoá Họ và tên đội trưởng : Nguyễn Văn Nguyên Đơn Người giao T Nội dung công vị Khối lượng Đơn Thành tiền khoán ký T việc giá GK TH 1 Dọn mặt bằng 5000 100 500.000 1 Sửa đường m2 7 21.253 148.771 2 Bóc phủ đường m3 15 9.800 147.000 3 Đắp cát m2 15 17.874 268.110 Cộng 1.063.881 Ngày 1 tháng 12 năm 2001 Người nhận khoán Cán bộ định mức KT lương KT Trưởng TT đơn vị Đối với trường hợp lao động theo hợp đồng làm khoán tính cho từng người và từng tổ được tiến hành bằng cách chia số tiền cả tổ sản xuất nhận được khi hoàn thành hợp đồng cho số công nhân thành hợp đồng đó. theo ví dụ trên lương công nhật của công nhân A được tính như sau : (19 x 24.000 ) + ( 4.5 x 17.500 ) + ( 1 x 12.000 ) = 546.750 Lương khoán : trị giá hợp đồng giao khoán của Đội hợp đồng II khi kết thúc hợp đồng là 2.000.000,đ với tổng số thực hiện là 100 đồng. Do đó đơn giá của 1 công khoán là 20.000 đồng. Trong hợp đồng làm khoán công nhân A làm được 11 công. Vậy số lượng của công nhân A Là : 11 x 20.000 = 220.000 đồng Tổng hợp lương sản phẩm , lương khoán và lương thời gian của nhân viên điều khiển máy thi công. Công ty không sử dụng TK 623 “ Chi phí máy thi công “ Sau đó, từ các bảng thanh toán lương và phụ cấp kế toán tiến hành ghi vào tờ kê chi tiết tiền lương và bảo hiểm ( mẫu 2.2.6 ) theo tháng cho từng đối tượng để làm căn cứ cho việc tập hợp chi phí sản xuất tháng và ghi vaò sổ kế toán tổng hợp 44
Chuyên đề thực tập Công ty thực hiện trích 15% BHXH, 2% KPCĐ, 2% BHYT trong tiền lương của công nhân trong danh sách tính vào giá thành sản xuất theo đúng chế độ BHXH = 15% x ( lương cơ bản + phụ cấp ) BHYT = 2% x ( lương cơ bản + phụ cấp ) KPCĐ = 2% x ( lương cơ bản + phụ cấp ) Công ty thực hiện trích 6% ( 5% BHXH, 1% BHYT ) trên tiền lương của công nhân trong danh sách và trừ vào lương trả cho người lao động. Với số liệu ở tờ kê chi tiết tiền lương và bảo hiểm xã hội đối với công nhân trong danh sách kế toán tiến hành ghi sổ nhật ký chung và các sổ cái tài khoản liên quan theo định khoản. 1. Công nhân trong danh sách Nợ TK 622: 6.460.721 Có TK 334: 6.460.721 2. Công nhân ngoài danh sách Nợ TK 622: 4.800.000 Có TK 334: 4.800.000 3. Nợ TK 622: 11.370.668 Có TK 334: 11.370.668 Trích : Sổ nhật ký chung tháng 12 năm 2001. Chứng từ Diễn giải Tên TK Nợ Có Số Ngày 31/12 622 6.460.721 Lương của CNV công trình Đường Tuyên Hoá 334 6.460.721 45
Chuyên đề thực tập Sổ cái tài khoản 622 tháng 12 năm 2001 Chứng từ Diễn giải TK đối Nợ Có Số Ngày ứng 31/12 334 6.460.721 Lương của CNV công trình đường Tuyên Hoá 2.3 Chi phí sản xuất chung. ở Công ty xây dựng Sông Đà 8, loại chi phí này bao gồm nhiều yếu tố và Công ty hạch toán từng loại chi phí theo từng khoản cấp II cho từng công trình, hạng mục công trình trên các tài khoản cấp III, điều này đã toạ điều kiện thuận lợi cho việc phân tích từng yếu tố chi phí của từng công trình, hạng mục công trình. Các yếu tố chi phí cơ bản. - Chi phí nhân viên quản lý công trình, các khoản BHXH, BHYT, KPCĐ của nhân viên quản lý công trình - Chi phí công cụ dụng cụ sản xuất. - Chi phí khấu hao máy móc thiết bị, máy thi công dùng trong sản xuất. - Chi phí dịch vụ thuê ngoài. -Chi phí bằng tiền khác. Tất cả các loại chi phí trên, khi phát sinh thực tế đều được kế toán ghi vào tờ kê chi tiết chi phí sản xuất chung ( Mẫu 2.3.2 ) cho từng đối tượng tập hợp chi phí để làm căn cứ tập hợp chi phí sản xuất tháng và được ghi vào sổ kế toán tổng hợp theo từng nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Tài