Đề tài Giải pháp hoàn thiện hoạt động thanh toán quốc tế tại ngân hàng Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Nam Định
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Đề tài Giải pháp hoàn thiện hoạt động thanh toán quốc tế tại ngân hàng Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Nam Định", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- de_tai_giai_phap_hoan_thien_hoat_dong_thanh_toan_quoc_te_tai.doc
Nội dung text: Đề tài Giải pháp hoàn thiện hoạt động thanh toán quốc tế tại ngân hàng Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Nam Định
- LÔØI NOÙI ÑAÀU 1.Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi: Vôùi xu theá quoác teá hoùa, toaøn caàu hoùa, Vieät Nam thöïc hieän më cöûa neàn kinh teá vôùi quan ñieåm:” Më cöûa neàn kinh teá, ña daïng hoùa, ña phöông hoùa vaø naâng cao hieäu quaû kinh teá ñoái ngoaïi treân cô sôû më roäng quan heä hôïp taùc vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø treân theá giôùi “ trong quaù trình ñoù, hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu( XNK) coù vai troø ñaëc bieät quan troïng. Hieän nay, nöôùc ta ñang thuùc ñaåy quan heä hôïp taùc quoác teá veà moïi maët, ñaëc bieät laø veà kinh teá, theå hieän roõ trong vieäc Vieät Nam gia nhaäp ASEAN vaøo thaùng 7/1995 vaø tieán tôùi gia nhaäp khu vöïc thöông maïi töï do Chaâu AÙ (AFTA) vaø toå chöùc thöông maïi theá giôùi (WTO). Hieäp ñònh thöông maïi Vieät – Mó ñaõ ñöôïc kí keát vaø coù hieäu löïc. Ñeå thöïc hieän toát quaù trình hoäi nhaäp vôùi khu vöïc vaø theá giôùi,hoaït ñoäng ngoaïi thöông cuûa Vieät Nam ñaõ coù nhieàu thay ñoåi maïnh meõ caû veà löôïng vaø chaát nhaèm ñaùp öùng nhu caàu hôïp taùc quoác teá ngaøy caøng taêng. Ñieàu naøy caùc ngaân haøng vaø caùc doanh nghieäp Vieät Nam phaûi coù moät heä thoáng thanh toaùn quoác teá hieäu quaû,nhanh choùng,phuø hôïp vôùi yeâu caàu ñoåi môùi cuûa neàn kinh teá . Tuy nhieân, trong thôøi gian gaàn ñaây, tình hình theá giôùi coù nhieàu bieán ñoäng. Neàn kinh teá chaâu AÙ sau moät thôøi gian taêng tröôûng maïnh ñaõ chöûng laïi, tieáp ñeán laø cuoäc khuûng hoaûng taøi chính - tieàn teä ôû Argentina,cuoäc khuûng boá ôû Myõ vaø tình hình chính trò baát oån ôû moâtï soá nöôùc.Ñaây laø nguyeân nhaân chuû yeáu laøm cho neàn kinh teá theá giôùi coù daáu hieäu suy thoaùi. Tröôùc nhöõng khoù khaên chung, hoaït ñoäng thanh toaùn XNK cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi (NHTM) gaëp raát nhieàu khoù khaên ñoøi hoûi phaûi coù nhöõng bieän phaùp khaéc phuïc,thuùc ñaåy hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá ngaøy moät phaùt trieån vaø trôû thaønh moät trong nhöõng hoaït ñoäng chính cuûa NHTM. Xuaát phaùt töø tính thieát thöïc cuûa vieäc naâng cao chaát löôïng thanh toaùn quoác teá neân em ñaõ choïn ñeà taøi: "Giaûi phaùp hoµn thiÖn hoaït 1
- ñoäng thanh toaùn quoác teá taïi ngaân haøng Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh” 2. Muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: _ Nghieân cöùu nhöõng vaán ñeà lí luaän vaø thöïc tieán veà hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá. _Phaân tích, ñaùnh giaù nhöõng yeáu toá thuaän lôïi,khoù khaên vaø kieán nghò,giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng 3.Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: _Ñeàø taøi taäp trung vaøo phaân tích hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá taïi NHNo vaø PTNT chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh. _Ñöa ra kieán nghò naâng cao hieäu quaû vaø phaùt trieån hoaït ñoäng naøy trong thôøi gian tôùi. 4.Phöông phaùp nghieân cöùu: _ Vaän duïng lí luaän vaøo thöïc tieãn, söû duïng phöông phaùp phaân tích,so saùnh, khaùi quaùt hoùa vaø toång hôïp. _ Söû duïng vaø phaân tích soá lieäu thoáng keâ treân cô sôû tö duy logic. 5.Khoùa luaän ñöôïc trình baøy theo keát caáu sau: Lôøi noùi ñaàu Chöông 1: Lí luaän chung veà thanh toaùn quoác teá. Chöông 2: Thöïc traïng hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá taïi NHNo vaø PTNT chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh. Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp nhaèm hoaøn thieän vaø naâng cao chaát löôïng thanh toaùn quoác teá taïi NHNo vaø PTNT chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh. Keát luaän. Ch¬ng 1 Lý luËnchung vÒ thanh to¸n quèc tÕ 2
- Trong xu höôùng neàn kinh teá quoác teá hoùa maïnh meõ nhö hieän nay, seõ khoù coù moät quoác gia naøo ñöùng vöõng vaø phaùt trieån neáu thöïc hieän ñöôøng loái á ®ãng cöûa, khoâng giao löu kinh teá vôùi nöôùc ngoaøi. Caùc quoác gia ñeàu nhaän thöùc ñöôïc yù nghóa to lôùn cuûa vieäc tham gia vao phaân coâng lao ñoäng quoác teá, thöông maïi quoác teá vaø yù nghóa cuûa söï hoøa nhaäp neàn kinh teá nöôùc mình vaøo neàn kihn teá theá giôùi. Coù theå noùi, trong thöông maïi quoác teá, thanh toaùn quoác teá laø khaâu then choát, khaâu cuoái cuøng quyeát ñònh quaù trình saûn xuaát löu toâng haøng hoùa.TTQT giuùp haøng hoùa thöïc hieän giaù trò cuûa mình moät caùch ñaày ñuû nhaát vaø giuùp cho caùc beân tham gia XNK thöïc hieän nghóa vuï thanh toaùn cuûa mihnf coù hieäu quaû trong moái quan heä haøng tieàn. Vai troø cuûa vieäc naâng cao chaát löôïng TTQT ñoái vôùi hoaït ñoäng XNK vaø hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng 1.1.Khaùi nieäm thanh toaùn quoác teá: Thanh to¸n quèc tÕ lµ viÖc chi tr¶ nghÜa vô vµ yªu cÇu vÒ tiÒn tÖ ph¸t sinh tõ c¸c quan hÖ kinh tÕ, th¬ng m¹i, tµi chÝnh, tÝn dông gi÷a c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ, gi÷a c¸c h·ng, c¸c c¸ nh©n cña c¸c quèc gia kh¸c nhau ®Ó kÕt thóc mét chu tr×nh ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i b»ng c¸c h×nh thøc chuyÓn tiÒn hay bï trï trªn c¸c tµi kho¶n t¹i ng©n hµng. XÐt vÒ mÆt kinh tÕ thanh to¸n quèc tÕ bao gåm hai lÜnh vùc: Thanh to¸n mËu dÞch: lµ quan hÖ thanh to¸n ph¸t sinh trªn c¬ së hµng ho¸, dÞch vô th¬ng m¹i kÕt hîp xuÊt nhËp khÈu dùa trªn gi¸ c¶ quèc tÕ. Trong thanh to¸n mËu dÞch c¸c bªn liªn quan sÏ bÞ rµng buéc víi nhau theo c¸c hîp ®ång ®· ký kÕt hoÆc cam kÕt th¬ng m¹i. NÕu hai bªn kh«ng ký hîp ®ång chØ cã ®¬n ®Æt hµng th× sÏ c¨n cø vµo c¸c ®¹i diÖn giao dÞch. Thanh to¸n phi mËu dÞch: Lµ quan hÖ thanh to¸n ph¸t sinh kh«ng liªn quan ®Õn hµng ho¸, kh«ng mang tÝnh chÊt th¬ng m¹i. §ã lµ thanh to¸n c¸c 3
- chi phÝ cña c¸c c¬ quan ngo¹i giao ë c¸c níc së t¹i, c¸c chi phÝ vËn chuyÓn vµ ®i l¹i cña c¸c c¸c ®oµn kh¸ch, chÝnh phñ, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n. ChÝnh v× vËy thanh to¸n quèc tÕ ®· trë thµnh mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc ngo¹i th¬ng. 1.2. C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ 1.2.1. Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn (Remittance) a) Kh¸i niÖm: ChuyÓn tiÒn lµ ph¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã kh¸ch hµng (ngêi tr¶ tiÒn - ngêi nhËp khÈu) yªu cÇu ng©n hµng phôc vô m×nh chuyÓn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ngêi kh¸c (ngêi hëng lîi - ngêi xuÊt khÈu) ë mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh b»ng mét h×nh thøc chuyÓn tiÒn do kh¸ch hµng yªu cÇu hoÆc b»ng ®iÖn (telegraphic tranfer - T/T) hoÆc b»ng th (mail transfer - M/T). Ng©n hµng chuyÓn tiÒn thêng ph¶i th«ng qua ®¹i lý, hoÆc chi nh¸nh cña m×nh ë níc ngoµi ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô chuyÓn tiÒn. Caùc beân tham gia: - Ngöôøi chuyeån tieàn: ngöôøi NK, ngöôøi maéc nôï, ngöôøi ñaàu tö, kieàu baøo chuyeån tieàn veà nöôùc, ngöôøi chuyeån kinh phí ra nöôùc ngoaøi. - Ngöôøi höôûng lôïi: ngöôøi XK, chuû nôï, ngöôøi tieáp nhaän voán ñaàu tö hoaëc laø ngöôøi ñoù do ngöôøi chuyeån tieàn chæ ñònh. - Ngaân haøng chuyeån tieàn laø: ngaân haøng ôû nöôùc ngöôøi chuyeån tieàn. - Ngaân haøng ñaïi lyù cuûa ngaân haøng chuyeån tieàn laø: ngaân haøng ôû nöôùc ngöôøi höôûng lôïi. 4
- b. Sô ñoà trình töï tieán haønh nghieäp vuï: (3) Ng©n hµng Ng©n hµng chuyÓn tiÒn ®¹i lý (2) (4) Ngêi (1) Ngêi chuyÓn tiÒn hëng lîi (1) Sau khi tháa thuËn ký hîp ®ång th¬ng m¹i quèc tÕ, ngêi xuÊt khÈu thùc hiÖn viÖc cung øng hµng ho¸ dÞch vô cho ngêi nhËp khÈu ®ång thêi chuyÓn giao toµn bé chøng tõ cho ngêi nhËp khÈu. (2) Ngöôøi chuyeån tieàn vieát ñôn yeâu caàu chuyeån tieàn ( baèng thö hoaëc baèng ñieän ) cuøng vôùi uûy nhieäm chi ( neáu coù taøi khoaûn môû taïi ngaân haøng ) göûi tôùi ngaân haøng chuyeån tieàn. (3) Chuyeån tieàn ra nöôùc ngoaøi qua ngaân haøng ñaïi lyù. (4) Ngaân haøng ñaïi lyù chuyeån tieàn cho ngöôøi höôûng lôïi. c. Öu nhöôïc ñieåm cuûa phöông thöùc chuyeån tieàn * Öu ñieåm: thuû tuïc ñôn giaûn, khoâng coù chöùng töø phöùc taïp, röôøm raø, ngöôøi NK vaø ngöôøi XK khoâng phaûi tieán haønh thanh toaùn tröïc tieáp vôùi nhau. * Nhöôïc ñieåm: ñoä an toaøn trong phöông thöùc naøy khoâng cao, nhöng vieäc thanh toaùn phuï thuoäc vaøo thieän chí cuûa ngöôøi NK. Trong tröôøng hôïp ngöôøi Nk chuyeån tieàn tröôùc khi giao haøng maø vì moät lí do naøo ñoù, vieäc giao haøng cuûa ngöôøi XK chaäm treã hoaëc khoâng ñuùng yeâu caàu cuûa ngöôøi NK, thì ngöôøi NK seõ bò öù ñoïng voán. Vì vaäy phöông thöùc thanh toaùn naøy chuû yeáu aùp duïng cho thanh toaùn phi maäu dòch, caùc chi phí lieân quan ñeán traû nôï, boài thöôøng, coøn neáu aùp duïng trong thanh toaùn XNK thì chuû yeáu ñoái vôùi khaùch haøng quen bieát, coù tín nhieäm cao. 1.2.2. Phöông thöùc thanh toaùn nhôø thu. 5
- ( Collection of payment ) a. Khaùi nieäm: Nhôø thu laø moät phöông thöùc thanh toaùn trong ñoù ngöôøi XK sau khi hoaøn thaønh nghóa vuï giao haøng hoaëc cung öùng moät dòch vuï cho khaùch haøng uûy thaùc cho ngaân haøng phôc vô mình thu hoä soá tieàn ôû ngöôøi NK treân cô sôû hoái phieáu cuûa ngöôøi XK laäp ra. Caùc beân tham gia vµo qu¸ tr×nh thanh to¸n nhê thu: - Ngöôøi XK laø ngöôøi höôûng lôïi ( beneficary ) - Ngaân haøng beân XK laø ngaân haøng nhaän söï uûy thaùc cuûa ngöôøi XK (remmiting bank ) - Ngaân haøng thu tieàn laø ngaân haøng ®¹i lý bªn ngöôøi NK (collecting bank end / or presenting bank) - Ngöôøi NK laø ngöôøi traû tieàn ( drawee) b. Caùc h×nh thøc nhôø thu C¨n cø vµo chøng tõ trong thanh to¸n, nhê thu ®îc chia lµm hai lo¹i chÝnh: * Nhê thu phiÕu tr¬n (Clean collection): lµ ph¬ng thøc thanh to¸n mµ trong ®ã ngêi b¸n uû th¸c cho ng©n hµng thu hé tiÒn ë ngêi mua c¨n cø vµo hèi phiÕu do m×nh thiÕt lËp cßn chøng tõ hµng ho¸ th× giao cho ngêi mua kh«ng th«ng qua ng©n hµng. 6
