Đề tài Biện pháp thúc đẩy xuất khẩu mặt hàng gốm xây dựng của Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu thuộc Tổng công ty Thủy tinh và Gốm xây dựng – Viglacera

65 trang nguyendu 3380

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Đề tài Biện pháp thúc đẩy xuất khẩu mặt hàng gốm xây dựng của Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu thuộc Tổng công ty Thủy tinh và Gốm xây dựng – Viglacera", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

de_tai_bien_phap_thuc_day_xuat_khau_mat_hang_gom_xay_dung_cu.doc

Nội dung text: Đề tài Biện pháp thúc đẩy xuất khẩu mặt hàng gốm xây dựng của Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu thuộc Tổng công ty Thủy tinh và Gốm xây dựng – Viglacera

Lời mở đầu Thực hiện đường lối chiến lược CNH - HĐH mà Đảng và Nhà nước ta đã đề ra nhằm đưa nước ta từ một nước nông nghiệp lạc hậu trở thành một nước có nền kinh tế công nghiệp hiện đại, bảo đảm dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng văn minh, Đảng và Nhà nước ta đặc biệt chú trọng công tác xuất nhập khẩu nhằm phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại với mục tiêu kim ngạch xuất khẩu tăng bình quân hàng năm 27,7%, kim ngạch nhập khẩu tăng bình quân hàng năm 22%. Nhìn lại chặng đường phát triển của hoạt động ngoại thương Việt Nam cho thấy, mặc dù còn rất khiêm tốn song đã đi những bước rất vững chắc khai thác mọi tiềm năng để phát triển, khẳng định chỗ đứng của mình ở thị trường trong nước và Quốc tế. Trong xu thế mở cửa và hoà nhập vào nền kinh tế thế giới theo tinh thần đổi mới kinh tế của Nhà nước ta, việc mở rộng hoạt động của các doanh nghiệp ra các thị trường nước ngoài là một xu hướng tất yếu khách quan đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế đất nước nói chung và của doanh nghiệp nói riêng. Hoạt động xuất khẩu là một mặt của lĩnh vực ngoại thương có vị trí đáng kể trong nền kinh tế quốc dân góp phần kích thích sản xuất hàng hoá trong nước phát triển, tăng tích luỹ ngoại tệ cho đất nước để thực hiện tái sản xuất mở rộng, chuyển đổi cơ cấu kinh tế, giải quyết công ăn việc làm, cải thiện đời sống nhân dân và thực hiện CNH - HĐH đất nước. Nhận thức được vai trò, tầm quan trọng của hoạt động xuất khẩu trong toàn bộ hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp kinh doanh thương mại. Qua quá trình học tập ở trường và thực tập tại Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu, em đã mạnh dạn đi sâu nghiên cứu đề tài: “Biện pháp thúc đẩy xuất khẩu mặt hàng gốm xây dựng của Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu thuộc Tổng công ty Thủy tinh và Gốm xây dựng – Viglacera”. Đề tài gồm 3 chương: Chương I: Lý luận chung về hoạt động xuất khẩu hàng hoá của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường ở nước ta. ChươngII: Thực trạng hoạt động xuất khẩu mặt hàng gốm xây dựng ở Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu thuộc Tổng công ty Thủy tinh và Gốm xây dựng.
Chương III: Phương hướng và biện pháp thúc đẩy xuất khẩu mặt hàng gốm xây dựng của Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu. Do hạn chế về thời gian và khả năng tìm hiểu về tình hình thực tế có hạn, chuyên đề của em không tránh khỏi những sai sót, mong được sự cảm thông và đóng góp ý kiến của các thầy cô các cán bộ kinh doanh ở công ty. Em mong rằng các ý kiến và biện pháp mà em đưa ra trong chuyên đề này góp phần thúc đẩy hơn nữa hoạt động xuất khẩu ở Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu. Em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của PGS – TS Hoàng Đức Thân và Thạc sỹ Lê Thanh Ngọc, đồng thời cảm ơn sự giúp đỡ quý báu của các thầy cô giáo trường Đại học Kinh tế Quốc dân, các bạn đồng nghiệp trong quá trình hoàn thành chuyên đề này. Em cũng chân thành cảm ơn các cô, các chú, các anh, các chị công tác tại Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu đã tận tình giúp đỡ và tạo điều kiện để em hoàn thành chuyên đề này. Hà nội, tháng 4 năm 2003
Chương I: Lý luận chung về hoạt động xuất khẩu hàng hoá của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường ở nước ta. I. Tầm quan trọng của xuất khẩu hàng hoá. 1. Sự cần thiết và vị trí của xuất khẩu hàng hoá. Hoạt động kinh tế là cơ sở cho sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người. Lực lượng sản xuất càng phát triển, phân công lao động càng mở rộng thì sự khác biệt giữa các quốc gia trên thế giới càng sâu sắc, không chỉ khác biệt về truyền thống văn hoá mà còn là sự chênh lệch về trình độ nhận thức, công nghệ kỹ thuật cũng như về năng suất lao động, giá thành sản phẩm từ đó làm xuất hiện lợi thế mới của mỗi quốc gia. Điều này đòi hỏi các quốc gia phải có những biện pháp thích hợp nhằm phát huy triệt để lợi thế của mình trong sự phân công lao động và trao đổi mậu dịch quốc tế. Đó chính là việc một quốc gia có thể mua từ các quốc gia khác những hàng hoá mà bản thân không sản xuất được hoặc sản xuất ra không đáp ứng yêu cầu do giá thành cao mà chất lượng lại kém. Và như vậy có nghĩa là quan hệ thương mại đã không chỉ bó hẹp trong phạm vi quốc gia mà không ngừng phát triển và lan rộng trên phạm vi quốc tế thông qua hoạt động xuất nhập khẩu. Xuất khẩu hàng hoá đóng vị trí quan trọng trong nền kinh tế đất nước, góp phần thúc đẩy hơn nữa vào quá trình hội nhập nền kinh tế thế giới. Với Việt Nam ta, xuất nhập khẩu nói chung và xuất khẩu nói riêng từ lâu đã được coi là một mặt hoạt động không thể thiếu được của hoạt động kinh tế đối ngoại, là một phương tiện quan trọng để phát triển nền kinh tế đất nước. Xuất khẩu hàng hoá nằm trong khâu phân phối lưu thông của quá trình tái sản xuất mở rộng, nhằm mục đích liên kết giữa sản xuất và tiêu dùng giữa nước này với nước khác 2.Vai trò của xuất khẩu hàng hoá. Kinh doanh xuất khẩu tạo điều kiện cho nhiều quốc gia có thể phát huy tối đa những lợi thế của mình về vốn, công nghệ, tài nguyên, nguồn lao động. Đồng thời kinh doanh xuất khẩu cũng tạo điều kiện cho nhiều quốc gia đang phát triển và
những quốc gia kém phát triển có điều kiện tiếp thu được những công nghệ, kinh nghiệm quản lý kinh doanh tiên tiến của các quốc gia đi trước. Đẩy mạnh xuất khẩu được coi là vấn đề có ý nghĩa chiến lược để phát triển kinh tế và thực hiện quá trình CNH-HĐH đất nước. Vai trò của xuất khẩu được thể hiện qua các điểm sau: 2.1 Đối với nền kinh tế quốc dân. *Xuất khẩu là phương tiện chính góp phần tạo nguồn vốn chủ yếu cho nhập khẩu phục vụ CNH-HĐH đất nước. Nguồn vốn để nhập khẩu có thể được hình thành từ các nguồn như: -Đầu tư nước ngoài. -Vay nợ, viện trợ. -Thu từ hoạt động du lịch, dịch vụ thu ngoại tệ. -Xuất khẩu hàng hoá. Trong đó nguồn thu từ xuất khẩu hàng hoá là nguồn vốn quan trọng nhất, chiếm tỷ trọng lớn để nhập khẩu máy móc thiết bị, công nghệ tiên tiến, phương pháp quản lý Vì vậy, nguồn vốn huy động từ nước ngoài được coi là nguồn chủ yếu để huy động phát triển. Nhưng mọi cơ hội đầu tư hoặc vay nợ từ nước ngoài và các tổ chức quốc tế chỉ tăng lên khi các chủ đầu tư và người cho vay thấy được khả năng xuất khẩu của nước đó vì đây là nguồn chính đảm bảo cho đất nước có thể trả nợ được. Để khuyến khích mạnh mẽ xuất khẩu, hướng nhập khẩu phục vụ tốt sản xuất và tiêu dùng, bảo vệ và phát triển sản xuất trong nước, nâng cao hiệu quả sản xuất, nhập khẩu, mở rộng hợp tác kinh tế-thương mại với nước ngoài, góp phần thực hiện mục tiêu kinh tế – xã hội của đất nước. Xuất khẩu và nhập khẩu trong thương mại quốc tế vừa là điều kiện, vừa là tiền đề của nhau, xuất khẩu để nhập khẩu và nhập khẩu để phát triển xuất khẩu. Đối với nước ta, để tránh được nguy cơ tụt hậu thì trong chính sách CNH-HĐH, Đảng và Nhà nước ta coi nhập khẩu máy móc, thiết bị, công nghệ hiện đại là một nhiệm vụ trọng tâm, cơ bản trong chiến lược ổn định và phát triển kinh tế-xã hội đưa Việt Nam trở thành một nước công nghiệp phát triển. *Xuất khẩu đóng góp vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển.
Có hai cách nhìn nhận và tác động của xuất khẩu đối với sản xuất và chuyển dịch cơ cấu kinh tế: -Xuất khẩu chỉ là việc tiêu thụ những sản phẩm thừa do sản xuất vượt quá nhu cầu nội địa. Trong trường hợp nền kinh tế còn lạc hậu và chậm phát triển như nước ta, sản xuất về cơ bản còn chưa đủ tiêu dùng, nếu chỉ thụ động chờ ở sự “thừa ra” của sản xuất, thì xuất khẩu sẽ vẫn cứ nhỏ bé và tăng triển chậm. Sản xuất và sự thay đổi cơ cấu kinh tế sẽ rất chậm chạp. -Coi thị trường và đặc biệt thị trường thế giới là hướng quan trọng để tổ chức sản xuất. Quan điểm này xuất phát từ nhu cầu của thị trường thế giới để tổ chức sản xuất. Điều đó có tác động tích cực đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển. Sự tác động này đến sản xuất thể hiện ở chỗ: + Xuất khẩu tạo điều kiện cho các ngành khác có cơ hội phát triển thuận lợi. + Xuất khẩu tạo ra khả năng mở rộng thị trường tiêu thụ góp phần cho sản xuất phát triển và ổn định + Xuất khẩu tạo điều kiện mở rộng khả năng cung cấp đầu vào cho sản xuất, nâng cao năng lực sản xuất trong nước. + Xuất khẩu tạo ra những tiền đề kinh tế, kỹ thuật nhằm cải tạo và tạo ra một năng lực sản xuất mới. + Xuất khẩu góp phần trong việc hình thành cơ cấu sản xuất luôn thích nghi được với thị trường. + Xuất khẩu thúc đẩy chuyên môn hoá, tăng cường hiệu quả sản xuất từng quốc gia. Khoa học công nghệ càng phát triển thì phân công lao động càng sâu sắc. Ngày nay, nhiều sản phẩm mà việc chế tạo từng bộ phận được thực hiện ở các quốc gia khác nhau. Để hoàn thiện được những sản phẩm này, người ta phải tiến hành xuất khẩu linh kiện từ nước này sang nước khác để lắp ráp sản phẩm hoàn chỉnh. Như vậy, mỗi nước có thể tập trung vào sản xuất một vài loại mà họ có lợi thế, sau đó tiến hành trao đổi lấy những hàng hoá mà mình cần. *Xuất khẩu có tác động tích cực đến việc giải quyết công ăn việc làm và cải thiện đời sống nhân dân. Xuất khẩu tác động đến nhiều mặt của đời sống nhân dân. Trước hết sản xuất hàng xuất khẩu là nơi thu hút hàng triệu người lao động và tạo ra thu nhập không thấp. Hoạt động thương mại nói chung và xuất khẩu nói riêng phát triển kéo theo hàng
triệu người tham gia lao động vào lĩnh vực này và dần dần nâng cao mức sống của người dân. Bởi vì xuất khẩu phát triển đã kéo theo hàng loạt các ngành nghề khác phát triển, khôi phục lại những ngành nghề truyền thống, khắc phục số nông nhàn trong lĩnh vực nông nghiệp ngày càng triệt để hơn. Xuất khẩu phát triển thúc đẩy quá trình liên doanh liên kết, hàng loạt các ngành nghề mới ra đời đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng. Bên cạnh đó, xuất khẩu còn tạo nguồn vốn để nhập khẩu những vật phẩm tiêu dùng thiết yếu mà trong nước không tự sản xuất được hoặc sản xuất với giá thành cao phục vụ đời sống và đáp ứng ngày một phong phú thêm nhu cầu của người dân. *Xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy các quan hệ kinh tế đối ngoại. Xuất khẩu nâng cao uy tín nước ta trên thị trường thế giới và tăng cường các quan hệ kinh tế đối ngoại. Xuất khẩu và các mối quan hệ kinh tế đối ngoại có sự tác động qua lại phụ thuộc lẫn nhau. Hoạt động xuất khẩu là hoạt động cơ bản, là hình thức ban đầu của kinh tế đối ngoại, từ đó thúc đẩy các mối quan hệ khác như: du lịch quốc tế, bảo hiểm quốc tế, tín dụng quốc tế phát triển theo. Ngược lại, sự phát triển của các ngành này lại tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu phát triển. Xuất khẩu có vai trò quan trọng trong qúa trình phát triển nền kinh tế đất nước. Hiện nay Nhà nước ta đã và đang thực hiện các biện pháp thúc đẩy các ngành kinh tế hướng vào xuất khẩu, khuyến khích các khu vực tư nhân mở rộng xuất khẩu để giải quyết việc làm và tăng thu ngoại tệ cho đất nước. 2.2Đối với doanh nghiệp. -Thông qua hoạt động xuất khẩu, các doanh nghiệp trong nước có điều kiện tham gia vào cuộc cạnh tranh trên thị trường thế giới. Những yếu tố này đòi hỏi các doanh nghiệp phải hình thành một cơ cấu sản xuất phù hợp với thị trường. -Xuất khẩu đòi hỏi các doanh nghiệp phải luôn đổi mới và hoàn thiện công việc quản trị sản xuất và kinh doanh cho phù hợp với thời đại. Đồng thời xuất khẩu còn tạo nguồn thu ngoại tệ cho doanh nghiệp để tái đầu tư vào quá trình sản xuất cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. -Sản xuất hàng xuất khẩu giúp doanh nghiệp thu hút được nhiều lao động, tạo ra thu nhập ổn định cho họ, tạo nguồn ngoại tệ để nhập khẩu hàng tiêu dùng. Nó vừa đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của nhân dân vừa thu được lợi nhuận.
-Xuất khẩu tạo điều kiện cho doanh nghiệp có cơ hội mở rộng thị trường, mở rộng quan hệ buôn bán với nhiều đối tác nước ngoài trên cơ sở đôi bên cùng có lợi. Vì vậy, đã giúp doanh nghiệp tăng được doanh số bán và lợi nhuận. Đồng thời chia sẻ được rủi ro mất mát trong hoạt động kinh doanh tăng cường uy tín kinh doanh của công ty. Từ đó có điều kiện học hỏi, tiếp thu kinh nghiệm quản lý tiên tiến từ phía đối tác nước ngoài, góp phần nâng cao năng lực chuyên môn cho các thành viên trong doanh nghiệp. -Kinh doanh xuất khẩu phát huy được những khả năng vượt trội của doanh nghiệp và khắc phục được những hạn chế của doanh nghiệp. -Xuất khẩu khuyến khích phát triển các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp như hoạt động đầu tư, nghiên cứu và phát triển, các hoạt động sản xuất, Marketing cũng như sự phân phối và mở rộng kinh doanh. Có thể nói một cách khái quát rằng xuất khẩu góp phần quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp cũng như sự phát triển kinh tế của một quốc gia. 3. Khái niệm và các hình thức kinh doanh xuất khẩu. 3.1 Khái niệm về kinh doanh xuất khẩu. Xuất khẩu là hoạt động kinh doanh buôn bán ở phạm vi quốc tế. Nó không phải là hành vi mua bán riêng lẻ mà là cả một hệ thống các quan hệ mua bán trong một nền thương mại có tổ chức cả bên trong và bên ngoài nhằm bán sản phẩm, hàng hoá sản xuất trong nước ra nước ngoài thu ngoại tệ, qua đó có thể đẩy mạnh sản xuất hàng hoá phát triển, chuyển đổi cơ cấu kinh tế ổn định từng bước nâng cao mức sống nhân dân. Xuất khẩu là hoạt động kinh tế đối ngoại đem lại những hiệu quả đột biến cao hoặc có thể gây thiệt hại vì nó phải đối đầu với một hệ thống kinh tế khác từ bên ngoài mà chủ thể trong nước tham gia không dễ dàng khống chế được. Kinh doanh xuất nhập khẩu cũng chính là hoạt động kinh doanh quốc tế đầu tiên của một doanh nghiệp. Hoạt động này được tiếp tục ngay cả khi doanh nghiệp đã đa dạng hoá hoạt động kinh doanh của mình. Mục đích của kinh doanh xuất khẩu là khai thác được lợi thế của các quốc gia trong phân công lao động quốc tế, tạo nguồn thu ngoại tệ cho đất nước. Hoạt động xuất khẩu diễn ra trong mọi lĩnh vực, trong mọi điều kiện với nhiều loại mặt hàng khác nhau. Phạm vi hoạt động xuất khẩu rất rộng cả về không gian và thời gian.