khoản sử dụng: Công ty sử dụng TK 627 “ Chi phí sản xuất chung “ chi tiết cho các tài khoản cấp II. TK 6271 “ Chi phí nhân viên quản lý công trình “ TK 6272 “ Chi phí vật liệu phục vụ quản lý công trình “ TK 6273 “ Chi phí công cụ dụng cụ “ TK 6274 “ Chi phí khấu hao TSCĐ “ TK 6277 “ Chi phí dịch vụ mua ngoài “ TK 6278 “ Chi phí bằng tiền khác “ Sau đó tài khoản 627 còn được mở chi tiết ( cấp III ) cho từng công trình, hạng mục công trình. Ví dụ với công trình đường Tuyên Hoá là TK 627102 - Chi phí nhân viên quản lý công trình: Chi phí này gồm lương chính, các khoản phụ cấp, BHXH,BHYT,KPCĐ phải trả cho nhân viên quản lý đội như : đội 46
Chuyên đề thực tập trưởng, nhân viên kỹ thuật, thủ kho công trình Hàng tháng chủ nhiệm công trình theo dõi thời gian xếp loại lao động cho từng nhân viên trên bangr chấm công. Việc tính toán lương giống như tính lương của công nhân trực tiếp thi công. Ví dụ: Trong tháng 12/2001 toàn bộ lương của bộ phận gián tiếp công trình đường Tuyên Hoá - Quảng Bình trên bảng thanh toán lương và phụ cấp ( Mẫu 2.2.5 ) là: 1.912.500 đồng. Số liệu này được ghi ở tờ kê chi tiết tiền lương ( Mẫu 2.2.6 ) của công trình sau đó chuyển sang tờ kê chi tiết chi phí sản xuất chung. Với số liệu kế toán ghi sổ nhật ký chung và sổ cái tài khoản liên quan theo định khoản: Nợ TK 627102 : 3.730.650 Có TK 334: 1.912.500 Có TK 338: 181.8.150 Chi phí khấu hao TSCĐ dùng cho đội công trình: Việc tính khấu hao TSCĐ tính vào chi phí sản xuất kinh doanh của Công ty được thể hiện ở sổ chi tiết khấu hao TSCĐ ( Mẫu 2.3.1 ). Trong tháng công trình nào sử dụng máy thi công của Công ty thì tính vào chi phí sản xuất của công trình đó Mẫu 2.3.1 Trích: Sổ chi tiết khấu hao TSCĐ Tháng 12/2001 Công trình:Đường Tuyên Hoá - Quảng Bình. TT Tên TSCĐ Nguyên Giá Tỷ lệ trích % năm Số tiền KHCB Cũ Mới KH SC A – Máy thi công 10.402.000 12 104.020 Máy trôn bê tông Máy vận thăng 12.115.000 12 121.050 Cần cẩu thiếu 1.615.000 15 70.187 nhi Cộng 4.982.113 47
Chuyên đề thực tập Số liệu trên đựơc ghi vào tờ kê chi tiết chi phí sản xuất chung của công trình cuối tháng căn cứ vào sổ chi tiết khấu hao TSCĐ kế toán tiến hành lập bảng tổng hợp tính trích khấu hao. Số liệu này làm cơ sở ghi vào sổ kế toán tổng hợp : Định khoản : Nợ TK 627402 : 4.982.113 Có TK 214 : 4.982.113 Vẫn ví dụ trên, trong tháng máy trộn bê tông đến kỳ sửa chữa. Số tiền sửa chữa hết 500.000 đồng. Toàn bộ chi phí này được tính vào chi phí sản xuất chung của công trình đường Tuyên Hoá - Quảng Bình ghi vào tờ kê chi tiết chi phí sản xuất chung theo định khoản. Nợ TK 627702 : 500.000 Có TK 111 : 500.000 Chi phí dịch vụ mua ngoài gồm nhiều loại như sau : chi phí tiền điện, nước phục vụ thi công công trình, chi phí vận chuyển vật liệu mua về công trình Chứng từ hạch toán là biên bản thanh lý hợp đồng thuê ngoài, hoá đơn giá trị tăng, hoá đơn đặc thù Sau khi thanh lý hợp đồng và thanh toán cho bên cho thuê, kế toán ghi vào tờ kê chi tiết chi phí sản xuất chung, sau đó số liệu này được phản ánh vào sổ nhật ký chung, sổ cái tài khoản liên quan. Ví dụ ở công trình đường Tuyên hoá - Quảng bình tập hợp các chi phí dịch vụ mua ngoài trong tháng 12/2001 là 29.044.750 đồng. Trong đó trả bằng tiền mặt 10.000.000 đồng còn lại được thanh toán bằng séc. Kế toán định khoản theo từng chi phí phát sinh chi tiền điện, nước. Nợ TK 627702 : 1.500.000 Có TK 111 : 300.000 Có TK 1121 : 1.200.000 Với các công trình khác hạch toán tương tự 48
