Chuyên đề Tình hình rủi ro tín dụng tại ngân hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Trong Những Năm Gần Đây

63 trang nguyendu 4330

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Chuyên đề Tình hình rủi ro tín dụng tại ngân hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Trong Những Năm Gần Đây", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

chuyen_de_tinh_hinh_rui_ro_tin_dung_tai_ngan_hang_dau_tu_va.doc

Nội dung text: Chuyên đề Tình hình rủi ro tín dụng tại ngân hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Trong Những Năm Gần Đây

Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng Ch¬ng I. Rñi Ro TÝn Dông Cña Ng©n Hµng Th¬ng M¹i Trong NÒn Kinh TÕ ThÞ Trêng I. TÝn dông cña NHTM 1. Kh¸i niÖm NHTM Ng©n hµng th¬ng m¹i ®É ®îc h×nh thµnh tõ rÊt sím lµ tÊt yÕu cña sù ph¸t triÓn x· héi ngµy mét tiÕn bé vÒ khoa häc c«ng nghÖ, vÒ mét nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, ph¸t triÓn, lµ s¶n phÈm cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng,song NHTM ®· ®îc h×nh thµnh tõ rÊt l©u cã rÊt nhiÒu gi¶ thiÕt vÒ vÊn ®Ò nµy. MÆc dï vËy b¶n chÊt ng©n hµng vÉn lµ ho¹t ®éng g¾n lion víi sù vËn ®éng cña tiÒn tÖ, b¾t ®Çu tõ viÖc huy ®éng vèn c¸c nguån vèn kh¸c nhau trong nÒn kinh tÕ, sñ dông sè vèn nµy, thu lîi nhuËn vµ cung cÊp c¸c tiÖn Ých, dich vô kh¸c nh trung gian thanh to¸n,®¹i lÝ, b¶o l·nh noi c¸ch kh¸c, NHTM chÝnh lµ mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc “Ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ lµm dÞch vô ng©n hµng víi néi dung nhËn tiÒn göi,sö dông tiÒn göi ®Ó cÊp tÝn dông, cung øng c¸c dÞch vô thanh to¸n”. 2. TÝn dông cña NHTM 2.1. Kh¸i niÖm Quan hÖ tÝn dông lµ sù vay mîn sö dông vèn cña lÉn nhau dùa nguyªn t¾c hoµn tr¶ vµ sù tin tëng. ThuËn ng÷ “ TÝn dông ng©n hµng” thêng ®îc hiÓu lµ ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng. 2.2. Vai trß cña tÝn dông ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng 2.2.1 TÝn dông lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc liªn tôc vµ æn ®Þnh Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng thÓ nµo cã sù trao ®æi ngay trùc tiÕp gi÷a hµng vµ tiÒn v× thÕ cÇn vèn ®Ó cã thÓ kh«ng lµm gi¸n ®o¹n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt rÊt cÇn ®Õn tÝn dông cña ng©n hµng, lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc liªn tôc æn ®Þnh vµ cã thÓ tån t¹i ®îc 1
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng 2.2.2. TÝn dông lµ ®iÒu kiÖn t¹o ra bíc nh¶y vät ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi TiÒn lu«n cã mÆt ë tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi. Trong ho¹t ®éng s¶n kinh doanh viÖc rót ng¾n thêi gian nh»m t¨ng nhanh vßng quay vèn do ®ã mçi chñ thÓ kinh doanh ph¶i chñ ®éng t×m kiÕm vµ thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p nh øng dông thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ nh÷ng viÖc lµm nµy ®ßi hái mét lîng lín vÒ vèn. Vµ tÝn dông ng©n hµng lµ n¬i cã thÓ c¹nh tranh nhau vµ sÏ lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nh¶y vät 2.2.3. TÝn dông lµ mét c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ níc Nhµ níc cã thÓ ®iÒu chØnh kinh tÕ gi÷a c¸c vïng, c¸c nghµnh, c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau th«ng qua tÝn dông ng©n hµng cña nhµ níc ®Ó cã thÓ ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng cña cïng nghµnh ®ã, ®a kinh tÕ cña vïng ®ã ph¸t triÓn m¹nh lªn vµ cã ®iÒu kiÖn nh nh÷ng vïng kh¸c 2.2.4. TÝn dông t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i ViÖc gi÷a c¸c ng©n hµng më tµi kho¶n á c¸c quèc gia kh¸c nhau giup cho viÖc quan hÖ kinh doanh gi÷a c¸c quèc gia ®îc diÔn ra thuËn lîi h¬n, tin tëng nhau h¬n ®Ó c¸c ®èi t¸c yªn t©m hîp t¸c lµm ¨n 2.3. C¸c ph¬ng thøc cÊp tÝn dông 2.3.1. ChiÕt khÊu th¬ng phiÕu Kh¸ch hµng cã thÓ ®em th¬ng phiÕu lªn ®Ó xin chiÕt khÊu tríc h¹n.Sè tiÒn ng©n hµng øng tríc phô thuéc vµo l·i su©t chiÕt khÊu, thêi h¹n chiÕt khÊu. Thêng lµ ng©n hµng kÝ víi kh¸ch hîp ®ång chiÕt khÊu, khi cÇn chiÕt khÊu kh¸ch hµng chØ cÇn göi phiÕu lªn ng©n hµng chiÕt khÊu . Do cã Ýt nhÊt hai ngêi cam kÕt tr¶ tiÒn cho ng©n hµng nªn ®é an toµn cña th¬ng phiÕu cao 2.3.2. Cho vay 2.3.2.1. ThÊu chi: 2
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng Lµ nghiÖp vô cho vay qua ®ã ng©n hµng cho phÐp ng¬i vay ®îc béi chi(vît) sè d tiÒn göi thanh to¸n .ThÊu chi dùa trªn c¬ së thu chi cña kh¸ch hµng kh«ng phï hîp vÒ thêi gian vµ qui m«. Thêi gian vµ sè lîng thiÕu cã thÓ dù ®o¸n dùa vµo dù ®o¸n ng©n quÜ song kh«ng chÝnh x¸c 2.3.2.2. Cho vay trùc tiÕp tõng lÇn Lµ h×nh thøc cho vay ¸p dông ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng kh«ng cã nhu cÇu vay thêng xuyªn ,kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®îc cÊp h¹n møc thÊu chi.Theo tõng k× h¹n trong hîp ®ång, ng©n hµng sÏ thu gèc vµ l·i 2.3.2.3. Cho vay theo h¹n møc §©y lµ nghiÖp vô tÝn dông theo ®ã ng©n hµng tho¶ thuËn cÊp cho kh¸ch hµng h¹n møc tÝn dông. H¹n møc tÝn dông cã thÓ tÝnh cho c¶ k× hoÆc cuèi k×.§ã lµ sè d tèi ®a t¹i thêi ®iÓm tÝnh . Trong nghiÖp vô nµy ng©n hµng kh«ng x¸c ®Þnh tríc k× h¹n nî vµ thêi h¹n tÝn dông, khi kh¸ch hµng cã thu nhËp ng©n hµng sÏ thu nî,do ®ã t¹o chñ ®éng qu¶n lÝ ng©n quÜ kh¸ch hµng 2.3.2 4. Cho vay lu©n chuyÓn Lµ nghiÖp vô cho vay dùa trªn lu©n chuyÓn cña hµng ho¸. Doanh nghiÖp khi mua hµng cã thÓ thiÕu vèn, ng©n hµng cã thÓ cho vay ®Ó mua hµng vµ sÏ thu nî khi doanh nghiÖp b¸n hµng. ViÖc cho vay dùa trªn lu©n chuyÓn cña hµng ho¸ nªn ng©n hµng lÉn doanh nghiÖp ®Òu ph¶i nghiªn cøu kÕ ho¹ch lu©n chuyÓn hµng ho¸ ®Ó dù ®o¸n dßng ng©n quü trong thêi gian tíi .Cho vay lu©n chuyÓn thêng ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng nghiÖp hoÆc doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã chu ki tiªu thô ng¾n ngµy, cã quan hÖ vay tr¶ th¬ng xuyªn 2.3.2.5. Cho vay tr¶ gãp Lµ h×nh thøc tÝn dông, theo ®ã ng©n hµng cho phÐp kh¸ch hµng tr¶ gèc lµm nhiÒu lÇn trong thêi h¹n tÝn dông ®· tho¶ thuËn. Cho vay tr¶ gãp thêng ®îc ¸p dông ®èi víi c¸c kho¶n vay trung vµ dµi h¹n, tµi trî cho tµi s¶n cè ®Þnh hoÆc hµng l©u bÒn 3
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng 2.3.2.6. Cho vay gi¸n tiÕp §©y lµ h×nh thøc cho vay th«ng qua c¸c tæ chøc trung gian, c¸c tæ ®éi, hoÆc qua ngêi b¸n lÎ. Cho vay gi¸n tiÕp thêng ®îc ¸p dông ®èi víi thÞ trêng cã nhiÒu mãn vay nhá, ngêi vay ph©n t¸n, c¸ch xa ng©n hµng 2.3 3.Cho thuª tµi s¶n ( thuª mua) Cho thuª cña ng©n hµng lµ h×nh thøc tÝn dông trung vµ dµi h¹n. Ng©n hµng mua tµi s¶n cho kh¸ch hµng thuª víi thêi h¹n sao cho ng©n hµng ph¶i thu gÇn ®ñ (hoÆc thu ®ñ) gi¸ trÞ tµi s¶n cho thuª céng l·i .HÕt h¹n thuª kh¸ch hang cã thÓ mua l¹i tµi s¶n ®ã. 2.3 4. B¶o l·nh (hoÆc t¸i b¶o l·nh) B¶o l·nh cña ng©n hµng lµ cam kÕt cña ng©n hµng díi h×nh thøc th b¶o l·nh vÒ viÖc thùc hiÖn nghÜa vô tµi chÝnh thay cho kh¸ch hangf cña ng©n hµng khi kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn ®óng nghÜa vô nh cam kÕt. B¶o l·nh th¬ng cã ba bªn : Bªn hëng b¶o l·nh, bªn ®îc b¶o l·nh, vµ bªn b¶o l·nh,ng©n hµng lµ bªn b¶o l·nh II. Rñi Ro TÝn Dông Cña Ng©n Hµng 1. B¶n chÊt, t¸c ®éng cña rñi ro tÝn dông 1.1 B¶n chÊt Trong bÊt k× ho¹t ®äng nµo cña x· héi x¶y ra nh÷ng viÖc ngoµi, ngÉu nhiªn kh«ng thªo ý muèn cña con ngêi. Cã viÖc x¶y ra theo chiÒu híng tèt h¬n cã viÖc x¶y ra theo chiÒu híng ngîc l¹i, nhng gÇn nh ai còng ®Òu quan t©m ®Õn viÖc x¶y a theo chiÒu híng xÊu lµm thiÖt h¹i ®Õn con ngêi ®Ó cã thÓ t×m mäi c¸ch phßng chèng gi¶m thiÓu sù rñi ro mµ con ngêi cã thÓ lêng tríc ®îc Tãm l¹i c¸c kh¸i niÖm ®Òu cho r»ng “rñi ro lµ sù xuÊt hiÖn mét biÕn cè kh«ng mong ®îi g©y thiÖt h¹i cho mét c«ng viÖc cô thÓ” hay cã thÓ rñi ro lµ nh÷ng sù kiÖn cã thÓ x¶y ra ngoµi ý muèn cña con ngêi g©y tæn thÊt 1.1.1. Rñi ro ng©n hµng 4
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng ë bÊt k× ho¹t ®éng nµo còng x¶y ra rñi ro ,rñi ro lu«n lu«n tån t¹i trong ho¹t ®éng kinh doanh, v× thÕ mäi chñ thÓ kinh doanh lu«n ph¶i ®èi mÆt víi rñi ro vµ chØ khi nµo chñ thÓ kinh doanh khèng chÕ vµ h¹n chÕ ®îc møc tèi ®a rñi ro cã thÓ x¶y ra th× h¹t ®éng kinh doanh míi tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Rñi ro lu«n xuÊt hiÖn vµ lµm ¶nh hëng xÊu ®i, ngîc l¹i sù mong ®îi cña chu thÓ kinh doanh.Rñi co kinh doanh lµ d rÊt nhiÒu nguyªn nh©n g©y ra bao gåm rñi kh¸ch quan , rñi ro chñ quan. §iiªï cÇn nhÊt trong kinh doanh lµ ngêi ta t×m mäi c¸ch khèng chÕ ®îc rñi ro chñ quan vµ gi¶m møc thiÓu ®îc tèi ®a hiÖt h¹i rñi ro kh¸ch quan ®Ó lµm Ýt ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng kinh doan, ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh vÉn ®îc tiÕp tôc vµ ph¸t triÓn. §èi víi ng©n hµng còng vËy,trong viÖc kinh doanh tiÒn tÖ th× ®ã lµ ho¹t ®éng rÊt dÔ x¶y ra rñi ro vµ thiÖt h¹i lµ rÊt lín do tiÒn ®îc cã mÆt ë bÊt cø ho¹t ®éng nµo vµ ®îc lu©n chuyÓn qua rÊt nhiÒu ngêi. Trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng thêng x¶y ra nh÷ng rñi ro nh: rñi ro tÝn dông, rñi ro l·i suÊt, rñi ro thanh kho¶n, rñi ro tû gi¸ nh÷ng rñi ro nµy rÊt dÔ x¶y ra lµm t¸c ®éng g©y thiªt h¹i ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. 1.1.2. Rñi ro tÝn dông Trong ho¹t ®éng ng©n hµng th× ho¹t ®éng tÝn dông rÊt dÔ x¶y ra rñi ro tÝn dông nhÊt v× ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng thêng xuyªn vµ chñ yÕu nhÊt cña ng©n hµng. B¶n chÊt cña tÝn dông lµ sù øng tiÒn tríc cña ng©n hµng cho ngêi vay sau mét chu ki s¶n xuÊt hoÆc lu©n chuyÓn hµng ho¸ th× kh¸ch hµng míi cã tiÒn tr¶ nî, do ®ã mµ ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n tham gia vµo mäi giai ®o¹n cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,do ®ã mµ viÖc x¶y ra rñi ro rÊt ®Ï v× nã ph¶i qua mét thêi gian nhÊt ®Þnh vµ qua nhiÒu giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm rñi ro tÝn dông kh¸c nhau vµ khai niÖm rñi ro tÝn dông lµ rÊt réng. Nhng cã thÓ nãi chung rñi ro tÝn dông lµ kh¶ n¨ng x¶y 5
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng ra nh÷ng tæn thÊt mµ ng©n hµng ph¶i chÞu do kh¸ch hµng vay kh«ng tr¶ ®óng h¹n, kh«ng tr¶ hoÆc kh«ng tr¶ ®Çy ®ñ vèn vµ l·i Do thêi gian vµ ph¹m vi cña ®Ò tµi cã h¹n em xin phÐp ®ùîc nghiªn cøu tËp chung vao rñi ro tÝn dông: - Rñi ro mÊt vèn: lµ rñi ro kh«ng thu håi ®îc mét phÇn hay toµn bé vèn - Rñi ro sai hÑn: lµ rñi ro kh«ng thu håi ®îc vèn ®óng h¹n Rñi ro tÝn dông lµ kÕt qu¶ cña mèi quan hÖ gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng vay vèn, vi ph¹m ®Õn nguyªn t¾c tÝn dông chung, lµ tÝnh hoµn tr¶ vµ thêi gian gay nªn sù mÊt lßng tin cña ng©n hµng víi ngêi vay vèn 1.2. T¸c ®éng cña rñi ro tÝn dông Khi rñi ro tÝn dông x¶y ra sÏ lµm ¶nh hëng ®Õn rÊt nhiÒu chñ thÓ, ®Çu tiªn lµ lµm ¶nh hëng xÊu tíi ng©n hµng sau ®ã lµ tíi nÒn kinh tÕ vµ ngêi ®i vay 1.2.1. §èi víi ng©n hµng Ng©n hµng lµ ®èi tîng trùc tiÕp chÞu sù ¶nh hëng cña rñi ro tÝn dông, ban ®Çu lµ ng©n hµng bÞ thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n vµ sau ®ã lµ dÉn tíi sù mÊt uy tÝn cña ng©n hµng, lµm cho ng©n hµng vÒ tÝnh lµnh m¹nh trong ho¹t ®éng ng©n hµng. Trªn møc ®ã lµ sù kh«ng tin vµo tiÒm lùc tµi chÝnh cña ng©n hµng dÉn tíi rñi ro thanh kho¶n cã thÓ ®Èy ng©n hµng tíi bê vùc ph¸ s¶n vµ ®e do¹ sù æn ®Þng toµn bé hÖ th«ng ng©n hµng. MÆt kh¸c khi kh¸ch hµng nh×n vµo t×nh h×nh nî qu¸ h¹n cña ng©n hµng th× ngêi göi tiÒn cã thÓ ngi ngê vµ kh«ng göi tiÒn vµo ng©n hµng ®ã lµm cho nguån vèn ng©n hµng gi¶m m¹nh vµ ngêi ®· göi tiÒn th× rut tiÒn ra ®Ó gi vao ng©n hµng kh¸c v× ngi ngê vµo tiÒm lùc tµi chÝnh cña ng©n hµng dÉn ®Õn nguån vèn cña ng©n hµng l¹i cµng gi¶m m¹nh h¬n. §èi víi nh÷ng rñi ro võa ph¶i th× ¶nh hëng trùc tiÕp tíi lîi nhuËn ng©n hµng bëi v× lîi nhuËn chñ yÕu cña ng©n hµng lµ tõ ho¹t ®éng tÝn dông, khi rñi ro tÝn dông x¶y ra th× l·i tõ c¸c kho¶n cho vay cã nguy c¬ kh«ng thu 6
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng håi vµ ®Ó kh¾c phôc rñi ro tÝn dông th× ng©n hµng ph¶i lËp quÜ dù phßng rñi ro vµ ®îc tÝnh lµ chi phÝ cña ng©n hµng. ë møc ®é cao h¬n n÷a lîi nhuËn kh«ng ®ñ bï ®¾p th× ph¶i dïng tíi vèn tù cã, ®iÒu nµy dÉn ®Õn lµm gi¶m vèn tù cã cña ng©n hµng ¶nh hëng tíi qui m« ho¹t ®éng cña ng©n hµng. 1.2.2. §èi víi nÒn kinh tÕ x· héi Khi rñi ro tÝn dông x¶y ra ë møc ®é võa ph¶i th× kh«ng chØ ng©n hµng chÞu ¶nh hëng mµ ngêi ®i vay bÞ lµm ¨n thua lç ph¶i ph¸ s¶n ¶nh hëng tíi lîi Ých kinh tÕ - x· héi dù tÝnh, n¹n thÊt nghiÖp t¨ng lªn, ¶nh hëng tíi ngêi göi tiÒn kh«ng ®îc ®¶m b¶o nh tríc n÷a lµm cho nguån vèn ng©n hµng gi¶m dÉn ®Õn ¶nh hëng xÊu vÒ ®Çu t më réng s¶n xuÊt kinh doanh trong nÕnf kinh tÕ. Cã thÓ nãi ng©n hµng lµ mét mÊu chèt quan träng trong nªn kinh tÕ nhÊt lµ nh níc ta, mäi ho¹t ®éng kinh doanh ®Òu th«ng qua ng©n hµng díi nhiÒu h×nh thøc c¶ trong vµ ngoµi níc, vµ dï lµ cã nh÷ng ng©n hµng kh¸c nhau nhng mèi quan hÖ cña c¸c ng©n hµng lµ rÊt chÆt chÏ g¾n kÕt víi nhau kh«ng thÓ thiÕu ®îc t¹o thanh mét hÖ thèng liªn kÕt víi nhau kh«ng t¸ch rêi, v× vËy khi rØ tÝn dông cña mét ng©n hµng x¶y ra co nguy c¬ lµm ng©n hµng ®ã ®æ vì sÏ lµm ¶nh hëng d©y chuyÒn ®Õn ng©n hµng kh¸c, mµ hÇu nh hÕt c¸c chñ thÓ kinh tÕ ®Òu liªn quan chÆt chÏ ®Õn c¸c ng©n hµng sÏ lµm rèi lo¹n toµn bé nÒn kinh tÕ, nh vËy rñi ro tÝn dông ë møc ®é lín lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm khñng ho¶ng kinh tÕ, ®a nÒn kinh tÕ ®i lïi l¹i sau mÊy chôc n¨m. 1.2 2. §èi víi ngêi ®i vay §èi víi ngêi ®i vay khi rñi ro tÝn dông x¶y ra th× c¸c chñ thÓ kinh tÕ chñ yÕu dùa vµo nguån vèn ng©n hµng th× sÏ bÞ gi¶m hoÆc mÊt nguån vèn ®Çu t vµ më réng qui m«, nhÊt lµ ¶nh hëng tíi tÝnh liªn tôc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã thÓ g©y ®Õn ph¸ s¶n doanh nghiÖp. §èi víi chñ thÓ kinh doanh g©y ra rñi ro tÝn dông th× mÊt ®i h¼n nguån vèn tõ ng©n hµng ®ã vµ gÇn nh 7