3.2 Các hình thức xuất khẩu. Hoạt động xuất khẩu được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau nhưng những hình thức chủ yếu thường được các doanh nghiệp ngoại thương lựa chọn sau: 3.2.1 Xuất khẩu trực tiếp. Đây là hình thức mà hàng hoá được mua hay bán trực tiếp của nước ngoài không qua trung gian. Theo hình thức này đơn vị kinh doanh xuất nhập khẩu trực tiếp ký kết hợp đồng ngoại thương. Các doanh nghiệp ngoại thương tự bỏ vốn ra mua các sản phẩm từ các đơn vị sản xuất trong nước sau đó bán các sản phẩm này cho các khách hàng nước ngoài (có thể qua một số công đoạn gia công chế biến). Ưu điểm của hình thức xuất khẩu này là lợi nhuận của đơn vị kinh doanh xuất khẩu thường cao hơn các hình thức khác do giảm bớt được các khâu trung gian. Với vai trò là người bán trực tiếp, các đơn vị kinh doanh chủ động trong kinh doanh, có điều kiện tiếp cận thị trường, nắm bắt được các thông tin một cách nhạy bén hơn để tự mình có thể thâm nhập thị trường, đưa ra được những ứng xử linh hoạt, thích ứng với thị trường và do vậy có thể đáp ứng nhu cầu thị trường, gợi mở, kích thích nhu cầu. Nếu đơn vị tổ chức hoạt động kinh doanh tốt sẽ đem lại hiệu quả kinh doanh cao, tự khẳng định mình về sản phẩm nhãn hiệu dần dần đưa được uy tín về sản phẩm trên thế giới. Nhược điểm: Hình thức này đòi hỏi phải ứng trước một số vốn khá lớn để sản xuất hoặc thu mua hàng và có thể gặp nhiều rủi ro. Đối với đơn vị mới tham gia kinh doanh thì áp dụng hình thức này rất khó do điều kiện về vốn sản xuất hạn chế, am hiểu thương trường quốc tế còn ít, uy tín nhãn hiệu còn xa lạ đối với khách hàng. 3.2.2 Xuất khẩu gián tiếp. Đây là hình thức xuất khẩu qua trung gian thương mại. Ưu điểm: Người trung gian giúp cho người xuất khẩu tiết kiệm được thời gian, chi phí, giảm bớt nhiều việc liên quan đến tiêu thụ hàng. Ngoài ra người trung gian còn có thể giúp cho người xuất khẩu tín dụng trong ngắn hạn và trung hạn bởi vì trung gian có quan hệ với công ty vận tải, ngân hàng Nhược điểm: Lợi nhuận bị chia xẻ do tổn phí, doanh nghiệp xuất khẩu mất mối quan hệ trực tiếp với thị trường, thông tin nhiều khi không chính xác. 3.2.3 Xuất khẩu uỷ thác.
Trong phương thức này, đơn vị có hàng xuất khẩu là bên uỷ thác giao cho đơn vị xuất khẩu gọi là bên nhận uỷ thác tiến hành xuất khẩu một hoặc một số lô hàng nhất định với danh nghĩa của mình (bên nhận uỷ thác) nhưng với chi phí của bên uỷ thác. Về bản chất, chi phí trả cho bên nhận uỷ thác chính là tiền thù lao trả cho đại lý. Ưu điểm: Công ty uỷ thác xuất khẩu không phải bỏ vốn vào kinh doanh, tránh được rủi ro trong kinh doanh mà vẫn thu được một khoản lợi nhuận là hoa hồng cho xuất khẩu. Do chỉ thực hiện hợp đồng uỷ thác xuất khẩu nên tất cả các chi phí từ nghiên cứu thị trường, giao dịch đàm phán ký kết hợp đồng và thực hiện hợp đồng không phải chi, dẫn tới giảm chi phí trong hoạt động kinh doanh của Công ty. Nhược điểm: Do không phải bỏ vốn vào kinh doanh nên hiệu quả kinh doanh thấp không bảo đảm tính chủ động trong kinh doanh. Thị trường và khách hàng bị thu hẹp vì Công ty không có liên quan tới việc nghiên cứu thị trường và tìm khách hàng. 3.2.4 Chuyển khẩu, tạm nhập tái xuất. Đây là hình thức mua của nước này bán cho nước khác, không làm thủ tục xuất nhập khẩu và thường hàng đi thẳng từ nước xuất khẩu sang nước nhập khẩu. Người kinh doanh chuyển khẩu trả tiền cho người xuất khẩu và thu tiền của người nhập khẩu hàng hóa đó. Thường khoản thu lớn hơn tiền trả cho người xuất khẩu, do đó người kinh doanh thu được số chênh lệch (lãi). Các mặt hàng này (tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập, chuyển khẩu) được miễn thuế xuất nhập khẩu. Xét về đường đi của hàng hoá tái xuất và chuyển khẩu giống nhau. Chỗ khác nhau là kinh doanh chuyển khẩu chủ yếu là kinh doanh dịch vụ vận tải, còn tái xuất là loại hình hợp đồng kinh doanh hàng hoá: nhập khẩu để xuất khẩu hàng đó, không qua chế biến, thu lãi tức thời. Người kinh doanh bỏ vốn ra mua hàng, bán lại hàng đó để thu lời nhiều hơn. Việc giao dịch thực hiện ở ba nước: Nước xuất khẩu, nước tái xuất, nước nhập khẩu. Giao dịch tái xuất là giao dịch ba bên ở ba nước. 3.2.5 Mua bán đối lưu. Đây là hoạt động giao dịch trong đó hoạt động xuất khẩu kết hợp chặt chẽ với hoạt động nhập khẩu. Mục đích của hoạt động xuất khẩu không phải nhằm thu về một khoản ngoại tệ mà là thu về một lượng hàng hoá khác tương đương với giá trị của lô hàng xuất khẩu. Yêu cầu của buôn bán đối lưu là cân bằng về tổng giá trị xuất
nhập khẩu, chủng loại hàng hoá quý hiếm, giá cả. Doanh nghiệp có thể sử dụng hình thức này để nhập khẩu nhiều loại hàng hoá mà thị trường trong nước đang rất cần hoặc có thể xuất khẩu sang một nước thứ ba. 3.2.6 Gia công quốc tế. Gia công hàng xuất khẩu là một phương thức kinh doanh trong đó một bên (gọi là bên nhận gia công) nhập khẩu nguyên liệu hoặc bán thành phẩm của một bên khác (gọi là bên đặt gia công) để chế biến ra thành phẩm giao lại cho bên đặt gia công và nhận thù lao (gọi là chi phí gia công). Gia công quốc tế là hình thức xuất khẩu khá phổ biến, được nhiều nước, đặc biệt là các nước đang phát triển có nguồn nhân lực dồi dào áp dụng. Thông qua hình thức này, họ vừa tạo cho người lao động có công ăn việc làm, lại vừa tiếp nhận được công nghệ mới. Mặt khác nước này lại không phải bỏ ra nhiều vốn và cũng không lo về thị trường tiêu thụ. Các nước đặt gia công cũng có lợi vì họ có thể tận dụng được nguồn nguyên liệu phụ và nhân công dồi dào với giá rẻ của nước nhận gia công. Song hình thức này cũng có hạn chế là các nước nhận gia công bị phụ thuộc vào nước đặt gia công về số lượng, chủng loại hàng hoá gia công đồng thời cũng bị o ép về phí gia công. 4. Nhiệm vụ của xuất khẩu hàng hoá. Từ sau năm 1986, Chính phủ Việt Nam bắt đầu mở cửa nền kinh tế, xoá bỏ chế độ quản lý kế hoạch hoá tập trung, nền kinh tế của Việt Nam nói chung và xuất khẩu nói riêng đã đạt được những thành tựu nhất định. Với mục tiêu: “Đẩy mạnh xuất khẩu, coi xuất khẩu là hướng ưu tiên và là trọng điểm của kinh tế đối ngoại. Tạo thêm các mặt hàng xuất khẩu chủ lực. Nâng sức cạnh tranh của hàng xuất khẩu trên thị trường. Giảm tỷ trọng sản phẩm thô và sơ chế; tăng tỷ trọng sản phẩm chế biến sâu và tinh trong hàng xuất khẩu”. ở những thời điểm nhất định mục tiêu xuất khẩu có khác nhau, nhưng mục tiêu quan trọng chủ yếu nhất của xuất khẩu là để nhập khẩu đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế quốc dân. Nhu cầu của nền kinh tế rất đa dạng: Phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, cho tiêu dùng, cho xuất khẩu và tạo công ăn việc làm. Để thực hiện tốt mục tiêu trên, hoạt động xuất nhập khẩu cần phải hướng vào các nhiệm vụ sau:
-Phải mở rộng thị trường, nguồn hàng và đối tác kinh doanh xuất khẩu nhằm tạo thành cao trào xuất khẩu, coi xuất khẩu là mũi nhọn đột phá cho sự phát triển. -Phải ra sức khai thác có hiệu quả mọi nguồn lực của đất nước như đất đai, nhân lực, tài nguyên thiên nhiên, cơ sở vật chất kỹ thuật-công nghệ, chất xám theo hướng khai thác lợi thế tuyệt đối và lợi thế so sánh. -Nâng cao năng lực sản xuất hàng xuất khẩu để tăng nhanh khối lượng và kim ngạch xuất khẩu. -Tạo ra những mặt hàng (nhóm hàng) xuất khẩu có khối lượng và giá trị lớn đáp ứng những đòi hỏi của thị trường thế giới và của khách hàng về chất lượng và số lượng, có sức hấp dẫn và khả năng cạnh tranh cao. II. Nội dung của xuất khẩu hàng hoá ở doanh nghiệp. 1.Nghiên cứu thị trường xuất khẩu. Nghiên cứu thị trường là một khâu rất quan trọng không thể thiếu được đối với bất kỳ doanh nghiệp nào muốn tham gia kinh doanh trên thị trường thế giới. Nghiên cứu thị trường tạo khả năng cho các nhà kinh doanh thấy được quy luật vận động của từng hàng hoá cụ thể thông qua sự biến đổi nhu cầu, nguồn cung cấp và giá cả hàng hoá đó trên thị trường, giúp họ giải quyết được các vấn đề thực tiễn kinh doanh. Nghiên cứu thị trường là quá trình thu thập thông tin số liệu về thị trường so sánh, phân tích những thông tin số liệu đó để rút ra kết luận về xu hướng vận động của thị trường. Những kết luận này giúp cho nhà quản lý đưa ra được những nhận định đúng đắn để lập kế hoạch kinh doanh, kế hoạch Marketing. Nội dung chính của nghiên cứu thị trường là xem xét khả năng xâm nhập và mở rộng thị trường. Nghiên cứu thị trường được thực hiện theo hai bước: nghiên cứu khái quát và nghiên cứu chi tiết thị trường. Nghiên cứu khái quát thị trường cung cấp cho ta biết được những thông tin về quy mô, cơ cấu, sự vận động của thị trường, các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường như môi trường kinh doanh, môi trường chính trị – luật pháp, khoa học công nghệ, môi trường văn hoá xã hội, môi trường sinh thái. Nghiên cứu chi tiết thị trường cho biết những thông tin về tập quán mua bán, những thói quen và những ảnh hưởng đến hành vi, mua hàng của người tiêu dùng.
Nghiên cứu thị trường được tiến hành theo hai phương pháp chính: nghiên cứu tại bàn và nghiên cứu tại hiện trường. Nghiên cứu tại bàn là nghiên cứu bằng cách thu thập thông tin từ các nguồn tài liệu đã được xuất bản công khai và xử lý các thông tin đó. Nghiên cứu tại hiện trường là việc thu thập thông tin chủ yếu thông qua tiếp xúc trực tiếp, sau đó tiến hành phân tích các thông tin thu thập được. Nghiên cứu thị trường bao gồm: 1.1Lựa chọn thị trường xuất khẩu. Lựa chọn thị trường xuất khẩu phức tạp hơn nhiều so với việc lựa chọn thị trường trong nước bởi vì các nước khác nhau có những nhu cầu, yêu cầu rất nhau về mỗi loại hàng hoá. Do vậy việc lựa chọn thị trường xuất khẩu đòi hỏi phải tốn nhiều thời gian và công sức mới đưa ra được quyết định đúng đắn. Khi nghiên cứu thị trường doanh nghiệp cần chú ý đến các vấn đề sau: -Thông tin về quy mô, cơ cấu, sự vận động của thị trường và các nhân tố làm thay đổi dung lượng của thị trường. -Nắm vững thông tin về biến động giá cả hàng hoá trên thị trường thế giới cũng như giá nguồn hàng cung cấp trong nước. -Công việc nghiên cứu thị trường phải diễn ra thường xuyên liên tục vì thị trường luôn biến động. 1.2Lựa chọn mặt hàng xuất khẩu. Mục đích của việc lựa chọn mặt hàng xuất khẩu là để xác định những mặt hàng kinh doanh phù hợp với năng lực và khả năng của công ty, đồng thời đáp ứng được nhu cầu của thị trường, từ đó mang lại hiệu quả kinh doanh cao. Để lựa chọn mặt hàng xuất khẩu, trước tiên cần phải dựa vào nhu cầu và thị hiếu của người tiêu dùng về chủng loại, số lượng, chất lượng, giá cả hàng hoá trên thị trường xuất khẩu. Mặt khác cần phải xem xét đến khả năng đáp ứng của thị trường trong nước về mặt hàng đó. Nghiên cứu thị trường để lựa chọn mặt hàng xuất khẩu cũng cần phải phân tích kỹ tình hình cung trên thị trường đó chính là toàn bộ khối lượng hàng hoá đã và đang có khả năng bán ra trên thị trường, cần xem xét đến giá cả trung bình, sự phân bố hàng hoá và tình hình sản phẩm của công ty đang ở giai đoạn nào trên thị trường. Chú ý đến đối thủ cạnh tranh, khả năng cung ứng, sức mạnh tài chính, kế hoạch sản xuất kinh doanh của họ và các biện pháp cạnh tranh mà họ sử dụng.