Chuyên đề thực tập Chi phí khác bằng tiền : loại chi phí này bao gồm nhiều loại : chi phí giao dịch tiếp khách, in ấn tài liệu phô tô chi phí phát sinh cho công trình nào thì hạch toán cho công trình đó. Chứng từ chính là các phiếu chi tiền mặt và các hoá đơn, biên nhận, kế toán phản ánh trên sổ tổng hợp và sổ cái tài khoản liên quan theo định khoản theo từng lần chi phát sinh. Ví dụ tiếp khách tại công trình Nợ TK 627802 : 1.200.000 Có TK 111 : 1.200.000 Như đã trình bày ở trên chi phí sản xuất chung của từng công trình, hạng mục công trình được tập hợp trên bảng kê chi tiết chi phí sản xuất chung làm cơ sở cho việc tập hợp chi phí cuối tháng Mẫu 2.3.3 Trích Tờ kê chi tiết chi phí sản xuất chung Tháng 12 năm 2001 Công trình : Đường Tuyên Hoá - Quảng Bình Chứng từ Diễn giải Số tiền Số Ngày 07 10 Chi phí sửa chữa máy trộn bê tông 500.000 Chi phí khấu hao TSCĐ 4.982.113 14 20 Chi phí điện nước – Trả bằng tiền 300.000 mặt Trả bằng séc 1.200.000 30 21 Chi tiếp khách 1.200.000 31 Chi phí VC nguyên vật liệu 940.000 31 Tiền lương nhân công gián tiếp 1.912.500 Cộng 41.593.316 49
Chuyên đề thực tập Trích : Sổ nhật ký chung Tháng 12 năm 2001 chứng từ Tên TK Số Ngày Diễn giải Nợ Có 3/12 Trích khấu hao TSCĐ 6274 4.982.113 214 4.982.113 13/12 Chi phí sửa chữa lớn 3277 500.000 TSCĐ 111 500.000 14/12 Dịch vụ mua ngoài thanh 6277 300.000 toán bằng tiền mặt 111 300.000 16/12 Chi phí tiếp khách 6278 500.000 111 500.000 17/12 Chi phí tiếp khách 6278 700.000 111 700.000 31/12 Lương công nhân viên 3.730.650 quản lý 1.912.500 1.818.150 1 Trích : Sổ cái tài khoản 6271 chứng từ Tên Số Ngày Diễn giải TK Nợ Có 31/12 Lương nhân viên quản lý 334 1.912.500 338 1.818.150 50
Chuyên đề thực tập Trích : Sổ cái tài khoản 111 chứng từ Tên TK Số Ngày Diễn giải Nợ Có 13/12 6277 500.000 Chi phí sửa chữa lớn TSCĐ 14/12 Chiphí dịch vụ mua ngoài 6277 300.000 16/12 Chi phí tiếp khách 6278 500.000 17/12 Chi phí tiếp khách 6278 700.000 28/12 Rút tiền gửi NH về nhập quỹ 112 50.000.000 2.4. Tổng hợp chi phí sản xuất cuối tháng, cuối quý. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất ở Công ty là từng công trình, hạng mục công trình. Phương pháp tập hợp chi phí cũng theo từng công trình hạng mục công trình. Từ các tờ kê chi tiết chi phí công trình, kế toán tiến hành tổng hợp chi phí sản xuất phát sinh theo từng yếu tố chi phí để làm cơ sở cho việc lập bảng tổng hợp chi phí sản xuất tháng (Mẫu 2.4.1) chi phí sản xuất trong tháng của mỗi công trình được phản ánh trên một dòng và ghi vào các cột chi phí tương ứng. Đồng thời cuối mỗi tháng từ các nghiệp vụ kế toán đã được ghi kế toán tổng hợp kết chuyển chi phí sang bên nợ tài khoản 154 ( chi phí sản xuất kinh doanh dở dang ) chi tiết cho từng công trình, hạng mục công trình. Mẫu 2.4.1 Bảng tổng hợp chi phí sản xuất Tháng 12 năm 2001 T Tên công trình Vật liệu trực Nhân công Sản xuất Cộng T tiếp trực tiếp chung 1 Công trình áng dâu 1.239.000 856.000 230.000 2.325.000 2 Đường Tuyên Hoá 35.840.356 13.081.003 41.593.816 90.515.175 Tổng cộng 93.342.226 60.341.103 189.756.566 343.349.895 51