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng kh«ng thÓ ®i t×m ®îc nguån vèn kh¸c trong nÒn kinh tÕ v× kh«ng cßn uy tÝn trong kh¶ n¨ng tr¶ nî. 2. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông cña ng©n hµng th¬ng m¹i 2.1. Nguyªn nh©n kh¸ch quan 2.1.1. M«i trêng ph¸p lÝ §ã lµ c¸c v¨n b¶n, qui ®Þnh, chÝnh s¸ch cña nhµ níc thay ®æi bÊt thêng lµm tæn thÊt nÆng nÒ ®Õn c¸c chñ thÓ kinh doanh, lµm thay ®æi ®Õn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh nh thÕ sÏ lµm cho doanh nghiÖp mÊt kh¶ n¨ng tr¶ nî ®óng h¹n hay kh«ng ttr¶ nî ®îc khi ®ã ng©n hµng sÏ kh«ng thu håi ®îc vèn dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông. Ngoµi ra c¸c chÝnh s¸ch quy dÞnh cña ph¸p luËt cßn cha chÆt chÏ t¹o ra nh÷ng khe hë cho doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng phi ph¸p g©y ra nh÷ng rñi ro tæn thÊt lín cho ng©n hµng. §Æc biÖt lµ sù thiÕu ®ång bé, chång chÐo gi÷a c¸c qui ®Þnh vµ v¨n b¶n díi luËt cña c¸c bé nghµnh kh¸c nhau ®Ó ®iÒu kiÖn kinh doanh vµ ho¹t ®éng kinh doanh g©y nªn c¸c tæn thÊt tÝn dông cña ng©n hµng. 2.1.2. C¸c yÕu tè thÞ trêng T×nh h×nh diÔn biÕn trong níc c¶ vÒ kinh tÕ lÉn chÝnh trÞ ®Òu t¸c ®éng ®Õn rñi ro tÝn dông mét c¸ch ®¸ng kÓ. §èi víi nh÷ng thêi k× kinh tÕ khñng ho¶ng suy tho¸i th× viÖc s¶n xuÊt ®×nh trÖ, hay ph¸ s¶n g©y nªn rñi ro tÝn dông rÊt lín. Ngoµi ra t×nh h×nh chÝnh trÞ an ninh bÊt æn sÏ lµm cho t×nh h×nh kinh tÕ rèi lo¹n, ngêi kinh doanh sÏ kh«ng gi¸m kinh doanh g©y nªn rñi ro tÝn dông. Sù biÕn ®éng kh¸ lín cña tû gi¸ hèi ®o¸i, l·i suÊt, cung cÇu còng g©y nªn rñi ro tÝn dông lín. 8
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng Nh÷ng nguyªn nh©n vÒ tù nhiªn nh thien tai, lò lôt,®éng ®Êt g©y cho thiÖt h¹i rÊt nÆng nÒ vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c dù ¸n lµm cho rñi ro tÝn dông lµ rÊt ®¸ng kÓ. 2.2. Nguyªn nh©n chñ quan 2.2.2. Tõ phÝa kh¸ch hµng Rñi ro tÝn dông thêng xuyªn vµ chñ yÕu nhÊt lµ do tõ phia kh¸ch hµng. ViÖc kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®îc nî vay cã thÓ lµ do nhiÒu nguyªn nh©n nh cè t×nh kh«ng tr¶, hoÆc bÊt lùc kh«ng tr¶ ®îc, gÆp khã kh¨n trong kinh doanh - §èi víi kh¸ch hµng lµ nh÷ng c¸ nh©n thêng kh«ng tr¶ ®îc nî vay do cã thu nhËp kh«ng æn ®Þnh, kh«ng cã viÖc lµm thêng xuyªn, ho¶ ho¹n, cè t×nh sö dông vèn sai môc ®Ých khi gÆp ph¶i nh÷ng trêng hîp nµy ng©n hµng rÊt khã ®ßi nî vµ phøc t¹p. - §èi víi kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp, c¸c tr choc kinh tÕ th× nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn tíi rñi ro tÝn dông thêng lµ do l·nh ®¹o doanh nghiÖp, rñi ro ®¹o ®øc, sö dông vèn sai môc ®Ých, qu¶n lÝ vèn kh«ng hîp lÝ + Tr×nh ®é cña ngêi l·nh ®¹o, ®iÒu hµnh kÐm hiÖu qu¶, kh«n guy tÝn trong giíi kinh doanh, thiÕu s¸ng suèt vµ chñ ®éng trong qua tr×nh ra quyÕt ®Þnh trong s¶n xuÊt kinh doanh, khi gÆp t×nh huèng khã kh¨n kh«ng xoay së ®îc dÉn ®Õn doanh nghiÖp bÞ thua lç ph¸ s¶n. + Qu¶n lÝ vèn kh«ng hîp lÝ dÉn ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña nh÷ng thêi k× thÊp g©y nªn kh«ng tr¶ ®îc do vèn cña doanh nghiÖp bÞ chiÕm dông lín do ®ã ®Õn h¹n kh«ng tr¶ nî ®óng h¹n cho ng©n hµng. + GÆp khã kh¨n trªn thÞ trêng cung cÊp nguyªn vËt liÖu hoÆc thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm sÏ lµm gi¸ thµnh t¨ng cao kh«ng thu ®îc lîi nhuËn dù kiÕn hay bÞ kÐo dµi thêi gian do ®ã kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®îc nî cho ng©n hµng ®ñ vµ ®óng h¹n. + Do t×nh tr¹ng tham nhòng, gian lËn diÔn ra trong néi bé doanh nghiÖp chñ yÕu lµ doanh nghiÖp quèc doanh lµm thiÖt h¹i lín ®Õn chÊt lîng ho¹t ®éng doanh nghiÖp. 9
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng + Rñi ro ®¹o ®øc, kh¸ch hµng cè t×nh lõa ®¶o chiÕm dông vèn cña ng©n hµng qua nhiÒu h×nh thøc, thùc hiÖn c«ng ty ma, ho¸ ®¬n khèng Tãm l¹i nguyªn nh©n rñi ro tÝn dông chÝnh tõ phÝa kh¸ch hµng lµ viÖc lµm ¨n, kinh danh kÐm hiÖu qu¶, muèn duy tr× ho¹t l¹i tiÕp tôc vay vèn cña ng©n hµng, chñ yÕu tr«ng chê vµo nguån vèn cña ng©n hµng do vèn tù cã cña doanh nghiÖp lµ rÊt nhá. 2.2.2. Tõ phÝa ng©n hµng. Nguyªn nh©n rñi ro tÝn dông tõ phÝa ng©n hµng lµ rÊt ®¸ng kÓ vµ quan träng. ChÊt lîng c¸n bé kÐm, kh«ng ®ñ tr×nh ®é ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng hoÆc ®¸nh gi¸ kh«ng tèt,cè t×nh lµm sai mÆt kh¸c nh©n viªn ng©n hµng ph¶i tiÕp cËn víi nhiÒu nghµnh nghÒ, nhiÒu vïng thËm chÝ víi nhiÒu quèc gia do ®ã ®Ó cho vay tèt hä ph¶i am hiÓu kh¸ch hµng, lÜnh vùc mµ kh¸ch hµng kinh doanh, m«i trêng mµ kh¸ch sèng, ph¶i cã kh¶ n¨ng dù b¸o c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ngêi vay h¬n n÷a hä tiÕp xóc víi tiÒn b¹c th¬ng xuyªn vµ khèi lîng lín dÔ bÞ ®ång tiÒn c¸m dç. Nh vËy ®Ó h¹n chÕ ®îc rñi ro tÝn dông ë møc tèi ®a cÇm ph¶i ®µo t¹o vµ tù ®µo t¹o c¸n bé nh©n viªn tÝn dông mét c¸ch liªn tôc vµ toµn diÖn c¶ vÒ häc vÊn vµ ®¹o ®øc. Ngoµi ra chÝnh s¸ch cho vay cña ng©n hµng thiÕu râ dµng vµ kh«ng phï hîp cña bä m¸y qu¶n lÝ nh chÕ ®é tÝn dông, c¸c quy ®Þnh vÒ thÕ chÊp Trong qua tr×nh ®· cho vay thiÕu sù gi¸m s¸t ho¹t ®éng kinh doanh, qu¸ tin tëng vµo nh÷ng kh¸ch hµng quen rÊt dÔ t¹o nªn rñi ro tÝn dông. Cã thÓ thÊy nguyªn nh©n rñi ro tÝn dông xuÊt ph¸t tõ ng©n hµng lµ nguyªn nh©n xuÊt ph¸t ®Çu tiªn dÉn ®Õn mét sè nguyªn nh©n kh¸c cña rñi ro tÝn dông, do ®ã cÇn ph¶i chó träng ngay tõ kh©u xet duyÖt cho vay. 3. C¸c dÊu hiÖu nhËn biÕt rñi ro tÝn dông - DÊu hiÖu dùa vµo c¸c ng©n hµng kh¸c cã thÓ ph¸t hiÖn ra kh¸ch hµng vay ph¸t hµnh sÐc qu¸ sè d, khã kh¨n trong thanh to¸n l¬ng, sè d cña tµi kho¶n tiÒn göi gi¶m liªn tôc, gia t¨ng nî th¬ng m¹i,thêng sö dông c¸c nguån tµi trî ng¾n h¹n cho c¸c ho¹t ®éng trung dµi h¹n,chÊp nhËn tµi trî 10
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng ®¾t nhÊt, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ t¨ng c¸c kho¶n ph¶u thu gi¶m, møc ®é vay t¨ng, thanh to¸n chËm nî gèc vµ l·i, vay lín h¬n nhu cÇu - Dùa vµo th«ng tin tµi chÝnh kÕ to¸n nh chuÈn bÞ kh«ng ®µy ®ñ chËm trÔ, tr× ho·n n«p b¸o c¸o tµi chÝnh hay tõ c¸c b¸o c¸o ®ã nhËn thÊy tû lÖ nî t¨ng, hµng tån kho t¨ng, lîi nhuËn gi¶m 4. C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh rñi ro tÝn dông (1) NQH vµ tû lÖ NQH / Tæng d nî (2) Nî khã ®ßi vµ tû lÖ Nî khã ®ßi / Tæng d nî (3) TÝnh ®a d¹ng cña tµi s¶n (4) T×nh h×nh tµi chÝnh vµ ph¬ng ¸n cña ngêi vay (5) §¶m b¶o tiÒn vay (6) Quan hÖ tÝn dông gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng (7) M«i trêng ho¹t ®éng cña ngêi vay Do thêi gian vµ møc ®é giíi h¹n cña chuyªn nªn chØ xÐt hai chØ tiªu chÝnh vµ chñ yÕu: NQH vµ tû lÖ NQH / Tæng d nî, Nî khã ®ßi vµ tû lÖ Nî khã ®ßi / Tæng d nî - NQH lµ kho¶n nî mµ kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®îc khi ®· ®Õn h¹n tho¶ thuËn trªn hîp ®ång. - Nî khã ®ßi lµ kho¶n nî qu¸ h¹n ®· qu¸ mét k× gia h¹n nî. - NQH / Tæng d nî Tæng gi¸ trÞ NQH Tû träng NQH = X 100 Tæng d nî ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh 100 ®ång vèn cho vay cña ng©n hµng th× cã bao nhiªu ®ång cha thu ®îc. Tû lÖ nµy cµng nhá cµng tèt - Nî khã ®ßi / Tæng d nî Tæng gi¸ trÞ Nî khã ®ßi Tû träng nî khã = X 100 ®ßi Tæng d nî 11
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng Tû lÖ nµy ph¶n ¸nh tæn thÊt trong ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng - Nî khã ®ßi / NQH Nî khã ®ßi Tû träng = X 100 NQH Tû lÖ nµy ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ c«ng t¸c xö lÝ rñi ro tÝn dông cña ng©n hµng, cho biÕt bao nhiªu NQH kh«ng xö lÝ ®îc. C¸c chØ tiªu nµy cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau vµ ph¶n ¸nh c¸c møc ®é rñi ro tÝn dông kh¸c nhau. §èi víi ng©n hµng viÖc kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®óng h¹n cã liªn quan ®Õn thanh kho¶n: Chi phÝ gia t¨ng ®Ó tÝm nguån míi ®Ó chi tr¶ tiÒn göi vµ cho vay ®óng hîp ®ång 12
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng Ch¬ng II. T×nh h×nh rñi ro tÝn dông t¹i ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn lµo cai trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y I. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng tÝn dông t¹i Ng©n Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai 1. Mét vµi nÐt s¬ lîc vÒ Ng©n Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai 1.1. Giai đoạn 1957-1976 Cùng với sự ra đời của ngân hàng kiến thiết VN 26/4/1957, trong 19 năm (1957-1976) ngân hàng kiến thiết Lào Cai đã cùng toàn hệ thống luôn bám sát nhiệm vụ cơ bản là cung ứng kịp thời vốn NSNN dành cho XDCB góp phần khôi phục và phát triển kinh tế ở Miền Bắc XHCN và hỗ trợ kịp thời cho chiến trường Miền Nam. 1.2. Giai đoạn 1976-1990 Sau khi đất nước hoàn toàn giải phóng.Năm 1976,ngân Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai Lào Cai, Yên Bái và Nghĩa Lộ được sáp nhập thµnh chi nh¸nh Ng©n Hµng §Çu T Hoµng Liªn S¬n, tập thể chi nhánh ngân hàng đầu tư Hoàng Liên Sơn đã nhanh chóng cùng hệ thống tài chính-tín dụng hướng vào việc tạo ra những tiền đề vật chất để gia tăng không ngừng tiềm lực kinh tế, từng bước mở rộng vốn, phục vụ tốt nhất cho sự nghiệp phát triển kinh tế của địa bàn. 1.3. Giai đoạn 1991-1994 Thực hiện nghị quyết của Quốc Hội,10/1991 tỉnh Hoàng Liên Sơn được tách thành 2 tỉnh Lào Cai và Yên Bái cùng với sự tái lập tỉnh, Ngân Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai được thành lập lại theo quyết định số 134/QĐ ngày 30/08/1991 của thống đốc NH nhà nước VN và chính thức đi vào hoạt động từ 01/10/1991.Tuy mới được thành lập,vừa phải khẩn trương kiện toàn lại tổ chức bộ máy vừa phải nhanh chóng ổn định cơ sở vật chất phục vụ hoạt động Ngân Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai đã nhanh 13
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng chóng vươn lên đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ mới, đang từng bước xây dựng hình thành một ngân hàng kinh doanh đa năng,tổng hợp,mở rộng hoạt động cả trong và ngoài nước.Trong giai đoạn này do đất nước vừa bước ra khỏi chiến tranh, còn nhiều hậu quả của chiến tranh để lại, đất nước còn nghèo nàn lạc hậu nên Ngân Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai cùng với toàn bộ hệ thống ngân hàng thực hiện nhiệm vụ chủ yếu là cấp phát, thanh toán trên 300 tỷ đồng cho các công trình trên địa bàn tỉnh để khôi phục và xây dựng mới cơ sở hạ tầng của tỉnh Lào Cai, bên cạnh đó ngân hàng cũng thực hiện nhiệm vụ đẩy mạnh việc đầu tư vốn tín dụng theo kế hoạnh của nhà nước đối với nhiều công trình kinh tế quan trọng của tỉnh, thường xuyên đáp ứng đủ vốn ngắn hạn cho các đơn vị, tổ chức công tác thanh toán, cung ứng đủ tiền mặt góp phần ổn định lưu thông tiền tệ trên địa bàn. 1.4. Giai đoạn cuối 1994 đến nay Cuối 1994, sau khi bàn giao toàn bộ nhiệm vụ cấp phát vốn đầu tư xây dựng cơ bản sang cho cục đầu tư và phát triển tỉnh, Ngân Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai chuyển sang hoạt động như 1 NHTM, đây là bước ngoặt đánh dấu thời kì đæi mới toàn diện, sâu sắc cùng toàn hệ thống chuyển hẳn sang kinh doanh đa năng tổng hợp, chuẩn bị những tiền đề cần thiết cho chiến lược phát triển bền vững trong những năm tiếp theo. Để đáp ứng kịp thời nhu cầu về vốn đầu tư cho nền kinh tế,công tác nguån vốn được đổi mới toàn diện.Bằng những giải pháp cụ thể, linh hoạt trong tõng giai đoạn như: Mở rộng mạng lưới huy động, hình thức phục vụ khách hàng, đưa ứng dụng công nghệ tin học vào nghiệp vụ, làm tốt công tác tuyên truyền,quảng cáo tiếp thị chỉ sau 6 năm (1995-2001) tổng nguồn vốn đạt mức 200 tỷ 120 triệu (tăng 5 lần so với năm 1994)riêng vốn tự huy động đạt 122 tỷ 520 triệu (tăng gấp 11 lần so với năm 1994),từ chỗ nguồn vốn cho vay hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn tiền gửi của các tổ chức kinh tế ,nguồn cấp phát tạm thời nhàn rỗi thì đến cuối 2001 Ngân Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai đã từng bước cân đối để chủ động tăng trưởng tín 14
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng dụng đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh và phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh. Hoạt động tín dụng và dịch vụ từ 1995 đến nay cũng được tích cực đổi mới theo hướng an toàn vững chắc,thúc đảy sản xuất và lưu thông hàng hoá. Phục vụ có hiệu quả cho đầu tư phát triển kinh tế của tỉnh.Với kinh nghiệm trong thẩm định và cho vay các trương trình,dự án trung và dài hạn, Ngân Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai đã nhanh chóng khẳng định vị thế chủ đạo trong lĩnh vực đầu tư và phát triển. Trong giai đoạn 1995-2001 chi nhánh đã tích cực huy động các nguồn vốn nhàn rỗi, tranh thủ sự hỗ trợ của NHTW để đầu tư 114 tỷ 332 triệu đồng vốn trung và dài hạn cho trên 40 dự án thuộc các ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh,các dự án đổi mới thiết bị sản xuất của các DN. Nhiều dự án như: nhà máy xi măng, nhà máy gạch tuynen, dây chuyền thiết bị vận tải, dây chuyển tuyển đồng, phát triển vùng chề nguyên liệu, thiết bị thi công của các đơn vị đã nhanh chóng đi vào hoạt động,cung ứng sản phẩm và dịch vụ đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển sản xuất và đời sống. Bên cạnh nhiệm phục vụ đầu tư phát triển, Ngân Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai cũng đã thường xuyên đáp ứng tốt nhu cầu vay vốn ngắn hạn của các tổ chức và cá nhân với tổng doanh số lên tới 921 tỷ 665triệu tính đến 2001, tổng dư nợ cho vay tại Ngân Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai đạt mức 161 tỷ 353 triệu đồng tăng gấp 5,7 lần so với năm 1994 trong đó: + Cho vay khu vực kinh tế quốc doanh : 78 tỷ 215 triệu (49%) + Cho vay khu vực ngoài quốc doanh : 83 tỷ 138 triệu (51%) Trong đầu tư vốn tín dụng, ngoài việc thực hiện đúng chính sách khuyến khích phát triển đối với các thành phần kinh tế của đảng và nhà nước, chi nhánh đã đặc biệt coi trọng việc đầu tư cho những ngành, những lĩnh vực trọng điển nhằm khai thác tiềm năng thế mạnh của tỉnh. Đồng vốn ngân hàng cùng với sự nỗ lực đi lên của các DN đã tạo ra động lực góp 15