Cần phải đánh giá đúng thực lực của mình về khả năng cung ứng, giá cả và việc dự báo chính xác những thuận lợi, khó khăn khi tung hàng hoá ra thị trường nước ngoài. 1.3Lựa chọn đối tác kinh doanh. Đối tác kinh doanh là những người những hoặc những tổ chức có quan hệ giao dịch với doanh nghiệp nhằm thực hiện các hợp đồng mua bán hàng hoá hoặc các loại dịch vụ. Việc lựa chọn đúng đối tác là điều rất quan trọng để thực hiện thắng lợi hợp đồng xuất khẩu. Để lựa chọn đối tác kinh doanh người ta thường dựa vào những căn cứ sau: -Tình hình sản xuất, kinh doanh của đối tác để thấy được khả năng cung cấp lâu dài. -Quan điểm kinh doanh của đối tác trên thị trường trong nước cũng như trên thị trường quốc tế. -Lĩnh vực kinh doanh của đối tác. -Khả năng tài chính và cơ sở vật chất của đối tác. Khả năng thanh toán của đối tác trong ngắn hạn, dài hạn đảm bảo hợp đồng được thanh toán đúng thời hạn. Nghiên cứu sức mạnh về vốn, về công nghệ của đối tác cho thấy được những ưu thế trong thoả thuận về giá cả, điều kiện thanh toán. -Thông tin và mối quan hệ trong kinh doanh. 2.Xây dựng kế hoạch và phương án xuất khẩu hàng hoá. 2.1 Xây dựng kế hoạch xuất khẩu hàng hoá. Công ty cần phải đặt ra những mục tiêu kế hoạch trong từng thời kỳ nhất định và thống nhất với mục tiêu chiến lược. Mục tiêu cần phải rõ ràng, cụ thể đối với toàn công ty và đối với từng bộ phận. Chẳng hạn khi mục tiêu chiến lược của công ty trong giai đoạn này là lợi nhuận thì mục tiêu kế hoạch chung của công ty là phải đạt được bao nhiêu lợi nhuận trong năm Có thể vạch ra các mục tiêu định tính hay định lượng. Các mục tiêu định lượng được coi là chỉ tiêu kế hoạch xuất khẩu, bao gồm: Chỉ tiêu doanh số, chỉ tiêu chi phí, chỉ tiêu lợi nhuận, dự trữ Công ty cần xây dựng kế hoạch các công việc cụ thể cần làm để hoàn thành các chỉ tiêu này. Việc xây dựng kế hoạch xuất khẩu là điều kiện tiền đề cho việc hoàn thành tốt chiến lược xuất khẩu và là một công việc rất cần thiết. Nó giúp công ty nắm bắt
những cơ hội và giảm thiểu rủi ro. Việc dự báo chính xác nhu cầu thị trường từ đó xây dựng lên các kế hoạch thu mua, dự trữ sẽ đảm bảo cho xuất khẩu thắng lợi. 2.2Phương án xuất khẩu hàng hoá. Trên cơ sở kết quả thu được trong quá trình nghiên cứu tiếp cận thị trường, đơn vị xuất khẩu phải lập phương án kinh doanh cho mình. Việc xác định phương án kinh doanh bao gồm: -Đánh giá tình hình thị trường và thương nhân, phác hoạ bức tranh tổng quát về hoạt động kinh doanh, những thuận lợi và khó khăn. -Lựa chọn mặt hàng thời cơ điều kiện và phương thức kinh doanh, sự lựa chọn này phải mang tính thuyết phục trên cơ sở phân tích tình hình có liên quan. -Đề ra mục tiêu cụ thể như sẽ bán được bao nhiêu hàng, giá bán lẻ bao nhiêu, thâm nhập vào thị trường nào. -Đề ra biện pháp và công cụ thực hiện nhằm đạt được mục tiêu. -Sơ bộ đánh giá hiệu quả kinh tế của hoạt động kinh doanh thông qua các chỉ tiêu cơ bản. + Chỉ tiêu tỷ suất ngoại tệ hàng xuất khẩu. + Chỉ tiêu tỷ suất doanh lợi xuất khẩu. + Chỉ tiêu thu hồi vốn cho xuất khẩu. + Điểm hoà vốn trong xuất khẩu hàng hoá. 3.Giao dịch, đàm phán ký kết hợp đồng xuất khẩu hàng hoá. Giao dịch là sự tiếp xúc, quan hệ giữa các cá nhân để trao đổi thông tin hoặc thoả mãn một nhu cầu nào đó. Giao dịch kinh doanh là sự tiếp xúc, quan hệ giữa các chủ thể kinh doanh nhằm trao đổi các thông tin về thị trường, hàng hoá, giá cả, kinh nghiệm kinh doanh Đàm phán kinh doanh là bàn bạc, thoả thuận giữa hai hay nhiều bên để cùng nhau nhất trí hay thoả hiệp giải quyết những vấn đề về kinh doanh có liên quan đến các bên. Đàm phán “hợp đồng kinh doanh quốc tế”: Là một loại đàm phán “hợp đồng kinh doanh”, trong đó yếu tố quốc tế được thể hiện ở việc có ít nhất hai chủ thể có quốc tịch khác nhau tham gia đàm phán để lập nên (ký kết) các hợp đồng kinh doanh quốc tế.
Giao dịch đàm phán trong hoạt động xuất khẩu là một quá trình trong đó diễn ra sự trao đổi, bàn bạc giữa doanh nghiệp ngoại thương và khách hàng nước ngoài về các điều kiện mua bán một loại hàng hoá để đi đến thoả thuận, nhất trí giữa hai bên. Trong kinh doanh nói chung và trong kinh doanh quốc tế nói riêng, người ta có thể sử dụng một trong ba phương thức giao dịch, đàm phán sau: -Giao dịch, đàm phán qua thư tín: Là phương thức được sử dụng phổ biến trong kinh doanh. Phương thức này thường là sự khởi đầu và giúp cho việc duy trì những giao dịch lâu dài. So với phương thức gặp gỡ trực tiếp, giao dịch qua thư tín tiết kiệm được nhiều chi phí, các quyết định đưa ra thường được cân nhắc kỹ càng và tranh thủ được nhiều ý kiến của tập thể. -Giao dịch, đàm phán qua điện thoại: là trao đổi bằng miệng. Trao đổi qua điện thoại đảm bảo tính khẩn trương, đúng thời điểm cần thiết. Do không có gì làm bằng chứng do đó phương thức này chỉ được sử dụng trong những trường hợp cần thiết như sợ bị lỡ cơ hội kinh doanh hoặc chỉ chờ xác nhận một vài chi tiết của hợp đồng. -Giao dịch, đàm phán trực tiếp: là giao dịch mà người mua và người bán cùng thoả thuận, bàn bạc, thảo luận trực tiếp về hàng hoá, giá cả, điều kiện giao dịch, phương thức thanh toán Phương thức đàm phán này đẩy nhanh tốc độ giải quyết những bất đồng và nhiều khi là lối thoát duy nhất cho những cuộc đàm phán như thư tín, điện thoại đã kéo dài quá lâu không có kết quả. Phương thức này phù hợp cho đàm phán ký kết những hợp đồng lớn. Việc giao dịch đàm phán tiến hành theo các bước: Bước 1: Hỏi giá: là việc người mua đề nghị người bán báo cho mình biết giá cả và các điều kiện để mua hàng. Bước 2: Chào hàng: Là lời đề nghị ký kết hợp đồng với khách hàng nước ngoài. Trong chào hàng cần ghi rõ tên hàng, quy cách, chất lượng, khối lượng, mẫu mã, bao bì, giá cả, thời hạn giao hàng, điều kiện thanh toán và các dịch vụ kèm theo. Có hai loại chào hàng là chào hàng cố định và chào hàng tự do. Bước 3: Đặt hàng: lời đề nghị ký kết hợp đồng xuất phát từ phía người mua được đưa ra dưới hình thức đặt hàng.
Bước 4: Hoàn giá: khi nhận được đơn chào hàng nhưng người nhận không chấp nhận hoàn toàn đơn chào hàng thì họ sẽ đưa ra đề nghị mới thì lời đề nghị này gọi là hoàn giá Bước 5: Chấp nhận: Đây là kết quả của quá trình hoàn giá. Khi đã chấp nhận thì có nghĩa là hợp đồng đã được thành lập. Bước 6: Xác nhận: Hai bên sau khi thống nhất thoả thuận với nhau về các điều kiện giao dịch nếu cần thì có thể ghi lại mọi điều đã thoả thuận gửi cho bên kia. Đó là văn kiện xác nhận có cả chữ ký của cả hai bên. Sau khi hai bên mua bán tiến hành giao dịch và đàm phán có kết quả thì tiến hành ký kết hợp đồng. Hợp đồng xuất khẩu là những thoả thuận về các điều kiện mua bán hàng hoá như tên hàng, khối lượng, chất lượng, giá cả, thanh toán giữa doanh nghiệp xuất khẩu với khách hàng cụ thể. Về mặt pháp lý, hợp đồng xuất khẩu là căn cứ pháp luật ràng buộc các trách nhiệm và quyền lợi của các bên. Vì vậy, khi ký kết hợp đồng xuất khẩu, doanh nghiệp phải xem xét lại các điều khoản thoả thuận trước khi ký kết hợp đồng. 4.Triển khai thực hiện hợp đồng xuất khẩu hàng hoá. Sau khi hợp đồng xuất khẩu được ký kết doanh nghiệp cần phải tiến hành triển khai các công việc để thực hiện hợp đông xuất khẩu hàng hoá đúng với những điều khoản đã quy định trong hợp đồng. Để thực hiện một hợp đồng xuất khẩu, đơn vị kinh doanh phải tiến hành các khâu công việc sau: Ký hợp đồng Kiểm tra L/C Xin giấy phép Chuẩn bị xuất khẩu xuất khẩu hàng hoá Giao hàng Làm thủ tục Kiểm nghiệm Uỷ thác lên tàu hải quan hàng hoá thuê tàu Mua bảo Làm thủ tục Giải quyết hiểm thanh toán khiếu nại *Kiểm tra thư tín dụng (nếu thanh toán bằng L/C): Sau khi ký hợp đồng, nhà xuất khẩu nước ngoài sẽ mở L/C tại một ngân hàng có ngân hàng thông báo tại Việt Nam. Bản chất của L/C là sự thoả thuận cam kết của ngân hàng với nhà xuất khẩu.
L/C độc lập với hợp đồng xuất khẩu nhưng lại dựa trên các điều khoản của hợp đồng xuất khẩu. Ngân hàng chỉ dựa vào L/C và việc thực hiện các quy định trong L/C để trả tiền cho nhà xuất khẩu. Vì vậy nhà xuất khẩu cần kiểm tra kỹ, dựa vào hợp đồng. Nừu có gì chưa hợp lý cần báo lại cho phía nước ngoài để hai bên thống nhất sửa lại. *Xin giấy phép xuất khẩu: Giấy phép xuất khẩu là một biện pháp quan trọng để Nhà nước quản lý xuất khẩu. Vì thế, sau khi ký hợp đồng xuất khẩu doanh nghiệp phải xin giấy phép xuất khẩu hàng hoá để thực hiện hợp đồng đó. Theo nghị định 57/CP ngày 31/07/1998 của Chính Phủ. Thương nhân là doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế thành lập theo quy định của pháp luật được xuất khẩu, nhập khẩu hàng hoá theo ngành nghề đã ghi trong giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh sau khi đã đăng ký mã số tại cục Hải quan tỉnh, thành phố thì không phải xin giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu. *Chuẩn bị hàng hoá xuất khẩu: Căn cứ để chuẩn bị hàng xuất khẩu là hợp đồng đã ký với nước ngoài và hoặc L/C. Công việc chuẩn bị hàng xuất khẩu bao gồm ba khâu chủ yếu: -Thu gom tập trung làm thành lô hàng xuất khẩu: Doanh nghiệp xuất khẩu tổ chức thu gom hàng bằng nhiều biện pháp khác nhau như mua nguyên liệu về gia công, sản xuất thành hàng xuất khẩu, mua đứt bán đoạn với đơn vị sản xuất, đại lý thu mua. Đây là một khâu rất quan trọng đảm bảo cho doanh nghiệp thực hiện tốt hợp đồng xuất khẩu theo đúng điều khoản đã quy định trong hợp đồng. -Đóng gói bao bì hàng xuất khẩu: Là căn cứ theo yêu cầu hợp đồng đã ký kết. Bao bì vẫn phải bảo đảm được phẩm chất của hàng hoá, vừa thuận tiện cho quá trình vận chuyển bốc xếp hàng hoá, tạo điều kiện cho việc nhận biết hàng hoá. -Kẻ ký mã hiệu hàng xuất khẩu: Ký hiệu bằng số hay chữ, hình vẽ được ghi ở mặt ngoài bao bì để thông báo những thông tin cần thiết cho việc nhận biết, giao nhận, bốc dỡ và bảo quản hàng hoá. Ký mã hiệu phải đảm bảo những nội dung, cần thông báo cho người nhận hàng đồng thời phải sáng sủa, rõ ràng. *Thuê tàu: Trong quá trình thực hiện hợp đồng mua bán ngoại thương việc thuê tàu chở hàng được tiến hành dưạ vào ba căn cứ sau đây: Những điều khoản của hợp đồng mua bán ngoại thương, đặc điểm hàng mua bán và điều kiện vận tải.
*Kiểm nghiệm hàng hoá: Trước khi giao hàng người xuất khẩu có nghĩa vụ phải kiểm tra hàng về phẩm chất, số lượng, trọng lượng, bao bì Đây là công việc cần thiết, qua đó quyền lợi của khách hàng được bảo đảm và nâng cao uy tín của doanh nghiệp xuất khẩu. Việc kiểm nghiệm và kiểm định được tiến hành ở hai cấp: Kiểm tra ở cơ sở do phòng KCS tiến hành và kiểm tra ở cửa khẩu có tác dụng kiểm tra lại kết quả kiểm tra lần trước đó. *Làm thủ tục hải quan: Hàng hoá vận chuyển qua biên giới quốc gia để xuất khẩu, nhập khẩu đều phải làm thủ tục hải quan.Việc làm thủ tục hải quan gồm 3 bước chủ yếu sau đây: -Khai báo hải quan:chủ hàng khai báo các chi tiết về hàng hoá lên tờ khai để cơ quan hải quan kiểm tra các thủ tục giấy tờ. Tờ khai hải quan phải được xuất trình kèm theo với một số chứng từ khác, mà chủ yếu là giấy phép xuất nhập khẩu, hoá đơn, phiếu đóng gói, bảng kê chi tiết. -Xuất trình hàng hoá: Hàng hoá xuất nhập khẩu phải được sắp xếp trật tự, thuận tiện cho việc kiểm soát. Chủ hàng phải chịu chi phí và nhân công về việc mở, đóng các kiện hàng. -Thực hiện các quyết định của hải quan:Sau khi kiểm soát giấy tờ hàng hoá, hải quan sẽ ra quyết định và chủ hàng có nghĩa vụ thực hiện các quyết định đó. *Giao hàng lên tàu: Tuỳ theo thoả thuận về điều kiện cơ sở giao hàng mà việc giao hàng lên phương tiện vận chuyển sẽ thuộc trách nhiệm bên nào. Nếu hàng hoá được giao bằng đường biển chủ hàng phải tiến hành các công việc sau: -Căn cứ vào các chi tiết hàng xuất khẩu lập bản đăng ký hàng chuyên chở. -Xuất trình bản đăng ký hàng chuyên chở cho người vận tải để lấy hồ sơ xếp hàng. -Trao đổi với cơ quan điều độ cảng để nắm vững ngày giờ làm hàng. -Bố trí phương tiện đưa hàng vào cảng, xếp hàng lên tàu. -Lấy biên lai thuyền phó và đổi biên lai thuyền phó lấy vận đơn đường biển. Vận đơn đường biển phải là vận đơn hoàn hảo, đã bốc hàng và phải chuyển nhượng được. Vận đơn cần phải chuyển gấp về bộ phận kế toán để lập bộ chứng từ thanh toán. *Mua bảo hiểm: Hàng hoá chuyên chở trên biển thường gặp nhiều rủi ro, tổn thất. Vì thế bảo hiểm hàng hoá đường biển là loại bảo hiểm phổ biến nhất trong ngoại thương.Việc lựa chọn điều kiện bảo hiểm phải dựa trên bốn căn cứ sau: Điều khoản
hợp đồng, tính chất hàng hoá, tính chất bao bì và phương thức xếp hàng, loại tàu chuyên chở. *Làm thủ tục thanh toán: thanh toán là khâu trọng tâm và kết quả cuối cùng của tất cả các giao dịch kinh doanh xuất khẩu. Trong thanh toán, nhà kinh doanh phải chú ý đến các vấn đề: Đồng tiền thanh toán, tỷ giá thanh toán, thời hạn thanh toán, phương thức và hình thức thanh toán, điều kiện đảm bảo hối đoái. Có nhiều phương thức thanh toán được sử dụng nhưng hiện nay người ta thường sử dụng rộng rãi hai phương thức thanh toán là thanh toán bằng thư tín dụng và thanh toán bằng phương thức nhờ thu. *Giải quyết khiếu nại (nếu có): Trong quá trình thực hiện hợp đồng kinh doanh xuất nhập khẩu có thể xảy ra những vấn đề phức tạp làm ảnh hưởng đến kết quả thực hiện hợp đồng trong những trường hợp đó, hai bên cần thiện chí trao đổi, thảo luận để giải quyết. Nếu giải quyết không thành thì tiến hành các thủ tục kiện đối tác lên trọng tài. Việc khiếu nại phải tiến hành một cách kịp thời tỷ mỉ dựa trên các căn cứ của các chứng từ kèm theo. 5.Đánh giá hiệu quả xuất khẩu. Đánh giá hiệu quả hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp là rất quan trọng và cần thiết. Qua đó, cho phép doanh nghiệp xác định được hiệu quả của mỗi hợp đồng xuất khẩu cũng như một giai đoạn hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp. Nhờ các đánh giá đó doanh nghiệp sẽ có những biện pháp ứng xử phù hợp với việc thực hiện các hợp đồng xuất khẩu tiếp theo. Hiệu quả xuất khẩu được đánh giá thông qua hệ thống các chỉ tiêu: 5.1Chỉ tiêu định tính. Các tiêu chuẩn định tính là các tiêu chuẩn không thể hiện được dưới dạng các số đo vật lý hoặc tiền tệ. Các chỉ tiêu định tính doanh nghiệp thường sử dụng để đánh giá hiệu quả xuất khẩu là: -Khả năng xâm nhập, mở rộng và phát triển thị trường: Kết quả của doanh nghiệp trong việc thúc đẩy các hoạt động xuất khẩu của mình trên thị trường xuất khẩu, khả năng mở rộng sang các thị trường khác, mối quan hệ với khách hàng nước ngoài, khả năng khai thác, nguồn hàng cho xuất khẩu Các kết quả này chính là những thuận lợi quá trình mà doanh nghiệp có thể khai thác để phục vụ cho quá trình xuất khẩu tới độ thu được lợi nhuận cao, khả năng về thị trường lớn hơn.