Chuyên đề thực tập Mẫu 2.4.2 Bảng tổng hợp chi phí sản xuất Tháng 12 năm 2001 TT Tên công trình Vật liệu trực Nhân công Sản xuất Cộng tiếp trực tiếp chung 1 Công trình áng dâu 1.239.000 856.000 230.000 2.325.000 2 Đường Tuyên Hoá 44.849.813 27.280.187 127.867.869 199.997.869 Tổng cộng 182.527.206 164.706.772 453.152.552 800.386.530 Trích: Sổ nhật ký chung Tháng 12 năm 2001 chứng từ Tên Số Ngày Diễn giải TK Nợ Có 31/12 Kết chuyển chi phí tháng 154 90.515.175 12 công trình đường tuyên hoá 621 35.840.356 Quảng Bình 622 13.081.003 627 41.593.816 2.5. Đánh giá sản phẩm làm dở tại Công ty xây dựng Sông Đà 8. Xuất phát từ đặc điểm thi công của công trình xây dựng có thời gian thi công dài, khối lượng lớn cho nên việc bàn giao thanh toán khối lượng sản phẩm xây dựng hoàn thành bàn giao được xác định theo giai đoạn quy ước. Tuỳ theo hợp đồng và tiến độ thi công mà trong quý có thể thực hiện bàn giao khối lượng hoặc phần việc xây lắp hoàn thành. Xuất phát từ lý do trên đòi hỏi Công ty phải xác định được chi phí xây dựng dở dang đầu kỳ và cuối kỳ. 52
Chuyên đề thực tập Việc xác định của khối lượng xây lắp dở dang đầu kỳ và cuối kỳ được thực hiện thông qua giá trị khối lượng xây lắp dở dang theo dự toán. Cuối mỗi quý, đại diện Phòng kế hoạch - Kỹ thuật công trình cùng với kỹ thuật viên công trình kiểm kê, xác định cụ thể, sau đó bộ phận thống kê của Phòng Kế hoạch - kỹ thuật sẽ lắp những đơn giá dự toán phù hợp với từng công việc của từng công trình cụ thể và tính ra chi phí dự toán, giá trị dự eóan của từng khối lượng xây lắp dở dang cuối kỳ cho từng công trình tương ứng. Ví dụ : Số liệu trên bảng kiểm kê khối lượng xây lắp dở dang công trình đường Tuyên Hoá - Quảng Bình như sau : Chi phí trực tiếp Vật liệu : 10.230.230 Nhân công 4.567.870 Cộng 14.798.100 Chi phí SX chung 60.320.549 Cộng 75.118.649 Lãi định mức 9% 6.760.678 Cộng 81.879327 Phòng kế toán tài vụ sau khi nhận được biên bản kiểm kê khối lượng xây lắp dở dang từ phòng kinh tế kũ thuật sẽ tiến hành xác định chi phí thực tế của khối lượng xây lắp dở dang cuối kỳ của từng công trình theo công thức : Chi phí khối lượng Chi phí thực tế xây lắp dở dang đầu thực hiện trong kỳ Chi phí thực tế kỳ khối lượng xây = x Giá trị dự toán lắp dở dang cuối Giá trị dự toán của Giá trị dự toán khối lượng xây kỳ khối lượng xây lắp của khối lượng lắp dở dang cuối hoàn thành bàn giao xây lắp dở dang kỳ trong kỳ cuối kỳ Theo cách xác định trên, trong tháng 12 năm 2001 công trình đường Tuyên Hoá - Quảng Bình đã hoàn thành bàn giao. Giá trị dự toán là : 451.023.360 đồng. Chi phí thực tế phát sinh trong kỳ : 199.997.869 đồng ( số liệu từ bảng tổng hợp chi phí sản xuất quý IV năm 2001 ) 53
Chuyên đề thực tập Chi phí dở dang đầu kỳ : 307. 668.828 đồng ( số liệu từ báo cáo chi phí và giá thành quý III năm 2001 cột chi phí dở dang đầu kỳ ). Chi phí thực tế khối lượng 307.668.828 + 199.997.869 xây lắp dở dang cuối kỳ = x 81.897.327 của công trình 451.023.360 + 81.897.327 = 78.897.327 đồng Chi phí thực tế khối lượng xây lắp dở dang cuối kỳ của công trình sẽ được phản ánh vào bảng tính giá thành sản phẩm xây lắp hoàn thành trong quý, từ đó tính ra giá thành thực tế khối lượng xâylắp hoàn thành trong quý. 2.6 Tính giá thành công trình xây dựng : Xuất phát từ đặc điểm sản phẩm của Công ty là những sản phẩm đơn chiếc, quy trình sản xuất phức tạp, thời gian thi công xây dựng dài, đối tượng tập hợp chí phí và phương pháp tập hợp chi phí là theo từng công trình hạng mục công trình. Do vậy tính giá thành ở đây được xác định là từng công trình, hạng mục công trình hoàn thành. Kỳ tính giá thành của Công ty được xác định là từng quý. Công ty áp dụng phương pháp tính giá thành thực tế cho từng công trình, hạng mục công trình. Toàn bộ chi phí thực tế phát sinh cho từng công trình, hạng mục công trình từ khi khởi công xây dựng cho đến