- Quy tr×nh nghiÖp vô: S¬ ®å 1.2: Quy tr×nh nghiÖp vô nhê thu phiÕu tr¬n (6) Ng©n hµng Ng©n hµng xuÊt khÈu nhËp khÈu (3) (7) (2) (4) (5) Ngêi (1) Ngêi xuÊt khÈu nhËp khÈu Hµng + Chøng tõ (1): Ngêi xuÊt khÈu giao hµng vµ lËp bé chøng tõ göi th¼ng cho ngêi nhËp khÈu. (2): Ngêi xuÊt khÈu ký ph¸t hèi phiÕu uû th¸c cho ng©n hµng phôc vô m×nh thu hé tiÒn cña ngêi nhËp khÈu. (3) Ng©n hµng xuÊt khÈu göi th uû nhiÖm kÌm theo hèi phiÕu cho ng©n hµng ®¹i lý nhê thu hé (4) Ng©n hµng ®¹i lý göi hèi phiÕu cho ngêi nhËp khÈu tr¶ tiÒn (5) Ngêi nhËp khÈu sau khi tiÕn hµnh tr¶ tiÒn, hoÆc ký chÊp nhËn tr¶ tiÒn trªn hèi phiÕu, hoÆc tõ chèi tr¶ tiÒn, göi trùc tiÕp cho ng©n hµng ®¹i lý. (6) Ng©n hµng ®¹i lý göi tiÒn hoÆc hèi phiÕu cho ng©n hµng uû th¸c. (7) Ng©n hµng xuÊt khÈu chuyÓn tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu hoÆc sau khi ghi cã vµo tµi kho¶n ngêi xuÊt khÈu råi b¸o c¸o l¹i cho ngêi xuÊt khÈu biÕt hoÆc chuyÓn tr¶ l¹i hèi phiÕu cho ngêi xuÊt khÈu. Trong ph¬ng thøc nhê thu phiÕu tr¬n, viÖc nhËn hµng cña ngêi nhËp khÈu hoµn toµn t¸ch rêi khái kh©u thanh to¸n cho nªn viÖc thanh to¸n hoµn toµn phô thuéc vµo ngêi nhËp khÈu. Khi tham gia vµo quy tr×nh thanh to¸n nµy, ng©n hµng chØ gi÷ vai trß lµm trung gian nhËn sù uû th¸c thu hé tiÒn, v× vËy ng©n hµng sÏ kh«ng bÞ rµng buéc tr¸ch nhiÖm ®ãi víi viÖc thanh to¸n tiÒn hµng. 7
- * Nhê thu kÌm chøng tõ (documentary Collection): lµ ph¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã ngêi xuÊt khÈu sau khi hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng th× lËp bé chøng tõ thanh to¸n nhê thu vµ nhê ng©n hµng thu hé tiÒn cña tê hèi phiÕu víi ®iÒu kiÖn ngêi nhËp khÈu tr¶ tiÒn hoÆc ®ång ý tr¶ tiÒn th× ng©n hµng míi giao bé chøng tõ ®Ó hä ®i nhËn hµng. Quy tr×nh nghiÖp vô: S¬ ®å 1.3: Quy tr×nh nghiÖp vô nhê thu kÌm chøng tõ (6) Ng©n hµng Ng©n hµng xuÊt khÈu nhËp khÈu (3) (7) (2) (4) (5) Ngêi (1) Ngêi xuÊt khÈu nhËp khÈu Hµng (1) Ngêi xuÊt khÈu tiÕn hµnh giao hµng (2) Ngêi xuÊt khÈu lËp bé chøng tõ hµng ho¸ vµ ký ph¸t hèi hiÕu göi ®Õn, ng©n hµng phôc vô m×nh nhê thu hé tiÒn cña ngêi nhËp khÈu (3) Ng©n hµng xuÊt khÈu göi th uû nhiÖm vµ toµn bé chøng tõ cho ng©n hµng ®¹i lý yªu cÇu thu hé tiÒn cña ngêi nhËp khÈu (4) Ng©n hµng nhËp khÈu sau khi kiÓm tra th× gi÷ l¹i bé chøng tõ vµ göi hèi phiÕu ®Õn yªu cÇu ngêi nhËp khÈu tr¶ tiÒn (5) Ngêi nhËp khÈu tiÕn hµnh tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn tuú thuéc vµo hai trêng hîp sau: - Trong trêng hîp nhê thu tr¶ tiÒn ngay ®æi chøng tõ (D/P): ngêi nhËp khÈu ph¶i tr¶ tiÒn th× ng©n hµng míi trao cho bé hå s¬ chøng tõ ®Ó ®i nhËn hµng. - Trong trêng hîp thu chÊp nhËn tr¶ tiÒn ®æi chøng tõ (D/A): ngêi nhËp khÈu ph¶i ký chÊp nhËn tr¶ tiÒn lªn hèi phiÕu, ng©n hµng míi trao toµn bé chøng tõ ®Ó ®i nhËn hµng. 8
- (6) Ng©n hµng nhËp khÈu chuyÓn tiÒn hoÆc hèi phiÕu ®· ®îc ký chÊp nhËn cho ng©n hµng (7) Ng©n hµng xuÊt khÈu chuyÓn tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu, hoÆc sau khi ghi cã vµo tµi kho¶n th× th«ng b¸o cho ngêi xuÊt khÈu biÕt hoÆc chuyÓn tr¶ l¹i hèi phiÕu ®· ®îc ký chÊp nhËn cho ngêi xuÊt khÈu. Ph¬ng thøc nhê thu kÌm chøng tõ u viÖt h¬n ph¬ng thøc nhê thu phiÕu tr¬n v× ngêi xuÊt khÈu ®· khèng chÕ ®îc quyÒn ®Þnh ®o¹t ®èi víi hµng ho¸ cña ngêi nhËp khÈu, tuy nhiªn vÉn cha khèng chÕ ®îc ngêi nhËp khÈu cã tr¶ tiÒn hay kh«ng. Trong ph¬ng thøc nµy, ng©n hµng cã vai trß trung gian tiÕn bé, kh«ng bÞ rµng buéc tr¸ch nhiÖm ®èi víi viÖc thanh to¸n tiÒn hµng. 1.2.3. Phöông thöùc thanh toaùn tín duïng chöùng töø (Documentary credit) a. Khaùi nieäm: Ph¬ng thøc tín duïng chöùng töø laø moät söï thoûa thuaän trong ñoù moät ngaân haøng ( ngaân haøng môû thö tín duïng ) theo yeâu caàu cuûa khaùch haøng ( ngöôøi yeâu caàu môû thö tín duïng ) seõ traû moät soá tieàn nhaát ñònh cho ngöôøi khaùc ( ngöôøi höôûng lôïi ) hoaëc chaáp nhaän hoái phieáu do ngöôøi naøy kí phaùt trong phaïm vi soá tieàn ñoù khi ngöôøi naøy xuaát trình cho ngaân haøng boä chöùng töø phuø kôïp vôùi nhöõng quy ñònh trong thö tín duïng. -Trong buoân baùn quoác teá, thö tín duïng chöùng töø ñöôï c duøng roäng raõi vaø ngaøy caøng ñoùng vai troø quan troïng, theå hieän qua 3 chöùc naêng sau ñaây: + Chöùc naêng thanh toaùn: trong buoân baùn quoác teá, tín duïng chöùng töø ñöôïc thöïc hieän chöùc naêng thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët giöõa ngöôøi NK vaø ngöôøi XK + Chöùc naêng baûo ñaûm: tín duïng chöùng töø laø söï cam keát tröøu töôïng, ñoäc laäp cuûa ngaân haøng môû baûo ñaûm vieäc thanh toaùn cho 9
- nhaø XK ngay ca tröôøng hôïp nhaø NK khoâng coù khaû naêng thanh toaùn hoaëc khoâng muoán thanh toaùn. Thoâng qua thö tín duïng chöùng töø, quyeàn lôïi cuûa nhaø NK cuõng ñöôïc baûo veä vôùi vieäc ngaân haøng môõ chæ traû tieàn cho nhaø XK moät khi hoï ñaõ coù trong tay caùc chöùng töø phuø hôïp vôùi caùc ñieàu kieän cuûa tín duïng chöùng töø + Chöùc naêng tín duïng: khi ngaân haøng môõ tín duïng chöùng töø nhaän döôïc ñôn xin môõ thö tín duïng cuûa nhaø Nk maø khoâng yeâu caàu kyù quyõ, ñieàu ñoù coù nghóa laø nhaø NK chæ phaûi traû tieàn moät khi nhaän ñöôïc boä chöùng töø phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa thö tín duïng ngaân haøng môõ. Coøn trong tröôøng hôïp ngaân haøng môõ thö tín duïng yeâu caàu nhaø NK phaûi kyù quyõ moät tæ leä nhaát ñònh cuûa giaù tri thö tín duïng thì soá tieàn kí quyõ naøy theo nguyeân taéc laø ñöôïc höôûng laõi suaát. b) Caùc beân tham gia: - Ngöôøi yeâu caàu më tín duïng chöùng töø ( the applicant ) laø ngöôøi NK - Ngaân haøng më ( opening bank ):laø ngaân haøng maø taïi ñoù tín duïng chöùng töø ñöôïc më, coùn ñöôïc goïi laø ngaân haøng phaùt haønh ( issuing bank ) - Ngaân haøng thoâng baùo ( advising bank ): laø ngaân haøng thoâng baùo thö tín duïng ñeán cho ngöôøi höôûng lôïi, laø ngaân haøng ñöôïc uûy quyeàn cuûa ngaân haøng môõ. Ngöôøi höôûng lôïi khoâng nhaát thieát laø khaùch haøng cuûa ngaân haøng thoâng baùo. Caùc ngaân haøng naøy do ngaân haøng më löïa choïn. - Ngöôøi höôûng lôïi ( benefitciary ): ngöôøi XK hoaëc ngöôøi ñöôïc chuyeån nhöôïng cuoái cuøng, laø ngöôøi ñöôïc höôûng soá tieàn tín duïng chöùng töø. 10
- - Ngaân haøng ñöôïc chæ ñònh ( Nominated bank ): tuøy theo töøng tröôøng hôïp L/C cuï theå, ngaân haøng naøy coù theå laø: + Ngaân haøng thanh toaùn ( paying bank ) + Ngaân haøng chaáp nhaän ( accepting bank ) + Ngaân haøng chieát khaáu ( negociating bank ) Ngoaøi ra coù theå coù nhöùng ngaân haøng sau ñaây: - Ngaân haøng xaùc nhaän (confirming bank): ngaân haøng xaùc nhaän thöôøng laø ngaân haøng lôùn coù uy tín treân thöông tröôøng quoác teá. Ngaân haøng naøy xaùc nhaän ( baûo ñaûm) len L/C vaø chòu traùch nhieäm thanh toaùn giaù trò L/C trong moät thôøi haïn xaùc ñònh. - Ngaân haøng hoaøn traû ( reimbursing bank ): laø ngaân haøng thoâng baùo hay ngaân haøng ñoøi tieàn, vì giöõa ngaân haøng môõ vôùi ngaân haøng thanh toaùn / ngaân haøng xaùc nhaän khoâng coù quan heä taøi khoaûn tröïc tieáp. Ñieàu naøy thöôøng xaûy ra vôùi ñoàng tieàn thöù ba. c) Quy tr×nh thanh to¸n tÝn dông chøng tõ S¬ ®å 1.4: Quy tr×nh thanh to¸n tÝn dông chøng tõ (2) Ng©n hµng (5) Ng©n hµng Më L/C (6) Th«ng b¸o (1) (7) (8) (3) (5) (6) Ngêi (4) Ngêi NhËp khÈu XuÊt khÈu (1) Ngöôøi NK laøm ñôn më thö tín duïng göûi ñeán ngaân haøng cuûa mình yeâu caàu më thö tín duïng cho ngöôøi XK höôûng. (2) Caên cöù vaøo ñôn xin môõ thö tín duïng, ngaân haøng më thö tín duïng seõ laäp mét th tín duïng vaø thoâng baùo ngaân haøng ñaïi lí cuûa minh ôû nöôùc ngöôøi XK ñeå göûi tôùi ngöôøi höôûng. (3) Khi nhaän ñöôïc L/C naøy, ngaân haøng thoâng baùo seõ göûi cho ngöôøi XK. 11
- (4) Ngêi xuÊt khÈu kiÓm tra kü néi dung cña th tÝn dông nÕu chÊp nhËn th× tiÕn hµnh giao hµng. Ngêi xuÊt khÈu kh«ng chÊp nhËn th× ®Ò nghÞ ngêi nhËp khÈu th«ng qua ng©n hµng bæ sung, söa ®æi th tÝn dông cho phï hîp víi hîp ®ång. Mäi néi dung söa ®æi ph¶i cã sù x¸c nhËn cña ng©n hµng më th tÝn dông míi cã hiÖu lùc. V¨n b¶n söa ®æi trë thµnh mét bé phËn cÊu thµnh kh«ng thÓ t¸ch rêi th tÝn dông cò vµ huû bá th tÝn dông cò. (5) Sau khi giao haøng ngöôøi Xk laäp boä chöùng töø theo yeâu caàu cuûa thö tín duïng xuaát trình thoâng qua ngaân haøng thoâng baùo ®Ó chuyÓn tiÒn ®Õn ng©n hµng xin thanh to¸n. (6) Ngaân haøng môõ thö tín duïng kieåm tra boä chöùng töø, neáu thaáy phuø hôïp vôùi thö tín duïng thì tieán haønh traû tieàn cho ngöôøi XK. Neáu thaáy khoâng phf hôïp, ngaân haøng töø choái thanh toaùn vaø göûi traê laïi toaøn boä chöùng töø cho ngöôøi XK. (7) Ngaân haøng môõ thö tín duïng baùo cho ngöôøi NK bieát vaø ñeà nghò thanh toaùn. (8) Ngöôøi NK kieåm tra chöùng töø, neáu thaáy phuø hôïp vôùi thö tín duïng thì traû tieàn hoaëc chaáp nhaän traû tieàn thi ngaân haøng môùi giao chöùng töø, neáu thaáy khoâng phuø hôïp thì coù quyeàn töø choái traû tieàn. §èi víi ngêi nhËp khÈu: ViÖc thanh to¸n ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së c¸c chøng tõ ®¹i diÖn cho hµng ho¸, nh÷ng chøng tõ ®ã chÝnh lµ b»ng chøng vÒ quyÒn tõ chèi thanh to¸n nÕu ngêi xuÊt khÈu tr×nh ra nh÷ng chøng tõ kh«ng phï hîp víi yªu cÇu nh ®· quy ®Þnh trong th tÝn dông. §èi víi ngêi xuÊt khÈu: bªn xuÊt hoµn toµn cã thÓ tin tëng vµo sù thanhto¸n cña ng©n hµng më th tÝn dông (nÕu hä cã kh¶ n¨ng xuÊt tr×nh chøng tõ theo yªu cÇu cña th tÝn dông) thay cho viÖc tr«ng chê vµo kh¶ n¨ng tµi chÝnh, rñi ro ph¸ s¶n cña ngêi xuÊt khÈu. ViÖc thanh to¸n diÔn ra ngay khi ngêi xuÊt khÈu cã kh¶ n¨ng xuÊt tr×nh chøng tõ, ®iÒu nµy ®¶m b¶o vèn lu ®éng cho ho¹t ®éng kinh doanh b×nh thêng cña bªn b¸n. 12
- §èi víi ng©n hµng: Nã chÝnh lµ mét dÞch vô kh¸ch hµng cã gi¸ trÞ, bªn c¹nh viÖc cung cÊp mét ph¬ng thøc an toµn nhÊt cho ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ cña c¸c kh¸ch hµng, tÝn dông chøng tõ cßn t¹o ra kh¶ n¨ng sinh l·i cho ng©n hµng. - Lîi nhuËn thu ®îc trªn viÖc tµi trî th¬ng m¹i cho vay nhËp khÈu, tÝn dông trän gãi (cho nhµ xuÊt khÈu vay tiÒn ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ cung øng cho xuÊt khÈu). - L·i thu ®îc trªn chi phÝ më th tÝn dông, phÝ th«ng b¸o tÝn dông, phÝ söa ch÷a th tÝn dông, phÝ chÊp nhËn, phÝ chiÕt khÊu. - L·i thu ®îc tõ ngo¹i hèi (hèi phiÕu vµ hèi phiÕu b»ng ngo¹i tÖ), thanh to¸n cho nhµ nhËp khÈu hay xuÊt khÈu ë níc m×nh lµ thanh to¸n b»ng néi tÖ. Tuy nhiªn, ngêi nhËp khÈu vµ ng©n hµng còng cã thÓ gÆp ph¶i rñi ro v× c¸c chøng tõ ®îc xem xÐt cã thÓ phï hîp víi c¸c ®iÒu kho¶n cña tÝn dông chøng tõ nhng thùc chÊt hµng ho¸ l¹i kh«ng hoµn toµn khíp ®óng víi bé chøng tõ, khi ®ã hoÆc ngêi nhËp khÈu gÆp ph¶i rñi ro, hoÆc ng©n hµng ph¶i chÞu rñi ro do ngêi nhËp khÈu kh«ng thanh to¸n. Coù theå khaúng ñònh raèng trong hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá, khi caùc beân chöa coù söï tin töôûng nhau thì thö tín duïng chöùng töø laø phöông thöùc thanh toaùn bình ñaúng nhaát. Ñoái vôùi ngöôøi NK, L/C laø phöông tieän giuùp hoï ngöôøi xuÊt khÈu phaûi thöïc hieän nghieâm chænh hôïp ñoàng theo caùc ñieàu khoaûn ñaõ thoõa thuaän, coøn ngöôøi xuÊt khÈu seõ yeân taâm hôn khi giao dòch vì hoï chaéc chaén seõ thu ñöôïc tieân haøng vôùi moät boä chöùng töø hoaøn haûo – töùc laø khi hoï ñaõ hoaøn thaønh toát nghóa vuï cuûa mình. Vì theá, tín duïng chöùng töø ñöôïc ñaùnh giaù öu vieät nhaát trong thanh toaùn quoác teá hieän nay. 13