-Kết quả về mặt xã hội: Những lợi ích mà doanh nghiệp có thể mang lại khi thực hiện các hoạt động xuất khẩu nào đó thì cũng phải đem lại lợi ích cho đất nước. Do vậy, doanh nghiệp phải quan tâm đến lợi ích xã hội khi thực hiện các hợp đồng xuất khẩu, kinh doanh những mặt hàng Nhà nước khuyến khích xuất khẩu và không xuất khẩu những mặt hàng mà Nhà nước cấm. 5.2Các chỉ tiêu định lượng. a.Chỉ tiêu lợi nhuận. Lợi nhuận là chỉ tiêu hiệu quả có tính tổng hợp, phản ánh kết quả cuối cùng của hoạt động sản xuất kinh doanh. Nó là tiền đề để duy trì và tái sản xuất mở rộng của doanh nghiệp, để cải thiện và nâng cao đời sống của người lao động. Doanh thu từ hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp được tính bằng công thức: TR = P x Q Trong đó: TR: Tổng doanh thu từ hoạt động xuất khẩu P: Giá cả hàng xuất khẩu Q: Số lượng hàng xuất khẩu Lợi nhuận từ hoạt động xuất khẩu là lượng dôi ra của doanh thu xuất khẩu so với chi phí xuất khẩu, được tính bằng công thức: Lợi nhuận xuất khẩu = TR – TC LNKT = TR – TCKT L.Ntt = TR – TCtt Trong đó: TC: tổng chi phí bỏ ra cho hoạt động xuất khẩu LNKT:Lợi nhuận kinh tế TCKT: Chi phí LNtt: Lợi nhuận tính toán TCtt: Chi phí tính toán. b.Chỉ tiêu hiệu quả kinh tế của xuất khẩu. Hiệu quả của việc xuất khẩu được xác định bằng cách so sánh số ngoại tệ thu được do xuất khẩu (giá trị quốc tế của hàng hoá) với những chi phí bỏ ra cho việc sản xuất hàng hoá xuất khẩu đó. *Tỷ suất lợi nhuận xuất khẩu: là chỉ tiêu hiệu quả tương đối nó có thể tính theo hai cách: -Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu:
P p = 100 % TR -Tỷ suất lợi nhuận trên chi phí: P p = 100 % TC Trong đó: p : Tỷ suất lợi nhuận xuất khẩu. P : Lợi nhuận xuất khẩu. TR : Tổng doanh thu từ hoạt động xuất khẩu. TC : Tổng chi phí từ hoạt động xuất khẩu. Nếu p > 1 thì doanh nghiệp đạt hiệu quả trong xuất khẩu. p < 1 doanh nghiệp chưa đạt hiệu quả trong xuất khẩu. *Hiệu quả tương đối của việc xuất khẩu: Tx Hx = Cx Trong đó: Hx:Hiệu quả tương đối của việc xuất khẩu. Tx: Doanh thu (bằng ngoại tệ từ việc xuất khẩu đơn vị hàng hoá, dịch vụ (giá quốc tế)) Cx:tổng chi phí của việc sản xuất sản phẩm xuất khẩu, bao gồm cả vận tải đến cảng xuất (giá trong nước) Chỉ tiêu này cho ta biết số thu bằng ngoại tệ đối với đơn vị chi phí trong nước. Tổng giá thành xuất khẩu là tổng chi phí sản xuất hàng xuất khẩu, các chi phí mua và bán xuất khẩu. Thu ngoại tệ xuất khẩu là tổng thu nhập ngoại tệ của hàng hoá xuất khẩu tính theo giá FOB. Thu nhập nội tệ của hàng xuất khẩu là số ngoại tệ thu được do xuất khẩu tính đổi ra nội tệ theo tỷ giá hiện hành. Hiệu quả kinh doanh xuất khẩu:
Thu nhập ngoại Giá thành nguyên tệ xuất khẩu - liệu ngoại tệ Tỷ lệ thu nhập = Ngoại tệ XH Giá thành xuất khẩu nội tệ Tổng giá thành nội tệ xuất khẩu (VND) Giá thành chuyển = đổi xuất khẩu Thu nhập ngoại tệ xuất khẩu (USD) Thu nhập nội tệ xuất khẩu – Giá thành xuất khẩu nội tệ Tỷ lệ lỗ lãi = xuất khẩu Giá thành xuất khẩu nội tệ *Các chỉ tiêu về sử dụng vốn. Chỉ tiêu về hiệu quả sử dụng vốn. Lợi nhuận xuất khẩu Hiệu qủa sử dụng vốn = 100% Vốn Doanh thu xuất khẩu Số vòng quay của vốn = 100% Mức dự trữ bình quân c.Chỉ tiêu doanh lợi xuất khẩu. Tx Dx = 100% Cx Trong đó: Dx: Doanh lợi xuất khẩu Tx: Thu nhập bán hàng xuất khẩu tính bằng ngoại tệ được chuyển đổi ra tiền Việt Nam theo tỷ giá công bố của ngân hàng Ngoại thương (sau khi trừ mọi chi phí bằng ngoại tệ) Cx: Tổng chi phí cho việc xuất khẩu. d.Tỷ xuất ngoại tệ xuất khẩu. là số lượng bản tệ bỏ ra để thu được một đơn vị ngoại tệ
Thu nhập ngoại tệ (USD) Tỷ suất ngoại tệ = Σ Z nội tệ xuất khẩu (VNĐ) Nếu tỷ suất ngoại tệ hàng xuất khẩu < tỷ giá do ngân hàng Nhà nước công bố thì nên xuất khẩu và ngược lại. III.Thị trường gốm xây dựng và các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu gốm xây dựng. 1.Thị trường xuất khẩu gốm xây dựng. 2.Các nhân tố ảnh hưởng tới hoạt động xuất khẩu gốm xây dựng. 2.1 Các nhân tố ảnh hưởng ở tầm vĩ mô. Sự thay đổi về mức độ giàu có trên thế giới đã và đang ảnh hưởng trực tiếp đến toàn bộ giá trị hàng hoá lưu chuyển quốc tế. Tỷ lệ mậu dịch quốc tế đang có xu hướng tăng nhanh hơn tỷ lệ tổng sản phẩm thế giới ở một thời kỳ dài. Điều này có nghĩa là sự tương quan so sánh giữa kinh doanh và sản xuất không cố định mà luôn thay đổi qua các thời kỳ. Mức độ gia tăng khối lượng và giá trị hàng hoá kinh doanh tuỳ thuộc rất lớn vào mức độ can thiệp của Chính phủ.Thông qua các chính sách, công cụ kinh tế vĩ mô mà Nhà nước thực hiện sự điều tiết khối lượng hàng hoá xuất nhập khẩu. a.Chính sách thương mại của nước xuất khẩu. Trong nền kinh tế thị trường Nhà nước có vai trò chủ yếu là hiệu quả ổn định và công bằng cho sự phát triển kinh tế xã hội. Như vậy, Nhà nước đã có những tác động làm ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp thông qua chính sách thương mại. Đây là những yếu tố mà doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu buộc phải nắm rõ và tuân thủ một cách vô điều kiện bởi nó thể hiện ý chí của Nhà nước xuất khẩu nhằm bảo vệ lợi ích chung của quốc gia. Cụ thể trong hoạt động xuất khẩu doanh nghiệp cần phải nắm rõ chính sách khuyến khích, hỗ trợ của Nhà nước để thúc đẩy xuất khẩu như chế độ cấp giấy phép, chế độ hạn ngạch, chính sách thuế nói chung và thuế xuất nhập khẩu nói riêng để đề ra chiến lược xuất khẩu thích hợp và hiệu quả nhất. b.Quan hệ cung cầu hàng hoá trên thị trường thế giới.
Nhân tố cung cầu là những nhân tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến lượng cung cấp hoặc khối lượng hàng hoá xuất khẩu trên thị trường. Trong nền kinh tế thị trường quan hệ cung cầu điều khiển và kiểm soát thị trường, nó quyết định đến quá trình xuất khẩu hàng hoá. Vì vậy quyết định của doanh nghiệp phải thật linh hoạt cho phù hợp với mối quan hệ cung cầu trong từng thời điểm, từng vùng khác nhau trên thị trường cạnh tranh. c.Tỷ giá hối đoái của đồng tiền và tỷ xuất ngoại tệ hàng xuất khẩu. Tỷ giá hối đoái là sự so sánh giữa đồng tiền bản địa (nội tệ) với đồng tiền nước ngoài (đồng ngoại tệ) ảnh hưởng đến kinh doanh xuất nhập khẩu. Khi tỷ giá hối đoái tăng đồng tiền nội tệ mất giá thì giá cả sản phẩm nhập khẩu tính bằng đồng nội tệ sẽ đắt hơn một cách tương đối, sản phẩm xuất khẩu tính bằng đồng ngoại tệ sẽ rẻ hơn một cách tương đối khi đó nó sẽ khuyến khích xuất khẩu và hạn chế nhập khẩu. Khi tỷ giá hối đoái giảm thì đồng nội tệ sẽ có giá hơn thì nó sẽ khuyến khích nhập khẩu và hạn chế xuất khẩu. Sự thay đổi của tỷ giá hối đoái ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình xuất nhập khẩu và lợi nhuận của các nhà kinh doanh xuất nhập khẩu. Chính vì vậy, đối với các nhà kinh doanh, mặc dù tỷ giá hối đoái tăng hay giảm là yếu tố khách quan nhưng việc theo dõi sát tình hình tỷ giá hối đoái thay đổi, để kịp thời đề ra những biện pháp điều chỉnh hoạt động kinh doanh của mình cũng có tác dụng tăng thêm lợi nhuận. Đây là nhân tố quyết định bạn hàng, mặt hàng, phương án kinh doanh, quan hệ kinh doanh của không chỉ một doanh nghiệp xuất nhập khẩu mà với tất cả các doanh nghiệp xuất nhập khẩu nói chung. Sự biến đổi của nhân tố này sẽ gây những biến đổi lớn trong tỷ trọng giữa xuất khẩu và nhập khẩu. d.Sự biến động thị trường trong và ngoài nước. Hoạt động xuất khẩu như một chiếc cầu nối thông thường giữa hai thị trường, tạo ra sự gắn bó cũng như phản ánh tác động qua lại giữa chúng. Nếu có sự biến động ví dụ sự tồn đọng giá cả thay đổi, yêu cầu về một mặt hàng ở thị trường ngoài nước thay đổi sẽ làm thay đổi ngay lập tức lượng hàng hoá qua chiếc cầu xuất khẩu và ngược lại thị trường ngoài nước quyết định tới sự thoả mãn các nhu cầu thị trường trong nước, sự biến động của nó về khả năng cung cấp về sản phẩm mới, về sự đa dạng của hàng hoá cũng như phản ánh qua chiếc cầu xuất khẩu để tác động ra thị trường ngoài nước. e.Sự phát triển của nền sản xuất cũng như các doanh nghiệp kinh doanh thương mại trong và ngoài nước.
Sự phát triển của nền sản xuất của doanh nghiệp sản xuất trong nước tạo ra sự cạnh tranh mạnh mẽ với sản phẩm của các đối thủ nước ngoài do vậy sẽ thúc đẩy xuất khẩu. Ngược lại sự phát triển của nền sản xuất nước ngoài làm tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm xuất khẩu do vậy làm giảm hoạt động xuất khẩu. Tuy nhiên không phải lúc nào sản xuất trong nước phát triển thì hoạt động xuất khẩu được mở rộng và khi sản xuất nước ngoài phát triển thì hoạt động xuất khẩu bị thu hẹp, nó còn phụ thuộc vào chính sách Nhà nước lúc đó cần bảo vệ và khuyến khích sản xuất trong nước hay cần giảm ảnh hưởng của độc quyền tạo ra sự cạnh tranh f.ảnh hưởng của hệ thống cơ sở hạ tầng. Việc thực hiện hoạt động xuất khẩu không thể tách rời với công việc vận chuyển và thông tin liên lạc. Thực tế đã cho thấy rằng sự phát triển của hệ thống cơ sở hạ tầng đã đơn giản hóa công việc của hoạt động xuất khẩu rất nhiều, giảm đi hàng loạt các chi phí, nâng cao tính kịp thời nhanh gọn, an toàn. g. ảnh hưởng của hệ thống tài chính ngân hàng. Hoạt động xuất khẩu sẽ không thực hiện được nếu như không có sự phát triển của hệ thống ngân hàng. Dựa trên các quan hệ, uy tín nghiệp vụ thanh toán liên ngân hàng rất thuận lợi cho các doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất khẩu sẽ được đảm bảo về mặt lợi ích. Và cũng nhiều trường hợp do có lòng tin với ngân hàng mà kinh doanh xuất nhập khẩu có thể được ngân hàng đứng ra bảo lãnh hay cho vay với lượng vốn lớn, kịp thời tạo điều kiện cho doanh nghiệp nắm bắt được cơ hội xuất khẩu có lợi. h.Các nhân tố thuộc về môi trường kinh doanh của doanh nghiệp. Sự biến động của môi trường chính trị – văn hoá - xã hội và công nghệ đã làm ảnh hưởng rất nhiều đến hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp như trạng thái chính trị của quốc gia các đối tác, phong tục tập quán, sự phát triển công nghệ trên thế giới. 2.2Các nhân tố ảnh hưởng ở doanh nghiệp. a.Cơ cấu, chất lượng của mặt hàng xuất khẩu và uy tín của doanh nghiệp. Đây là nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp có một cơ cấu các mặt hàng xuất khẩu hợp theo hướng đa dạng hoá và đáp ứng nhu cầu thực của thị trường thì hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp ngày càng được củng cố và phát triển. Còn nếu cơ cấu mặt hàng xuất khẩu của doanh nghiệp không thích hợp với sự biến đổi của nhu cầu thị trường thì hoạt
động xuất khẩu của doanh nghiệp sẽ ngày càng bị thu hẹp lại. Do vậy, đòi hỏi các công ty kinh doanh xuất nhập khẩu cần phải thay đổi cơ cấu mặt hàng theo hướng đa dạng hoá mặt hàng phải trên cơ sở đa dạng hóa thị trường. Chất lượng hàng hoá và uy tín của doanh nghiệp là một nhân tố ảnh hưởng không nhỏ. Do đó, doanh nghiệp cần phải tính toán để tạo ra những sản phẩm có chất lượng cao, có sức cạnh tranh. Trong khi chỉ những sản phẩm có chất lượng cao, phù hợp với thi hiếu của người tiêu dùng thì mới có thể xuất khẩu với số lượng lớn, xác lập giá cao hơn mà không gây ra phản ứng của người tiêu dùng. Tuy nhiên đây là một vấn đề gây không ít khó khăn cho các doanh nghiệp Việt Nam bởi lẽ trình độ phát triển khoa học – kỹ thuật công nghệ của ta còn thấp, công nghệ lạc hậu. Do vậy mà chất lượng sản phẩm chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu chất lượng của thế giới. Cho nên xuất khẩu con hạn chế chưa tương xứng với tiềm năng phát triển của Việt Nam. Vì thế đòi hỏi trong thời gian tới các doanh nghiệp Việt Nam cần chú ý tới việc nâng cao chất lượng hàng hoá để đẩy mạnh xuất khẩu. b. Phương thức xuất khẩu. Hiện nay trong nền kinh tế thị trường mọi doanh nghiệp đều được phép tham gia hoạt động xuất khẩu nhưng việc lựa chọn phương thức xuất khẩu ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp. Để lựa chọn phương thức xuất khẩu phù hợp với doanh nghiệp để đem lại hiệu quả trong hoạt động xuất khẩu đòi hỏi doanh nghiệp phải nghiên cứu tình hình cụ thể của thị trường, của doanh nghiệp. c.Khả năng nắm bắt thông tin về thị trường. Trong xã hội hiện đại ngày nay thông tin đã trở thành một nguồn lực quan trọng bên cạnh các nguồn lực quyết định đến sự thành công hay thất bại của một doanh nghiệp. Chúng ta muốn hiểu biết về khách hàng phải thông qua thông tin. Nhu cầu về thông tin ngày càng trở nên cấp bách do thị trường thay đổi về quy mô và phạm vi, sự thay đổi về chất của nhu cầu, sự lựa chọn của khách hàng thay đổi, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt với những hình thức cạnh tranh ngày càng đa dạng. Chính vì vậy, thu thập và xử lý thông tin đóng vai trò ngày càng quan trọng. Có thể nói doanh nghiệp nào có khả năng nắm bắt thông tin về thị trường thì hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp đó chắc chắn sẽ đem lại hiệu quả cao. d. Đặc điểm của hàng hoá xuất khẩu.