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng phần thúc đẩy sản xuất phát triển, giải quyết công ăn việc làm, cải thiện đời sống cho hàng ngàn lao động. Không dừng lại ở các sản phẩm truyền thống, với phương châm “kinh doanh đa năng tổng hợp” nhằm phục vụ tốt nhất cho khách hàng và tăng trưởng doanh lợi cho mình, chi nhánh đã phát triển nhiều dịch vụ mới với công nghệ ngân hàng hiện đại. Từ chỗ trong những năm đầu nguồn thu chủ yếu tập trung vào hoạt động tín dụng thì đến cuối 2001 thu dịch vụ đã chiếm đáng kể trong cơ cấu thu nhập (28%). Các dịch vụ mới như chuyển tiền nhanh qua mạng vi tính, bảo lãnh, bảo hiểm thiết bị với chất lượng tốt đã đem lại sự yên tâm, tin tưởng của mọi đối tượng khách hàng. Ngân Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai đã mạnh dạn đưa công nghệ mới vào hoạt động nên công tác nghiệp vụ và quan lí đã được đôi mới căn bản theo hướng áp dụng công nghệ hiện đại, giảm bớt lao động thủ công nặng nhọc. Sau 12 năm tích cực cùng toàn hệ thống thực hiện đề án xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho hiện đại hoá công nghệ đến nay tại Ngân Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai đã có một mạng cục bộ với trên 20 giàn máy vi tính hiện đại. Qui trình quản lí, nghiệp vụ không ngừng được đổi mới và hoàn thiện,các phần mềm tin học có mặt trong hoạt động quản lí va hầu hết các phần hành nghiệp vụ cơ bản (kế toán-thanh toán ,huy đọng vốn,ín dụng ). Cùng với việc đẩy mạnh tăng trưởng nguồn vốn, tín dụng,dịch vụ Ngân Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai thường xuyên coi trọng công tác kiểm tra,kiểm soát toàn diện các mặt hoạt động,hạn chế thấp nhất những rủi ro trong kinh doanh.Liên tục trong 13 năm qua,chất lượng hoạt động không ngừng được nâng cao,đảm bảo hiệu quả và an toàn:nợ quá hạn dưới 1%, kinh doanh có lãi, hoàn thành tốt nghĩa vụ với NSNN và đảm bảo đời sống cho người lao động. 16
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng 2. T×nh h×nh ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai 2.1. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn ë bÊt k× ng©n hµng nµo th× viÖc thu hót vèn lµ ho¹t ®éng rÊt quan träng, lµ c¬ së ®Óc ho c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña ng©n hµng. Nguån vèn cña ng©n hµng mang tÝnh chÊt nh mét ®Çu vµo vµ lµ chi phÝ chÝnh cña ng©n hµng do ®ã cÇn ph¶i cã mét c¬ cÊu vèn hîp lÝ ®Ó tr¸nh bÞ qu¸ thõa hay thiÕu vèn sÏ ¶nh hëng lín ®Õn ng©n hµng. §èi víi Ng©n Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai ho¹t ®éng huy ®éng vèn ngµy cµng më réng vµ cã nhiÒu nguån ®îc huy ®éng ë nhiÒu lÜnh vùc vµ tÇng líp d©n c t¹o nªn cho ng©n hµng cã mét nguån vèn rÊt ®a d¹ng phï hîp víi dù ph¸t triÓn cña tØnh. TÝnh tõ nh÷ng n¨m tríc n¨m 1992 th× nguån vèn cña ng©n hµng chñ yÕu lµ tr«ng chê vµo nguån vèn cña ng©n hµng cÊp trªn th× nay nay nguån vèn chñ yÕu vµ t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m chøng tá ng©n hµng cã nh÷ng nguån rÊt æn ®Þnh vµ ngµy cµng më réng ®îc nguån tù huy ®éng. Ng©n hµng ®· thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hµng cã nguån vèn më tµi kho¶n t¹i ng©n hµng víi ®iÒu kiÖn thñ tôc nhanh gän ®¬n gi¶n, thùc hiÖn nhiÒu chiÕn lîc kh¸ch hµng, n©ng cao chÊt lîng huy ®éng. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2003 tæng nguån vèn huy ®éng ®¹t 444tû 406triÖu (t¨ng gÊp 10 lÇn so n¨m 1994) riªng vèn tù huy ®éng ®¹t 219tû 968 triÖu ( t¨ng gÊp 22 lÇn so víi n¨m 1994). Víi sù t¨ng trëng vÒ nguån vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶, ng©n hµng ®· thùc hiÖn ®îc kÕ ho¹ch nguån vèn trung ¬ng giao, l¹i võa ®¶m b¶o mét nguån vèn dåi dµo ®¸p øng cho ho¹t kinh doanh tÝn dông cña ng©n hµng. 17
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng B¶ng 1 : T×nh h×nh sö dông vèn tù huy ®éng cña ng©n hµng Năm 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 Tû Tû Tû Doanh träng Doanh träng so n¨m doanh träng So n¨m ChØ tiªu sè (%) sè (%) 2001(%) sè (%) 2002(%) 1. Cho vay ng¾n h¹n 87 733 64,44 193 643 70,4 120,72 288 034 77,4 48,74 -D nî VL§ 85 145 62,54 188 709 68,61 121,63 284 146 76,4 50,57 -D nî vay tiªu dïng 2 588 1,9 4 934 1,8 90,64 3 887 1,05 -21,21 2. Cho vay trung-dµi h¹n 48 407 35,56 81 414 29,6 68,19 83 889 22,6 3,04 -D nî theo dù ¸n 38 359 28,17 71 170 25,9 85,53 77 705 20,9 9,18 -D nî CBCNV 10 047 7,38 10 244 3,7 1,96 6 184 1,7 -39,63 Tæng d nî 136 139 100 27 505 100 102,04 371 923 100 35,2 Nguån vèn tù huy ®éng chiÕm 49,5% trong tæng nguån vèn t¹i n¨m 2003, t¨ng 63,734tû so n¨m 2002. Víi mét nguån vèn t huy ®éng t¹i Ng©n Hàng Đầu Tư Và Ph¸t Triển Lào Cai th× tû lÖ chiÕm 49,5% lµ mét con sè kh¸ tèt thÓ hiÖn kh¶ n¨ng t huy ®éng rÊt cao,chÊt lîng trong c«ng t¸c thu hut vèn tèt. §èi víi tiÒn göi cña c¸c tæ choc kinh tÕ ®îc coi lµ nguån chñ yÕu víi chi phÝ thÊp vµ thùc hiÖn ®îc viÖc kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, ®¶m b¶o an toµn vèn cho vay, ng©n hµng ®· øng dông mét l·i suÊt hîp lÝ, kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh gän cã hiÖu qu¶ ®· lµm cho nguån vèn nµy t¨ng lªn ®¸ng kÓ, n¨m 2002 t¨ng 10,6% so 2001 th× ®Õn n¨m 2003 nguån vèn nµy t¨ng lªn 39,1% so n¨m 2002 vµ t¨ng 53,8% so n¨m 2001. §èi víi nguån tiÒn göi tiÕt kiÖm cña d©n c ®Õn n¨m 2002 cha ®îc chó träng lµm nguån nµy gi¶m ®¸ng kÓ nhng ®Õn n¨m 2003 ng©n hµng ®· ®Ò ra nhiÒu h×nh thøc huy ®éng nguån nhµ rçi cña d©n c víi l·i suÊt hÊp dÉn, nhiÒu h×nh thøc tr¶ l·i ®· thu hót ®îc mét c¸ch ®¸ng kÓ lµm nguån nµy t¨ng lªn ®Õn 3,935tû t¨ng 58,7% so n¨m 2002, t¨ng 25,85% so n¨m 2001. §èi víi tiÒn göi kú phiÕu vµ tr¸i phiÕu cña d©n c do nhu cÇu vèn trong nÒn kinh tÕ cña tØnh, c¸c nguån trªn cha ®ñ ®¸p øng, ng©n hµng ®· huy ®éng b»ng ph¸t hµnh kú phiÕu vµ tr¸i phiÕu víi l·i suÊt phï hîp ®Ó thu 18
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng hót ®îc mét lînh vèn cßn thiÕu mµ l¹i chÞu mét chi phÝ tèi thiÓu, tr¸nh thu hut thõa. Nh×n vµo b¶ng ta thÊy møc ®é ph¸t hµnh k× phiÕu vµ tr¸i phiÕu rÊt phï hîp víi ng©n hµng lµ cÇn vèn trung vµ dµi h¹n, kú phiÕu chØ t¨ng 6,3% so n¨m 2002 trong khi ®ã tr¸i phiÕu t¨ng 1756,2% so n¨m 2002. §iÒu nµy chøng tá n¨m 2003 nÒn kinh tÕ cña tØnh cã sù ®Çu t m¹nh vµo c¸c c«ng tr×nh lín cÇn cã nguån vèn lín vµ dµi h¹n. Qua nh÷ng sè liÖu vÒ t×nh h×nh huy ®éng vèn Ng©n Hàng Đầu Tư Và Ph¸t Triển Lào Cai tuy cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n do tØnh vÉn cßn ®ang trong t×nh tr¹ng b¾t ®Çu ®i lªn, c¸c c«ng tr×nh lín ®ang ®îc hinh thµnh do ®ã viÖc cÇn vèn ®Ó ®µu t lµ rÊt lín nªn ng©n hµng vÉn ph¶i dùa vµo nguån ®i vay lµ chñ yÕu, n¨m 2003 nguån ®i vay ®¹t 224 tû 438 triÖu t¨ng 31,02% so n¨m 2002 chiÕm 50,5% tæng nguån vèn. Tuy nhiªn trong t×nh tr¹ng khã kh¨n nh thÕ ng©n hµng ®· t×m mäi c¸ch tèi ®a nhÊt thu hót vèn trong tØnh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nguån vèn nhµn rçi trong d©n c, t¹o mét niÒm tin uy tÝn vµ chÊt lîng phôc vô kh¸ch ®Ó c¸c tæ choc c¸ nh©n ®Õn víi ng©n hµng. N¨m 2003 ®¹t 219tû 98 triÖu xÊp xØ b»ng nguån vèn ®i vay chiÕm 49,5% so tæng nguån vèn, nh÷ng nç lùc vµ chÊt lîng huy ®éng vèn cña ng©n hµng lµ rÊt ®¸ng kh©m phôc, gãp phÇn chñ lùc ®a nÒn kinh tÕ cña tØnh trªn ®µ ph¸t triÓn, khai th¸c ®îc mäi tiÒm n¨ng vèn cã cña tØnh mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. 2.3. Ho¹t ®éng sö dông vèn TÊt c¶ mäi ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®Òu dïng cho môc ®Ých cuèi cïng lµ cho vay, ho¹t ®éng sö dông vèn lµ viÖc kinh doanh chÝnh cña ng©n hµng, cã thÓ nãi ®©y lµ s¶n phÈm cña ng©n hµng nh»m t¹o nªn lîi nhuËn chñ yÕu. BÊt kú mét doanh nghiÖp nµo kinh doanh lo¹i hµng ho¸ nµo ®Òu ph¶i t¹o nªn lîi nhuËn > 0 th× míi tån t¹i vµ ph¸t triÓn. §èi víi ng©n hµng th× ho¹t ®éng sö dông vèn ®îc coi nh mét s¶n phÈm ®Çu ra nh»m thu mét kho¶n bï ®¾p ®îc nh÷ng chi phÝ vµ ph¶i chªnh ra mét kho¶n > 0 gäi lµ lîi nhuËn ng©n hµng trong kinh doanh tÝn dông. 19
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng B¶ng 2 : C¬ cÊu ®Çu t tÝn dông theo thêi gian §¬n vÞ: triÖu ®ång Năm 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 Tû Tû Tû Doanh träng Doanh träng so n¨m doanh träng So n¨m ChØ tiªu sè (%) sè (%) 2001(%) sè (%) 2002(%) 1. cho vay ng¾n h¹n 87 733 64,44 193 643 70,4 120,72 288 034 77,4 48,74 -D nî VL§ 85 145 62,54 188 709 68,61 121,63 284 146 76,4 50,57 -D nî vay tiªu dïng 2 588 1,9 4 934 1,8 90,64 3 887 1,05 -21,21 2. Cho vay trung-dµi h¹n 48 407 35,56 81 414 29,6 68,19 83 889 22,6 3,04 -D nî theo dù ¸n 38 359 28,17 71 170 25,9 85,53 77 705 20,9 9,18 -D nî CBCNV 10 047 7,38 10 244 3,7 1,96 6 184 1,7 -39,63 Tæng d nî 136 139 100 27 505 100 102,04 371 923 100 35,2 Nh×n vµo b¶ng 2 ta thÊy nguån vèn cña ng©n hµng dïng cho ®Çu t ng¾n h¹n lµ chñ yÕu,tû träng d nî qu¸ h¹n ®Òu cã xu híng t¨ng lªn ®¸ng kÓ so tæng d nî . N¨m 2003 d nî ng¾n h¹n ®¹t 288tû 34 triÖu chiÕm 77,4% so tæng d nî t¨ng so 2002 lµ 48,74%. §iÒu nµy chøng tá nÒn kinh tÕ cña tØnh cha cã nhiÒu dù ¸n rÊt lín, cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp võa vµ nhá h×nh thµnh,cÇn mét lîng vèn kh«ng lín vµ nguån vèn cña ng©n hµng chñ yÕu ®¸p øng phôc vô doanh nghiÖp mua nguyªn vËt liÖu, d nî vèn lu ®éng 284 tû 146 triÖu chiÕm 76,4% Tæng d nî t¨ng 50,57% so n¨m 2002. D nî trung vµ dµi h¹n t¨ng m¹nh ë nh÷ng n¨m tríc, riªng n¨m 2002 ®¹t 81tû 414 triÖu chiÕm 29,6% Tæng d nî t¨ng 68,19% so 2001 nhng ®Õn n¨m 2003 t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ lµ 3,04% so n¨m 2002.N¨m 2001 vµ n¨m 2002 cã nhiÒu dù ¸n lín tèc ®é t¨ng kh«ng b»ng nh÷ng n¨m tríc theo qui m« nguån vèn t¨ng, vµ ®Õn n¨m 2003 phÇn lín nguån vèn ®îc cÊp cho c¸c doanh nghiÖp, dù ¸n ®· h×nh thµnh ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt. D nî vay theo dù ¸n ®¹t 77tû 705 triÖu t¨ng 9,18% so 2002 20
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 Tû Tû Tû träng Doanh träng So n¨m Doanh träng So n¨m ChØ tiªu Doanh sè (%) sè (%) 2001(%) sè (%) 2002(%) 1. Kinh tÕ quèc doanh 53 002 38,93 88 690 32,24 67,3 155 076 41,7 74,9 - DN nhµ níc 53 002 38,93 88 690 32,24 67,3 155 076 41,7 74,9 186 2. Kinh tÕ ngoµi QD 85 726 62,97 367 67,76 117,4 216 846 58,3 13,35 - C«ng ty cæ 151 phÇn,TNHH 57 860 42,5 256 55 161,42 189 864 51 25,52 - DN t nh©n 12 643 9,29 19 933 7,24 57,67 16 911 4,5 -15,16 - T nh©n c¸ thÓ 15 223 11,18 15 178 5,52 -0,3 10 071 2,8 -49,92 Tæng sè 136 139 100 27 057 100 102 371 923 100 35,2 B¶ng 3: C¬ cÊu ®Çu t tÝn dông theo thµnh phÇn kinh tÕ §¬n vÞ: triÖu ®ång TØnh Lµo Cai lµ mét tØnh mµ cã tiÒm n¨ng rÊt lín vÒ du lÞch, cöa khÈu vµ quÆng, lµ n¬i thu hót rÊt hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t . Khi mµ nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn ®i lªn víi mét nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, m¸y mãc, ph¬ng tiÖn, kü thuËt c«ng nghÖ ®ang rÊt ph¸t triÓn gióp c¸c nhµ ®Çu t cã thÓ ®Çu t ë bÊt cø ®©u cã tiÒm n¨ng, thuËn lîi nhanh chãng vµ dÔ dµng h¬n trong viÖc ®Çu t ë mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ang rÊt cã nhiÒu tiÒm n¨ng nh ë níc ta. TØnh Lµo Cai lµ mét träng ®iÓm rÊt ®¸ng quan t©m cña c¸c nhµ cã vèn trong mét nÒn kinh tÕ ®ang më cöa khuyÕn khÝch,t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ®Çu t nh ë níc ta.ChÝnh v× thÕ nh÷ng n¨m gÇn ®©y tØnh Lµo Cai ®· ®îc ®Çu t rÊt m¹nh chñ yÕu lµ kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®· liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m nhÊt lµ vµo n¨m 2002 d nî ®èi víi kinh tÕ ngoµi quèc doanh cña ng©n hµng ®¹t 286 tû 367 triÖu t¨ng 117,4% so n¨m 2001, ®Õn hÕt n¨m 2003 ®¹t 216tû 846 triÖu t¨ng 13,35% so n¨m 2002. D nî kinh tÕ ngoµi quèc doanh liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m ,chiÕm 67,76% tæng d nî vµo n¨m 2002 vµ chiÕm 58.3% tæng d nî vµo n¨m 2003 trong ®ã dµnh chñ yÕu 21
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng vµo c¸c c«ng ty cá phÇn- TNHH ®¹t 189 tû 864 triÖu chiÕm 51% tæng d nî vµ t¨ng 25,52% so 2002. 10 doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t lín nhÊt t¹i Ng©n Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai: + C«ng ty xi m¨ng Lµo Cai + C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh Nam TiÕn + Ban qu¶n lÝ c«ng tr×nh giao th«ng Lµo cai + V¨n phßng ®¹i diÖn xÝ nghiÖp giao th«ng vËn t¶i QuyÕt TiÕn + Tæng c«ng ty ®Çu t x©y dùng h¹ tÇng Lµo Cai + C«ng ty x©y dùng tæng hîp Minh §øc + C«ng ty TNHH C¬ng LÜnh + Doanh nghiÖp Thµnh Tµi + C«ng ty kho¸ng s¶n Lµo Cai + C«ng ty TNHH ChiÕn Th¾ng Sù tiÕn triÓn cña tØnh Lµo Cai ®ang trªn ®µ ®æi míi trong lÜnh ®µu t, ng©n hµng ®· tõng bíc chuyÓn ®æi tÝn dông ph¸t triÓn tõ c¸ch truyÒn thèng sang c¬ chÕ míi trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng b»ng viÖc ®a ra c¸c chÝnh s¸ch tÝn dông tËp trung vµo c¸c nghµnh mòi nhän cña tØnh ®ang cã rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng ®a nÒn kinh tÕ cña tØnh lªn b»ng chÝnh nh÷ng g× mµ tØnh vèn cã. Nguån vèn ®Çu t vµo tÝn dông cña Ng©n Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai tËp trung phÇn lín vµo kinh tÕ ngoµi quèc doanh song kinh tÕ quèc doanh vÉn kh«ng thÓ thiÕu ®îc vµ kinh tÕ quèc doanh vÉn ph¶i gi÷ vÞ thÕ quan träng vµ chñ lùc. Nh×n vµo b¶ng ta thÊy n¨m 2003 ®¹t 155tû 76triÖu chiÕm 41,7% tæng d nî t¨ng 74,9% so n¨m 2002, kinh tÕ quèc doanh lu«n ®îc chó träng hµng ®Çu vµ ®ã lµ kinh tÕ chñ ®¹o cña tØnh, së dÜ c¬ cÊu ®Çu t cña ng©n hµng vµo kinh tÕ ngoµi quèc doanh chiÕm tû träng lín h¬n trong tæng d nî v× mét phÇn lín vèn ®Çu t vµo kinh tÕ quèc doanh lµ do nhµ níc cÊp theo kÕ hoach nhµ níc, ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n theo chØ ®Þnh. 22
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng D Nî Theo Thµnh PhÇn Kinh TÕ Qua C¸c N¨m 200000 189864 180000 160000 151256 155076 140000 g 120000 n å Cho vay kinh tÕ QD ® 100000 88690 u 85726 Ö Cho vay kinh tÕ ngoµi QD i r t 80000 60000 53002 40000 20000 0 n¨m 2001 n¨m 2002 n¨m 2003 n¨m D nî theo thêi gian qua c¸c n¨m 350000 300000 288034 250000 193643 g 200000 n å cho vay trung dµi h¹n ® u Ö i cho vay ng¾n h¹n r t 150000 100000 87733 81414 83889 48407 50000 0 0 n¨m 2001 n¨m2002 n¨m 2003 n¨m 60