- 1.3. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng thanh to¸n quèc cña Ng©n hµng th¬ng m¹i. 1.3.1. Nh©n tè chñ quan. Mét trong nh÷ng nh©n tè ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña mét Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ ®èi víi b¶n th©n Ng©n hµng ph¶i cã tiÒm lùc, ph¶i cã kh¶ n¨ng ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ. ChÊt lîng thanh to¸n quèc tÕ phô thuéc vµo tr×nh ®é, kh¶ n¨ng xö lý c«ng viÖc cña c¸n bé thanh to¸n, phô thuéc vµo trang thiÕt bÞ m¸y mãc phôc vô cho viÖc trao ®æi th«ng tin, phô thuéc vµo nguån ngo¹i tÖ cña Ng©n hµng cã ®ñ ®¸p øng kÞp thêi cho viÖc thanh to¸n vµ mét ®iÒu quan träng lµ ph¶i cã sù l·nh ®¹o, ph¬ng híng ho¹t ®éng ®óng ®¾n cña ban lanh ®¹o. §Ó ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña mét Ng©n hµng th¬ng m¹i ngµy cµng ph¸t triÓn th× ph¶i kh«ng ngõng chó träng n©ng cao tr×nh ®é cña c¸n bé Ng©n hµng nãi chung vµ c¸n bé thanh to¸n nãi riªng, ®Çu t vµ n©ng cao trang thiÕt bÞ m¸y mãc cho c¸c phßng nghiÖp vô. Ng©n hµng ph¶i t¹o ®îc uy tÝn, n©ng cao ®îc chÊt lîng cña c¸c dÞch vô Ng©n hµng ®Ó thu hót ®ù¬c nhiÒu kh¸ch hµng vÒ giao dÞch tõ ®ã cã thÓ khai th¸c ®îc nguån ngo¹i tÖ cÇn thiÕt phôc vô cho nghiÖp vô cho vay ngo¹i tÖ t¹o ®iÒu kiÖn më L/C. Bªn c¹nh ®Êy còng ph¶i thÊy r»ng kiÕn thøc cña kh¸ch hµng vÒ lÜnh vùc ngo¹i th¬ng nãi chung còng nh ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ nãi riªng sÏ ¶nh hëng tíi chÊt lîng cña qu¸ tr×nh thanh to¸n. ThiÖn chÝ cña c¸c bªn tham gia trong khi mua b¸n còng ¶nh hëng tíi qu¸ tr×nh thanh to¸n. Vµ mét ®iÒu quan träng lµ kh¸ch hµng cña Ng©n hµng ph¶i cã kh¨ n¨ng thanh to¸n. ChÝnh v× v©y mµ c¸n bé thanh to¸n cÇn ph¶i t vÊn kü cho kh¸ch hµng, xem xÐt kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng vµ Ng©n hµng ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hµng h¬n. 1.3.2. Nh©n tè kh¸ch quan. C¸c nh©n tè kh¸ch quan ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i nh: T×nh h×nh kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc nãi 14
- chung vµ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi riªng, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngoai, chÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia cña ®Êt níc t¹o bíc ph¸t triÓn vÒ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, khuyÕn khÝch vèn ®Çu t níc ngoµi, c¶i tæ l¹i hÖ thèng Ng©n hµng .v.v tõ ®ã thóc ®Èy ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ ph¸t triÓn. Bªn c¹nh ®Êy hÖ thèng thanh to¸n cña hÖ th«ng Ng©n hµng, quy tr×nh c¸c nghiÖp vô thanh to¸n cÇn ph¶i ®îc hoµn thiÖn ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ ®îc nhanh chãng h¬n, chÝnh x¸c h¬n. 15
- CHÖÔNG 2 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh 2.1. Khaùi quaùt chung veà NHNo vaø PTNN chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh 2.1.1. Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån Cuøng vôùi söï ra ñôøi cuûa NHNo vaø PTNT Vieät Nam, NHNo vaø PTNT chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh ñöôïc thaønh laäp vôùi nhieäm vuï chuû yeáu laø huy ñoäng moïi nguoàn voán nhaøn roãi neàn kinh teá ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh treân ñòa baøn, ñaëc bieät laø trong lónh vöïc trong noâng nghieäp vaø noâng thoân ; ñoàng thôøi thöïc hieän moät soá nhieäm vuï ngaân haøng khaùc. Ñeán naêm 1996 NHNo vaø PTNT chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh ñaõ nhaän thöùc ñöôïc raèng khoâng chæ nhieäm vuï kinh doanh ñoái noäi maø coøn phaûi kinh doanh ñoái ngoaïi ñeå ñaùp öùng nhu caàu moïi taàng lôùp trong xaõ hoäi ñem laïi lôïi huaän cho ngaân haøng. Ñoái töôïng kinh doanh cña NHNo vaø PTNT chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh laø moïi thaønh phaàn kinh teá xaõ hoäi treân ñòa baøn tænh Nam §Þnh. Moâi tröôøng kinh doanh cuûa NHNo vaø PTNT chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh hoaït ñoäng treân khaép tænh, laø nôi taäp trung ña daïng caùc thaønh phaàn kinh teá. Nam §Þnh coù khu coâng nghieäp Hoµ X¸, khu trung t©m s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, taäp trung nhieàu nhaø maùy coù quy moâ lôùn. Theâm vaøo ñoù Nam §Þnh coù nhieàu tieàm naêng saün coù, vaø ñang treân daø phaùt trieån,vì vaäy Nam §Þnh coù raát nhieàu caùc coâng ty chuyeân veà XNK. Ñaây laø ñieàu kieän thuaän lôïi cho hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng noùi chung vaø TTQT noùi rieâng cuûa NHNo vaø PTNT chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh trong thôøi kì CNH hieän nay. 16
- Coù theå noùi sau hôn 10 naêm thaønh laäp vaø ñoåi môùi,phaûi ñöông ñaàu vôùi neàn kinh teá haøng hoùa heát söùc soâi noåi, vaø caïnh tranh nghieät ngaõ giöõa nhieàu ngaân haøng hoaït ñoäng treân cuøng ñòa baøn tænh Nam §Þnh, neân böôùc ñaàu NHNo vaø PTNT chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh khoâng traùnh khoûi nhöõng khoù khaên bôõ ngôõ. Tuy vaäy khoâng chòu boù tay tröôùc khoù khaên, baèng yù chí vöôn leân cuûa moät taäp theå ñoøa keát ñeå thöïc hieân muïc tieâu kinh doanh maø NHNo vaø PTNT chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh ñaõ ñeà ra trong nhieàu naêm nay laø “söï thònh vöôïng cuûa quyù khaùch laø muïc tieâu kinh doanh cuûa chuùng toâi" nhôø ñoù tôùi nay ngaân haøng ñaõ khaúng ñònh ñöôïc vò trí, vai troø cuûa mình ñoái vôùi neàn kinh teá nöôùc nhaø, keát quaû kinh doanh cuaû ngaân haøng ngaøy caøng cao, trích noäp ngaân saùch taêng daàn, ñôøi soáng caùn boä coâng nhaân vieân ñöôïc caûi thieän, uy tín thò tröôøng ngaøy caøng cao, ngaân haøng ñaõ ñöôïc taëng huy chöông lao ñoäng haïng 3. Vôùi ñaø phaùt trieån naøy, NHNo vaø PTNT chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh seõ luoân ñöùng vöõng vaø ñaït muïc tieâu ñeà ra. NHNo vaø PTNT chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh hieän nay coù hôn 100 caùn boä coâng nhaân vieân. Ban giaùm ñoác goàm moät giaùm ñoác vaø 2 phoù giaùm ñoác. Caùc phoøng nghieäp vuï goàm coù: 1.Phoøng kinh doanh ñoái noäi 2.Phoøng kinh doanh ñoái ngoaïi 3.Phoøng keá toaùn taøi chính 4.Phoøng tieàn teä kho quyõ 5. Phoøng thoâng tin – ñieän toaùn 6.Phoøng nguoàn voán 7.Phoøng kieåm soat 8. Phoøng toå chöùc haønh chính Ngaân haøng coù moät ñoäi nguõ caùn boä laõnh ñaïo coù trình ñoä chuyeân moân cao, coù naêng löïc vaø nhieät tình coâng taùc. YÙ thöùc 17
- ñöôïc taàm quan troïng cuûa trình ñoä caùn boä vôùi söï phaùt trieån cuûa NH, ban giaùm ñoác NHNo vaø PTNT chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh ñaõ chuù troïng ñeân coâng taùc ñaøo taïo caùn boä.NH ñaõ coù moät ñoäi nguõ caùn boä laõnh ñaïo vaø coâng nhaân viªn chøc giµu chuyªn m«n vµ nhiÖt t×nh c«ng t¸c. 2.1.2. T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh VÒ ho¹t ®éng kinh doanh c¬ b¶n cña NHNN&PTNT Chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh, ®Õn nay, ng©n hµng thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô chÝnh sau: - Më tµi kho¶n vµ nhËn tiÒn göi: + Më tµi kho¶n tiÒn göi miÔn phÝ, kh«ng kú h¹n, cã kú h¹n b»ng VN§ vµ ngo¹i tÖ. + TiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n, cã kú h¹n b»ng VN§ vµ ngo¹i tÖ. + Ph¸t hµnh kú phiÕu. - Ho¹t ®éng tÝn dông + TÝn dông ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n. + §ång tµi trî cho vay hîp vèn ®èi víi nh÷ng dù ¸n cã qui m« lín vµ thêi h¹n hoµn vèn dµi. - DÞch vô kho quü: + NhËn vµ thu kiÓm ®Õm tiÒn mÆt, ng©n phiÕu thanh to¸n t¹i trô së cña kh¸ch hµng. + NhËn gi÷ tiÒn vµ c¸c giÊy tê quan träng - Thanh to¸n quèc tÕ: + Th tÝn dông ( L/C): NHNN&PTNT Nam §Þnh ph¸t hµnh th tÝn dông, th«ng b¸o, x¸c nhËn, chiÕt khÊu vµ thanh to¸n L/C. + Nhê thu ( Collection ): Nhê thu hèi phiÕu tr¶ ngay ( D/P ) vµ nhê thu chÊp nhËn hèi phiÕu ( D/A ) + ChuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn ( TTR ) ChuyÓn tiÒn kiÒu hèi Thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ, sÐc du lÞch + Giao dÞch hèi ®o¸i 18
- Mét sè nÐt chÝnh vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNN&PTNT Nam §Þnh trong nh÷ng n¨m qua: a) Ho¹t ®éng huy ®éng vèn: Nguån vèn kinh doanh lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®èi víi mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp nãi chung vµ ng©n hµng nãi riªng. Trong nh÷ng n¨m qua cã chuyÓn biÕn râ rÖt, cã thÓ thÊy ®iÒu ®ã qua ph©n tÝch b¶ng sau: B¶ng 1: T×nh h×nh huy ®éng vèn t¹i NHNN&PTNT Nam §Þnh §¬n vÞ: Tû ®ång N¨m 2002 2003 2004 Sè Tû Sè tiÒn tû % Sè Tû % ChØ tiªu tiÒn träng träng t¨ng tiÒn träng t¨ng Tæng vh® 559 100 840 100 50,3 1205 100 43,5 Tgtk d©n c 461 82,5 546 65 18,4 737,5 61,2 35 Tgtckt 96 17,2 294 35 206,3 449,5 37,3 52,9 Kú phiÕu 2 0,3 - - - 18 1,5 - ( Nguån: Phßng kÕ ho¹ch tæng hîp, NHNN&PTNT Nam §Þnh ) Qua ph©n tÝch b¶ng sè liÖu trªn, ta thÊy t×nh h×nh huy ®éng vèn cña NHNN&PTNT Nam §Þnh thêi gian qua liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m: N¨m 2002 lµ 559 tû ®ång, n¨m 2003 lµ 840 tû ®ång vµ n¨m 2004 lµ 1205 tû ®ång, t¨ng 43,5% so víi n¨m 2003. VÒ c¬ cÊu huy ®éng vèn th× tiÒn göi tiÕt kiÖm d©n c lu«n chiÕm tû träng lín nhÊt. §iÒu nµy ph¶n ¸nh ®îc møc sèng cña ngêi d©n ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn. b) Ho¹t ®éng sö dông vèn: Víi ph¬ng ch©m “ Sù thÞnh vîng cña quý kh¸ch lµ môc ®Ých kinh doanh cña chóng t«i” NHNN&PTNT Nam §Þnh lu«n cè g¾ng h¹n chÕ møc thÊp nhÊt nh÷ng thñ tôc phiÒn hµ kh«ng cÇn thiÕt nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kh¸ch hµng. Bªn c¹nh c¸c lo¹i h×nh cho vay ng¾n h¹n, cho vay trung dµi h¹n, NHNN&PTNT Nam §Þnh cßn thùc hiÖn cho vay XNK. 19
- TÝnh ®Õn 31/12/2003, tæng d nî cña NHNN&PTNT Nam §Þnh ®· ®¹t ®îc: B¶ng 2: T¨ng trëng d nî cña NHNN&PTNT Nam §Þnh §vt: tû ®ång ChØ tiªu 2002 2003 2004 D nî: 431 669 1050 - Quèc doanh 392 652 880 - Ngoµi quèc doanh 39 17 170 ( Nguån: phßng kÕ ho¹ch – tæng hîp, NHNN&PTNT Nam §Þnh) c) VÒ ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ: C«ng t¸c thanh to¸n cña NHNN&PTNT Nam §Þnh ®· ®îc chó träng vµ ®Èy manh vµ ®©y còng lµ nghiÖp vô cã møc t¨ng trëng cao. T¹i NHNN&PTNT Nam §Þnh, c«ng nghÖ ng©n hµng nãi chung vµ c«ng nghÖ thanh to¸n nãi riªng ®ang kh«ng ngõng ®îc ®æi míi vµ n©ng cao chÊt lù¬ng nh»m môc ®Ých t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho kh¸ch hµng trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n. V× vËy, ®· ®¸p øng ®îc yªu cÊu thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu vµ chi tr¶ kiÒu hèi cho mäi kh¸ch hµng cña ng©n hµng. Cho ®Õn nay, nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ cña ng©n hµng ngµy cµng ph¸t triÓn, thu hót thªm nhiÒu kh¸ch hµng tham gia thanh to¸n quèc tÕ. N¨m 2002, tæng kim ng¹ch thanh to¸n XNK thùc hiÖn qua ng©n hµng ®¹t 9.728.131USD, n¨m 2003 ®¹t 18.974.000USD, t¨ng 95% so víi n¨m 2002 vµ sang n¨m 2003 ®¹t 61.005.000USD, t¨ng 222% so víi n¨m 2003. Kh¸ch hµng chñ yÕu thanh to¸ thêng xuyªn lµ: C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Nam §Þnh, C«ng ty Th¬ng M¹i Nam §Þnh, C«ng ty §êng 9. Cho ®Õn nay chÊt lîng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHNN&PTNT Nam §Þnh cha x¶y ra sai sãt nhÇm lÉn vµ cha bÞ kh¸ch hµng khiÕu n¹i. * Ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ: NghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ cã tÇm quan träng lín ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNN&PTNT Nam §Þnh v× mäi ho¹t ®éng liªn quan ®Õn thanh to¸n quèc tÕ c¸c trao ®æi mua b¸n ngo¹i tÖ. 20