Gốm xây dựng có một đặc điểm là trọng lượng nặng, thể tích lớn, khó đóng gói bảo quản và vận chuyển trong khi giá trị sản phẩm lại không cao. Chính do đặc điểm đó nên việc sản xuất kinh doanh các sản phẩm gốm xây dựng gặp nhiều khó khăn vì chi phí vận chuyển thường chiếm một tỷ lệ khá cao trong giá thành sản phẩm. Theo số liệu thống kê của viện nghiên cứu vật liệu xây dựng – Bộ xây dựng thì các yếu tố chính là tỷ trọng giá thành của các sản phẩm gốm xây dựng Việt Nam như sau: Bảng 1: Cơ cấu chi phí xuất khẩu hàng gốm xây dựng. Sản xuất các sản phẩm STT Chi phí gốm xây dựng (%) 1 Chi phí nguyên nhiên liệu và xử lý nguyên liệu. 25 2 Chi phí cố định 15 3. Chi phí nhân công và bảo quản 13 4. Chi phí vận chuyển sản phẩm 20 5. Chi phí quản lý 5 6. Chi phí khác 7 7. Lãi dự tính 15 Tổng số 100 Như vậy, chi phí vận chuyển đã chiếm 20% giá thành sản phẩm. Từ đó đặt ra yêu cầu đối với doanh nghiệp phải hạ thấp chi phí vận chuyển. Việc này có thể thực hiện được bằng cách tổ chức sản xuất gần nơi có nguyên liệu và gần thị trường. e. Giá bán sản phẩm xuất khẩu. Giá bán sản phẩm và chi phí lưu thông có mối quan hệ qua lại phức tạp. Về cơ bản giá bán sản phẩm của doanh nghiệp được hình thành trên cơ sở chi phí lưu thông. Mặt khác chi phí lưu thông một đơn vị sản phẩm lại chịu ảnh hưởng tác động của giá bán, thông qua khối lượng hàng hoá tiêu thụ. Mà do cơ sở hạ tầng, hệ thống giao thông Việt Nam kém phát triển nên chi phí lưu thông cao làm tăng giá, ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu. Công cụ tốt nhất của việc giảm giá thành sản phẩm là doanh nghiệp nên cố gắng tối thiểu hoá các chi phí lưu thông và cố gắng kiểm soát chúng. f. Các nhân tố khác.
Bên cạnh đó những nhân tố về khả năng thanh toán, mối quan hệ của doanh nghiệp, hoạt động Marketing của doanh nghiệp, trình độ nghiệp vụ của cán bộ, yếu tố tâm lý và thị hiếu của khách hàng cũng ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp. Trên đây là một số nhân tố chính ảnh hưởng có tính chất quyết định đến hoạt động xuất khẩu của bất kỳ một công ty nào. Ngoài ra tiếp tục đi sâu phân tích có thể thấy các nhân tố khác. Tuy nhiên chúng đều nằm trong tác động qua các nhân tố vừa nêu. Vì vậy nói đến hoạt động xuất khẩu là hết sức phức tạp và có mối quan hệ tương hỗ tới nhiều hoạt động. Do vậy cần phải xem xét nội dung, hình thức của nó. Chương II: Thực trạng hoạt động xuất khẩu mặt hàng gốm xây dựng ở công ty kinh doanh và xuất nhập khẩu thuộc Tổng công ty thuỷ tinh và gốm xây dựng. I.Tổng quan về công ty kinh doanh và xuất nhập khẩu – Viglacera. 1.Quá trình hình thành và phát triển của Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu. Công ty kinh doanh và xuất nhập khẩu là một đơn vị thành viên của Tổng công ty Thuỷ tinh và Gốm xây dựng một trong những Tổng công ty 90 làm ăn hiệu quả, có tiềm lực mạnh được nhà nước chú ý và tạo điều kiện phát triển. Năm 1998 Tổng công ty Thuỷ tinh và Gốm xây dựng quyết định tách phòng kinh doanh của Tổng công ty thành lập nên Công ty Kinh doanh và xuất nhập khẩu nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của Tổng Công ty. Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu được thành lập theo quyết định số 217/BXD-TCLĐ ngày 17/5/1998. Thực hiện hạch toán nội bộ trong cơ quan Tổng công ty, được sử dụng con dấu theo mẫu qui định và được mở tài khoản tại Ngân hàng và Kho bạc Nhà nước. Công ty kinh doanh và xuất nhập khẩu hoạt động kinh doanh theo phân công, phân cấp của Tổng công ty, theo điều lệ tổ chức và hoạt động Tổng công ty Thuỷ tinh và Gốm xây dựng và qui chế tổ chức hoạt động của Công ty do Hội đồng quản trị Tổng công ty Thủy Tinh và Gốm xây dựng phê duyệt. Từ khi thành lập đến nay công ty không ngừng hoàn thiện và phát triển cả về hệ thống tổ chức đến phát triển hệ thống mạng lưới kinh doanh của mình ngày càng
đạt hiệu quả cao. Luôn luôn vượt mức kế hoạch đặt ra đạt mức tăng trưởng hàng năm 105%. 2.Chức năng, nhiệm vụ của công ty. Bộ máy tổ chức Công ty Kinh doanh và xuất nhập khẩu có chức năng nhiệm vụ sau đây: - Nghiên cứu quy luật cung cầu trên thị trường về các loại sản phẩm do các đơn vị thành viên sản xuất để xây dựng phương án tiêu thụ, làm cho sản xuất của Tổng công ty hoà nhịp đáp ứng nhu cầu thị trường, đạt hiệu quả cao. - Xây dựng tổ chức triển khai quản lý hệ thống đại diện, đại lý, cửa hàng, cộng tác viên v.v để hình thành mạng lưới tiêu thụ sản phẩm của Tổng công ty trong và ngoài nước. - Xây dựng chương trình tiếp thị dài hạn và ngắn hạn, trình tổng giám đốc Tổng công ty phê duyệt. Trên cơ sở đó thực hiện nhiệm vụ được giao. - Nhập khẩu vật tư, nguyên vật liệu, thiết bị phụ tùng, máy móc, hoá chất phục vụ sản xuất của các đơn vị trong tổng côngty và phục vụ kinh doanh. xuất khẩu các sản phẩm : gạch, ngói, đất sét nung, gạch ốp lát Ceramic, garanit, nguyên vật liệu, sứ vệ sinh, kính xây dựng và máy móc thiết bị trong lĩnh vực ngành xây dựng. - Thực hiện dịch vụ xuất nhập khẩu uỷ thác theo uỷ quyền của Tổng giám đốc Tổng công ty. - Thực hiện đầy đủ và nghiêm chỉnh chính sách, chế độ hiện hành của Nhà nước và các thông tư hướng dẫn, quy định của Bộ Thương mại. -Cơ cấu, quy mô tổ chức và biên chế nhân sự Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu do Tổng giám đốc Tổng công ty quyết định phù hợp với sự phát triển công ty. Bảo đảm gọn nhẹ kinh doanh đạt hiệu quả. Bộ máy tổ chức của công ty Công ty tổ chức bộ máy theo nguyên tắc trực tuyến chức năng theo sơ đồ sau
Giám đốc Phó giám đốc Phó giám đốc Phó giám đốc kiêm trưởng chi kinh doanh xuất nhập khẩu nhánh Phòng kinh doanh (bộ phận phía nam) Phòng Phòng Phòng Phòng Bộ phận kế kinh xuất tài tổ chức toán chi doanh nhập chính hành nhánh (bộ phận khẩu kế toán chính phía Bắc) Kho Trong đó: Giám đốc là đại diện pháp nhân của Công ty và chịu trách nhiệm trước Nhà nước, Tổng giám đốc Tổng công ty, trước pháp luật về mọi hoạt động của Công ty theo Điều lệ tổ chức và hoạt động của Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu được Chủ tịch HĐQT phê duyệt tại Quyết định số 64/TCT-HĐQT ngày 11 tháng 7 năm 2000. Giám đốc có quyền điều hành cao nhất trong Công ty. Các Phó giám đốc Công ty là người giúp Giám đốc Công ty điều hành một hoặc một số lĩnh vực hoạt động kinh doanh theo sự phân công của Giám đốc Công ty, chịu trách nhiệm trước Giám đốc Công ty và Pháp luật về nhiệm vụ được giao. Phòng kinh doanh: Có nhiệm vụ tham mưu cho Giám đốc Công ty về công tác kinh doanh, tổ chức quản lý thị trường và hệ thống các phương án tiêu thụ sản phẩm,
làm cho sản xuất của Tổng công ty hoà nhập, đáp ứng nhu cầu thị trường và đạt hiệu quả ngày càng cao. Phòng tổ chức hành chính: Có nhiệm vụ tham mưu cho lãnh đạo Công ty thực hiện quản lý các lĩnh vực công tác: tổ chức, hành chính, lao động, tiền lương, đào tạo, bảo vệ, an ninh quốc phòng và thực hiện các chế độ chính sách đối với người lao động của Công ty. Phòng Kế toán Tài chính : Có nhiệm vụ tham mưu cho Giám đốc Công ty tổ chức thực hiện pháp lệnh kế toán thống kê và điều lệ tổ chức kế toán của Nhà nước tại Công ty, tổ chức quản lý chặt chẽ và sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn và tài sản của Tổng công ty giao cho Công ty. Phòng Xuất nhập khẩu: Có nhiệm vụ tham mưu cho Giám đốc về công tác xuất nhập khẩu, tìm kiếm và khai thác thị trường các nước trên thế giới để mở rộng hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của Công ty. 3.Đặc điểm các nguồn lực của Công ty. 3.1Vốn kinh doanh. Công ty kinh doanh và xuất nhập khẩu là một đơn vị thành viên của Tổng công ty Thuỷ tinh và Gốm xây dung. Đây là một đơn vị Nhà nước. Vì vậy một mặt nó chịu sự quản lý về mặt tổ chức, mặt khác được nhận vốn kinh doanh do Nhà nước và Tổng công ty cấp và còn có thể nhận được một lượng vốn nhất định từ ngân sách Nhà nước khi cần thiết. Đây có thể nói là nguồn vốn ban đầu đảm bảo cho công ty hoạt động. Công ty phải có trách nhiệm bảo toàn và phát triển nguồn vốn này trong quá trình kinh doanh của mình. Trong các năm qua, nhờ có sự cố gắng vượt bậc về huy động vốn cán bộ công nhân viên, tổng vốn kinh doanh của Công ty không ngừng tăng lên. Bảng 2: Tổng vốn kinh doanh và cơ cấu của nó. Đơn vị tính: Tỷ đồng Năm 1998 1999 2000 2001 2002 chỉ tiêu Vốn % Vốn % Vốn % Vốn % Vốn % Vốn cố 4,65 9,3 5,54 10,9 5,98 11,3 28,57 36,6 58,36 52,7 định Vốn lưu 45,2 90,7 45,5 89,1 47,1 88,7 49,4 63,4 52,3 47,3 động
Tổng cộng 49,85 100 51,04 100 53,08 100 77,97 100 110,66 100 Nguồn: Bảng cân đối kế toán giai đoạn 1998-2002 Công ty được thành lập từ năm 5/1998 do yêu cầu phục vụ cho kinh doanh của Tổng công ty. Qua bảng trên ta thấy tổng số vốn của Công ty qua các năm đều tăng, năm sau cao hơn năm trước tuy có sự thay đổi khá lớn của tỷ trọng giữa nguồn vốn cố định và nguồn vốn lưu động so với tổng số vốn. Mặc dù vậy xét về tuyệt đối thì cả vốn lưu động và vốn cố định của Công ty đều tăng qua các năm. Điều này chứng tỏ hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty có hiệu quả và Công ty chú trọng đến việc bảo toàn và phát triển nguồn vốn. Cụ thể năm 1998, tổng số vốn của Công ty là 49,85 tỷ đồng, trong đó vốn cố định là 4,65 tỷ đồng chiếm 9,3%, vốn lưu động là 45,2 tỷ đồng chiếm 90,7%. Năm 1999 tổng số vốn là 51,04 tỷ đồng, trong đó vốn cố định là 5,54 tỷ đồng chiếm 10,9%, vốn lưu động là 45,5 tỷ đồng chiếm 89,1%. Năm 2000 tổng số vốn của Công ty là 53,08 tỷ đồng, trong đó vốn cố định là 5,98 tỷ đồng chiếm 11,3 %, vốn lưu động là 47,1 tỷ đồng chiếm 88,7%. Sở dĩ trong những năm này Công ty là một đơn vị kinh doanh thương mại do đó vốn lưu động chiếm tỷ trọng lớn trọng tổng số vốn của Công ty. Trong các năm tiếp theo vốn cố định tăng lên nhiều do Công ty được Tổng công ty giao nhiệm vụ trực tiếp quản lý việc tiến hành thi công xây dựng và điều hành việc sản xuất kinh doanh của nhà máy gương Bình Dương sau này. Vì thế từ năm 2001 tổng số vốn kinh doanh của Công ty tăng mạnh. Trong năm 2001, tổng số vốn của Công ty là 77,9 tỷ đồng trong đó trong đó vốn cố định là 28,57 tỷ đồng chiếm 36,6%, vốn lưu động là 49,4 tỷ đồng chiếm 63,4%. Năm 2002, tổng số vốn là 110,66 tỷ đồng trong đó vốn cố định là 58,36 tỷ đồng chiếm 52,7%, vốn lưu động là 52,3 tỷ đồng chiếm 47,3%. Xét về mặt nguồn vốn thì tổng số vốn hiện có của Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu được cấu thành trên nguồn chủ yếu Vốn tín dụng Nhà nước 40 tỷ đồng chiếm 36,15% Vốn huy động 32,85 tỷ đồng chiếm 29,68% Vốn tự có 20,67 tỷ đồng chiếm 18,68% Vốn vay ngân hàng 17,14 tỷ đồng chiếm 15,49% 3.2 Về nhân lực.
Lao động là một yếu tố quan trọng hàng đầu phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh của Công ty. Công ty không thể kinh doanh có hiệu quả nếu đội ngũ lao động không được bố trí hợp lý, không phù hợp với chức năng kinh doanh. Hiện nay Công ty có 192 người đang làm việc tại Công ty trong đó tại văn phòng Công ty là 37 người, tại Chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh là 75 người và tại nhà máy Kính Bình Dương là 80 người. Nguồn lao động của Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu được tổ chức theo cơ cấu sau: Bảng : Cơ cấu lao động Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu. Lĩnh vực và trình độ chuyên môn Số người Tỷ trọng Tổng số lao động 192 100 - Cán bộ quản lý 10 5,2 - Kỹ sư kỹ thuật viên 29 15,1 - Nhân viên kinh doanh 30 15,6 - Thợ bậc cao 40 20,8 - Lao động phổ thông 83 43,3 Trình độ chuyên môn - Trình độ đại học và trên đại học 60 31,3 - Trình độ cao đẳng, trung cấp, sơ cấp. 49 25,5 - Còn lại 83 43,2 Nguồn: Phòng tổ chức hành chính Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu 2002 Hiện nay để đáp ứng yêu cầu cho sản xuất và kinh doanh trong những năm tiếp theo công ty sẽ không ngừng đào tạo, tuyển dụng thêm lao động bổ xung vào bộ máy quản lý và lao động trực tiếp cho nhà máy kính Bình Dương. 3.3 Các lĩnh vực sản xuất kinh doanh. Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu hoạt động trong lĩnh vực vật liệu xây dựng. Các mặt hàng của công ty là để phục vụ cho ngành xây dựng. Để đáp ứng các yêu cầu của Tổng công ty đặt ra, hiện nay Công ty tập trung sản xuất kinh doanh trong các lĩnh vực sau: *Kinh doanh các mặt hàng vật liệu xây dựng gồm: -Gương, kính xây dựng các loại: Kính trắng, kính mờ, kính an toàn, kính nổi, kính phản quang, kính màu -Vật liệu chịu lửa: Gạch kiềm tính, gạch chịu lửa và các loại bột vữa tương ứng.