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng 2.4. §¸nh gi¸ t×nh h×nh kinh doanh tÝn dông t¹i Ng©n Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai Qua c¸c sè liÖu ®îc ®¸nh gi¸ ë trªn cã thÓ thÊy r»ng t×nh h×nh kinh doanh tÝn dông cña ng©n hµng lµ rÊt t«t, liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m, mét ®iÖu ®Æc biÖt cã thÓ nhËn thÊy râ dµng nhÊt lµ ®èi víi Ng©n Hàng Đầu Tư Và Ph¸t Triển Lào Cai th× d nî ng¾n h¹n lu«n chiÕm tû träng lín h¬n vµ lµ chñ yÕu trong ho¹t tÝn dông cña ng©n hµng, xÐt theo thµnh phÇn kinh tÕ th× cho vay ngoµi kinh tÕ quèc doanh lu«n lín h¬n cho vay kinh tÕ quèc doanh vµ lµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña ng©n hµng trong ho¹t ®éng tin dông, thÕ nhng cho vay trung vµ dµi h¹n cña n¨m sau lu«n lín h¬n cho vay ng¾n h¹n cña n¨m tríc vµ cho vay kinh tÕ quèc doanh cña n¨m sau lu«n cao h¬n cho vay kinh tÕ ngoµi quèc doanh cña n¨m tríc. §Ó ®¹t ®îc nh÷ng thµnh qu¶ nh vËy tríc tiªn ph¶i nãi ®Õn kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña ng©n hµng ®Ó cã thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu vay vèn, thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p huy ®éng vèn, ph¸t huy c¸c chinh s¸ch kh¸ch hµng nh»m thu hut, t¹o nªn sù hÊp dÉn vÒ l·i suÊt, vÒ c¸c u ®·i kh¸c t¹o nªn niÒm tin vµ uy tÝn cho kh¸ch hµng ®Ó nhiÒu nguån vèn trong nÒn kinh tÕ ®Õn víi ng©n hµng. B¶ng: KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh tÝn dông cña ng©n hµng qua c¸c n¨m §¬n vÞ: TriÖu ®ång n¨m n¨m 2002 n¨m 2003 2001 ChØ tiªu sè sè tiÒn sè tiÒn so 2001(%) so 2002(%) tiÒn -Tæng thu nhËp tõ 13774 22483 63,2 31595 40,5 ho¹t ®éng TD -HÖ sè sinh l·i trªn 1 ®ång vèn 0.105 0,1 -4,76 0,093 -7 ®Çu t kinh doanh TD Nh×n vµo b¶ng ta thÊy tæng thu nhËp tõ ho¹t ®éng tÝn dông ®Òu t¨ng nhng t¨ng ë ®©y lµ do qui m« nguån vèn t¨ng nªn doanh sè cho vay t¨ng, l·i trªn 24
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng ®ång vèn ®Çu t kinh doanh tÝn dông liªn tôc gi¶m qua c¸c n¨m do tû lÖ NQH t¨ng, chi phÝ cho nguån vèn t¨ng Nh×n chung ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai cã nhiÒu biÕn chuyÓn tÝch cùc, t¨ng cêng c«ng t¸c kiÓm so¸t tríc, trong vµ sau khi cho vay, thùc hiÖn ®óng c¬ chÕ tÝn dông, c«ng t¸c thÈm ®Þnh vµ cho vay c¸c c«ng tr×nh dù ¸n trung vµ dµi h¹n tèt h¬n, ®Çu t nhiÒu vµo c¸c nghµnh kinh tÕ mòi nhän cña tØnh, c¸c dù ¸n ®æi míi thiÕt bÞ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp §· ®em l¹i vÒ thu nhËp ngµy cµng t¨ng cña ng©n hµng, ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo ng©n s¸ch cña tÝnh vµ ng©n s¸ch nhµ níc, tham gia tÝch cùc vµo c¸c ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn cña tØnh Lµo Cai. II. Thùc tr¹ng NQH cña Ng©n Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai 1. Rñi ro tÝn dông cña Ng©n Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai 1.1. Nî qu¸ h¹n 1.1.1. Thùc tr¹ng NQH cña Ng©n Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai ë bÊt k× ng©n hµng nµo ®Òu tån t¹i NQH nhng ë møc ®é kh¸c nhau víi ng©n hµng kh¸c nhau. NQH lµ nguy c¬ dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông ng©n hµng, NQH cña ng©n hµng cµng lín th× ¶nh hëng xÊu ®Õn ng©n hµng cµng lín. Do ®ã ng©n hµng ph¶i h¹n chÕ NQH ë møc cho phÐp ®Ó Ýt ¶nh hëng lín ®Õn ng©n hµng, muèn lµm ®îc ®iÒu nµy th× ngay tõ kh©u xÐt duyÖt cho vay ph¶i thÈm ®Þnh dù ¸n tèt sau ®ã ph¶i thêng xuyªn gi¸m s¸t ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Qua nh÷ng n¨m võa qua Ng©n Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai ®· h¹n chÕ ®îc tèi ®a NQH, c«ng t¸c thÈm ®Þnh, xÐt duyÖt cho vay ®· ngµy ®îc lµm tèt, tr×nh ®é c¸n bé tÝn dông ®îc n©ng cao vµ cã kinh nghiÖm h¬n. §Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c thùc chÊt kh¶ n¨ng chÊt lîng tÝn dông cña ng©n hµng em xin ®îc t¸ch NQH ra lµm NQH cña cho vay th¬ng m¹i vµ NQH cña cho vay theo kÕ ho¹ch vµ chØ ®Þnh cña nhµ níc. Trong chuyªn ®Ò nµy chØ xÐt NQH cña cho vay th¬ng m¹i ng©n hµng, do ®ã sÏ ®¸nh gi¸ ®óng h¬n thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng. 25
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng B¶ng 4: Nî qu¸ h¹n cña Ng©n hµng qua c¸c n¨m §¬n vÞ: TriÖu ®ång n¨m 2001 n¨m 2002 N¨m 2003 ChØ Tiªu Tæng Tû Tæng Tû So Tæng Tû So d träng d träng 2001 d träng 2002 NQH (%) NQH (%) (%) NQH (%) (%) I. Theo thêi gian 721 100 3653 100 406,6 6323 100 73,1 1.NQH ng¾n h¹n 714 99 3253 89 355,6 5733 90,7 76,2 ( 1 n¨m) II. Theo thµnh 6323 721 100 3653 100 100 73,1 phÇn kinh tÕ 1. DN QD 0 0 1477 40,4 4102 64,9 177,8 2. DN ngoµi QD 721 100 2176 59,6 201,8 2221 35,1 2,1 B¶ng 5: Tû lÖ NQH cña Ng©n hµng qua c¸c n¨m n¨m 2001 n¨m 2002 n¨m 2003 so so ChØ tiªu Sè tiÒn sè tiÒn 2001 sè tiÒn 2002 (%) (%) -Tæng d nî (triÖu 136139 275507 102 371923 35,2 ®ång) -Tæng NQH (triÖu 721 3652 406,5 6323 73,1 ®ång) -Tû lÖ NQH/ Tæng 0,52 1,32 153,8 1,7 28,79 d nî (%) Tõ b¶ng 4 vµ 5 cho thÊy NQH cña ng©n hµng qua c¸c n¨m ®Òu t¨ng nhÊt lµ n¨m 2002 NQH t¨ng rÊt cao, qua ph©n tÝch ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng ë trªn cho thÊy vµo n¨m 2002 ng©n hµng cã sù ph¸t triÓn rÊt m¹nh vÒ ho¹t ®éng tÝn dông so n¨m 2001, tèc ®é t¨ng trëng tÝn dông lµ cao h¬n rÊt nhiÒu so n¨m 2001 ®iÒu nµy dÉn ®Õn NQH vµ tû lÖ NQH / Tæng d nî còng t¨ng rÊt cao. N¨m 2002 tæng d NQH lµ 3 tû 652 triÖu t¨ng 406,5% so n¨m 2001 víi tû lÖ NQH / Tæng d nî la 1,32% t¨ng 153,8% so n¨m 2001. §iiÒu nµy cho thÊy n¨m 2002 ng©n hµng ®· cã sù ph¸t triÓn ®¸ng kÓ, t¨ng vät vÒ huy ®éng vèn vµ sö dông vèn nhng song song víi sù t¨ng trëng ®ã th× viÖc xÐt 26
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng duyÖt, ph©n tÝch tÝnh kh¶ thi hiÖu qu¶ ®ång vèn tríc khi cho vay lµ cha cao dÉn ®Õn NQH t¨ng cao so n¨m tríc, h¬n n÷a cho ta thÊy tæng d nî n¨m 2002 t¨ng 102% so n¨m 2001 trong khi ®ã tæng d NQH n¨m 2002 t¨ng 406,5% so n¨m 2001 qua ®ã nãi lªn r»ng tèc ®é t¨ng cña NQH t¨ng h¬n rÊt nhiÒu tèc ®é t¨ng cña tæng d nî. Sau nhng g× ®¹t ®îc vµ nh÷ng g× cßn yÕu kÐm cña n¨m 2002 Ng©n Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai ®· nghiªm tóc chØnh ®èn l¹i, thùc hiÖn qu¸ tr×nh xÐt duyÖt cho vay mét c¸ch ®óng tr×nh tù cho vay, ph©n tÝch mét c¸ch khoa häc ®Ó ®a ra mét tÝnh kh¶ thi cña cña dù ¸n tríc khi cho vay ®· lµm k×m h·m ®îc tèc ®é t¨ng cña NQH, lµm gi¶m ®i gi÷a tèc ®é t¨ng cña tæng d nî vµ tèc ®é t¨ng cña NQH. Qua b¶ng 5 cho thÊy n¨m 2003 tæng d nî t¨ng 35,2% so n¨m 2002 vµ tæng d NQH t¨ng 73,1%, tû lÖ NQH/Tæng d nî lµ 1,75%. Qua b¶ng 4 cho thÊy NQH cña NH chñ yÕu lµ cña cho vay ng¾n h¹n. N¨m 2003 NQH cña cho vay ng¾n h¹n chiÕm 90,7% tæng NQH t¨ng 76,2% so n¨m 2002. Mét ®iÒu râ nhÊt lµ tû träng cho vay ng¾n h¹n trong tæng sè cho vay lu«n nhá h¬n tû träng NQH cña cho vay ng¾n h¹n trong tæng d NQH qua c¸c n¨m, ë n¨m 2003 cho vay ng¾n chiÕm 77,4% tæng d nî trong khi ®ã NQH cña cho vay ng¾n h¹n chiÕm 90,7% tæng d NQH chøng tá viÖc cho vay ng¾n h¹n vÉn cßn kÐm hiÖu qu¶, nguyªn nh©n lµ c¸n bé tÝn dông khi xÐt duyÖt cho vay nh÷ng mãn nhá vÉn cßn chñ quan kh«ng xem träng ph©n tÝch kü lìng kh¶ n¨ng thu l¹i nî do ®ã ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nµy. Tuy nhiªn, chÊt lîng tÝn dông cña Ng©n hµng ®îc n©ng cao tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cña c¸n bé tÝn dông còng ngµy ®îc mét n©ng cao ®· lµm sù chªnh lÖch giøa tû träng cña NQH ng¾n h¹n vµ tû träng cho vay ng¾n h¹n ngµy mét nhá ®i. Tû träng cho vay ng¾n h¹n ngµy mét t¨ng vµ tû träng NQH cña cho vay ng¾n h¹n ngµy mét gi¶m lµm chÊt lîng tÝn dông ®îc n©ng cao h¬n. Ngîc l¹i, viÖc cho vay trung vµ dµi h¹n cña Ng©n hµng rÊt hiÖu qu¶ thÓ hiÖn tû träng NQH cña cho vay trung dµi h¹n lµ 9,3% trong khi ®ã tû träng cho vay trung vµ dµi h¹n lµ 22,6% ë n¨m 2003. Cã ®îc kÕt qu¶ kh¶ quan nµy lµ do c¸c kho¶n cho vay trung dµi h¹n cña Ng©n hµng ®Òu tËp trung vµo nh÷ng dù ¸n lín, thuéc nh÷ng ngµnh mòi nhän cña tØnh, nh÷ng dù ¸n cña Nhµ níc hoÆc nh÷ng dù ¸n liªn 27
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng doanh víi níc ngoµi. MÆt kh¸c, ®©y lµ nh÷ng kho¶n cho vay cã thêi h¹n dµi nªn cha ®Õn h¹n tr¶ nî do ®ã mµ NQH cha xuÊt hiÖn hoÆc cã th× còng rÊt nhá. H¬n n÷a, do tæng nguån vèn cña Ng©n hµng nhá nªn nÕu ®Ó x¶y ra NQH cña cho vay trung vµ dµi h¹n sÏ dÉn ®Õn nh÷ng hËu qu¶ rÊt nghiªm träng v× vËy Ng©n hµng rÊt thËn träng trong viÖc thÈm ®Þnh vµ quyÕt ®Þnh cho vay. BiÓu ®å: Nî qu¸ h¹n ng¾n h¹n cña Ng©n hµng g 7000 n å 6323 ® u Ö 6000 5733 i r t Nî qu¸ h¹n 5000 Nî qu¸ h¹n cña cho 4000 3652 vay ng¾n h¹n 3253 3000 2000 1000 721 714 0 n¨m 2001 2002 2003 §Ó t×m hiÓu râ h¬n vÒ thùc tr¹ng NQH cña Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Lµo Cai ta t×m hiÓu vÒ NQH ®îc ph©n theo cÊp bËc vÒ thêi gian va fmøc ®é nghiªm träng vÒ tæng d NQH ®Ó biÕt ®îc bao nhiªu % NQH co sthÓ thu håi ®îc vµ bao nhiªu % NQH gÇn nh kh«ng thÓ thu håi ®îc ®Ó tõ ®ã NH cã thÓ ®a ra kÕ ho¹ch xö lý NQH, trÝch quü dù phßng rñi ro bï ®¾p kho¶n kh«ng thu håi ®îc ®Ó tr¸nh lµm ¶nh hëng lín ®Õn Ngan hµng, kh«ng ®a Ng©n hµng vµo thÕ bÞ ®éng. Do Ng©n hµng kh«ng lËp cô thÓ NQH ph©n theo thêi gian ng¾n díi d¹ng 3 th¸ng mét nªn ta chØ xÐt ®îc NQH theo tõng 180 ngµy mét. Díi ®©y lµ c¸c b¶ng NQH ph©n theo thêi gian vµ kh¶ n¨ng thu håi. 28
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng B¶ng: T×nh h×nh nî qu¸ h¹n theo thêi gian N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 Tû Tû Tû So ChØ tiªu Sè tiÒn Sè tiÒn So 2001 Sè tiÒn träng träng träng 2002 (tr ®) (tr ®) (%) (tr ®) (%) (%) (%) (%) Tæng d 721 100 3652 100 406,5 6323 100 73,14 NQH I. D NQH 714 99 3252 89,05 355,3 5733 90,67 76,3 ng¾n h¹n 1. NQH ®Õn 84 11,65 219 6 160,7 1936 30,62 784 180 ngµy 2. NQH tõ 181 ngµy 630 87,38 186 5,1 -70,5 1648 26,1 786 ®Õn 360 ngµy 3. NQH - - 2847 78 100 2149 34 -24,5 >360 ngµy II. D NQH 7 1 400 11 5614,3 590 9,3 47,5 trung dµi h¹n 1. NQH ®Õn 7 1 396 10,8 5557 590 9,3 49 180 ngµy 2. NQH tõ 181 ngµy - - - - - - - - ®Õn 360 ngµy 3. NQH > - - 4 0,1 - - - -100 360 ngµy B¶ng 6 : Ph©n lo¹i NQH theo thêi gian Qua b¶ng 6 cho ta thÊy trong d NQH ng¾n h¹n th× NQH ®Õn 180 ngµy vµ NQH tõ 181 ngµy ®Õn 360 ngµy cã møc t¨ng ®¸ng kÓ. T¹i n¨m 2003 NQH ®Õn 180 ngµy lµ 1tû 936 triÖu t¨ng 784% so n¨m 2002 trong khi ®ã tû träng NQH cña NQH nµy chØ chiÕm 30,62% tæng NQH. NhÊt lµ NQH tõ 181 ngµy ®Õn 360 ngµy t¹i n¨m 2002 ®· gi¶m 70,5% song ®Õn n¨m 2003 NQH lªn tíi 1tû 648 triÖu t¨ng lªn tíi 768% so n¨m 2002 trong khi ®ã tû träng cña kho¶n nµy chØ chiÕm 26,1% tæng d NQH. §iÒu nµy cho thÊy NQH ®Õn 180 ngµy cña cho vay ng¾n h¹n lµ t¨ng ®¸ng kÓ song vÉn cßn ë møc cha nghiªm träng ¶nh hëng lín tíi ng©n hµng song NQH tõ 181 ngµy ®Õn 360 ngµy t¨ng cao ®· lµm ¶nh hëng tíi ng©n hµng v× kho¶n NQH nµy lÊy ë nguån vèn ng¾n h¹n. §èi víi NQH > 360 ngµy cña cho vay ng¾n h¹n cã phÇn gi¶m lín so n¨m 2002 mét phÇn lµ do ng©n hµng ®· xö lÝ NQH b»ng c¸ch trÝch quÜ dù phång 29
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng rñi ro nhng tû träng c¸c kho¶n nî nµy chiÕm kh¸ cao lµ 34%, ®iÒu nµy lµm ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng cña ng©n hµng. §èi víi d NQH trung vµ dµi h¹n th× tû träng chiÐm kh«ng cao, n¨m 2003 gi¶m xuèng 47,5% so n¨m 2002 vµ chñ yÕu lµ NQH ®Õn 180 ngµy. B¶ng 7: Ph©n lo¹i NQH theo kh¶ n¨ng thu håi §¬n vÞ: TriÖu ®ång Ph©n theo kh¶ n¨ng thu håi Tæng d NQH ChØ tiªu NQH b×nh thêng NQH cã vÊn ®Ò NQH khã thu håi 2001 2002 2003 2001 2002 2003 2001 2002 2003 2001 2002 2003 I. D NQH ng¾n 714 3.252 5.733 514 405 2.259 200 _ 175 _ 2.847 3.294 h¹n 1. NQH ®Õn 180 84 219 1.331 84 219 481 _ _ _ _ _ 900 ngµy 2. NQH tõ 181ngµy->360 630 186 1.648 430 186 1.778 200 _ _ _ _ 70 ngµy 3. NQH > _ 2.847 2.754 _ _ _ _ _ 175 _ 2.847 2.579 360ngµy II. NQH trung 7 400 590 7 396 590 _ _ _ _ 4 _ dµi h¹n 1. NQH ®Õn 180 7 396 590 7 396 590 _ _ _ _ _ _ ngµy 2. NQH tõ 181ngµy->360 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ngµy 3. NQH > _ 4 _ _ _ _ _ _ _ _ 4 _ 360ngµy NQH ph©n theo kh¶ n¨ng thu håi thi NQH ng¾n h¹n chñ yÕu lµ NQH b×nh thêng vµ NQH khã thu håi. T¹i n¨m 2002 NQH khã thu håi lµ 2tû 847 triÖu chiÕm 87,5% tæng NQH ng¾n h¹n, ë n¨m 2003 lµ 3 tû 294 triÖu chiÕm 57,5% tæng NQH ng¾n h¹n, c¸c kho¶n nµy chñ yÕu lµ NQH > 360 ngµy. §iÒu nµy cho thÊy phÇn lín NQH cña ng©n hµng lµ mÊt kh¶ n¨ng thu håi. NQH ng¾n h¹n cña ng©n hµng chñ yÕu lµ NQH b×nh thêng vµ NQH khã thu håi, nhng NQH khã thu håi chiÕm cao h¬n, NQH cña ng©n hµng ph©n theo kh¶ n¨ng thu håi th× ph©n râ dµng lµ vÉn cßn thu håi ®îc cån phÇn lín h¬n lµ x¸c kh«ng thu håi ®îc do ®ã mµ ng©n hµng cã thÓ dÔ dµng xö lý NQH. §èi víi NQH trung vµ dµi h¹n lµ NQH b×nh thêng ®Õn 180 ngµy do ®ã kh«ng cã nguy c¬ mÊt vèn chøng tá chÊt lîng tÝn dông trung vµ dµi h¹n cao h¬n tÝn dông ng¾n h¹n. 30
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng B¶ng 8: NQH ph©n theo tµi s¶n ®¶m b¶o vµ kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o cña Ng©n hµng §¬n vÞ: TriÖu ®ång N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 Cã TS ®¶m Kh«ng cã TS Cã TS ®¶m Kh«ng cã TS Cã Kh«ng b¶o ®¶m b¶o b¶o ®¶m b¶o ChØ tiªu Tæng TS cã TS Tæng Tæng So So So So NQH ®¶m ®¶m NQH Sè Sè NQH Sè Sè 2001 2001 2002 2002 b¶o b¶o tiÒn tiÒn tiÒn tiÒn (%) (%) (%) (%) - Kh¸ch hµng 714 _ 714 3.242 1.890 _ 1.352 89,36 5.694 1.292 -31,64 4.402 225,59 vay≥ 50 tr ® - Kh¸ch hµng 7 _ 7 410 410 _ _ -100 629 39 -90,49 590 _ vay <50 tr ® 31