- Trong nh÷ng n¨m qua NHNN&PTNT Nam §Þnh chñ yÕu lµ mua b¸n ®ång ®« la Mü (USD) nhng ®Õn n¨m 2003, ho¹t ®éng mua b¸n ngo¹i tÖ ®· mua b¸n thªm ®ång Euro ®Ó phôc vô nhu cÇu thanh to¸n XNK. + N¨m 2002: Doanh sè mua: 8.301.901USD Doanh sè b¸n: 8.286.390USD (§ång Euro hÇu nh lµ kh«ng cã) + N¨m 2003: Doanh sè mua: 34.040.659USD; 238.388EUR Doanh sè b¸n: 34.083.750USD; 238.388EUR 2.2. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHNN&PTNT Nam §Þnh Cïng víi xu thÕ më cöa vµ héi nhËp vµo nÕn kinh tÕ thÕ giíi, ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i nãi chung, ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng nãi riªng ngµy cµng ®îc më réng. Sù giao lu bu«n b¸n hµng ho¸ víi khèi lîng ngµy cµng lín ®· ®ßi hái qu¸ tr×nh thanh to¸n hµng ho¸ XNK ph¶i nhanh chãng thuËn tiÖn cho c¸c bªn. Trong nh÷ng n¨m qua, NHNN&PTNT Nam §Þnh ®· kh«ng ngõng ®æi míi vµ n©ng cao nghiÖp vô thanh to¸n ®Ó phôc vô tèt cho kh¸ch hµng cña m×nh, ®¸p øng c¸c nhu cÇu thanh to¸n nghiÖp vô XNK qua NHNN&PTNT Nam §Þnh, tõ ®ã ®· thu ®îc nhiÒu kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. B¶ng 3: Doanh sè ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHNN&PTNT Nam §Þnh §vt: 1000USD 2002 2003 2004 ChØ tiªu Sè Sè Sè tiÒn Sè tiÒn Sè mãn Sè tiÒn mãn mãn L/C nhËp 36 5.484,5 31 3.727,5 28 24.522,5 L/C xuÊt 2 250,5 1 10,1 2 606,2 ChuyÓn tiÒn ®i 95 3.210,3 137 8.437 217 10.399,4 ChuyÓn tiÒn ®Õn 155 2.143,8 195 4.689 500 6.975,6 Nhê thu ®i 6 136 10 286 13 797 Nhê thu ®Õn 40 2.056,3 32 1.823,2 47 17.704,2 (Nguån phßng kinh doanh ®èi ngo¹i NHNN&PTNT Nam §Þnh) 21
- 2.2.1. Thanh to¸n chuyÓn tiÒn: Khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu chuyÓn tiÒn ra níc ngoµi( nhu cÇu vay vèn ®Ó chuyÓn) phong kinh doanh ®èi ngo¹i tiÕp nhËn hå s¬, kiÓm tra hå s¬ ®¶m b¶o ®ñ ®iÒu kiÖn ph¸p lý ®Ó chuyÓn ra níc ngaoa× theo qui ®Þnh vÒ qu¶n lý ngo¹i hèi cña NHNN&PTNT ViÖt Nam. Ho¹t ®éng thanh to¸n chuyÓn tiÒn t¹i NHNN&PTNT Nam §Þnh ®· vµ ®ang tiÕp tôc ph¸t triÓn. §Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ trªn, NHNN&PTNT Nam §Þnh ®· chñ ®éng t×m kiÕm nguån ngo¹i tÖ phôc vô cho nhu cÇu thanh to¸n chuyÓn tiÒn cña kh¸ch hµng, do vËy sè mãn giao dÞch ngµy cµng t¨ng. 2.2.2. Ph¬ng thøc nhê thu Nhê thu lµ dÞch vô thu hé tiÒn hµng theo chØ dÉn cña kh¸ch hµng, ng©n hµng chØ ®ãng vai trß lµ trung gian thanh to¸n mµ kh«ng cã nghÜa vô cam kÕt ph¶i tr¶ tiÒn. T¹i NHNN&PTNT Nam §Þnh, h×nh thøc thanh to¸n nhê thu chñ yÕu lµ nhê thu kÌm chøng tõ. 2.2.2.1. Nhê thu xuÊt khÈu Khi nhËn ®îc bé chøng tõ nhê thu cña kh¸ch hµng, thanh to¸n viªn kiÓm tra néi dung cña bé chøng tõ, sau khi kiÓm tra ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn trong mét bé chøng tõ, thanh to¸n viªn lËp b¶ng kª chøng tõ kiªm nhê thu, sau ®ã chøng tõ ®îc chuyÓn ®Õn nh÷ng ngêi cã tr¸ch nhiÖm xem xÐt. Chøng tõ ®· ®îc xem xÐt, sÏ ®îc ®ãng gãi vµ göi ®i b»ng ph¬ng thøc chuyÓn ph¸t nhanh ®Õn ng©n hµng nhËn nhê thu theo ®Þa chØ ghi trong lÖnh nhê thu. Tríc khi göi ®i ng©n hµng l¹i kiÓm tra lÇn cuèi. Trong qu¸ tr×nh nhê thu, ng©n hµng ph¶i theo dâi th«ng tin vÒ t×nh tr¹ng chøng tõ qua m¹ng SWIFT hoÆc b»ng TELEX, ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp. Sau 15 ngµy, kÓ tõ ngµy göi chøng tõ, nÕu kh«ng nhËn ®îc tiÒn thanh to¸n hoÆc th«ng tin tõ ng©n hµng nhËn nhê thu, ph¶i lËp ®iÖn tra so¸t göo ng©n hµng nhËn chøng tõ. C¸c kho¶n phÝ cã liªn quan trong qu¸ tr×nh tra so¸t cã thÓ thu ngay tõ ngêi uû th¸c nhê thu. 22
- 2.2.2.2. Nhê thu nhËp khÈu Ng©n hµng tiÕp nhËn vµ kiÓm tra chøng tõ nhê thu( phÝ do ngêi mua chÞu) trong vßng hai ngµy lµm viÖc c¸n bé L/C ph¶i lµm trßn nghÜa vô th«ng b¸o vµ xö lý nhê thu. NÕu bé chøng tõ ®· ®îc xö lý, c¸n bé L/C göi kÕ to¸n viªn mét b¶n ®Ó thu phÝ th«ng b¸o. C¨n cø vµo chØ thÞ nhê thu ®Ó thùc hiÖn viÖc thu phÝ dÞch vô ng©n hµng tõ ngêi nhê thu hoÆc ngêi tr¶ tiÒn. Khi nhËn ®îc tiÒn thanh to¸n tõ ngêi tr¶ tiÒn ( hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n), c¸n bé L/C lËp ®iÖn th«ng b¸o chÊp nhËn thanh to¸n ®Ó göi cho ng©n hµng göi chøng tõ. Khi ®Õn h¹n thanh to¸n, ng©n hµng cã tr¸ch nhiÖm ®«n ®èc kh¸ch hµng tr¶ tiÒn vµ khi nhËn ®îc tiÒn thanh to¸n nhê thu tõ ngêi tr¶ tiÒn, thanh to¸n viªn ph¶i lËp ®iÖn thanh to¸n cho ng©n hµng hëng theo ®óng chØ dÉn cña lÖnh nhê thu. Qua b¶ng sè liÖu ta thÊy kim ng¹ch thanh to¸n nhê thu qua c¸c n¨m kh«ng ®îc æn ®Þnh, lªn xuèng thÊt thêng. Nhê thu ®i chiÕm tû träng rÊt nhá trong tæng ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ. Cã hiÖn tîng nµy x¶y ra lµ do hµng xuÊt ®i qu¸ Ýt mµ nhu cÇu nhËp hµng ngµy cµng cao. Tuy nhiªn, nhê thu ®i cã chiÒu híng t¨ng n¨m 2001 ®¹t 6 mãn trÞ gi¸ 136.000USD, n¨m 2002 ®¹t 10 mãn trÞ gÝa 286.000USD, n¨m 2003 ®¹t 13 mãn trÞ gi¸ 797.000USD ®iÒu nµy chøng tá hµng xuÊt di ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn. 2.2.3. TÝn dông chøng tõ: TÝn dông chøng tõ lµ mét ph¬ng thøc cã ®é an toµn cao nhÊt, nã ®¶m b¶o cho c¸c bªn tham gia, h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt mäi rñi ro cã thÓ x¶y ra trong thanh to¸n quèc tÕ. V× vËy tÝn dông chøng tõ trë thµnh mét ph¬ng thøc thanh to¸n kh«ng thÓ thay thÕ trong thanh to¸n quèc tÕ. 2.2.3.1. Thanh to¸n hµng xuÊt khÈu: Phßng kinh doanh ®èi ngo¹i ®îc phÐp nhËn th«ng b¸o L/C xuÊt khÈu vµ söa ®æi liªn quan cho kh¸ch hµng khi nhËn L/C. (1) NHNN&PTNT Nam §Þnh chØ nhËn th¬ng lîng chiÕt khÊu thanh to¸n hoÆc cho vay øng tríc thÕ chÊp bé chøng tõ, hoÆc cho vay thu mua hµng XK trªn c¬ së L/C níc ngßai ®· më. Phßng kinh doanh 23
- ®èi ngo¹i sÏ tiÕn hµnh kiÓm tra tÝnh kh¶ thi cña L/C, xem xÐt thÊy ®ñ ®iÒu kiÖn ®· qui ®Þnh, phßng kinh doanh ®èi ngo¹i tiÕn hµnh ký vµo hå s¬ vay (L/C ®· më) sau ®ã chuyÓn sang phßng kinh doanh. (2) Trêng hîp kh¸ch hµng vay vèn thÕ chÊp b»ng bé chøng tõ L/C xuÊt khÈu th× trong vßng 5 ngµy lµm viÖc phßng kinh doanh ®èi ngo¹i tiÕn hµnh kiÓm tra ®¶m b¶o bé chøng tõ hoµn h¶o, ®Çy ®ñ vµ phï hîp víi c¸c ®iÒu kho¶n, ®iÒu kiÖn qui ®Þnh trong L/C. (3) Trêng hîp kh¸ch hµng xin chiÕt khÊu bé chøng tõ thanh to¸n L/C tr¶ ngay. phßng kinh doanh ®èi ngo¹i xem xÐt kiÓm tra néi dung cho vay øng tríc thÕ chÊp bé chøng tõ víi ®iÒu kiÖn ph¶i L/C tr¶ ngay. Phßng kinh doanh ®èi ngo¹i tr×nh duyÖt hå s¬ xin chiÕt khÊu trong kho¶ng tõ 90% - 98% tæng gÝ trÞ mçi lÇn thanh to¸n tuú thuéc c¸ch ®ßi tiÒn, sau ®ã chuyÓn hå s¬ sang phßng kinh doanh. (4) Sau khi hå s¬ ®· thøc hiÖn, phßng kinh doanh ®èi ngo¹i tiÕn hµnh hoµn thiÖn chøng tõ nh: ký hËu hèi phiÕu, lËp chØ thÞ ®ßi tiÒn vµ göi chøng tõ ®Õn ng©n hµng níc ngoµi, phßng kinh doanh ®èi ngo¹i tiÕn hµnh tÝnh phÝ, thu hé tiÒn vay *BiÓu phÝ hiÖn nay cña NHNN&PTNT Nam §Þnh ®èi víi L/C xuÊt khÈu lµ: + PhÝ th«ng b¸o L/C: $15 + PhÝ th«ng b¸o söa ®æi L/C: $10 + PhÝ kiÓm tra chøng tõ: $20 2.2.3.2. Thanh to¸n hµng nhËp khÈu: (1) (2) Kh¸ch hµng Phßng kinh doanh ®èi ngo¹i Phßng kinh doanh (5) (4) (3) NHNN & PTNT Nam §Þnh 24
- (1) Kh¸ch hµng nép hå s¬ xin më L/C cho ngêi b¸n hëng víi c¸c ®iÒu kiÖn ®· qui ®Þnh trong hîp ®ång. (2) Phßng kinh doanh ®èi ngo¹i xem xÐt hå s¬, nÕu hå s¬ ®· ®¸p øng ®ñ ®iÒu kiÖn, trong trêng hîp L/C ký quü díi 100% c¸n bé thanh to¸n L/C ký vµo cam kÕt thanh to¸n vµ chuyÓn cho phßng kinh doanh tiÕp tôc gi¶i quyÕt. (3) Xö lý hå s¬ ë phßng kinh doanh: Sau khi nhËn ®îc hå s¬ tõ phßng kinh doanh ®èi ngo¹i, phßng kinh doanh tiÕn hµnh xö lý hå s¬, kiÓm tra tÝnh chÊt ph¸p lý cña hå s¬ vµ phª duyÖt. (4) Sau khi nhËn ®îc ®Çy ®ñ hå s¬ ®· ®îc phª duyÖt tõ phßng kinh doanh, c¸n bé thanh to¸n L/C tiÕn hµnh më L/C. C¸n bé thanh to¸n tr×nh L/C lªn gi¸m ®èc NHNN & PTNT Nam §Þnh, ®îc gi¸m ®èc uû nhiÖm (Gi¸m ®èc ký duyÖt), c¸n bé thanh to¸n chuyÓn L/C ra níc ngoµi. (5) Tr¶ L/C cho kh¸ch hµng theo dâi thùc hiÖn. *BiÓu phÝ hiÖn nay cña NHNN&PTNT Nam §Þnh ®èi víi L/C nhËp khÈu. - Më L/C: 0,1% (tèi thiÓu lµ $10, tèi ®a lµ $300) - Söa ®æi L/C: + T¨ng tiÒn: $20 + Gia h¹n hiÖu lùc: $15 - ChÊp nhËn thanh to¸n: 0,2% Cã thÓ nãi, nghiÖp vô thanh to¸n cña L/C lu«n chiÕm mét tû träng lín, qua sè liÖu b¶ng 3 ta thÊy L/C hµng nhËp vµ L/C hµng xuÊt cµng ngµy cµng gia t¨ng tuy L/C hµng nhËp vµo n¨m 2003 cã gi¶m 3 mãn, nhng gi¸ trÞ l¹i gia t¨ng 20.795.000USD (+558%) so víi n¨m 2002. 2.3. §¸nh gi¸ ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHNN&PTNT Nam §Þnh 2.3.1. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®¹t ®îc. 2.3.1.1. Ho¹t ®éng thanh to¸n Quèc tÕ ngµy cµng ®îc cñng cè vµ ph¸t triÓn: Cã thÓ nãi, víi Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Nam §Þnh, ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i vÉn cßn lµ ®iÒu míi mÎ. Ngµy 25/8/1996, Chi nh¸nh kinh doanh ®èi ngo¹i ®îc thµnh lËp vµ nh vËy ho¹t 25
- ®éng thanh to¸n Quèc tÕ míi chÝnh thøc hoµ nhËp vµo ho¹t ®éng chung cña Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Nam §Þnh ®îc 07 n¨m. Tuy nhiªn, b»ng c¸c gi¶i ph¸p tÝch cùc nh t×m kiÕm, më réng thÞ trêng, chó träng c«ng t¸c tiÕp thÞ ®iÒu tra nghiªn cøu thÞ trêng, nhu cÇu kh¸ch hµng, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng thanh to¸n Quèc tÕ nh»m phôc vô kh¸ch hµng víi chÊt lîng cao nhÊt. Tõ ®ã ®· gãp phÇn kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña ng©n hµng. MÆt kh¸c, th«ng qua nghiÖp vô thanh to¸n nµy ng©n hµng sÏ cã quan hÖ ®¹i lý víi ng©n hµng vµ c¸c ®èi t¸c níc ngoµi. Mèi quan hÖ nµy sÏ cµng ®îc më réng vµ ph¸t triÓn. 2.3.1.2. Ho¹t ®éng thanh to¸n Quèc tÕ gãp phÇn lµm t¨ng doanh thu cho Ng©n hµng: Ho¹t ®éng thanh to¸n Quèc tÕ ®em l¹i nguån thu cho Ng©n hµng th«ng qua c¸c kho¶n phÝ, lÖ phÝ mµ kh¸ch hµng nép cho Ng©n hµng. Th«ng qua viÖc thùc hiÖn thanh to¸n cho kh¸ch hµng cña m×nh, n¨m 2003 Chi nh¸nh Kinh doanh ®èi ngo¹i - Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Nam §Þnh ®· thu ®îc kho¶n phÝ tõ ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i lµ h¬n 01 tû ®ång. 2.3.1.3. Ho¹t ®éng thanh to¸n Quèc tÕ gãp phÇn n©ng cao uy tÝn cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Nam §Þnh: Trong thanh to¸n Quèc tÕ, Ng©n hµng ®ãng vai trß trung gian thanh to¸n gióp cho qu¸ tr×nh thanh to¸n theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng ®îc tiÕn hµnh an toµn, nhanh chãng vµ tiÖn lîi. Ng©n hµng b¶o vÖ quyÒn lîi cña kh¸ch hµnh trong giao dÞch thanh to¸n, ®ång thêi t vÊn cho kh¸ch hµnh, híng dÉn vÒ kü thuËt thanh to¸n Quèc tÕ nh»m gi¶m rñi ro, t¹o sù an t©m, tin tëng cho kh¸ch hµng trong quan hÖ giao dÞch bu«n b¸n víi níc ngoµi. Nhê ®ã, ho¹t ®éng thanh to¸n Quèc tÕ còng lµm n©ng cao uy tÝn cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®èi víi b¹n hµng trong níc vµ Quèc tÕ. Trong nh÷ng n¨m võa qua, b»ng viÖc kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé thanh to¸n Quèc tÕ, xem xÐt rót ng¾n quy tr×nh thanh to¸n 26