-Sứ vệ sinh. -Gạch ngói: gạch granite, gạch ốp lát *Xuất khẩu sản phẩm sang thị trường nước ngoài và xuất khẩu lao động. *Nhập khẩu các nguyên nhiên vật liệu cho các đơn vị trong và ngoài Tổng công ty. *Xuất, nhập khẩu uỷ thác cho các đơn vị trong và ngoài Tổng công ty. *Sản xuất gương, kính xây dựng Bình Dương trong thời gian sắp tới. Như vậy hoạt động chính của Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu là kinh doanh và xuất nhập khẩu vật liệu xây dựng cụ thể là thuỷ tinh và gốm xây dựng cho các đơn vị trong và ngoài Tổng công ty. 3.4Địa bàn kinh doanh. Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu có địa bàn kinh doanh rất rộng lớn. Địa bàn kinh doanh trong nước trải rộng khắp cả nước, thiết lập một mạng lưới bán hàng rộng khắp cả nước đặc biệt là các tỉnh phía Nam trong đó thành phố Hồ Chí Minh là trọng điểm. Về xuất khẩu sang thị trường thế giới Công ty có mối quan hệ bạn hàng với nhiều nước trên thế giới như thị trường các nước ASEAN, Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga, và các nước Đông Âu, IRAQ, Hoa Kỳ, Trung Đông. Nhìn chung các thị trường này có nhu cầu thường xuyên và ngày một nhiều. Về nhập khẩu, Công ty có quan hệ với các nước có trình độ công nghệ cao trong lĩnh vực vật liệu xây dựng như: Italia, Đức, Nhật, Tây Ban Nha 3.5Cơ sở vật chất kỹ thuật. Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu có hai chi nhánh tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh và một nhà máy sản xuất gương và các sản phẩm sau kính tại Bình Dương, đây là một nhà máy lớn với công suất 2 triệu m2/năm. Từ khi thành lập đến nay Công ty đã nhập khẩu nhiều máy móc, công nghệ hiện đại của các nước có trình độ cao trong sản xuất gốm xây dựng và thuỷ tinh xây dựng như Italia, Đức, Nga Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu thực hiện nhiệm vụ nhập khẩu máy móc thiết bị cho các đơn vị thành viện trong Tổng công ty, do đó việc nhập khẩu những máy móc thiết bị cho các đơn vị thành viên có vai trò rất quan trọng đối với các đơn vị thành viên của Tổng công ty nói chung và sẽ ảnh hưởng lớn đến tình hình kinh doanh của Công ty nói riêng. Chúng ta có thể tham khảo cơ cấu nhập khẩu qua bảng sau:
Bảng 12: Tỷ trọng nhập khẩu máy móc thiết bị giai đoạn 1998 – 2002. Chỉ tiêu 1998 1999 2000 2001 2002 Kim ngạch nhập khẩu 11,25 18,57 18,87 19,32 20,08 Trị giá nhập khẩu 5,78 13,36 14,13 14,49 14,44 Tỷ trọng 51,39% 72,13% 74,86% 75,04% 71,94% Nguồn phòng xuất nhập khẩu Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu. Trong cơ cấu nhập khẩu của Công ty thì giá trị nhập khẩu của máy móc thiết bị thường chiếm một tỷ lệ cao. Trong thời gian qua Tổng công ty vừa thực hiện đầu tư xây dựng nhiều cơ sở sản xuất vừa nhập vật tư để cải tạo lại các cơ sở đã lạc hậu. Cụ thể về công nghệ kỹ thuật trong sản xuất các mặt hàng: *Đối với lĩnh vực sản xuất thuỷ tinh xây dựng: Hiện nay, các nhà máy kính Đáp Cầu, Nhà máy kính Bình Dương và nhà máy liên doanh kính nổi VFG (liên doanh giữa Viglacera với tập đoàn Nippon – Nhật Bản) với các công nghệ sản xuất hiện đại của Nga, Hàn Quốc, Đức và Nhật Bản có thể đáp ứng đủ nhu cầu tiêu dùng trong nước và sản phẩm thuỷ tinh như kính xây dựng với độ dày từ 2 – 8 mm, kính an toàn cho xe ô tô, kính phản quang, gương, kính thuỷ tinh lỏng, sợi bông thuỷ tinh Năm 2000 đã xuất khẩu các sản phẩm thuỷ tinh mới của Công ty sang thị trường các nước ASEAN và trong năm tới sẽ mở rộng xuất khẩu sang một số nước Châu á khác như IRAQ, cô oét *Đối với lĩnh vực sản xuất sứ vệ sinh: sản phẩm sứ vệ sinh mang nhãn hiệu Viglacera hiện được sản xuất trên các dây truyền hiện đại của Italia và Hoa Kỳ, với các loại chính: chậu rửa các loại, lavabo, bồn tắm và một số sản phẩm sứ vệ sinh khác. Đây là các sản phẩm đạt chất lượng Châu Âu theo tiêu chuẩn ISO 9000. *Đối với lĩnh vực sản xuất gạch ốp lát: các sản phẩm gạch lát nền và ốp tường tráng men dùng trong xây dựng, gạch Gramite nhân tạo, hiện đang được các dây truyền đồng bộ được Italia, cộng hoà liên bang Đức chuyển giao công nghệ. *Đối với lĩnh vực sản xuất gạch chịu lửa: Công ty có khả năng đáp ứng mọi nhu cầu trong công nghiệp sản xuất thuỷ tinh, gốm xây dựng, xi măng, luyện thép và các lò công nghiệp và các loại vật liệu chịu lửa như gạch chịu lửa Chammot, gạch chịu lửa cao nhân, gạch cách nhiệt, gạch chịu lửa kiềm tính. Các sản phẩm này đang được sản xuất trên các máy móc chuyên dụng và kỹ thuật của cộng hoà liên bang Đức và Nga.
*Đối với lĩnh vực sản xuất gạch ngói thông dụng: các loại sản phẩm gạch ngói thông thường và gạch ngói tráng men làm từ đất sét như gạch xây, gạch chống nóng, gạch chẻ, gạch Block, gạch xây không trát, ngói lợp và ngói trang trí hiện nay đếm được trên 16 đơn vị trực thuộc của Viglacera sản xuất trên dây truyền của Nga và Czech với lò nung Tynnel nên mẫu mã và chất lượng rất cao được người tiêu dùng trong và ngoài nước tín nhiệm. 3.6 Mối quan hệ giữa Công ty với các cơ quan Nhà nước. 3.6.1Mối quan hệ với Chính Phủ. -Chấp hành pháp luật, thực hiện nghiêm túc các quy định của Chính Phủ có liên quan đến Công ty và doanh nghiệp Nhà nước. -Thực hiện quy hoạch, chiến lược phát triển Công ty trong tổng thể quy hoạch, chiến lược ngành, lãnh thổ của Nhà nước. -Chấp hành các quy định về thành lập tách, nhập, giải thể, các chính sách về tài chính, cán bộ, chế độ tài chính, tín dụng, thuế, các chế độ về kế toán, thống kê. -Chịu sự kiểm tra, thanh tra việc thực hiện pháp luật, chủ chương, chính sách chế độ của Nhà nước tại Công ty. -Được đề suất, kiến nghị các giải pháp, cơ chế, chính sách, quản lý của Nhà nước đối với Công ty. -Được quản lý và sử dụng vốn tài sản, đất đai, tài nguyên, và các nguồn lực do Nhà nước giao để thực hiện nhiệm vụ kinh doanh và phải bảo toàn và phát triển nguồn lực đó. 3.6.2 Mối quan hệ với Bộ tài chính. *Công ty chịu sự chi phối Nhà nước của Bộ tài chính về việc: -Tuân thủ các chế độ tài chính, kế toán, thuế, tổ chức bộ máy hạch toán kế toán. -Kiểm toán tài chính và kiểm toán nội bộ Công ty. *Bộ tài chính là cơ quan được Chính Phủ giao thực hiện một số chức năng của chủ sở hữu, chi phối Công ty về việc: -Xác định vốn, tài nguyên và các nguồn lực khác mà Nhà nước giao cho Công ty quản lý, sử dụng. -Kiểm tra việc sử dụng có hiệu quả, bảo toàn phát triển vốn và các nguồn lực khác được giao trong quá trình hoạt động, được thể hiện thông qua quyết toán hàng năm.
-Duyệt quyết toán hàng năm của Công ty. *Công ty có quyền đề suất các giải pháp, cơ chế chính sách tài chính tín dụng và các nội dung khác có liên quan đến Công ty, kiến nghị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt để tổ chức thực hiện việc chuyển những tài sản có giá trị lớn, việc đầu tư hợp tác với nước ngoài về các thành phần kinh tế khác, việc quan hệ tín dụng trên hạn mức, việc thực hiện các nghĩa vụ tài chính, việc phân phối lợi nhuận sau thuế, việc thanh lý tài sản trong Công ty và việc bổ xung ngân sách cho Công ty. 3.6.3Mối quan hệ với Bộ xây dựng. *Với chức năng quản lý Nhà nước về ngành kinh tế kỹ thuật, Bộ xây dựng chi phối Công ty về: -Ban hành các tiêu chuẩn sản phẩm, tiêu chuẩn công nghệ kể cả thiết bị lẻ, thiết bị đồng bộ nhập khẩu, các định mức cấp ngành xây dựng và trực tiếp kiểm tra, giám sát Công ty về việc thực hiện các tiêu chuẩn và định mức độ. -Xây dựng và ban hành quy hoạch, định hướng phát triển và kiểm tra Công ty về việc thực hiện quy hoạch đó. *Với nhiệm vụ được Nhà nước giao thực hiện một số chức năng của chủ sở hữu, Bộ xây dựng chi phối Công ty về: -Thành lập, tách, nhập, tổ chức lại, giải thể Công ty theo uỷ quyền của Thủ tướng Chính Phủ. -Phê chuẩn điều lệ và các nội dung bổ sung, sửa đổi điều lệ của Công ty. -Tham gia giao vốn và các nguồn lực khác cho Công ty kiểm tra hoạt động của Công ty, Công ty có trách nhiệm báo cáo theo quy định của Nhà nước và các báo cáo khác theo yêu cầu của Bộ xây dựng. -Chỉ đạo Công ty trong việc bảo đảm cân đối lớn của Nhà nước, đáp ứng nhu cầu thị trường về những hàng hoá, dịch vụ thiết yếu mà Công ty đang kinh doanh để thực hiện việc bình ổn giá cả theo quy định của Nhà nước. 4.Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty. 4.1Kết quả chung về hoạt động kinh doanh của Công ty. Được thành lập từ tháng 5/1998, mặc dù gặp rất nhiều khó khăn trong những ngày đầu thành lập như: bị hạn chế trong chức năng kinh doanh, cơ sở vật chất kỹ thuật còn nghèo nàn lạc hậu. Cán bộ công nhân viên lại mới tiếp xúc với thị trường trong
một thời gian ngắn nên có rất ít kinh nghiệm. Trong khi đó, cơ chế chính sách của Nhà nước thì thường xuyên thay đổi. Nhưng vượt lên trên những khó khăn cùng với ban lãnh đạo đội ngũ công nhân viên trong Công ty đã nỗ lực không ngừng để tìm ra cách thức kinh doanh hiệu quả nhất. Công ty đã cố gằng bố trí lại sản xuất kinh doanh, cải tạo, nâng cấp trang thiết bị, đầu tư mới cho sản xuất, mở rộng thị trường. Trên thực tế những kết quả mà Công ty đã đạt được trong thời gian qua thật đáng khích lệ. Từ năm 1998-2002 mặc dù gặp rất nhiều khó khăn nhưng Công ty đã đạt được những thành công nhất định. Bảng Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty giai đoạn 1998-2002 Đơn vị: Triệu đồng STT Chỉ tiêu 1999 2000 2001 2002 I Tổng doanh thu 239868,33 251878,92 265320,94 267402,53 II. Tổng chi phí 236615,92 248430,67 261677,74 264127,99 1. Giá vốn hàng bán 220979,18 232063,03 244147,05 244163,69 2. Các loại thuế 687,15 696,09 719,5 714,37 3. Chi phí bán hàng, chi 12209,13 12781,99 13752,63 15465,36 phí quản lý 4. Lãi vay 2740,46 2889,56 3058,56 3784,57 III Lợi nhuận thực hiện 3252,41 3448,25 3643,2 3274,54 IV Thu nhập bình quân 0,9 0,988 1,344 1,488 đầu người/ tháng Qua bảng kết quả kinh doanh của Công ty qua các năm ta thấy hoạt động kinh doanh của công ty đạt hiệu quả cao với mức lợi nhuận hàng năm tương đối cao. Năm 1999, lợi nhuận mà Công ty đạt được là 3252,41 triệu đồng, năm 2000 lợi nhuận là 3448,25 tăng 6,02% so với năm 1999. Năm 2001 lợi nhuận là 3643,2 tăng 5,65% so với năm 2000. Năm 2002 lợi nhuận là 3274,54 giảm 10,12% so với năm 2001. Năm 2002 tình hình kinh doanh của Công ty gặp nhiều khó khăn do tình hình thị trường có nhiều biến động, nhiều nhà máy với công suất lớn ra đời dẫn đến cung vượt quá lớn so với cầu, giá cả các sản phẩm thuỷ tinh và gốm xây dựng liên tục giảm có sự điều chỉnh lớn. Trong các năm từ 1999 đến 2002, doanh thu hàng năm luôn tăng trong đó, năm 1999 doanh thu đạt 239868,33 triệu đồng, năm 2000 doanh thu là 251878,92 triệu
đồng tăng 5,007% so với năm 1999. Năm 2001 doanh thu là 265320,94 triệu đồng tăng 5,34% so với năm 2000. Trong năm 2002 doanh thu là 267402,53 triệu đồng mặc dù lợi nhuận giảm nhưng doanh thu vẫn tăng so với năm 2001 là 0,78%. Điều này cho thấy hoạt động kinh doanh của Công ty đang có xu hướng khả quan. Cụ thể hơn, chúng ta sẽ phân tích một số chỉ tiêu sau: Lợi nhuận năm N – Lợi nhuận năm N -1 Tốc độ tăng của = Lợi nhuận năm N Lợi nhuận năm N-1 Tỷ suất lợi nhuận của vốn = Lợi nhuận / Vốn Hiệu suất sử dụng vốn = Doanh thu / Vốn Tỷ suất lợi nhuận trên chi phí = Lợi nhuận / Chi phí Bảng Một số chỉ tiêu hiệu quả kinh doanh Đơn vị % Năm 1999 2000 2001 2002 Chỉ tiêu 1.Tốc độ tăng của lợi nhuận - 6,02 5,65 -10,12 2.Tỷ suất lợi nhuận trên chi 1,37 1,39 1,39 1,24 phí 3.Tỷ suất lợi nhuận của vốn 6,37 6,5 4,67 2,96 4.Hiệu suất sử dụng vốn 469,96 474,53 340,28 241,64 Tỷ suất lợi nhuận trên chi phí cho thấy một đồng chi phí bỏ ra thì thu về bao nhiêu lợi nhuận. Hiệu suất sử dụng vốn cho biết một đồng vốn thì tạo ra bao nhiêu đồng doanh thu. Chỉ tiêu này cao chứng tỏ Công ty làm ăn có hiệu quả, chỉ tiêu này trong hai năm 2001 và 2002 giảm xuống do vốn cố định tăng lên, Công ty đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất gương Bình Dương và các sản phẩm sau kính. II.Thực trạng kinh doanh xuất khẩu mặt hàng gốm xây dựng tại Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu. 1.Phân tích thực trạng xuất khẩu chung của Công ty. Nhiệm vụ chính của Công ty là thực hiện kinh doanh và xuất nhập khẩu cho các đơn vị thành viên trong Tổng công ty, trong những năm qua Công ty luôn phát huy và giữ vững truyền thống là đơn vị làm ăn tương đối hiệu quả. Các mặt hàng xuất
khẩu chính của Công ty là kính xây dựng, sứ vệ sinh, gạch ngói xây dựng, gạch ceramic, gạch Geramite và một số loại khác. Việc xuất khẩu những mặt hàng này đóng góp một phần lớn trong sự phát triển chung của Công ty. Mặc dù trong hoạt động xuất khẩu của mình Công ty cũng gặp nhiều khó khăn, trở ngại do những nguyên nhân chủ quan và khách quan khác nhau, nhưng ban lãnh đạo cùng tập thể cán bộ công nhân viên trong Công ty vẫn nỗ lực tìm tòi, phấn đấu nhằm đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu của Công ty. Trong việc tăng kim ngạch xuất khẩu, nâng cao chất lượng và mở rộng thị trường. Bằng những nỗ lực vượt bậc trên, trong những năm qua kim ngạch xuất khẩu của Công ty đã không ngừng tăng lên. Ngoài những mặt hàng xuất khẩu chính là sứ vệ sinh, gạch Gramite thì Công ty còn xuất khẩu nhiều sản phẩm gốm xây dựng khác khi tìm được đối tác. Các sản phẩm kính xây dựng mặc dù xuất khẩu còn hạn chế song đây cũng là một trong những mặt hàng góp phần quan trọng trong mục tiêu xuất khẩu cuả Công ty. Chúng ta xem xét cơ cấu xuất khẩu của Công ty: Bảng Cơ cấu xuất khẩu của Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu. Đơn vị: 1000 USD Năm 1999 2000 2001 2002 Chỉ tiêu KNXK % KNXK % KNXK % KNXK % Gốm xây 1732,6 89,7 1767,3 86,7 2843,4 81,5 3106,2 78,4 dựng Kính xây 177,67 9,2 231,7 11,4 498,9 14,3 641,8 16,2 dựng Các loại 21,3 1,1 38,7 1,9 146,5 4,2 213,9 5,4 khác Tổng số 1931,57 100 2037,7 100 3488,8 100 3961,9 100 Nguồn: Báo cáo kết quả kinh doanh Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu. Qua bảng trên ta thấy các mặt hàng đều tăng về tuyệt đối qua các năm. Mặt hàng gốm xây dựng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu. Nhưng tỷ trọng này giảm dần về mặt tuyệt đối thì giá trị xuất khẩu gốm xây dựng vẫn tăng qua các năm. Giá trị xuất khẩu của kính xây dựng tăng qua các năm cả về tuyệt đối lẫn tỷ trọng trong kim ngạch xuất khẩu. Các loại hàng hoá khác cũng tăng nhanh cả về giá trị tuyệt đối lẫn tỷ trọng trong doanh thu xuất khẩu của Công ty.