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng Qua b¶ng 8 cho ta thÊy NQH cña Ng©n hµng chñ yÕu lµ cho vay kh¸ch hµng > 50 triÖu vµ ®ã lµ nh÷ng kh¸ch hµng vay kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o. ë n¨m 2003 NQH cña cho vay kh¸ch hµng 50 triÖu vµ kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o lµ 4,402 tû t¨ng 225,59% so n¨m 2002. 1.1.2. KÕt qu¶ thu Nî qu¸ h¹n vµ xö lý Nî qu¸ h¹n  KÕt qu¶ thu nî qu¸ h¹n B¶ng 9: KÕt qu¶ thu NQH cña Ng©n hµng qua c¸c n¨m §¬n vÞ: TriÖu ®ång N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 203 Tæng NQH thùc thu NQH thùc thu Tæng Tæng d c¶ n¨m c¶ n¨m d NQH d NQH NQH ChØ tiªu thùc NQH cßn So So cßn thu c¶ Sè cßn l¹i l¹i 2001 Sè tiÒn 2002 l¹i n¨m tiÒn cuèi cuèi (%) (%) cuèi n¨m n¨m n¨m 1. D nî ng¾n h¹n 2.418 714 3.352 38,63 3.252 12.559 274,67 5.733 2. D nî trung vµ 165 7 1.007 209,27 400 1.395 38,53 590 dµi h¹n Qua b¶ng 9 cho thÊy n¨ng lùc thu NQH vµ xö lÝ NQH cña ng©n hµng ®· ®îc chó träng, t×m mäi c¸ch ®Ó thu l¹i NQH lµm gi¶m bít ®Õn ¶nh hëng ho¹t ®éng vµ gi¶m bít chi phÝ cña ng©n hµng.Ng©n hµng ®· rÊt nç lùc thu NQH nhÊt lµ ë NQH ng¾n h¹n ®· thu ®îc 12tû 559 triÖu t¨ng 274,7% so n¨m 2002. Ngoµi kÕt qu¶ ®¹t ®îc ë thu NQH ng¾n h¹n th× NQH trung vµ dµi h¹n, ng©n hµng ®· thu ®îc 1ty 395 triÖu t¨ng 38,5% so n¨m 2002 còng mét phÇn kh¶ n¨ng thu NQH trng vµ dµi h¹n ë n¨m 2003 gi¶m so kªt qu¶ thu ë n¨m 2002 v× n¨m 2002 ng©n hµng ®· thu ®îc ®¸ng kÓ vµ n¨m 2003 ng©n hµng ®· gi¶m thiÓu ®îc tèi ®a t×nh tr¹ng NQH ë cho vay trung vµ dµi h¹n. Tãm l¹i, Ngân Hàng Đầu Tư Và Phát Triển Lào Cai ®· ®Ó t×nh tr¹ng NQH t¨ng ®¸ng kÓ qua c¸c n¨m nhÊt lµ ë cho vay ng¾n h¹n ë c¸c kho¶n cho vay kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o víi kh¸ch hµng vay > 50 triÖu song ng©n hµng còng ®· nç lùc thu NQH vµ kÕt qu¶ thu NQH còng ®¹t ®îc ®¸ng kÓ vµ còng lµ NQH ng¾n h¹n. Ta còng thÊy râ mét ®iÒu lµ NQH cña ng©n hµng chñ yÕu lµ 32
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng NQH ng¾n h¹n vµ kho¶n vay lµ kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o nhng kÕt qu¶ thu NQH cña ng©n hµng lµ rÊt cao, chøng tá kh¶ n¨ng thu NQH cña ng©n hµng lµ rÊt ®¸ng kh©m phôc.  Xö lý Nî qu¸ h¹n Qua thùc tr¹ng NQH cña Ng©n hµng cho thÊy NQH qua c¸c n¨m t¨ng ®¸ng kÓ so víi møc t¨ng cña sö dông vèn, víi sù t¨ng cao ®ã Ng©n hµng ph¶i xö lý NQH b»ng nhiÒu c¸ch ®Ó lµm gi¶m ®i ¶nh hëng cña sù tån ®äng vèn Ng©n hµng. §Ó biÕt ®îc Ng©n hµng xö lý NQH ë møc ®é nµo ta xÐt chØ tiªu: Nôï khoù ñoøi Tyû troïng Toång Nôï qua ùhaïn ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh cã bao nhiªu phÇn tr¨m NQH ®îc xö lý, b»ng nhiÒu c¸ch nh t¨ng cêng b»ng nhiÒu biÖn ph¸p thu nî, thanh lý tµi s¶n thÕ chÊp, trÝch quü dù phßng rñi ro N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 ChØ tiªu Sè tiÒn Sè tiÒn So 2001 Sè tiÒn So 2002 (tr ®) (tr ®) (%) (tr ®) (%) - Tæng d NQH 721 5652 406,5 6323 73,1 - Tæng d Nî 0 2077 100 2149 3,5 khã ®ßi - Tæng d nî khã ®ßi/Tæng d 0 56,87 100 34 -40,2 NQH B¶ng: Kh¶ n¨ng xö lý NQH cña Ng©n hµng qua c¸c n¨m Qua b¶ng trªn ta thÊy kh¶ n¨ng xö lý NQH cña Ng©n hµng n¨m 2002 lµ cha tèt, 56,87% NQH cha xö lý ®îc nguyªn nh©n lµ n¨m 2002 nhu cÇu vèn nÒn kinh tÕ cña tØnh cao h¬n rÊt nhiÒu so víi n¨m 2001 nªn ng©n hµng chñ yÕu t×m c¸ch ®¸p øng vèn mµ cha tËp trung vµo tÝnh kh¶ thi cña sù thu håi vèn vµ cha cã sù lêng tríc vÒ c¸ch xö lý NQH, cho vay trµn lan, h¬n n÷a n¨m 2002 nhiÒu doanh nghiÖp võa vµ nhá h×nh thµnh míi ®i vµo ho¹t ®éng do ®ã mµ cha thÓ ®øng v÷ng ®Ó t¹o ra thu nhËp æn ®Þnh cã thÓ tr¶ nî Ng©n hµng ®óng h¹n. Tríc nh÷ng g× x¶y ra ë n¨m 2002 Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Lµo Cai ®· rót kinh nghiÖm, nghiªm tóc chØnh ®èn l¹i c«ng t¸c tÝn dông, n©ng 33
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng cao kh¶ n¨ng thu nî cña Ng©n hµng. §Õn n¨m 2003 th× nî khã ®ßi trªn tæng nî qu¸ h¹n gi¶m xuèng cßn 34%. §Ó cã ®îc kÕt qu¶ nµy Ng©n hµng chñ yÕu t×m c¸ch n©ng cao n¨ng lùc thu håi nî qu¸ h¹n vµ chØ trÝch mét phÇn nhá quü dù phßng rñi ro, h¹n chÕ ®îc møc thiÖt h¹i cña Ng©n hµng. 1.2. T×nh h×nh Nî Khã §ßi cña Ng©n Hµng §Çu T Vµ Ph¸t TriÓn Lµo Cai. N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 Sè Tû Tû So Tû So ChØ tiªu Sè tiÒn Sè tiÒn tiÒn träng träng 2001 träng 2002 (tr ®) (tr ®) (tr ®) (%) (%) (%) (%) (%) Tæng sè 0 - 2007 100 - 2149 100 3,5 - Cho vay 0 - 2073 99,8 - 2149 100 3,7 ng¾n h¹n - Cho vay trung dµi 0 - 4 0,2 - 0 0 -100 h¹n B¶ng 10 : Nî khã ®ßi cña ng©n hµng qua c¸c n¨m Qua b¶ng 10 cho thÊy t×nh h×nh Nî Khã §ßi cña ng©n hµng chØ cã sù ®ét biÕn ë n¨m 2002, sè tiÒn Nî Khã §ßi ë n¨m 2001 kh«ng cã nhng ®Õn n¨m 2002 th× lªn ®Õn 2tû 77 triÖu, sau ®ã ®Õn n¨m 2003 th× t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ so víi n¨m 2002 lµ 3,5% vµ Nî Khã §ßi gÇn nh lµ vµo c¸c kho¶n cho vay ng¾n h¹n. 2. Nguyªn nh©n ph¸t sinh rñi ro ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n Hµng §Çu T Vµ Ph¸t TriÓn Lµo Cai. 2.1. Nguyªn nh©n tõ phÝa ng©n hµng. Rñi ro tÝn dông ë mét ng©n hµng ®Òu cã nguyªn nh©n ®Én ®Õn rñi ro tÝn dông, nhng nguyªn nh©n chñ yÕu tõ phÝa ng©n hµng vµ nguyªn nh©n tõ phÝa kh¸ch hµng lµ chñ yÕu vµ thêng x¶y ra nhÊt. 34
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng Rñi ro tÝn dông t¹i Ng©n Hµng §Çu T Vµ Ph¸t TriÓn Lµo Cai nguyªn nh©n thuéc vÒ phÝa ng©n hµng chñ yÕu lµ do c«ng t¸c thÈm ®Þnh cßn cha chÆt chÏ thiÕu chÝnh x¸c, ®¸nh gi¸ t c¸ch ngêi vay, n¨ng lùc tµi chÝnh cña ngêi vay cha tèt. Tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé tÝn dông cßn kÐm cha nhiÒu kinh nghiÖm, vÉn cha coi träng, xem xÐt kü c¸c kho¶n vay nhá, c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t ho¹t ®éng kinh doanh cña ngêi vay cßn cha chÆt chÏ thêng xuyªn do ®ã kh«ng ph¸t hiÖn ®îc nguy c¬ doanh nghiÖp bÞ lµm ¨n thua lç dÉn ®Õn ng©n hµng kh«ng kÞp xö lÝ. 2.2. Nguyªn nh©n tõ phÝa kh¸ch hµng. Trong ho¹t ®éng tÝn dông t¹i Ng©n Hµng §Çu T Vµ Ph¸t TriÓn Lµo Cai th× nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn tíi rñi ro tÝn dông lµ nguyªn nh©n tõ phÝa kh¸ch hµng. Theo ph©n tÝch cña ng©n hµng th× trong tæng sè nî khã ®ßi cña ng©n hµng ë n¨m 2003 lµ 2tû 149 triÖu th× nguyªn nh©n do ng©n hµng lµ 327 triÖu cßn nguyªn nh©n tõ phÝa kh¸ch hµng lµ 1tû 822 triÖu. Nh vËy nguyªn nh©n tõ phÝa kh¸ch hµng lµ 84,8% chñ yÕu lµ do: Tr×nh ®é qu¶n lý tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cßn yÕu kÐm, sù n¾m b¾t th«ng tin trªn thÞ trêng chËm, n¨ng lùc tµi chÝnh cßn thÊp dÉn ®Õn lµm ¨n thua lç kh«ng tr¶ ®îc nî ng©n hµng. Nguyªn nh©n n÷a lµ hµnh vi ®¹o ®øc cña ngêi vay tåi, cè t×nh lõa ®¶o, vay tiÒn kh«ng ®óng môc ®Ých víi ho¹t ®éng kinh doanh ®· tr×nh vay ng©n hµng 2.3. Nguyªn nh©n kh¸ch quan. Nguyªn nh©n kh¸ch quan dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông Ng©n Hµng §Çu T Vµ Ph¸t TriÓn Lµo Cai chñ yÕu lµ do c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña nhµ níc vµ cña tØnh cha ®ång bé, cã sù chång chÐo gi÷a c¸c quyÕt ®Þnh gi÷a c¸c nghµnh, ban hµnh c¸c quyÕt ®Þnh míi lµm thay ®æi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, sù kÕt hpj gi÷a c¸c nghµnh liªn quan cßn cha chÆt chÏ ®· lµm ¶nh hëng lín tíi c¸c doanh nghiÖp dÉn ®Õn viÖc kinh doanh thua lç kh«ng tr¶ nî ng©n hµng ®óng h¹n hay kh«ng tr¶ ®îc nî. Ngoµi ra mét phÇn nhá thuéc vÒ yÕu tè tù nhiªn lµm thay ®æi hay gi¸n ®o¹n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lu th«ng hµng ho¸ cña doanh nghiÖp lµm cho kh«ng thu ®îc tiÒn theo dù ®Þnh ban ®Çu dÉn ®Õn kh«ng tr¶ nî ®¬c ng©n hµng ®óng h¹n. 35
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng 3. C¸c biÖn ph¸p Ng©n Hµng §Çu T Vµ Ph¸t TriÓn Lµo Cai ®· thùc hiÖn nh»m ng¨n ngõa vµ xö lÝ rñi ro tÝn dông. 3.1. C¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa vµ h¹n chÕ nî qu¸ h¹n - Ng©n hµng ®· tæ chøc ph©n tÝch kÕt qu¶ ®Çu t tÝn dông ®èi víi c¸c dù ¸n, doanh nghiÖp trong thêi gian qua, x¸c ®Þnh cô thÓ nguyªn nh©n kh¸ch quan chñ quan t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ ®Çu t, chñ yÕu ®i s©u nguyªn nh©n chñ quan tö phÝa ng©n hµng nhÊt lµ viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch, qui tr×nh nghiÖp vô, chØnh söa ngay nh÷ng tån t¹i cã thÓ kh¾c phôc vµ ®Ò xuÊt kiÕn nghÞ cÊp trªn cã thÈm quyÒn nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt. KÕt hîp tèt ph©n tÝch x¸c ®Þnh nguyªn nh©n hiÖu qu¶ ®Çu t víi viÖc xö lÝ n©ng cao chÊt lînh tÝn dông qua thanh tra chÊn chØnh ho¹t ®éng ng©n hµng - Ng©n hµng ®· chñ ®éng tham gia ngay tõ ®Çu vµo qu¸ tr×nh x©y dùng thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t còng nh qu¸ tr×nh x©y dùng tæ chøc thùc hiÖn ph¬ng ¸n ®Çu t s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ th«ng qua qu¸ tr×nh ®Çu t c¸c giai ®o¹n tríc vµ qua kh¶o s¸t kinh nghiÖm ë c¸c ®Þa ph¬ng kh¸c cã c¸c lo¹i m« h×nh tÝnh chÊt ®Çu t t¬ng tù ®Ó tham gia cã chÊt lîng hiÖu qu¶ vµo c¸c dù ¸n ®Çu t ë Lµo Cai. - Ng©n hµng còng ®· thêng xuyªn ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh tµi chÝnh vµ kiÓm tra sö dông vèn vay cña c¸c tæ chøc c¸c nh©n vay vèn. Thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c thÓ lÖ quy chÕ, quy tr×nh nghiÖp vô trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng, dù ¸n, nhu cÇu vay tr¶ ®Ých thøc, kiÓm so¸t trong qu¸ tr×nh sö dông vèn vay ®¶m b¶o môc ®Ých ®óng ph¸p luËt, cã hiÖu qu¶. - Ng©n hµng ®· chñ ®éng kiÓm so¸t rñi ro tÝn dông, tiÕp tôc thùc hiÖn nghiªm tóc viÖc chuyÓn NQH theo quyÕt ®Þnh 1627/2001/Q§-NHNN ®Ó ph¶n ¸nh ®óng thùc tr¹ng tÝn dông. Thêng xuyªn n¾m b¾t th«ng tin, ph©n tÝch t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng chñ ®éng phèi hîp víi kh¸ch hµng xö lý c¸c nguy c¬ rñi ro tiÒm Èn ngay tõ ®Çu. 3.2. Mét sè vÊn ®Ò cÇn tiÕp tôc ph¶i thùc hiÖn 36
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng Nh×n chung, h¹n chÕ rñi ro tÝn dông cña nh©n hµng §Çu T vµ Ph¸t TriÓn Lµo Cai thêi gian qua ®¹t ®îc kÕt qu¶ kh¸ tèt. Tuy nhiªn, vÉn cßn nh÷ng khã kh¨n cÇn tiÕp tôc gi¶i quyÕt sau. - C¸n bé lµm c«ng t¸c tÝn dông ph¶i cã phÈm chÊt ®¹o ®øc ®îc n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, kiÕn thøc kinh tÕ thÞ trêng, khao häc c«ng nghÖ ng©n hµng, c¸n bé tÝn dông ph¶i ®îc trang bÞ ®Çy ®ñ kiÕn thøc ®Ó trë thµnh chuyªn gia kinh tÕ s©u trong lÜnh vùc ®îc ph©n c«ng theo dâi cho vay, cã nh vËy míi ®ñ kiÕn thøc kinh nghiÖm tham gia ngay tõ ®Çu viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ xem xÐt dù ¸n, ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh vµ cã quyÕt ®Þnh ®Çu t hay kh«ng? Vµ x¸c ®Þnh møc vèn vay, thêi h¹n ®Çu t chuÈn x¸c. - Tæ chøc tèt c«ng t¸c th«ng tin tÝn dông: trong c¬ chÕ hiÖn nay, mét doanh nghiÖp cã thÓ vay vèn ë nhiÒu tæ chøc tÝn dông. Do vËy, c«ng t¸c th«ng tin tÝn dông ph¶i t¨ng cêng ®Ó cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông ®Ó h¹n chÕ rñi ro tÝn dông. - Tu©n thñ quy tr×nh, quy chÕ cho vay, chÊp hµnh nghiªm tóc quy ®Þnh vÒ ®¶m b¶o tiÒn vay, giíi h¹n tÝn dông, møc uû quyÒn ph¸n quyÕt trong cho vay vµ b¶o l·nh ®¶m b¶o nguyªn t¾c: chi cho vay khi kh¸ch hµng ®¸p øng ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn tÝn dông theo quy ®Þnh ®Ó h¹n chÕ rñi ro chi ng©n hµng. Kiªn quyÕt kh«ng ®Çu t vèn ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã t×nh h×nh tµi chÝnh kh«ng lµnh m¹nh, n¨ng lùc yÕu kÐm hoÆc nh÷ng dù ¸n kh«ng x¸c ®Þnh ®îc hiÖu qu¶, kh«ng cã vèn tù cã tham gia, kh«ng cã ®ñ tµi s¶n ®¶m b¶o theo quy ®Þnh. - VÒ l·i suÊt cho vay: ®èi víi c¸c dù ¸n trung vµ dµi h¹n ¸p dông l·i suÊt th¶ næi ®Ó h¹n chÕ rñi ro vÒ l·i suÊt, tÝnh to¸n c©n ®èi l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n phï hîp trong tõng thêi ®iÓm, ®¶m b¶o møc chªnh lÖch l·i suÊt rßng b×nh qu©n ®¹t 2,5%. - Phèi hîp thêng xuyªn chÆt chÏ víi c¸c ngµnh qu¶n lý, n©ng cao kû luËt trong thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o thèng kª, kÕ to¸n, quyÕt to¸n tµi chÝnh. - X¸c ®Þnh râ quyÒn quyÕt ®Þnh cña ng©n hµng vµ x¸c ®Þnh møc vèn ®Çu t hîp lý: ngêi bá vèn gia cho vay vµ cã tr¸ch nhiÖm thu håi vèn, b¶o toµn 37
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng ph¸t triÓn vèn. V× vËy mäi quy ®Þnh cho vay ng©n hµng ®Òu ph¶i c¨n cø vµo chñ tr¬ng chÝnh s¸ch, c¬ chÕ, thùc hiÖn ®óng quy tr×nh xÐt duyÖt vµ lêng tríc ®îc c¸c rñi ro tiÒm Èn ®Ó cã biÖn ph¸p phßng ngõa ngay tõ khi quyÕt ®Þnh cho vay. Do vËy ph¶i cÇn x¸c ®Þnh ngay tõ ®Çu cã thÓ cho vay hay kh«ng cho vay, ®Þnh tû lÖ vèn ng©n hµng tham gia c¬ cÊu ®Çu t cho phï hîp, vèn tÝn dông chØ lµ bæ xung. VÒ phÝa c¸c chñ ®Çu t, c¸c doanh nghiÖp vay vèn cÇn cã kÕ h«¹ch huy ®éng nguån vèn, t¨ng tû lÖ vèn chñ së h÷u. - Duy tr× thêng xuyªn ho¹t ®éng cña héi ®ång tÝn dông ®Ó ph¸t huy trÝ tuÖ tËp thÓ, nh»m ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong viÖc gi¶i quyÕt cho vay, x¸c ®Þnh giíi h¹n tÝn dông, ®ång thêi ph¶i x¸c®Þnh chÕ ®é chÝnh s¸ch t¸ch nhiÖm râ rµng, tõ kh©u thÈm ®Þnh – tham mu – quyÕt ®Þnh. - Duy tr× vµ vËn hµnh cã hiÖu qu¶ hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng theo tiªu chuÈn ISO 9001: 2000, thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c quy tr×nh do ng©n hµng trung ¬ng ban hµnh, ®¶m b¶o ho¹t ®éng kinh doanh tu©n thñ ®óng ph¸p luËt. X¸c ®Þnh c¬ cÊu d nî phï hîp víi c¬ cÊu nguån vèn, h¹n chÕ c¸c kho¶n cho vay kú h¹n dµi, ¸p dông cho vay l·i suÊt th¶ næi §Ó h¹n chÕ c¸c rñi ro vÒ l·i suÊt dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông. 38
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng Ch¬ng III : Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ I. §Þnh híng ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng trong thêi gian tíi. Ho¹t ®éng tÝn dông chÞu rÊt nhiÒu ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè bªn ngoµi, cã thÓ thóc ®Èy hay tr× ho·n sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng tÝn dông. Dù b¸o ®îc c¸c yÕu tè t¸c ®éng m«i trêng bªn ngoµi sÏ gióp cho ng©n hµng ho¹t ®éng mét c¸ch chñ ®éng h¬n, tr¸nh ®îc nh÷ng rñi ro tÝn dông g©y thiÖt h¹i cho ng©n hµng, n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn cao trong n¨m 2004 so víi c¸c níc trong khu vùc, t×nh h×nh chÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh ®iÒu nµy khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t tiÕp tôc ®Çu t vµo tØnh Lµo Cai, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp t nh©n. Sù thùc thi cña luËt doanh nghiÖp vµo 1/1/2000 còng ®· t¹o c¬ chÕ th«ng tho¸ng cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. - nhu cÇu vèn cña nÒn kinh tÕ tØnh Lµo Cai trong c¸c n¨m tíi sÏ t¨ng m¹nh, ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Lµo Cai sÏ cã nhiÒu c¬ héi ®Ó më réng cho vay. C¸c ngµnh mòi nhän cña tØnh nh ®Çu t vµo du lÞch, nhu cÇu vèn cho c¸c nhµ ®Çu t xuÊt nhËp khÈu, c¸c nhµ m¸y xi m¨ng, nhu cÇu mëi réng ®êng x¸ giao th«ng sÏ rÊt cÇn vèn cña ng©n hµng cã vèn trung vµ dµi h¹n. - c¬ chÕ chÝnh s¸ch nhµ níc tiÕp tôc ®îc ban hµnh theo híng th«ng tho¸ng h¬n, t¹o ®iÒu kiÖn tèi ®a cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i trong viÖc cÊp tÝn dông ®Õn kh¸ch hµng. Møc giíi h¹n cho vay tèi ®a ®èi víi mét kh¸ch hµng t¨ng lªn 315 tØ VND lµ ®iÒu kiÖn rÊt tèt ®Ó c¸c chi nh¸nh t¨ng d nî ®èi víi kh¸ch hµng lín trªn ®Þa bµn. - xu híng tiÕp tôc ®Çu t vµo c¸c ngµnh mòi nhän nh giao th«ng vËn t¶i, c¸c nhµ m¸y lín, c¸c c«ng ty x©y dùng vµ sÏ cã sù ®Çu t míi vµo lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu do Lµo Cai võa më réng cöa khÈu, tËp trung vµo lîi 39