- Quèc tÕ nh»m thùc hiÖn thanh to¸n Quèc tÕ cã hiÖu qu¶, chÊt lîng vµ an toµn, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Qu¶ng tÞ ®· thùc sù t¹o ®îc niÒm tin ®èi víi kh¸ch hµng vµ ngµy cµng thu hót thªm nhiÒu kh¸ch hµng míi. 2.3.2. Nh÷ng khã kh¨n cÇn kh¾c phôc trong ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Nam §Þnh 2.3.2.1- VÒ phÝa kh¸ch hµng: §©y lµ nh÷ng tån t¹i ph¸t sinh do nh÷ng sai sãt tõ doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu, thùc hiÖn qua Chi nh¸nh Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn N«ng th«n Nam §Þnh. Bªn c¹nh nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng l©u n¨m, cã tr×nh ®é kinh nghiÖm th× còng cã kh«ng Ýt ®¬n vÞ cha cã kinh nghiÖm, ®éi ngò nh©n viªn tr×nh ®é cha cao. Nh÷ng sai sãt chñ yÕu lµ trong ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ: - §èi víi ho¹t ®éng thanh to¸n hµng xuÊt: Sai sãt phæ biÕn nhÊt thêng gÆp lµ ë kh©u lËp chøng tõ. C¸c ®¬n vÞ nhËp khÈu lu«n gÆp ph¶i nh÷ng víng m¾c trong viÖc lËp hå s¬ chøng tõ ®ßi tiÒn. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do tr×nh ®é nghiÖp vô chuyªn m«n cña ®éi ngò c¸n bé trong ®¬n vÞ cßn non kÐm, cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu kh¾t khe, phøc t¹p cña ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ. Nh÷ng sai sãt cã thÓ lµ nh÷ng lçi nhá nh sai chÝnh t¶, sai tªn cho ®Õn nh÷ng thiÕu sãt chøng tõ hoÆc sai quy ®Þnh trong L/C. NÕu bé chøng tõ kh«ng hoµn h¶o sÏ bÞ tõ chèi thanh to¸n, thêi gian söa ch÷a kÐo dµi, phÝ söa ch÷a cao, cã nh÷ng trêng hîp L/C bÞ huû bá. - §èi víi ho¹t ®éng thanh to¸n hµng nhËp khÈu: C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thêng ph¶i ký quü L/C, do vËy c¸c doanh nghiÖp sÏ bÞ ø ®äng mét lîng vèn kh«ng nhá, thêi gian ø ®äng tuú thuéc vµo thêi gian thùc hiÖn hîp ®ång giao hµng cña ngêi xuÊt khÈu. Nh÷ng thiÕu sãt cña ®¬n vÞ nhËp khÈu thêng cha cã kinh nghiÖp vÒ ph¬ng thøc L/C nªn thêi gian tõ lóc më tíi lóc nhËn ®îc hµng kÐo dµi, hoÆc kh«ng t×m hiÓu ®îc kh¶ n¨ng cña ngêi xuÊt khÈu nªn ®· më L/C mµ kh«ng nhËn ®îc hµng. 2.3.2.2 - VÒ phÝa ng©n hµng: 27
- Quy m« ho¹t ®éng Thanh to¸n Quèc tÕ cña Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Nam §Þnh cßn nhá, ®©y lµ khã kh¨n chung cña toµn bé chi nh¸nh trong hÖ thèng Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam. Kh¸ch hµng cña Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n cha nhiÒu, cha më réng ®îc m¹ng líi ®¹i lý vµ khèi lîng s¶n phÈm dÞch vô phôc vù cho kh¸ch hµng cßn ë møc ®é h¹n chÕ: DÞch vô thanh to¸n thÎ, SÐc du lÞch cha ph¸t triÓn. MÆt kh¸c, ®Þa bµn ho¹t ®éng cña Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Nam §Þnh chñ yÕu lµ c¸c c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp, Ýt cã c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. §©y lµ mét khã kh¨n kh«ng nhá trong nh÷ng n¨m ®Çu thµnh lËp chi nh¸nh. Qua qóa tr×nh ph¸t triÓn, Chi nh¸nh ®· dÇn kh¾c phôc b»ng c¸ch më réng tiÕp cËn thÞ trêng, thu hót c¸c kh¸ch hµng míi ë c¸c khu vùc kh¸c. Ngoµi ra, mét khã kh¨n n÷a lµ n¨m 2003 võa qua t¹i Nam §Þnh ®· xuÊt hiÖn mét ®èi thñ c¹nh tranh míi ®ã lµ Ng©n hµng C«ng th¬ng Nam §Þnh. §iÒu nµy ®· gi¸n tiÕp g©y ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng Chi nh¸nh Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Nam §Þnh. Tuy ®· cã bíc ph¸t triÓn m¹nh nhng ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i vÉn cÇn cã nhiÒu thêi gian h¬n n÷a ®Ó tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh. 2.4. Nguyªn nh©n 2.4.1. Nguyªn nh©n kh¸ch quan 2.4.1.1. Hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cßn nhiÒu bÊt cËp Tuy c¸c ng©n hµng cña ViÖt Nam ®îc thµnh lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng trong mét thêi gian dµi: Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn ViÖt Nam (26/04/1957), Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam 01/04/1963), Ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt Nam vµ Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam (1988) nhng m·i ®Õn ®Çu n¨m 1998, LuËt Ng©n hµng míi ra ®êi song luËt cßn nhiÒu ®iÓm chung chung vµ khã thùc hiÖn. §èi víi ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ còng cha cã mét v¨n b¶n trong níc ®iÒu chØnh mèi quan hÖ gi÷a c¸c chñ thÓ tham gia trong khi nhiÒu quèc gia cã luËt hoÆc c¸c v¨n 28
- b¶n díi luËt quy ®Þnh vÒ giao dÞch tÝn dông chøng tõu trªn c¬ së th«ng lÖ quèc tÕ cã tÝnh ®Õn ®Æc thï níc hä. Bªn c¹nh ®ã, quy chÕ qu¶n lý ngo¹i hãi cßn nhiÒu ®iÓm bÊt cËp. C¸c v¨n b¶n vÒ ph¸p lý ngo¹i hèi quy ®Þnh chång chÐo, qua nhiÒu lÇn bæ sung, söa ®æi nªn khã ¸p dông vµ hiÖu lùc ph¸p lý cha cao. ViÖc chuyÓn tiÒn ra n¬3cs ngoµi ®îc quy ®Þnh chÆt chÏ víi nhiÒu thñ tôc còng gi¸n tiÕp h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ. Nh×n chung, níc ta cha cã khung c¬ së ph¸p lý hoµn chØnh cho ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ. 2.4.1.2. Qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ChÝnh s¸ch më cöa cña nhµ níc ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ®¬n vÞ tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. Nhng bªn c¹nh ®ã, c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu nh: thuÕ xuÊt nhËp khÈu, VAT, d¸nh¸ch c¸c mÆt hµng cÊm hoÆc h¹n chÕ xuÊt nhËp khÈu thay ®æi liªn tôc trong thêi gian ng¾n vµ cha hoµn chØnh ®· ¶nh hëng kh«ng nhá tíi c¸c doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam míi chØ ë d¹ng s¬ chÕ, nguyªn liÖu th« nªn khèi lîng hµng xuÊt nhiÒu nhng gi¸ trÞ thÊp. §iÒu nµy h¹n chÕ kh¶ n¨ng thanh to¸n quèc tÕ cña c¸c ng©n hµng nãi chung vµ NHNo & PTNT tØnh Nam §Þnh nãi riªng. 2.4.1.3. H¹n chÕ vÒ tr×nh ®é, kinh nghiÖm vµ n¨ng lùc tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu C¶ níc hiÖn cã h¬n 34.000 doanh nghiÖp trong ®ã kho¶ng 3000 doanh nghiÖp quèc doanh vµ rÊt nhiÒu doanh nghiÖp t nh©n, c«ng ty TNHH tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nhng thùc lùc tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp cßn yÕu vµ thiÕu (møc vèn b×nh qu©n 2,8 tû VND). Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu chñ yÕu dùa vµo vèn vay cña ng©n hµng do vËy khi kinh doanh víi níc ngoµi bÞ lõa ®¶o, thua lç dÉn ®Õn liªn quan trùc tiÕp tíi chÊt lîng tÝn dông vµ uy tÝn trong thanh to¸n quèc tÕ cña ng©n hµng. Do sù yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é nghiÖp vô thanh to¸n còng nh thiÕu th«ng tin vÒ ®èi t¸c kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam nªn mét sè doanh nghiÖp thêng yÕu thÕ trong ký kÕt hîp ®ång ngo¹i th¬ng vµ ®· chÊp nhËn nh÷ng L/C cã nh÷ng ®iÒu kho¶n bÊt lîi cho m×nh. Mét tån t¹i ®¸ng kÓ n÷a lµ cã nh÷ng doanh nghiÖp thêng m¾c sai sãt trong viÖc lËp c¸c chøng tõ 29
- cÇn thiÕt hoÆc kh«ng lËp ®îc bé chøng tõ hoµn h¶o ®Ó ®ßi tiÒn. H¬n n÷a, nguyªn t¾c cña ng©n hµng lµ nh©n viªn kh«ng ®îc lµm thay kh¸ch hµng nªn viÖc thùc hiÖn nghiÖp vô gÆp nhiÒu khã kh¨n. Mét sè doanh nghiÖp do kh«ng hiÓu hÕt c¸c quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña m×nh vµ ng©n hµng trong thanh to¸n L/C theo quy ®Þnh cña UCP500, r»ng ng©n hµng chØ cã tr¸ch nhiÖm víi chøng tõ chø kh«ng cã tr¸ch nhiÖm víi hµng ho¸ nªn khi nhËn hµng thÊy cã thiÕu sãt thêng khiÕu kiÖn ng©n hµng. 2.4.2. Nguyªn nh©n chñ quan 2.4.2.1. H¹n chÕ trong c«ng nghÖ thanh to¸n cña ng©n hµng Trong qu¸ tr×nh héi nhËp gÇn ®©y, NHNo & PTNT tØnh Nam §Þnh ®· chó träng hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng, trang bÞ m¸y tÝnh hiÖn ®¹i ®ång bé trong toµn bé hÖ thèng tham gia thanh to¸n quèc tÕ. Tuy nhiªn, m¹ng SWIFT néi bé cña ng©n hµng ®îc viÕt trªn ng«n ng÷ FOXPRO nªn cßn nhiÒu h¹n chÕ. Cô thÓ: - DÔ mÊt sè liÖu, kh«ng tiÖn Ých cho ngêi sö dông - Cã sù kh¸c biÖt gi÷a b¶n trªn m¸y vµ b¶n in nªn thanh to¸n viªn khã kiÓm so¸t vµ dÔ cã sai sãt. Thanh to¸n viªn ph¶i nhËp d÷ liÖu vµo c¸c trêng kh¸c nhau vµ nhiÒu d÷ liÖu chØ xuÊt hiÖn khi in ra giÊy (vÝ dô: khi nhËp m· SWIFT cña ng©n hµng, trªn m¸y kh«ng xuÊt hiÖn tªn ng©n hµng mµ chØ cã khi in ra giÊy). - TÝnh b¶o mËt kh«ng cao - Thªm vµo ®ã, th«ng tin cËp nhËt toµn hÖ thèng vµ th«ng tin n¾m b¾t t×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ cña c¸c níc cßn cha ®îc kÕt hîp khai th¸c, cËp nhËt kÞp thêi ®Æc biÖt lµ c¸c tin tøc liªn quan ®Õn c¸c kh¸ch hµng trong níc còng nh quèc tÕ cßn thiÕu chÝnh x¸c vµ cha ®Çy ®ñ. 2.4.2.2. Tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cña c¸n bé thanh to¸n quèc tÕ cßn bÊt cËp Do NHNo & PTNT tØnh Nam §Þnh míi tham gia ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ ®îc mét thêi gian ng¾n nªn tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cña c¸n bé trong lÜnh vùc nµy cßn h¹n chÕ lµ ®iÒu khã tr¸nh khái. Kh¶ n¨ng thu thËp th«ng tin, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cßn nhiÒu bÊt cËp vµ khã kh¨n v× thÕ viÖc ph©n lo¹i kh¸ch hµng cha ®îc ®Çy ®ñ còng nh viÖc ®¸nh gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè cßn sai lÖch so víi gi¸ trÞ thùc tÕ. Nh÷ng thiÕu sãt nµy 30
- mét phÇn ®· t¹o nh÷ng khe hë ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ lîi dông vµ vi ph¹m cam kÕt víi ng©n hµng. Thùc tÕ ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ rÊt phøc t¹p, yªu cÇu kinh nghiÖm, sù hiÓu biÕt s©u s¾c ë nhiÒu lÜnh vùc liªn quan còng nh tr×nh ®é ngo¹i ng÷, chuyªn m«n cao cña c¸n bé thanh to¸n. §éi ngò c¸n bé thanh to¸n quèc tÕ cã b»ng cÊp, nhiÖt t×nh nhng chñ yÕu cßn rÊt trÎ nªn kinh nghiÖm trong c«ng viÖc cßn h¹n chÕ. MÆt kh¸c, do hÖ thèng chi nh¸nh cña ng©n hµng tr¶i réng kh¾p c¶ níc nªn tr×nh ®é cña nh©n viªn nãi chung vµ nh©n viªn thanh to¸n quèc tÕ nãi riªng cßn cha ®ång ®Òu gi÷a c¸c chi nh¸nh vµ c¸c ng©n hµng kh¸c phÇn nµo còng lµm gi¶m tÝnh c¹nh tranh cña ng©n hµng. 2.4.2.3. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ng©n hµng trªn thÞ trêng cha cao NHNo & PTNT tØnh Nam §Þnh ®îc thµnh lËp vµ ®îc biÕt ®Õn trªn thÞ trêng nh mét ng©n hµng ho¹t ®éng chñ yÕu trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n. H¬n n÷a, ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ míi ®îc triÓn khai n¨m 1999 vµ b¾t ®Çu ph¸t triÓn n¨m 2001, do ®ã n¨ng lùc cña ng©n hµng cßn h¹n chÕ so víi mét sè ng©n hµng trong níc vµ chi nh¸nh níc ngoµi chuyªn doanh vÒ lÜnh vùc nµy. Bªn c¹nh ®ã m¹ng líi ng©n hµng ®¹i lý cña ng©n hµng so víi thêi gian ®Çu ®· rÊt ph¸t triÓn (hiÖn nay NHNo & PTNT tØnh Nam §Þnh cã quan hÖ ®¹i lý víi 584 ng©n hµng nhng so víi mét sè ng©n hµng kh¸c th× vÉn cßn khiªm tèn, vÝ dô: Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Nam §Þnh cã quan hÖ ®¹i lý víi 754 ng©n hµng). V× vËy ng©n hµng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc lùa chän ng©n hµng ®èi t¸c vµ trong trêng hîp kh«ng cã quan hÖ ®¹i lý th× NHNo & PTNT tØnh Nam §Þnh ph¶i th«ng qua NHNo & PTNT ViÖt Nam lµm trung gian, t¨ng chi phÝ ho¹t ®éng vµ gi¶m søc c¹nh tranh còng nh uy tÝn cña ng©n hµng trªn thÞ trêng quèc tÕ. 31