2.Phân tích thực trạng xuất khẩu gốm xây dựng của Công ty. 2.1Quy mô và tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu gốm xây dựng của Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt trên thị trường thế giới. Tuy gặp nhiều khó khăn để tăng kim ngạch xuất khẩu nhưng những năm qua mặt hàng gốm xây dựng của Công ty đã có những bước tiến vượt bậc, kim ngạch xuất khẩu không ngừng tăng. Trong các mặt hàng xuất khẩu của Công ty thì gốm xây dựng luôn là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Công ty. Chính xuất khẩu gốm xây dựng đã góp phần chủ yếu vào việc tăng kim ngạch xuất khẩu nói chung của Công ty trong thời gian qua. Bảng kim ngạch xuất khẩu gốm xây dựng theo mặt hàng. Đơn vị 1000 USD Năm 1999 2000 2001 2002 Chỉ tiêu Giá trị % Giá trị % Giá trị % Giá trị % 1.Sứ vệ sinh 662,3 38,2 720,96 40,79 1343,19 47,24 1561,82 50,28 2.Gạch ngói xây 401,73 23,2 248,17 14,04 217,35 7,64 121,63 3,92 dựng 3.Gạch Gramite 420,27 24,3 442,21 25,02 894,59 31,46 1058,25 34,07 4.Gạch ceramic 154,7 8,9 179,9 10,18 311,55 10,96 324,88 10,46 5.Các loại khác 93,6 5,4 176,06 9,97 76,72 2,7 39,62 1,27 Tổng số 1732,6 100 1767,3 100 2843,4 100 3106,2 100 Bảng Tốc độ tăng xuất khẩu theo mặt hàng Đơn vị 1000 USD Năm 1999 2000 2001 2002 Mặt hàng Giá trị Tốc độ Giá trị Tốc độ Giá trị Tốc độ Giá trị Tốc độ 1.Sứ vệ sinh 662,3 - 720,96 0,089 1343,19 0,86 1561,82 0,16 2.Gạch ngói 401,73 - 248,17 -0.38 217,35 -0,12 121,63 -0,44 xây dựng 3.Gạch 420,27 - 442,21 0,05 894,59 1,02 1058,25 0,18 Gramite 4.Gạch 154,7 - 179,9 0,16 311,55 0,73 324,88 0,04 ceramic 5.Các loại 93,6 - 176,06 0,88 76,72 -0,56 39,62 -0,48
khác Trong bảng trên các loại khác là các loại gốm xây dựng còn lại như gạch chịu lửa Chammot, gạch chịu lửa cao nhôm, gạch cách nhiệt, gạch chịu tính kiềm, gạch chống nóng, ngói lợp. Chúng ta không xem xét riêng tuỳ loại hàng này vì việc xuất khẩu nó nếu tách ra thì sẽ chiếm một tỷ trọng rất nhỏ, cầu về xuất khẩu loại hàng này không thường xuyên, việc xuất khẩu nó chủ yếu là do đơn đặt hàng của các hãng nước ngoài. Chúng ta thấy việc xuất khẩu các mặt hàng này rất thất thường. Năm 1999 các hàng hoá này có giá trị xuất khẩu là 93,6 nghìn USD chiếm khoảng 5,4% tổng giá trị xuất khẩu của Công ty, năm 2000 tăng lên 176,06 nghìn USD chiếm 9,97% tổng giá trị xuất khẩu. Như vậy năm 2000 tăng 88% so với năm 1999. Năm 2001 các mặt hàng này lại giảm mạnh xuống còn76,72 nghìn USD chiếm 2,7% tổng giá trị xuất khẩu, giảm 56% so với năm 2000. Năm 2002 các mặt hàng này tiếp tục giảm xuống còn 39,63 nghìn USD chiếm 1,27% tổng giá trị xuất khẩu, giảm 48% so với năm 2001. Trong các năm qua thì mặt hàng sứ vệ sinh là mặt hàng có giá trị xuất khẩu lớn nhất, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong các mặt hàng xuất khẩu. Trong năm 1999 giá trị xuất khẩu của mặt hàng này là 662,3 nghìn USD chiếm 38,2% tổng giá trị xuất khẩu. Năm 2000 giá trị xuất khẩu của sứ vệ sinh là 720,96 nghìn USD chiếm 40,79% tổng giá trị xuất khẩu, tăng 8,9%so với năm 1999. Năm 2001 là năm có giá trị xuất khẩu mặt hàng sứ vệ sinh tăng mạnh giá trị xuất khẩu của sứ vệ sinh lên đến 1343,19 nghìn USD chiếm 47,24% tổng giá trị xuất khẩu, tăng 86% so với năm 2000. Sở dĩ mặt hàng sứ vệ sinh của Công ty năm 2001 có tốc độ tăng cao và chiếm tỷ trọng lớn vì sản phẩm sứ vệ sinh của sứ Thanh Trì đạt tiêu chuẩn ISO 9002 và nó có kiểu dáng đa dạng, sản phẩm sứ vệ sinh được bảo hành 10 năm cho thấy chất lượng rất cao. Vì vậy sản phẩm được chấp nhận đặc biệt là ở Châu Âu.Năm 2002 giá trị xuất khẩu của sứ vệ sinh là 1561,82 nghìn USD chiếm 50,28% tổng giá trị xuất khẩu, tăng 16% so với năm 2001. Năm 1999 mặt hàng gạch ngói xây dựng có giá trị xuất khẩu có giá trị xuất khẩu là 401,73 nghìn USD chiếm 23,2% tổng giá trị xuất khẩu. Năm 2000 giá trị xuất khẩu của mặt hàng này giảm xuống đến 248,17 nghìn USD giảm 38% so với năm 1999. Năm 2001 giá trị xuất khẩu của mặt hàng gạch ngói xây dựng là 217,35 nghìn USD giảm 12% so với năm 2000. Năm 2002 giá trị xuất khẩu của mặt hàng
gạch ngói xây dựng là 121,63 nghìn USD chiếm 3,92% tổng giá trị xuất khẩu và giảm 44% so với năm 2001. Nhìn chung trong những năm qua giá trị xuất khẩu của mặt hàng gạch ngói xây dựng giảm xuống. Việc suy giảm này không phải là do thị trường nước ngoài không cần nữa mà chủ yếu là do gạch ngói xây dựng của các đơn vị thành viên của Tổng công ty không chuyển biến kịp theo nhu cầu thị trường. Gạch ngói xây dựng cả về chất lượng, mẫu mã đều rất kém so với đòi hỏi của thị trường trừ giá rẻ. Ngay đến cả người tiêu dùng trong nước cũng yêu cầu gạch ngói xây dựng phải có những cải tiến cho thuận lợi sử dụng cũng như mẫu mã phải đẹp. Vì lẽ đó năm 1998 khi Việt Nam bắt đầu hứng chịu hậu quả từ cuộc khủng hoảng thì mặt hàng này giảm nhanh chóng. Nên cần đặt ra cho xuất khẩu hàng hoá này là phải cải tiến sản phẩm cho phù hợp với nhu cầu và thị hiếu người tiêu dùng. Đối với gạch Gramite, năm 1999 xuất khẩu được 420,27 nghìn USD chiếm 24,3% tổng kim ngạch xuất khẩu. Năm 2000 cũng chỉ xuất khẩu được 442,21 nghìn USD chiếm 25,02% tăng 5% so với năm 1999 thì đến năm 2001 giá trị xuất khẩu của mặt hàng gạch Gramite tăng mạnh lên đến 894,59 nghìn USD chiếm 31,46% tổng giá trị xuất khẩu tăng 102% so với năm 2000. Năm 2002 giá trị xuất khẩu của gạch Gramite là 1058,25 nghìn USD chiếm 34,07%, tăng 18% so với năm 2001. Nhìn chung mặt hàng gạch Gramite là một mặt hàng có khả năng xuất khẩu, là một trong những mặt hàng chủ lực của Công ty. Sở dĩ mặt hàng này có giá trị xuất khẩu tăng cao là vì Công ty Thạch Bàn đã thành công đưa vào sản phẩm gạch Gramite nhân tạo. Đây là sản phẩm có chất lượng cao, mẫu mã lại rất đẹp. Gạch Gramite nhân tạo chỉ mới xuất hiện ở trong một số năm gần đây và chủ yếu là do các nước có công nghệ vật liệu xây dựng hiện đại sản xuất, xuất khẩu. Đây là sản phẩm đang được thị trường chấp nhận vì vậy Công ty cần coi nó như là mặt hàng chủ lực để có chiến lược đúng đẵn trong xuất khẩu mặt hàng này. Gạch Ceramic cũng tăng qua các năm, đây là mặt hàng khá thông dụng nhưng chất lượng của nó đảm bảo, mẫu mã đa dạng nên xuất khẩu được ở nhiều nước. Năm 1999 giá trị xuất khẩu của mặt hàng gạch ceramic là 154,7 nghìn USD chiếm 8,9% tổng giá trị xuất khẩu. Năm 2000 giá trị xuất khẩu là 179,9 nghìn USD chiếm 10,18% tổng giá trị xuất khẩu tăng 16% so với năm 1999. Năm 2001 giá trị xuất khẩu là 311,55 nghìn USD chiếm 10,96% tổng giá trị xuất khẩu tăng 73% so với
năm 2000. Năm 2002 giá trị xuất khẩu là 324,88 nghìn USD chiếm 10,46 % tổng giá trị xuất khẩu tăng 4% so với năm 2001. Mặt hàng gạch ceramic nhìn chung có giá trị xuất khẩu không cao so với các mặt hàng khác do mặt hàng này tuy có mẫu mã đa dạng nhưng nó khá phổ biến trên thi trường, sản phẩm không có sự khác biệt lớn so với sản phẩm của các hãng khác. Do đó để có thể tăng khả năng xuất khẩu sản phẩm này cần phải có sự nghiên cứu kỹ nhu cầu thị trường phát triển thêm nhiều mặt hàng với nhiều mẫu mã khác nhau. Kim ngạch xuất khẩu của hai mặt hàng sứ vệ sinh và gạch Granite thường chiếm trên 60% tổng kim ngạch xuất khẩu, Vì vậy, Công ty cần có chương trình phù hợp để thúc đẩy xuất khẩu hai mặt hàng này. 2.2 Tình hình thị trường xuất khẩu gốm xây dựng. Cùng với chiến lược đa dạng hoá, đa phương hoá các mối quan hệ kinh tế quốc tế của đất nước, Công ty chủ trương phát triển phương châm đa dạng hoá quan hệ thị trường song vẫn phải xây dựng thị trường trọng điểm và bạn hàng chủ yếu. Mục tiêu của Công ty là đẩy mạnh công tác xuất khẩu các sản phẩm các sản phẩm của đơn vị trong và ngoài ngành nhằm thu ngoại tệ và tăng cao doanh số xuất khẩu. Công ty xác định và phân chia thị trường có tiềm năng và cần tập trung đẩy mạnh xuất khẩu. Bảng Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng gốm xây dựng theo thị trường. Năm 1999 2000 2001 2002 Chỉ tiêu Trị giá % Trị giá % Trị giá % Trị giá % 1.ASEAN 598,1 34,52 460,79 26,07 1097,53 38,6 1075,36 34,62 2.Nga, Đông Âu 939,77 54,24 1103,57 62,44 1368,22 48,12 1400,9 45,1 3.EU, Nhật, Bắc 116,4 6,72 137,73 7,79 247,94 8,72 348,82 11,23 Mỹ 4. Trung đông, 55,62 3,21 52,37 2,97 128,23 4,51 220,53 7,1 Tây á, Nam á 5. Các nước khác 22,71 1,31 12,84 0,73 1,48 0.05 60,59 1,95 Tổng số 1732,6 100 1767,3 100 2843,4 100 3106,2 100 Nguồn phòng kinh doanh Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu. Như vậy thị trường xuất khẩu chủ yếu của Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu là Nga và Đông Âu sau đó là ASEAN. Nga và Đông Âu là các nước XHCN cũ vì
vậy có quan hệ tốt với Việt Nam. Quan hệ chính trị tốt đẹp đã tạo điều kiện thuận lợi cho các quan hệ kinh tế phát triển. -Thị trường ASEAN: Đây là thị trường có quan hệ gần gũi lâu năm với Việt Nam và có vị trí địa lý gần với Việt Nam, do đó hàng hoá xuất khẩu sang thị trường này có nhiều điều kiện thuận lợi như: Chi phí vận chuyển thấp, mặt khác các nước ASEAN trong đó có Việt Nam đã ký hiệp định ưu đãi thuế quan chung ASEAN (CEPT) nên hàng hoá Việt Nam xuất khẩu được hưởng mức thuế ưu đãi hơn rất nhiều so với hàng hoá của các nước khác ngoài ASEAN. Đối với thị trường này công ty sẽ tìm kiếm các đối tác để xuất khẩu gạch Ceramic. Năm 1999 kim ngạch xuất khẩu Công ty vào nước này vào ASEAN là 598,1 nghìn USD chiếm 34,52% đứng thứ hai sau thị trường Nga và Đông Âu. Năm 2000, kim ngạch xuất khẩu vào ASEAN giảm xuống 460,79 nghìn USD, chiếm 26,07% tổng giá trị xuất khẩu do các nước ASEAN mới khôi phục lại sau cuộc khủng hoảng tài chính. Năm 2001 kim ngạch xuất khẩu sang khu vực thị trường này tăng mạnh lên 1097,53 nghìn USD chiếm 38,6% tổng kim ngạch xuất khẩu. Năm 2002 kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này giảm xuống là 1075,36 nghìn USD chiếm 34,62% tổng kim ngạch xuất khẩu. -Thị trường Nga và Đông Âu: Đây là khu vực thị trường mà Công ty có giá trị xuất khẩu lớn nhất; Năm 1999 xuất khẩu 939,72 nghìn USD chiếm 54,24%. Năm 2000 thị trường này lại chiếm đến 62,44% tổng giá trị xuất khẩu sang các thị trường nước ngoài. Năm 2001 mặc dù giá trị xuất khẩu sang thị trường này vẫn tăng lên nhưng tỷ trọng của nó lại giảm xuống còn 48,12% tổng giá trị xuất khẩu. Năm 2002 tỷ trọng xuất khẩu của thị trường này lại giảm tiếp còn 45,1% tổng giá trị xuất khẩu với giá trị là 1400,9 nghìn USD. Đây là thị trường tiềm năng trong giai đoạn tới mặc dù sản phẩm sứ vệ sinh của Công ty đang tiêu thụ tốt tại đây nhưng Công ty sẽ đẩy mạnh hơn nữa trong việc phát triển đa dạng hoá xuất khẩu sản phẩm và mục tiêu trong giai đoạn tới là đưa sản phẩm Granite và Ceramic sang thị trường này thông qua Phòng thương mại của các nước này tại Việt Nam, Văn phòng đại diện của Tổng công ty tại Nga và một số đối tác nước ngoài có quan hệ với Tổng công ty đồng thời vận dụng chủ trương của Nhà nước trong công tác đưa