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng thÕ cöa khÈu cña tØnh gi¸p víi Trung Quèc. §©y lµ tiÒm n¨ng cã thÓ lµ lín nhÊt cña tØnh vÒ l©u vÒ dµi. - Sù c¹nh tranh gi÷a c¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh sÏ khã kh¨n vÒ ho¹t ®éng tÝn dông vµ ho¹t ®éng huy ®éng vèn tríc nh÷ng c¬ héi mµ tØnh Lµo Cai ®em l¹i. Nh×n chung lµ cã rÊt nhiÒu c¬ héi cho ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Lµo Cai ®îc më réng, gÇn nh kh«ng cã nhiÒu khã kh¨n l¾m, nhng víi sù ph¸t triÓn m¹nh nh tØnh Lµo Cai th× nhu cÇu vèn ®ang t¨ng rÊt m¹nh song nguån huy ®éng kh«ng thÓ ®¸p øng hÕt ®îc do ®ã ho¹t ®éng tÝn dông cÇn ph¶i ®îc n©ng cao, tr¸nh cho vay å ¹t, ph©n tÝch kü lìng tríc khi cho vay sÏ g©y lªn rñi ro tÝn dông lín cho ng©n hµng. 2. §Þnh híng ph¸t triÓn nhiÖm vô tÝn dông trong thêi gian tíi Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Lµo Cai ®· ph©n tÝch kü lìng nh÷ng mÆt yÕu kÐm cña ho¹t ®éng tÝn dông nh÷ng n¨m tríc vµ ®Ò ra híng cho n¨m tíi. - N©ng cao chÊt lîng tÝn dông, ®µo t¹o c¸n bé tÝn dông c¶ vÒ tr×nh ®é lÉn ®¹o ®øc.TËp trung chó träng vµo c«ng t¸c thÈm ®Þnh, tu©n thñ chÆt chÏ thñ tôc qui tr×nh xÐt duyÖt cho vay, lµnh m¹nh ho¸ hÖ thèng tµi chÝnh - §a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng tÝn dông trªn nguyªn t¾c ph¸t huy lîi thÕ trªn lÜnh vùc ho¹t ®éng ®Çu t, chó träng h¬n tow viÖc ®¸p øng nhu cÇu vèn trung vµ dµi hanj cña c¸c c«ng ty lín. - Kh«ng ngõng t¨ng trëng vèn b»ng nhiÒu gi¶i ph¸p thÝch hîp ®¸p øng nhu cÇu vèn ngµy cµng t¨m cña tØnh. - Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Lµo Cai chñ tr¬ng më réng vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh tÝn dông nh»m ®¸p øng vèn kÞp thêi, dµy ®ñ nhu cÇu vèn cña tØnh trªn c¬ së ®¶m b¶o an toµn, hiÖu qu¶, ®æi míi ho¹t ®éng tÝn dông theo híng gi¶m thiÓu c¸c thñ tôc cho vay, t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi cã nhu cÇu vay vèn vµ cã kh¶ n¨ng sö dông vèn cã hiÖu qu¶, tr¶ ®îc nî ng©n hµng, dîc tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông thuËn lîi vµ dÔ dµng. TÝch cùc t×m kiÒm kh¸ch hµng, cïng víi doanh nghiÖp ngiªn cøu, t×m kiÕm, lùa chän vµ qu¶n lÝ dù ¸n ®Çu t. Thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ ch¬ng tr×nh tÝn dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Song song víi viÖc më réng 40
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng tÝn dông ng©n hµng chó träng n©ng cao chÊt lîng tÝn dông, gi¶m tû lÖ nî qu¸ h¹n xuèng møc an toµn, t×m c¸ch thu håi nî khã ®ßi, kh«ng ®Ó nî khoanh xuÊt hiÖn nh»m gi¶i phãng tèi ®a nguån vèn cho ®Çu t tÝn dông. II. Mét sè biÖn ph¸p nh»m ng¨n ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông t¹i ng©n hµng §Çu T Vµ Ph¸t TriÓn Lµo Cai 1. Kinh nghiÖm phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông t¹i mét sè níc trªn thÕ giíi 1.1. Kinh nghiÖm cña CANADA ë Canada, ®Ó gióp c¸c Ng©n hµng, c¸c nhµ ®Çu t cã ®îc nh÷ng th«ng tin tin cËy vµ cÇn thiÕt, ngêi ta ®· thµnh lËp c¸c c«ng ty chuyªn kinh doanh th«ng tin tÝn dông. Mét trong c¸c c«ng ty hµng ®Çu vÒ th«ng tin tÝn dông ®ã lµ “services finances Ben” c«ng ty Ben thu nhËp th«ng tin tÝn dông ®Ó cung cÊp cho c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i theo c¸ch sau. Tríc hÕt, cÇn tra cøu nh÷ng th«ng tin ®· cã ®îc cËp nhËp vµ lu tr÷ mét c¸ch khoa häc. Bíc tiÖp theo, thu nhËp qua c¸c viÖc nghiªn cøu vµ tµi liÖu, tin tøc cña c¸c c¬ quan vµ c¸c tæ chøc dÞch vô cña Nhµ níc nhu c¬ quan thèng kª, tµi chÝnh, thuÕ ®ång thêi còng ph¶i quan t©m ®Õn th«ng tin bªn ngoµi nh b¸o chÝ, c¸c nhµ cung cÊp, kh¸ch hµng C«ng ty Ben còng thu thËp th«ng tin tõ viÖc ®iÒu tra t¹i chç c¸c nh©n viªn ®iÒu tra th«ng tin tÝn dông ph¶i lµ ngêi chuyªn nghiÖp, cã kinh nghiÖm, khi ®· tiÕp xóc ph¶i sö dông c¸c ph¬ng ph¸p ®Ó pháng vÊn ban ®iÒu hµnh doanh nghiÖp. §iÒu quan träng lµ sau cuéc tiÕp xóc, nh©n viªn th«ng tin tÝn dông ph¶i cã kh¶ n¨ng nhËn xÐt. Cuèi cïng, C«ng ty Ben sÏ ph©n tÝch tæng hîp c¸c th«ng tin ®· cã vµ tiÕn hµnh “ph©n tÝch rñi ro tÝn dông” cung cÊp cho c¸c Ng©n hµng. 1.2. Kinh nghiÖm Ng©n hµng Dresner(§øc) Dresner lµ mét trong c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i hµng ®Çu cña Céng hoµ Liªn bang §øc. Khi thùc hiÖn cÊp c¸c kho¶n tÝn dông cho c¸c c«ng ty, Ng©n hµng ®· sö dông mét hÖ thèng ®¸nh gi¸ cho ®iÓm kh¸ch hµng ®· ®îc vi tÝnh ho¸. ViÖc cho ®iÓm kh¸ch hµng ®îc cñng cè thªm b»ng viÖc cho ®iÓm theo ngµnh kinh tÕ: Khi cã mét hiÖn tîng kinh tÐ bÊt lîi ë mét ngµnh nµo ®ã, th× 41
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng hÖ thèng sÏ tù ®éng h¹ ®iÓm cña tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng lµ c¸c c«ng ty ®ang ho¹t ®éng trong ngµnh kinh tÕ ®ã. §èi víi c¸c kh¸ch hµng lµ ngêi níc ngoµi, ®Ó hç trî cho hÖ thèng ®¸nh gi¸ ®iÓm nãi trªn, Ng©n hµng cßn sö dông viÖc cho ®iÓm cã tÝnh ®Õn ®Æc trng cña mçi níc cô thÓ. ViÖc ®¸nh gi¸ rñi ro theo níc dùa trªn c¬ së hÖ thèng ®¸nh gi¸ cho ®iÓm theo nã trong nh÷ng n¨m qua ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ rÊt cao. 1.3. Kinh nghiÖm gi¶i quyÕt Nî qu¸ h¹n cña Mü §Ó gi¶i quyÕt Nî qu¸ h¹n, Mü ®· thµnh lËp c¸c c«ng ty qu¶n lý tµi s¶n (asset arangement company – AMC) c«ng ty nµy cã nhiÖm vô mua l¹i sè nî khã ®ßi cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. AMC ph¸t hµnh tr¸i phiÕu do ChÝnh phñ (bé tµi chÝnh) ®a ra b¶o l·nh vµ c¸c ng©n hµng sÏ mua l¹i toµn bé sè tr¸i phiÕu nµy. AMC dïng sè tiÒn thu ®îc tõ viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®ã ®Ó mua l¹i toµn bé sè nî cña c¸c ng©n hµng (thêng lµ theo mét tû lÖ chiÕt khÊu nhÊt ®Þnh). Sau ®ã, AMC sÏ dïng mäi c¸ch ®Ó tèi ®a ho¸ kh¶ n¨ng thu håi nî th«ng qua c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau nh sö dông tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó gãp vèn liªn doanh, liªn kÕt, cho thuª, chuyÓn nî thµnh cæ phÇn Nh vËy, thùc chÊt cña qu¸ tr×nh trªn lµ Ng©n hµng ®æi nî cña m×nh ®Ó lÊy tr¸i phiÕu do AMC ph¸t hµnh vµ thu tiÒn khi tr¸i phiÕu ®Õn h¹n. M« h×nh nµy tá ra rÊt thµnh c«ng ë Mü ®· ®îc Trung Quèc thö nghiÖm vµ c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam còng ®ang tham kh¶o m« h×nh ho¹t ®éng cña AMC ®Ó ¸p dông voµ c¸c c«ng ty qu¶n lý tµi s¶n cña ViÖt Nam. 1.4. Kinh nghiÖm gi¶i quyÕt Nî qu¸ h¹n cña NhËt B¶n Cã thÓ nãi kÓ tõ sau cuéc khñng kho¶ng 1998 ®Õn nµy, hÖ thèng ng©n hµng NhËt B¶n lu«n ®øng tríc nguy c¬ r¬i vµo mét cuéc khñng ho¶ng míi. Cho tíi ®Çu n¨m 2002, sè Nî qu¸ h¹n trªn tæng d nî tÝn dông ®· lªn tíi 70% (237.000 tû yªn). ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· gi¶i quyÕt sè Nî qu¸ h¹n nµy th«ng qua c«ng ty thu vµ xö lý nî (Resolution and Collection Company – RCC) ®îc thµnh lËp vµo n¨m 1999. RCC cã nhiÖm vô lµ mua l¹i c¸c kho¶n nî tõ nh÷ng ng©n hµng cã c¸c kho¶n nî khã ®ßi. MÆc dï cho ®Õn nµy, RCC ®· chi kho¶n 1 ngµn tû yªn nhng vÊn ®Ò lµ c¸c Ng©n hµng kh«ng muèn b¸n nî cho 42
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng RCC v× lý do møc gi¸ mµ RCC nãi lµ gi¸ thÞ trêng tr¶ cho c¸c Ng©n hµng khi mua nî chØ b»ng 5% gi¸ trÞ nî. V× thÕ gi¶i ph¸p cña ChÝnh phñ NhËt lµ: - Trong vßng 2 n¨m, c¸c Ng©n hµng ph¶i ph©n lo¹i nh÷ng ngêi ®i vay trong t×nh tr¹ng ph¸ s¶n. C¸c kho¶n nî qu¸ h¹n míi ph¶i gi¶m ®i trong vßng 3 n¨m kÓ tõ ngµy ng©n hµng ph©n lo¹i nh÷ng c«ng ty nµy. RCC tham gia mua l¹i c¸c kho¶n nî khã ®ßi vµ bÊt ®éng s¶n thÕ chÊp. RCC sÏ mua l¹i nî qu¸ h¹n víi gi¸ linh ho¹t h¬n. - Ban tµi chÝnh sÏ t¨ng cêng c«ng t¸c kiÓm tra ë c¸c Ng©n hµng lín víi nh÷ng ®ît kiÓm tra ®Æc biÖt vµo c¸c con nî cã ®¸nh gi¸ tÝn dông vµ cæ phiÕu thay ®æi. Cïng víi kiÓm to¸n, ban tµi chÝnh hy väng sÏ ®¶m b¶o ®îc tÝnh chÝnh x¸c, kÞp thêi ph©n lo¹i c¸c con nî. 2. Nhãm gi¶i ph¸p trùc tiÕp 2.1. Tu©n thñ chÆt chÏ quy tr×nh tÝn dông §©y lµ gi¶i ph¸p cÇn thiÕt tríc t×nh h×nh ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Lµo Cai, tríc nh÷ng nhu cÇu vèn ph¸t triÓn m¹nh cña nÒn kinh tÕ tØnh. - ThÈm ®Þnh hiÖu qu¶ vµ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n vay vèn C«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n cña Ng©n hµng cha thËt chó träng l¾m, cha cã riªng 1 phßng vµ c¸c chuyªn gia thÈm ®Þnh dù ¸n, c¸n bé ph¶i ®¶m nhiÖm lu«n c¶ c«ng t¸c nµy trong khi ®ã c¸c bé tÝn dông cña ng©n hµng cha ®îc chuyªn s©u, kh«ng thÓ thiÕu ®îc tríc khi cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng. Do ®ã, ng©n hµng cÇn thµnh lËp riªng mét phßng thÈm ®Þnh dù ¸n vµ cÇn ph¶i thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc trong ph©n tÝch thÈm ®Þnh dù ¸n. +) Trong ph©n tÝch, thÈm ®Þnh dù ¸n, c¸n bé tÝn dông cÇn kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c hîp lý cña c¸c sè liÖu ®îc kh¸ch hµng ®a vµo b¶ng dù trï doanh thu lêi l·i cña dù ¸n. ViÖc thÈm ®Þnh dù ¸n mét c¸ch kü lìng sÏ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh møc cho vay, thêi gian thu nî, mùc thu nî tõng thêi kú hîp lý t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp thuËn lîi. +) §Ó phôc vô cho viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n, Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Lµo Cai cÇn ph¶i ®µo t¹o c¸c chuyªn gia vÒ th¶m ®Þnh trang bÞ nh÷ng phÇn mÒm hiÖn ®¹i ®Ó viÖc tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu kinh tÕ nhanh chãng vµ chÝnh x¸c h¬n, 43
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng vÝ dô phÇn mÒm Crystal ball, rÊt cã hiÖu qu¶ øng dông, trong ph©n tÝch m« pháng, víi phÇn mÒm nµy, cÊn bé tÝn dông cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc sù thay ®æi cña chØ tiªu hiÖu qu¶ NPV, IRR. Khi cã sù thay ®æi ®ång thêi cña c¸c chØ tiªu nh©n tè chø kh«ng ph¶i chØ cã sù thay ®æi cña 1 nh©n tè trong ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é nhËy th«ng thêng. - Thµnh lËp tæ thÈm ®Þnh dù ¸n cã tÝnh chuyªn nghiÖp cao, - C¸c ph©n tÝch vÒ thÞ trêng cho thÊy c¬ héi ®Çu t dù ¸n lµ rÊt lín trong thêi gian tíi, trong khi ®ã kinh nghiÖm trong lÜnh vùc nµyv l¹i kh«ng cã do ®ã nh»m ®¶m b¶o cho vay an toµn, nªn thµnh lËp 2 tæ thÈm ®Þnh cã tÝnh chuyªn nghiÖp cao, 1 tæ chuyªn t¸i thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n vay vèn cã gi¸ trÞ cao vµ thêi gian dµi. Tæ cßn l¹i lµ c¸c c¸n bé tÝn dông cha ®ñ kinh nghiÖm thÈm ®Þnh dù ¸n nÕu chØ giíi h¹n cho vay c¸c dù ¸n cã gi¸ trÞ nhá vµ thêi gian vay ng¾n. 2.2. KiÓm tra gi¸m s¸t tÝn dông chÆt chÏ h¬n. §Ó ®¶m b¶o an toµn trong cho vay, tr¸nh ®îc nh÷ng rñi ro tÝn dông kh«ng ®¸ng cã c¸n bé tÝn dông cÇn thêng xuyªn kiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng, ho¹t ®éng thùc hiÖn dù ¸n cña ®èi tîng vay ®Ó ®¶m b¶o vèn vay ®îc sö dông ®óng môc ®Ých, an toµn vµ hiÖu qu¶. Do ë ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Lµo Cai sè lîng nh©n viªn tÝn dông rÊt Ýt vµ vËy kiÓm tra kiÓm so¸t tÝn dông thêng xuyªn lµ rÊt khã kh¨n, h¬n n÷a kh¸ch hµng ®Õn vay vèn ngµy cµng nhiÒu, híng dÉn kh¸ch hµng lµm thñ tôc vay, hay kh¸ch hµng cò xin vay tiÕp nªn Ýt cã ®iÒu kiÖn xuèng tõng doanh nghiÖp kiÓm tra gi¸m s¸t ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng vay. ChÝnh v× nh÷ng bÊt lîi ®ã c¸n bé tÝn dông cÇn ph¶i n©ng cao kü n¨ng gi¸m s¸t cña m×nh, thu thËp th«ng tin b»ng nhiÒu c¸ch ®Ó thêi gian gi¸m s¸t kh«ng nhiÒu nhng khai th¸c ®îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó kÞp thêi xö lý tr¸nh dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông cho ng©n hµng. Th«ng qua viÖc theo dâi vay vèn, c¸n bé tÝn dông cÇn lu ý kh¸ch hµng biÕt k× h¹n tr¶ nî vµ ®«n ®èc thu xÕp ng©n quü ®Ó tr¶ nî ng©n hµng ®óng thêi gian tho¶ thuËn. Nõu kh¸ch hµng cã khã kh¨n chÝnh ®¸ng kh«ng thÓ tr¶ nî ®óng thêi h¹n th× c¹n bé tÝn dông híng dÉn kh¸ch hµng lËp giÊy xin ®iÒu 44
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng chØnh kú h¹n tr¶ nî, cßn nÕu nh÷ng khã kh¨n cña kh¸ch hµng kh«ng ph¶i do c¸c nguyªn nh©n bªn ngoµi mµ lµ do sù yÕu kÐm cña chÝnh hä th× c¸n bé tÝn dông cÇn gîi ý, t vÊn cho hä c¸c biÖn ph¸p ®Ó th¸o gì khã kh¨n. Cßn nÕu kho¶n vay ®· ®îc x¸c ®Þnh lµ ”cã vÊn ®Ò” dï ®ang cßn trong h¹n, c¸n bé tÝn dông cÇn chuyÓn kho¶n vay bé phËn xö lý rñi ro cao ®Ó cã ph¬ng ¸n ®iÒu chØnh kho¶n vay vÒ tr¹ng th¸i b×nh thêng tríc khi hÕt h¹n. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy, c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t néi bé cÇn ®îc t¨ng cêng h¬n n÷a trong n¨m 2004 nh»m kÞp thêi ph¸t hiÖn c¸c dÊu hiÖu rñi ro ®Ó phßng tr¸nh. Ho¹t ®éng cña tæ kiÓm tra néi bé t¹i c¸c chi nh¸nh cÇn ®îc t¨ng cêng. C¸c phßng ban liªn quan t¹i chi nh¸nh ( liÓm to¸n néi bé, qu¶n lý tÝn dông, nguån vèn ) cÇn phèi hîp, thèng nhÊt x©y dùng ch¬ng tr×nh kiÓm tra ho¹t ®éng tÝn dông t¹i c¸c chi nh¸nh thêng xuyªn. ViÖc kiÓm tra gi¸m s¸t nh vËy ®ßi hái thµnh viªn ®oµn kiÓm so¸t kh«ng chØ cã kü n¨ng ph©n tÝch tµi chÝnh th«ng thêng nµ cßn ph¶i am hiÓu nhÊt ®Þnh vÒ lÜnh vùc cho vay vµ ®Æc biÖt ph¶i cã trùc gi¸c nh¹y bÐn cã thÓ ph¸t hiÖn ngay nh÷ng trêng hîp bÊt thíng trong ho¸t ®éng cña doanh nghiÖp vµ lÝ gi¶i ®óng nh÷ng hiÖn tîng ®ã. Muèn vËy ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Lµo Cai ph¶i chó träng båi dìng kiÕn thøc vÒ nghiÖp vô, ph¸p luËt, thÞ trêng c¸c chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña ng©n hµng còng nh cña lÜnh vùc cã møc d nî cho vay lín, thêng xuyªn tæ chøc c¸c buæi giíi thiÖu kinh nghiÖm cña nh÷ng c¸n bé ®iÓn h×nh trong ngµnh, vµ nÕu nh ®iÒu kiÖn cho phÐp, ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Lµo Cai nªn cã kÕ ho¹ch ®a c¸n bé ®i tham quan häc hái ë nhiÒu n¬i trong níc vµ ngoµi níc. 2.3. Thùc hiÖn tèt ®¶m b¶o tÝn dông. §Ó ®¶m b¶o khi x¶y ra rñi ro tÝn dông lµm gi¶m tèi ®a thiÖt h¹i ®Õn ng©n hµng, cÇn ph¶i tµi s¶n ®¶m b¶o kü lìng. Khi nhËn tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp, ng©n hµng cÇn thÈm ®Þnh tµi s¶n ®ã cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thÕ chÊp, cÇm cè kh«ng vµ cã ®ñ lín ®Ó ®¶m b¶o kho¶n vay kh«ng Kh¸ch hµng còng cã thÓ ®¶m b¶o kho¶n vay b»ng b¶o l·nh cña ngêi thø 3, trong trêng hîp nµy, ng©n hµng cÇn thÈm ngêi b¶o l·nh vÒ n¨ng lùc ph¸p lý, n¨ng lùc tµi chÝnh, vÒ uy tÝn nh ®èi víi kh¸ch hµng vay vèn 45