- CH¦¥NG 3 Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt lîng thanh to¸n quèc tÕ t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Nam §Þnh 3.1. §Þnh híng ph¸t triÓn ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh trong thêi gian tíi Cuøng vôùi söï taêng tröôûng kinh teá, söï phaùt trieån caùc moái quan heä kinh teá ñoái ngoaïi cuûa ñaát nöôùc vôùi troïng taâm laø hoaït ñoäng XNK haøng hoùa, dòch vuï. Taát yeáu caùc hoaït ñoäng kinh doanh ñoái ngoaïi cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi nöôùc ta seõ coù böôùc phaùt trieån maïnh meõ veà quy moâ khoái löôïng nghieäp vuï giao dòch laãn kim nhaïch hoaït ñoäng kinh doanh. vì vaäy, nhöõng saûn phaåm NH cung öùng ra thò tröôøng khoâng chæ boù heïp trong hoaït ñoäng truyeàn thoáng maø caàn phaûi ña daïng hoùa caccs loaïi hình nghieäp vuï ñeå ñöa hoaït ñoäng ngaân haøng ñi xa hôn, phong phuù hôn vaø treân moät dieän roäng hôn. Trieån khai phöông höôùng nhieâm vuï ban laõnh ñaïo NHNo vaø PTNT Quaûng Trò giao, cuï theå “ phaùt trieån toát hoaït ñoäng kinh doanh ñoái ngoaïi, naâng cao chaát löôïng va hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä, tìm kieám vaø chuù troïng taêng theâm soá löôïng khaùch haøng, nhaát laø khaùch haøng lam XNK, môõ roäng maïng löôùi thu ñoåi ngoaïi teä “. Phoøng kinh doanh ñoái ngoaïi NHNO vaø PTNT Quaûng Trò ñaõ xaây döïng ñònh höôùng phaùt trieån hoaït ñoäng kinh doanh ñoái ngoaïi naêm 2004 nhö sau: - Thöïc hieän chæ ñaïo cuûa ban giaùm ñoác NHNo tænh trieån khai caùc hoaït ñoäng KDÑN ñeán caùc ngaân haøng caáp hai loaïi 4, thöïc hieän vai troø ñaàu moái taïo ñieàu kieän giuùp caùc ngaân haøng cô sôû õ phaùt trieån nghieäp vuï KDÑN, ñaëc bieät nghieäp vuï chuyeån tieàn ngoaïi teä cuûa lao ñoäng nöôùc ngoaøi veà nöôùc. - Chuù troïng hôn nöõa coâng taùc tieáp thò ñieàu tra nghieân cöùu thò tröôøng, nhu caàu khaùch haøng. Ñoái vôùi nhöõng moùn L/C xuaát khaåu 32
- seõ cöû caùn boä ñeán nhaän chöùng töø tröïc tieáp taïi ñôn vò, khoâng ñeå ngaân haøng phaûi mang ñeán ngaân haøng. Coá gaéng naâng cao soá moùn L/C xuaát khaåu, taïo nguoàn ngoaïi teä cho chi nhaùnh. -Trieån khai caùc nghieäp vuï môùi veà ngoaïi teä theo chæ ñaïo ngaân haøng noâng nghieäp Vieät Nam nhö: thanh toaùn seùc ngoaïi teä, tröôùc maét laø seùc du lich. - Hoaøn thieän vaø naâng cao hôn nöõa taùc phong laøm vieäc coâng nghieäp xaây döïng “ phong traøo giao dòch cuûa ngöôøi caùn boä ngaân haøng ” Vôùi phöông phaùp hoaït ñoäng cuï theå, chi nhaùnh phaán ñaáu giöõ vöõng vaø phaùt trieån moïi maët hoaït ñoäng KDÑN, goùp phaàn naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng chung cuûa toaøn chi nhaùnh. 3.2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh Ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong nghiÖp vô kinh doanh Ng©n hµng.ViÖc ph¸t triÓn ho¹t ®éng nµy lµ mét ®iÒu tÊt yÕu. Tõ thùc tr¹ng ho¹t ®éng trong thêi gian qua vµ ®Þnh híng còng nh bèi c¶nh trong thêi gian tíi, em xin ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt lîng TTQT t¹i NHNN&PTNT Nam §Þnh. 3.2.1C¶i tiÕn chÊt lîng nghiÖp vô 3.2.1.1.§èi víi thanh to¸n hµng xuÊt khÈu: Ng©n hµng cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh XK t¹o vèn b»ng c¸ch th¬ng lîng víi bªn ®èi t¸c níc ngoµi më c¸c L/C theo ®iÒu kiÖn øng tríc tiÒn hµng hoÆc ¸p dông mét khung tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp nµy.ViÖc hç trî nµy cña Ng©n hµng sÏ gióp cho nhµ xuÊt khÈu phôc vô kÞp thêi thu mua hµng XK, cã thÓ chñ ®éng ký kÕt hîp ®ång víi c¸c ®èi t¸c níc ngoµi. 33
- 3.2.1.2.§èi víi thanh to¸n hµng nhËp khÈu: §èi víi nh÷ng kh¸ch hµng thêng xuyªn th× thanh to¸n viªn cã thÓ t vÊn cho hä trong viÖc ký kÕt hîp ®ång ngo¹i th¬ng víi níc ngoµi víi nh÷ng ®iÒu kho¶n quan träng nhÊt cÇn cã trong ®¬n xin më L/C. Ng©n hµng cÇn ®a ra chÝnh s¸ch ký quü linh ho¹t, v× mét chÝnh s¸ch ký quü linh ho¹t sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp sö dông vèn tèt h¬n vµ ®¶m b¶o an toµn trong kh©u thanh tãan Ng©n hµng. 3.2.2.Thùc hiÖn chÝnh s¸ch kh¸ch hµng linh ho¹t 3.2.2.1.§Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c t vÊn cho kh¸ch hµng Ng©n hµng cã thÓ t vÊn cho doanh nghiÖp vÒ nh÷ng mÆt sau: *§èi víi ®¬n vÞ xuÊt khÈu: C¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu thêng g©y rñi ro cho Ng©n hµng thanh to¸n,Ng©n hµng chiÕt khÊu khi hä lËp néi dung chøng tõ kh«ng hoµn h¶o vµ bÞ tõ chèi thanh to¸n.§Ó tr¸nh rñi ro nµy,Ng©n hµng cÇn t vÊn cho kh¸ch hµng nh÷ng vÊn ®Ò sau: - T vÊn cho ®¬n vÞ XK yªu cÇu bªn NK më cho m×nh mét L/C ®¶m b¶o nhÊt. - T vÊn cho ®¬n vÞ trong viÖc chän ng©n hµng më L/C lµ ng©n hµng thanh to¸n. - CÇn chó träng h¬n n÷a c«ng t¸c t vÊn, gióp nhµ XK c¸ch gi¶i quyÕt khi bé chøng tõ cã sai sãt. *§èi víi ®¬n vÞ nhËp khÈu: Nhµ NK g©y rñi ro cho ng©n hµng khi hä mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n hoÆc cè t×nh vi ph¹m cam kÕt cña m×nh trong khi ng©n hµng kh«ng yªu cÇu ký quü 100%. §Ó dem l¹i lîi Ých cho nhµ NK vµ b¶o ®¶m quyÒn lîi cho ng©n hµng cÇn t vÊn cho hä nh÷ng vÊn ®Ò sau: -T vÊn cho nhµ NK nªn më lo¹i L/C nµo cã lîi nhÊt. -T vÊn cho nhµ NK trong viÖc ®a c¸c ®iÒu kho¶n vµo L/C. -T vÊn cho nhµ NK trong viÖc lùa chän thêi h¹n cña L/C. 34
- 3.2.2.2. Cã chÝnh s¸ch kh¸ch hµng phï hîp: Trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay, tríc søc Ðp cña hÖ thèng ng©n hµng ®a d¹ng vµ phøc t¹p ®ßi hái ng©n hµng ph¶i t×m kiÕm kh¸ch hµng.Sù an toµn trong ho¹t ®«ng ng©n hµng vµo chÊt lîng dÞch vô ng©n hµng.Vµ thùc sù cã ý nghÜa khi ho¹t ®éng thanh to¸n qua ng©n hµng thùc sù ph¸t triÓn, doanh sè thanh to¸n t¨ng qua c¸c n¨m.V× vËy, c¸c biÖn ph¸p an toµn ph¶i ®îc thùc hiÖn ngay trong chÝnh s¸ch kh¸ch hµng.§Ó hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ, chÝnh s¸ch kh¸ch hµng t¹i NHNH&PTNT Nam §Þnh cã thÓ thùc hiÖn theo c¸c híng sau: *Chñ ®éng t×m kiÕm kh¸ch hµng: Thu hót thªm kh¸ch hµng xuÊt khÈu sÏ t¹o nªn mét nguån thu ngo¹i tÖ lín vµ ®ã sÏ lµ ®iªï kiÖn tiªn quyÕt ®Ó ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ. *Ph©n lo¹i kh¸ch hµng: Ph©n lo¹i kh¸ch hµng lµ viÖc lµm b¾t buéc vµ thêng xuyªn ®Ó cã chÝnh s¸ch thÝch hîp khuyÕn khÝch u ®·i kh¸ch hµng vÒ l·i suÊt, thñ tôc, møc phÝ §Æc biÖt ®èi víi thanh to¸n hµng xuÊt qua NHNN&PTNT Nam §Þnh th× ®îc hëng møc l·i tiÒn vay thÊp, phÝ phôc vô rÎ. *Tæ chøc héi nghÞ kh¸ch hµng: §©y lµ mét biÖn ph¸p cã hiÖu qu¶ cao, kh«ng nh÷ng t¹o ®îc Ên tîng tèt vÒ ng©n hµng mµ cßn gãp phÇn h¹n chÕ nh÷ng rñi ro trong qu¸ tr×nh thùc hÖn nghiÖp vô ng©n hµng. Héi nghÞ kh¸ch hµng còng lµ dÞp ®Ó ng©n hµng vµ kh¸ch hµng th¾t chÆt h¬n n÷a quan hÖ, ®Ó kh¸ch hµng bµy tá nh÷ng b¨n kho¨n khóc m¾c cña m×nh ®èi víi nghiÖp vô thanh to¸n, qua ®ã n©ng cao chÊt lîng nghiÖp vô ng©n hµng. 3.2.3. N©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô thanh to¸n viªn Con ngêi lu«n lµ yÕu tè gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh trong mäi hµnh ®éng. V× vËy ng©n hµng cÇn quan t©m h¬n n÷a vµ thêng xuyªn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸c thanh to¸n viªn. C¸n bé thanh to¸n Quèc tÕ cÇn ph¶i am hiÓu têng tËn vµ cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch mäi ®iÒu kho¶n 35
- cña c¸c v¨n b¶n th«ng lÖ Quèc tÕ nh: UCP 500, URC 525, ULB 1930 §ång thêi ph¶i hiÓu biÕt vÒ tËp qu¸n, ph¸p luËt vµ thùc tiÔn h¹t ®éng cña tõng níc ®Ó cã kh¶ n¨ng t vÊn cho kh¸ch hµng, võa tr¸nh ®îc rñi ro cho ng©n hµng. C¸n bé thanh to¸n viªn cßn ph¶i cã phÈm chÊt ®¹o ®øc, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao, cã kinh nghiÖm trong thanh to¸n quèc tÕ. V× vËy c«ng t¸c tæ chøc ®µo t¹o, gi¸o dôc c¸n bé ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô hµng ®Çu nh»m n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ vµ h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt mäi rñi ro ph¸t sinh tõ b¶n th©n NHNN & PTNT Nam §Þnh, cô thÓ: - CÇn tiªu chuÈn ho¸ c¸n bé lµm c«ng t¸c thanh to¸n quèc tÕ b»ng viÖc ¸p dông c¸c qui ®Þnh cô thÓ. - §µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé, cËp nhËp thêng xuyªn c¸c th«ng tin kiÕn thøc cho c¸n bé th«ng qua c¸c líp tËp huÊn, héi th¶o. Tranh thñ sù gióp ®ì ®µo t¹o cña ng©n hµng ®¹i lý hay tæ chøc níc ngoµi. - CÇn cã qui chÕ tuyÓn chän c¸n bé míi ®Ó cã thÓ lùa chän ®îc nh÷ng c¸n bé thùc sù cã tr×nh ®é. - Cã quy chÕ s¸t h¹ch vÒ thi chÊt lîng c¸n bé thanh to¸n quèc tÕ ®Þnh kú ®Ó lùa chän vµ ®¸nh gi¸ tiªu chuÈn c¸n bé, tõ ®ã ®Ò b¹t bè trÝ s¾p xÕp c«ng viÖc phï hîp víi c¸n bé. 3.2.4. §æi míi c«ng nghÖ ng©n hµng Xu thÕ ph¸t triÓn tÊt yÕu cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam lµ ph¶i nhanh chãng héi nhËp víi c¸c céng ®ång tµi chÝnh quèc tÕ. Mét tiªu chuÈn quan träng nhÊt cho sù héi nhËp ®ã lµ hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ph¶i ®îc hiÖn ®¹i ho¸ trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, tõ t duy ®Õn ho¹t ®éng thùc tiÔn, tõ thao t¸c thñ c«ng ®Õn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Träng t©m ®æi míi c«ng nghÖ ng©n hµng ®îc x¸c ®Þnh trªn hai mÆt lµ: - Mét lµ, ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c nghiÖp vô ng©n hµng, t¹o lËp sù ho¹t ®éng toµn diÖn cña ng©n hµng hiÖn ®¹i. - Hai lµ, x©y dùng c¬ së kü thuËt hiÖn ®¹i ®Ó hoµ nhËp quèc tÕ. Tríc hÕt lµ vÒ thanh to¸n quèc tÕ, kÕ to¸n th«ng tin vµ ®iÒu hµnh. 36
- 3.2.5. Cñng cè vµ t¨ng cêng quan hÖ ®èi ngo¹i §Ó gi÷ v÷ng vµ t¨ng cêng uy tÝn ®èi ngo¹i, NHNN & PTNT Nam §Þnh cÇn thóc ®Èy h¬n n÷a quan hÖ ®¹i lý víi c¸c ng©n hµng trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®Ó tõ ®ã gióp cho viÖc thanh to¸n ®îc tiÕn hµnh nhanh h¬n, thuËn tiÖn h¬n, gi¶m chi phÝ khi ph¶i th«ng qua mét ng©n hµng kh¸c ®Ó thanh to¸n vµ tõ ®ã n©ng cao chÊt lîng phôc vô kh¸ch hµng, ®ång thêi ®Ó tranh thñ vèn, kû thuËt vµ kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn cña ng©n hµng níc ngoµi. - Më réng quan hÖ quèc tÕ song ph¬ng vµ ®a ph¬ng, x©y dùng vµ ph¸t triÓn mèi quan hÖ chÆt chÏ víi ng©n hµng c¸c níc ASEAN, ®Æc biÖt lµ víi ng©n hµng c¸c níc l¸ng giÒng ( Trung Quèc, Lµo ). - Ph¸t triÓn vµ n©ng cao m¹ng thanh to¸n quèc tÕ SWIFT ®Ó ®Êy nhanh chÊt lîng vµ thêi gian thanh to¸n. Ph¸n ®Êu møc t¨ng trëng vÒ khèi lîng thanh to¸n quèc tÕ hµng n¨m ®¹t tõ 10 - 15 % trë lªn. Ta biÕt r»ng, ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i cña NHNN & PTNT Nam §Þnh míi chÝnh thøc hoµ nhËp vµo ho¹t ®éng chung cña ng©n hµng míi ®îc kho¶ng 7 n¨m – Thêi gian nµy kh«ng ph¶i lµ dµi, mµ ®©y míi lµ giai ®o¹n ®Çu tiªn, do ®ã cßn cã h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm, uy tÝnh. Ng©n hµng cÇn tiÕp tôc cñng cè vµ n©ng cao h¬n n÷a chÊt lîng ho¹t ®éng cña m×nh trong tÊt c¶ mäi nghiÖp vô ®Ó tõng bíc t¹o lËp uy tÝn, thu hót kh¸ch hµng tíi giao dÞch vµ ho¹t ®éng t¹i ng©n hµng m×nh, ®Æc biÖt lµ chÊt lîng thanh to¸n quèc tÕ v× nã kh«ng chØ kh¼ng ®Þnh uy tÝn cña NHNN & PTNT Nam §Þnh trong níc mµ ë c¶ ngoµi níc. Tõ ®ã, NHNN & PTNT Nam §Þnh tõng bíc lín m¹nh vµ më réng ho¹t ®éng cña m×nh. 3.2.6. Ph¸t triÓn ho¹t ®éng marketing trong ho¹t ®éng ng©n hµng §Ó cã thÓ thu hót ®îc kh¸ch hµng tiÒm n¨ng còng nh duy tr× kh¸ch hµng truyÒn thèng, ng©n hµng cÇn ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch marketing tæng hîp vµ ®ång bé. NHNo & PTNT tØnh Nam §Þnh còng ph¶i tù ®¸nh gi¸ ®îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh b»ng c¸ch t×m hiÓu xem thÞ phÇn m×nh ®ang n¾m gi÷ lµ bao nhiªu, khuynh híng ®ã trong n¨m tíi t¨ng hay gi¶m, møc thu tõ ho¹t 37
- ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña ng©n hµng so víi c¸c ®èi thñ, viÖc më réng c¸c s¶n phÈm dÞch vô míi ®Ó tõ ®ã cã thÓ ®a ra c¸c chÝnh s¸ch marketing hî lý nh vÒ c«ng t¸c tiÕp thÞ, ng©n hµng cÇn ®a ra ch¬ng tr×nh tµi trî c¸c sù kiÖn lín cña ®Êt níc, qu¶ng c¸o qua truyÒn h×nh, truyÒn thanh, c¸c b¸o, t¹p chÝ, trªn m¹ng Internet híng dÉn râ rµng cô thÓ mäi ho¹t ®éng dÞch vô cña ng©n hµng ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ. Song song víi h×nh thøc qu¶ng c¸o lµ ho¹t ®éng khuyÕn m·i. §èi víi kh¸ch hµng lÇn ®Çu tham gia thanh to¸n quèc tÕ t¹i ng©n hµng nh më L/C hoÆc thah to¸n L/C víi tû träng lín, ng©n hµng cã thÓ nghiªn cøu gi¶m phÝ ®Ó t¹o kh¶ n¨ng cho kh¸ch hµng lµm quen vµ g©y Ên tîng tèt víi kh¸ch hµng míi. TiÕn hµnh lËp hå s¬ nh÷ng kh¸ch hµng thêng xuyªn quan hÖ ng©n hµng tõ ®ã, ®èi víi c¸c kh¸ch hµng lín vµ truyÒn thèng, NHNo & PTNT tØnh Nam §Þnh nªn tæ chøc th¨m hái chóc mõng trong c¸c dÞp lÔ tÕt hoÆc cã c¸c dÞch vô ®i kÌm miÔn phÝ ®Ó t¹o mèi quan hÖ gÇn gòi gi÷a ng©n hµng víi kh¸ch hµng. H¬n n÷a, ®Þnh kú tæ chøc héi nghÞ kh¸ch hµng ®Ó n¾m ®îc nhu cÇu qua ®ã ph©n lo¹i, rót ra ®îc c¸ch thøc phôc vô tõng lo¹i kh¸ch hµng. MÆt kh¸c, NHNo & PTNT tØnh Nam §Þnh cÇn cã biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Ó ®éng viªn toµn thÓ c¸n bé, nh©n viªn tÝch cùc tham gia thùc hiÖn c«ng t¸c marketing ®Ó thu hót ngµy cµng nhiÒu kh¸ch hµng tiÒm n¨ng cho m×nh. 3.3. Mét sè kiÕn nghÞ 3.3.1. VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp XNK C¸c ®¬n vÞ muèn tham gia XNK ph¶i cã c¸n bé chuyªn tr¸ch vÒ XNK. C¸c c¸n bé nµy cÇn ®îc ®µo t¹o nghiÖp vô ngo¹i th¬ng, am hiÓu luËt th¬ng m¹i quèc tÕ thanh to¸n XNK, cã n¨ng lùc trong c«ng t¸c vµ ®Æc biÖt ph¶i cã phÈm chÊt trung thùc trong kinh doanh. C¸c doanh nghiÖp thêng xuyªn giao dÞch XNK víi níc ngoµi ®Ó thµnh lËp phßng xuÊt XNK chuyªn tËp trung nghiªn cøu thÞ trêng t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c b¹n hµng, luËt th¬ng m¹i c¸c níc ®èi t¸c còng nh c¸c thay ®æi ®iÒu kiÖn ph¸p lý trong vµ ngoµi níc kh¾c phôc t×nh tr¹ng cha quan t©m ®óng møc tíi viÖc nghiªn cøu, dù 38
- b¸o ®Ó ®Þnh híng vÜ m« còng nh c¸c kÕ ho¹ch dµi h¹n vÒ XNK cña c¸c ®¬n vÞ nh hiÖn nay. §èi víi c¸c ®¬n vÞ kh«ng chuyªn vÒ XNK, cha cã tr×nh ®é ngo¹i th¬ng, thÞ trêng cha quen thuéc th× nªn thuª c¸c chuyªn gia t vÊn hoÆc uû th¸c cho ®¬n vÞ XNK cã uy tÝn th«ng th¹o thÞ trêng thùc hiÖn XNK, tuy chi phÝ cao nhng vÉn ®¶m b¶o an toµn. C¸c ®¬n vÞ kh«ng ngõng ®µo t¹o c¸n bé trÎ, cö c¸n bé ®i häc c¸c líp n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô do c¸c trêng ®¹i häc, c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi níc, tæ chøc thuª chuyªn gia gi¶ng d¹y nh»m gióp c¸n bé n©ng cao nghiÖp vô chuyªn m«n, thÞ trêng, tiÕp cËn víi ph¬ng thøc thanh to¸n hiÖn ®¹i. Cã chÝnh s¸ch ®·i ngé víi c¸n bé cã n¨ng lùc, cã chÕ ®é thëng ph¹t nghiªm minh nh»m gi÷ c¸n bé giái, khuyÕn khÝch c¸n bªn trao ®æi kiÕn thøc, hoµn thµnh tr¸ch nhiÖm cña m×nh, trung thµnh víi lîi Ých cña doanh nghiÖp. Trong thùc tÕ thanh to¸n víi c¸c doanh nghiÖp cÇn gi÷ ch÷ tÝn, thùc hiÖn ®óng c¸c cam kÕt víi ng©n hµng. C¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i gi÷ mèi quan hÖ chÆt chÏ víi ng©n hµng, thùc hiÖn ®óng c¸c chØ dÉn cña ng©n hµng vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n cña L/C. Khi cã tranh chÊp, doanh nghiÖp cÇn phèi hîp chÆt chÏ víi ng©n hµng ®Ó t×m ra nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc chø kh«ng nªn quy tr¸ch nhiÖm cho kh¸ch hµng. Khi lËp bé chøng tõ thanh to¸n, c¸c ®¬n vÞ ph¶i chó ý ®Õn ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i chøng tõ, nhÊt lµ nh÷ng chi tiÕt dÔ bÞ sai sãt. NÕu thùc hiÖn ®îc nh÷ng ®iÒu ®ã, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña c¸c ®¬n vÞ sÏ cã hiÖu qu¶ cao, c«ng t¸c thanh to¸n qua ng©n hµng còng sÏ nhanh chãng, thuËn tiÖn, h¹n chÕ rñi ro do sù yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é nghiÖp vô cu¶ kh¸ch hµng. 3.3.2. VÒ phÝa ng©n hµng 3.3.2.1. Hoµn thiÖn m«i trêng ph¸p lý cho ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ Ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ lµ lo¹i h×nh kinh doanh cã møc ®é rñi ro cao. V× vËy, ho¹t ®éng nµy ®ßi hái sù hoµn thiÖn vÒ m«i trêng ph¸p lý ®Ó gãp ph©ng thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ, c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ, tõng 39
- bíc thùc hiÖn kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi cña VN§ trong c¸c ho¹t ®éng ngo¹i hèi vµ hoµn thiÖn hÖ thèng qu¶n lý ngo¹i hèi cña ViÖt Nam. CÇn cã mét sè quyÕt ®Þnh vµ híng dÉn vÒ mét sè nghiÖp vô nh L/C chuyÓn nhîng, L/C gi¸p lng, ph¸t hµnh b¶o l·nh theo yªu cÇu cua ng©n hµng níc ngoµi. §ã lµ nh÷ng c¬ së ph¸p lý quan träng ®Ó triÓn khai ®ång bé nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng nãi chung vµ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi riªng. 3.3.2.2. Hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng HiÖn nay thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ViÖt Nam ®îc tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo quy chÕ sau: NHNN& PTNT ViÖt Nam tæ chøc, gi¸m s¸t vµ ®iÒu hµnh nh»m h×nh thµnh thÞ trêng mua b¸n ngo¹i tÖ cã tæ chøc gi÷a c¸c tæ chøc tÝnh dông lµ thµnh viªn cña thÞ trêng. NHNN& PTNT ViÖt Nam tham gia vµo thÞ trêng víi t c¸ch lµ ngêi mua b¸n cuèi cïng thùc hiÖn can thiÖp khi cÇn thiÕt, v× môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. Song thêi gian qua, thùc tÕ thÞ trêng ho¹t ®éng rÊt tÎ nh¹t mµ nguyªn nh©n lµ sù mÊt c©n ®èi vÒ cung cÇu ngo¹i tÖ, chØ cã ngêi mua kh«ng cã ngêi b¸n, NHNN& PTNT cha n¾m ®îc chÝnh x¸c tr¹ng th¸i ngo¹i hèi cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i nªn kh«ng ®iÒu tiÕt kÞp thêi ho¹t ®éng cña thÞ trêng, hoÆc cã nh÷ng thêi gian dµi c¸c NHNN & PTNT chi nh¸nh thiÕu hôt ngo¹i tÖ trÇm träng th× ng©n hµng còng cha cã nh÷ng biÖn ph¸p g× ®Ó hæ trî, ®Ó c¶i thiÖn tr¹ng th¸i ngo¹i hèi cña m×nh. V× vËy, ®Ó c¸c NHNN & PTNT chi nh¸nh n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ngo¹i tÖ, ®¸p øng yªu cÇu kinh doanh hµng nhËp khÈu th× viÖc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng lµ v« cïng cÇn thiÕt. Muèn lµm ®îc ®iÒu nµy, chóng ta cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p sau: -Gi¸m s¸t tr¹ng th¸i ngo¹i hèi cuèi ngµy cña tõng NHNN & PTNT chi nh¸nh, kiªn quyÕt b¾t c¸c NHNN & PTNT chi nh¸nh ph¶i xö lý tr¹ng th¸i ngo¹i hèi cña m×nh b»ng viÖc mua b¸n ngo¹i tÖ trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng. 40
- -Më réng ®èi tîng tham gia vµo thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng. HiÖn nay chØ cã héi së chÝnh cña c¸c NHNN & PTNT chi nh¸nh míi lµ thµnh viªn cña thÞ trêng. Nhng thùc tÕ c¸c chi nh¸nh cã doanh sè ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ lín còng cã nhu cÇu kimh doanh ngo¹i tÖ nh»m môc ®Ých phôc vô kh¸ch hµng hoÆc cho chÝnh m×nh V× vËy cÇn më réng c¸c thµnh viªn tham gia vµo thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng. - Ph¸t c¸c nghiÖp vô vay mîn ngo¹i tÖ, nghiÖp vô ®Çu c¬, nghiÖp vô tiÒn göi qua ®ªm vµ c¸c h×nh thøc mua b¸n ngo¹i tÖ nh: mua b¸n kú h¹n, hîp ®ång t¬ng lai - CÇn t¨ng cêng h¬n n÷a vai trß cña NHNN & PTNT chi nh¸nh trªn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng. Trong nh÷ng trêng hîp thÞ trêng kh«ng ®ñ cã kh¶ n¨ng th× NHNN & PTNT ViÖt Nam víi vai trß lµ ngêi mua vµ ngêi b¸n cuèi cïng ph¶i tham gia kÞp thêi ®Ó gióp ®ì c¸c NHNN & PTNT chi nh¸nh duy tr× ®îc tr¹ng th¸i an toµn ngo¹i tÖ cña m×nh. 3.3.3.VÒ phÝa chÝnh phñ vµ c¸c nghµnh cã liªn quan 3.3.3.1.CÇn hoµn thiÖn m«i trêng ph¸p lý cho c¸c giao dÞch thanh to¸n XNK ViÖt nam bíc vµo nÒn c¬ chÕ thÞ trêng vµ hoµ nhËp vµo nÒn mËu dÞch thÕ giíi tõ cuèi thËp kû 80. Thanh to¸n hµng XNK cña c¶ níc ®· t¨ng lªn kh«ng vÒ nh÷ng kinh ngh¹ch mµ cßn vÒ quy m«, chÊt lîng. Nhng mÆt tr¸i cña nã lµ tranh chÊp ph¸t sinh ngµy cµng nhiÒu vµ phøc t¹p. §iÒu nµy ®ßi hái sù xÐt xö c«ng minh kÞp thêi cña c¸c c¬ quan ph¸p luËt dùa theo ph¸p luËt ViÖt Nam vµ th«ng lÖ quèc tÕ. §Ó c¸c NHNN & PTNT chi nh¸nh cã c¬ së v÷ng ch¾c b¶o vÖ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh vµ tr¸nh ®îc rñi ro trong ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ, chÝnh phhñ nªn ®a ra nh÷ng v¨n b¶n cã tÝnh ph¸p luÆt quy ®Þnh râ mèi quan hÖ t¬ng hîp gi÷a luËt vµ th«ng íc quèc tÕ víi c¸c ®iªï luËt ViÖt Nam. Cô thÓ: - KhÈn tr¬ng ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n ph¸p lý cho giao dÞch thanh to¸n XNK: 41
- Cã thÓ lµ nghÞ ®Þnh vÒ thanh to¸n quèc tÕ ®Ò cËp ®Õn mèi quan hÖ ph¸p lý gi÷a giao dÞch hîp ®ång ngo¹i th¬ng cña ngêi NK, ngêi XK víi c¸c giao dÞch chøng tõ gi÷a c¸c ng©n hµng.Mèi quan hÖ vÒ nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm, quyÒn lîi cña nhµ NK, nhµ XK vµ c¸c ng©n hµng khi tham gia vµo c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ, vµ mèi quan hÖ nµy còng cÇn dîc ph¸p lý ho¸ trªn c¬ së mét quèc gia. - Sím ®a ph¸p lÖnh th¬ng phiÕu vµo thùc tiÔn: Trong thanh to¸n quèc tÕ, ®Ó thùc hiÖn viÖc chuyÓn t¶i ngo¹i tÖ ph¶i sö dông nhiÒu ph¬ng tiÖn thanh to¸n kh¸c nhau nh: hèi phiÕu, lÖnh phiÕu, sÐc trong ®ã hèi phiÕu lµ ph¬ng tiÖn dîc sö dông phæ biÕn. HiÖn nay, cã rÊt nhiÒu v¨n b¶n mang tÝnh chÊt th«ng lÖ quèc tÕ nh»m ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hµnh vµ sö dông sÐc vµ hèi phiÕu nh: luËt thèng nhÊt vÒ hèi phiÕu theo c«ng íc Gi¬nev¬ 1930, luËt hèi phiÕu níc Anh n¨m 1928 Cßn ë ViÖt Nam chóng ta ®· cã ph¸p lÖnh th¬ng phiÕu do chñ tÞch quèc héi ký 24/12/1999 vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ 1/7/2000. Tuy nhiªn cho ®Ðn nay, chÝnh phñ vÉn cha cã v¨n b¶n chÝnh thøc nµo híng dÉn thi hµnh ph¸p lÖnh nµy. - CÇn ban hµnh c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm kiÓm tra c¸c chøng tõ khi c¸c doanh nghiÖp xin më L/C hoÆc chuyÓn tiÒn ra níc ngoµi: HiÖn nay, trong thanh to¸n XNK c¸c NHNN & PTNT chi nh¸nh kh«ng ®îc híng dÉn cô thÓ viÖc kiÓm tra giÊy phÐp hîp lÖ NK cña c¸c kh¸ch hµng khi ph¸t hµnh L/C, dÉn ®Õn viÖc chÊp hµnh quy ®Þnh nµy gi÷a c¸c NHNN & PTNT chi nh¸nh cã kh¸c nhau, v× vËy hËu qu¶ tÊt yÕu lµ kh¸ch hµng lîi dông c¬ së nµy ®Ó sö dông mét giÊy phÐp hoÆc h¹n ng¹ch NK ë nhiÒu NH kh¸c nhau ®Ó më L/C víi nh÷ng môc ®Ých thiÕu trung thùc trong kinh doanh. NÕu kh¸ch hµng vay vèn më L/C, khi hµng bÞ h¶i quan ph¸t hiÖn ra sù gian lËn cña doanh nghiÖp, hµng ho¸ kh«ng ®îc th«ng quan hoÆc bÞ tÞch thu sÏ dÉn ®Õn rñi ro cho ng©n hµng. 42