hoàn thành bàn giao chính là giá thành thực tế của công trình, hạng mục công trình đó. Do các công trình có thời gian thi công dài nên trong Công ty chỉ tính giá thành cho các công trình hoàn thành bàn giao hoặc các công trình hoàn thành thực tế của khối lượng xây lắp hoàn thành bàn giao trong kỳ của từng công trình, hạng mục công trình đựơc xác định theo công thức : Giá thành thực tế Chi phí thực tế Chi phí thực Chi phí thực tế khối lượng XL = của khối lượng XL + tế phát sinh - khối lượng XL hoàn thành bàn giao dở dang đầu kỳ trong kỳ dở dang cuối kỳ Theo công thức trên với số liệu của đường Tuyên Hoá - Quảng Bình trong quý IV năm 2001 có các số liệu sau : - Chi phí thực tế của khối lượng xây lắp dở dang đầu kỳ : 307.668.828, đồng - Chi phí thực tế phát sinh trong kỳ : 199.997.869, đồng - Chi phí thực tế của khối lượng xây lắp dở dang cuối kỳ : 78.897.327, đồng Ta có : Giá thành thực tế khối lượng xây lắp hoàn thành trong quý của công trình đường Tuyên Hoá - Quảng Bình : 307.668.828 + 199.997.869 - 78.897.327 = 428.769.370, đồng 54
Chuyên đề thực tập Tương tự, ta cũng cõ thể tính giá thành cho từng công trình, hạng mục công trình trong quý của Công ty. Việc tính giá thành cho từng công trình, hạng mục công trình được thể hiện : bảng tính giá thành sản phẩm xây lắp hoàn thành ( biểu 2.6.1 ) Biểu 2.6.1 Bảng tính giá thành sản phẩm xây lắp hoàn thành Quý IV năm 2001. TT Tên công trình Dở dang đầu Phát sinh Dở dang cuối Giá thành thực kỳ tring kỳ kỳ tế 1 Công trình áng 2.352.000 2.352.000 dâu 2 Đường Tuyên hoá 307.668.828 199.997.869 78.897.327 428.769.370 Cộng 743.146.631 800.368.530 729.337.923 814.195.238 Số liệu tính giá thành được ghi vào sổ nhật ký chung và sổ cái tài khoản theo định khoản Nợ TK 63202 : 428.769.370 Có TK 15402 : 428.769.370 Tài khoản 15402 cuối kỳ còn số dư : 78,897,327, đồng. Do chính là tổng số chi phí thực tế khối lượng xây lắp dở dang cuối kỳ. Ngoài số liệu trên TK 632 “ Giá vốn hàng bán “ cũng được ghi chuyển vào sổ theo định khoản. Nợ TK 91102 : 428.769.370 Có TK 63202 : 428.769.370 Trích : Sổ Nhật ký chung Tháng 12 năm 2001 Chứng từ Diễn giải Tên Nợ Có Số Ngày TK 31/12 Xác định giá thành công 632 428.769.370 trình Tuyên Hoá - QB 154 428.769.370 31/12 Kết chuyển giá vốn hàng hoá 911 428.769.370 CT đường Tuyên Hoá - QB 632 428.769.370 55
Chuyên đề thực tập Sổ cái tài khoản 632 Chứng từ Diễn giải Tên Nợ Có Số Ngày TK 31/12 Xác định giá thành công 154 428.769.370 trình Tuyên Hoá - QB 31/12 Kết chuyển giá vốn hàng hoá 911 428.769.370 CT đường Tuyên Hoá - QB Số cái TK 154 Chứng từ Diễn giải Tên Nợ Có Số Ngày TK 31/12 Kết chuyển giá vốn hàng hoá CT đường Tuyên Hoá - QB 632 428.769.370 Sổ cái TK 911 Chứng từ Diễn giải Tên Nợ Có Số Ngày TK 31/12 Kết chuyển giá vốn hàng hoá CT đường Tuyên Hoá - QB 632 428.769.370 Ngoài bảng tổng hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm xây lắp, Công ty còn lập biểu “ Chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm 56