hàng do các đơn vị trong Tổng công ty sản xuất sang thanh toán các khoản nợ với các nước này. -Thị trường EU, Nhật Bản, Bắc Mỹ: Đây cũng là thị trường có tiềm năng lớn. Tuy nhiên xuất khẩu sang thị trường này còn thấp mặc dù vẫn tăng dần qua các năm. Kế hoạch của Công ty là sẽ thiết lập các đại lý tại thị trường các nước này. -Thị trường Trung Đông, Tây á, Nam á và một số nước khác: đây là nhóm thị trường còn chiếm tỷ trọng nhỏ. Công ty đang tìm cách xâm nhập và khai thác thị trường này. 2.3Phương thức xuất khẩu gốm xây dựng. Hiện nay phương thức xuất khẩu chủ yếu đang được Công ty áp dụng là hình thức xuất khẩu trực tiếp và xuất khẩu uỷ thác, trong đó xuất khẩu uỷ thác cho các đơn vị thành viên trong Tổng công ty là chủ yếu chiếm khoảng 75% giá trị xuất khẩu của Công ty. Bảng tình hình xuất khẩu gốm xây dựng theo loại hình xuất khẩu của Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu. Năm 2000 2001 2002 Chỉ tiêu Giá trị % Giá trị % Giá trị % 1. Kim ngạch xuất 1767,3 100 2843,4 100 3106,2 100 khẩu gốm xây dựng 2. Xuất khẩu trực tiếp 356,75 20,19 635,78 22,36 718,15 23,12 3.Xuất khẩu uỷ thác 1410,55 79,81 2207,62 77,64 2388,05 76,88 Với phương thức xuất khẩu gốm xây dựng trực tiếp Công ty thường cử đại diện của mình ra nước ngoài để ký kết hợp đồng hay nhiều trường hợp phía đối tác cử đại diện đến Công ty để thoả thuận một số điều khoản hợp đồng. Đối với một số đối tác ở xa không có điều kiện đàm phán trực tiếp, hợp đồng thường ký kết thông qua các hình thức như : Điện thoại, Fax, Email Hình thức xuất khẩu trực tiếp đã và đang góp phần tạo ra cho Công ty một vị thế vững chắc trên thị trường thế giới, đồng thời nâng cao uy tín của Công ty. Năm 2000, kim ngạch xuất khẩu gốm xây dựng theo phương thức xuất khẩu trực tiếp là 356,75 nghìn USD chiếm 20,19% thì năm 2001 đã tăng lên 635,78 nghìn USD, chiếm 22,36%. Năm 2002 xuất khẩu trực
tiếp tăng lên thành 718,15 nghìn USD chiếm 23,12%. Phương thức xuất khẩu trực tiếp đã chiếm tỷ trọng tăng dần lên, giá trị xuất khẩu cũng được tăng lên. Điều đó chứng tỏ hoạt động của Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu, Công ty đã kiếm được bạn hàng nước ngoài để bán hàng hoá. Tuy nhiên tỷ trọng xuất khẩu uỷ thác là rất lớn. Năm 2000 kim ngạch xuất khẩu gốm xây dựng theo phương thức xuất khẩu uỷ thác là 1410,55 nghìn USD chiếm 79,81%. Năm 2001 đã tăng lên 2207,62 nghìn USD chiếm 77,94%. Năm 2002 kim ngạch xuất khẩu là 2388,05 nghìn USD chiếm 76,88. Mặc dù giá trị xuất khẩu theo phương thức uỷ thác tăng lên nhưng tỷ trọng của phương thức xuất khẩu uỷ thác lại giảm đi. Điều đó một mặt cho thấy các đơn vị sản xuất đã tự ký được hợp đồng ngoại thương, tự tìm đối tác, mặt khác nó chứng tỏ hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của Công ty còn chưa hiệu quả. Công ty tiến hành xuất khẩu uỷ thác thì sẽ thu được phí uỷ thác xuất khẩu. Nhưng phí uỷ thác xuất khẩu là rất thấp nếu so với lợi nhuận xuất khẩu trực tiếp. Trong thời gian tới, Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu cần nâng cao hiệu quả hoạt động của mình, cần tìm đối tác để xuất khẩu chứ không phải ngồi chờ xuất khẩu theo uỷ thác các đơn vị sản xuất của Tổng công ty. 2.4Tổ chức nghiệp vụ kinh doanh xuất khẩu gốm xây dựng. 2.4.1 Tạo nguồn hàng xuất khẩu. Trong hoạt động xuất khẩu thì bảo đảm nguồn hàng xuất khẩu là yếu tố đầu tiên ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh sau này. Công tác thu mua tạo nguồn hàng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng hàng hoá xuất khẩu, tiến độ giao hàng, đến việc thực hiện hợp đồng xuất khẩu, đến uy tín và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. *Nghiên cứu nguồn hàng xuất khẩu. Đây là công việc quan trọng đầu tiên trong hoạt động thu gom và tạo nguồn hàng xuất khẩu. Việc nghiên cứu nguồn hàng sẽ cho biết khả năng cung ứng hàng hoá xuất khẩu tại các chân hàng như thế nào. Đối với Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu thì nguồn hàng là các đơn vị sản xuất trực thuộc Tổng công ty vì vậy rất dồi dào, không sợ bị chin ép giá ở khâu này. Nhưng việc nghiên cứu nguồn hàng không chỉ đơn thuần là nghiên cứu số
lượng hàng hoá. Đặc biệt đối với sản phẩm gốm xây dựng thì chủng loại, mẫu mã, chất lượng là rất quan trọng. Cũng phải xác định được giá cả trong nước so với giá cả quốc tế, chi phí vận chuyển bảo quản. *Tổ chức thu mua xuất khẩu gốm xây dựng. Dựa vào các đơn đặt hàng của khách hàng, Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu sẽ căn cứ vào khả năng cung ứng hàng của các đơn vị thành viên trong Tổng công ty, từ đó mới quyết định việc chấp nhận đơn hàng. Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu trực tiếp mua hàng của các đơn vị sản xuất thông qua hợp đồng mua bán. Hoặc theo phương thức uỷ thác xuất khẩu thì Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu sẽ không cần thu mua hàng của các đơn vị trong nước mà chỉ cần tiến hành giao dịch với khách hàng nước ngoài. *Tiếp nhận, bảo quản và xuất kho hàng xuất khẩu. -Nhận hàng hoá: để nhận hàng hoá được tốt, Công ty phải đảm bảo đầy đủ các phương tiện vận tải, kho bãi chứa hàng. Đặc biệt ở đây là mặt hàng gốm xây dựng, công tác vận tải luôn được đề cao. -Hàng hoá sẽ được cất tại kho của đơn vị sản xuất thành viên hoặc tại kho của Công ty, mặt hàng gốm xây dựng được bố trí sắp xếp hợp lý. -Xuất kho: Khi đến hạn giao hàng xuất khẩu, Công ty tiến hành các công việc để xuất kho hàng đó. Việc xuất kho giao hàng đòi hỏi phải đúng với những thủ tục quy định phải đầy đủ các giấy tờ hợp lệ, các hoá đơn theo yêu cầu. -Trước khi giao hàng Công ty phải tiến hành các công việc: + Đối chiếu lệnh xuất kho với hàng thực có trong kho. + Chuẩn bị các phương tiện, công cụ, nhân lực bốc xếp hàng. +Xác định địa điểm giao hàng Khi giao hàng, Công ty yêu cầu người xuất kho và người mua phải ký vào phiếu xuất kho hay phiếu giao hàng để xác nhận. 2.4.2Nghiệp vụ giao hàng xuất khẩu. Sau khi đã chuẩn bị hàng đầy đủ, Công ty tiến hành: -Ký kết hợp đồng vận chuyển: Công ty ký kết hợp đồng vận chuyển để chuyển hàng hoá ra cảng xuất khẩu sau đó tiến hành bốc dỡ hàng xuống cảng để hải quan kiểm định. Trước đây Công ty thường sử dụng điều kiện cơ sở giao hàng FOB nên
Công ty chỉ chịu trách nhiệm đối với hàng hoá khi hàng hoá vượt qua lan can tàu tại cảng bốc quy định. Hiện nay Công ty thường sử dụng điều kiện cơ sở giao hàng CIF. Vì vậy trách nhiệm thuê tàu thuộc về Công ty. -Hoàn thiện thủ tục giấy tờ khi làm thủ tục giấy phép xuất khẩu Công ty thường phải chuẩn bị các loại giấy tờ: + Hợp đồng thương mại + Bản dịch hợp đồng + Hạn ngạch nếu cần + Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hoá + Các giấy tờ hải quan. -Tổ chức khai báo và giám định hải quan. Khâu này Công ty sẽ xuất trình giấy tờ, mở hàng hoá để hải quan kiểm tra. -Giao hàng lên tàu và lấy vận đơn thông thường Công ty uỷ thác toàn phần cho hãng tàu. Đại diện của Công ty lấy biên lai thuyền phó và sau đổi lấy vận đơn đường biển. Việc giao nhận Công ty thường uỷ thác cho VICONSHIP hay Công ty giao nhận á Châu. 2.4.3Nghiệp vụ thanh toán. Trong thanh toán, Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu thường sử dụng hai phương thức: L/C và nhờ thu kèm chứng từ. Công ty yêu cầu đối tác mở L/C cho mình thường thông qua ngân hàng đầu tư và phát triển. 2.5Khả năng cạnh tranh của mặt hàng gốm xây dựng xuất khẩu. Mặc dù đã có nỗ lực cố gắng trong công tác tìm kiếm khách hàng và tiếp thị sản phẩm đến các bạn hàng nước ngoài, tuy nhiên những kết quả mà Công ty kinh doanh và Xuất nhập khẩu thuđược còn nhiều hạn chế. Có rất nhiều nguyên nhân ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của sản phẩm Viglacera trên thị trường xuất khẩu, chủ yếu là những nguyên nhân chính như: giá cả thiếu cạnh tranh, chất lượng của nhiều sản phẩm còn chưa cao và chưa ổn định, mẫu mã chưa phong phú. Các đơn vị thành viên chưa có chính sách hỗ trợ đặc biệt đối với xuất khẩu, xác định giá bán xuất khẩu chưa cạnh tranh, không tính khấu hao, lợi nhuận để thâm nhập vào thị trường. Việc nghiên cứu đưa ra một bảng giá xuất khẩu hợp lý và
công khai đối với các sản phẩm trên cơ sở đã thống nhất về một mức giá sàn được Tổng công ty phê duyệt là hết sức cần thiết. Trên cơ sở mức giá sàn này, Công ty Kinh doanh và Xuất nhập khẩu mới có thể chủ động và linh hoạt chào hàng cho các đối tượng khách hàng khác nhau, tuỳ từng thị trường và điều kiện thương mại cụ thể. -Về chất lượng sản phẩm : Công tác nghiên cứu nhằm cải thiện nâng cao chất lượng sản phẩm đã được Công ty chú trọng hơn trong thời gian qua. Một số đơn vị thành viên trong Tổng công ty đã tích cực trang bị đầu tư những máy móc công nghệ hiện đại để cải thiện chất lượng sản phẩm như Công ty sứ Thanh Trì là một trong những đơn vị đi đầu trong công tác cải tiến chất lượng sản phẩm , nhiều sản phẩm của Công ty kinh doanh được công nhận là sản phẩm có chất lượng cao, sản phẩm được bảo hành 10 năm, Do đó sản phẩm của Công ty được người tiêu dùng trong và ngoài nước ưa chuộng. -Về mẫu mã sản phẩm: Đối với thị trường nước ngoài, do thị hiếu và yêu cầu của khách hàng nhiều khi khác xa với thị hiếu của khách hàng trong nước nên việc đa dạng hoá mẫu mã, thiết kế và màu sắc sản phẩm là một công việc hết sức cần thiết và không thể bỏ qua được. Nắm bắt được điều này các đơn vị thành viên trong Tổng công ty đã tăng cường công tác nghiên cứu tìm hiểu nhu cầu thị trường, nhờ đó trong những năm qua mẫu mã sản phẩm không ngừng được cải thiện, nhiều sản phẩm mới ra đời và đã được khách hàng ưa chuộng. Khi nhận được thư hỏi hàng của khách hàng về một mẫu mã sản phẩm mới, các đơn vị sản xuất đã khẩn trương nghiên cứu để có thể trả lời khách hàng một cách chính xác trong thời gian ngắn nhất về khả năng sản xuất của loại sản phẩm đó. III.Đánh giá chung tình hình thực hiện hoạt động kinh doanh xuất khẩu của Công ty Kinh doanh và xuất nhập khẩu 1.Đánh giá về kết quả và hiệu quả xuất khẩu gốm xây dựng hiện nay của Công ty.
Trong thời gian qua hoạt động xuất khẩu gốm xây dựng của Công ty đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ, lợi nhuận thu được từ xuất khẩu luôn tăng lên trong các năm, mặt hàng của Công ty đã phần nào khẳng định được vị trí của mình trên thị trường quốc tế. -Về mặt hàng: nhằm đáp ứng nhu cầu rất phong phú và đa dạng đồng thời cũng rất khắt khe của thị trường trong và ngoài nước. Công ty đã tiến hành mở rộng các mặt hàng xuất khẩu, các mặt hàng xuất khẩu gốm xây dựng của Công ty ngày càng được đổi mới về hình thức, mẫu mã, chất lượng đã tạo cho Công ty uy tín trên thị trường. -Về thị trường: Công ty đã duy trì mối quan hệ tốt đẹp và lâu dài với các thị trường truyền thống như Nga, Đông Âu, các nước ASEAN đồng thời Công ty cũng đang cố gắng mở rộng thị trường sang thị trường mới như Mỹ, New Zeland, IRAQ Công ty đã tiến hành mở rộng thị trường tiêu thụ không chỉ theo chiều rộng mà cả theo chiều sâu. -Công ty đã tổ chức xây dựng mối quan hệ tốt với các đơn vị nguồn hàng, quan tâm hơn đến công việc của các đơn vị thành viên trong Tổng công ty, nên nguồn hàng của Công ty tương đối ổn định. -Về công tác tổ chức quản lý và cơ chế hoạt động: Công ty đã tạo được uy tín và khẳng định được mình với các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước. Công ty áp dụng chặt chẽ việc kiểm kê định kỳ và đột ngột để bảo đảm tránh thất thoát, thiếu hụt do hàng thiếu, hàng kém chất lượng, phẩm chất. Để tăng hiệu quả lao động, Công ty quản lý lao động theo thời gian hay khoán sản phẩm đều phải thực hiện việc ký kết hợp đồng, việc ký kết này đều phải dựa trên sự thoả thuận của mỗi bên. Công ty có chế độ khen thưởng thích đáng để động viên tinh thần cán bộ công nhân viên có tinh thần trách nhiệm trong công việc. Bên cạnh đó Công ty cũng sẽ kỷ luật nghiêm khắc với các quy chế của Công ty và pháp luật. Công ty có một đội ngũ cán bộ, công nhân viên đông đảo và có trình độ. Họ là những con người rất năng động và sáng tạo trong công việc. Từ đó có thể thấy Công ty có khả năng phát triển hơn nữa nhờ vào lực lượng cán bộ công nhân viên này.