- NÕu kh¸ch hµng sö dông mét hîp ®ång ngo¹i th¬ng ®Ó thanh to¸n ra níc ngoµi nhiÒu lÇn nh»m môc ®Ých röa tiÒn hoÆc thanh to¸n tiÒn hµng nhËp lËu th× NH cã ®îc miÔn tr¸ch nhiÖm kh«ng? V× vËy râ rµng cÇn cã quy chÕ v¨n b¶n híng ®Én c¸c NHNN & PTNT chi nh¸nh trong viÖc kiÓm tra chøng tõ hîp ®ång ngo¹i th¬ng cña c¸c doanh nghiÖp khi më L/C vµ quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña NH, cña doanh nghiÖp tríc ph¸p luËt vÒ viÖc ph¸t hµnh L/C hoÆc chuyÓn tiÒn ra níc ngoµi. 3.3.3.2. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i nh»m ®Èy m¹nh XK Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña níc ta cho thÊy s¶n phÈm XK cña níc ta cßn nghÌo lµn vµ s¶n phÈm cha qua chÕ biÕn vÉn chiÕm mét tû träng lín hoÆc nÕu cã chÕ biÕn th× còng lµ nh÷ng mÆt hµng th«, s¬ chÕ. V× vËy, ®Ó phôc vô cho chiÕn lîc híng vÒ XK nh»m môc tiªu t¨ng trëng æn ®Þnh, bÒn v÷ng cho nÒn kinh tÕ, chóng ta cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p sau: - §Èy m¹nh ho¹t ®éng ®èi ngo¹i, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng th¬ng m¹i víi c¸c thÞ trêng lín nh: Trung Quèc, c¸c níc thuéc khèi ASEAN x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng träng ®iÓm, më réng thÞ trêng míi. - Khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng vÒ tµi nguyªn, søc lao ®éng vµ ®Êt ®ai, gi¶m gi¸ thµnh hµng XK ViÖt Nam. CÇn ®Çu t thÝch ®¸ng vµo nh÷ng s¶n phÈm truyÒn thèng vµ cã u thÕ nh: G¹o, thuû s¶n, dÇu má - Cã chÝnh s¸ch ®Çu t hîp lý cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng XK, ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ phÊn ®Êu XK chñ yÕu c¸c mÆt hµng ®· qua chÕ biÕn. - Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn hµng XK th«ng qua c¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m« nh: ThuÕ, trî gi¸ Bªn c¹nh biÖn ph¸p ®Èy m¹nh XK, nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch NK th«ng qua viÖc cÊp phÐp NK, qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch vµ c«ng cô thuÕ nh»m h¹n chÕ NK nh÷ng mÆt hµng trong níc ®· s¶n xuÊt ®îc. ViÖt Nam ®ang tõng bíc hßa nhËp vµo nÒn th¬ng m¹i quèc tÕ, v× vËy ho¹t ®éng th¬ng m¹i vµ NH diÔn ra s«i næi vµ ph¸t triÓn h¬n bao giê hÕt, ®Æc biÖt lµ khi cã sù hiÖn diÖn ngµy cµng nhiÒu c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi, c¸c chi nh¸nh NH lín trªn thÕ giíi. 43
- 3.3.4. VÒ phÝa ng©n hµng nhµ níc 3.3.4.1. Hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng tiÕn tíi thµnh lËp thÞ trêng hèi ®o¸i cña ViÖt Nam. ViÖc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thÞ trêng liªn ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó ng©n hµng më réng nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ, ®¸p øng nhu cÇu mua b¸n ngo¹i tÖ cña kh¸ch hµng vµ phôc vô nhu cÇu thanh to¸n quèc tÕ cña ng©n hµng. §Ó hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng lµm c¬ së cho viÖc h×nh thµnh thÞ trêng hèi ®o¸i hoµn chØnh ë ViÖt Nam, NHNN cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p: - §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i ngo¹i tÖ, c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n quèc tÕ trªn thÞ trêng. Ngoµi giao dÞch chñ yÕu lµ USD hiÖn nay, c¸c ngo¹i tÖ kh¸c (EUR, GBP, JPY ) còng cÇn ®îc më réng giao dÞch song song khuyÕn khÝch nghiÖp vô chiÕt khÊu th¬ng phiÕu, hèi phiÕu ngo¹i tÖ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngo¹i tÖ cña ng©n hµng. - §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc mua b¸n ngo¹i tÖ. HiÖn nay, c¸c h×nh thøc giao dÞch ngo¹i tÖ cña c¸c NHTM ViÖt Nam nãi chung vµ NHNo & PTNT nãi riªng míi chØ lµ lµ giao ngay, ho¸n ®æi. Trong thêi gian tíi, NHNN cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ ®Þnh híng ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc giao dÞch kú h¹n, t¬ng lai, quyÒn chän ®ång thêi ph¸t triÓn nghiÖp vô vay mîn ngo¹i tÖ, nhiÖm vô tiÒn göi qua ®ªm trªn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng. - Ngoµi c¸c thµnh viªn hiÖn t¹i: NHNN vµ c¸c NHTM quèc doanh còng cÇn më réng ®èi tîng tham gia thÞ trêng liªn ng©n hµng nh: Ng©n hµng cæ phÇn, chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi, c¸c nhµ m«i giíi t¹o cho thÞ trêng sù ph¸t triÓn vÒ sè lîng còng nh vÒ chÊt. 3.3.4.2. æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i ViÖc më réng ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ theo ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ ®ßi hái ph¶i cã sù æn ®Þnh cña tû gi¸ hèi ®o¸i. V× vËy NHNN cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch ®iÒu hµnh tû gi¸ linh ho¹t, b¸m s¸t cung cÇu trªn thÞ trêng. §ång thêi tr¸nh nh÷ng ®iÒu chØnh bÊt ngê víi biªn ®é lín nh»m t¹o sù æn ®Þnh trong tû gi¸ hèi ®o¸i ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. 44
- KÕt luËn Lîi Ých to lín viÖc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ mang l¹i cho mçi níc tham gia lµ v« cïng to lín vµ kh«ng thÓ phñ nhËn ®îc. Con ®êng x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ c« lËp víi bªn ngoµi ®· hoµn toµn l¹c hËu. TÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi, trong ®ã cã ViÖt Nam ®Òu ®îc tù do ho¸ th¬ng m¹i, x©y dùng nÒn kinh tÕ híng vÒ XK ®em l¹i lîi Ých cho quèc gia tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i trong lÜnh vùc NH ngµy cµng ®îc më réng vµ ph¸t triÓn. NHNN & PTNT Nam §Þnh lµ mét ®¬n vÞ míi tham gia thanh to¸n quèc tÕ ®îc 7 n¨m. Tõ nh÷ng bíc ®Çu khã kh¨n khi míi thùc hiÖn nghiÖp vô: thiÕu kinh nghiÖm, thiÕu vèn, thiÕu chuyªn gia ®Õn nay nhê kiªn tr× kh¾c phôc khã kh¨n, quyÕt t©m ®Èy m¹nh vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô, NHNN & PTNT Nam §Þnh kh«ng nh÷ng tù kh¼ng ®Þnh ®îc m×nh mµ cßn v¬n lªn ®øng v÷ng trong c¬ chÕ thÞ trêng. §Ó tiÕp tôc cñng cè vµ n©ng cao h¬n n÷a uy tÝn cña m×nh trªn thÞ trêng trong níc còng nh trªn thÞ trêng quèc tÕ nãi riªng t¹i NHNN & PTNT Nam §Þnh lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt. XuÊt ph¸t tõ tÝnh thiÕt thùc cña viÖc n©ng cao chÊt lîng thanh to¸n quèc tÕ víi ho¹t ®éng cña ng©n hµng nªn em ®· chän ®Ò tµi: “Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn ho¹t ®éng chÊt lîng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHNN & PTNT chi nh¸nh tØnh Nam §Þnh ”. Chuyªn ®Ò nµy cña em ®· tËp trung gi¶i quyÕt ®îc c¸c vÊn ®Ò chñ yÕu sau: - Tr×nh bµy c¬ së cña th¬ng m¹i quèc tÕ, trªn c¬ së ®ã lµm n¶y sinh nhu cÇu thanh to¸n. Ph©n tÝch néi dung cña tõng ®iÒu kiÖn thanh to¸n quèc tÕ. - Tr×nh bµy qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, c¬ cÊu tæ chøc, chøc n¨ng nhiÖm vô cña NHNN & PTNT Nam §Þnh. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh chung cña NHNN & PTNT Nam §Þnh, ®i s©u vµo ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHNN & PTNT Nam §Þnh. -Sau khi ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vÒ ho¹t ®éng thanh to¸n XNK t¹i NHNN & PTNT Nam §Þnh, em ®· ®a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt lîng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHNN & PTNT Nam §Þnh cïng mét sè kiÕn nghÞ lµm c¬ së cho viÖc thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p ®ã. MÆc dï vËy, do cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm vµ thêi gian nªn kho¸ luËn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong ®îc sù gãp ý cña thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó khãa luËn cã sù hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 45
- Danh môc c¸c ký hiÖu viÕt t¾t NHNo&PTNT : Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n NHNN : Ng©n hµng nhµ níc NHTM : Ng©n hµng th¬ng m¹i TTQT : Thanh to¸n quèc tÕ XNK : XuÊt nhËp khÈu UCP : Uniform of Customs and Practice for Documentary Credit L/C : Letter of Credit D/P : Documentary against payment D/A : Documentary against cceptance 46
- môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ thanh to¸n quèc tÕ 3 1.1. Kh¸i niÖm thanh to¸n quèc tÕ 3 1.2. C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ 4 1.2.1. Ph¬ng thøc thanh to¸n chuyÓn tiÒn 4 1.2.2. Ph¬ng thøc thanh to¸n nhê thu 6 1.2.3. Ph¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ 9 1.3. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña ng©n hµng th¬ng m¹i 14 1.3.1. Nh©n tè chñ quan 14 1.3.2. Nh©n tè kh¸ch quan 15 Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHNN & PTNT Nam §Þnh 16 2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ NHNN & PTNT Nam §Þnh 16 2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn 16 2.1.2. T×nh h×h ho¹t ®éng kinh doanh t¹i NHNN & PTNT Nam §Þnh 18 2.2. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHNN & PTNT Nam §Þnh 21 2.2.1. Thanh to¸n chuyÓn tiÒn 22 2.2.2. Ph¬ng thøc nhê thu 22 2.2.2.1. Nhê thu xuÊt khÈu 22 2.2.2.2. Nhê thu nh©p khÈu 23 2.2.3. TÝn dông chøng tõ 23 2.2.3.1. Thanh to¸n hµng xuÊt khÈu 23 2.2.3.2. Thanh to¸n hµng nhËp khÈu 24 2.3. §¸nh gi¸ ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHNN & PTNT Nam §Þnh 25 2.3.1. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®¹t ®îc 25 2.3.1.1. Ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ ngµy cµng ®îc cñng cè vµ ph¸t triÓn 25 47
- 2.3.1.2. Ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ gãp phÇn lµm t¨ng doanh thu cho ng©n hµng 26 2.3.1.3. Ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ gãp phÇn n©ng cao uy tÝn NHNN & PTNT Nam §Þnh 26 2.3.2. Nh÷ng khã kh¨n, tån t¹i vµ nguyªn nh©n trong ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHNN & PTNT Nam §Þnh 27 2.3.2.1. VÒ phÝa kh¸ch hµng 27 2.3.2.2. VÒ phÝa ng©n hµng 28 2.4. Nguyªn nh©n 28 2.4.1. Nguyªn nh©n kh¸ch quan 28 2.4.1.1. Hµnh lang ph¸plý cho ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cßn nhiÒu bÊt cËp 28 2.4.1.2. Qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu 29 2.4.1.3. H¹n chÕ vÒ tr×nh ®é, kinh nghiÖm vµ n¨ng lùc tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu 29 2.4.2. Nguyªn nh©n chñ quan 30 2.4.2.1. H¹n chÕ trong c«ng nghÖ thanh to¸n cña ng©n hµng 30 2.4.2.2. Tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cña c¸n bé thanh to¸n quèc tÕ cßn bÊt cËp 30 2.4.2.3. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ng©n hµng trªn thÞ trêng cha cao 31 Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt lîng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHNN & PTNT Nam §Þnh 32 3.1. §Þnh híng ph¸t triÓn ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NNNo & PTNT tØnh Nam §Þnh trong thêi gian tíi 32 3.2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHNo & PTNT tØnh Nam §Þnh 33 3.2.1. C¶i tiÕn chÊt lîng nghiÖp vô 33 3.2.1.1. Thanh to¸n hµng xuÊt khÈu 33 3.2.1.2. Thanh to¸n hµng nhËp khÈu 34 3.2.2. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch kh¸ch hµng linh ho¹t 34 3.2.2.1. §Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c t vÊn cho kh¸ch hµng 34 48
- 3.2.2.2. Cã chÝnh s¸ch kh¸ch hµng phï hîp 35 3.2.3. N©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô thanh to¸n viªn 35 3.2.4. §æi míi c«ng nghÖ ng©n hµng 36 3.2.5. Cñng cè vµ t¨ng cêng quan hÖ ®èi ngo¹i 37 3.2.6. Ph¸t triÓn ho¹t ®éng marketing trong ho¹t ®éng ng©n hµng 37 3.3. Mét sè kiÕn nghÞ 38 3.3.1. §èi víi doanh nghiÖp XNK 38 3.3.2. VÒ phÝa ng©n hµng 39 3.3.2.1. Hoµn thiÖn m«i trêng ph¸p lý cho ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ 39 3.3.2.2. Hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng 40 3.3.3. §èi víi chÝnh phñ vµ c¸c nghµnh cã liªn quan 41 3.3.3.1. CÇn hoµn thiÖn m«i trêng ph¸p lý cho giao dÞch thanh to¸n XNK 41 3.3.3.2. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i nh»m ®Èy m¹nh XK 43 3.3.4. VÒ phÝa ng©n hµng nhµ níc 44 3.3.4.1. Hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng tiÕn tíi thµnh lËp thÞ trêng hèi ®o¸i ViÖt Nam 44 3.3.4.2. æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i 44 KÕt luËn 45 49