Chuyên đề thực tập Phần III  Phương hướng hoàn thiện hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty xây dựng sông Đà 8. Trong nền kinh tế kế hoạch hoá tập chung doanh nghệp hoạt động theo sự chỉ đạo trực tiếp từ cấp trên ,được Nhà nước cấp vốn,vật tư tài sản cho hoạt động sản xuất kinh doanh .Kết quả hoạt động của doanh nghiệp nếu lãi thì Nhà nước thu,nếu lỗ thì Nhà nước bù .Chuyển sang cơ chế thị trường ,Nhà nước giữ vai trò điều tiết vĩ mô nền kinh tế thông qua pháp luật và những công cụ ,những đòn bẩy kinh tế .Doanh nghiệp chủ động hoạt động sản xuất kinh doanh theo quy luật kinh tế thị trường(quy luật giá cả, quy luật cạnh tranh ,quy luật lợi nhuận )trong khuôn khổ pháp luật . Sự thay đổi nội dung và phạm vi quản lý trên của các chủ thể quản lý đòi hỏi hạch toán kinh tế nói riêng cũng như hệ thống công cụ phải được đổi mới phải được hoàn thiện.Cụ thể ,phần hạch toán chi phí sản xuất và tính gía thành sản phẩm trong cơ chế quản lý mới chủ yếu chịu sự quan tâm của các nhà quản lý doanh nghiệp vì nó liên quan trực tiếp tới lợi nhuận doanh nghịêp sẽ thu được . Hạch toán tốt chi phí sản xuất giúp doanh nghiệp kiểm soát chi phí có hiệu quả , sử lý kịp thời các tình huống và tính đúng đủ giá thành .Điều đó cho biết phạm vi chi phí cần trang trải để xác định lợi nhuận thực tế ,tránh tình trạng lãi giả lỗ thật .Có như vậy doanh nghiệp mới tồn tại và phát triển được trong cơ chế thị trường. Chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong cơ chế thị trường gắn chặt với lợi nhuận doanh nghiệp sẽ được hưởng cũng như khoản lỗ doanh nghiệp sẽ phải chịu nên có ý nghĩa quan trọng với các nhà quản lý nói chung và với các doanh nghiệp xây lắp nói riêng . Trong doanh nghiệp xây lắp chi phí sản xuất phát sinh trong thời gian dài , gồm nhiều loại phức tạp diễn ra chủ yếu ở ngoài trời nên gây khó khăn cho công tác quản lý. Nhà nước không quản lý chi tiết chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm ở doanh nghiệp mà chỉ có khung quy định chung đối với tất cả các doanh nghiệp để đảm bảo tính thông nhất cho nền kinh tế và tiện cho công tác kiểm tra tính thuế .Vì những lý do kể trên ,chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm quy định theo chế độ nhằm cung cấp thông tin cho khách thể bên ngoài doanh nghiệp(Nhà nước ,ngân hàng )cần giảm nhẹ so với trước .Bản thân doanh nghiệp tuỳ theo yêu cầu và khả năng quản lý sẽ tiến hành các biện pháp cụ thể chi tiết .Do vậy cần hạch toán chi 57
Chuyên đề thực tập phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm được đổi mới theo hướng giảm tính bắt buộc tăng tính linh hoạt cho doanh nghiệp . Qua thời gian thực tập ,tìm hiểu công tác quản lý và kế toán cũng như công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp ở Công ty xây dựng Sông Đà 8 em nhận thấy : Công ty xây dựng Sông Đà 8 là một doanh nghiệp nhà nước hạch toán độc lấp với cơ quan chủ quản ,mang đầy đủ chức năng nhiệm vụ của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường .Là một doanh nghiệp tuy mới thành lập chưa lâu nhưng công ty đã chiếm ưu thế về các công trình dân dụng,các cơ sở hạ tầng đường bộ và ngày càng phát triển . Công ty đã xây dựng một mô hình quản lý gọn nhẹ khoa học và hiệu quả .Các bộ phận chức năng được tổ chức và hoạt động chặt chẽ ,phân công nhiệm vụ rỏ ràng đã phát huy hiệu quả tích cực cho lãnh đạo công ty trong tổ chức lao động,cung ứng vật tư,điều động xe ,giám sát quá trình thi công quản lý kinh tế. Công ty đã áp dụng hình thức giao khoán quỹ lương và giao khoán sản phẩm (dưới sự kiểm tra giám sát của các bộ phận có liên quan) xuống các tổ sản xuất. Đây là hình thức tổ chức sản xuất phù hợp với đặc điểm tình hình sản xuất của công ty với nền kinh tế thị trường hiện nay. Bộ máy kế toán được tổ chức khá gọn nhẹ ,quy trình làm việc phù hợp ,cán bộ kế toán được bố chí hợp lý theo trình độ và khả năng của mỗi người ,tạo điều kiện nâng cao trách nhiệm đối với công việc được