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng 2.4. N©ng cao chÊt lîng th«ng tin tÝn dông. Ph©n tÝch tÝn dông chÆt chÏ tríc khi cho vay lµ gi¶i ph¸p tèt nhÊt cã thÓ lo¹i trõ tËn gèc rñi ro. §Ó ph©n tÝch 1 c¸ch chÝnh x¸c nhÊt th× ph¶i cã th«ng tin tÝn dông kÞp thêi vµ chuÈn x¸c. VÒ vÊn ®Ò nµy ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Lµo Cai cha lµm ®îc, chñ yÕu dùa vµo c¸c con sè mµ kh¸ch hµng tr×nh cho ng©n hµng hay chØ xuèng tËn doanh nghiÖp th× míi biÕt 1 phÇn thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®ã, gi÷a trªn nh÷ng quan hÖ c¸ nh©n. Do ®ã trong thêi gian tíi ng©n hµng cÇn thu thËp vµ lu tr÷ th«ng tin thµnh kho d÷ liÖu trong ®ã tËp hîp th«ng tin thµnh tõng lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c nhau. Ng©n hµng cÇn trang bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh»m phôc vô cho c«ng t¸c thu thËp, xö lý vµ lu tr÷ th«ng tin tÝn dông ®Ó lµm t¨ng sè lîng còng nh ®é chÝnh x¸c, cËp nhËp th«ng tin phôc vô cho ho¹t ®éng tÝn dông. 2.5. §a d¹ng ho¸ danh môc tÝn dông §Ó gi¶m thiÓu rñi ro tÝn dông cÇn ph©n t¸n rñi ro b»ng c¸ch ®ad¹ng ho¸ nghiÖp vô tÝn dông. - Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Lµo Cai nªn ®Èy m¹nh ®Çu t cho c¸c ngµnh mòi nhän tiÒm n¨ng cña tØnh, nh÷ng ngµnh xuÊt khÈu cho Trung Quèc, ®ång thêi quan t©m nhiÒu h¬n n÷a c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. - Cho nhiÒu ngµnh ho¹t ®éng vay, nªn ®Çu t vµo nhiÒu ngµnh nghÒ kinh tÕ kh¸c nhau th× tr¸nh ®îc rñi ro x¶y ra ngµnh ®ã, xem xÐt c¸c lo¹i rñi ro chia theo t×nh h×nh kinh tÕ, diÔn biÕn ho¹t ®éng kinh tÕ cña tØnh Lµo Cai. - Cho vay ®Çu t vµo nhiÒu vïng kh¸c nhau, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ph©n lo¹i theo huyÖn x· mµ cã thÓ ph©n lo¹i theo vïng kinh tÕ. Do ®a d¹ng ho¸ danh môc ®Çu t th× cÇn nguån vèn cña Ng©n hµng rÊt lín v× vËy Ng©n hµng kh«ng ®îc cho vay qu¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh ®Ó tr¸nh ø ®äng vèn, kiÓm so¸t ®îc d nî. KhuyÕn khÝch ®Çu t vµo c¸c ngµnh träng ®iÓm tØnh, c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp lín mang tÝnh quèc gia, c¸c c«ng ty phôc vô cho xuÊt nhËp khÈu cña tØnh. ThËn träng ®èi víi c¸c c«ng ty x©y dùng v× tØnh Lµo Cai ®ang å ¹t thµnh lËp nªn rÊt nhiÒu c¸c c«ng ty x©y dùng t nh©n võa vµ nhá, cha mÊy uy tÝn, 46
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng tµi chÝnh th× kh«ng m¹nh, tham gia ®Çu t x©y dùng chñ yÕu dùa vµo nguån vèn cña Ng©n hµng. - Liªn kÕt ®Çu t Trong kinh doanh cã nh÷ng doanh nghiÖp cã nhu cÇu vèn rÊt lín mµ mét Ng©n hµng kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc hoÆc khã x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng møc ®é rñi ro cã thÓ cã th× Ng©n hµng cÇn liªn kÕt ®Çu t. Theo c¸ch nµy th× Ng©n hµng còng ®· tù ph©n t¸n rñi ro cu¶ m×nh víi c¸c Ng©n hµng kh¸c. Liªn kÕt ®Çu t lµ c¸c ng©n hµng cïng xem xÐt ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng vµ dù ¸n xin vay vãn cña kh¸ch hµng ®Ó tiÕn hµnh ®Çu t. C¸c ng©n hµng ph¶i ký kÕt víi nhau mét hîp ®ång liªn kÕt ®Çu t, tho¶ thuËn víi nhau møc ®é quyÒn h¹n mçi bªn, kÓ c¶ viÖc chia lîi nhuËn vµ rñi ro nÕu cã. - Tham gia b¶o hiÓm tÝn dông B¶o hiÓm tÝn dông lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm danh cho ng©n hµng nh»m ®¶m b¶o sÏ båi thêng cho c¸c ng©n hµng trong trêng hîp kh¸ch hµng cña hä gÆp rñi ro, kh«ng cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ sè tiÒn vay. B¶o hiÓm tÝn dông lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p kh¸ quan träng nh»m san sÏ, h¹n chÕ rñi ro. Nã cã lîi kh«ng chØ cho c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c c¸ nh©n tham gia vµo quan hÖ tÝn dông mµ cßn ®¶m b¶o cho sù æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ lµm gi¶m ®i mÊt m¸t thiÖt h¹i trong quan hÖ tÝn dông. Thùc tiÔn cã 3 h×nh thøc b¶o vÖ vèn tÝn dông ng©n hµng. +) Kh¸ch hµng vay vèn tÝn dông ng©n hµng tham gia b¶o hiÓm cho ngµnh nghÒ mµ hä kinh doanh, nhu vËy nh÷ng kho¶n tÝn dông ®Çu t trong trêng hîp nµy ®· ®îc coi lµ tham gia b¶o hiÓm. §©y lµ ph¬ng ph¸p tr¸nh rñi ro tÝn dông tèt mµ ng©n hµng l¹i khong ph¸t sinh thªm thao t¸c nghiÖp vô. Do ®ã, ®Ó sö dông tèt h×nh thøc nµy ng©n hµng cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch u tiªn vÒ khèi lîng còng nh l·i suÊt tÝn dông ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng nµy, lµm nh vËy sÏ kÝch thÝch hä tÝch cùc mua b¶o hiÓm cã lîi cho v¶ ngêi ®i vay vµ ngêi cho vay. +) Ng©n hµng lËp quü dù phßng rñi ro ®Ó bï ®¾p thiÖt h¹i khi gÆp rñi ro tÝn dông, h¹n chÕ ®îc hËu qu¶ xÊu cã thÓ x¶y ra mµ vÉn ®¶m b¶o æn ®Þnh tµi chÝnh cña ng©n hµng. 47
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng +) Ng©n hµng trùc tiÕp mua B¶o hiÓm tõ c¸c tæ chøc B¶o hiÓm chuyªn nghiÖp vµ sÏ ®îc båi thêng thiÖt h¹i khi gÆp rñi ro mÊt vèn tÝn dông. Tuy nhiªn hiÖn nay ë ViÖt Nam, ngµnh b¶o hiÓm cha thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o hiÓm tÝn dông, bªn c¹nh ®ã, mét sè c«ng ty b¶o hiÓm lín cña níc ngoµi ®ang ho¹t ®éng trªn thÞ trêng ViÖt Nam còng sÏ kh«ng d¸m tham gia ho¹t ®éng b¶o hiÓm trong lÜnh vùc tÝn dông, nguyªn nh©n lµ do chÕ ®é kÕ to¸n, kiÓm to¸n cha chÆt chÏ. Trong khi ®ã, b¶o hiÓm tÝn dông ®ßi hái ngêi b¶o hiÓm ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ cÈn thËn vµ kü cµng ®èi víi t×nh h×nh tµi chÝnh cña ngêi vay tiÒn. HÖ thèng luËt ph¸p cña ViÖt Nam còng cha ®îc hoµn thiÖn ®Ó t¹o méi trêng ph¸p lý ®Çy ®ñ cho h×nh thøc b¶o hiÓm tÝn dông ho¹t ®éng cã hiÓu qu¶. V× vËy, Nhµ níc nªn thµnh lËp mét tæ chøc b¶o hiÓm tÝn dông víi chøc n¨ng thùc hiÖn b¶o hiÓm cña m×nh víi mäi ng©n hµng. Tæ chøc nµy ph¶i ®éng lËp víi Ng©n hµng Nhµ níc ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng û l¹i cña c¸c ng©n hµng vµo Ng©n hµng Nhµ níc. Thªm vµo ®ã, trong ®iÒu kiÖn tù do th¬ng m¹i ngµy cµng ph¸t triÓn khi ¸p dông lo¹i nghiÖp vô nµy th× nªn thùc hiÖn h×nh thøc b¶o hiÓm b¾t buéc. Nh thÕ sÏ cã ®iÒu kiÖn ®Ó ng¨n ngõa h¹n chÕ rñi ro tÝn dông. 2.6. TriÓn khai ®Ò ¸n xÕp lo¹i tÝn dông, ph©n lo¹i kh¸ch hµng Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Lµo Cai ®· b¾t ®Çu thùc hiÖn ph©n lo¹i kh¸ch hµng, xÕp lo¹i tÝn dông nhng c«ng viÖc nµy vÉn cßn mê nh¹t cha chó träng. Ng©n hµng cÇn ph¶i triÓn khai vµ thùc hiÖn ngay, mÆc dï ®©y lµ vÊn ®Ò phøc t¹p, kh«ng thÓ ®¹t ®îc kÕt qu¶ tèt ngµy ®îc. 2.7. Më réng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc Trong bÊt cø lo¹i h×nh kinh doanh nµo con ngêi bao giê còng lµ yÕu tè hµng ®Çu quyÕt ®Þnh mäi ho¹t ®éng. Bëi v× con ngêi lµ chñ thÓ cña mäi ho¹t ®éng kinh tÕ vµ suy cho cïng, chÝnh hä t¹o nªn c¸c mèi quan hÖ, c¸c kÕt qu¶ kinh doanh. Trong kinh doanh ng©n hµng – mét ngµnh kinh doanh ®Æc biÖt vµ ®Çy rÉy rñi ro – th× vai trß cña con ngêi cµng ph¶i thÓ hiÖn víi ®Çy ®ñ t c¸ch cña mét con ngêi n¾m v÷ng tr×nh ®éng chuyªn m«n, cã ®Çy ®ñ t c¸ch ®¹o ®øc víi vèn kiÕn thøc x· héi phong phó. NghÜa lµ c¸n bé ng©n hµng ph¶i h¬n h¼n nh÷ng ngêi kh¸c “mét c¸i ®Çu”. §Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy Ng©n hµng §Çu 48
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng t vµ Ph¸t triÓn tØnh Lµo Cai ph¶i cã ý thøc chó träng n©ng cao chÊt lîng c¸n bé tÝn dông th«ng qua c¸c c«ng viÖc chñ yÕu sau ®©y: - §¸nh gi¸ c¸n bé ph¶i ®¸nh gi¸ ®óng theo chøc vô cña tõng c¸n bé, ®Æc biÖt chó träng ®Õn c¸n bé tÝn dông. ViÖc ®¸nh gi¸ c¸n bé lµ rÊt hÖ träng vµ phøc t¹p ®ßi hái ph¶i cã 1 sù nh×n nhËn ®óng ®¾n vµ kh¸ch quan, lµ kh©u ®Çu tiªn quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc bè trÝ sö dông. Sö dông ®óng ngêi, ®óng viÖc lµ yÕu tè ®Çu tiªn liªn quan tíi viÖc thµnh hay b¹i cña Ng©n hµng. Muèn ®¸nh gi¸ ®óng ph¶i cã ph¬ng ph¸p khoa häc vµ kh¸ch quan dùa trªn c¬ së: . Ph¶i n¾m v÷ng vµ dùa vµo c¸c tiªu chuÈn c¸n bé nãi chung vµ c¸n bé tÝn dông nãi riªng. . Ph¶i lÊy hiÖu qu¶ c«ng t¸c vµ sù ®ãng gãp thùc tÕ lµm thíc ®o phÈm chÊt n¨ng lùc c¸n bé kh«ng nªn ®ång nhÊt b»ng cÊp häc vÞ víi n¨ng lùc thùc tÕ. - Rµ so¸t l¹i ®éi ngò c¸n bé tÝn dông hiÖn cã ®Ó cã kÕ ho¹ch båi dìng ®µo t¹o n©ng cao nh»m phï hîp víi nhiÖm vô ®Ò ra. - Bè trÝ c¸n bé tÝn dông ph¶i dùa trªn c¬ së phï hîp víi n¨ng lùc thùc tÕ cña hä theo yªu cÇu “ biÕt ngêi biÕt viÖc”, ph¸t huy ®îc ®óng së trêng cña hä ®¶m b¶o an toµn trong ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng. - Thùc hiÖn tèt chÕ ®é kho¸n l¬ng vµ thëng ph¹t vËt chÊt theo c¸c chØ tiªu doanh sè. Tãm l¹i, ®èi vãi c¸n bé tÝn dông cÇn ph¶i giao tr¸ch nhiÖm mét c¸ch râ rµng nhng còng cÇn quan t©m ®Õn lîi Ých cña hä nh»m khuyÕn khÝch lßng h¨ng say nhiÖt t×nh trong c«ng viÖc. Thùc ra khi nhËn nhiÖm vô th× b¶n th©n c¸n bé tÝn dông ®Òu hiÓu r»ng hä cÇn ph¶i lµm g×. Nhng nh×n chung ®Ó cã hiÖu qu¶ th× mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng lµ møc ®é cô thÓ cña c«ng viÖc, c«ng viÖc cµng ®îc lîng ho¸ cô thÓ bao nhiªu th× cµng chÝnh x¸c bÊy nhiªu. MÆt kh¸c nh×n nhËn mét c¸ch toµn diÖn ta thÊy ho¹t ®éng tÝn dông lµ nguån c¬ b¶n cña thu nhËp hoÆc thua lç cña mét Ng©n hµng cho nªn rñi ro tÝn dông sÏ t¹o khã kh¨n lín nhÊt cho Ng©n hµng. ý nghÜa quan träng ®ã cña tÝn dông kh«ng chØ lµ lµm cho c¸n bé tÝn dông thÊy vinh dù, tù hµo, mµ cßn giao 49
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng cho hä mét tr¸ch nhiÖm nÆng nÒ bëi ®¸nh gi¸ rñi ro tÝn dông vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông lµ mét c«ng viÖc hÕt søc phøc t¹p vµ ®Çy khã kh¨n. C«ng viÖc cña mét c¸n bé tÝn dông ®ßi hái hä kh«ng chØ cã kiÕn thøc chuyªn s©u, kinh nghiÖm ho¹t ®éng trong lÜnh vùc mµ hä ®Çu t vèn vµo vµ kh¶ n¨ng ph©n tÝch ph¸n ®o¸n mµ ph¶i biÕt ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c, xö lý kÞp thêi th«ng minh. §ßi hái th× cao, tr¸ch nhiÖm th× nÆng nÒ nhng quyÒn lîi cña hä nh thÕ nµo th× Ýt ®îc quan t©m tíi. Ph¶i thõa nhËn r»ng ho¹t ®éng tÝn dông lu«n tiÒm Èn rñi ro, sau khi ký cho vay th× ai còng lo sî cho ®Õn khi thu nî xong míi c¶m thÊy nhÑ nhâm. NhiÒu khi v× lo sî mµ hä cè t×nh kh«ng cho vay víi t tëng lµm tèt th× mäi c¸i hëng chung, chia chung, lµm dë th× mét m×nh g¸nh chÞu hËu qu¶. Bëi vËy, viÖc quan t©m ®Õn lîi Ých cña c¸n bé tÝn dông lµ mét viÖc lµm tèi cÇn thiÕt. 3. C¸c gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ nh÷ng thiÖt h¹i khi rñi ro rÝn dông x¶y ra 3.1. Ph¸t hiÖn sím c¸c dÊu hiÖu kh«ng b×nh thêng cña c¸c kho¶n vay cã thÓ dÉn tíi Nî qu¸ h¹n. Trong ho¹t ®éng kinh doanh c¸c ng©n hµng ®Òu mong muèn kho¶n tÝn dông ®îc hoµn tr¶ theo tho¶ thuËn trong hîp ®ång chø kh«ng ph¶i lµ c¸c tµi s¶n thÕ chÊp ®îc b¸n ®i ®Ó tr¶ nî hoÆc ®îc ngêi b¶o l·nh hay c«ng ty b¶o hiÓm ®øng ra thanh to¸n. Nhng trªn thùc tÕ, kh«ng ph¶i lóc nµo mäi viÖc ®Òu diÔn ra su«n sÎ. V× thÕ sua khi cÊp tÝn dông c¸c ng©n hµng cÇn ph¶i theo dâi, gi¸m s¸t chÆt chÏ viÖc sö dông tiÒn vay cña kh¸ch hµng. NÕu thÊy cã nh÷ng biÓu hiÖn kh«ng b×nh thêng sau ®©y th× ng©n hµng ph¶i t×m biÖn ph¸p diÒu chØnh vµ ng¨n ngõa kÞp thêi: - Tr× ho·n nép c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cho ng©n hµng - ChËm chÔ, thiÕu thiÖn chÝ trong mèi quan hÖ tin cËy vµ hîp t¸c víi ng©n hµng - Sè d tiÒn göi gi¶m sót, xuÊt hiÖn sÐc rót tiÒn qu¸ sè d hoÆc sÐc thanh to¸n bÞ tr¶ l¹i - Cã sù gia t¨ng thÊt thêng hµng tån kho, c¸c kho¶n b¸n chÞu cha thu håi ®îc tiÒn hoÆc cã sù gia t¨ng c¸c kho¶n nî cha thanh to¸n. 50
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng - Hoµn tr¶ nî vay cña ng©n hµng chËm hoÆc qu¸ kú h¹n, kh«ng ®Çy ®ñ nh cam kÕt. - Gia t¨ng c¸c tµi s¶n cè ®Þnh qua viÖc s¸p nhËp hoÆc mua l¹i c¸c doanh nghiÖp kh¸c. - Cã sù thay ®æi trong ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp , sù thay ngêi tõ chøc hoÆc bá chèn - Doanh nghiÖp gÆp c¸c khã kh¨n vÒ tæ chøc, lao ®éng nh: ®×nh c«ng b·i c«ng - Cã sù thay ®æi chÕ ®é tµi chÝnh trong doanh nghiÖp, cã sù s¸p nhËp hay gi¶i thÓ - C¸c th¶m ho¹ thiªn tai x¶y ra nh b·o lôt ho¶ ho¹n hoÆc mÊt chém tham « 3.2. BiÖn ph¸p ng¨n ngõa nh÷ng kho¶n vay dÉn tíi nî qu¸ h¹n. Khi ph¸t hiÖn c¸c kho¶n vay cã dÊu hiÖu bÞ “®e do¹” kh«ng ®îc hoµn tr¶, ng©n hµng nªn t×m biÖn ph¸p ®iÒu chØnh nguån vèn kÞp thêi nh»m phôc håi n¨ng lùc tr¶ nî cña kh¸ch hµng ( t¹o thu nhËp b»ng tiÒn). §Ó thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p nµy, kh¸ch hµng vay ph¶i chñ ®éng tr¶ nî vµ cã kÕ ho¹ch tr¶ nî. Trªn c¬ së thay ®æi c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý kh¸ch hµng, vÒ phÝa m×nh ngan hµng tiÕp tôc gióp ®ì kh¸hc hµng, ®Ó mét kho¶ng thêi gian cho phÐp kh¸ch hµng ®ñ t¸i t¹o kh¶ n¨ng tr¶ nî: - ng©n hµng cã thÓ ®a ra lêi khuyªn hoÆc cè vÊn cho doanh nghiÖp vÒ nh÷ng vÊn ®Ò nh: ph¬ng thøc tiªu thô s¶n phÈm, thu nî, tiÕp tôc s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc mêi chuyªn gia vÒ t vÊn cho doanh nghiÖp. - Ng©n hµng cã thÓ thu håi c¸c ho¸ ®¬n chËm tr¶ cho doanh nghiÖp gióp cho doanh nghiÖp thanh to¸n hµng tån kho, gi¶m bít dù tr÷ qu¸ møc hoÆc sö dông ®Ó vay thÕ chÊp ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn. - Ng©n hµng cã thÓ s¾p xÕp, kÕt cÊu l¹i c¸c kho¶n nî cho ngêi vay b»ng c¸ch kÐo dµi kú h¹n nî, chuyÓn nî ng¾n h¹n thµnh trung cho doanh nghiÖp tr¸nh khái l·i suÊt nî qu¸ h¹n vµ cã c¬ héi t¨ng cêng vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã, ng©n hµng cã thÓ t¨ng thªm thu nhËp cho m×nh bëi v× l·i suÊt trung h¹n lu«n lín h¬n l·i suÊt ng¾n h¹n 51
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng - Ng©n hµng cã thÓ cÊp thªm vèn tÝn dông. Nõu xÐt thÊy ®©y lµ nh÷ng khã kh¨n nhÊt thêi cña doang nghiÖp th× ng©n hµng cã thÓ gia t¨ng c¸c kho¶n cho vay gióp doanh nghiÖp håi phôc æn ®Þnh l¹i s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn tríc ®ã c¸n bé tÝn dông cÇn ph¶i phan tÝch l¹i kü nh÷ng rñi ro ®Ó khai th¸c kh¶ n¨ng c¶i thiÖn ®îc t×nh h×nh tµi chÝnh mét c¸ch lµnh m¹nh h¬n, cô thÓ nh: thay ®æi ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh nh»m gi¶m bít c¸c ho¹t ®éng kh«ng sinh lêi, gi¶m bít c¸c chi phÝ, th«ng b¸o b¸n tµi s¶n kh«ng sö dông ®Ó c¶i thiÖn kh¶ n¨ng tr¶ nî vµ gi¶m bít kÕ ho¹ch ph¸t triÓn dµi h¹n ®Ó t¨ng cêng vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh. 3.3. BiÖn ph¸p mang tÝnh chÊt thanh lý ViÖc vËn dông c¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa vµ h¹n chÕ c¸c kho¶n cho vay cã thÓ dÉn tíi nî qu¸ h¹n trªn ®©y Ýt nhiÒu còng g©y t¨ng thªm chi phÝ, tèn kÐm cho ng©n hµng. Nhng so víi nh÷ng thiÖt h¹i do bÞ mÊt vèn v× nh÷ng kho¶n vay kh«ng hoµn tr¶ th× nh÷ng chi phÝ trªn lµ rÊt nhá. Trªn thùc tÕ , khi vËn dông mäi biÖn ph¸p mµ vÉn kh«ng c¶i thiÖn ®îc t×nh h×nh th× ng©n hµng buéc ph¶i thanh lý c¸c kho¶n nî cã vÊn ®Ò nµy. BiÖn ph¸p thanh lý lµ biÖn ph¸p Ðp buéc kh¸ch hµng ph¶i thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång tÝn dông vµ thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm ph¸p lý ®Ó ®¹t môc tiªu thu håi nî. BiÖn ph¸p nµy ®a ra khi ng©n hµng xÐt thÊy kh«ng cßn kh¶ n¨ng phôc håi n¨ng lùc tr¶ nî cña kh¸ch hµng hoÆc kho¶n vay ®· thùc sù gÆp rñi ro ®¹o ®øc. §èi víi ng©n hµng, viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p thanh lý lµ h¹ s¸ch v× chi phÝ kh¸ lín vµ ®«i khi qu¸ th« b¹o víi ngêi vay hoÆc ngêi b¶o l·nh vµ víng vµo nh÷ng thñ tôc ph¸p lý r¾c rèi. BiÖn ph¸p nµy ®îc tiÕn hµnh nh sau: - nÕu lµ kho¶n vay cã tµi s¶n ®¶m b¶o thÕ chÊp ng©n hµng cïng víi chuyªn gia t vÊn ph¸p luËt, nh©n viªn thanh lý chuyªn nghiÖp b¸n ®Êu gi¸ c¸c tµi s¶n theo ph¸p luËt hiÖn hµnh. - NÕu lµ kho¶n vay b¶o l·nh, ng©n hµng yªu cÇu ngêi b¶o l·nh tr¶ nî thay, hoÆc ph¸t m¹i tµi s¶n thÕ chÊp cña ngêi b¶o l·nh. Trong trêng hîp kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®îc nî, ng©n hµng sÏ dïng nguån tr¶ nî tõ 2 biÖn ph¸p trªn theo quy ®Þnh ®Ó tr¶ nî vay ng©n hµng. Thêng ng©n 52
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng hµng kh«ng sö lý ngay mµ ®Ó kh¸ch hµng mét kho¶n thêi gian t×m kiÕm nguån tr¶ nî. Khi ph¸t m¹i ®ßi hái chi phÝ v× vËy ng©n hµng ph¶i c©n nh¾c vÒ c¸ch tæ chøc ph¸t m¹i, thêi gian ph¸t m¹i ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ thu håi cao nhÊt. - NÕu gÆp kho¶n vay kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc ®¶m b¶o, ng©n hµng sÏ yªu cÇu toµ ¸n xö theo luËt ®· quy ®Þnh trong tõng trêng hîp cô thÓ nh n¾m gi÷ hoÆc b¸n tµi s¶n cña ngêi vay trõ l¬ng vµ c¸c kho¶n thu nhËp cña ngêi vay. - NÕu ngêi vay kh«ng cã tµi s¶n hoÆc tiÒn l¬ng th× kÕt qu¶ ®ßi nî v« hiÖu, ngêi vay ph¶i thô ¸n h×nh sù. - NÕu ng©n hµng chØ lµ mét trong c¸c chñ nî vµ ai còng muèn lÊy l¹i tiÒn cña m×nh, ®ång thêi c¸c chñ nî kh¸c còng cã thÕ m¹nh t¬ng ®¬ng ng©n hµng th× mét uû ban chñ nî ®îc thµnh lËp vµ uû ban nµy sÏ t×m ra biÖn ph¸p tèi u nh»m thu håi ®îc cho mäi thµnh viªn nh : tæ chøc kh«i phôc l¹i doanh nghiÖp (nÕu cßn kh¶ n¨ng), chuyÓn nhîng c¸c tµi s¶n cã cña doanh nghiÖp cho chñ nî, b¸n l¹i c¸c tµi s¶n hoÆc b¸n doanh nghiÖp nµy cho doanh nghiÖp kh¸c theo sù ph¸n quyÕt vÒ sù ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp theo luËt ph¸p. Tãm l¹i, biÖn ph¸p thanh lý lµ biÖn ph¸p cuèi cïng trong hoµn c¶nh “ bÇn cïng bÊt ®¾c gÜ” th× ng©n hµng míi sö dông. ViÖc sö dông biÖn ph¸p thanh lý kh«ng nh÷ng lµm mÊt ®i cña doanh nghiÖp mét b¹n hµng mµ cßn g©y ra tiÕng xÊu ®èi víi c¸n bétÝn dông cña ng©n hµng, dÔ dÉn tíi sù nghi ngê cña kh¸ch hµng vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi cña ng©n hµng cha kÓ viÖc liªn quan ®Õn luËt ph¸p g©y tèn kÐm kh«ng cÇn thiÕt. ë ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Lµo Cai ®· thµnh lËp tæ thu nî vµ tá nµy cã vai trß ®¸ng kÓ trong viÖc gi¶i quyÕt nî khã ®ßi. 4. Nhãm gi¶i ph¸p hç trî 4.1. T¨ng vêng vèn tù cã BÊt kú mét ng©n hµng nµo còng ph¶i cã vèn tù cã ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng. Vèn tù cã ®îc coi nh tÊm nÖm ®Ó phßng chèng rñi ro. T¹i ©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Lµo Cai vèn vµ quü cña ng©n hµng lµ 822,226 tØ so víi møc sö dông vèn th× ®©y cã thÓ lµ møc kh¸ an toµn. Qua c¸c n¨m ng©n 53
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng hµng thêng xuyªn trÝch mét phÇn lîi nhuËn vµo vèn vµ quü cña ng©n hµng. Song víi møc sö dông vèn vµ vèn tù cã cña ng©n hµng hiÖn nay trong t¬ng lai sÏ kh«ng ®ñ søc ®Ó c¹nh tranh, h¬n n÷a tØnh Lµo Cai míi chØ b¾t ®Çu ph¸t triÓn, cha ®Õn lóc ph¸t triÓn ®Çu t ®Õn ®Ønh ®iÓm. Do ®ã, ®Ó c¹nh tranh vµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu vèn cña tØnh mµ vÉn ®¶m b¶o møc ®é an toµn th× Ng©n hµng cÇn ph¶i t×m c¸ch bæ sung vèn cã thÓ lµ xin cÊp bæ sung tõ Bé Tµi chÝnh vµ Ng©n Hµng Nhµ níc. ViÖc gia t¨ng vèn tù cã cho Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Lµo Cai sÏ t¹o tiÒn ®Ò cho Ng©n hµng cã thÓ hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ, më réng cho vay, yªn t©m chó träng vµo c¸c chiÕn lîc kinh doanh l©u dµi. ViÖc nµy còng t¹o xuÊt ph¸t ®iÓm c«ng b»ng cho Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Lµo Cai víi c¸c ng©n hµng kh¸c trong tØnh trong viÖc ph¸t triÓn tØnh. 4.2. C©n ®èi kh¶ n¨ng huy ®éng vèn mét c¸ch an toµn vµ hiÖu qu¶ Nhu cÇu vèn cho nÒn kinh tÕ cña tØnh Lµo Cai ®ang t¨ng rÊt m¹nh, xu híng cÇn vèn trung vµ dµi h¹n ®Çu t vµo c¸c dù ¸n lín ®ang ®îc h×nh thµnh do ®ã Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Lµo Cai cÇn c©n ®èi vèn sao cho hîp lý víi Ng©n hµng vµ qu¶n trÞ rñi ro cÇn ®îc thùc hiÖn tèt nh»m ®¶m b¶o môc tiªu t¨ng trëng tÝn dông an toµn vµ hiÖu qu¶ bÒn v÷ng. 4.3. Hoµn thiÖn m« h×nh tæ chøc theo híng t¨ng cêng kh¶ n¨ng qu¶n lý rñi ro tÝn dông Tµi s¶n cña Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Lµo Cai ®ang t¨ng m¹nh qua c¸c n¨m, cïng víi ®ã lµ nhu cÇu vèn còng t¨ng qua tõng ngµy. Víi t×nh h×nh ®ã ®ßi hái Ng©n hµng ph¶i qu¶n lý mét c¸ch khoa häc vµ hiÖu qu¶ míi cã thÓ phßng chèng ®îc rñi ro tÝn dông. HiÖn nay, Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Lµo Cai cha cã bé phËn chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc thu thËp vµ sö lý th«ng tin phôc vô cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ c¸c rñi ro tÝn dông vµ c¸c t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng Ng©n hµng. Do thiÕu c¸c th«ng tin rñi ro tÝn dông nªn c«ng t¸c dù b¸o cha tèt, viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch kinh doanh cña Ng©n hµng còng cha ®Çy ®ñ, thuyÕt phôc. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy, trong thêi gian tíi Ng©n hµng nªn c¬ cÊu l¹i m« h×nh tæ chøc theo híng n©ng cao kü n¨ng qu¶n 54
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng lý rñi ro b»ng c¸ch thµnh lËp uû ban qu¶n lý rñi ro trùc thuéc Ng©n hµng vµ uû ban qu¶ lý Tµi s¶n Nî – Tµi s¶n Cã trùc thuéc ban ®iÒu hµnh. - Uû ban qu¶n lÝ rñi ro Uû ban qu¶n lÝ rñi ro cã nhiÖm vô ho¹ch ®Þng vµ thùc thi c¸c chiÕn lîc sö dông vèn, lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao chÊt lîng sö dông vèn, ®a vèn vµo ®Çu t Ýt rñi ro nhÊt. Tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña uû ban qu¶n lÝ rñi ro thuéc ng©n hµng sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lÝ cña ng©n hµng, ®Æc biÖt lµ qu¶n lÝ chiÕn lîc vµ qu¶n lÝ rñi ro tÝn dông cña ng©n hµng. Uû ban qu¶n lÝ rñi ro còng sÏ ®¶m ®¬ng nhiÖm vô tËp hîp c¸c th«ng tin ®Ó thiÕt kÕ hÖ thèng c¸c chØ tiªu dù b¸o m«i trêng kinh doanh, ®¸nh gi¸ nguån nh©n lùc vµ x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu ph¸t triÓn dµi h¹n. Víi ho¹t ®éng cña ban qu¶n lÝ rñi ro, c¸c kÕ ho¹ch, c¸c ph¬ng ¸n ho¹t ®éng kinh doanh sÏ ®îc tÝnh ®Õn khÝa c¹nh rñi ro tÝn dông, nªn sÏ s¸t víi thùc tÕ cã tÝnh kh¶ thi cao. - Uû ban qu¶n lÝ tµi s¶n Nî - tµi s¶n Cã Uû ban qu¶n lÝ tµi s¶n Nî _ Cã, cã nhiÖm vô theo dâi vµ qu¶n lý c¸c danh môc trong b¶ng tæng kÕt tµi s¶n. Môc tiªu cña viÖc qu¶n lÝ lµ nh»m kh¬i t¨ng c¸c nguån vèn huy ®éng, ®ång thêi t×m kiÕm lÜnh vùc ®Çu t vèn cã lîi cao nhÊt sao cho võa cã lîi nhuËn cao võa chÊp hµnh quy chÕ qu¶n lÝ cña nhµ níc, võa ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n. ViÖc qu¶n trÞ tµi s¶n Nî - Cã bao gåm: + Qu¶n lÝ dù tr÷ s¬ cÊp + Qu¶n lÝ dù tr÷ thø cÊp + Qu¶n lÝ tÝn dông, qu¶n lÝ ®Çu t + Qu¶n lÝ c¸c chØ tiªu ®¶m b¶o thanh to¸n theo qui ®Þng cña ph¸p luËt ViÖc thµnh lËp uû ban qu¶n lÝ tµi s¶n Nî- Cã sÏ g¾n kÕt c¸c ho¹t ®éng, c¸c quyÕt ®Þnh cña phßng nghiÖp vô, gióp ban ®iÒu hµnh n¾m ®îc tæng thÓ nh×n nhËn bao qu¸t h¬n c¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng, ban l·nh ®¹o cña ng©n hµng §Çu T Vµ Ph¸t TriÓn Lµo Cai sÏ chñ ®éng h¬n trong viÖc phßng ngõa 55
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng vµ ®èi phã víi c¸c rñi ro tÝn dông còng nh rui ro trong c¸c ho¹t ®éng ng©n hµng nãi chung. 4.4. N©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kiÓm tra kiÓm to¸n néi bé TÝn dông lµ lÜnh vùc ho¹t ®éng chøa ®ùng møc ®é rØ ro cao nhÊt. §Ó kÞp thêi ph¸t hiÖ vµ ng¨n ngõa nh÷ng tæn thÊt cã thÓ x¶y ra trong ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng cÇn thiÕt lËp mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ cã hiÖu qu¶. C«nng t¸c kiÓm tra kiÓm to¸n néi bé cã thÓ gióp ng©n hµng ph¸t hiÖ ra c¸c rñi ro ph¸t sinh trong tõng nghiÖp vô riªng lÎ ®Î cã biÖn ph¸p xö lÝ, kh¾c phôc kÞp thêi, ®ßng thêi nã cã kh¶ n¨ng dù b¸o ®îc c¸c rñi ro trong t¬ng lai, gióp ban l·nh ®¹o qu¶n lÝ tèt c¸c rñi ro trong toµn hÖ thèng. Song ®Ó kiÓm tra, kiÓm to¸n néi bé cã thÓ ph¸t huy ®îc hiÖu qu¶ cña nã, viÖc kiÓm to¸n cÇn ®Þnh híng vµo rñi ro, cô thÓ: X©y dùng kÕ ho¹ch kiÓm to¸n vµ thùc hiÖn kiÓm to¸n cÇn ®Þnh híng theo rñi ro. Nh÷ng ho¹t ®éng träng yÕu cã rñi ro nh ho¹t ®éng tÝn dông ph¶i ®îc gi¸m s¸t liªn tôc. Chu kú kiÓm to¸n cung kh«ng ®Òu ®Æn ®Ó c¸c ®în vÞ kiÓm to¸n kh«ng thÓ ®èi phã víi kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. Ngoµi ra, khi sai ph¹m ®· trë nªn râ rµng hoÆc khi cÇn nh÷ng th«ng tin nhÊt ®Þnh, cÇn ®¶m b¶o cã thÓ tiÕn hµnh kiÓm to¸n ®Æc biÖt bÊt cø lóc nµo. Th«ng tin lµ yÕu tè hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó t¹o mét c¬ chÕ kiÓm so¸t néi bé cã hiÖu qu¶, do ®ã ph¶i tæ chøc hÖ thèng th«ng tin thèng nhÊt, cËp nhËp, chÝnh x¸c. HÖ thèng th«ng tÝn ph¶i ph¶i ®¶m b¶o an toµn, cã c¸c kªnh th«ng tin liªn l¹c tèt, bao gåm viÖc truyÒn lªn cÊp trªn, cÊp díi vµ theo chiÒu ngang cña ®¬n vÞ. Kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng kiÓm to¸n viªn: ChÊt lîng kiÓm to¸n phô thuéc chñ yÕu vµo tr×nh ®é cña kiÓm to¸n viªn, bëi vËy, kiÓm to¸n viªn néi bé ph¶i ®îc ®µo t¹o tèt, ®¶m b¶o cã n¨ng lùc chuyªn m«n cao, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ ý thøc ®îc vai trß, tr¸ch nhiÖm cña m×nh. 56
Chuyªn ®Ò thùc tËp NguyÔn ®¾c th¾ng III. Mét sè kiÕn nghÞ 1. KiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ vµ c¸c nghµnh c¸c cÊp hoµm thiÖn, thùc hiÖn m«i trêng ph¸p lÝ ®¶m b¶o an toµn ho¹t ®éng tÝn dông. M«i trêng ph¸p lÝ cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn mäi lÜnh vùc. Nã t¹o ra mét hµnh lang nh÷ng qui ®Þnh, thÓ chÕ chÆt chÏ m¨ng tÝnh cìng chÕ buéc c¸c chñ thÓ ph¶i tu©n theo. Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng cã mèi rµng buéc chÆt chÏ th«ng qua hîp ®ång tÝn dông. Tuy nhiªn, mùc ®é tu©n thñ cña c¸c bªn tham gia hîp ®ång tuú thuéc vµo sù hoµn thiÖn vµ tÝnh hiÖu lùc cña hÖ thèng ph¸p lÝ. ViÖc n©ng hai ph¸p lÖnh ng©n hµng thµnh luËt ®· ®¶m b¶o sù ®ång bé cña hÖ thèng ph¸p luËt, t¹o ®iÖu kiÖn cho sù vËn hµnh th«ng suèt vµ æn ®Þnh cña hÖ thèng ng©n hµng. Trong thêi gian qua tríc m¾t, ng©n hµng nhµ níc cÇn tÝch cùc tham gia dù th¶o NghÞ ®Þnh chÝnh phñ vÒ c¸c h×nh thøc ®¶m b¶o cho vay nhanh chãng hoµn chØnh vµ ban hµnh thÓ lÖ tÝn dông míi phï hîp víi néi dung tÝn dông ng©n hµng. Trªn c¬ së ®ã, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cô thÓ ho¸ b»ng c¸c qui tr×nh nghiÖp vô phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh trªn c¸c lÜnh vùc cña m×nh, ®¶m b¶o th«ng tho¸ng, gän nhÑ vÒ thñ tôc nhng ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n lÝ vèn tèt h¬n, ®¶m b¶o an toµn vµ hiÖu qu¶. ChÝnh phñ ®· ban hµnh nhiÒu luËt quan träng liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng nh luËt ®Êt ®ai, luËt doanh nghiÖp nhµ níc, luËt c«ng ty, luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp nhng cßn thiÕu nh÷ng v¨n b¶n híng dÉn cô thÓ ®Ó thùc hµnh luËt vµ tr¸nh ®îc sù chång chÐo cña c¸c c¬ quan qu¶n lÝ. C¸c nghµnh, c¸c cÊp ph¶i cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp ph¸t huy thùc sù tÝnh hiÖu lùc cña hÖ thèng ph¸p lÝ, xö lÝ nh÷ng tån t¹i vµ ph¸t sinh trong c«ng t¸c tÝn dông, nhÊt lµ viÖc ph¸t m¹i tµi s¶n thÕ chÊp cña kh¸ch hµng vi ph¹m hîp ®ång tÝn dông chuyÓn thµnh tiÒn ®Ó b¶o toµn vèn cho ng©n hµng. §èi víi c¸c doanh nghiÖp quèc doanh, chÝnh phñ cÇn duy tr× kû luËt tµi chÝnh vµ ng©n hµng ph¶i qu¶n h¹n møc tÝn dông, xo¸ bá c¸c u ®·i qu¸ møc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp quèc doanh, tr¸nh t×nh tr¹ng tÝn dông ng©n hµng trë thµnh h×nh thøc ph©n ph¸t vèn bao cÊp, tµi trî cho c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n 57