giao . Chính vì thế việc hạch toán nội bộ có hiệu quả ,góp phần đắc lực vào công tác quản lý của công ty. - Tổ chức công tác kế toán tại công ty trong thời gian đầu áp dụng chế độ kế toán mới đã thể hiện những ưu điểm sau. + Hệ thống chứng từ được tổ chức hợp pháp ,hợp lý ,hơp lệ ,đầy đủ. + Cách thức hạch toán đúng với hình thức kê khai thường xuyên và các chế độ kế toán mới + Phương pháp tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm được xác định phù hợp với đặc điểm sản xuất của công ty. + Tuy là doanh nghiệp đầu tiên thực hiện chế độ kế toán mới trên máy vi tính nhưng công ty áp dụng khá thành công các phần hành kế toán ,với hệ thống sổ sách phù hợp đúng mẫu quy định của bộ xây dựng,đáp ứng yêu cầu quản lý của công ty. Sổ chi tiết sổ tổng hợp (Nhật ký chung ,sổ cái )đảm bảo quan hệ đối chiếu. Bước đầu áp dụng chế độ kế toán cải cách xuất hiện những sai sót,nhầm lẫn trong công tác hạch toán là điều không thể tránh khỏi . Công ty xây dựng Sông Đà bên cạnh những ưu điểm trên còn những mặt tồn tại nhất định . Thứ nhất : Việc tổ chức quản lý chi phí còn chưa được chặt chẽ ,toàn diện nên vì thế giá thành sản phẩm chưa phản ánh đúng bản chất của nó.Trong sản phẩm của công ty vật liệu chiếm tỷ trọng lớn nên việc tiết kiệm nguyên vật liệu là một phương 58
Chuyên đề thực tập hướng chính để hạ giá thành sản phẩm . Nguyên vật liệu là khoản mục rất quan trọng trong việc tính giá thành sản phẩm .Trên thực tế tại công ty khi tập hợp chi phí nguyên vật liệu,kế toán công ty không theo dõi chi tiết tỷ trọng của nguyên vật liệu xuất từ các nguồn như: xuất từ kho xí nghiệp,công ty giao thẳng,các đội tự mua trên tổng chi phí nguyên vật liệu: do vậy để phân tích đúng là điều tương đối khó khăn . Việc quản lý chi phí sản xuất chung các xí nghiệp thành viên đã tổ chức hệ thống bộ máy quản lý xí nghiệp khá cồng kềnh .Để đặt được mục tiêu lợi nhuận cao trên cơ sở tiêt kiệm chi phí ,hạ giá thành sản phẩm,tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trườngvấn đề đặt ra là giảm mức tối thiểu những chi phí gián tiếp. Thứ hai : Vấn đề hạch toán ,do phần hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm của chế độ kế toán cải cách được xây dựng trên cơ sở mô hình doanh nghiệp công nghiệp,chịu sự chi phối của đặc điểm sản xuất công nghiệp nên việc vận dụng vào doanh nghiệp xây dựng cơ bản còn nhiều khó khăn.Cụ thể khi lập dự toán thi công ,đơn vị xây lắp căn cứ vào khối lượng công việc phải làm nhân với đơn giá xây dựng cơ bản của từng công việc đó Đơn giá xây dựng cơ bản là tính lượng chi phí về vật liệu,nhân công ,máy thi côngđể hoàn thành một khối lượng công việc.Trong qúa trình hạch toán ,chi phí sản xuất phát sinh được tập hợp chi tiết cho từng công CT, hạng mục công trình theo các tài khoản,tiểu khoản ảnh hưởng tới hiệu quả phản hồi những thông tin kế toán trong việc so sánh với dự toán đã lập . Hơn nữa do giá thành sản phẩm xây lắp hoàn thành bao gồm bốn khoản mục giá thành nên việc bóc tách để di chuyến số liệu từ sổ chi tiết chi phí sản xuất sang báo cáo chi phí sản xuất và tính giá thành xây lắp vào cuối quý gặp nhiều khó khăn.Công ty xây dựng Sông Đà 8 không thể tránh khỏi còn có những biểu hiện tồn tại trong hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm . Biểu hiện cụ thể là: -Việc phân chia khoản mục chi phí như vậy là chưa hợp lý .Khoản mục chi phí máy thi công tại công tychưa được rõ ràng ,đầy đủ ,nhiều phần của nó bị đẩy sang khoản mục chi phí sản xuất chung. Ví dụ trong tài khoản 627của công ty bao gồm : khoản mục chi phí máy thi công ,khấu hao TSCĐ dùng thi công ,khấu hao nhà làm việc,khấu hao nhà xưởng.Chúng ta nên chú ý rằng ,sản xuất xây lắp khác hẳn với sản xuất công nghiệp ,nó có thêm khoản mục chi phí máy thi công .Đây là khoản mục chi phí phát sinh trực tiếp đối với từng công trình ,hạng mục công trình ,việc tính đúng tính đủ chi phí máy thi công là công tác quan trọng nhằm tính đúng sát thực tế các khoản mục trong giá thành sản xuất của sản phẩm .Chi phí máy thi công của công ty được tập hợp vào tài khoản 627-chi phí máy thi công.Đối với trường hợp hạch toán chi phí máy thi công như vậy là không chính xác ,bởi vì khi đó chi phí nhiên liệu ,vật liệu phục vụ máy ,chi phí nhân công điều khiển máy cần phải hạch toán vào tài khoản 6231,6232 59
Chuyên đề thực tập Nhìn qua thì phần công việc đó có phần phức tạp hơn nhưng hạch toán như vậy không những đúng theo chế độ quy định mà còn mà còn tính đúng khoản mục chi phí NVL,chi phí NCTT,làm cơ sở cho việc tính đúng các khoản mục trong giá thànhcũng như tiền lương ,bảo hiểm cho công nhân trực tiếp sản xuất. Thứ ba : Khi trích khấu hao cho TSCĐ do muốn đẩy nhanh việc khấu hao cho nên công ty đã đăng ký tỷ lệ trích khấu hao như sau: +Khấu hao TSCĐ từ nguồn ngân sách : 18% năm. +Khấu hao TSCĐ từ nguồn tự bổ sung : 18% năm + Khấu hao TSCĐ từ nguồntín dụng : 25% năm So sánh với quyết định 1062 TC/QĐ ngày 14/11/1996 của Bộ trưởng Bộ tài chính về ban hành chế độ quản lý,sử dụng và trích khấu hao TSCĐ bình quân những TSCĐ của công ty trích 10% năm .Do đó việc trích khấu hao TSCĐ lớn như vậy sẽ làm tăng chi phí sản xuất chung dẫn tới giá thành sản phẩm tăng . Mà mục tiêu hàng đầu của công ty là giảm chi phí ,hạ giá thành.Đây là một trong những yếu tố hết sức quan trọng để công ty thành công trong việc tham gia đấu thầu các công trình . Thứ tư : Do chế độ thuế chuyển đổi từ doanh thu chuyển sang thuế VAT dẫn đến việc hạch toán kế toán thay đổi dẫn tới việc hạch toán khấu trừ thuế đầu vào còn sai sót .Do việc phân loại thuế đầu vào cho từng loại công trình sản phẩm không chính xác .Hơn nữa những công trình nào phải nộp thuế VAT đầu ra thì mới được khấu trừ thuế VAT đầu vào.Trong khi đó công ty có nhiều công trình ,có công trình không phải nộp thuế VAT đầu ra ,có công trình phải nộp thuế VAT đầu ra.Cho nên việc hạch toán không chính xác thuế VAT đầu vào của công trình không được khấu trừ thuế VAT đầu vào sẽ dẫn đến chi phí tập hợp không đúng làm cho giá thành thực tế của công trình không được phản ánh đúng giá trị của nó.Cụ thể là: Khi xác định được thuế VAT đầu vào không được khấu trừ ,kế toán ghi. Nợ TK 632 Giá vốn hàng bán Có TK 133 Thuế VAT có thể được khấu trừ Phương pháp chung để hoàn thành công tác quản lý nói chung cũng như hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm nói riêng là tiếp tục công việc những ưu điểm hiện có ,tìm những biện pháp khắc phục những tồn tại bảo đảm hạch toán đúng chế độ kế toán Nhà nước quy định Để khắc phục những tồn tại trong quản lý cũng như hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty xây dựng Sông Đà 8 . Em xin đưa ra một số đề xuất như sau: * Về quản lý chi phí . Như đã nói sản phẩm xây lắp của công ty cũng như sản phẩm của tất cả các doanh nghiệp kinh doanh xây lắp khắc là chi phí NVL chiếm tỷ trọng lớn ,vì vậy tiết kiệm vất tư là rất cần thiết và được coi trọng .Tiết kiệm không có nghĩa là bớt xén ,cắt tỉa 60